REHIYON I

ILOCANDIA
MGA LAYUNIN

1. Natutukoy ang mga lalawigang bumubuo sa Rehiyon I

2. Naipakikilala ang kultura ng mga lalawigan ng Rehiyon I
3. Naipakikilala ang iba’t ibang anyo ng panitikan ng Rehiyon
 (H) Bagui Bay

(K) South China Sea (S) Cordillera

04
(T)Central Luzon
 Mahahalagang
Impormasyon ukol sa
REGION 1
 Ito ay matatagpuan sa HILAGANG –
KANLURANG BAHAGI.
NG LUZON
 66%- Ilocano
 27%- Pangasinense
 Mga Lalawigan: Ilocos Norte,Ilocos Sur,La Union at
Pangasinan
 Bulubunduking Cordillera-nagpapahina sa mga
bagyong dumadaan sa rehiyon.
 Mga Lalawigan sa Rehiyon 1
ILOCOS NORTE
01 02 03

Ang Nahahati ang Matatagpuan

lalawigan ng ito sa hilagang-
kabisera Ilocos Norte sa kanlurang
nito ay 558 mga bahagi ng pulo
barangay, 21
Lungsod bayan, at 2
ng Luzon.
ng Laoag. lungsod.

Pagudpod
 Mga Lalawigan sa Rehiyon 1
ILOCOS SUR
01 02 03

Halos 85
Ang Ito ay may
porsiyento ng
dalawang
kabisera populasyon ay
lungsod: Vigan
nito ay binubuo ng
at Candon.
mga Catolico
Lungsod
ng Vigan
MULTIMEDIA
CALLE CRISOLOGO,VIGAN ILOCOS NORTE
 Urban Lights
La
Union Bauang
Grape Beach
Farm

01 02 03

Ang La Union ay
Ang Lungsod naging sentro ng
Tinaguriang
San negosyo, “Surfing
Fernando edukasyon at Capital of
ang kabesera peregrinasyon sa the North”
nito buong rehiyon ng
Ilocos.

LA UNION
 Mga Lalawigan sa Rehiyon 1
PANGASINAN
01 02 03

Kabisera
ng
probinsiy
a nito ay
Lingayen

OUR LADY OF THE

HUNDRED ISLANDS ROSARY OF MANAOAG
 Mga Kilalang Tao sa Rehiyon 1

1390
Fidel V. Ramos –
ikalabing tatlong Diego Silang
pangulo ng 1530 Bayani ng
Pilipinas Ilokos
Ferdinand Elpidio R.
E. Marcos – Quirino – ang
ika-sampung 1450 ika-anim na 1610
pangulo ng pangulo ng
Pilipinas Pilipinas
 Mga Kultura at
Tradisyon sa Rehiyon
1
a.Pagdiriwang
 Guling Guling Festival (PAOAY, Eve
PROBLEM of Ash Wednesday/Holy Tuesday)

Pamulinawen Festival (LAOAG

CITY, FEB 10) SOLUTION
 PROBLEM Bangus Festival (DAGUPAN CITY,
APRIL 3-31)

Sinait Garlic (Bawang) festival

(SINAIT, ILOCOS SUR)
May 1-3 SOLUTION
 PROBL
EM Puto Festival Calasiao, Pangasinan
May 5

EMPANADA FESTIVAL Batac,

Ilocos Norte December 8 - 30
SOLUTION
b. Mga Katutubo
Tingguian/ Itneg
Itneg o Tingguians ay
kilala sa Samtoy _____
(Ilokano) salita. ANg
Tingguian ay nakuha
mula sa katagang
"Tingue", na ang ibig
sabihin ay _____
"Mountaineers.“
 MULTIMEDIA

You can insert your own

multimedia content here. It
could be a nice addition to
your lesson, making it more
entertaining

