PLAY THER-

APY
การเล่นบำบ ัด
ร ัตต ัญญู อภิชนพงศกร (โบน ัส)
Ptcert3thai
ึ ษามหาบ ัณฑิต (จิตวิทยา
การศก
พ ัฒนาการ)
 ภาพรวม
A การเล่นบำบ ัด เริม
่ มาจาก
ทีไ่ หน?
B การเล่นบำบ ัด คืออะไร?

C การเล่นบำบ ัด เหมาะสำหร ับ
ใคร?
D การเล่นบำบ ัด ได้ผลจริง
หรือ?
 ่ มาจาก
ลำด ับเวลาของการเล่นบำบ ัด
PTUK เป็ นองค์กรทีไ่ ด ้
ก่อตงั้ APAC หลักสูตรระดับ รับเลือกจากสถาบัน
Monika Jephcott ป.โท รับรอง มาตรฐานวิชาชพ ี ให ้เป็ น
& โดยUniversity of 1 ใน 5 สาขาอาชพ ี ทีไ่ ด ้
การเล่นบำบ ัด เริม

Jeff Thomas Chichester รับการรับรองมาตรฐาน

พ.ศ. 2541-2542 พ.ศ. 2543-2544 พ.ศ. 2546 พ.ศ. 2548 พ.ศ. 2555

• เริม
่ ต ้นอบรมเชงิ ปฏิบต
ั ก
ิ าร workshops เริม
่ เปิ ด
• ก่อตัง้ Play Therapy International (PTI) หลักสูตรในต่าง
ประเทศ(ไอร์แล
ทีไ่ หน?

• หลักสูตรระดับประกาศนิยบัตร &
อนุปริญญา นด์ และ
รับรองโดย PTI ฝรั่งเศส)
• ก่อตัง้ Play Therapy UK (PTUK) พ.ศ. 2554
• เริม่ เปิ ดหลักสูตร
• พัฒนาการเล่นบำบัดอย่างต่อเนือ ่ ง จัด หลักสูตรในต่าง
ทำระบบจริยธรรม รวมถึงการกำกับและ
ประเทศเพิม่ เติม
A

รับรองคุณภาพ
(มอลตา และ
ฮอ่ งกง)
 การเล่นบำบ ัดในปัจจุบ ัน
่ มาจาก
การเล่นบำบ ัด เริม

PTUK เป็ นองค์กรด ้าน PTUK ได ้รับการ PTI สง่ เสริมการ

การเล่นบำบัดทีใ่ หญ่ทส
ี่ ดุ รับรองมาตรฐาน พัฒนา
ี จากหน่วยงาน การเล่นบำบัดในกว่า
ทีไ่ หน?

และมีการเติบโตมากทีส ่ ด ุ วิชาชพ
ใน ด ้านสาธารณสุขของ 20 ประเทศทั่วโลก
สหราชอาณาจักร สหราชอาณาจักร
A
 ความสำค ัญของการเล่น
การเล่น = ภาษาของเด็ก, งานของเด็ก, การผ่อนคลายอารมณ์ของเด็ก
พ ัฒนาการ
•เด็ดก้านสงั คม
• ด ้านอารมณ์ ท ักษะการแก้
การเล่นบำบ ัด คือ

• ด ้านร่างกาย ปัญหา ความ

คิดสร้างสรรค์
จินตนาการ
อะไร?

สร้างความ
ั ันธ์เชงิ
สมพ สมาธิจดจ่อ
บวก ความมน
่ ั ใจใน
B

ตนเอง
 กรอบแนวคิดเชงิ ทฤษฎี ของ APAC
ี้ ำเป็ นหลัก
ยึดเด็กเป็ นศูนย์กลาง และการบำบัดด ้วยการเล่นแบบไม่ชน

บูรณาการ องค์รวม
• ใช ้ “ชุดอุปกรณ์” ในการเล่น • องค์ประกอบทั
ความเข ้าใจ
ง้ หมดของเด็ก
บำบัด
การเล่นบำบ ัด คือ

ื่ สาร
การสอ ทักษะสงั คม

• ใชวิ้ ธก
ี ารแบบไม่ชน ี้ ำเป็ นหลัก
ี ารเชงิ ชน
แต่ก็มวี ธิ ก ี้ ำด ้วย
ทักษะด ้านร่างกาย อารมณ์
• ทำงานกับทัง้ จิตใต ้สำนึกและ
จิตสำนึก จิตสำนึก
อะไร?

