Witaminy, sole mineralne,

woda
Judyta Siwińska
 Witaminy
Witamina to grupa związków chemicznych,
która jest niezbędna do prawidłowego
funkcjonowania żywego organizmu.
Witaminy wpływają na rozwój, stan zdrowia i
wydolność organizmu. Muszą być
dostarczone organizmowi z codzienną dietą.
Witaminy dzielimy na dwie grupy;
• Rozpuszczalne w tłuszczach
• Rozpuszczalne w wodzie
Te rozpuszczalne w tłuszczach są
magazynowane w organizmie. Natomiast te
rozpuszczalne w wodzie się nie magazynują,
dlatego ich nadmiar nie jest szkodliwy.
 Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

Witamina A Witamina D Witamina E Witamina K

 Witaminy rozpuszczalne w wodzie

Witamina C Witamina B6 Witamina B9 Witamina B12

 Witamina A
Witamina A potocznie też zwana retinolem, należy
do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Wpływa ona m. in. Na:
• Stan skóry, włosów i paznokci
• Wykazuje właściwości przeciwkonowotworowe
• Pomaga zwalczać wirusy i bakterie
Skutkami jej niedoboru są:
• Zahamowanie wzrostu
• Choroby skóry
• Kurza ślepota
 Witamina D
Witamina D ma szereg korzystnych
właściwości zdrowotnych. Od niej zależy
zdrowie naszych kości i zębów. Wspomaga
leczenie bezsenności, oraz ma korzystny
wpływ na układ odpornościowy.
Skutkami jej niedoboru są:
• Osteoporoza
• Krzywica
• Zmniejszona odporność
• Zwiększone ryzyko zachorowania na
nowotwory
 Witamina E
Witamina E jest jednym z najsilniejszych
antyoksydantów. O jej prawidłowy poziom
powinni dbać cukrzycy, ponieważ zwiększa
wrażliwość komórek na insulinę, oraz osoby
cierpiące na chorobę Parkinsona i
Alzheimera, gdyż spowalnia procesy starzenia
się mózgu.
Skutkami jej niedoboru są:
• Osłabienie i zanik mięśni
• Niedokrwistość
• Oznaki starzenia się skóry
• Zmniejszona odporność
 Witamina K
Pod pojęciem witaminy K kryje się grupa organicznych
związków chemicznych, uznawanych za jeden z
niezbędnych składników pokarmowych. Witamina K
odgrywa bardzo istotną rolę w zachowaniu
prawidłowego funkcjonowania organizmu:
• wspomaga układ sercowo-naczyniowy
• wpływa na utrzymanie równowagi gospodarki
wapniowej
• wykazuje właściwości antybakteryjne,
przeciwgrzybicze, przeciwbólowe i
przeciwzapalne;
• może spowalniać rozwój chorób nowotworowych.
Skutkami jej niedoboru są:
• Zaburzenia krzepnięcia krwi
• Skłonność do krwawień
 Witamina C
Wśród najważniejszych funkcji, jakie
witamina C pełni w organizmie człowieka,
wymienia się:
• spowalnianie procesów starzenia się
skóry
• obniżanie ciśnienia krwi i cholesterolu
• przyspieszenie gojenia ran, hamowanie
krwawienia dziąseł
Skutkami jej niedoboru są:
• Zmniejszona odporność
• Owrzodzenie dziąseł i wypadanie zębów
 Witamina B6
Witamina B6 wspiera funkcjonowanie układu
nerwowego. Dzięki niej, możliwy jest
przebieg wielu reakcji enzymatycznych,
wpływających na prawidłowy metabolizm
węglowodanów, białek i tłuszczów.
Skutkami jej niedoboru są:
• Nadmierna pobudliwość
• Drgawki
• Depresja
• Choroby skóry
• niedokrwistość
 Witamina B9
Kwas foliowy (witamina B9) jest niezbędny do
prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Odpowiada m.in. za właściwe
funkcjonowanie układu nerwowego,
krwiotwórczego i sercowo-naczyniowego.
Wraz z witaminą B12 pełni podstawową
funkcję w procesach wzrostu, rozwoju i
rozmnażania komórek.
Skutkami jej niedoboru są:
• Zahamowanie wzrostu
• Niedokrwistość
• U kobiet- zwiększone ryzyko u rodzenia
dziecka zwadami układu nerwowego
 Witamina B12
Witamina B12 jest niezbędna w procesach
krwiotwórczych – bierze udział w
powstawaniu czerwonych krwinek. Ma też
znamienne działanie na funkcjonowanie
układu nerwowego – jest konieczna do
budowy otoczek mielinowych w nerwach
oraz uczestniczy w tworzeniu przekaźników
nerwowych.
Skutkami jej niedoboru są:
• Zaburzenia funkcjonowania układu
nerwowego
• Niedokrwistość
• Zaburzenia wzrostu
 Sole mineralne

