ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ

ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μάθημα:

Εκπαιδευτική Ψυχολογία

Φοιτητές Καθηγήτρια
Ανδρέου Κρεούζα Κρυσταλλίδου Ειρήνη
Αργυριάδης Αθανάσιος
Πάντζιος Αργύρης
 Εισαγωγή
Ειδική κατηγορία των γενικότερων κινήτρων
επίδοσης που παρακινούν τον άνθρωπο να μάθει.
Είναι πολύ σημαντικά για τη σχολική επίδοση
Για παράδειγμα ένας μαθητής με μεγάλης έντασης
κίνητρα για την επιτυχία στις πανελλαδικές εξετάσεις
θα κάνει μακρόχρονη και πολύωρη καθημερινή
προσπάθεια.
 ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ
Εξωτερικά: δημιουργούνται στον άνθρωπο από
εξωτερικούς παράγοντες (πχ θετικές ή αρνητικές
ενισχύσεις από τον εκπαιδευτικό, το γονέα,
οποιονδήποτε άλλο άνθρωπο, ή φορέα).
Εσωτερικά: σχετίζονται με τον ίδιο τον άνθρωπο,
την προσωπικότητά του, τις κλίσεις ή τις επιθυμίες
του και τον παρακινούν στο να ασχοληθεί να
μελετήσει και να μάθει ένα γνωστικό αντικείμενο.
(πχ Η χαρά, η ικανοποίηση που λαμβάνει ένας
μαθητής από τη λύση ενός προβλήματος).
 ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ
Λόγοι προτίμησης της δεύτερης κατηγορίας κινήτρων έναντι
της πρώτης:

 α) Τα εσωτερικά κίνητρα διαρκούν πολύ περισσότερο.

 β) Εξακολουθούν να ενεργούν και μετά τη φοίτηση στο

σχολείο.

 γ) Η χαρά και η ικανοποίηση που λαμβάνει ο μαθητής

εμπεριέχει τη θετική ενίσχυση και αντιλαμβάνεται την
ενασχόλησή του με το συγκεκριμένο θέμα ως επέκταση της
προσωπικότητάς του.
 ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ
Η σχολική πράξη θα πρέπει να είναι προσανατολισμένη στην
μετατροπή των εξωτερικών κινήτρων σε εσωτερικά.

