Makroelementy

Podział makroelementów
Pierwiastki biogenne

• Węgiel • Wapń
• Wodór • Magnez
• Tlen • Chlor
• Azot • Potas
• Siarka • Sód
• Fosfor
Wapń
Zawartość w organizmie dorosłego człowieka: 1200 g
Występowanie i najważniejsze funkcje:
• podstawowy składnik kości i zębów
• kofaktor wielu enzymów
• udział w kurczliwości mięśni, przewodnictwie bodźców nerwowych,
przepuszczalności błon komórkowych, regulacji pobudliwości nerwów,
krzepliwości krwi
Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych: 900 mg
Produkty bogate w wapń: sery podpuszczkowe, mleko, napoje mleczne, ser
twarogowy, sardynki, śledzie, jarmuż, fasola
Fosfor
Zawartość w organizmie dorosłego człowieka: 700-900 g
Występowanie i najważniejsze funkcje:
• składnik kości i zębów, kwasów nukleinowych, tkanki mózgowej, błon
komórkowych, związków wysokoenergetycznych, koenzymów
• główny anion wewnątrzkomórkowy
• udział w reakcjach fosforylacji, utrzymaniu pH krwi (składnik buforów)
Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych: 700 mg
Produkty bogate w fosfor: sery podpuszczkowe, fasola, groch, sery
twarogowe, jaja, mięso, ryby, produkty zbożowe z pełnego przemiału
Magnez
Zawartość w organizmie dorosłego człowieka: 25-35 g
Występowanie i najważniejsze funkcje:
• składnik kości i zębów, tkanek miękkich
• udział w przewodnictwie nerwowym, kurczliwości mięśni (antagonista wapnia),
syntezie kwasów nukleinowych i białka, metabolizmie lipidów, termoregulacji
• aktywator enzymów (głównie kinaz)
Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych: mężczyźni - 370 mg, kobiety - 300 mg
Produkty bogate w magnez: proszek kakaowy, kasza gryczana, groch, fasola,
orzechy, płatki kukurydziane, produkty zbożowe z pełnego przemiału, makarony
Sód
Zawartość w organizmie dorosłego człowieka: 90-100 g
Występowanie i najważniejsze funkcje:
• główny kation płynu zewnątrzkomórkowego
• występuje w soku trzustkowym i jelitowym, kościach
• reguluje gospodarkę wodną (objętość osocza, ciśnienie osmotyczne płynów pozakomórkowych)
• wpływa na równowagę kwasowo-zasadową
• bierze udział w kurczliwości mięśni i przewodnictwie nerwowym, transporcie aminokwasów,
cukrów itp.
Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych: 575-625 mg (zależy od aktywności fizycznej)
Produkty bogate w sód: sól kuchenna, ryby solone, wędliny i wędzonki, konserwy mięsne, sery
podpuszczkowe, pieczywo
Potas
Zawartość w organizmie dorosłego człowieka: 110-140 g
Występowanie i najważniejsze funkcje:
• główny kation płynu wewnątrzkomórkowego
• występuje w sokach trawiennych i kościach
• reguluje gospodarkę wodną (objętość komórek, ciśnienie osmotyczne wewnątrzkomórkowe)
• wpływa na równowagę kwasowo-zasadową
• reguluje czynności mięśni i nerwów (potencjał błon komórkowych)
• zwiększa przepuszczalność błon komórkowych (antagonista Ca)
Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych: 3500 mg
Produkty bogate w potas: rośliny strączkowe, orzechy, ziemniaki, niektóre ryby, banany,
porzeczki, mięso, produkty zbożowe - całe ziarno
Chlor
Zawartość w organizmie dorosłego człowieka: 90-100 g
Występowanie i najważniejsze funkcje:
• główny anion płynów pozakomórkowych
• występuje w soku żołądkowym i ślinie (aktywuje amylazę)
• uczestniczy w regulacji gospodarki wodnej i równowagi kwasowo-
zasadowej
Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych: 750-800 mg (zależy od
aktywności fizycznej)
Produkty bogate w chlor: sól kuchenna, wędliny, sery podpuszczkowe
Siarka
Zawartość w organizmie dorosłego człowieka: 120-200 g
Występowanie i najważniejsze funkcje:
• składnik białek, mukopolisacharydów i sulfolipidów (włosy, skóra, paznokcie,
chrząstki)
• składnik ważnych biologicznie związków koenzymu A, tiaminy, biotyny, kwasu
liponowego, hormonów przedniego płata przysadki, insuliny, glutationu
• bierze udział w detoksykacji
Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych: nie ustalone
Produkty bogate w siarkę: sery podpuszczkowe, mięso, ryby, rośliny
strączkowe, warzywa kapustne, jaja
Przykłady niedoborów i nadwyżek
makroelementów w organizmie
• hipokalcemia
• niedobór siarki
• hiperchloremia
• hipermagnezemia