Văn học Việt Nam Bài thuyết trình

Tác gia

Nhóm 1
 
Công việc Nhà chính trị, Nhà thơ,
Nhà Địa lý học, Nhà Sử
học
Quốc gia Việt Nam
Dân tộc Kinh
Giai đoạn Văn học trung đại Việt
sáng tác Nam
Thể loại Thơ, Cáo, Chiếu, Biểu,
Tấu
Tác phẩm Bình Ngô Đại Cáo,
nổi bật Quốc Âm Thi Tập,
Quân Trung Từ Mệnh
Tập, Dư Địa Chí
Vợ/chồng 5 Vợ
Con cái 7 Con trai
Tác gia Nguyễn Trãi
Cuộc đời
Chân dung Tác gia Nguyễn Trãi
• Sinh năm 1380, hiệu là
Ức Trai, quê ở Chi Ngại
(Chí Linh, Hải Dương)
sau dời về Nhị Khê
(Thường Tín, Hà Tây).
Cha là Nguyễn Phi
Khanh, một học trò
nghèo, học giỏi, đỗ thái
học sinh (tiến sĩ). Mẹ là
Trần Thị Thái, con Trần
Nguyên Đán, một quý tộc
đời Trần. 
Tác gia Nguyễn Trãi

Năm 1407, quân Minh mượn cớ là giúp nhà Trần,

diệt nhà Hồ, để sang xâm lược nước Nam. Hồ Quý
Ly cố sức chống cự lại, nhưng vì lòng dân không
phục, nên đã bị thua. Quân nhà Minh bắt được toàn
thể vua tôi nhà Hồ - trong đó có cả Nguyễn Phi
Khanh - đem nhốt hết vào cũi, rồi đặt lên xe, giải về
Tàu. 

Nguyễn Phi Khanh bị giặc bắt

Tác gia Nguyễn Trãi

Khi nghe tin cha bị bắt, ông liền cùng em là

Nguyễn Phi Hùng lẽo đẽo theo sau đoàn xe giải tù,
đi lên tận ải Nam quan. Hai anh em cùng khóc,
người nào cũng muốn được đi theo để săn sóc cha
già, ở nơi đất khách, quê người. 
Tác gia Nguyễn Trãi

Trước khi vượt qua cửa ải Nam Quan, quân Minh

cho đoàn xe tù tạm nghỉ. Thừa dịp quân canh đi
uống rượu, Nguyễn Trãi và em lẻn đến gần cũi
nhốt cha. Hai anh em cùng xin phép cho cho được
đi theo cha, tới tận Kim Lăng (nước Tàu). 

Tuy bị giam lỏng, không được tự do đi lại, nhưng

Nguyễn Trãi vẫn biết rõ tình hình của giặc, nhờ
các học trò của ông ở khắp nơi, tới trường kể lại.
Ông theo dõi và suy nghĩ rất kỹ để tìm ra một kế
hoạch đánh đuổi giặc Minh. Rồi theo đó mà soạn
thành một sách lược "Bình Ngô". 
Tác gia Nguyễn Trãi

Trần Nguyên Hãn, cháu nội của cụ Trần Nguyên

Đán, vốn là anh em con cô, con cậu với Nguyễn
Trãi. Nay Trần Nguyên Hãn tới rủ Nguyễn Trãi
cùng vào Lam Sơn tìm gặp Lê Lợi, để lo việc cứu
nước. Ông hẹn sẽ đợi Nguyễn Trãi vào sáng mai, ở
ngoài thành Đông Quan. 
Tác gia Nguyễn Trãi

Trong suốt mười năm

gian khổ chống lại giặc
Minh, Nguyễn Trãi luôn
luôn ở liền bên cạnh
Bình Định Vương Lê
Lợi. Ông đưa ra những ý
kiến và đường lối để thu
phục lòng người. Chính
tay ông đã soạn thảo ra
những văn thư và mệnh
lệnh gửi cho nghĩa quân
Tác gia Nguyễn Trãi

Sau khi đánh đuổi được giặc

Minh về nước, Bình Định
Vương lên ngôi vua tức là
vua Lê Thái Tổ. Ngài ủy cho
Nguyễn trãi viết bản "Bình
Ngô Đại Cáo" để thông báo
cho toàn dân biết tin là đã
phá tan được giặc Minh. Bản
này còn là một áng văn
chương hùng tráng, tuyệt tác,
rất có giá trị và được truyền
tụng đến muôn đời sau... 
Tác gia Nguyễn Trãi

Buồn chán vì việc đời trái với lòng mình, Nguyễn

Trãi xin thôi làm quan và về ở ẩn tại côn sơn (Hải
Dương) từ năm 1439. Chưa ở nhà được một năm
thì vua Lê Thái Tông lại vời ông ra làm việc. Bất
đắc dĩ, không từ chối được, ông đành phải vâng
mệnh vua, trở lại kinh thành. 
Tuy ra làm quan mà Nguyễn Trãi vẫn thường đi,
về đất Côn Sơn, sống một cuộc đời thanh bần, giản
dị.
Tác gia Nguyễn Trãi

