HATILLAR VE

LENTOLAR
TANIM
Kagir duvarlar örülürken her 150–200 cm yükseklikte, duvar boyunca,
çeşitli malzemeler ile yapının yatay yüklere, özellikle deprem etkilerine
dayanıklılığını arttırmak ve yükleri yaymak için duvarlarda yatay bağlantılar
yapılır. Bu bağlantılara hatıl adı verilir. Hatıllar, su basman başlangıcında,
duvar bitiminde, (kat veya çatı kirişlerinin oturacağı yerlerde) pencere alt
ve üst hizalarında, duvarın dış yüzünden biraz içerde olacak şekilde yapılır.
Düz duvarlarda yapıldığı gibi, birleşen, saplanan ve kesişen duvarları
birbirine bağlamak üzere, duvar üzeri tesviye edildikten sonra da hatıl
yapılabilir. Hatıllar duvarda bağlantıyı sağlarlar. Ayrıca üzerine gelen yükleri
taşırlar ve yayarak altlarındaki duvara iletirler. Yapıldığı malzemenin cinsine
göre hatıllar; tuğla hatıl, ahşap hatıl ve beton veya betonarme hatıl ismini
alır.
Taş duvarlarda hatıl kesitleri
Taş duvarlarda hatıl kesitleri
Hatıllarda montaj demiri uygulaması:
TANIM
Yığma yapılarda, duvarların bağlantısını sağlamak, üzerlerine gelen
yükleri düzgün bir şekilde yayarak nakletmek üzere yapılır.
Hatıllar uygulanış şekline göre iki gruba ayrılır;
1. Yatay Hatıllar
2. Düşey Hatıllar
1. Yatay Hatıllar
Yatay hatıllar, yığma yapılarda
döşemeden gelen yükleri düzgün
bir şekilde duvarlara aktarma ve
yığma yapı duvarlarının birlikte
çalışmasını sağlamak için
düzenlenirler.
BETONARME HATILLAR
Yatay hatıl genişliği taşıyıcı duvar genişliğine
eşit, yüksekliği ise en az 200 mm olacaktır.
Yatay hatıllarda beton kalitesi en az C16
olacaktır.
Yatay hatıllarda, taş duvar için, üçü altta, üçü
üstte olacak şekilde en az 6φ10, diğer
malzemelerden yapılan taşıyıcı duvarlarda
ise, en az 4φ10 boyuna donatı olacaktır.
Yatay hatıllarda, boyuna donatılar en çok 250
mm ara ile φ8 lik etriye ile sarılacaktır.
Yatay hatıllarda, boyuna donatılar, köşelerde
ve kesişme noktalarında sürekliliği sağlayacak
şekilde bindirilecektir.
Ahşap yatay hatıl uygulaması
Düşey hatıllar
Düşey hatıllar, yığma yapılarda
uzunluğu 4.00 m den fazla olan
duvarlarda, iki duvar arasına düşey
olarak yerleştirilen ve duvarlara
mesnetlik yapan elemanlardır.
LENTOLAR
Yığma ve betonarme yapılarda, kapı ve pencere boşluklarının üzerlerini
kapatmak ve üstlerine gelen yükleri yanlardaki mesnetlere nakletmek
üzere yapılan elemanlardır.
Yapım malzemelerine göre lento çeşitleri şunlardır:
• Yerinde dökülen betonarme lentolar
• Özel üretimli bloklarla (demirli donatılı olabilir) yapılmış lentolar
• Prefabrike (ön yapım) lentolar
• Ahşap lentolar
• Çelik lentolar
• Taş lentolar
• Boşluğun üzerindeki kısımlar yükü lentoya iletir. Lento ufak bir kiriş
gibi çalışarak yükü iki yana dağıtır, böylece yük zemine kadar taşınır.
Bu sebepten lento çok dayanıklı olmadıkça pencere eni, kapı genişliği
gibi boşlukların belli limitleri vardır. Genişlik lento yapımını ve
lentonun görevini yerine getirmesini zorlaştırırsa yerine kemer de
kullanılabilir. Eski bina (veya eskiyi taklit eden binaların) pencerelerinin
kemerli olmasının sebebi budur.
Bloklarla yapılan yığma binada lento
uygulama örneği
Ahşap Lentolar
Kerpiç duvarlı binalarda ve yığma
binalarda, kapı üstü ve pencere
üstü ve altlarına ahşap lento
yapılabilir. Ahşap lentoların
duvarlara oturan kısımlarının
her birinin uzunluğu en az 200 mm
olacaktır.
ÇELİK LENTO