ITB 202

• Osmanlı: Yenilenme & Yükseliş

• Avrupa: Parçalanma
• İberya & Re-conquista
• Batı Avrupa Yüzyıl Savaşları
• İtalya ve Papalık
• Doğu Avrupa ve Moskova’nın Yükselişi
Timur sonrası Osmanlı
• Anadolunun büyük bölümü Timur’un oğlu Şahruh’a bağlı
• Asıl toparlanma II. Murat dönemi (1421-51)
• Aydın, Menteşe, Teke ve Germiyan beyliklerine son verildi
• Sırbistan Seferi: vergiye bağlandı
• Selanik, Makedonya, Teselya, Yanya Osmanlıya katıldı
• Arnavutluk Osmanlı himayesini kabul etti
• Eflak Beyliği yeniden Osmanlıya bağlandı
• Varna Savaşı (1444) Haçlılara - Macarlara karşı
II. Mehmet
• İlk saltanatı (1444-46) → Haçlı Seferi → Varna Savaşı
• II. Saltanatı (1451-1481)
• Fetih hazırlıkları
• Etkili toplar

• Fetihler: Sırbistan (1459), Mora (1460) Eflak & Boğdan, Bosna-Hersek (1464)
Kırım Hanlığı (1477), Arnavutluk (1478), Otranto (1480) Trabzon, Sinop,
Amasra, Karaman Beyliği (1468),

• İstanbul’un Yeniden İnşası

 İberya
Parçalanmış durumda
• Reconquista → 3. yüzyıldan uzun bir süreç
•1064’te Hristiyanlar Coimbra’yı aldı (Portekiz’in merkezi olacak)
•1085’te eski başkent Toledo’nın (Tuleytula) kaybı
(Toledo’daki Büyük cami kiliseye çevrilir)
•1094’te Valencia (Doğu İspanya) düştü.
•1147’de Lizbon’un düşüşü
•Granada İslam Krallığı → zengin
•Reconquista → zaman zaman haçlı seferi gibi anlatılmıştır
• 1212’de Papalık’ın baskısı → Hristiyan kralların ortak harekatı
 İberya
• 1212 → Las Navas de Tolosa Savaşı: müslüman kuvvetleri iyice zayıfladı
• 1248 → Cadiz ve Sevilla’nın düşüşü
• 13. yüzyıldan sonra İberya’daki Hristiyan devletlerin en güçlüsü Aragon krallığı
• Sadece İberya’da değil, Akdeniz ve Sicilya, Korsika, Balear Adalarında etkin

1469’da → ‘Les Reyes Catolicos’ → Katolik hükümdarlar

• Aragon kralı Ferninand ile Kastilya’lı İsabel’in evliliği → İki krallığı ortaklaşa yönettiler
• İki devlet ayrı kalsa da tek bir (İspanyol) ulusun ortaya çıkışı açsından önemlidir
 Avrupa: Batıda Parçalanma
14 yy: tarımsal sorunlar, kara ölümün yıkıcı etkisi,
Kriz → nüfus 1/3-1/2 azaldı, tarım geriledi,
vergi tabanı bozuldu, devletler zayıfladı
Avrupa siyasi bakımdan parçalı → önde gelen ailelerinin mücadelesi
ancak bağımsız ticaret kentlerinin gelişmesi
• en parçalı bölge → imparatorluk → Almanya & Avusturya
•Batıda bir yığın devlet; doğuda Bavyera, Avusturya dükalıkları, Brandenburg
markiliği & Prusya
13. yy sonu → Hohenstaufen hanedanının yok olması
Papalık dahi zayıflamıştı
• Çatışma 3 hane arasında yaşanıyordu:
• Lüksemburglar, Habsburglar ve Wittelsbachlar
• İmparator olan ilk Habsburg 1273 yılında seçilecektir
• Habsburgların 1315 Morganten Savaşında yenilmesi,
• İsviçre’den gelerek ilgilerini Avusturyaya çevirmeleri
14. yüzyılın 2 önemli imparatoru: Lüdwig
Brandenburg ve Tirol’u topraklarına kattı; Lüdwig’in papalığa olan düşmanlığı
1356 Altın (Boğa) Ferman: imparatorluk elektörlük sisteminin değiştirilmesi;
oğlu Wenzel’i veliaht yapması
1378’de IV. Karl’ın ölümü: toprakların varisler arasında üçe bölünmesi → zayıflama
•1395’te Habsburg’ta da toprakların varisler arasında bölünmesi → zayıflama
Habsburg kralı Sigismund (1410-1437)
• Yerine II. Albrect seçildi:
 İngiltere & Fransa
İngiliz ve Fransız hükümdarları arasındaki anlaşmazlık

Fransa: Kapet kralları (10 – 14. yüzyıllar)

Kapet kralları hanedanının ortadan kalkması &
VI. Philippe’nin ilk Valois kralı olması (1328)
İngiltere’nin Fransa tahtı üzerinde (Manş’ın Fransa kısmı) hak iddiasında
bulunması

