KARACİĞER BİYOKİMYASI

VE
KARACİĞER FONKSİYON
TESTLERİ

1
Karaciğer

2
3
 4. Karaciğer fonksiyon
testleri
1. Anatomi – Bilirubin
– Ürobilinogen
– Serum safra asitleri
2. Biyokimyasal fonksiyonları – Enzimler
– Atılım ve sekresyon – Hepatik sentez aktivitesini
– Sentez gösteren testler
– Detoksifikasyon ve ilaç – Nitrojen metabolizmasını
metabolizması gösteren testler
– Hepatitler
3. Hastalıklar sırasında
karaciğer fonksiyonlarının
değişimi
– Sarılık
– Siroz
– Tümörler
– Reye sendromu
– İlaç ve alkol bağımlı hastalıklar
5
• Karaciğer gastrointestinal kanalın en büyük
ve kompleks organıdır.

• Karaciğer bir çok önemli fonksiyonu birarada

sürdürür

• Karaciğerin metabolik fonksiyonları

– Karbonhidrat metabolizması
– Aminoasit ve protein metabolizması
– Lipid metabolizması
– Bilirubin metabolizması

• Karaciğerin detoksifikasyon ve ilaç

metabolizması

• Karaciğerin sekresyon fonksiyonları

• Karaciğerin depolama fonksiyonları
Karaciğerin başlıca fonksiyonları

7
8
9
 Karaciğerin karbohidrat metabolizması
ile ilgili fonksiyonları
• glikojenin depo edilmesi ve parçalanması
• glukoneogenez
• glukozun pentoz fosfat yolunda yıkılımı
• galaktoz ve fruktozun glukoza
dönüştürülmesi
• glukozun diğer monosakkaridlere ve yağa
dönüştürülmesi
10
Karaciğerin lipid metabolizması ile ilgili
fonksiyonları
• yağ asitlerinin sentezi ve oksidasyonu
• yağ asitlerinden trigliserid oluşumu
• fosfolipid sentezi
• lipoproteinlerin sentezi
• keton cisimlerinin sentezi
• kolesterol biyosentezi
• safra asitlerinin ve safranın oluşturulması
11
• Sağlıklı bir şahsın karaciğerindeki lipid miktarı %5 kadardır.
Karaciğerde %5’ten fazla lipid veya %2’den fazla trigliserid
olması durumunda karaciğer yağlanmasından söz edilir

• Plazmada serbest yağ asitleri artışı ve lipoprotein sentezinde

defekt sonucu oluşur.

• Plazmada serbest yağ asidi artışı, açlıkta ve diyabetes

mellitusta olduğu gibi yağ dokuda lipolizin artıp,trigliserid
sentezinin azalışına ve aşırı yağlı diyetle beslenmede olduğu
gibi ekstrahepatik lipoprotein lipaz aktivitesinin artışına
bağlıdır.
13
14
Karaciğer Yağlanması Nedir?
Karaciğer yağlanması (hepatosteatoz) hepatosit denen karaciğer
hücrelerinde yağ (lipid, en çok trigliserit) birikimidir ve karaciğer
hasarının en sık görülen yansımasıdır. Başlıca 3 durumda oluşur.
……Gebeliğe bağlı akut karaciğer yağlanması
……Alkole bağlı karaciğer yağlanması
……Alkol ve gebeliğe bağlı olmayan (basit) karaciğer yağlanması
(Nonalcoholic hapatosteatosis)

15
Uzun zincirli 3-hidroksi açil-koenzim A
dehidrogenazdır (LCHAD). Annedeki 
mutasyon heterozigot, bebekteki
16
homozigotsa bu sorun ortaya çıkar.)
17
 Karaciğerin amino asit ve azot
metabolizması ile ilgili fonksiyonları
• deaminasyon
• transaminasyon
• endojen amino asitlerin sentezi
• plazma proteinlerinin sentezi
• üre sentezi
• ürik asit sentezi
• kreatinin sentezi
• porfirin sentezi
• safra asitleri sentezi
18
 Karaciğerin bilirubin metabolizması ile
ilgili fonksiyonları
• bilirubinin oluşturulması
• bilirubinin alınımı
• bilirubinin konjugasyonu
• bilirubinin atılımı

19
 Bilirubin Metabolizması Bozuklukları

• Bilirubinin kan değeri 0.2-1 mg/dL’dir.

