ARALIN 2 : MODYUL 3-4

Mga Konseptong Pangwika

( Register, barayti, Homogenous, Heterogenous)

KOMUNIKASYON AT
PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG FILIPINO
BIGKASALITA
Rage his there
Pro face yawn
Term mean no
Register
Propesyon
Termino
Espesyalisadong Termino
Napakaraming gawain ng mga tao ang ginagamitan
ng mga espesyalisadong termino.

Madalas, ang mga terminong ito ay hiram na mga

salita o mula sa mga banyagang kultura.
Espesyalisadong Termino
Mga Halimbawa:
Nang hiramin natin ang kultura ng paggamit ng washing
machine, ang mayamang salita natin sa paglalaba gaya ng kuskos,
kusot, piga, kula, babad, banlaw, palo-palo, palanggana, batya, at
iba pa ay nadagdagan ng mga salitang wash, rinse, spin, reserve,
soak, speed, hyper speedy, normal, mini, delicate, tub, tub
hygiene, at iba pa.

Sa larangan ng komunikasyon gamit ang cell phone, marami

ang espesyalisadong terminong ginagamit gaya ng text, call,
outbox, unlimited text, unlimited call, message, camera,
bluetooth, post paid, ringtone, earphone, send, inbox, at iba pa.
Espesyalisadong Termino
Ang Register bilang Espesyalisadong Termino

Ang isang salita o termino ay maaaring magkaroon ng

iba’t ibang kahulugan ayon sa larangan o disiplinang pinag
gamitan nito. Register ang tawag sa ganitong uri ng mga
termino.
Tinatawag na Register ang mga espesyalisadong
termino gaya ng mga salitang siyentipiko o teknikal na
nagtataglay ng iba’t ibang kahulugan sa iba’t ibang
larangan o disiplina.
Espesyalisadong Termino
Ang Register bilang Espesyalisadong Termino

Register ang tawag sa ganitong uri ng mga termino.

Tinatawag na register ang mga espesyalisadong termino
gaya ng mga salitang tipiko o teknikal na nagtataglay ng
iba't-ibang kahulugan sa iba't-ibang larangan o disiplina.
Isa pang halimbawa ng register ang salitang "kapital" na
may kahulugang "puhunan" sa larangan ng pagnenegosyo
at may kahulugan namang "punong lungsod"o "kabisera"
sa larangan ng heograpiya.
Halimbawa ng Register
spin Ang spin sa washing machine
ay nangangahulugan ng
mabilis na pag-ikot ng
makina upang mapiga o
matanggal ang tubig sa mga
damit.
text Ang text sa cell phone ay
tumutukoy sa ipinadalang
mensahe patungo sa isa o iba
pang cell phone.
Kapital Ang kapital sa larangan ng
pagnenegosyo ay
nangangahuluhan ng
puhunan.
Ang spin sa paggawa ng sinulid
ay nangangahulugan ng
paghahabi ng hibla o ber
upang maging sinulid.
Ang text sa literatura ay
tumutukoy sa anomang
nakasulat na akda gaya ng tula,
sanaysay, at kuwento.
Ang kapital sa larangan ng
heograpiya ay
nangangahulugan ng punong
lungsod o kabisera.
Gamit ng Register sa Iba’t Ibang Propesyon

Bawat propesyon ay may register o mga espesyalisadong

salitang ginagamit. Iba ang register ng wika ng guro sa abogado.
Iba rin ang sa inhinyero, computer programmer, game designer,
negosyante, at iba pa.

Samantala, ang doktor at nars ay pareho ang register ng

wika sapagkat iisa ang kanilang propesyon o larangan—ang
medisina.

Isang tiyak na halimbawa ng register ng wika ang

magkakaibang tawag sa binibigyan ng serbisyo ng bawat
propesyon o larangan.
Gamit ng Register sa Iba’t Ibang Propesyon

Propesyon o Larangan Tawag sa binibigyan ng

serbisyo
guro estudyante
doktor at nars pasyente
abogado kliyente
pari parokyano
tindero/tindera suki
drayber/konduktor pasahero
artista tagahanga
politiko nasasakupan/mamamayan
Gamit ng Register sa Iba’t Ibang Propesyon

Ekonomiks Politika Edukasyon Literatura

– kita – pamahalaan – pagsusulit – akda
– konsumo – batas – enrollment – prosa
– kalakal – kongreso – klase – awit
– puhunan – senado – class record – mitolohiya
– pamilihan – korte – kurikulum – awtor
– pananalapi – eleksiyon – kampus – salaysay
– produkto – korapsyon – akademiks – tauhan
BARAYTI NG
WIKA
 BARAYTI NG WIKA

Ang Filipino bilang isang buhay na wika ay nagtatataglay

ng iba’t ibang barayti.

