მენეჯმენტის თანამედროვე თეორიები

leqcia:
”ლიდერობა, ლიდეროპის ტიპოლოგია”

პროფესორი შალვა მაჭავარიანი

2021
 liderobis ganmarteba
• zogierTi ganmartebiT lideroba ganixileba, rogorc jgufuri procesi, romlis
mixedviT, lideri aris jgufSi cvlilebis da aqtiurobis ganmaxorcielebeli.

• arsebobs Sexeduleba, rom lideroba aris gansakuTrebuli Tvisebebis kombinacia,

romelic zogierT individs gaaCnia. es Tvisebebi saSualebas aZlevs am
individebs, stimuli miscen sxvebs garkveuli amocanebis Sesasruleblad.

• zogierTi liderobas Zalauflebis WrilSi ganixilavs, romelic lidersa da mis

mimdevrebs Soris arsebobs. am TvalTaxedviT, liderebs gaaCniaT Zalaufleba,
rasac adamianebze zemoqmedebis mizniT iyeneben.

• sxvebi liderobas ganixilaven, rogorc transformaciis process, romelic mis

mimdevrebs akeTebinebs ufro mets, vidre maTgan aris mosalodneli.
 komponentebi, romlebic umniSvnelovanesia liderobisTvis: a) lideroba aris
procesi, b) liderobiT xorcieldeba gavlena,
g) lideroba Cndeba jgufSi, d)
lideroba moicavs saerTo miznebs.

aqaedan gamomdinare, viyenebT liderobis Semdeg ganmartebas:

lideroba aris procesi, romelSic individi gavlenas axdens individebis jgufze

saerTo miznis misaRwevad.

adamianebi, romlebic liderobas axorcieleben iwodebian liderebad, xolo is

adamianebi, viskenac mimarTulia lideroba, iwodebian mimdevrebad.

liderebic da mimdevrebic liderobis procesSi arian CarTulni, liderebs mimdevrebi

sWirdebaT, mimdevrebs ki liderebi.
 lideroba, rogorc Tviseba da rogorc procesi

lideroba rogorc Tviseba, gulisxmobs im maxasiaTebels, an maxasiaTeblebs,

romlebic sxvadasxva xarisxiT aqvs sxvadasxva adamians.

es imas niSnavs, rom amgvari maxasiaTeblebi, yvelas ar aqvs da Sesabamisad

liderebi mxolod is adamianebi arian, visac amis gansakuTrebuli, Tandayolili
talanti aqvT.

lideroba, rogorc procesi, gulisxmobs, rom nebismier adamians SeuZlia gaxdes

lideri. lideroba aris movlena, romelic liderebisa da mimdevrebis urTierTobebis
konteqstSi ibadeba.

Tu lideroba aris procesi, maSin liderebis qmedebebi SeiZleba SeviswavloT da

ganvaxorcieloT.
 Tanamdebobrivi da aRiarebuli lideroba

zogierTi adamiani lideria organizaciaSi misi formaluri statusidan gamomdinare,

magram zogierTi lideri xdeba im damokidebulebis gamo, rasac jgufis wevrebi
iCenen mis mimarT.

es liderobis ori yvelaze gavrcelebuli სახეობაa da maT Tanamdebobriv da

aRiarebul liderobas vuwodebT.

adamiani maSin xdeba lideri, roca organizaciaSi an jgufSi adamianebi mxars

uWeren da iReben mis qcevas.

am სახis lideroba mis oficialur poziciaze ar aris damokidebuli; igi Cndeba

garkveuli periodis Semdeg komunikaciis da urTierTobis Sedegad.
warmatebuli lideris aRiarebisTvis saWiro sakomunikacio qceva moicavs: verbalur
CarTulobas, informirebulobas, sxva adamianebis azrebisadmi interess, axali
ideebis inicirebas da principulobas, magram ara jiutobas.

sakomunikacio qcevis garda mkvlevarebma daadgines, rom lideris aRiarebaSi did

rols TamaSobs individualuri xasiaTis Strixebi.

liderobis aRiareba xdeba maSin, roca adamiani ergeba jgufis, rogorc erTi
mTlianobis identobas.

individebi jgufSi liderad gamoikveTebian, roca isini yvelaze metad emsgavsebian

am jgufis prototips.
 
