DERİN TEMELLER

DERİN TEMELLER

• Sağlam zeminin çok derinlerde olması durumunda; hem

taşıma gücü fazla olan zemin tabakalarından yararlanmak ve
hem de zemin içerisinde kullanılabilir hacimler oluşturmak
amacıyla yapılırlar.

• Derin Temeller; ayak temeller, kazık temeller ve kesonlar

olmak üzere üçe ayrılırlar.
• AYAK TEMELLER
• Tekil Temeller gibi ve genellikle betonarme olarak inşa
edilir. Ayaklar, planda belirtilen duvarların birleşme
noktalarına getirilir ve tabanları, kare veya çan şeklinde
genişletilir. Açık temel çukurunda inşa edilen bu ayakların
üst kısımları, birbirine betonarme kirişlerle bağlanır
 KAZIK TEMELLER

• Kazıklar ve kazıklı temeller tarih öncesinden beri

kullanılmaktadır. İsviçre’nin neolitik canlılarının
günümüzden 12000yıl önce sığ göl tabanlarında
ahşap kazık çakarak üzerlerine barınak inşa
ettikleri bilinmektedir. Kazıklı temellerin, kaç adet
kazıktan oluşacağı; üst yapı statik ve dinamik
yüklerine, geometrik boyutları, malzeme cinsleri
ve yapım türleri ise zemin tabakalarının
mukavemet parametrelerine ve buna bağlı olarak
belirlenen zemine yük aktarma biçimlerine
bağlıdır.
• Kazıklar şu alanlarda kullanılmaktadır:
• 1. Sağlam zemin derinlerde ise,
• 2. Temel altındaki zeminin oyulma riski var ise,
• 3. Temellerde büyük konsantre yük mevcut ise,
• 4. Yapı farklı oturmaya hassas ise,
• 5. Şevlerin sağlamlaştırılmasında,
• 6. Kaldırma kuvvetlerinin ve yatay zemin itkilerinin
karşılanmasında,
• 7. Limanlar ve köprü ayakları gibi su içinde yapılan
yapılarda,
• 8. Su içindeki yapılarda palplanş perde yapımında.
• KAZIKLARIN SINIFLANDIRILMASI
• Fore kazıklar
• Kesişen kazıklar
• Ankrajlar (germesiz ve öngermeli)
• Mini kazıklar
• Jet-Grout (basınçlı uygulanan toprak ve
çimento karışımı)
 FORE KAZIKLAR

