Chương 3

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ

ĐỘC LẬP DÂN TỘC VÀ CHỦ
NGHĨA XÃ HỘI
 MỤC TIÊU

• Giúp người học nắm rõ vấn đề độc lập dân tộc, và

cách mạng giải phóng dân tộc ở Việt Nam theo
tưởng Hồ Chí Minh.

• Hiểu được những quan điểm cơ bản của Hồ Chí

Minh về CNXH và xây dựng CNXH ở Việt Nam

• Nắm được tính quy luật của cách mạng Việt Nam:
độc lập dân tộc gắn liền với CNXH; liên hệ vận
dụng trong sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay
1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐỘC LẬP DÂN TỘC

• Vấn đề độc lập dân tộc

1.
1
• Về cách mạng giải phóng dân tộc
1.
2
1.1. Vấn đề độc lập dân tộc
a. Độc lập tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm
của tất cả các dân tộc

Hồ Chí Minh toàn

tập, tập 4, tr.3
b. Độc lập dân tộc phải gắn liền với tự do, cơm no, áo ấm
và hạnh phúc của nhân dân

“Tôi chỉ có một ham muốn,

ham muốn tột bậc là làm sao
cho nước ta được hoàn toàn
độc lập, dân ta được hoàn
toàn tự do, đồng bào ai cũng
có cơm ăn, áo mặc, ai cũng
được học hành”
Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4,
tr.187
c. Độc lập dân tộc phải là nền độc lập thật sự, hoàn
toàn và triệt để
Độc lập dân tộc phải đảm bảo
toàn diện, triệt để trên mọi lĩnh
vực. Hồ Chí Minh nhấn mạnh:
Độc lập mà người dân không
có quyền tự quyết về ngoại
giao, không có quân đội riêng,
không có nền tài chính riêng…,
thì độc lập chẳng có ý nghĩa gì.
 d. Độc lập dân tộc gắn liền với thống nhất và toàn vẹn
lãnh thổ

“Đồng bào Nam Bộ là

dân nước Việt Nam.
Sông có thể cạn, núi
có thể mòn, song chân
lý đó không bao giờ
thay đổi”
Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4,
trang 280.
 2.1. Về cách mạng giải phóng dân tộc
a. Cách mạng giải phóng dân tộc
muốn thắng lợi phải đi theo con
đường cách mạng vô sản
- Hồ Chí Minh tổng kết các cuộc cách
mạng điển hình trên thế giới:
+ Cách mạng tư sản
+ Cách mạng Tháng Mười Nga
- Giải phóng dân tộc gắn với giải phóng
giai cấp, trong đó giải phóng dân tộc là
trước hết, trên hết
- Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa
xã hội
 b. Cách mạng muốn thành công, phải đặt dưới sự lãnh
đạo của Đảng cộng sản

- Đảng hoạch định

đường lối, chiến lược, sách
lược.
- Đảng tuyên truyền,
giác ngộ, tập hợp nhân dân.
- Đảng là nhân tố liên
kết chặt chẽ phong trào
cách mạng trong nước và
trên thế giới.
 c. Cách mạng giải phóng dân tộc phải dựa trên lực lượng đại
đoàn kết toàn dân, lấy liên minh công – nông làm nền tảng

- Quan điểm của chủ nghĩa Mác –

Lê nin: Cách mạng là sự nghiệp của
nhân dân
- Quan điểm của Hồ Chí Minh:
+ Cách mạng là việc chung của cả
dân chúng
+ Công nhân, nông dân là gốc của
cách mạng
+ Cần thu hút sự tham gia của các
giai cấp, tầng lớp xã hội
“Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ
người già, người trẻ, không chia
tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ
là người Việt Nam thì phải đứng
lên đánh thực dân Pháp để cứu
Tổ quốc”
(Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 4,
trang 534)
d. Cách mạng giải phóng dân tộc cần chủ động, sáng tạo,
có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng chính quốc

* Quan điểm của Quốc tế cộng sản: Chỉ có thể thực hiện hoàn toàn công cuộc giải
phóng các nước thuộc địa khi giai cấp vô sản giành được thắng lợi ở các nước tư bản
tiên tiến

* Quan điểm của Hồ Chí Minh:

- Khẳng định vai trò của cách mạng thuộc địa.

- Kêu gọi quốc tế cộng sản và các Đảng cộng sản châu Âu quan tâm tới cách mạng
thuộc địa.

- Cách mạng dân tộc thuộc địa và cách mạng vô sản chính quốc quan hệ, nhưng không
lệ thuộc vào nhau. Cách mạng dân tộc có thể nổ ra và giành thắng lợi trước cách mạng
chính quốc, đồng thời thúc đẩy cách mạng chính quốc phát triển.

- Khẳng định tính chất chủ động của cách mạng thuộc địa: “Đem sức ta mà giải phóng
cho ta”
e. Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành bằng
con đường bạo lực cách mạng

• Sự cần thiết của bạo lực cách mạng trong cách

mạng giải phóng dân tộc.
• Hình thức của bạo lực cách mạng:
Tự lực cánh sinh.
Kháng chiến toàn dân.
Kết hợp đấu tranh chính trị với vũ trang, đấu tranh
kinh tế, đấu tranh ngoại giao.
• Tính nhân văn trong tư tưởng dùng bạo lực cách
mạng.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Chủ nghĩa

xã hội

2.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng CNXH

chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
Việt Nam
2.3.Tư tưởng Hồ Chí Minh về thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội

a. Quan niệm của Hồ Chí Minh

về chủ nghĩa xã hội
- Chủ nghĩa xã hội là ở giai đoạn đầu

của chủ nghĩa công sản.