 Για παράδειγμα, ένας μαθητής προσπαθεί να μάθει

μαθηματικά: για το βαθμό, για να μη μείνει στο μάθημα, για
να ικανοποιήσει τους γονείς του. Αν τα καταφέρνει και δεχθεί
την κατάλληλη ενίσχυση, συνεχίζει ν' ασχολείται έχοντας πια
εσωτερικό κίνητρο. Πιθανόν να διαβάσει, αλλά δεν θα
αγαπήσει ποτέ τα μαθηματικά αν του πεις “διάβασε
μαθηματικά αλλιώς θα σου πετάξω το ποδήλατο απ' το
παράθυρο”.
 ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ
 Στις μικρές ηλικίες λειτουργούν καλύτερα τα εξωτερικά
κίνητρα, ενώ στις μεγαλύτερες τα εσωτερικά. Πάντοτε όμως
συνυπάρχουν και αλληλοσυμπληρώνονται.
 Αρχικά οι ενισχύσεις και ο έλεγχος είναι εξωτερικός(το παιδί
διαβάζει για να μην έχει μπελάδες με τους γονείς του). Στη
συνέχεια δεν θέλει να είναι αυτός που δεν τα καταφέρνει.
Μεγαλώνοντας, οι πράξεις του καθορίζονται από μια
διαδικασία ταύτισης (με το δάσκαλο, γονέα, κ.α). Τελικά
γίνεται ενσωμάτωση όλων των ταυτίσεων ώστε να
δημιουργήσει και να ιεραρχήσει τις δικές του αξίες.
 ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Συνιστώσες που επιδρούν στη δημιουργία κινήτρων κατά τη
μαθησιακή διαδικασία στο σχολικό χώρο:
Το κοινωνικό, οικονομικό και οικογενειακό υπόβαθρο του.
Οι βάσεις και η προδιάθεση που ο μαθητής έχει για κάθε μάθημα.
Ο αξιολογικός προσανατολισμός της τάξης στην οποία ανήκει.
Οι προσδοκίες των άλλων μελών της παιδαγωγικής διαδικασίας
(καθηγητών και μαθητών)
Ο βαθμός ταύτισης με τον εκπαιδευτικό.
Η πίεση για επιδόσεις που δέχεται από τον περίγυρό του.
Η ποιότητα της διδασκαλίας.
Η σύνθεση της ομάδας της σχολικής τάξης.
Η προσωπικότητα και οι ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή.
 ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Το σχολείο επηρεάζει μόνο τους παράγοντες εκείνους που
σχετίζονται άμεσα με τη διδασκαλία.
Παράγοντες που αφορούν τον ίδιο τον μαθητή όπως τα
κίνητρα για υψηλές επιδόσεις, η πιθανότητα να επιτύχει ο
μαθητής το στόχο ανάλογα με τη δυσκολία του αντικειμένου,
αλλά και το ενδιαφέρον που παρουσιάζει για τον μαθητή το
συγκεκριμένο θέμα πολλαπλασιάζονται μεταξύ τους. Αν
λοιπόν ένας από τους παράγοντες αυτούς είναι μηδέν
μηδενίζεται η συνιστώσα που αφορά τον μαθητή.
 ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργήσει κίνητρα μάθησης με
τους παράγοντες πάνω στους οποίους μπορεί να επιδράσει.
Πώς θα καταφέρει ο εκπαιδευτικός να παρακινήσει
διαφορετικούς μαθητές, με εντελώς διαφορετικό υπόβαθρο αλλά
και εσωτερικά κίνητρα σε τάξεις εξαιρετικά ανομοιογενείς; Ο
διαχωρισμός και η ομαδοποίηση των μαθητών με βάση κοινά
χαρακτηριστικά ή κίνητρα, γίνεται κρίσιμος παράγοντας για την
εξατομικευμένη και αποτελεσματική διδασκαλία.
 ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Λύσεις που προτάθηκαν και εφαρμόστηκαν για εξατομικευμένη και
αποτελεσματική διδασκαλία:
α) Επιλογή των μαθητών με βάση το επίπεδο ωριμότητας
Είναι μια τεχνική που αφορά κυρίως προσχολικές και νηπιακές ηλικίες.
β) Απόρριψη και επανάληψη της τάξης.
Μετά την απόρριψη ο μαθητής εντάσσεται σε μια νέα ομάδα όπου οι προσδοκίες
αλλά και οι απαιτήσεις για την επίδοσή του είναι πολύ χαμηλές. Είναι ένα μέτρο
που δεν οδηγεί σε καλύτερες επιδόσεις την επόμενη χρονιά.
γ) Διπλή προαγωγή ( προσπέρασμα τάξεων)
Τα “χαρισματικά παιδιά”, συνήθως με βάση τη νοημοσύνη τους, πηγαίνουν με
πολύ καλύτερες προσδοκίες στη νέα τους τάξη όμως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη
και η συναισθηματική αλλά και η σωματική ωρίμανση των μαθητών αυτών.
δ) Δημιουργία ομάδων ομοιογενών με βάση κάποια κριτήρια.
Κυρίως αφορά μαθητές που παρουσιάζουν υψηλά κίνητρα και επιδόσεις σε κάποιο
αντικείμενο. Η συγκρότηση ομάδων με βάση τα ενδιαφέροντα και τις επιδόσεις
των μαθητών δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες, υψηλά επίπεδα άγχους και τελικά
χειρότερες από τις αναμενόμενες επιδόσεις.
 ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Συμπέρασμα:
Η καλύτερη λύση είναι οι ανομοιογενείς τάξεις με
μικρό αριθμό μαθητών ώστε ο εκπαιδευμένος
δάσκαλος να μπορεί να εξατομικεύει τη
διδασκαλία για τον κάθε μαθητή ξεχωριστά
σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητές του.
Η μόνη περίπτωση που η ομαδοποίηση και η
δημιουργία ομοιογενών ομάδων, ωφελεί τους
μαθητές αφορά μαθητές με νοητική υστέρηση.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ
ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ
Α) Η περιέργεια και η προσοχή.
Σαν περιέργεια αναφέρεται η έμφυτη εκείνη τάση για εξερεύνηση για
εύρεση νέων λύσεων σε προβλήματα, η δίψα για μάθηση. Η περιέργεια
δεν δημιουργεί αγχώδη διέγερση ούτε αποχαυνωτική απάθεια. Επεκτείνει
τη μάθηση και την προσωπικότητα του μαθητή.
Προσοχή είναι η συγκέντρωση και η προσήλωση που δημιουργείται από
τη περιέργεια. Η περιέργεια λοιπόν θα πρέπει να τροφοδοτείται συνεχώς
με νέα ερεθίσματα ώστε να κρατούμε την προσοχή ενεργοποιημένη.