• Bilirubinin kan değeri 1 mg/dL’yi aştığı zaman
hiperbilirubinemi ortaya çıkar.
• Kan bilirubin düzeyi 2.5-3 mg/dL’yi açtığı zaman
(fizik mua.) dokulara geçmeye başlar ve sklera,
deri sarı renkli görünüm kazanır. Bu durum sarılık
(ikter) olarak adlandırılır.
• İdrar renginin koyulaşması çay rengi
• Sadece KC bozukluğu veya hemolitik bozukluk
 Bilirubin Metabolizması Bozuklukları
Nedenleri
• Bilirubinin aşırı yapımı
• Karaciğerin bilirubin alımındaki azalma
• Hepatik konjugasyonun azalması
• Bilirubinin safra kanaliküllerin atılımın bozulması
• Ekstrahepatik nedenlerle bilirubinin safra ile atılımının
azalması (tıkanma)
Retansiyon hiperbilirubinleri: aşırı üretime bağlı
Regürjitasyon hiperbilirubinleri: bilier tıkanmaya nedeniyle
kana geri tepme bağlı
 Hiperbilirübinemiler
Unkonjuge Hiperbilirubinemi yol açan faktörler
A)Unkonjuge bilirubin üretiminin artması: Hemoliz
Hemoliz hızı kc’ in bilirubin uzaklaştırma kapasitesini geçtiğinde,
hemolide 4mg/dl yi aşmaz.
Kalıtsal hastalıklar (G6PDH), kazanılmış, inefektif eritropoez,
folat, demir eksikliği
B)Karaciğer tarafından alımın azalması
• İlaçlar
• Uzun süreli açlık
C) Bilirubin konjugasyonundaki azalma (Glukuronozil
transferaz aktivitesinin azalması)
Karaciğerin hematolojik fonksiyonu
• pıhtılaşma faktörlerinden faktör I
(fibrinojen), II (protrombin), V, VII, IX
ve X sentezi
• hemoglobinin yıkılımı
• fetüste eritrositlerin yapılması

23
Karaciğerin ekskresyon ve detoksifikasyon
fonksiyonu
• Amino asitler karaciğerde deamine edilirler,
açığa çıkan amino grubu amonyağa
dönüştürülür, amonyak da üreye çevrilir.
• Kolesterol değişmeden veya safra asitlerine
dönüştürülerek safraya atılır.
• Steroid hormonlar karaciğerde metabolize
edilirler.
• Çoğu ilaçlar, P450 sistemi içeren endoplazmik
retikulum enzimleri tarafından metabolize ve
inaktive edilirler.

24
 Karaciğerin depolama
fonksiyonu
• Glikojen
• Demir ve bakır
• Vitamin D ve B12

25
 Karaciğerin immünolojik
fonksiyonu
• Kupffer hücreleri, fagositoz, antikor
oluşumu ve humoral savunmada rol
oynarlar.

26
 Karaciğerin sentez fonksiyonu
hakkında bilgi veren testler
• Pıhtılaşma faktörleri
– Faktör VIII hariç, bütün pıhtılaşma faktörleri
karaciğerde sentezlenir
– Yarıömürleri kısa olduğu için akut karaciğer
hasarında karaciğer fonksiyonu ile ilgili bilgi
verebilirler
– Faktör II V VII X aktivitesi ile ilgili olarak
protrombin zamanı tayini yapılır
– Protrombin zamanının normalden 5 saniye daha
uzun olması ciddi bir fonksiyon bozukluğunun
işaretidir
Karaciğerin yapım disfonksiyonu ve
belirleyen testler
• Serum protein düzeyindeki değişiklikler
– Serum albumin düzeyi yüksekliği
• Dehidratasyon
• Kan alımında uzun süreli turnike uygulaması
– Serum albumin düzeyinde azalma
• Malnutrisyon
• Malabsorbsiyon
• İnflamasyon
• Kayıp (nefrotik sendrom,yanık)
• Aşırı sıvı yükleme
• Siroz
 Karaciğer hastalıklarında
patolojiler
• Hücre harabiyeti
Hasarlanmış hepatositlerden enzimlerin salınımı ile
karakterizedir.
• Kolestaz
Konjuge bilirubin ve ALP retansiyonu ile
karakterizedir.
• Fonksiyonel hücre kütlesinin azalması
Protrombin ve albumin sentezinde azalma ile
29
sonuçlanır.
 Karaciğer hastalıklarının
değerlendirilmesinde kullanılan
testler
• Karaciğerde bir bozukluk olup olmadığını
anlamak için,
• Bozukluğun nedenini anlamak için,

