ΤΕΛΛΟΣ ΑΓΡΑΣ,

ΑΜΑΞΙ ΣΤΗ ΒΡΟΧΗ

 Βιογραφικό σημείωμα
• Φιλολογικό ψευδώνυμο του Ευάγγελου Ιωάννου Γεννήθηκε
στην Καλαμπάκα, αλλά το1899 ήρθε Αθήνα.
• Σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
• Από το 1911 άρχισε να γράφει τακτικά στο περιοδικό
Διάπλαση Παίδων με το ψευδώνυμο Τέλλος Άγρας. Έγραφε
στη Νέα Εστία, ενώ δημοσίευσε κείμενά του στα Γράμματα,
τη Νέα Ζωή, την Αλεξανδρινή Τέχνη.
• Από το 1924 εργάστηκε στο Υπουργείο Γεωργίας
και το 1927 διορίστηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη, όπου
παρέμεινε ως το θάνατό του.
• Το 1934 κυκλοφόρησε η πρώτη συλλογή ποιημάτων του.
• Το ποιητικό του έργο είναι αποτέλεσμα δημιουργικής
αφομοίωσης του γαλλικού συμβολισμού και αισθητισμού
αλλά και της ελληνικής ποιητικής παράδοσης.
• Πρέπει τέλος να σημειωθεί η αξία του κριτικού του έργου
που χαρακτηρίζεται από οξυδέρκεια, ευαισθησία, γνώση
της φιλοσοφίας και επαρκή ενημέρωση για τις σύγχρονές
του ευρωπαϊκές θεωρίες της λογοτεχνίας, γεγονός που
τον τοποθετεί στην πρωτοπορία της νεοελληνικής
κριτικής σκέψης.
Ώρα προσμένει μοναχή
η άμαξα κάτω απ' τη βροχή,
και δεν τη μέλει,
κι είναι σα να την τυραννά
πιότερη η ξένη γειτονιά
που δεν τη θέλει.
Τ' αλογατάκια της, σιμά,
κάτω απ' τον ίδιο μουσαμά
κάνουν καρτέρι,
στον τόπο αυτόν, τον θλιβερό,
πράμα δε μένει από καιρό,
να τό' χουν ταίρι.
Γρίλιες δεν είναι, μήτε αυλές
περικοκλάδες βαθουλές,
δεν έμειν' ένα
απ' τα φανάρια στη σειρά
με τα δυο μπρούτζινα φτερά,
τα σταυρωμένα.
Τ' ανώφλια έπεσαν κι' οι αγκωνιές
κι' οι ανεμοπέραστες, στενές,
οι γαλαρίες
κι' έφυγαν έντρομες, πολλές
κι' οι θύμησες, σαν τις καλές,
σεμνές κυρίες.
Άδεια βιτόρια και φτωχή,
πάρε μου εμένα την ψυχή,
πάρε με εμένα
για ταξιδιώτη σου, κι' ευθύς
πάμε, όθε κίνησες να' ρθείς:
στα Περασμένα.
 Ποιος «μιλάει» στο ποίημα και σε ποιον απευθύνεται;
• Στο κείμενο «μιλάει» το ποιητικό υποκείμενο και
απευθύνεται σε μια παλαιά, ξεχασμένη άμαξα.
• Περιγράφει το σύγχρονο αστικοποιημένο τρόπο ζωής.
• Ζητάει από αυτήν να τον πάρει σαν ταξιδιώτη της, να τον
επιστρέψει στο παρελθόν, διότι δεν του αρέσει ο τρόπος
ζωής του στο σύγχρονο αστικό περιβάλλον.
 Πώς σκέφτεται ή πώς νιώθει;
Νιώθει μελαγχολία και μοναξιά, γεγονός που φαίνεται από τις
θλιβερές εικόνες που περιγράφει: την άμαξα κάτω απ’ τη
βροχή στην ξένη γειτονιά, τα αλογατάκια της στον θλιβερό
τόπο, την απουσία γρίλιας, περικοκλάδας, μπρούτζινων
φαναριών, τα γκρεμισμένα ανώφλια, αγκωνές και γαλαρίες.
 Τι άτομο φαίνεται να είναι;
• Είναι απαισιόδοξος και
νοσταλγεί το παρελθόν.
• Δείχνει άνθρωπος που
αναπολεί τις στιγμές της
ζωής του, κατά τις οποίες
κυριαρχούσε η παραδοσιακή
αισθητική, το χρώμα και η
φυσική ομορφιά.
 Το θέμα
• Η θλίψη του ποιητή για την νέα όψη που έχει η πόλη.
• Μετά την αστικοποίηση που υπέστη ο τόπος στον οποίο
“κατοικούσε” η άμαξα, η νέα όψη της πόλης μοιάζει ξένη
και θλιβερή.
• Γι’ αυτό το ποιητικό υποκείμενο, που αγαπά το παρελθόν,
της ζητάει να τον πάρει μαζί της στα Περασμένα.
 Η ψυχική διάθεση του ποιητικού κειμένου - Ρηματικό
πρόσωπο
• Το ποιητικό υποκείμενο χρησιμοποιεί γ΄ ρηματικό πρόσωπο
για να προσδιορίσει την κατάσταση του τόπου και β΄
ρηματικό πρόσωπο για ν’ απευθυνθεί στην άμαξα που θα τον
οδηγήσει στο παρελθόν.
• Η χρήση αυτή τον βοηθά να περιγράψει την κατάσταση στην
οποία έχει περιέλθει η πόλη του, εξαιτίας της φθοράς της
παραδοσιακής της μορφής λόγω της αστικοποίησης.
• Έτσι μπορεί να εκφράσει τη θλίψη, τη μελαγχολία του
εξαιτίας της γκρίζας τσιμεντούπολης και τη νοσταλγία του
για το παρελθόν.
 Η σημασία της εποχής στην οποία γράφεται το ποίημα για
την επιλογή της ποιητικής φωνής.
• Το ποίημα γράφηκε στην περίοδο μετά την Μικρασιατική
καταστροφή, τον ερχομό πολλών προσφύγων και την
ανέγερση της πολυκατοικίας, για να εξυπηρετηθούν οι νέες
πολλαπλές ανάγκες.
• Η περίοδος αυτή επηρεάζει σημαντικά τον ποιητή με
αποτέλεσμα να εκφράζεται μελαγχολικά και απαισιόδοξα.
• Γι’ αυτό εύχεται να γυρίσει στα χρόνια που προηγήθηκαν.
 Ο χώρος και το σκηνικό του
ποιήματος
• Η ιστορία του ποιήματος
διαδραματίζεται σε μια
γειτονιά πλέον
αστικοποιημένη, στην οποία
υπάρχει μια παλιά ξεχασμένη
άμαξα.
• Μαζί με την άμαξα εμφανίζονται τα αλογατάκια της με το
μουσαμά.
• Δεν υπάρχουν γρίλιες στα παράθυρα, περικοκλάδες στις
αυλές, ούτε τα παραδοσιακά μπρούτζινα φανάρια στους
δρόμους.
• Έπεσαν τ’ ανώφλια των σπιτιών, οι αγκωνές (γωνίες) και οι
γαλαρίες (εξώστες).
• Η γειτονιά έχασε τη παραδοσιακή της λάμψη.
• Η περιγραφή του χώρου βοηθάει το