 Zalaufleba

Zalauflebis cneba liderobasTanAimdenadaa kavSirSi, ramdenadac igi

dakavSirebulia gavlenis moxdenis procesTan.

Zalaufleba aris gavlenis moxdenis SesaZlebloba.

adamianebs aqvT Zalaufleba, rodesac maT SeuZliaT gavlena moaxdinon sxvebis

warmodgenaze, damokidebulebaze da qcevaze.

Zalauflebas axasiaTebs adamianze gavlenis moxdenis ramodenime forma.

rigi faqtori (mag. “Zalauflebis xuTi safuZveli”) ganapirobebs lideris

SesaZleblobas gavlena iqonios sxvebis damokidebulebebze, Rirebulebebsa Tu
qcevaze.
 Zalauflebis xuTi safuZveli

• referentuli/aRiarebuli Zalaufleba - damokidebulia mimdevrebis mier

lideris identifikaciasa da mis mowonebaze. magaliTad, maswavlebeli, romelic
bavSvebs Zalian uyvarT, flobs aseT Zalauflebas.

• eqspertuli Zalaufleba - damokidebulia imaze, Tu rogor

aRiqvamen mimdevrebi lideris kompetenciebs.

magaliTad: gidi, romelsac aqvs codna qveynis, მისი ისტორიისა და

კულტურის Sesaxeb, flobs eqspertul Zalauflebas ტურისტებზე.  
• legitimuri Zalaufleba –
asocirdeba formalur samsaxurebriv statusTan da avtoritetTan.
magaliTad: mosamarTle, romelsac sasamarTlo
darbazSi ganaCeni gamoaqvs, flobs legitimur Zalauflebas.

• dajildoebis Zalaufleba -
aqvT im adamianebs, visac SeuZlia sxvebisTvis garkveuli jildos daweseba.
magaliTad: xelmZRvaneli, romelic gansakuTrebiT
Sromismoyvare TanamSromlebisTvis jildos awesebs, aseT Zalauflebas
flobs.

• dasjis/iZulebis Zalaufleba -
aqvT im adamianebs, romelTac SuZliaT sxvisi dasja. magaliTad:
mwvrTnels, romelic dagvianebul moTamaSeebs aRar avarjiSebs.
 Zalauflebis ori saxe
organizaciebSi, ZiriTadad ori saxis Zalauflebas vxvdebiT, esenia:
poziciuri Zalaufleba da pirovnuli Zalaufleba.

• poziciur Zalauflebas adamiani misi oficialuri poziciidan gamomdinare flobs. es

aris gavlenis SesaZlebloba, romelsac lideri mimdevrebTan SedarebiT ufro maRali
statusis gamo iZens.
 
• pirovnuli Zalaufleba aris gavlenis moxdenis SesaZlebloba, romelsac lideri iZens,
radgan mimdevrebs is moswonT da gansakuTrebiT mcodned miaCniaT. roca
liderebi iseT qcevas avlenen, rogoric mimdevrebisTvis mniSvnelvania, es maT
Zalauflebas aniWebT.
poziciuri Zalaufleba pirovnuli Zalaufleba

legitimuri aRiarebuli

dajildoebis eqspertuli

dasjis/iZulebis
 administrirebisa da liderobis Sedareba

administrireba lideroba

dagegmva xedvis SemuSaveba

organizeba darazmva

kontroli motivacia

koordinacia
 administrireba, niSnavs Seasrulo garkveuli saqme da
kargad gauZRve rutinas.

lideroba gulisxmobs sxvebze gavlenis moxdenasa da cvlilebebze

xedvis Camoyalibebas.