Batay nga sa kasabihang Ingles, “Variety is the spice of

life.” Ibig sabihin, ang pagkakaroon ng pagkakaiba-iba sa
wika ay hindi nagangahulugang negatibo. Maaari itong
tingnan bilang isang positibo, isang penomenong pangwika o
magandang pangyayari sa wika.
 BARAYTI NG WIKA

Ayon kay Zosky, mayroong tinatawag na barayti ng wika o

sub languages na maaaring iklasipika higit sa isang paraan.
Tulad na lamang ng kanyang tinatawag na Idyolek,
Dayalek, Sosoyolek, Register, Estilo at Moda, Rehiyon,
Edukasyon, Midya, Atityud at iba pa.
Lahat ng nabanggit ay ilan lamang sa mga kaparaanan ng
pagkaklasipika ng wika ayon sa mga gumagamit nito.
 BARAYTI NG WIKA

Sa pag-aaral sa barayti ng wika, mahalagang matutunan rin

ang accommodation theory ni Howard Giles.
Sa paliwanag ni Constanstino mula kay Giles, may
malaking epekto ang pagkatuto ng pangalawang wika sa
development ng varayti ng isang wika.
Sa teoryang ito pumapaloob ang tinatawag na linggwistik
konverjens at linggwistik dayverjens.
 BARAYTI NG WIKA
(Accommodation theory )

Ang linggwistik konverjens ay nagangahulugan na ang tao

sa kanyang pagnanais na makipag-interak sa iba ay maaaring
gumaya o bumagay sa pagsasalita ng kausap upang bigyang
pakikiisa, pakikilahok, pakikipagpalagayang- loob,
pakikisama o kaya ay pagmamalaki sa pagiging kabilang sa
grupo.
 BARAYTI NG WIKA
(Accommodation theory )

Ang linggwistik dayverjens naman ay nangangahulugang

pagiging iba sa gamit ng wika ng isang tao tungo sa pagbuo o
pagkilala sa kanyang kaakuhan o aydentiti
 Dalawang dimensyon ang
baryabilidad o pagkakaiba-iba ng
wika

Ayon pa kay Constantino (2002) mula kay Eastman (1971),

nahahati sa dalawang dimensyon ang baryabilidad o
pagkakaiba-iba ng wika: ang heograpiko (diyalekto) at sosyo-
ekonomiko (sosyolek)
 Dalawang dimensyon ang
baryabilidad o pagkakaiba-iba ng
wika
Ang una (Diyalekto) ay nagpapaliwanag ng pagkakaiba-iba
ng wika dahil sa iba’t iba o kalat-kalat na lokasyon ng mga
tagapagsalita ng isang wika.Mula rito ay nadedevelop ang
barayting pangwika.

Samantala, sa ikalawa (Sosyolek), nagkakaroon ng

pagkakaiba-iba ang wika dahil sa iba-ibang estado ng tao sa
lipunan. Kung kaya, mayroong tinatawag na mga wika ng
bakla, horse language, elit, masa at iba pa.
 BARAYTI NG WIKA
Sa artikulo naman ni Alonzo batay kay Catford, ang barayti
ng wika ay may dalawang malaking uri: permanenteng
barayti at pansamantalang barayti.

Ang permanenteng barayti ay binubuo ng idyolek at

dayalek. Ang idyolek ay ang katangian o gamit ng wika na
kaiba o pekulyar sa isang individwal.