การดูแลตนเอง ศีลธรรม/จิตใจ
การไม่ การ
ี้ ำ
ชน ี้ ำ
ชน
B

จิตใต้สำนึก
ความคิดสร ้างสรรค์
 ื้ ฐาน
ทฤษฎีพน
• Jungian Principles
• Erickson’s Psychological Stage Model
• Piaget
• Winnicott
การเล่นบำบ ัด คือ

• Bowlby’s Attachment Theory

• Hug-Helmuth (1919): First recorded use of Play Therapy
• Melanie Klien (1932): Incorporated play into her sessions
• Virginia Axline (1947): Based on Carl Rogers and develop non di-
อะไร?

rective play therapy

• Violet Oaklander (1980s): Gestalt approach
• Mark Barnes (1980s): Non directive application of the tool kit
B
 การเล่นบำบ ัด คือ...
วิธช ี ว่ ยเด็กทีม ี ั ญหาด ้านสงั คม อารมณ์ และพฤติกรรม ให ้สามารถ
่ ป
ชว ่ ยเหลือตนเองและจ ัดการก ับปัญหาของตนเองได้

วิธก
ี ารทีเ่ ด็กจะได ้ พ ัฒนาการรูจ ้ ักตนเองและผูอ
้ น
ื่ จ ัดการปัญหา
การเล่นบำบ ัด คือ

ภาวะวิกฤตและฟื้ นฟูสภ ู่ าวะสมดุล และเสริมสร้างความมน ่ ั ใจใน

ตนเองได้
โอกาสทีเ่ ด็กจะได ้ เล่นเพือ ่ ระบายอารมณ์ความรูส ึ และปัญหา
้ ก
ของตนเอง ภายใต ้บริบทของการบำบัดทีจ
่ ัดเตรียมไว ้
อะไร?

้
ใชการเล่ นซงึ่ เป็ นสอ
ื่ กลางตามธรรมชาติของเด็กในการแสดงความ
ึ นึกคิดของตนเอง ซงึ่ เป็ น สงิ่ ทีจ
รู ้สก ่ ำเป็นอย่างยิง่ ตามพ ัฒนาการ
ของเด็ก
โดยมีเป้าหมายหล ักเพือ
่ การบำบ ัด!
B
 ชว่ ั โมงพิเศษ
ชว่ งเวลาทีน
่ ักบำบัดใชร่้ วมกับเด็ก

ไม่มก ี้ ำ
ี ารชน
การเล่นบำบ ัด คือ

ไม่มก ิ
ี ารต ัดสน ไม่มก
ี ารตีความ
อะไร?

นักบำบัดจะปกป้ องและให ้พืน ้ ทีอ

่ ส
ิ ระกับเด็ก เพือ
่ ให ้เด็กได ้
แสดงออกถึง
B

ความเป็ นตัวเองทัง้ ทางด ้านร่างกายและการพูด ผ่านการเล่น

 จำเป็ นจะต ้อง
ชว่ ั โมงพิเศษ
มี: • ห ้องเล่น (Play room) ซงึ่ เป็ นพืน
้ ทีป
่ ิ ดและอยูท
่ เี่ ดิมตลอดการบำบัด
• การบำบัดทุกครัง้ จะต ้องไม่ถกู รบกวน
• การวัด คัดกรอง และการประเมินผลหลังการบำบัดโดยใชแบบวั
้ ด
SDQ
การเล่นบำบ ัด คือ

• การจัดเวลาสำหรับการบำบัด และการกำกับดูแลทางคลินก
ิ
• การตกลงเวลาและตารางการบำบัด
• ข ้อตกลงเรือ
่ งการพูดคุยสอื่ สารกัน
• เอกสารประวัตอ ี
ิ าชญากรรม และประกันภัยวิชาชพ
อะไร?

• ความยินยอมจากผู ้ปกครอง
Desirable:
• Parental involvement
• Lots of materials and equipment
B
 ห้องเล่น (Play Room) จะประกอบ
ิ
การเล่นเชง
ด้ ว
ของเล่น/ตุก
ย…
๊ ตา บทบาทสมมุต ิ หุน
่ มือเล่าเรือ
่ ง
จินตภาพ
การเล่นบำบ ัด คือ
อะไร?