Nazwą „sole mineralne” określa się przede

wszystkim pierwiastki spotykane w naturze.
Są obecne w komórkach wszystkich
organizmów żywych, ale także w pożywieniu.
Sole mineralne są kluczowym składnikiem
diety człowieka, ponieważ spełniają funkcję
budulcową i regulatorową.
Dzielą się na:
• Makroelementy
• Mikroelementy
 Składniki mineralne

Makroelementy Mikroelementy
Pierwiastki, których ilość przekracza 0,01% Pierwiastki, których ilość nie przekracza 0,01%
suchej masy. Są niezbędne do funkcjonowania suchej masy. Wpływają na przebieg wielu reakcji
komórek. chemicznych.
• Fosfor • Żelazo
• Wapń • Jod
• Magnez • Fluor
 Fosfor
Fosfor w organizmie pełni wiele ważnych
funkcji. Jest niezbędny do prawidłowego
funkcjonowania wszystkich komórek ustroju.
Uczestniczy w produkcji energii, wpływa na
rozwój i funkcjonowanie kości, mięśni i
układu nerwowego. Wywiera istotny wpływ
na utrzymanie równowagi kwasowo-
zasadowej w organizmie.
Skutki niedoboru:
• Krzywica
• Próchnica
• Bóle mięśni
 Wapń
Wapń jest pierwiastkiem niezbędnym dla
prawidłowego funkcjonowania organizmu
człowieka. To podstawowy materiał
budulcowy kości i zębów, ale również
niezbędny aktywator wielu enzymów, który
bierze udział w procesie krzepnięcia krwi.
Reguluje też pracę układu nerwowego, ma
wpływ na pracę mięśni i wydzielanie
hormonów.
Skutki niedoboru:
• Próchnica zębów
• Osłabienie kości
• Zaburzenia pracy serca
 Magnez

Magnez pełni szereg ważnych funkcji –

aktywuje kilkaset enzymów w przemianach
wewnątrzkomórkowych, uczestniczy w
syntezie białka, przewodzeniu impulsów
nerwowych i skurczu mięśni, bierze udział w
procesach termoregulacji i regulacji ciśnienia
tętniczego krwi oraz ma istotne znaczenie w
mineralnej gospodarce kości.
Skutki niedoboru:
• Nieprawidłowa praca mięśnia sercowego i
innych
 Żelazo
Żelazo odgrywa ważną rolę w dostarczaniu
tlenu do narządów oraz mięśni człowieka.
Jego cząsteczki zawarte w hemoglobinie
podczas dopływu krwi do płuc wiążą
cząsteczki tlenu, a następnie doprowadzają
tlen do odpowiednich organów. Z kolei
natlenienie mięśni odbywa się dzięki
obecności żelaza w mioglobinie.
Skutki niedoboru:
• Niedokrwistość
• Osłabienie
• Zawroty głowy
 Jod

Jod jest niezbędny do produkcji hormonów

tarczycy – tyroksyny T4 i trójjodotyroniny T3,
a pośrednio do prawidłowego
funkcjonowania całego organizmu. Hormony
tarczycy odpowiadają m.in. za syntezę białek,
aktywność enzymatyczną, wpływają na
metabolizm
Skutki niedoboru:
• Zaburzenia wzrostu
• Choroby układu nerwowego
 Fluor
Fluor zwiększa mineralizację tkanki zębów,
ogranicza wzrost bakterii próchnicotwórczych,
wspomaga remineralizację i zwiększa
odporność zębów na działanie kwaśnego
środowiska w jamie ustnej, dzięki czemu
zapobiega próchnicy.
Jego nadmierne ilości mogą powodować
neurodegenerację móżdżka, hipokampa i kory
mózgu. Negatywnie wpływa na syntezę
neurotransmiterów i ich receptory w mózgu.
Przewlekłe narażenie na duże dawki fluoru są
również szkodliwe dla układu mięśniowego
oraz rozrodczego, zwiększając ryzyko
bezpłodności i poronień.
Skutki niedoboru:
• Próchnica zębów
 Woda Dziennie zaleca się picie przynajmniej 2l wody
dziennie
W organizmie człowieka woda stanowi około
60% masy ciała, co czyni ją głównym
składnikiem ciała. Jej ilość w ustroju jest
zależna od szeregu mechanizmów
regulujących, niemniej za regulację jej
poziomu odpowiadają głównie nerki.
Funkcje wody:
• Jest środowiskiem wielu reakcji
chemicznych
• Jest rozpuszczalnikiem wielu związków
• Reguluje temperaturę ciała
• Umpożliwia usuwanie szkodliwych
produktów przemiany materii