Sayaw sa Kalapati-isa sa mga tadek o folk dace ng

mga Ilocano
 MULTIMEDIA
Sikat na awiting Ilocano :SALIDUMAY

You can insert your own

multimedia content here. It
could be a nice addition to
your lesson, making it more
entertaining
 Mga Panitikang
Ilocano Ilokano
-ang tawag sa lipi na naninirahan sa nasabing lugar

Samtoy
-ang taguri ng mga Ilocano sa kanilang salita na nagmula sa salitang “
saomi datoy”

Kurditan
-ang tawag sa kanilang panitikan

Docrina Cristiana
-ang kauna-unahang libro ng mga Ilocano
 Mga Panitikang
ay ang mga sumusunod:
Ilokano
Ayon kay LEOPOLDO Y. YABES,ang mga uri ng PANITIKANG ILOKO

I. Mga simu-simula
II. Mga akdang ukol sa pananampalataya at kagandahang asal
III. Mga akdang ukol sa Wikang Iloko
IV. Panulaang Iloko
V. Maikling Kwento
VI. Nobela
VII.Dula
I. MGA SIMU-SIMULA
a. Awiting-bayan
1. Pinagbiag-ito ay awiting nagpapahayag ng kuwento ng bayani. Nahahati
sa dalawang uri: ang awiting nagpapahayag ng kaisipan at saloobin.

2. Dallot-awit sa mga kasalan,binyag at ibang pang pagtitipon na

sinasaliwan ng sayaw.
Halimbawa: Dungdungwen kanto

3. Badeng-sang awit pag-ibig na ginagamit ng mga kalalakihang

nanghaharana.
Halimbawa: Manang biday at Pamulinawen
Nagsaway nga PIntas
4.Dung-aw-awit para sa mga patay
Halimbawa: As-asug daguiti kararrua; Agtig-ab ti lubong

5. Dasal na patungkol sa mangmangkik -ang mga

mangmangkik ay espiritu sa kagubatan na dinadasalan upang
hindi sila magalit.

6. Arinkenken- paligsahan ng mga lalaki at babae . Ang tema

nlia ay tungkol sa karapatan at responsibilidad.

7. Hele o duayaya- Awit na pampatulog sa mga bata

8. Awit sa pagtatanim,paggapas, pangingisda, at bago tumungo

sa digmaan.
DALLOT- awit sa kasalan na sinasaliwan ng sayaw
Halimbawa: Dungdunwen Kantu
b. Salaysaying –bayan

1. Alamat
Halimbawa
 Bakit Umakyat sa Damo ang mga Suso?
ni Jose E. Tomeldan ng Binalonan,Pangasinan

 Ang kauna-unahang Unggoy

ni Sotero Albano ng Dingras,Ilocos Norte

 Ang Alamat ng Bigas

b. Salaysaying –bayan

1. Alamat
Halimbawa

 Bakit Umakyat sa Damo ang mga Suso?

ni Jose E. Tomeldan ng Binalonan,Pangasinan

 Ang kauna-unahang Unggoy

ni Sotero Albano ng Dingras,Ilocos Norte

 Ang Alamat ng Bigas

2. Kwentong Bayan
Halimbawa
 Ang Tatlong Magkakapatid na Lalaki
 Si Juan Tamad
 Ang Gintong Tuntunin
 Ang Hunyango at Pagong
 Ang Pitong Tangang Magkakaibigan

3. Epiko
Halimbawa
 Biag ni Lam-Ang ni Pedro Bukaneg
MULTIMEDIA
4. Burburtia/Burtia
-tinatawag na bugtong sa tagalog o riddle sa Ingles
Halimbawa:

