Professional Documents
Culture Documents
Ipsum
Sit Dolor Amet
PINAGMULAN NG
PANITIKAN SA REHIYON 4
Mga Lalawigan sa Rehiyon IV-A
Cavite – Trece Martires
Laguna – Sta. Cruz
Batangas – Batangas
Rizal – Antipolo
Quezon – Lucena
Mga Lalawigan sa Rehiyon IV-B
Occidental Mindoro
Oriental Mindoro
Marinduque
Romblon
Palawan
BAKIT HINATI
ANG REHIYON IV SA
DALAWA?
Lokasyon at Topograpiya ng Rehiyon
IV
Mapalad ang lugar na ito sapagkat naririto ang
mayamang karagatan, malawak na taniman, bakahan,
kagubatan, kabundukan at minahan.
Maraming ilog,talon,lawa at bundok.
Nasa lalawigan ng Laguna ang talon ng Pagsanjan at
Botocan.
INDUSTRIYA AT
PRODUKTONG
REHIYON
LIKAS NA YAMAN AT PRODUKTO NG
REHIYON NG CALABARZON
MGA HANAPBUHAY NG MGA
KATUTUBO SA REHIYON IV
MAGAGANDANG TANAWIN AT MAKAYSAYSAYANG
POOK
MGA TANYAG NA TAONG
IPINANGANAK SA REHIYON 4
PANITIKANG TAGALOG: SA
PAGDATING NG MGA MANANAKOP
(KASTILA,AMERIKANO AT HAPON)
Ilaw at Panitik
Akademya ng Wikang Tagalog,
Kapulungang Balagtas,
Aklatang Florante,
Aklatang Bayan atbp.
SA PAANONG PARAAN UMUNLAD ANG
PANITIKANG TAGALOG?
Lope K. Santos
• Ang namahala sa mga babasahing Tagalog.
• Naglathala rin ng mga kathang Tagalog ang mga kabataang manunulat noon gaya
nin Faustino Aguilar, Valeriano Hernandez Pena, Inigo Ed Regalado, Francisco
Laksamana atbp,
Ang mga manunulat ng maikling kwento ay nagtatag ng pahayagan:
Juan C. Laya - ay isang mandudula at kilala sa Ingles at Tagalog. Nanungkulan siya bilang
Division Superintendent ng Bataan.
Alejandro Abadilla - Ipinalimbag niya ang panitikang Tagalog. Ito’y Katipunan ng mga piling tula mula
kay Joseng Sisiw at Balagtas hanggang sa kanyang kapanahunan. Noon ay ipinalimbag naman ng mga
katipunero ang mga Katipunan ng kanyang tulang may pamagat na “ako ang Daigdig.”
MGA PANGALANG NAKILALA SA LARANGAN NG PANITIKANG
TAGALOG PAGKATAPOS NG HIMAGSIKAN
AMADO V HERNANDEZ
FLORENTINO T. COLLANTES
• Siya ang tagapatnugot sa mga pahayagang Buntot Pagi,
Pagkakaisa, Watawat, Pakota, at Ang Bansa.
• Tinaguriang Batikang Duplero.
MGA PANGALANG NAKILALA SA LARANGAN NG
PANITIKANG TAGALOG PAGKATAPOS NG HIMAGSIKAN
JULIAN CRUZ BALMACEDA
• Kilala at nagkapangalan bilang tanyag na mandudula at may
kagalingan rin sa pagtula.
• Isang makata ng bayan at naging tanyag sa kanyang pagbigkas.
INIGO ED REGALADO
ILDEFONSO SANTOS
• Ang kanyang pamamaraan sa panitikan ay Payak ngunit tapat sa diwa at
kaisipang taglay.
• Siya ang may akda ng, “Sa Tabi ng Dagat Gabi, Ang Ulap, Ang Mangingisda.”
SEVERINO REYES
LOPE K. SANTOS
• Isang tanyag na manunulat sa wikang Tagalog noong kaniyang kapanahunan.
• Isa rin siyang abogado, kritiko, lider obrero, at itinuturing na Ama ng Pambansang Wika at
Balarila ng Pilipinas.
• Ang sumikat na nobelang kanyang ginawa sa loob ng maraming taon ay ang “BANAAG AT
SIKAT”. Ito ay naglalarawan sa mga kaugaling Pilipino.
FRANCISCO LAKSAMANA
• Isang kilalang Pilipino na komandante ng hukbo ng mga Español
• Siya ay isang manunulat na nabuhay noong mga panahong sakop pa ng mga Español at mga
Amerikano ang Pilipinas.
• Siya ay tagapaglarawan ng buhay na dinanas ng ating mga kababayan na ang pinapaksa ng
kanyang nobela sa Anino ng Kahapon.
MGA PANGALANG NAKILALA SA LARANGAN
NG PANITIKANG TAGALOG PAGKATAPOS NG
HIMAGSIKAN
CECILO APOSTOL
• Tinaguriang Prinsipe ng Makatang Pilipino.
