Símon Bolívar

en de geschiedenis van
Venezuela
Hfst 1 Pre-columbiaanse tijd

50.000 – 12.000 v. Chr.

Eerste landbouw: ca. 10.000 v. Chr
• Midden-Amerika
• Andes
• Amazone
 Amazone: Yamomami

Andes
Hfst 2 Europeanen in Zuid-Amerika
1492 Columbus ontdekt Amerika
1493 Verdrag van Tordesillas

1500 Brazilië wordt kolonie van Portugal

1521 Cortés verovert Aztekenrijk
1532 Pizarro verovert
Inca-rijk

https://www.youtube.com/
watch?v=k__GbOiOYz4
Enorme rijkdommen uit de kolonies:
1. Goud- en zilver
2. 20% belasting op alle handel
3. Encomienda-systeem
Encomienda-
systeem
 Hfst 3 De revolutie van Simon Bolívar

• Juli 1783 Caracas

• 1799 Spanje
• 1802 Huwelijk
• 1803 Vrouw overlijdt
• 1808 Napoleon verovert Spanje
• 1811 Eerste republiek van Venezuela
https://www.youtube.com/watch?v=p1bmJGX0md8
 El Libertador

1813 (jan-aug): Campaña Admirable

 Gran Colombia
• 1815 vlucht naar Jamaica
• 1819 Republiek Groot-Colombia uitgeroepen
• 1824 President Peru
• 1825 Republiek Bolivia
• 1830 Sterft in Santa Marta

1824 Overwinning bij

Ayacucho (Peru).
Laatste grote veldslag
tussen Spanjaarden en 1822 Ontmoeting
Zuid-Amerikanen met José de San
Martín
Hfst. 4 Venezuela na Bolívar
1. Tijdperk van de dictators
Generaal Paez
• Eerste president van de republiek Venezuela
• Verbood Bolívar Venezuela te betreden

1858-1864 Burgeroorlog
• Engeland pakt stuk van Venezuela af en voegt dat bij Brits-Guyana =
“Zona en reclamacíon”
• Antonio Guzmán Blanco (1870-1888)
Scheiding kerk en staat

• Cipriano Castro
Ruzie met o.a. NL

• Juan Vicente Gómez (1908)

Olie

La Rotunda
2. Democratisering
Na de dood van Gomez (1935) ontstond er een geleidelijk
proces van democratisering
• Politieke partijen toegestaan
• AD (Accion Democrática = sociaaldemocratisch) in junta
opgenomen (1945)

Rómulo Betancourt
Overgangspresident aan het hoofd van een burgerregering.
Wint eerste democratische verkiezingen in 1947, maar leger
grijpt toch weer de macht en Betancourt vlucht naar het
buitenland.
Vanaf 1958 wordt Venezuela stabiele democratie.
Betancourt sluit het “Punto Fijo-pact”: winnaar van de
verkiezingen neemt de andere partij (COPEI =
christendemocratisch) en op in nieuwe regering.
Betancourt wordt herinnerd als de ‘vader van de Venezolaanse
democratie.
• Medeoprichter van de OPEC (kartel van olieproducerende landen)
• Grootgrondbezitters onteigend
• Onderwijs en gezondheidszorg verbeterd
• ‘Betancourt-doctrine’: alleen banden met andere democratische
landen (> aanslag door president Trujillo op Betancourt)
In de jaren ‘60 en ’70, de gouden jaren, zijn er verschillende presidenten
na Betancourt, afwissend van AD of COPEI:
 Raúl Leoni
 Rafael Caldera
 Carlos Andrés Pérez
 Olie-industrie werd genationaliseerd
 Infrastructuur verbeterd
 Industrie uitgebreid
 Verbeteringen in de landbouw
Middenklasse profiteerde vooral van economische ontwikkeling, de
arme bevolking nauwelijks.
Jaren ‘80: wereldcrisis en Venezuela in economische recessie. Gaat veel
teveel lenen in het buitenland. Land bijna bankroet en moet hulp
inroepen van IMF, dus gedwongen tot bezuinigen en verlagen koers van
de munt (import onbetaalbaar). Leidt tot opstand arme bevolking.
3. El Caracazo en einde van de 4e republiek
In 1979 wint Carlos Andres Perez voor tweede maal de presidentsverkiezingen
met de belofte het IMF buiten de deur te houden. Zijn eerste besluit een akkoord
met het IMF:
• Bezuinigen op overheidsuitgaven door ambtenaren te ontslaan en subsidies
(op levensmiddelen, water, benzine) afschaffen
• Privatiseren bedrijfsleven
• Verlagen koers van de munt

Dit leidt tot enorme protesten in vooral Caracas:

“El Caracazo”
Demonstraties, stakingen en plundering van
supermarkten en andere winkels.
Perez stuurt leger erop af, met als gevolg 500 tot 3000 doden!
Deze repressie leidt tot grote woede in het land,
ook onder enkele radicale militairen.
Onder leiding van de tot dan toe onbekende
officier Hugo Chávez, plegen zij in 1992 een
staatsgreep. Deze mislukt, maar “por ahora”
voorspelt Chávez bij zijn overgang.