1.Langit ngato,langit baba,danum

agtinga
Sagot: niyog 3. Adda maysa a lakay
Ang langit ay nasa taas,ang lagit ay Kalbo ngem nakawaray
nasa baba. Sagot: kurita (pugita)
Tubig ang nasa gitna. May isang kalbong matandang
2.Ania pinarsua dios nga ipagnana ti lalaki
bukol
Ang mga paa ay nakakalat
Sagot: bangka
Anong nilalang ng Dios ang naglalakad
na buto?
6. Pagsasao ( Salawikain)
Halimbawa:
Naimbag pay tay bassit nga
Balay tay nakatidda ket tao,
Ngem tay dakel nga balay tay
Nakatidda ket bunggaok
Mabuti pa ang kubo
Na ang nakatira ay tao
Kaysa bahay na bato
Na ang nakatira naman ay kuwago
Nu tay ilog ket nasingpet
Nagadalem
Nu tay ilog ket natagare,
narabaw
Kapag ang ilog ay
matahimik,
Sahan mo at malalim.
Kapag ang ilog ay maingay
Asahan mo at mababaw
7. Araraas ( Bulong)
Halimbawa:
Puwera dildilaw (Huwag babatiin)

Kaasiam apo ( Kaawaan mo po)

Dayo,dayo,bari bari po ( tabi-tabi po)

II. MGA AKDANG UKOL SA PANANAMPALATAYA AT KAGANDAHANG ASAL
 Docrina Cristiana
 Pasion de Nuestra Seniora Jesucristo

III.MGA AKDANG UKOL SA WIKANG ILOKANO

 Arte de la Lenggua Iloca
 Vocabulario de la lengua Iloco etc…..
IV.Maikling Kwento

Sarita- ang tawag ng mga Ilokano sa kanilang maikling

kwento
Halimbawa:
Bigong Pag-asa
Itak ni Jose Asia Bragado

V. Nobela
Halimbawa
Biag ti meysa a lakay wenno nakaam-ames a bales
ni Mariano Gaerlan
VI.Mga Panulaang Ilocano

Mga Piling Manunulat

a. Pedro Bucaneg- Kinikilála si Pédro Bucanég bilang “Ama ng Panitikang

Ilokano” dahil sa kaniyang ambag sa pagsasalin ng mga
akdang Español at Latin patungong wikang Ilokano.

Mga sinulat:
 Bíag ni Lam-áng (Búhay ni Lam-ang)
 Doctrina Christiana
 Pampanunot ken Patay” (“Pag-iisip ng Kamatayan”).
 Nag- salin siyá ng mga sermon mula sa wikang Latin at
Español patungong wikang Ilokano at ng mga katutu-
bong awitin at tulang Iluko patungo sa wikang Español.
a. Leonora Florentino-  Si Leona Florentino ang unang makatang babae
ng Ilocos Sur.
 Tingurian siyang “Ina ng Philippine Women’s
Literarture”
 ang kilalang magaling gumawa ng tula ukol sa
pag-ibig.
Mga sinulat:
 ANG PAGPAPAALAM
(Panagpakada)
 MGA HINANAKIT NG ISANG NABIGO
(As-Asug Ti Maysa A Napaay)
a. Jose Asia Bragado-  manunulat na Ilokano na mangangatha,
peryodista, editor, at makata na nagtamo ng mga
parangal sa mga institusyong gaya ng GUMIL at
UMPIL
 Nakasulat aniya siya ng 16 nobela, 55 maikling
kuwento, 55 tula, pitong nobelang pangkomiks, at
157 sanaysay at artikulo.
Mga sinulat:
 Epiko :Pamulinawen (1995)
 Maikling Kwento: Itak
MAIKLING KWENTO: ITAK ni Jose Asia Bragado
Buod:
Mga Pangunahing Tauhan
Andres-pangunahing tauhan
Antonio: kapatid ni Andres
Tatay-ama ni Andes at Antonio
Pedring- kaibigan ni Andres
Tagpuan:
Sa tahanan nina Andres,Ilocos Sur

Simula
Masamang-masama ang loob ni Andres sa kanyang ama sapagkat may plano sila ni
Pedring na manonood ng sine at kumain sa restawran ngayong araw ng Linggo kasama
ang kanilang mga iniirog na sina Lumen at Loling gamit ang limang pisong kanyang kinita
mula sa kanilang pandayan.Subalit hindi pumayag ang kanyang Itay sapagkat kailangan
daw nilang tapusin ang mga ibabayaheng itak sa sususnod na araw kasabay ng pagbisita
ng kanyang Kuya Antonio at ng asawa nito mula sa Maynila.
Walang nagawa ang pobreng binata kundi ang sumunod sa kayang ama sapagkat ayon sa
kanyang paglalarawan ay mahigpit ang kanyang ama.Ang sinabi ay batas at kapag
sumuway ay makakatikim siya ng pingot o batok,tungayaw at magipit na pagdisiplina.