cnobilia gamonaTqvami: ,,administratorebi arian adamianebi,

romlebic kargad akeTeben saqmes, liderebi ki adamianebi,
romlebic karg saqmes akeTeben”
 lideroba, rogorc Tviseba
me-20 saukunis dasawyisSi cdilobdnen daedginaT, ra Tvisebebis adamiani
SeiZleba gamxdariyo gamorCeuli lideri.

aman safuZveli Cauyara ,,didi adamianis” Teoriebs, radgan mkvlevarebi

koncentrirebulni iyvnen im Tandayolil da Sinagan Tvisebebze, rac did socialur,
politikur Tu samxedro liderebs axasiaTebdaT.

me-20 saukunis Suaxans, uamravi situaciis ganxilvis Sedegad, aRmoCnda, rom

individi, romelsac hqonda garkveuli Tvisebebi da erT situaciaSi gaxldaT lideri,
sxva situaciaSi SeiZleba lideri ar yofiliyo.

liderobis cneba mkvlevarma warmoadgina ara rogorc xasiaTis Tviseba, aramed

rogorc adamianebs Soris urTierToba socialur garemoSi.
saSualo statistikuri lideri gansxvavdeba saSualo statistikuri jgufis wevrisagan rva
maxasiaTebliT: inteleqti, sifxizle, gamWriaxoba, pasuxismgebloba, iniciativa,
Seupovroba, TviTrwmena da socialuroba.

kvlevam aCvena, rom lideroba ar SeiZleba iyos pasiuri mdgomareoba, igi

yalibdeba samuSao urTierTobebSi lidersa da jgufis sxva wevrebs Soris.

amrigad liderobas rogorc pirovnuli, aseve situaciuri faqtorebi gansazRvravs.

liderebis ZiriTadi parametrebi:

inteleqti, patiosneba, TviT-rwmena, socialuroba, gambedaoba.
 inteleqti

inteleqti an inteleqtualuri SesaZleblobebi Zalian mniSvnelovania kargi

liderisaTvis.

inteleqtisa da liderobis Sesaxeb Catarebuli mravalricxovani kvlevebis safuZvelze

cnobilia, rom zogadad liderebi ufro maRali inteleqtiT gamoirCevian vidre
araliderebi.

inteleqti gansazRvrulia rogorc Tviseba, romelic xels uwyobs liderebs ganiviTaron

kompleqsuri problemebis gadaWris da socialuri samarTlianobis unarebi.
 TviTrwmena

TviTrwmena meore mniSvnelovani Tvisebaa, romelsac SeuZlia adamiani karg

liderad aqcios.

TviTrwmena gulisxmobs, rom adamiani darwmunebulia sakuTar

SesaZleblobebSi. igi moicavs sakuTari Tavis pativiscemas, sakuTari Tavis
darwmunebis unars da imis rwmenas, rom SegiZlia raRac Secvalos.
 
lideroba sxvebze gavlenis moxdenas moicavs da TviTrwmena liders saSualebas
aZlevs daijeros, rom misi mcdeloba, gavlena moaxdinos sxvebze, saTanado
da gamarTlebulia.
 gambedaoba/Seupovroba

bevri lideri samagaliTo gambedaobas avlens. gambedaoba gulisxmobs survils,

bolomde miiyvano Seni saqme da moicavs iniciativas, Seupovrobas,
dominirebas da mamoZravebel energias.
 
adamianebs, visac es Tviseba aqvT axasiaTebT proaqtiuloba, sirTuleebis
mimarT Seupovroba.

igi aseve gulisxmobs dominanturobis gamovlenas maSin, roca mimimdevrebs

mimarTulebis micema sWirdebaT.
 patiosneba

patiosneba kidev erTi metad mniSvnelovani Tvisebaa liderTaTvis. es Tviseba

gulisxmobs, rom am adamians SegiZlia endo. am Tvisebis adamianebi,
romlebic garkveuli principebisTvis ibrZvian, pasuxs ageben TaviaT
qmedebebze.
 