Chávez besluit daarna op een democratische wijze een gooi naar de macht te
doen. Hij weet vooral de arme bevolking achter zich en ook voor het eerst
naar de stembus te krijgen.
Bij de verkiezingen van 1998 behaalt hij een enorme overwinning op de
kandidaten van de grote partijen die tot dan toe onderling de macht verdeeld
hadden.
Hfst 5 Hugo Chávez en zijn Bolivariaanse revolutie
Sterke punten Chávez:
• Zijn verzet tegen de politieke elite die
elkaar al jarenlang de baantjes
toespeelde en de macht onderling
verdeelde (Punto-Fijo-pact)
• Wist de arme bevolking te stimuleren om
weer te gaan stemmen
Hij was geïnspireerd door
• het socialisme
• Bolívar en zijn streven naar een verenigd Zuid-Amerika (tegen de VS)

Hij zou daadwerkelijk de arme bevolking laten profiteren van de olie-

inkomsten. Hij had daarbij geluk dat de prijs van olie tijdens zijn
regeerperiode omhoog schoot. Daarmee betaalde hij zijn ‘Plan Bolivar
2000’: verbetering van de gezondheidszorg en het onderwijs door inzet van
het leger in de ziekenhuizen en de scholen. Ook werd extra geld gestoken in
subsidies voor de eerste levensbehoeftes en in de infrastructuur.
Veranderingen op politiek gebied:
• Direct contact met zijn kiezers via radio en tv
• Referendum om nieuwe grondwet te krijgen
waardoor alle belangrijke functies in het
vervolg rechtstreeks door de bevolking
werden gekozen.
Internationaal:
• Financiële steun aan andere Zuid- en
Midden- Amerikaanse landen
• Aanvallen op de VS
Eerste botsing met de oppositie toen hij 2002
de olie-industrie begon te nationaliseren.
Een staking van arbeiders van PDVSA tegen
dit plan liep uit op een
massademonstratie tegen Chávez
en zelfs een poging tot staatsgreep
door een deel van het leger.
Die mislukte na twee dagen, waarna Chávez
weer in zijn macht hersteld werd.
Het volk bleef ondanks tegenstand van vooral
de rijkere mensen in Venezuela pal achter Chávez staan. Van
de vele verkiezingen en referenda die hij uitschreef, verloor hij
er slechts één. De oppositie raakte verdeeld en
kon geen vuist meer maken.
In 2009 treft echter de wereldwijde kredietcrisis ook Venezuela: de
wereldeconomie komt tot stilstand en de olieprijs gaat dalen. Samen
met enkele andere landen richt Chávez de ‘Bank van het Zuiden’ op als
tegenhanger van het IMF om landen met financiële problemen te
kunnen helpen op een wijze die de bevolking minder hard treft.
In deze periode wordt kanker geconstateerd bij de president; in 2013
overlijdt Hugo Chávez aan deze ziekte.
Hij wordt opgevolgd door Nicolás Maduro,
die echter geen enkele uitstraling heeft.
Maduro heeft ook de pech van een
gedaalde olieprijs waardoor de economie
van Venezuela volledig instort. Het verzet
onder de bevolking wordt weer sterker en
Maduro probeert met
geweld de oppositie monddood te maken. Tegenstanders raken hun
banen kwijt, rechters die Maduro niet steunen worden ontslagen en
het parlement wordt vervangen door een nieuwe
volksvertegenwoordiging die vrijwel volledig uit aanhangers van
Maduro bestaat. Gewapende motorbendes verstoren demonstraties
van de oppositie.
Een groot deel van de bevolking (15%)
ontvlucht het land (vooral naar Columbia, Peru en
Brazilië) omdat velen zich onmogelijk meer in leven
kunnen houden in Venezuela zelf.
 In 2019 roept de voorzitter van het oude
parlement, Juan Guaidó, zichzelf uit tot de enig echte
president. Hij krijgt steun van de VS en West-Europa, maar
Maduro houdt stand met steun van het leger en van de
grootmachten China en Rusland.
De Bolivariaanse revolutie, een democratische omwenteling die door
Hugo Chávez was gestart, is geëindigd in een dictatuur van de opvolger
van Chávez. De oppositie weet geen echte vuist te maken en zolang
Maduro de steun van het leger weet te houden, zal er niets veranderen
in Venezuela.
Hugo Chávez: Venezuela’s savior or destroyer?
https://www.youtube.com/watch?v=Ez_wFX_ixYU

Hugo Chávez: the Venezuelan leader

https://www.youtube.com/watch?v=O-lhLVUlTcw