• Siya ang nagsalin sa Tagalog ng Biag ni Lam-ang. Siya rin ang nagsalin sa
Prances ng Dekalogo ni Andres Bonifacio.
FAUSTINO AGUILAR
• Isang Pilipinong nobelista, mamamahayag at rebolusyonaryo.
• Siya ang may akda ng: Pinaglahuan, Busabos ng Palad, Lihim
ng Isang Pulo, at Sa ngalan ng Diyos.
MGA PANGALANG NAKILALA SA LARANGAN
NG PANITIKANG TAGALOG PAGKATAPOS NG
HIMAGSIKAN
JOSE PALMA
• ay isang makata at sundalong Pilipino. Siya ay naging tanyag sa pagsulat niya
ng Filipinas, na naging titik ng pambansang awit ng Pilipinas.
• Nakilala siya sa kanyang tulang Filipinas na siyang pinaghanguan ng mga titik na
inilapat sa tugtugin martsa.
• Ang Filipinas na sinulat ay nalimbag sa unang pagkakataon sa pahayagang ”La
Independencia”.
LIWAYWAY ARCEO
• ang kauna-unahang manunulat na Filipino na sumulat ng soap opera sa radyo.
• ay isa sa mga nangungunang kuwentista, radio scriptwriter, mananaysay, tagasalin, at
editor sa wikang Tagalog.
MGA PANGALANG NAKILALA SA LARANGAN
NG PANITIKANG TAGALOG PAGKATAPOS NG
HIMAGSIKAN
JESUS BALMORI
• Pinarangalan bilang: “Makatang Pandaigdig”.
• ay isa sa mga maaalam sa pampanatikan sa salitang
Espanyol.
• ay kilala sa tawag na "Batikuling" na sumusulat sa
isang kolumn sa Vanguardia, isang pang araw
ang pahayagang panghapon na mula sa TVT
Publications tinatawag na "Vida Manileña".
Ang Panitikan
sa Rehiyon 5
Ang rehiyong ito ay binubuo ng mga
sumusunod na lalawigan:
Bikolano Viejo
Daragueño
Legazpeño o Albayano
Oasnon
Rinconada
Ekonomiya- Agrikultura ang pangunahing industiya ng Albay. Niyog, palay , asukal, at abaka ang mga
pangunahing pananim ng lalawigan. Ang mga likhang-kamay ang pangunahing pinagkukunan ng kita ng
mga nakatira sa liblib na pook. Pag-gugubatan at paggawa ng papel ang iba pang hanapbuhay ng mga
taga-Albay. Malakas din ang turismo sa Albay dahil sa pamosong Bulkang Mayon na matatagpuan dito.
Wika: camarines sur/norte
Bikol ang pangunahing wika ng mga taga-Camarines Norte/Sur. Gumagamit din sila ng
wikang Tagalog at Ingles
Ekonomiya (Norte)- Ang Industriya ng niyog at pinya , paggawa ng alahas, laruan, at gamit
pambahay ang ikinabubuhay ng mga taga-Camarines Norte.
Ekonomiya - Agrikultura ang pangunahing industriya ng Camarines Sur. Palay at niyog ang
mga pangunahing pananim, kasunod ang abaka at saging dahil sa klase ng lupa dito na
mainam taniman.
-Pangingisda at pagmimina ang iba pang pinagkakakitaan ng mga taga-Camarines Sur.
Wika:Masbate
*EPIKO- ibalon
*OSIPO- mga sinaunang kwento
*RANGA- Ang kundiman ng Bikol mga awiting pag-
ibig
*RAWITDAWIT- Tulang Bikolnon
KANTAHING BAYAN BAGO DUMATING ANG
MGAKASTILA:
HOLLO- inaawit kapag maghahanay ng mga bagay.
AMBAHAN- inaawit kapag nagpapahinga o nagpapatulog
ng bata.
HELA – inaawit kapag may hinihila at hinahatak na bagay
KATUMBA – awit sa pagdadalamahati na sinasaliwan ng
sayaw.
DULA SA PANAHON NG PANANAKOP:
COMEDIA o MORO-MORO at ZARZUELA – sinasayaw tuwing may pintakasi o pista at
may pagdiriwang.
CENACULO ..pagtatanghal ng buhay at kamatayan ni Hesus. Sa Cam Sur TANGGAL ang
tawag.
PAGSABAT. Itinatampok nito ang kuwento na pagkikita ni Kristo at Iang Maria pagkatapos
ng muling pagkabuhay.
PABASA – pasyon ni Hesus. Puni ang tawag kung ang passion ay ginagawa bilang isang
pampublikong aktibidad.
HOSSANA- ang pag-alala sa pagsimula ng semana santa.