patiosani liderebi rwmenas da TviTdajerebulobas mateben sxvebs, radgan
mimdevrebs sjeraT, rom isini gaakeTeben imas, rasac ambobeben.

patiosani adamianebi erTgulebi da sandoni arian, isini ar ityuebian. lideris

patiosneba mas damajerebel da Cveni ndobis Rirs adamianad xdis.
 socialuroba

liderTa maxasiaTebeli bolo mniSvnelovani Tviseba - socialurobaa.

socialurobaSi vgulisxmobT lideris midrekilebas sasiamovnod warmarTos

urTierTobebi sociumSi. aseTi Tvisebis liderebi megobrulebi arian, advilad
Sedian kontaqtSi, gamoirCevian taqtiTa da diplomatiurobiT. isini
sxvis saWiroebebsa da keTildReobaze zrunaven.

socialur liderebs kargi interpersonaluri unarebi da mimdevrebTan

TanamSromlobaze dafuZnebuli urTierTobebi aqvT.
 
dadgenilia kavSiri xuT ZiriTad pirovnul Tvisebasa da liderobas Soris.
 ადამიანის დამახასიათებელი xuTi ZiriTadi pirovnuli
Tviseba
• ნევროტიზმი - დეპრესიის ტენდენცია, ნერვიულობა, დაუცველობის
შეგრძნება, მტრული განწყობა;

• ექსტრავერტულობა - ინტროვერტულობა - სოციალურიობისა და

შეუპოვრობისადმი მიდრეკილება, პოზიტიური ენერგია;

• რეალობა - ინფორმირებულობის, შემოქმედებითობის,

გამჭრიახობისა და ცნობისმოყვარეობის მიდრეკილება;

• კეთილგანწყობა - მიმღეობლობის, მორჩილების, ნდობისა და

მზრუნველობისკენ მიდრეკილება;

• კეთილსინდისიერება - თანმიმდევრულობის, ორგანიზებულობის,

თავის კონტროლის, სანდოობისა და სიმტკიცისკენ მიდრეკილება.
• eqstravertuloba, liderobasTan yvelaze mWidro kavSirSia. igi ganisazRvreba,
rogorc yvelaze mniSvnelovani Tviseba liderTaTvis.

შემდეგ ასეთი რიგითობაა დადგენილი: კეთილსინდისიერება,

ღიაობა და დაბალი ნევროტიზმი.

• gasaTvaliswinebelia emociuri inteleqti, romelic garkveul pirovnul da socialur

kompetenciebs moicavs.

• pirovnuli kompetenciaSi igulisxmeba sakuTari Tavis Secnoba,

Tavdajerebuloba, TviTregulirebis SesaZlebloba, keTilsindisiereba da
motivacia.

• სოციალურ კომპონენტში იგულისხმება ემპატია და სოციალური

უნარები, როგორიცაა კომუნიკაცია და კონფლიქტების მართვა.
• adamianebi, romlebic ufro mgZnobiareni arian maTi emociebis da aseve
im gavlenis mimarT, rasac maTi emociebi axdens sxvebze, ufro efeqturi
liderebi arian.
 
• organizaciebi ukeT imuSaveben, Tukი menejeriს poziciebze daniSnul
adamianebs liderobisTvis damaxasiaTebeli Tvisebebi eqnebaT.

• saWiro adamianebis SesarCevad, organizaciebi xSirad mimarTaven

pirovnebebis Sesafasebel instrumentebs.

• am proceduris miRma dgas varaudi, rom adamianebis swored SerCeva

გაზრდის organizaciebis efeqტიანობას.
• es midgoma aseve gamoiyeneba sakuTari pirovnebis Sefasebisa
da Semdgomi ganviTarebisaTvis.

• Tvisebebis gaanalizebis gziT, menejerebs SeuZliaT Seafason maTi

Zlieri da susti mxareebi da is, Tu rogor aRiqvamen maT
organizaciaSi momuSave sxva adamianebi. Tvisebebis Sefaseba
maT aseve daexmarebaT gansazRvron dawinaurebis an
kompaniaSi sxva adgilis dakavebis Sansebi.