ิ ปะ
B

ศล ดนตรี การเคลือ
่ นไหว ถาดทราย
ร่างกาย
B การเล่นบำบ ัด คือ
อะไร?
 ี ารบำบ ัดเชงิ บูรณาการแบบองค์
วิธก
รวม
ใชรู้ ปแบบการเล่
นทีห
่ ลากหลาย
ความเข ้าใจในตนเอง &
• การเล่นเชงิ จินตภาพ การคิด
ศล ี ธรรม & พัฒนาการด ้านจิต
• การเล่าเรือ
่ ง วิญญาณ
• ทักษะสงั คมและความสม ั พันธ์กบ
ั
การแสดงละคร
การเล่นบำบ ัด คือ

ผู ้อืน ่
• หุน
่ มือและหน้ากาก การดูแล
ตนเอง
• ศล ิ ปะ ความคิด
สร ้างสรรค์
อะไร?

• ดนตรี การ
สอ ื่ สาร
• การเต้นและเคลือ ่ นไหว พัฒนาการด ้าน
ร่างกาย
ร่างกาย อารมณ์ความ
B

รู ้สก ึ
• การเล่นทราย/สร้างโลก
 การเล่นบำบ ัดเหมาะก ับใคร?
การเล่นบำบ ัด เหมาะสำหร ับ

• เด็กทีถ
่ ก ู ทำร ้าย (ด ้านอารมณ์, ร่างกาย, เพศ) • เด็กทีม ่ อ ี าการฝั นร ้ายเป็ นประจำ
• เด็กสมาธิสน ั ้ (ADHD) • เด็กทีม ่ ค ี วามพิการทางร่างกาย
• เด็กทีม่ อ ี ารมณ์โกรธรุนแรง • เด็กทีข ่ าดเรียนบ่อย
• เด็กทีม ่ ป ี ั ญหาติดพ่อแม่ • เด็กทีม ่ พ ี อ่ แม่แยกทาง/หย่าร ้าง
• เด็กในกลุม ่ ออทิสติก (ระดับน ้อย-ปาน • เด็กทีโ่ ดนเพือ ่ นกีดกันไม่ให ้เข ้า
กลาง)
กลุม่
• เด็กทีม
่ ป ี ั ญหาด ้านพฤติกรรม • เด็กทีม ่ บ ี าดแผลทางใจ
• เด็กทีส่ ญ ี บุคคลอันเป็ นทีร่ ัก
ู เสย
ใคร?

• เด็กทีโ่ ดดเรียน/หยุดเรียนโดยไม่
• เด็กทีถ ่ ก ู รังแก/รังแกคนอืน ่ แจ ้ง
• เด็กทีม ่ ป ี ั ญหาด ้านการสอื่ สาร • เด็กทีต ่ ามไม่ทันเพือ ่ น (ด ้านการเรียน,
C

• เด็กทีม ่ พ ี ัฒนาการล่าชา้ ด ้านสงั คม, ด ้านวัฒนธรรม)

•
ภาพรวมของระด ับการบำบ ัดผ่านการ
เล่น ครู, คนที่
การเล่นบำบ ัด เหมาะสำหร ับ

การเล่น ทำงาน
ี ทีเ่ ชย
นักวิชาชพ ี่ วชาญ
ทว่ ั ไปการทำงานที่ ดูแลเด็ก ด ้านการบำบัดผ่านการ
ต้องเล่นก ับ เล่น
เด็ก
พ่อแม่ การเล่นเพือ
่ บำบ ัด
ผู ้ปกครอง

การเล่นบำบ ัด

ครอบคร ัวบำบ ัด น ักจิตบำบ ัด

เด็ก/ น ัก
ใคร?

นักเล่นบำบัด จิตวิทยา/
จิตแพทย์

เล็กน ้อย ปานกลาง รุนแรง

C

เดีย่ ว Several Multiple ั ซอนมาก

ซบ ้
 ประโยชน์ทโี่ รงเรียนจะได้ร ับ
เด็กทีร่ ู ้จักและรักตนเอง จะสามารถเรียนรูไ้ ด้ดข
ี นึ้ โดยมีสมาธิจดจ่อสูงขึน
้
การเล่นบำบ ัด เหมาะสำหร ับ

ื่ สารทีด
และมีทักษะการสอ ่ ขี น
ึ้

การให้ความร่วม
สมาธิจดจ่อในการ
มือในการทำงาน
เรียน
เป็นกลุม
่
ื่ สารก ับผู ้
การสอ ลดการแยกต ัวจาก
อืน
่ ั
สงคม
อ ัตราการมาเรียน
ใคร?