• Kendini tutmayan zeminlerde geçici kılıf boru

çakılır veya bentonit karışımı ile sıvama yapılır.
• Rotary ile kazılan kuyu içine demir kafes
yerleştirilir.
• Hazır beton basınçla ve titreşim ile dökülür.
• Geçici kılıf boru vibro ile çekilir.
• Su problemi olan derin kazılarda geçirimsizlik oluşturmak için fore kazıklardan
oluşan kesişen perde inşa edilir
• Bentonitli dişi ve erkek kazıklar imal edilir.
• ÖNGERMELİ ANKRAJLAR
Ankraj teknikleri, yapı çukurlarının ve şevlerin duraylılığını
sağlamak amacı ile kullanılırlar. Öngermeli ankrajlar geçici veya
kalıcı olarak imal edilebilirler. Öngermeli ankrajlarda yere germe
uygulanarak olabilecek göçmeler de önlenir.
Öngermeli ankrajlar;
Ankraj kafası,
Serbest bölge,
Kök bölgesi olmak üzere 3 kısımdan oluşurlar.
• ANKRAJLAR
• 1-90-140 mm çapında delik delinir.
• 2-Deliğe çimento enjekte edilir.
• 3-Ankraj donatısı yerleştirilir.
• 4-Kök bölgesine tekrar çimento enjekte edilir.
• 5-Ankraj önerilen öngerme değerlerine göre
denenir ve kamalanır.
• MİNİ KAZIKLAR
• 1-Yer su/hava sirkülasyonu ile delinir.
• 2-Burgu ile delinir.
• 3-Demir Kafes ve enjeksiyon borusu
yerleştirilir.
• 4-Delik içine mıcır doldurulur.
• 5-Deliğe çimento enjekte edilir.
• JET-GROUT YAPIMI
• 1-Yerde 90-150 mm. çapında delik delinerek
istenilen derinliğe erişilir.
• 2-Yüksek basınç ile zemine “grout” enjekte
edilir.
• 3-Enjeksiyon sırasında tij döndürerek geri
çekilir.
• 4-Tijin istenen yüksekliğe erişmesiyle Jet-
Grout Kolon yapımı tamamlanır.
 KESON TEMELLER
• Sağlam zeminin derinde olması durumunda ve
daha geniş, dayanıklı temel yapılması gereken
durumlarda keson temeller kullanılır. Et
kalınlığı az, iç boyutları çok büyük halka veya
prizma betonarme eleman kendi ağırlığı ile
zemine ve suya batırılır. İstenilen seviyeye
ulaşıncaya kadar üstüne yeni elemanlar konur.
Betonarme elemanlar yerinde dökülüp
içlerindeki zemin boşaltılarak da batırılabilir.
• “Keson Temeller” genellikle;
• Açık,
• Pnömatik
• Yüzen kesonlar olmak üzere üç guruba
ayrılırlar.
• Açık Kesonlar
• Açık keson temeller çapı 1.5 -3.0 m. olan dairesel ahşap, demir ya
da betonarme çarık, temel zemini üzerine oturtulur. Çarık üzerine
taş, tuğla, beton ya da betonarmeden bir manto duvar örülür veya
kalıpla dökülür. Her 1,0 – 1,5 m. de bir hatıl yapılarak duvar
bağlantısı sağlamlaştırılır. Aynı zamanda devamlı olarak kesonun
içindeki zemin kazılarak dışarı çıkartılır ve mantonun altı boşaltılır.
Ağırlığıyla aşağı doğru inen kesonun üst seviyesi zemine silme
gelince tekrar ayni işleme devam edilerek sağlam tabakaya
ulaşılmaya çalışılır. Sürtünmeyi azaltmak üzere manto duvarı içe
doğru 1/10-1/15 eğimle daraltılarak devam edilir ve kesonun içi
betonla doldurulur.
• Pnömatik (Hava Basınçlı) Kesonlar
• Zemin ve yeraltı suyunun fazla olduğu yerlerde
kullanılan Pnömatik ( hava basınçlı ) Kesonlarda amaç,
temel olarak inşa edilecek kesonun alt bölümündeki
çalışma odasının zemindeki suyu yenecek hava basıncıyla
doldurularak kuru ortamda çalışıp zeminin kazılması,
ağırlığıyla çöken kesonun sağlam tabakaya ulaşmasıdır.
Kazılan toprak bacadan dışarı çıkartılır. İlaveten işçi servis
bacası, sağlık koşullarına uygun hacim, alan ve yükseklik ile
basınç sağlanmalıdır. Pnömatik Kesonlar da ahşap, çelik
veya betonarmeden yapılabilmekte, üst boşlukları yine
betonla doldurulmaktadır. 30.00 m derinliğe kadar
inilebilmektedir.
• Yüzen Kesonlar-Yüzen Sandık
• Yüzen kesonlar tamamen su içinde, balçık
zeminlerde uygulanan bir keson türüdür.
Bunlara “Yüzen Sandık” da denmektedir. Dışarıda
hazırlanan alt ve yanları kapalı beton sandık
kesonlar, temel veya sömel yapılması istenen
noktaya getirilerek yerleştirilir. Keson içerisine
taş, blok, demir ve beton parçalarından oluşan
ağırlıklar konularak gevşek zeminde tabana doğru
çökmesi sağlanır. İstenilen sağlam zemin
tabakasına ulaşıldığında kesonun geri kalan
boşlukları doldurulur. Böylece işlem tamamlanır.
Bina bağlantısı için üstte demir filizleri
bırakılmalıdır.
• Kaynaklar:
• 1-http://sumajeoteknik.com/fore-kazik
• 2- https://docplayer.biz.tr/9591476-Zemin-ankrajlari-istinat-yapilari-tasarimi.html
• 3- https://insapedia.com/tekil-temel-boyutlandirilmasinda-saglanmasi-gereken-kosullar/
• 4- https://www.insaathaber.org/surekli-temellerde-ideal-durumlar/
• 5- ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ DERSİ KONU: TEMELLER
• 6- www.imo.gov.tr”