Halimbawa nito ay ang idyolek ni Mike Enriquez “Hindi

naming kayo tatantanan.” at Kris Aquino “Aha! Ha, ha,
Darla!”
 BARAYTI NG WIKA

Ang dayalek naman ay nangangahulugang paggamit ng

wika batay sa lugar, panahon at katayuan sa buhay. Ang paraan
ng pagsasalita rito ay bumabatay sa kanyang estado o grupong
kinabibilangan.
 BARAYTI NG WIKA

Etnolek- ito ay barayti ng wika mula sa mga

etnolenggwistikong grupo. Ang salitang ito ay nagmula sa
pinagsamang etniko at dialek. Taglay nito ang mga salitang
nagiging bahagi ng pagkakakilalanlan ng isang pangkat-
etniko.

Halimbawa nito ay, Vakkul- gamit ng mga Ivatan na pantakip

sa ulo sa init man o ulan, bulanon-fullmoon.
 BARAYTI NG WIKA

Jargon- ang mga tanging bokabularyo ng isang partikular

na pangkat ng isang propesyon, partikular na trabaho, o
Gawain ng tao.

Halimbawa: guro-school form 9, lesson plan, tsok, class

record.
 BARAYTI NG WIKA

Ang pansamantalang barayti ay tumutukoy sa kagyat na

sitwasyon ng pahayag. Bahagi nito ang mga sumusunod:
register, midyum/moda at estilo.
Partikular din sa pag-aaral na ito ang maipakita ang iba’t
ibang barayti ng wikang Filipino gayundin ang lawak ng gamit
nito bilang pambansang wika at bilang tugon na rin sa
estandardisasyon at intelektwalisasyon nito.
 BARAYTI NG WIKA
Register- Ito ang barayting bunga ng sitwasyon at disiplina
o larangang pinaggagamitan ng wika.

Estilo- Ito ang barayting batay sa bilang at katangian ng

kinakausap, at relasyon ng nagsasalita sa kinakausap
Halimbawa:
Kapag iyong nakasalubong ang isang kaibigan ay maari mong
batiin sa pahayag na "Hoy" kamusta ka na? Kapag bumisita ka
sa iyong lolo at lola ay binabati natin sila ng kumusta po
kayo?
 BARAYTI NG WIKA

Midyum- Ito ang barayting batay sa pamamaraang gamit

sa komunikasyon, maaaring pasalita o pasulat.

Ang mga terminong gaya ng dalumat, dalisay at kabatiran

ay mababasa sa mga disertasyon at ibat ibang akademikong
materyal na nakasulat, ngunit bihirang ginagamit ang mga ito
pang araw-araw na pasalitang pakikipag-usap.
Konseptong Pangwika
(Homogenous at
Heterogenous na Wika)
 Kahulugan ng (Homogenous na
Wika)

Ang wika ay nahahati sa dalawa ang homogeneous na

kalikasan nito at ang heterogenous na kalikasan nito.

Ang salitang homogenous ay nanggaling sa salitang

Griyego na "homo" na ang ibig sabihin ay pareho at salitang
"genos" na ang ibig sabihin ay uri o yari.
Ang homogenous na wika ay ang pagkakatulad ng mga
salita.
 Kahulugan ng (Heterogenous na Wika)

 Ang heterogeneous na kalikasan ng wika ay tumutukoy

sa pagkakaiba-iba ng wikang ginagamit ng mga pangkat ng
tao dahil sa pagkakaiba nila ng edad, kasarian, tirahan,
gawain, at iba pang salik.

 Ito ay ang kalikasan ng wika ay ang pagkakaiba-iba ng

wikang ginagamit ng iba’t ibang indibidwal at pangkat na
may magkakaibang uring pinagmulan, gawain, tirahan,
interes, edukasyon, at iba pang mga salik
 Kahulugan ng (Heterogenous na Wika)

 Ayun sa mga dalubhasa, ang wika ay binubuo ng isang

pangkat ng tao upang magamit at tumugon sa kanilang
partikular na pangangailangan. Dahil magkakaiba ang mga
tao at ang kinabibilangan ng bawat isa, iba’t ibang anyo rin
ng wika ang umusbong.