ท ักษะการ
ฟัง ทีส่ ง ้
ู ขึน

SEPACTO – Systems for Evaluating Play And

C

Creative Therapy Outcomes

 ประโยชน์ทค
ี่ รอบคร ัวจะได้ร ับ
ึ มีความสุขมากขึน
เด็กจะรู ้สก ้
การเล่นบำบ ัด เหมาะสำหร ับ

ั ันธ์ทด
ให้ความร่วมมือและมีสายสมพ ี่ ข ึ้ ก ับ
ี น
พ่อแม่/ผูป
้ กครอง

ควบคุมและจ ัดการอารมณ์ได้ด ี
้
ขึน
ื่ สารก ับพ่อแม่/ผูป
สอ ้ กครองอย่างมี
ใคร?

ประสท ิ ธิภาพมากขึน ้

กิจว ัตรการกินและการนอนเป็นปกติ
C

มากขึน ้
 วิธก
ี ารในการว ัดประเมินผล
แบบว ัด SDQ: แบบสอบถามเพือ
่ คัดกรองปั ญหาพฤติกรรมฉบับย่อ
การเล่นบำบ ัด ได้ผลจริง

• เหมาะสำหรับเด็กอายุ 3-12 ปี
• ประกอบด ้วย 25 คำถาม (ตัวเลือก 3 ระดับ ไม่จริง, ค่อนข ้างจริง, จริง
มาก)

ด ้านอารมณ์-ความ ั
พฤติกรรมด้านสงคม
5 คำถามต่อหัวข ้อ
ปัญหาของเด็ก

รู ้สกึ ทีด
่ ี
ด ้านการควบคุมพฤติกรรม 5 คำถาม
หรือ?

ตนเอง
ภาวะอยูไ่ ม่สข
ุ /ขาด
สมาธิ
ปั ญหาความสม ั พันธ์กบ
ั
D

เพือ ่ น
 ิ ธิภาพของการเล่นบำบ ัด
ประสท
มีการเก็บข ้อมูล: อายุ, เพศ, จำนวนชวั่ โมงการบำบัด และวิธก
ี ารบำบัด
การวัดผล: ก่อนการบำบัด และหลังการบำบัด
การเล่นบำบ ัด ได้ผลจริง

• เด็กจำนวน 77-84% ทีไ่ ด ้รับการบำบัดผ่านการเล่นตาม

แนวทางของ PTI/PTUK แสดงให ้เห็นความ
่ นแปลงในเชงิ บวก
เปลีย

• การเปลีย
่ นแปลงขึน
้ อยูก
่ บ
ั อายุ เพศ ปั จจัยแวดล ้อม และ
หรือ?

ความรุนแรงของปั ญหา
D
 ข้อมูลจากโรงเรียน K (1)
เพศ อา รูปแบบการ
การเล่นบำบ ัด ได้ผลจริง

1%
ยุ บำบ ัด
3% 1% 13%

34%
19%
44%
65%

43%
หรือ?

Girls Boys
Not recorded Primary School Age 1:1 Long Term
77%
Secondary School Age 1:1 Short Term
Group
Infants
D

Post Secondary School

 ข้อมูลจากโรงเรียน K (2)
จำนวนชว่ ั โมง ความรุนแรงของ
การเล่นบำบ ัด ได้ผลจริง

บำบ ัด ปัญหา
1%
4% 22%
24%
18%

58%
20%
หรือ?

53% 40 and over

30-39
20-29
Normal Borderline Abnormal
D

10 to 19
1 to 9
 ผลล ัพธ์ – ปัญหาลดลงทุกด้าน
ยืนยันผลการวิจัยทีเ่ กีย
่ วข ้องกับความยืดหยุน
่ ของสมอง
• ยิง่ เด็กอายุน ้อย – ยิง่ เห็นผลมากขึน
้
การเล่นบำบ ัด ได้ผลจริง

• ยิง่ อาการแย่เท่าไร – ยิง่ ได ้ผลดีมากขึน

้
78%
่ นแปลงในเชงิ

76%

74%

72%
บวก

70% จำนวนผูเ้ ข้าร ับ

% ความเปลีย

68% การบำบ ัด : 2335

หรือ?

66%

64%

62%
D

60%
4อายุ 5 6 7 8 9 10 11
 D
D
ขอบคุณค่ะ