ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΛΟΓΟ

• Η μετοχή λειτουργεί στο λόγο

είτε με την ονοματική είτε με τη ρηματική της ιδιότητα:
 

προσδιορίζει όνομα
& είναι επιθετική① ή
κατηγορηματική②
προσδιορίζει ρήμα
& είναι επιρρηματική③
 Α. ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ή ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ

•  συνήθως είναι έναρθρη & συνήθως επιθετικός

προσδιορισμός
• π.χ. ὁ λάμπων ὀφθαλμός, δηλ.;
• = ο λαμπρός οφθαλμός ή ο οφθαλμός που λάμπει

δηλ. μεταφράζω με επίθετο ή με αναφορική πρόταση)

 
 B. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ
• Ας διαβάσουμε την εισαγωγική παράγραφο στη σελίδα 74

• Ας διαβάσουμε τα ρήματα που συντάσσονται με

κατηγορηματική μετοχή και ας δούμε ένα παράδειγμα σε
κάθε κατηγορία:
• 1) Τα συνδετικά ρ.: εἰμί, γίγνομαι, ὑπάρχω, τυγχάνω,
φαίνομαι, φανερός εἰμί, λανθάνω κ.ά. συντάσσονται με ΚΜ,
• π.χ. Αγησίλαος φανερὸς ἦν μάλιστα τοῖς νόμοις λατρεύων.
• (Ο Αγησίλαος φανερά υπηρετούσε τους νόμους)

• 2) Τα ρ. έναρξης, λήξης: ἄρχω, ἄρχομαι, παύω, παύομαι,

λήγω, διαλείπω κ.ά., συντάσσονται με ΚΜ, π.χ.
• Οὗτος ἦρξεν ἀδικῶν ἡμᾶς. (Αυτός άρχισε να μας αδικεί.)
• 3) τα ρ. καρτερίας, ανοχής, κόπου, κορεσμού: καρτερῶ, περιορῶ,
ἀνέχομαι, κάμνω, ὑπομένω, ἀρκῶ κ.ά. συντάσσονται με ΚΜ, π.χ.
• Οἱ Ἀθηναῖοι οὐκ ἠνείχοντο ἀκούοντες τῶν ἀντιλεγόντων.
• (Οι Αθηναίοι δεν ανέχονταν να ακούνε αυτούς που είχαν
αντιρρήσεις.)

• 4) τα ρ. ευεργεσίας, αδικίας, νίκης, ήττας: ἀδικῶ, εὖ ποιῶ, νικῶ,

ἡττῶμαι κ.ά. συντάσσονται με ΚΜ, π.χ.
• Εὖ ἐποίησας ἀναμνήσας με.
• (Καλά έκανες που μου το θύμισες.)

• 5) τα ρ. ψυχικού πάθους: χαίρω, ἥδομαι, ἀγανακτῶ, ἄχθομαι,

αἰσχύνομαι, χαλεπῶς φέρω, αἰδοῦμαι κ.ά. συντάσσονται με ΚΜ, π.χ.
• Ἔχαιρεν ἀκούων ταῦτα.
• [= Χαιρόταν που άκουγε (ή να ακούει) αυτά.]
• 6) τα ρ. αίσθησης, μάθησης, μνήμης: αἰσθάνομαι,
ὁρῶ, ἀκούω, εὑρίσκω, γιγνώσκω, μανθάνω,
μέμνημαι, ἐνθυμοῦμαι κ.ά. συντάσσονται με ΚΜ,
• π.χ. Οὐκ αἰσθάνεσθε ἐξαπατώμενοι;
• (= Δεν αντιλαμβάνεστε ότι σας εξαπατούν;)

• 7) τα ρ. δείξης, αγγελίας, ελέγχου: δείκνυμι, δηλῶ,

ἀγγέλλω, ἐλέγχω κ.ά. συντάσσονται με ΚΜ, π.χ.
• Τισσαφέρνης ἐλέγχει Ὀρόντα ψευδόμενον.
• (Ο Τισσαφέρνης αποδεικνύει ότι ο Ορόντας
ψεύδεται)
Γ. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ = ισοδυναμεί με επιρρηματικό προσδιορισμό τρόπου, αιτίας, χρόνου, σκοπού,
υπόθεσης & εναντίωσης, δηλ. προσδιορίζει ένα ρήμα και δείχνει τον τρόπο, την αιτία, τον χρόνο, τον σκοπό
της ενέργειας του ρ. , μια υπόθεση ή εναντίωση.