 Sa heterogeneous na katangian ng wika ay may dalawang

uri o barayti: Ito ay ang permanente at pansamantala.
 Mga halimbawa ng heterogeneous na
katangian ng wika

Dayalektong heograpikal ay may ibat-ibang katangian ng

wika mayroong Tagalog Batangas, Tagalog Laguna, Tagalog
Quezon. Tagalog ang pangunahing wika ng Timog
katagalugan.
Dayalektong Temporal
Halimbawa:
Ang Probinsyano na pelikula mayroon na noon ngunit may
bagong pelikulang sumisikat ngayon ang mga manunulat nito
ay magkaiba at ang barayti ng wika nito ay magkaiba sapagkat
ito ay isinulat sa magkaibang panahon.
 Mga halimbawa ng heterogeneous na
katangian ng wika

Dayalektong Sosyal
Halimbawa
Uri: Karaniwang naiuugnay sa masa ang mga salitang
balbal gaya ng utol,ermats,dedma, epal
Edad: Ang tawag ng matatanda sa salamin sa mata ay
antipara samantalang ang tawag sa mga kabataan ngayon
shades.
Kasarian: Hanggang ngayong patuloy pa rin paggamit ng
salitang jowa (karelasyon) jubis (Mataba), gander (maganda)
at iba pang salita sa Gayspeak
 Homogeneous na katangian ng wika
1. Ang wika ay nagtataglay ng mga pagkakatulad.
2. Ang wika ay may mga homogeneous na kalikasan.
Arbitraryo
Halimbawa: Ang wika ay pinagkakasunduan.
Nagkakaunawaan sa kahulugan ng mga salita ang mga
gumagamit nito. Hindi dinidikta ng mismong itsura at tunog
ng salita ang kahulugan, kung kaya masasabing arbitraryo ang
wika.

Halimbawa nito ay kung paanong ang salitang Tagalog na

"kamay" ay "ima" sa wikang Ilokano, "kamot" naman sa
Bikolano, at "gamat" naman sa Kapampangan.
 Homogeneous na katangian ng wika

2. Dinamiko

Halimbawa :

Nanghihiram din tayo ng mga salitang dayuhan at

nagbibigay ng sariling kahulugan dito. Halimbawa nito ay
kung paanong ang salitang "gimmick" na nasa wikang Ingles
ay may kahulugang "pakulo o paraan ng pagpukaw ng
atensyon." Habang ngayon nagkaroon ito ng kahulugan na
"pamamasyal kasama ng mga kaibigan
 Homogeneous na katangian ng wika

Bahagi ng kultura

Halimbawa:
Sa wikang Arabe ay mayroong iba’t ibang katawagan para
sa mga uri ng kamelyo. Ang mga salitang ito ay wala sa ating
wika dahil hindi bahagi ng kulturang Pilipino ang paggamit ng
mga kamelyo. Kung gayon, hindi maisasalin sa Filipino ang
mga salitang Arabe para sa salitang kamelyo dahil walang
katumbas ang mga salitang ito sa ating wika.
 Homogeneous na katangian ng wika

May sariling kakanyahan

Halimbawa:

Ang wikang Nihonggo ay sumusunod sa estrukturang

"paksa -layon ng pandiwa-pandiwa" samantalang ang Ingles
ay "paksa-pandiwa-layon ng pandiwa."
 PAGTATAYA

Tukuyin kung anong uri ng barayti ng wika ang

isinasaad ng mga pangungusap. Piliin ang letra
ng tamang sagot.
 PAGTATAYA
1. Pupunta ako sa bank upang i-check ang aking akawnt.
SAGOT: C

2. Kuya, pakigawa mo naman ako ng salipawpaw. SAGOT: E

3. I will go sa bank na to check my akawnt. SAGOT: D
4. Sir, nakita mo ba ang aking USB at mouse ? SAGOT: A
5. Makisalo ka sa aking bugong mamayang tanghalian .B

Pagpipilian : d.Engalog
a. Register e. Puristik
b. Dayalek Tagalog
c. Taglish f. Sosyolek
Komunikatibong Gamit ng wika sa Lipunan

KOMUNIKASYON AT
PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG FILIPINO
Kahulugan ng Komunikasyon

Ang komunikasyon ay pagpapahayag , paghahatid

, o pagbibigay ng impormasyon sa mabisang paraan .
Isa itong pakikipag-ugnayan, pakikipagpalagayan, o
pakikipag-unawaan .