• Hastalığın tedavisini takip etmek için,

Karaciğer patolojileri primer olarak hepatik hücreler, safra
kanalı ve vasküler sistemi kapsar.

Fonksiyon testleri daha çok hücre bozukluğunu ve

hücrenin bozukluğa verdiği yanıtı gösterir.
Bozuklukların büyük çoğunluğu patolojik olarak karaciğer
hücre nekrozu, karaciğer içi ve dışı safra kanalı tıkanıklığı
(kolestazis), karaciğer atrofisi ve/veya karaciğer fibrozu
şeklinde kendini gösterir

31
 Karaciğer Fonksiyon Testleri
Avantajlar
• KC disfonksiyonunun
taranmasında duyarlı,
noninvaziv yöntem
• Laboratuvar test
anormallikleri KC
bozukluğunun tipini belirler
• KC disfonksiyonunun
şiddetini belirler
• KC hastalığının nedenini
belirler
Dezavantajlar
• Duyarlılık yok
– Şiddetli KC hastalığında
normal sonuçlar
• KC disfonksiyonu için
spesifik değil
• Nadiren spesifik tanıya yol
açar

32
33
 Karaciğer patolojilerini
belirleyen testler
• karaciğer hücre harabiyetini belirleyen
testler
• kolestazı belirleyen testler
• karaciğer disfonksiyonunu belirleyen testler
• karaciğer hastalıklarının etiyolojisini
belirleyen testler

34
Karaciğer Fonksiyon Testleri

• Sentetik fonksiyon : albumin, PT

• Hepatosit zedelenmesi: AST, ALT
• Kolestaz : bilirubin, ALP, GGT

PT, albumin, bilirubin- En yaygın

prognostik testler
35
 Karaciğer Fonksiyon Testleri
Karaciğerin Anormalliğin Klinik Yansıması
Kimyasal Testleri
ALT Hepatosellüler hasar
AST Hepatosellüler hasar
Bilirubin Kolestaz, yetersiz konjugasyon veya bilier obstrüksiyon
ALP Kolestaz, infiltratif hastalık veya bilier obstrüksiyon
PT Sentetik fonksiyon
Albumin Sentetik fonksiyon
GGT Kolestaz veya bilier obstrüksiyon
Safra asitleri Kolestaz veya bilier obstrüksiyon
5`-nükleotidaz Kolestaz veya bilier obstrüksiyon
LDH Hepatosellüler hasar, spesifik değil
36
37
38
39
 Karaciğer Fonksiyon Testleri-
Sentez
• Serum albumin
• Seruloplasmin
• Ferritin
• α1- antitripsin
• Lipoproteinler
• Kan pıhtılaşma faktörleri

40
Serum Protein Elektroforezi

41
 Karaciğer hücre harabiyetini
belirleyen testler
• serum transaminazlarının (ALT ve AST)
tayini
• serum laktat dehidrojenaz (LDH, LD) tayini
• serum glutamat dehidrojenaz (GLDH)
tayini
• izositrat dehidrojenaz (ICDH) tayini
• malat dehidrojenaz tayini
• alkol dehidrojenaz tayini
42
 Serum transaminazları (ALT ve AST)
Akut viral hepatitte
klinik semptomlardan 1-2 gün veya birkaç hafta önce
yükselmeye başlar
7-12. günlerde normalin 20-50 ve bazen 100 katı olmak
üzere maksimum olur
2. haftadan itibaren B tipi viral hepatitte daha yavaş olmak
üzere düşmeye başlar
komplikasyon yoksa 3-5. haftada normal düzeye iner
6 aydan sonra da yüksek olması kronikleşmeyi gösterir
43
Serum laktat dehidrojenaz (LDH, LD)