- 1066 İngiltere’de Norman hakimiyeti

Normanlar → son başarılı istilacılar →Anglo-Norman kralların ortaya çıkışı
1086 Domesday Kitabı
 İngiltere & Fransa

Angevin İmparatorluğunun kurulması (1154-1214)

Kapet hükümdarları → Ile de France

Fransa’nın, İngiltereye karşı İskoçya ile ittifakı

Yüzyıl Savaşları (1337-1453), devamlı değil, ara ara savaş
İngiltere → daha güçlü ve merkezi hükümdarlığa sahip
Fransa ise daha zayıf olmakla birlikte zengin

Poitiers Savaşı (1356): Fransız kralı esir düştü, yönetim dağıldı, kaos ve yağma
Agincourt Savaşı (1415): İngiliz zaferi

Ancak V. Henry’nin 1422’de ölmesi, bebek yaştaki VI. Henry’nin tahta çıkışı,
• İngiltere’nin zayıflaması
Fransa’da ise yeniden toparlanma
Jeanne d’Arch → karizmatik dini fanatik
İngilizlerin 1453’te Normandiya ve Gaskonya’dan kovulması
VII. Charles → Fransız hükümdarlığı → bügünkü Fransa sınırları

İngiltere’de ise iç savaş, Güller Savaşı → büyük ailelerin mücadelesi

1485 → VII. Henry → Tudor hanedanının ilk kralı
Akılcı evliliklerle kral sorunu çözer
• İngiliz-Fransız savaşları her iki devletin ulus bilincini besleyecektir

• Yüzyıl Savaşları Fransa’da feodal bölünmeyi toparlayan bir etki gösterir.

• İngiltere’nin yenilgisi → Fransa ile karasal bağlantısı kalmadı

• (18. yy.da dahi İngiliz kralı III. George hala ‘Fransa Kralı’ ünvanı
taşır!)
İtalya ve Papalık
İtalya’da parçalı yapı, yamalı bohça, küçük devletçikler
Kuzeyde → Papalık
  Sicilya → Aragon kraliyet ailesinin hakimiyetinde

şehir devletleri ticaretle iştigal → küçük ama zengin

1100’lerden itibaren ticaretin canlanması
 İtalya ve Papalık
14. yy kentlerinde önce gelen aileler (oligarşi)
Milano → Visconti Ailesi
Ferrara → Este
Verona → Della Scala
Venedik → büyük meclis, oligarşi → doge (dük): seçilmiş hükümdar
Ticaretle yaşayan ilk Batı Avrupa şehri
Karada mülk edinmek yasaklandığı için, denizciliğe/ticarete yöneliş
Floransa → cumhuriyetçi komün, → 15. yydan sonra Medici Ailesi (banker aile)
Papalık, 1309’dan beri Fransa hakimiyetinde
1309-1377 → ‘Avignon Esareti’ (Papa, Roma’da değil, Güney Fransa’da)
Fransız yöneticilerin papa seçimini manipule etmesi & Fransız papalar silsilesi
1378 → XI. Gregorius’ün ölümü → Papanın Roma’ya geri dönüşü
Hem Avignon’da hem de Roma’da birbirinden ayrı iki papa

Pisa Konsülü (1409) → 3. Papanın seçilmesi

Konstanz Konsülü (1414-18) → Papalık meselesi çözüldü
Bohemya’daki Husçu din reformcularının tutuklanıp yakılması
 Moskova’nın Yükselişi
Moğollar → Kıpçak Ordası (Altın Orda) → Saray şehrinde 1430lara kadar hakimiyet
1430 sonrası → 3 hanlığa bölünme: Kazan, Kırım, Astrahan
1430-1440lar → iç savaş

Moskova hükümdarları, Moğollar tarafından Vladimir grandükü ünvanıyla işbaşına

getirildi
• Danilo Hanedanı → Moğollara haraç ödemek şartı ile yönetimdeler
• Zamanla Ruslar arasında itibarları yükseldi
Yunan Ortodoks kilisesi metropolitinin konutunun 1299’da Kiev’den Vladimir’e
1325’te de Moskova’ya
taşınması
Daha önceleri Moğol korumasında olan Kilisenin etkisi → Bizans kültürünü
Moskova’ya taşımak
Özellikle 1453 sonrası → Bizansla olan ilişkilere vurgu yapıldı
Moskova → 3. Roma
Moskova’daki Moğol etkisi
At sırtında savaş yönteminin benimsenmesi
Sivil vali → daruga-daruya; askeri vali → ‘baskak’
‘Mestnichestvo’ → sosyal statü ve askeri rütbe sistemi Moğolların sisteminden
türetilme
Moğolların cezaları da Rus kanunnamelerine girmiştir
 
1462’de III. İvan’ın tahta çıkışı
Ukrayna’nın bir bölümünü Polonya-Litvanya’dan geri aldı
Ülkeyi Moğol (Altın Orda) egemenliğinden kurtardı
III. Ivan
(h. 1462-1505)