Chương 2: CƠ SỞ TÍNH TOÁN

THIẾT KẾ CHI TIẾT MÁY

2.1.CHI TIẾT MAÙY, TAÛI TROÏNG VAØ ÖÙNG SUAÁT

1.2 CAC CHÆ TIEÂU CHUÛ YEÁU VEÀ KHAÛ NAÊNG
LAØM VIEÄC CUÛA CHI TIEÁT MAÙY
2.3. ĐỘ BỀN MỎI CỦA CHI TIẾT MAÙY
2.1.CHI TIẾT MAÙY, TAÛI TROÏNG VAØ ÖÙNG SUAÁT
1 Chi tiết maùy :
a. Ñònh nghóa: chi tieát maùy laø ñôn vò nhoû vaø hoaøn chænh
cuûa maùy
b. Phaân loaïi: theo coâng duïng caùc chi tieát maùy ñöôïc chia
laøm hai nhoùm.
- Chi tieát maùy coù coâng duïng chung: laø caùc chi tieát maùy
ñöôïc duøng phoå bieán trong nhieàu loaïi maùy khaùc nhau, ví duï:
baùnh raêng, truïc, oå truïc …. Ñaëc ñieåm cuûa nhoùm naøy laø
neáu cuøng một loaïi thì coâng duïng gioáng nhau, hình daïng vaø
keát caáu töông töï. Do ñoù, coù theå duøng chung moät phöông
phaùp tính toaùn thieát keá. Ñaây laø ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa
moân hoïc.
- Chi tieát maùy coù coâng duïng rieâng: chæ ñöôïc duøng trong
 2. Taûi troïng
a.Taûi troïng (löïc, moment) do chi tieát maùy hay boä phaän
maùy tieáp nhaän trong quaù trình söû duïng maùy, goïi laø taûi
troïng laøm vieäc.
b. Phaân loaïi: Theo ñaëc tính thay ñoåi theo thôøi gian, ta coù:
- Taûi troïng tónh: laø taûi troïng khoâng thay ñoåi theo thôøi gian,
hoaëc thay ñoåi khoâng ñaùng keå, ví duï troïng löôïng cuûa chi
tieát maùy.
- Taûi troïng thay ñoåi: laø taûi troïng coù cöôøng ñoä, phöông
hoaëc chieàu thay ñoåi theo thôøi gian. Söï thay ñoåi naøy coù
theå dieãn ra daàn daàn hay ñoät ngoät. Taûi troïng ñoät nhieân
taêng maïnh roài giaûm ngay trong khoaûnh khaéc goïi laø taûi
troïng va ñaäp.
- Taûi troïng danh nghóa: laø taûi troïng ñöôïc choïn trong soá
caùc taûi troïng taùc duïng leân maùy trong cheá ñoä laøm
vieäc oån ñònh, thöôøng laø taûi troïng lôùn hoaëc laø taùc
duïng laâu daøi nhaát.
- Taûi troïng töông ñöông: laø taûi troïng thay theá taùc duïng
cuûa nhieàu möùc taûi troïng trong tröôøng hôïp maùy laøm
vieäc vôùi cheá ñoä taûi troïng nhieàu möùc.
- Taûi troïng tính toaùn: laø taûi troïng danh nghóa hoaëc taûi
troïng töông ñöông coù keå theâm aûnh höôûng cuûa ñaëc
tính phaân boá khoâng ñoàng ñeàu taûi troïng treân caùc beà
maët tieáp xuùc, tính chaát taûi troïng, ñieàu kieän laøm
vieäc thöïc teá.
3. Ứng suaát
Döôùi taùc duïng cuûa taûi troïng, trong chi tieát maùy xuaát
hieän öùng suaát (keùo, neùn, daäp, caét , uoán , xoaén …)
a. Phaân loaïi: coù 2 loaïi
- ÖÙng suaát tónh: khoâng thay ñoåi theo theo thôøi gian ( troïng
löôïng vaät trong maùy naâng chuyeån, bu loâng ñöôïc vaën chaët
vôùi löïc xieát lôùn …) coù theå xem trong caùc tröôøng hôïp naøy
laø öùng suaát khoâng ñoåi.
- ÖÙng suaát thay ñoåi: coù trò soá, chieàu hoaëc caû trò soá vaø
chieàu thay ñoåi theo thôøi gian.
- Öùng suaát thay ñoåi: bieán thieân theo thôøi gian
1.
Kết luận: Năm chỉ tiêu chủ yếu về khả năng làm
việc của chi tiết nói chung, khi thiết kế căn cứ vào
tình hình làm việc cụ thể của máy và chi tiết máy,
phân tích và tìm ra các dạng hỏng nguy hiểm
nhất (chỉ tiêu quang trọng nhất), dựa trên cơ sở
đó chọn vật liệu và kích thước chi tiết máy,
những chỉ tiêu còn lại đồng thời sẽ được thỏa
mãn hoặc thứ yếu.