Rynki Finansowe

Wykład 3
Rynek pieniężny i kapitałowy
 Rynek finansowy- podział:
Kryteria podziału:
1. Okres dysponowania środkami przez podmioty
2. Cel przeznaczenia uzyskanych środków
Najważniejsze rodzaje podziału rynku finansowego

• Pierwotny i wtórny
• Rynek powszechny i zindywidualizowany
• Hurtowy i detaliczny
• Krajowy i międzynarodowy (walutowe i eurorynki)
• Giełdowy i pozagiełdowy
• Kasowy i terminowy
Jeszcze inny podział rynku finansowego
Podstawowymi segmentami rynku finansowego, wyodrębnionymi na
podstawie obecnych na nich rodzajów instrumentów finansowych, są:
• rynek pieniężny,
• rynek walutowy,
• rynek kapitałowy,
• rynek instrumentów pochodnych.
 Instrumenty finansowe

Instrumenty finansowe to zobowiązania finansowe, tj. roszczenia

dotyczące majątku jednych podmiotów gospodarujących w
stosunku do innych
 Papiery wartościowe

Papier wartościowy to dokument stwierdzający fakt dokonania

transakcji odpłatnego udostępnienia kapitału, dający kapitałodawcy
określone prawa oraz nakładający na kapitałobiorcę określone
obowiązki
Podstawowy podział rynku finansowego
Cele funkcjonowania rynku kapitałowego i
pieniężnego
1. regulacja płynności systemu finansowego
2. kontrola ilości pieniądza na rynku przez bank centralny
3. transformacja terminów
 Cele funkcjonowania rynków (c.d.)

4. efektywna alokacja kapitału

5. właściwa wycena instrumentów finansowych
6. uzyskanie dochodu przez nabywców w/w instrumentów finansowych.
RYNEK PIENIĘŻNY
PODSTAWOWE INSTRUMENTY
 Rynek pieniężny – definicja formalna
• system obrotu instrumentami finansowymi
• opiewającymi wyłącznie na wierzytelności pieniężne,
• o terminie realizacji praw, liczonym od dnia ich wystawienia albo nabycia w obrocie
pierwotnym, nie dłuższym niż rok;
•  instrumenty rynku pieniężnego
• papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty
finansowe,
• wyemitowane lub wystawione na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego
lub obcego, które mogą być przedmiotem obrotu na rynku pieniężnym;

(UoOb. art.3ust.27,28)
Istota rynku pieniężnego
• jest miejscem dokonywania krótkoterminowych operacji kapitałami
pieniężnymi, co oznacza, że okres życia instrumentów tego rynku nie
przekracza jednego roku.
Instrumenty i uczestnicy rynku pieniężnego
• Do instrumentów rynku pieniężnego zalicza się: bony skarbowe, bony
pieniężne, krótkoterminowe papiery dłużne, certyfikaty depozytowe,
operacje otwartego rynku, lokaty międzybankowe, swapy walutowe,
pożyczki i depozyty na rynku międzybankowym.
• Uczestnikami polskiego rynku pieniężnego są: Narodowy Bank Polski,
banki komercyjne, Skarb Państwa jako emitent bonów skarbowych,
przedsiębiorstwa emitujące krótkoterminowe papiery dłużne,
inwestorzy instytucjonalni, w tym fundusze i ubezpieczyciele oraz
inwestorzy indywidualni.
Rynek pieniężny w praktyce

• Rynek pieniężny to rynek pozagiełdowy (oznacza to, że nie ma konkretnego

miejsca, na którym dokonuje się wymiana poszczególnych instrumentów),
• transakcje zawiera się przez telefon lub łącza elektroniczne,
• funkcjonuje 24 godziny na dobę
• rynek ten w istocie tworzą transakcje krótkoterminowymi instrumentami o
charakterze wierzycielskim,
• transakcje te zawierane są przez instytucje finansowe i korporacje, które
pożyczają lub inwestują pieniądze na okres od 1 dnia do 1 roku.
Podstawowy podział rynku pieniężnego

RYNEK PIENIĘŻNY

RYNEK HURTOWY RYNEK DETALICZNY

OBEJMUJE DUŻE TRANSAKCJE MIĘDZY BANKAMI, OBEJMUJE TRANSAKCJE ZAWIERANE MIĘDZY

INNYMI INSTYTUCJAMI FINANSOWYMI ORAZ BANKAMI A ICH KLIENTAMI W POSTACI
DUŻYMI PRZEDSIĘBIORSTWAMI KRÓTKOTERMINOWYCH KREDYTÓW

