Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

1. Biến là công cụ trong lập trình :
- Biến là một đại lượng dùng để lưu trữ dữ liệu. Giá trị của
biến có thể thay đổi trong khi thực hiện chương trình

- Dữ liệu do biến lưu trữ được gọi là giá trị của biến.

5
5 là giá trị
x
của biến
biến x
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 1: (sgk) in ra màn hình số 20 và
Writeln (15+5); đưa con trỏ xuống đầu
dòng tiếp theo
Ta có thể sử dụng hai biến X và Y để lưu giữ giá
trị của hai số 15 và 5. Khi đó :
Chúng ta có thể viết lại câu lệnh trên như sau :
Writeln (x+y);
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾNTRONG CHƯƠNG
TRONG CHƯƠNG TRÌNH TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 1: (sgk) Writeln (x+y);
Chương trình thực hiện như sau:
15
5
X
Y

20 (= X+Y)
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 2:

Tính giá trị của các biểu thức:

100  50 100  50
;
3 5
Có thể thực hiện như
sau:
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 2:

100  50 100  50
;
3 5

x 100+50
p1  x? / 3
p2  x? / 5
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :

2. Khai báo biến :

* Khai báo biến gồm:

- Khai báo tên biến
- Khai báo kiểu dữ liệu của biến

Tên biến do người sử dụng đặt theo

quy tắc của ngôn ngữ lập trình.

Quy tắc đặt tên của ngôn ngữ lập

trình như thế nào ?
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
2. Khai báo biến :
Ví dụ 3: Khai báo biến trong Pascal:

Var m, n : integer ;
s, dientich : real ;
thong_bao, ten : string ;

Khai báo trên có bao nhiêu biến,

mỗi biến có kiểu dữ liệu gì ?
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾNTRONG CHƯƠNG
TRONG CHƯƠNG TRÌNH TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
2. Khai báo biến :
Ví dụ 3: Khai báo biến trong Pascal:

Từ khoá Biến kiểu số

nguyên (Integer)
Biến kiểu
số thực Var m, n : integer ;
(Real) s, dientich : real ;
thong_bao, ten : string ;

Biến kiểu xâu (string)

 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
2. Khai báo biến :
Cú pháp khai báo biến:

Var <Tên biến> : <Kiểu dữ liệu> ;

Trong đó :
 Var là từ khóa.
 Tên biến do người lập trình đặt (theo quy tắt đặt tên trong
Pascal).
 Kiểu dữ liệu : Là kiểu dữ liệu của biến sẽ nhận trong chương
trình.

Lưu ý: Tuỳ theo ngôn ngữ lập trình, cú pháp khai báo biến có thể khác nhau.
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
2. Khai báo biến :
Bài tập 1: Khai báo biến trong Pascal:

Khai báo hai biến A, B có kiểu số nguyên,

biến C kiểu kí tự; biến R kiểu số thực:

Var A,B : Integer ;

C : Char ;

R : Real ;
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
2. Khai báo biến :
Bài tập 2 : Đánh dấu ۷ vào lựa chọn đúng hoặc sai :
Khai báo Đúng Sai
Var
Var
end : String;
a,b : Integer ;
۷
C : Real ; ۷
Var 5ch : String ; ۷
Var x : Char
۷
Var m,n : Integer ;
۷
Var chieu dai : Real;
Var bankinh,S : Real ;
۷
P , S : Integer ; ۷
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

1. Biến là công 3. Sử dụng biến trong chương trình :

cụ trong lập trình: - Các Thao tác có thể thực hiện với biến là:
Gán bằng lệnh gán
+ Gán giá trị cho biến
2. Khai báo biến: Nhập giá trị cho biến
+ Tính toán với giá trị của biến: thực hiện tính toán các
biểu thức chứa biến tương tự như các biểu thức số cụ thể

- Câu lệnh gán giá trị trong các NNLT có dạng:

Tên biến Biểu thức cần gán giá trị cho biến;
Trong đó: dấu biểu thị phép gán
Vd:
x -c/b gán giáx nhận
biến trị -c/b
giávào cho biến x
trị -c/b
x y biến x được gán giá trị của biến y

i i + 5 biến i được gán giá trị hiện tại của i cộng

thêm 5 đơn vị
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
1. Biến là công - Kí hiệu phép gán trong Pascal là dấu :=
cụ trong lập trình - Cú pháp câu lệnh gán giá trị cho biến:
2. Khai báo biến
<Tên biến> := <biểu thức>;
Ví dụ:
LÖnh ý nghÜa
1) X:=12; G¸n gi¸ trÞ sè 12 vµo biÕn nhí X.
2) X:=Y; G¸n gi¸ trÞ ®· l­u trong biÕn nhí Y vµo
biÕn nhí X.
3) X:=X+1; Tăng giá trị của biến x lên 1 đơn vị, kết quả
gán lại cho biến x.
Thực hiện phép toán tính trung bình cộng
4)X:=(a+b)/2 ; hai giá trị nằm trong hai biến a và b, rồi gán
kết quả cho biến x.
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

3. Sử dụng biến trong chương trình :

1. Biến là công - Kí hiệu phép gán trong Pascal là dấu :=
cụ trong lập trình - Câu lệnh gán giá trị cho biến trong Pascal có dạng:
2. Khai báo biến
<Tên biến> := <biểu thức>;