Nguyễn Trãi có người vợ lẽ tên là Nguyễn Thị Lộ

rất xinh đẹp, nết na, lại giỏi văn thơ. Thái Tông
biết tiếng nên cho vời vào cung, rồi phong cho làm
Lễ Nghi nữ học sĩ, để dạy các cung phi. Nhà vua
thường đem việc nước ra bàn với Nguyễn Thị Lộ. 
Tác gia Nguyễn Trãi
Tranh truyền thần Nguyễn Trãi ở nhà
thờ họ Nguyễn, làng Nhị Khê, huyện
Thường Tín, Hà Nội
• Nỗi oan tày trời hơn
20 năm ( 1442 -1464)
Nguyễn Trãi là bậc đại
anh hùng dân tộc và là
một nhân vật toàn tài
hiếm có của lịch sử Việt
Nam trong thời đại phong
kiến.
Nguyễn Trãi cũng là một
người đã phải chiụ những
oan khiên thảm khốc
Tác gia Nguyễn Trãi

Sự nghiệp văn chương

 Tư tưởng của Nguyễn Trãi
Tư tưởng Nguyễn Trãi xuất phát từ Nho giáo, mà
cụ thể là Nho giáo Khổng Mạnh. Ông đã vận dụng
xuất sắc các tư tưởng Nho giáo vào công cuộc khởi
nghĩa, chống lại sự thống trị của nhà Minh lên Việt
Nam cũng như trong công cuộc xây dựng đất nước
thời kì đầu nhà Hậu Lê.
 Sự nghiệp văn chương
Nội dung văn thơ của ông rất phong phú,
thường nói về tình yêu thương gia đình, niềm
tha thiết với bà con thân thuộc quê nhà, lòng yêu
nước thương dân…
Tác gia Nguyễn Trãi

 Văn chính luận:
• Quân trung từ mệnh tập (1423 -1427)
• Bình Ngô đại cáo ( 29/4/1428)

Bản Hán Văn ( Hiện

còn đang lưu trữ tại
thư viện Quốc gia Việt
Nam)
Tác gia Nguyễn Trãi

• Quân trung từ mệnh tập:

 - Là tập sách gồm những văn thư do Nguyễn
Trãi thay mặt Lê Thái Tổ gửi cho các tướng
tá nhà Minh trong cuộc Khởi nghĩa Lam Sơn, từ
năm 1423 đến năm 1427.
• Bình Ngô đại cáo: ( 29/4/1428) Bản tuyên
ngôn độc lấp thứ 2 của Việt Nam (sau bài
thơ Nam Quốc Sơn Hà và trước bản Tuyên
ngôn độc lập năm 1945 của Hồ Chí Minh).
Tác gia Nguyễn Trãi
• Một số bài chiếu, biểu viết dưới thời Lê Thái
Tổ và Lê Thái Tông (1433 - 1442)

 Thơ
• Ức Trai thi tập (1480)
Tác gia Nguyễn Trãi

• Quốc Âm thi tập

Tác gia Nguyễn Trãi

• Ức Trai thi tập: là tập thơ bằng chữ Hán của

Nguyễn Trãi, gồm 105 bài thơ, trong đó có
bài Côn Sơn ca nổi tiếng.
• Quốc âm thi tập: là tập thơ bằng chữ Nôm
của Nguyễn Trãi, gồm 254 bài thơ, chia làm 4
mục : Vô đề (192 bài), Thời lệnh môn (21 bài),
Hoa mộc môn (34 bài), Cầm thú môn (7 bài).
Đây là tập thơ nôm xưa nhất của Việt Nam còn
lại đến nay. Bằng tập thơ này, Nguyễn Trãi là
người đặt nền móng cho văn học chữ Nôm
của Việt Nam.
• Chí linh sơn phú: là bài phú bằng chữ Hán, kể
lại sự kiện nghĩa quân Lam Sơn rút lên núi Chí
Linh lần thứ ba vào năm 1422.
Tác gia Nguyễn Trãi
• Chí Linh sơn phú

• Ngoài ra, Nguyễn Trãi còn có một số tác

phẩm khác như Ngọc đường di cảo, Thạch
khánh đồ, Luật thư, Giao tự đại lễ nhưng đều
không còn lại đến ngày nay.
Tác gia Nguyễn Trãi

Lịch sử
• Lam Sơn thực lục
(1432)
- Quyển lịch sử ký sự
ghi chép về công
cuộc 10 năm khởi
nghĩa Lam Sơn, do
vua Lê Thái Tổ sai
soạn vào năm 1432.
Tác gia Nguyễn Trãi

• VĨNH LĂNG THầN ĐạO BI (1433)

- Là bài văn bia ở Vĩnh
Lăng - lăng của vua Lê
Thái Tổ, kể lại thân thế
và sự nghiệp của Lê
Thái Tổ.

