Javne financije

Uvod, Vrste poreza, Porezna terminologija,

Javni prihodi
 Porez kao pojam
• Što je porez?
• Svrha poreza
• Karakteristike poreza
- Prisilnost poreza
- Derivativnost poreza
- Nepovratnost poreza
- Odsutnost neposredne naknade
- Nedestiniranost (neafektacija) poreza
- Porezi se ubiru u javnom interesu
- Porezi su novčani prihod države
 Opravdanost ubiranja poreza
Teorije o opravdanosti oporezivanja
1. Teorija sile
2. Teorija cijene
2.1. Teorija osiguranja
2.2. Teorija uživanja
3. Teorija žrtve
4. Teorija reprodukcije poreza
5. Organska teorija
6. Socijalistička teorija
 Poreza načela
• Joseph Sonnenfels – zalagao se za proporcionalno
oporezivanje, neutralni odnos na ekonomsku snagu
• Načela:
1. Predmet oporezivanja mora biti određen da je isključena
mogućnost samovolje poreznih službenika i ometanje obavljanja
gospodarske djelatnosti poreznih obveznika
2. Porezne stope moraju biti zakonom točno utvrđene
3. Poreze treba ubirati u najpogodnije vrijeme za poreznog
obveznika
4. Izvršenje porezne obveze ne smije dovesti do smanjenja
poreznog izvora
5. Naplata poreza ne smije biti suviše skupa.
 Porezna načela
• Adam Smith
• Načela:
1. Stanovnici svake države dužni su sudjelovati u
podmirivanju njezinih rashoda razmjerno dohotku koji
uživaju pod njezinom zaštitom
2. Porezna obveza mora biti točno utvrđena kako ne bi
došlo do samovolje financijskih tijela
3. Svaki porez treba ubirati u najpogodnije vrijeme i na
način da ubiranje poreza bude za porezne obveznike što
ugodnije
4. Troškovi razreza i ubiranja poreza moraju biti što niži
 Porezna načela
• Wagnerova četiri načela oporezivanja :
1. Financijsko - politička načela oporezivanja
» Izdašnost
» Elastičnost ( prilagodljivost)

2. Ekonomsko – politička načela oporezivanja

» Izbor poreznog izvora
» Izbor poreznog oblika
3. Socijalno – politička načela oporezivanja
» Univerzalnost porezne obveze
» Ravnomjernost u oporezivanju

4. Administrativna načela oporezivanja

» Određenost porezne obveze
» Ugodnost plaćanja poreza
» Jeftinoća ubiranja poreza
 Vrste poreznih oblika
1. Neposredni i posredni
2. Subjektni i objektni
3. Sintetički i analitički
4. Opći i namjenski
5. Katastarski i tarifni
6. Pretpostavljeni i faktični
7. Po vrijednosti i specifični
8. Redovni i izvanredni
9. Osnovni i dopunski
10. Fundirani i nefundirani
11. Reparticijski i kvotni
12. Središnjih i lokalnih tijela
 Porezna terminologija
• Osobni elementi oporezivanja

– Porezni subjekt
– Porezni obveznik
– Porezni platac
– Konačni platac poreza
– Porezni destinatar
– Porezni jamac
• Materijalni elementi oporezivanja
- Porezni izvor
- Porezni objekt
- Porezna osnovica
- Porezna stopa
- Porezna sposobnost
 Ostala porezna terminologija
• Porezni dug
• Porezna tarifa
• Porezna lista
• Utvrđivanje (razrez) poreza
• Porezna oslobođenja
• Porezne olakšice
• Porezna opomena
• Otpis poreza
• Poček poreza
 Ostala porezna terminologija
• Porezna žalba
• Porezni spor
• Porezna zastara
• Porezna kodifikacija
• Porezna amnestija
• Porezna tajna
• Porezna vlast
• Porezno tijelo (organ)
• Porezna komisija
• Porezni sustav
• Porezna politika