KATUTUBONG SAYAW:
Halimbawa
Matahum – Maganda
Nagaistar ako - Nakatira ako
Ambot - Di ko alam
Halong – Ingat
Buligi -Tulong
Industriya at Produkto
Negros Occidental - ang pangunahin at pinakalamalaking
lalawigan nanagbibigay ng asukal sa buong bansa .Malawak ang taniman ng
tubo, palay,mais at niyog
Iloilo - malalawak ang palayan at mayaman ang palaisdaan
Capiz - nag-aani ng niyog at abaka, pastulan ng hayop ang paanan ng
bundok.
Aklan - paghahabi ng telang pinya, jusi at sinamay
Antique - kilala bilang pook pangisdaan.
Guimaras - kilala sa kanilang malalaki at matatamis na mangga.
MGA MAMAMAYAN
Ilonggo – taga-kanlurang Visayas, kilala sa pagiging matapat,
malambing at masayahin. Negrense - mula sa Negros
Ilonggo - ng Iloilo
Aklanon - Aklan
Antiqueno - Antique
Hiligaynon - katutubo ng Panay
Capizeno - Capiz
Mga Kilalang Tao:
Graciano Lopez Jaena – nagtatag ng pahayagang La
Solidariad
Manuel Roxas – unang Pangulo ng Ikatlong Republika
Franklin Drilon – naging pangulo ng senado ng Pilipinas
Gregorio Perfecto – naglagda ng dugo sa 1935 Saligang
Batas Pancho Villa – unang boksingerong Pilipino na
naging kampeong pandaigdig
Mga Panitikan na Umusbong Bago Dumating ang Panahon ng Himagsikan
ngmga Kastila
Epiko - Isang akdang nagaawit o nagkukwento ukol sa kabayanihan ng pangunahing tauhan
Apat ang nakilalang epiko ng mga Bisaya
Lagda - isa lamang kalipunan ng mga tuntunin ukol sa mabuting pagtupadsa tungkulin sa
pamahalaan na napapaloob sa mga salaysayin at mgapangyayari.
Halimbawa: Bawal pumatay, bawal magnakaw, bawal manakit ngmatatanda. Ang hindi
nakasusunod ay itatali sa bato at lulunurin sa ilog osa kumukulong tubig.
Haraya - katipunan ng mga tuntunin ng kabutihang asal at ng mgasalaysay ng
paghahalimbawa ng nasabing tuntunin. Hindi rin ito epikosapagkat hindi in nakasulat nang
patula
Maragtas - sapagkat hindi rin ito nakasulat nang patula o inaawit kayanakasulat lamang ito
sa matandang titik-Pilipino na walang tiyak nasumulat.
Hinilawod - Itinuturing itong pinakamatanda at pinakamahabang epiko ngPanay.
- Binubuo ito ng 18 salaysay at ang bawat kuwento ay kumakatawansa tatlong henerasyon.
- Kasaysayan ito ng pag-iibigan ng mga bathala ng mga unangnanirahan sa lloilo, Aklan at Antique
Paktakon – bugtong
a. Kopla (2 taludtod)
b. Quartero (4 taludtod)
Epiko
Nakasentro sa 3 bayani
1. Labaw Donggon -Jocano-Inawit ng
babaylan na si Ulang Udig-May 3,882 na
taludtod
2. Humadapnon -May 53,000 na taludtod
3. Dumalapdap -Hindi pa nasisipi
Mito
Mito - kumpol ng mga tradisyunal na kwento, mga
kuwento na binubuo ng isang partikular na relihiyon o
paniniwala.
Halimbawa:
Sugilanon : mito ukol sa pinagmulan, alamat,
kwentong bayan, pabula at kwentong mga manloloko.
Mga kilalang Manunulat ng Rehiyon 6
Ipinanganak noong ika 27 ng Mayo taong 1891, namatay noong
Septyembre14, 1978 sa edad na 87.
Sa edad na 12 nag simula siyang sumulat ng mga tula.Siya ang
nag-uso ng tulang may malayang taludturan.
Siya ang sumulat ng ang mga tunuk sa isa ca bulaclac (The
Thorns of a Flower), nakung saan nasundaan ito ng mga nobela,
tula at maikling kwento.
Kaya siya nagsusulat upang dinggin ang boses ng mga
kababaihan na kung saan ay di pa tanyag noon sapagpagawa ng
mga pampanitikan.
Ilan sa kanyang mga likha ay ang “Ang Matam-is Kong
Pagkabata “ (My Sweet Childhood), Ang Guitara (The Guitar) na
pinaka tanyag niyang tula, Anabella, Juanita Cruz, Sa Kapaang
Sang Inaway (In the Heat of War), Ang Dalaga sa Tindahan (The
Young Woman in the Market) at Ang Kahapon ng Panay (The Past
of Panay).Siya ay naka gawa ng 36 nobela, 122 maikling kwento,
7 novelettes, 7 manahabang dula, 24 maikling dula
Mga kilalang Manunulat ng Rehiyon 6