• Tvisebebis Sefaseba individebs saSualebas aZlevs dainaxon rogori liderebi arian

da sad aris maTi adgili organizaciul ierarqiaSi.

• Tu romelime Tviseba ar aqvT Sesabamisad ganviTarebuli, maT SeuZliaT

Secvalon saqmianoba imisaTvis, rom maTi Tvisebebis potenciuri gavlena
gaizardos.
  avt o kr at u l i d a d emo kr at u l i mar T vel o ba.
avt o kr at i u l i l i ber al u r i

d emo kr at u l i

avt o kr at i u l i – l i ber al u r i mar T vi s s t i l i s ko nt i ni u mi

 l evi ni s gamo kvl eva;

mar T va ko nc ent r i r ebu l i s amu Sao z e, an ad ami anz e.

ko nc ent r i r ebu l i ko nc ent r i r ebu l i

s amu Sao z e ad ami anz e

l ei ker t i s l i d er o bi s s t i l i s ko nt ani u mi
 liderobis stili (r. leikertis
mixedviT)

• eqსpluatatorul - avtoritaruli

• keTilganwyobil - avtoritaruli

• sakonsultacio - demokratiuli

• monawileobaze dafuZnebuli
 liderobis stilis klasifikacia ohaios universitetis mixedviT

maRali struqturirebis dabali xarisxi struqturirebis maRali xarisxi

y TanamSromlebze yuradRebis TanamSromlebze yuradRebis

u maRali maCvenebeli maRali maCvenebeli
r
a
d
R
e
b struqturirebis dabali xarisxi struqturirebis maRali xarisxi
a
E
TanamSromlebze yuradRebis TanamSromlebze yuradRebis
E dabali maCvenebeli dabali maCvenebeli
dabali

dabali maRali
struqturireba
 liderobis kontiniumi
sakuTar “Sefze” TanamSromlebze
orientirebuli orientirebuli
xelmZRvaneli
xelmZRvaneli

xelmZRvanelis Zalauflebis are

TanamSromlebis
Tavisufali moqmedebis are

xelmZRvaneli xelmZRvaneli Tavis xelmZRvaneli jgufTan xelmZRvaneli

erTpirovnulad iRebs ideebs ganixilavs erTad aanalizebs problemas, gansazRvravs
gadawyvetilebas TanamSromlebTan eZebs gadawyvetis gzebs da jgufisaTvis
erTad iRebs gadawyvetilebas gadawyvetilebis
miRebis pirobebs

xelmZRvaneli iRebs xelmZRvanel xelmZRvaneli

gadawyvetilebas i ixilavs swavlobs situacias da
darwmunebis gziT problemis jgufs sTavazobs
gadawyvetis gadawyvetilebis
pirobebs variantebs
 III. Semdgomi
ganviTarebis stadia
თანამშრომლების მორალური
განვითარების სტადიები pirovneba moqmedebs
sikeTisa da
samarTlianobis miseuli
II. ganviTarebis principebis mixedviT.
ZiriTadi stadia sxvebisagan gansxvavebuli
Rirebulebebis gamo,
I. ganviTarebis wina pirovneba moqmedebs eZebs eTikuri dilemebis
stadia garemocvis molodinis araordinaluri gadawyvetis
Sesabamisad. gzebsa da meTodebs.
qceva ganpirobebulia
asrulebs socialuri icavs balanss pirad da
pirovnuli interesebiT.
sistemis mier dakisrebul sazogadoebriv interesebs
arsebuli wesebiT
movaleobebs. Soris.
moqmedeba
icavs kanonebs.
nakarnaxevia dasjis
SiSiT.

liderobis avtoritaruli demokratiuli transformaciuli/

stili servisuli

TanamSromlis davalebis jgufuri monawileoba

qceva Sesruleba muSaoba marTvis
procesSi