- Khi gặp câu lệnh gán <tên biến> := <biểu thức>

Pasal sẽQua VD
tính toán trên
giá trị emthức ở bên phải
của biểu
phép gán và gánkhi
thấy giá trị gặp
này chocâu
biến ở bên trái phép
gán
lệnh gán Pascal sẽ
làm gì?
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

3. Sử dụng biến trong chương trình :

1. Biến là công
cụ trong lập trình
2. Khai báo biến
Nếu kiểu dữ liệu của giá
trị thu được ở bên phải
phép gán không trùng với
kiểu dữ liệu của biến ở
bên trái phép gán thì sao?
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
1. Biến là công - Kí hiệu phép gán trong Pascal là dấu :=
cụ trong lập trình
- Câu lệnh gán giá trị cho biến trong Pascal có dạng:
2. Khai báo biến <Tên biến> := <biểu thức>;

* Lưu ý:
Kiểu dữ liệu của giá trị được gán cho biến phải thường -
trùng với kiểu của biến và khi được gán giá trị mới thì
giá trị cũ của biến sẽ bị xóa
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

1. Biến là công 3. Sử dụng biến trong chương trình :

cụ trong lập trình - Lệnh gán : Tên biến := Biểu thức ;
2. Khai báo biến - Lệnh nhập giá trị cho biến : Readln(tênbiến);
VD: Readln(r); // nhập giá trị cho biến r

Ví dụ: Hãy giải thích ý nghĩa của các câu lệnh sau đây
a. a:=200; b. x:=100/2;
c. s:=‘School’; d. Readln(a);
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

1. Biến là công 4. Hằng :

cụ trong lập trình - Hằng là đại lượng
Vậyđểhằng
lưu là
trữgì?
dữ liệu và hằng
có giá trị không đổi trong suốt quá trình thực
2. Khai báo biến hiện chương trình.

3. Sử dụng biến - Để sửMuốn

dụng sử dụng
được đượctahằng
hằng, phải khai báo.
trong chương trong chương trình trước
tiên ta phải làm gì?
trình :
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công 4. Hằng :
cụ trong lập trình Tên hằng Giá trị của hằng
Ví dụ :
2. Khai báo biến
const pi = 3.14;
3. Sử dụng biến bankinh = 2;
trong chương
Từ khoá
trình :
Qua VD trên em hãy nêu cú
Hãypháp
xác khai
địnhbáotừ khóa, tên
- Cú pháphằng
khaivàbáo hằng
giátrình?
:
hằng trong
trị của hằng
chương
trong VD trên?
Const tên hằng = giá trị của hằng ;
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
Bài tập : Với khai báo : const pi = 3.14;
1. Biến là công bankinh = 2;

cụ trong lập trình Var Chuvi: Real;

2. Khai báo biến Các phép

* Lưu ý: -gán sau thể
Không đúng haycâu
dùng sailệnh
? để thay đổi giá trị
của hằng ở bất kì vị trí nào trong chương trình
3. Sử dụng biến -Khi cần thayLệnh Đúng Sai
đổi giá trị của hằng, ta chỉ cần thay đổi tại nơi
khai báo.
trong chương 1) Chuvi:=2*pi*bankinh;
trình : Khi cần thay đổi giá trị của
۷
2) Pi:=3.1416
hằng ta làm như thế nào? ۷
4. Hằng : 3) bankinh:=bankinh+2;
۷
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH

Ghi nhớ
Biến và hằng là các đại lượng được dùng để lưu trữ
• Khái niệm biến,
dữ liệu. Nêu điểm khác
hằng :
Biến và hằng phải được
nhaukhai báo trước khi sử dụng.
giữa
Giá trị của biến có thểhằng
thayvà biến
đổi, giá trị của hằng không
thay đổi trong khi thực hiện chương trình.
• Khai báo biến Var <Tên biến> : <Tên kiểu dữ liệu>;

• Khai báo hằng Const <Tên hằng> = <Giá trị của hằng> ;

• Sử dụng biến
- Lệnh nhập giá trị cho biến : Readln(tênbiến);
trong chương
trình : - Lệnh gán : <Tên biến> := <Biểu thức> ;
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
BÀI TẬP CỦNG CỐ
1. Biến là công Bài 4/33 (SGK): Trong Pascal, khai
cụ trong lập trình: báo nào sau đây là đúng?
a) var tb: real;
2. Khai báo biến:
b) var 4hs: integer;
3. Sử dụng biến
trong chương c) const x: real;
trình: d) var R= 30;
4. Hằng : ĐÁP ÁN
a) Hợp lệ
b) Không hợp lệ vì tên biến bắt đầu là số
c) Không hợp lệ vì câu lệnh khai báo hằng không chứa dấu
(:) và hằng phải được gán giá trị cụ thể khi khai báo.
d) Không hợp lệ vì câu lệnh khai báo biến không chứa dấu
(=) và biến không được gán giá trị cụ thể khi khai báo.
 Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
BÀI TẬP CỦNG CỐ
1. Biến là công
cụ trong lập trình: Bài 5/33 (SGK): Hãy liệt kê các lỗi có trong chương trình dưới
đây và sửa lại cho đúng?
2. Khai báo biến: var a, b:= integer; thừa dấu =
3. Sử dụng biến const c:=3; thừa dấu :
trong chương begin
trình: a:= 200 thiếu dấu ;
4. Hằng : b:=a/c; Khai báo kiểu dữ liệu
không phù hợp
write(b);
readln;
end.
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
• Học bài.
• Làm bài tập trong sách.
• Chuẩn bị bài thực hành 3, tiết sau thực
hành.