Protein-enerji malnutrisyonu

(PEM)

Uzm. Dr. Nevzat Aykut BAYRAK

 PEM epidemiyolojisi

Pnö
mo
ni
Sıt
m a

Kızamık
Neonatal

re
ya
Di
S

Kaz
D

Diğer
AI
V/

a
HI

5 yaş altı ölüm nedenlerinin en az yarısından yetersiz

beslenme (malnütrisyon) sorumludur
Protein-Enerji Malnütrisyonu
• PEM dünya üzerinde her dört
çocuktan birisini etkilemektedir
– 150 milyon (%26.7) çocuk düşük kiloludur
(kavruk)
– 182 milyon (%32.5) çocuk ise kısa
boyludur (bodur)
(DSÖ 2003)
Protein-Enerji Malnutrisyonu
• PEM’li çocukların %70’den fazlası Asya’da
• %26’sı Afrika’da ve
• %4’ü Latin Amerika ve Karayipler’de
yaşamaktadır
Bu çocukların kötü kaderi, daha doğmadan
annelerinin malnutrisyonlu olmasıyla
başlamaktadır
(DSÖ 2003)
Protein-enerji malnutrisyonunda
antropometrik sınıflama
• Yaşa göre boy—kronik malnutrisyon
• Boya göre ağırlık– akut malnutrisyon
beslenme durumunu belirleyen en
basit tanımlardır.

Malnutrisyonun 4-6 aydan uzun sürmesi

boy uzamasını etkiler.
Protein-enerji malnutrisyonunda
antropometrik sınıflama
Gomez sınıflaması

Malnutrisyonun Yaş için standart

derecesi
Normal %90’dan fazla
Hafif (1. derece) %89-75
Orta (2. derece) %74-60
Ağır (3. derece) %60’tan az

* Yaşa göre beklenen ağırlık esas alınmıştır

Protein-enerji malnutrisyonunda
antropometrik sınıflama
Wellcome sınıflaması
Ağırlık Ödem var Ödem yok
(standartın
yüzdesi)
%80-60 Kwashiorkor Beslenme
yetersizliği
%60’tan az Marasmik- Marasmus
Kwashiorkor

* Yaşa göre beklenen ağırlık esas alınmıştır

Örnek
• Örnek: 11 yaş, 25
kg erkek çocuk
• Olması gereken
kilo 35
• 25x100/35= 71
• Çocuk ideal
kilosunun
%71’inde
• Orta derecede
malnutrisyonu
vardır
 YAŞA GÖRE BOYU -2SD’nin ALTINDA
KALAN ÇOCUKLAR 0-60 AY ARASI (%)

13,0

5,8
9,7 21,8

10,4
Türkiye 12,2

TNSA 2003
YAŞA GÖRE AĞIRLIĞI -2SD’nin ALTINDA
KALAN ÇOCUKLAR 0-60 AY ARASI (%)

2,7

4,1
2,6 7,7

2,8
Türkiye 3,9

TNSA 2003
Malnutrisyon riskini artıran
durumlar
• Artmış gereksinim
• Bazı yiyeceklerin kısıtlanması
• Uygun diyetin sağlanamaması
• Gelir düzeyi
• Tıbbi sorunlar
• Psikolojik sorunlar
Etiyoloji
Yoksulluk Enfeksiyöz hastalıklar

Bilgisizlik/eğitimsizlik Malabsorbsiyon
sendromları
İştahsızlık Kanser
Diyet alışkanlıkları Anatomik bozukluklar (yarık
damak-dudak)

Sık doğum yapma Nörolojik hastalıkları

(serebral palsi), kalp
hastalıkları

Erken ek besin başlanması Kronik hastalıklar

Uygunsuz ek gıdalar
PEM’de patofizyoloji
• Sindirim sistemi
– İshal
• Laktoz intoleransı
• Mukozal atrofi
• İmmünolojik sistem
– Enfeksiyon sıklığında artış
• Merkezi sinir sistemi
– Apati, huzursuzluk
PEM’de patofizyoloji
• Kardiyovasküler sistem
– Hipotansiyon
– Aritmi
– Kardiyomiyopati
• Hematolojik sistem
– Anemi
PEM’de klinik bulgular
• Kilo alımında duraklama (ilk
bulgudur)
• Boy uzama hızında yavaşlama
• Fiziksel aktivitede azalma
Tanı
• Büyümenin izlenmesi erken tanı
açısından yararlıdır.
• Beslenme öyküsü
• Fizik muayene
• Antropometrik ölçümler
• Laboratuvar
Malnutrisyonun komplikasyonları
• Dehidratasyon
• Enfeksiyonlar
• Anemi
• Hipoglisemi
• Hipotermi
• İshal
• Vitamin yetersizlikleri
• İştahsızlık
• Hastanede yatan hastalarda
malnutrisyon oranı 
– %10 - 68
Poliklinik Hastaları
• Tüm hastaların boy ve kilo
persantilleri değerlendirilecek.

• <3. persantil 
Yatan Hastalar
• Tüm hastaların boy ve kiloları
ölçülecek.

• Tüm hastalar için “pediatrik yorkhill

maknutrisyon skoru” formu
doldurulacak …