GRAFIKËT E FUNKSIONEVE DHE

NJEHSIMI I SYPRINAVE

NOELS NAZERAJ
11/3
 • HISTORIKU I KONCEPTIT TË FUNKSIONIT

Premisat e përshtatshme për lindjen e

konceptit të funksionit u krijuan në vitet ‘30
të shekullit XVII, kur lindi gjeometria
analitike, e cila karakterizohej prej një
përdorimi aktiv të algjebrës për zgjidhjen e
problemeve gjeometrike. Njutoni, duke
studiuar varësinë nga koha të ordinatave të
pikës në lëvizje, merrej në fakt me studim
funksionesh. Ndonëse nuk e formuloi si
koncept, ai ishte i ndërgjegjshëm për
brendinë e tij. Termi "funksion” për herë të
parë haset në punimet e Leibnicit, në një
dorëshkrim (1673) e më pas në një vepër të
shtypur (1692). Leibnici e futi kuptimin e
funksionit për të emërtuar parametra që
lidhen me pozicionin e pikës në plan. GOTTFRIED WILHEM
LEIBNIZ
 • ÇFARË JANË FUNKSIONET? 
Dimë që në një relacion, çdo element i bashkësisë së fillimit çiftohet me një, disa
ose asnjë element të bashkësisë së mbarimit. Rastet kur çdo element i bashkësisë
së fillimit çiftohet vetëm me një element të bashkësisë së mbarimit na çojnë në një
koncept shumë të rendësishëm matematik, atë të funksionit. 

• LLOJET E FUNKSIONEVE
Kemi disa lloje të ndryshme të funksioneve si; funksioni linear, funksioni i fuqisë
së dytë, funksioni i fuqisë së tretë, funksioni eksponencial, funksioni
përpjestimor i zhdrejtë etj.
•FUNKSIONI LINEAR

• Ky funksion paraqitet në trajtën

y=mx+c.
• Grafiku i një funksioni linear
mund të skicohet kur jepen
koeficenti këndor dhe ordinata e
tij në origjinë.
 •FUNKSIONI I FUQISË SË DYTË

• Grafiku i funksionit të
fuqisë së dytë, është një
vijë që quhet parabolë, e
cila ka bosht simetrie një
drejtëz vertikale.

• Ai paraqitet në trajtën
y= ax2 + bx + c
• Grafiku i këtij funksioni e
ka abshisën e kulmit dhe
ekuacionin e boshtit të
simetrisë x=.
•FUNKSIONI I FUQISË SË TRETË

• Një funksion i fuqisë së tretë

përmban gjithmonë
ndryshoren në fuqi të tretë
dhe jo më të lartë.

• Trajta e përgjithshme e
funksionit të fuqisë së tretë
është y = ax³+bx²+cx+d
 •FUNKSIONI EKSPONENCIAL

• Funksioni eksponencial ka
trajtën y = ax (0 < a 1)

• Grafiku i këtij funksioni i

afrohet pafundësisht
boshtit të abshisave, por
nuk e pret asnjëherë atë.
•FUNKSIONI PËRPJESTIMOR I ZHDREJTË

• Funksioni përpjestimor i
zhdrejtë ka trajtën y = .

• Grafiku i këtij funksioni

përbëhet nga dy degë që u
afrohen pafundësisht boshteve
vertikale dhe horizontale të
sistemit koordinativ, por nuk i
presin asnjëherë ato.
 •FUNKSIONI TRIGONOMETRIK

• Grafikët e funksioneve
trigonometrike y=sinx dhe
y=cosx paraqesin valë.

• Një funksion që i përsërit

vlerat pas një intervali të
caktuar, quhet periodik.
•EKUACIONI I RRETHIT

Rrethi është një bashkësi e

fundme pikash të planit që
kanë largesë konstante nga një
pikë e fiksuar. Kjo largesë
konstante është rrezja.

Rrethi mund të konsiderohet

si vend gjeometrik.

Ekuacioni x2 + y2 = r2 përcakton
një rreth me rreze r dhe
qendër në orgjinën e
koordinatave (0.0).
 • KOEFICENTI KËNDOR DHE SYPRINA E KUFIZUAR NGA GRAFIKËT

• Koeficenti këndor i drejtëzës është shpejtësia e ndryshimit të y në lidhje me x.

• Nëse dy pika (x1,y1) dhe (x2,y2), janë pika të së njëjtës drejtëz, atëherë koeficenti
këndor është .
• Koeficenti këndor i një vije në një pikë të saj është koeficenti këndor i tangjentes
ndaj vijës në këtë pikë.

• Syprina e zonës së
kufizuar nga grafiku
dhe boshti Ox mund
të llogaritet duke e
ndarë atë në figura
më të thjeshta.