15
 PODSTAWOWE SEGMENTY RYNKU PIENIĘŻNEGO

• Rynek lokat międzybankowych

• Rynek bonów skarbowych
• Rynek bonów pieniężnych
• Rynek papierów komercyjnych
• Pozostałe segmenty

16
 Podstawowe stopy procentowe rynku
międzybankowego w Polsce

1. WIBOR (WARSAW INTERBANK OFFERED RATE)

2. WIBID (WARSAW INTERBANK BID RATE)
3. Stawka referencyjna Polonia (Indeks Polonia)
Podział lokat międzybankowych ze względu na okres umowy

LOKATY MIĘDZYBANKOWE

LOKATY LOKATY
KRÓTKOTERMINOWE DŁUGOTERMINOWE

18
Podział lokat międzybankowych ze względu na okres
umowy

19
 Rynek bonów skarbowych
BON SKARBOWY- to krótkoterminowy papier wartościowy
emitowany przez rząd w celu finansowania potrzeb budżetu
państwa
Cechy:
- papier wartościowy na okaziciela o wartości 10 tys. zł,
- minimalne ryzyko,
- niewielkie oprocentowanie,
- wysoka płynność,
- nabywcami są osoby prawne i fizyczne .
20
 Rynek bonów pieniężnych
BON PIENIĘŻNY - to krótkoterminowy papier wartościowy emitowany przez
bank centralny w celu regulowania płynności sektora bankowego

Cechy:
- papier wartościowy na okaziciela o wartości 10 tys. zł,
- nieregularne terminy wykupu,
- niewielkie oprocentowanie,
- wysoka płynność
- nabywcami są banki i inne instytucje finansowe,
- okres zapadalności od 1 do 7 dni lub 1 ,2 ,13 ,26 ,39 lub 52 tygodnie. 21
 Rynek krótkoterminowych papierów dłużnych

Papiery komercyjne - to krótkoterminowy papier wartościowy

emitowany przez przedsiębiorstwo w celu pozyskania dodatkowego
kapitału dla finansowania działalności

Cechy:
- tani środek finansowania działalności w
porównaniu z kredytem bankowym,
- znaczna elastyczność,
- oprocentowanie,
- wysoka płynność.
22
RYNEK KAPITAŁOWY
PODSTAWOWE INFORMACJE
Sens istnienia RK
• Rynek finansowy stanowi niezaprzeczalnie kluczowy element systemu
gospodarczego, niezależnie od jego historii czy budowy.
• Mechanizmy, funkcjonujące w poszczególnych jego segmentach – w
tym przede wszystkim na rynku kapitałowym, pieniężnym i
walutowym, odgrywają niezwykle ważną rolę o charakterze
makroekonomicznym.
• Za ich pomocą jest bowiem realizowana funkcja efektywnej alokacji
kapitału w skali całej gospodarki.
Różne definicje RK
• jest określany przez niektórych ekonomistów jako rynek inwestycyjny;
• przedmiotem transakcji, które są na nim zawierane, jest kapitał średnio- i
długoterminowy.
• najważniejszą jego cechą jest zamiana wolnych kapitałów pieniężnych w kapitały
związane, przeznaczone na finansowanie rozwoju gospodarczego;
• kapitał jest lokowany i pozyskiwany poprzez emisję instrumentów finansowych o
terminie trwania dłuższym niż rok
• rynek ten ułatwia przepływ kapitałów między jego właścicielami (inwestorami) a
użytkownikami (emitentami)
Podstawowa funkcja rynku kapitałowego
• Podstawową funkcją rynku kapitałowego jest kierowanie ku sobie podmiotów,
które mają odmienne potrzeby kapitałowe: zgłaszają zapotrzebowanie na niego
lub jego nadwyżkę.
Dodatkowe funkcje rynku kapitałowego
• mobilizowanie kapitału na działalność inwestycyjną i rozwój przedsięwzięć
gospodarczych,
• pozyskiwanie kapitału przez instytucje rządowe i samorządowe na pokrycie
deficytu budżetowego oraz realizację innych ważnych przedsięwzięć publicznych,
Inne ujęcie funkcji rynku kapitałowego
• Alokacji kapitału
• Informacyjna
• Transformacyjna
• Wyceniająca
• Stymulująca
• Restrukturyzacji gospodarki
Na rynek kapitałowy składają się:

• rynek papierów wartościowych

• rynek hipoteczny (hipoteka na grunty, budynki)
• rynek długoterminowych pożyczek bankowych.
Forma rynku kapitałowego
• Podstawową formą rynku kapitałowego jest rynek papierów
wartościowych.
• Towar, którym jest papier wartościowy stwierdzający istnienie
określonego prawa majątkowego może stanowić samodzielny
przedmiot obrotu.
• Lokowanie pieniędzy w papier wartościowy ma na celu
uzyskanie korzyści kapitałowych, wiąże się jednak z ryzykiem
inwestycyjnym
Podstawowe instrumenty rynku kapitałowego
• Podstawową formą rynku kapitałowego jest rynek papierów
wartościowych, które mogą mieć charakter:
Udziałowy
Dłużny
 Struktura rynku kapitałowego ze względu na formy organizacji

Kryterium Forma organizacji rynku kapitałowego

Charakter instrumentów Rynek długoterminowych instrumentów finansowych (o
finansowych zapadalności powyżej 3 lat)
Rynek papierów wartościowych
Stopień formalizacji Rynek giełdowy
Rynek pozagiełdowy
Rynek prywatny
Charakter emisji (do ilu Rynek publiczny
inwestorów jest kierowana) Rynek niepubliczny
Sposób wykorzystania Rynek pierwotny
instrumentów Rynek wtórny

opracowanie własne na podstawie: I. Pyka (red.), Rynek pieniężny i kapitałowy, Wydawnictwo

Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2003, str. 119.
Wg kryterium miejsca obrotów rynek kapitałowy dzieli
się na:
• rynek publiczny
• rynek niepubliczny
Głównymi zaletami rynku publicznego w stosunku do niepublicznego jest
przejrzystość, płynność, duży zasięg i możliwość zmobilizowania dużego kapitału.
Wg kryterium miejsca emisji i sprzedaży rynek kapitałowy
dzieli się na:
• rynek pierwotny
• rynek wtórny
Cztery filary rynku kapitałowego
• dematerializacja
• koncentracja
• makler
• informacje
RK jako rynek zorganizowany
• Rynek kapitałowy jest uważany za rynek zorganizowany.
• Działa on zgodnie z określonymi regułami i dzięki swojej sprawności
obniża koszty zawierania transakcji, co przyczynia się do
upowszechnienia wymiany.
Cechy prywatnego rynku kapitałowego
• nie wykorzystuje środków masowego przekazu
• nie jest wymagane pośrednictwo domów maklerskich
• brak notowań cen instrumentów
• obrót z pominięciem giełdy
Cechy publicznego rynku kapitałowego
• wysoki stopień sformalizowania emisji i obrotu
• wysoki stopień bezpieczeństwa obrotu
• obrót za pośrednictwem domów maklerskich
Podmioty na rynku kapitałowym
• Narodowy Bank Polski;
• Podmioty finansowe;
• podmioty organizujące lub pośredniczące w obrocie instrumentami finansowymi;
• inwestorzy indywidualni i instytucjonalni;
• Komisja Nadzoru Finansowego, jako regulator;
• Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.
Segmenty rynku kapitałowego w Polsce

1. Rynek obligacji:
a) Rynek obligacji Skarbu Państwa
b) Rynek obligacji komunalnych
c) Rynek obligacji przedsiębiorstw.
2. Rynek listów zastawnych.
3. Rynek akcji.
4. Rynek innych niż akcje instrumentów finansowych, w których
inkorporowane są prawa udziałowe w podmiotach
gospodarczych.
Giełda papierów wartościowych
• Zasadniczym zadaniem giełdy, jak potocznie nazywane jest miejsce
zawierania transakcji, jest organizacja publicznego obrotu papierami
wartościowymi (współcześnie w formie elektronicznej).
• Giełdy zapewniają koncentrację w jednym miejscu i czasie ofert
kupujących i sprzedających w celu wyznaczenia ceny (kursu) i realizacji
transakcji.
Cele istnienia giełd papierów wartościowych
• zapewnienie przejrzystego, efektywnego i płynnego mechanizmu
obrotu instrumentami finansowymi;
• świadczenie wysokiej jakości usług w celu optymalnego zaspokojenia
potrzeb klientów – jego uczestników;
• zapewnienie sprawnego mechanizmu alokacji kapitału i finansowania
rozwoju gospodarki, jak również wspieranie rozwoju rynku
kapitałowego.
Dziękuję za uwagę