Ito rin ang proseso ng pagbibigay at pagtanggap,

nagpapalipat-lipat sa mga indibidwal ang mga
impormasyon, kaalaman, kaisipan, impresyon, at
damdamin.
 Mga Simulain ng Komunikasyon

O Ang komunikasyon ay nagsisimula sa sarili

o Ang komunikasyon ay nangangailangan ng ibang tao
o Ang komunikasyon ay binubuo ng dimensyong
pangnilalaman at relasyonal
o Ang komunikasyon ay komplikado
o Ang komunikasyon ay gumagamit ng simbolo
o Ang komunikasyon ay nangangailangan ng kahulugan
o Ang komunikasyon ay isang proseso
 Modelo ng Komunikasyon

1. Komunikasyon bilang aksyon – ang pinagmulan ng

mensahe (sender) ay naghahatid ng mensahe tungo sa
tagatanggap (receiver)
2. Komunikasyon bilang interaksyon – nagkakaroon ng
pagpapalitan ng impormasyon sa dalawang tao
3. Komunikasyon bilang transaksyon – pagbabahaginan ng
kahulugan at unawaan sa pagitan ng isa o higit pang tao
 Antas ng Pormalidad sa Komunikasyon

1. Oratorical o frozen style – ginagamit sa pagsasalita sa

harap ng publiko na may malaking bilang ng manonood.

2. Deliberative style – ang estilong ginagamit sa tiyak na

bilang ng manoood na kadalasang ginagawa sa loob ng
klasrum o mga forum
 Antas ng Pormalidad sa Komunikasyon

3. Consultative style – tipikal na pakikipagtalastasan na

nangangailangan ng pormal na pananalita sa pamamagitan ng
pagpili ng mga salitang gagamitin. Kadalasang makikita sa
opisina at mga pulong.

4. Casual style – karaniwang makikita sa usapan ng

makakapamilya o magkaibigan.

5. Intimate style – nagaganap sa pagitan ng malalapit na

kaibigan, kapamilya o karelasyon.
 Uri ng Komunikasyon ayon sa Konteksto

 Komunikasyong intrapersonal. Ang mensahe at

kahulugan ay nabubuo o nagaganap sa sariling isip o ideya
lamang na makikita sa ekspresyon na nagsasalita

 Komunikasyong interpersonal. Ginagamit ang mensahe

upang makabuo ng kahulugan sa pagitan ng dalawang tao
sa isang situwasyon.
 Uri ng Komunikasyon ayon sa Konteksto
 Komunikasyong pampubliko. Ang simpleng pinagmulan
ng mensahe ay nagpapadala ng mensahe sa iba’t ibang
bilang ng tagatanggap na maaaring sagot-tanong na pidbak.
 Komunikasyong pangmasa. Ang paggamit ng mensahe
sa pagbuo ng kahulugan sa isang namamagitan na sistema
sa pagitan ng tagapagpa-dala patungo sa malaking bilang
ng mga di nakikitang tagatanggap. Halimbawa ang
telebisyon
 Komunikasyong computer mediated. Ang
komunikasyong pantao at impormasyong ibinabahagi ng
communication networks
 Kakayahang Komunikatibo

 SPEAKING - Salik-panlipunan na dapat isaalang-alang sa

paggamit ng wika ayon kay Hymes.
 SETTING - Ang lugar ay may malaking impluwensiya sa
komunikasyon
 PARTICIPANTS - Mahalagang isaalang-alang din kung
sino ang kausap o kinakausap. Dapat ding magbago-bago
ang paraan n gating pakikipagtalastasan depende sa kung
sino ang taong nasa ating harapan o di kay’y sinusulatan.
 Kakayahang Komunikatibo

 ENDS - Sa paggamit ng wika kailangan munang isaalang-

alang ang layunin sa pakikipag-usap.

 ACT SEQUENCE - Isinasaalang-alang nito ang daloy o

takbo ng usapan.

 KEYS - paggamit ng pormal at di-pormal sa pakikipag-

usap.
 Kakayahang Komunikatibo

 INSTRUMENTALITIES - Paggamit ng midyum sa

pakikipagkomunikasyon. Lenggwaheng ginagamit o ang
instrumenting ginamit upang makipagkomunikasyon

 NORMS - Mahalagang maisaalang-alang ng isang tao ang

paksa ng pinag-uusapan.

 GENRE - Batid dapat ng tao kung ano ang genreng

ginagamit ng kanyang kausap, nang sa gayo’y aalam din ng
kausap nang genre na kanyang gagamitin
Salamat po!