Akut viral hepatitte ALT ve AST’ye göre daha az olmak

üzere serum LDH aktivitesi artar; en çok da LDH5 izoenzimi
yükselir.

44
 Kolestazı belirleyen testler
• serum alkalen fosfataz (ALP) aktivitesi
tayini
• serum gama glutamiltransferaz (-GT,
GGT) aktivitesi tayini
• serum 5'-Nükleotidaz (5'-NT) aktivitesi
tayini
• serum lösin aminopeptidaz (LAP) aktivitesi
tayini
45
 Serum alkalen fosfataz (ALP)

Karaciğer hastalıklarında, safra

kanaliküllerini örten hücrelerin enzim
üretmelerinde artışa bağlı olarak serum
ALP aktivitesi yükselir.

46
Gama glutamil transferaz (GGT, -GT)
Kolestazda serum GGT düzeyi, normalin 5-30 katı
artar
Alkolik karaciğerde kronik hepatit ve alkole bağlı
olmayan siroz olgularına göre yüksek serum GGT
düzeyi saptanır

47
 Karaciğer disfonksiyonunu
belirleyen testler
• karaciğerin alınım, konjugasyon ve atılım
disfonksiyonunu belirleyen testler
• karaciğerin yapım disfonksiyonunu
belirleyen testler
• karaciğerin çeşitli metabolik
fonksiyonlarında bozulmayı gösteren testler
• karaciğerin detoksifikasyon fonksiyonunu
inceleme testi
48
Karaciğerin alınım, konjugasyon ve atılım
disfonksiyonunu belirleyen testler

Serum safra pigmentleri (bilirubin) düzeyi tayini

idrarda bilirubin ve bilirubin yıkılım ürünü olan
ürobilinojen tayini

49
 Karaciğerin yapım disfonksiyonunu
belirleyen testler

serum proteinlerinin tayini

protrombin zamanı tayini
kanama ve pıhtılaşma zamanı tayini
kolinesteraz tayini

50
 Karaciğerin çeşitli metabolik
fonksiyonlarında bozulmayı gösteren testler

serum glukoz düzeyi tayini

oral glukoz tolerans testi
galaktoz ve fruktoz tolerans testleri
serum NPN bileşiklerinin tayini
serum total kolesterol düzeyi tayini
serum demir düzeyi tayini
51
 Karaciğerin detoksifikasyon
fonksiyonunu inceleme testi

Hippürik asit testi

52
 Karaciğer hastalıklarının
etiyolojisini belirleyen testler
• HBsAg ve diğer hepatit markerlerinin tayini,
hepatit tanısı için önemlidir.

• AFP yüksekliği,karaciğer tümörlerinde saptanır.

• ANA, antimitokondriyal antikor, düz kas

antikorları, kronik hepatitte pozitiftir

53
 Fazla ilaç karaciğeri bozuyor
Giderek artan karaciğer hastalıklarının en önemli sebeplerinden
birinin gereksiz yere fazla ilaç kullanmak olduğu belirtildi.

Kullandığımız deodorantlar, saç boyaları, soluduğumuz egzoz gazı,

yiyeceklerde bulunan katkı maddeleri, kötü şartlarda depolanmış
besinler, ve yaşadığımız stres, vücudun kimya fabrikası olan
karaciğere zarar veriyor. Bu hayati organın en önemli düşmanı ise
gereksiz yere tüketilen ağrı kesiciler ve doktora danışmadan kullanılan
bitkisel ilaçlar. Giderek artan karaciğer hastalıklarının en önemli
sebeplerinden birinin gereksiz yere fazla ilaç kullanmak olduğu 54
gerçektir.
55