MEKAN TANIMI

VE
TASARIM PRENSİPLERİ
 MEKAN TANIMI
 Türk Dil Kurumu’na göre yer, bulunulan yer, ev,
yurt ve uzay olarak tanımlanır.

 Aynı zamanda mekân bütün olayların gerçekleştiği,

tüm sınırlı büyüklükleri içine alan uçsuz bucaksız
bir büyüklüktür. Boşluk ve hiçlik durumu, sınırsız
ortam, sonsuz büyük bir haznedir. Üç boyutu, yani
eni, boyu ve derinliği olan hacimdir ve yer
kaplamadır (Cevizci, 2002; Kahveci, 2017).
 MEKAN TANIMI

 Mekân veya yer, çeşitli yaklaşımlarca farklı ele

alınmakla beraber geniş bir çerçeve ile 'insanı
çevreden belli bir ölçüde ayıran ve içinde
eylemlerini sürdürmesine elverişli olan boşluk' ve
'sınırları gözlemci(ler) tarafından algılanabilen
uzay parçası' olarak tanımlanabilir.
 İÇ MEKAN

 İç mekan, içerideki mekan kavramları, mimari

bina içinde yer alan ve iç forma karşılık gelen
kavramlardır. Bu iç formun altı, üstü ve yanları
(taban, tavan ve duvarlar) kapalıdır. Kısaca,
bu iç form bir kapalı hacimdir. Bu kapalı hacmi
oluşturan yüzeylerin özellikleri arasında
farklılıklar görülmektedir.
 DIŞ MEKAN

 Her mimari yapı iki çeşit mekân yaratmaktadır.

Birisi yapının kendi tarafından sınırlanan iç
mekân veya mekânlar, diğeri ise yapının ve
etrafındaki yapıların dış yüzeyleriyle birlikte
oluşturdukları (sınırlandırdıkları) dış mekândır
(Altan, 1993).
 TASARIM PRENSİPLERİ
1. Denge
2. Ritim
3. Vurgu
4. Kontrast
5. Uyum
6. Proporsiyon
7. Boşluk
8. Örüntü
9. Hareket
10. Hiyerarşi
 1- DENGE
 Denge hali parçaların bütün içerisindeki
kararlılığının gösterilebilmesi için eşit olarak
dağılımının sağlanmasıdır. Bütünü oluşturan
parçalar arasında renk, yön, biçim, oran bütünlüğü
olmalıdır. Simetrik denge, asimetrik denge, radial
denge, dikey denge, yatay denge olmak üzere
çeşitlendirilir.
 Bir tasarım prensibi olarak denge, tasarımı
oluşturan parçaların tanımlı ve estetik bir biçimde
yerleştirilmesidir.
 2- RİTİM

 Elemanların, renklerin, şekillerin, formların,

mekanların, boşlukların ve dokuların görsel
hareketlerinin tekrarıdır.
 Bütün içindeki parçaların, renk, çizgi, şekil, doku
veya desen gibi elemanlarla birlikte sağladığı
uyumlu tekrarlardır. Bu ritmik etki farklı veya zıt
eleman kullanımlarıyla da sağlanabilir. Sıralı
Ritim, Kademeli Ritim, Rastlantısal Ritim olarak
çeşitlendirilir.
 2- RİTİM
 Düzenli – Sıralı Ritim
Tasarım elemanlarının düzenli tekrarlarla veya
düzenli aralıklarla tekrarlanmasıdır.
 Rastlantısal Ritim
Tasarım elemanlarının içerisinde rastlantısal ya da
düzensiz bir sıra takip edilir.
 Kademeli Ritim
Tasarım elemanlarının her tekrarda detay
azaltılarak veya arttırılarak meydana getirilmesidir.
 3- VURGU

 Tasarımda dikkati çekmek istenen kısma denir.

Bu bir renk, şekil ya da form ile sağlanabilir.
Tasarımda göz alıcı olanın odak noktası olduğu
unutulmamalıdır. Bir mekân içerisinde boyut,
yerleşim, renk ve çizgiler vurgulanmak istenen
kısmı kalıcı kılmaya yarar.
 Bir tasarımda odak noktası oluşturur. Dikkatleri
tasarımın en önemli gördüğümüz kısmına
çekmemizi sağlar.
 4- KONTRAST

 Tasarım bütünü içerisinde tasarım

elemanlarını kullanarak meydana getirilen
farklılığa kontrast denir. Renk, ölçek, şekil ve
doku ile mekân içerisinde büyük farklılıklar
yaratılabilir.
 5- UYUM

 Tasarımdaki hareketli dokunuşlar,

tasarım elemanlarındaki uyumlu, dengeli ve
düzenli dağılım ile tasarımın her noktasında
bütünlükte bir dikkat oluşturur. Kullanıcıda akış
veya eylem hissi oluşturur.
 Bütün bir kompozisyonun ahengi-armonisi
demektir. Kompozisyonun parçaları bütüncül bir
görsel tema gibi çalışır.
 6- PROPORSİYON

 Bir tasarımda bulunan elemanların, ölçek ve

boyutlarına göre kendi aralarında ve parçalarla
bütün arasında bulunan orantıdır.
 7- BOŞLUK

 Bir sanat çalışmasının içindeki ya da

çevresindeki boş alan ya da yüzeydir.
Boşluk(Mekan) iki boyutlu ya da üç boyutlu
olabileceği gibi, negatif ve/veya pozitif de
olabilir.
 8- ÖRÜNTÜ

 “Bir düzen ve yineleme içerisindeki iki ya da üç

boyutlu nesneler topluluğudur.” Örüntü, tasarım
elemanlarının planlı ya da rastgele tekrarlar
halinde yerleştirilmesiyle, yüzeylerin ya da
resimlerin kalitesini artırmak için kullanılır.
 9- HAREKET

 Sanatçının, gözü bir kompozisyonun içine,

çevresine ya da kompozisyona doğru
yönlendirmesinin yoludur. Görsel bir imajda
hareket, objeler imajın içinde hareket ediyormuş
hissiyatı uyandırdığında ortaya çıkar.
 10- HİYERARŞİ

 Görsel hiyerarşi, insan gözünün gördüklerini

algılama düzenidir. Bu düzen ise algı alanı
içerisindeki formlar arasında bulunan görsel
kontrastla oluşur.
 KAYNAKÇA

 www.tasarimgunlukleri.com
 www.utopikdunya.com
 www.kotaman.com
 www.yagmurproje.com