• ποιητικό υποκείμενο να δώσει μια

• ρεαλιστική απεικόνιση του τόπου
• αλλά και να εκφράσει εμφανώς τα
συναισθήματά του.
• Το τοπίο το οποίο αντικρίζει είναι μελαγχολικό και θλιβερό
(Ώρα, προσμένει μοναχή η άμαξα, κάτω απ' τη βροχή) και έτσι
αισθάνεται βαθύτερα τη λύπη.
• Ακόμα τα ερειπωμένα σπίτια και οι αυλές (-Γρίλιες δεν είναι,
μήτε αυλές περικοκλάδες βαθουλές·- , -Τ' ανώφλια επέσαν κι οι
αγκωνές-) που δείχνουν την φθορά , προκαλούν ακόμα
μεγαλύτερη οδύνη στο ποιητικό υποκείμενο.
• Έτσι ο ακαλαίσθητος χώρος παίζει καθοριστικό ρόλο στη
διαμόρφωση της εσωτερικής διάθεσης του υποκειμένου.  
• Ο ρόλος του χώρου στη διαμόρφωση της εσωτερικής διάθεσης
του ποιητικού υποκειμένου
 Ο ρομαντισμός
Ο ρομαντισμός διαφαίνεται από: την αγάπη για το
παρελθόν την ονειροπόληση και τη φυγή τη
μελαγχολία και θλίψη το λυρισμό το μεταφορικό λόγο.
 Ο συμβολισμός
Ο συμβολισμός διαφαίνεται από:
• Τη χρήση συμβόλων (η άμαξα, οι γρίλιες, οι περικοκλάδες,
τα μπρούτζινα φανάρια, τ’ ανώφλια, οι αγκωνές, οι γαλαρίες
συμβολίζουν το παρελθόν, την παράδοση, την ομορφιά και
την καλαισθησία).
• Τη μουσικότητα του στίχου.
• Την υποβλητικότητα (υποβάλλονται συναισθήματα
μελαγχολίας, θλίψης και επιθυμίας για φυγή).
 Λυρικό ή πεζολογικό;
Το ποίημα χαρακτηρίζεται ως λυρικό διότι:
• Διακρίνονται γνωρίσματα λυρικής ποίησης, που έχει
ως χαρακτηριστικό της την έκφραση των
συναισθημάτων του ποιητή.
• Χρησιμοποιείται ποιητικό ύφος στο κείμενο.
• Υπάρχει μέτρο και ομοιοκαταληξία.
 Γλώσσα του ποιήματος
• Η γλώσσα του ποιήματος είναι απλή δημοτική, με φράσεις και
λέξεις της καθημερινότητας (δεν τη μέλει, δεν τη θέλει).
• Υπάρχουν ιδιωματισμοί οι οποίοι προέρχονται από την εποχή
στην οποία αναφέρεται το ποίημα (γρίλιες, μπρούτζινα
φτερά, αγκωνές, γαλαρίες).
• Η έκφραση σε αρκετά σημεία γίνεται λυρική, συναισθηματική,
μελαγχολική (ώρα προσμένει μοναχή, κάτω απ’ τη βροχή,
πάρε με εμένα, στα Περασμένα).
 Στίχος του ποιήματος
• Το ποίημα αποτελείται από έξι εξάστιχες στροφές.
• Κάθε στροφή έχει 4 οχτασύλλαβους στίχους και 2
πεντασύλλαβους.
• Το μέτρο είναι ιαμβικό.
• Όσον αφορά την ομοιοκαταληξία, ομοιοκαταληκτούν ο 1ος με
το 2ο στίχο ο 3ος με τον 6ο και ο 4ος με τον 5ο.