Β) Άγχος
Δραστηριοποιεί τον οργανισμό και ο μέτριος βαθμός άγχους αποτελεί
κίνητρο για μάθηση.
Ο μαθητής δεν πρέπει να είναι απαθής και ατάραχος αλλά ούτε με
υπερβολικό άγχος το οποίο δεν αποτελεί ικανό κίνητρο αλά μάλλον έχει
τα αντίθετα αποτελέσματα και οδηγεί σε πολύ χαμηλές επιδόσεις
 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ
ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ
Γ) Συνεργασία και ανταγωνισμός
Οι συνεργατικές και ομαδικές συνθήκες μάθησης δημιουργούν στους μαθητές,
εσωτερικά κίνητρα, υψηλές προσδοκίες επιτυχίας, αμοιβαίες ωφέλειες, υψηλή
περιέργεια, διαρκές ενδιαφέρον, αφοσίωση και επιμονή στην εργασία. Ο
ανταγωνισμός και οι συγκρίσεις δημιουργούν αντίθετα, χαμηλές προσδοκίες,
χαμηλή επιστημονική περιέργεια και δεν ενεργοποιούν εσωτερικά κίνητρα.

Δ) Επανατροφοδότηση και αξιολόγηση

Ο ρόλος της είναι πολύ σπουδαίος στη δημιουργία κινήτρων μάθησης διότι
διαφορετικά μειώνεται το ενδιαφέρον του μαθητή για το αντικείμενο. Η διακοπή
της, αν και είναι εξωτερικό κίνητρο, μειώνει και τα εσωτερικά κίνητρα του
μαθητή.
 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η δημιουργία και η μετατροπή – μετάβαση των κινήτρων που αφορούν
τη μάθηση είναι ένα δύσκολο έργο που εμπλέκει όλους τους
παράγοντες που αλληλεπιδρούν στη μαθησιακή διαδικασία. Από το
υπόβαθρο, το γενικότερο περιβάλλον και τις ιδιαιτερότητες του
μαθητή μέχρι το ευρύτερο σχολικό περιβάλλον, την επιλογή των
τάξεων και την ικανότητα του εκπαιδευτικού.

Τα κίνητρα εξωτερικά και εσωτερικά αλληλεπιδρούν και

αλληλοσυμπληρώνονται.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη δημιουργία κινήτρων αλλά και στη

διατήρησή τους είναι κρίσιμος και καθιστά τον δάσκαλο ως
αναντικατάστατο παράγοντα στη μαθησιακή διαδικασία.
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αχιλλέα Γ. Καψάλη, (1998), “ Παιδαγωγική

ψυχολογία ”