• 1) τροπική μετοχή → συνήθως σε ενεστώτα/ π.χ.

- Ἦλθεν τρέχων (τρέχοντας) ἐκ Μαραθῶνος.

• Πώς μεταφράζω; μεταφράζω με τροπική μετοχή,

επίρρημα ή εμπρόθετο προσδιορισμό,

• 2) αιτιολογική μετοχή, π.χ.

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες (επειδή παραβιάσατε)
τὰς σπονδὰς.
 Γ. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ (συνεχίζουμε)
• 3) χρονική μετοχή → συνήθως σε Αόριστο, ποτέ σε
Μέλλοντα, π.χ.
- Λέξαντες (αφού είπαν) ταῦτα ἀπῆλθον.

• Πώς μεταφράζω; Με χρονική πρόταση.

• 4) τελική μετοχή (δείχνει σκοπό)→ πάντα σε

Μέλλοντα, π.χ.
- Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες (για να κλέψουν) τὸν
ἵππον.
• Πώς μεταφράζω; Με τελική πρόταση.
 Γ. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ (συνεχίζουμε)
• 5) υποθετική μετοχή→ ποτέ σε Μέλλοντα, π.χ.
- Θεοῦ θέλοντος (αν θέλει) ταῦτα ποιήσομεν.

• Πώς μεταφράζω; Με υποθετική πρόταση.

• 6) εναντιωματική ή παραχωρητική μετοχή → ποτέ σε

Μέλλοντα/ συχνά συνοδεύεται από το «καίπερ» ή το
«καίτοι», π.χ.
- Πολλοί ὄντες (αν και είναι) εὐγενεῖς εἰσίν κακοί.

• Πώς μεταφράζω; Με εναντιωματική πρόταση.

ΑΡΑ ΠΟΣΑ ΕΙΔΗ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ
ΥΠΑΡΧΟΥΝ;
• 6 είδη:
• ΤΡΟΠΙΚΗ
• ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ
• ΧΡΟΝΙΚΗ
• ΤΕΛΙΚΗ
• ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ
• ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ
 Η ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ μπορεί να είναι:

• ΣΥΝΗΜΜΕΝΗ ή ΑΠΟΛΥΤΗ
• Εάν, το υποκείμενο της επιρρηματικής μετοχής
είναι και υποκείμενο ή αντικείμενο στο ρήμα, π.χ.
- Ξενίας ἦλθε φέρων δῶρα.
• Υ Ρ Μ ΥΜ =Ξενίας= ΥΡ
• Οἱ βάρβαροι ἐτόξευον αὐτούς ἀναβαίνοντας.
• Ρ Μ
• ΥΜ =αὐτούς= ΑΡ
 Η ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ μπορεί να είναι:
• ΣΥΝΗΜΜΕΝΗ ή ΑΠΟΛΥΤΗ
• Εάν, το υποκείμενο της επιρρηματικής μετοχής
δεν έχει άλλο συντακτικό ρόλο στην πρόταση
(είναι μόνο υποκείμενο της μετοχής)
→ Η μετοχή είναι ΑΠΟΛΥΤΗ & συνήθως σε πτώση
ΓΕΝΙΚΗ, π.χ.
- Θεοῦ θέλοντος τούς πολεμίους οἱ σύμμαχοι νικήσουσιν.
• ΥΜ Μ Α Υ Ρ

είναι μόνο Υ της Μ

 Σημειώσεις:
• 1) Το υποκείμενο της μετοχής βρίσκεται στο ίδιο
γένος, στην ίδια πτώση και στον ίδιο αριθμό με την
μετοχή.
• 2) Το υποκείμενο της επιθετικής μετοχής είναι το
άρθρο της ή το ουσιαστικό που προσδιορίζει.
• 3) Το υποκείμενο της κατηγορηματικής μετοχής
είναι υποκείμενο ή αντικείμενο στο ρήμα.
• 4) Η μετοχή εκτός από υποκείμενο έχει και
αντικείμενο ή κατηγορούμενο (στην περίπτωση
που προέρχεται από συνδετικό ρήμα).