Gitna:
Malaki ang sama ng loob ni Andres sa kanyang ama sapagkat nakatanim sa isip niya na
higit na paborito ng kanilang Itay si Antonio dahil hindi nito naranasan ang lubos na hirap
sa pagtatrabaho sa kanilang pandayan.Hindi na rin nakapagpatuloy ng pag-aaral ng high
school si Andres sapagkat inuna muna ng kanilang ama ang pagpapadala kay Antonio sa
Maynila upang mag-aral ng abogasya subalit nag-asawa rin ito kalaunan.

Sa pagdalaw ng mag-asawang Antonio sa kanilang tahanan,inalok niya ang kapatid na

sumama na sa Maynila upang makapagpatuloy ng kanyang pag-aaral,bagay na nagbigay
kay Andres ng ibayong kasiyahan dahil sa wakas ay makakawala na rin siya sa poder ng
ama at sa pandayan.
Wakas
Subalit nang magising siya kinabukasan,napansin ni Andres ang biglaang pagbabago ng
kanyang ama,walang imik at malungkot
.”Sasama ka ba sa kuya mo sa Maynila?”
“Oo”, ang sagot ni Andres.
“Huwag ninyong gagalawin ang bahay”maliban kung maisipan mong dito ka tumira”
Kung hindi,bayaan na ninyo itong masira”.
Tapos na ang tungkulin ko sa iyong kuya”.
Ikaw na lamang ang may karapatan dito”
Iyong ang dahilan kung bakit isinasabak kita sa pandayan upang matuto ka at malaman
mo ang hirap dahil iyon ang pinaka-magandang patnubay”.pag ako’y namatay hindi na
kailangang maging katulong ka sa ibang pandayan.Ngunit aalis ka pala…..”
MAIKLING GAWAIN:

Pumili ng pinaka nagustuhan mong bahagi ng saritang

“Itak”at sumulat ng isang sariling likhang
PAGSASAO (salawikain) na tumutugma sa mensaheng
nais ipabatid ng napiling bahagi.
V.Mga Sanggunian
https://pixel060912.wordpress.com/2014/08/26/rehiyon-1-region-1-in-the-philippines/
https://www.google.com/search?q=lenggwahe+sa+pangasinan&rl
https://guidetothephilippines.ph/articles/what-to-experience/best-pangasinan-tourist-spots
https://dokumen.tips/education/festivals-region-1-philippines.html
http://cornelcarmilo.blogspot.com/2016/10/partidostate-university-goa-camarines.html
https://prezi.com/yppye3vmjuja/rehiyon
-1/?frame=13b2f503e0fd89b1838a0f931fd90d85ae77d1a1
https://www.scribd.com/document/393556102/Bugtong-Ilokano
https://pdfcoffee.com/ilocano-folk-songs-2-pdf-free.html
https://www.google.com/search?q=saomi+datoy+sa+tagalog&rlz=
https://academic.oup.com/melus/article-abstract/4/1/13/987881
https://philippineculturaleducation.com.ph/bucaneg-pedro/
https://muntingnayon.com/104/104039/
http://www.hawaii.edu/filipino/Lessons/Si%20Leona/Leona.html
https://dakilapinoy.com/2009/03/23/pamulinawen-isang-pagbasa-sa-epiko-ni-jose-a-bragado/
https://dakilapinoy.com/2009/03/23/pamulinawen-isang-pagbasa-sa-epiko-ni-jose-a-bragado/
https://homework-to-go.weebly.com/maikling-kwento.html
ALTERNATIVE RESOURCES