Văn bia Vĩnh Lăng do

Nguyễn Trãi soạn
năm 1433
Tác gia Nguyễn Trãi

 Địalý
• Dư địa chí
Tác gia Nguyễn Trãi

Tình yêu quê hương gia đình: Nội dung thơ văn
ông rất phong phú. Đây chỉ nói vắn tắt một vài
khía cạnh. Nét đầu tiên là niềm tha thiết với thiên
nhiên ở quê hương. Bắt đầu là những cái nhỏ nhặt,
tưởng như không đâu, nhưng chan chứa thân
thương. Rau muống, mồng tơi, râm bụt, cây chuối,
cây đa, cây mía... đều thành vần điệu. Đào, liễu,
tùng, trúc cao sang đứng liền bên cạnh rau muống,
mồng tơi quê mùa một cách tự nhiên. Không chút
gì phân biệt sang hèn. Tất cả đều được lòng ông
trìu mến.

Tiếp theo là niềm tha thiết với bà con thân thuộc ở

quê nhà
Bài ca Côn Sơn
Côn Sơn suối chảy rì rầm,
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên
tai.
Côn Sơn có đá rêu phơi,
Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm.
Trong ghềnh thông mọc như nêm,
Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm.
Trong rừng có bóng trúc râm,
Dưới màu xanh mát ta ngâm thơ
nhàn.
Về đi sao chẳng sớm toan,
Nửa đời vướng bụi trần hoàn làm
chi?
Muôn chung chín vạc làm gì,
Cơm rau nước lã nên tuỳ phận thôi.
Đổng, Nguyên để tiếng trên đời,
Hồ tiêu ăm ắp, vàng mười chứa
chan.
Lại kia trên núi Thú San,
Di, Tề nhịn đói chẳng màng thóc
Chu.
Hai đàng khó sánh hiền ngu,
Đều làm cho thỏa được như ý
mình.
Trăm năm trong cuộc nhân sinh,
Người như cây cỏ thân hình nát
tan.
Hết ưu lạc đến bi hoan,
Tốt tươi khô héo, tuần hoàn đổi
thay.
Núi gò đài các đó đây,
Chết rồi ai biết đâu ngày nhục vinh.
Sào, Do bằng có tái sinh,
Hãy nghe khúc hát bên ghềnh Côn
Sơn.
Tác gia Nguyễn Trãi
Tác gia Nguyễn Trãi
Tác gia Nguyễn Trãi

Ảnh hưởng
• Danh nhân văn hóa Thế Giới
• Ảnh hưởng trong văn hóa
• Ảnh hưởng trong nghệ thuật
Tác gia Nguyễn Trãi
Trò chơi
củng cố
1. Bạn hãy cho biết năm sinh năm mất của
Nguyễn Trãi?
a) 1380 – 1442

b) 1370 – 1443

c) 1380 – 1443

d) 1370 – 1442
2. Năm bao nhiêu Nguyễn Trãi đỗ Thái học
sinh và ra làm quan?

a) 1450

b) 1430

c) 1410

d) 1400
3. Tại sao Nguyễn Trãi bị tru di tam tộc?
a) Vợ Nguyễn Trãi bị oan là giết vua và các quan
trong triều có sẵn mối thù hằn với ông nên
Nguyễn Trãi bị khép tội.

b) Vì Nguyễn Trãi phản nước.

c) Quan thần trong triêu xúi giục vua giết Nguyễn

Trãi.

d) Vì Nguyễn Trãi từ quan về quê.

4. Những câu thơ sau trong tác phẩm nào của
Nguyễn Trãi?
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông bờ cõi đã chia
Phong tục Bắc Nam cũng khác
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một
phương
Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau
Song hào kiệt thời nào cũng có.”
a) Hịch tướng sĩ.

b) Bình Ngô đại cáo.

c) Quốc âm thi tập.

d) Bài ca Côn Sơn.

5) Đây là hình ảnh của cuộc khởi nghĩa nào?
a) Khởi nghĩa Đông
Quan
b) Khởi nghĩa
Quang Trung
c) Khởi nghĩa Lam
Sơn
d) Khởi nghĩa Tây
Sơn
6) Giặc Minh cướp nước ta vào năm nào?

a) 1444
b) 1405
c) 1407
d) 1442
7) Ức Trai thi tập là tập thơ bằng chữ gì?

a) Nôm
b) Hán
c) Chữ Quốc Ngữ
d) A và B đúng.
CảM ƠN CÔ VÀ
CÁC BạN ĐÃ
LắNG NGHE.
Nguyễn Thị Phương Dung
Trần Thị Thảo Uyên
Trần Thị Thảo Trang
Nguyễn Thị Tuyết