- Mặc dù còn tồn động nhiều tàn dư
của xã hội cũ, nhưng chủ nghĩa xã
hội không còn áp bức, bóc lột, nhân
dân làm ch
- Con người được sống ấm no, tự do,
hạnh phúc, quyền lợi của cá nhân và
tập thể vừa thống nhất, vừa gắn bó
chặt chẽ với nhau
 b. Tiến lên chủ nghĩa xã hội là một tất yếu khách quan

Hồ Chí Minh:
- Tiến lên Chủ nghĩa xã hội là tất yếu khách
quan.
“Tôi coi sự phát triển,
- Tùy theo bối cảnh cụ thể, mỗi quốc gia có
thay thế các hình thái những phương thức tiến lên CNXH khác nhau.
kinh tế - xã hội là quá - Tiến lên CNXH ở Việt Nam vừa là tất yếu lịch
sử, vừa đáp ứng khát vọng của dân tộc và xu
trình lịch sử, tự nhiên”
thế phát triển của thời đại lịch sử
(C.Mác)
 c. Đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ nghĩa

Xã
Xã hội
hội XHCN
XHCN

Xã hội do Kinh tế phát Văn hóa, đạo Là công trình

người dân triển, chế độ đức phát triển, tập thể của
lao động công hữu về xã hội công nhân dân, do
TLSX chủ yếu bằng, hợp lý ĐCS lãnh đạo
làm chủ
2.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng chủ nghĩa xã hội
ở Việt Nam

a. Mục tiêu
* Mục tiêu chính trị;
* Mục tiêu kinh tế;
* Mục tiêu văn hóa
* Mục tiêu xã hội.
b. Động lực:
Động lực bên trong;
Động lực bên ngoài.
Động lực quan trọng có ý nghĩa quyết định nhất: Nội lực
dân tộc.
2.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam
a. Tính chất, đặc điểm và nhiệm vụ của thời kỳ quá độ

Tín • Là thời kỳ cải biến sâu sắc nhưng phức

h tạp, lâu dài và gian khổ
chấ
t
• Từ một nước nông nghiệp, lạc hậu tiến
Đặc thẳng lên CXNH, không trải qua giai đoạn
điể phát triển TBCN.
m

• Cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới

Nhi
XHCN trên mọi mặt của đời sống xã hội
ệm
vụ
b. Một số nguyên tắc xã hội CNXH trong thời kỳ quá độ

Mọi tư tưởng, hành động phải được thực hiện

trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin

Giữ vững độc lập dân tộc

Đoàn kết, học tập kinh nghiệm của các nước

anh em

Xây phải đi đôi với chống

3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ giữa
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
a. Độc lập dân tộc là cơ sở, tiền đề để tiến lên chủ nghĩa xã
hội
b. Chủ nghĩa xã hội là điều kiện để bảo đảm nền độc lập
dân tộc
c. Điều kiện bảo đảm độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội:
 Bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản;
 Tăng cường củng cố khối đại đoàn kết dân tộc trên nền
tảng liên minh công nông;
 Tăng cường đoàn kết quốc tế.
4. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn
liền với chủ CNXH trong giai đoạn hiện nay ở Việt Nam

Kiên định mục tiêu, con đường cách mạng Hồ Chí

Minh đã lựa chọn

Phát huy sức mạnh nền dân chủ XHCN

Củng cố, kiện toàn, phát huy sức mạnh của toàn bộ
Hệ thống chính trị

Chống biểu hiện suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối

sống, “tự diễn biến”, “Tự chuyển hóa trong nội bộ”
 TÓM TẮT
TưTưtưởng
tưởngHCM
HCMvề vềvấn
vấnđề
đềdân
dântộc
tộcvà
vàcách
cáchmạng
mạnggiải
giảiphóng
phóngdân
dântộc
tộccó
cógiá
giátrị
trị
lýlýluận
luậnvà
vàthực
thựctiễn
tiễnvô
vôcùng
cùngtotolớn
lớnđối
đốivới
vớidân
dântộc
tộcViệt
ViệtNam
Namvàvàtrở
trởthành
thànhmột
một
bộbộphận
phậnkhông
khôngthể
thểthiếu
thiếutrong
trongkho
khotàng
tànglýlýluận
luậncách
cáchmạng
mạngthế
thếgiới.
giới.
..

•• Trên
Trênnền
nềntảng
tảnglýlýluận
luậnMacxit,
Macxit,căncăncứ
cứvào
vàothực
thựctiễn
tiễncách
cáchmạng
mạngViệt
ViệtNam,
Nam,
HồChí
Hồ ChíMinh
Minhđã đãkhái
kháiquát
quátlýlýluận
luậnvề
vềchủ
chủnghĩa
nghĩaxã xãhội
hội vàvàcon
conđường
đườngđiđi
lênchủ
lên chủnghĩa
nghĩaxã xãhội
hội ởởViệt
ViệtNam;
Nam;chỉ chỉrõrõtính
tínhquy
quyluậtluậtcủa
củasựsựphát
pháttriển
triển
cách mạng
cách mạng Việt
Việt Nam,
Nam, phù
phù hợp
hợp với
với xu
xu thế
thế phát
phát triển
triển của
của thời
thời đại
đại đó
đó là:
là:
Độclập
Độc lậpdân
dântộc
tộcgắn
gắnliền
liềnvới
vớiCNXH.
CNXH.

•• Sự
Sựnghiệp
nghiệpđổi
đổimới
mớiởởViệt
ViệtNam
Namchính
chínhlàlàtiếp
tiếptục
tụcvận
vậndụng
dụngsáng
sángtạo
tạotưtưtưởng
tưởng
HồChí
Hồ ChíMinh
MinhCNXH,
CNXH,thời
thờikỳkỳquá
quáđộ
độlên
lênCNXH
CNXHvìvìmục
mụctiêu
tiêuxây
xâydựng
dựngmộtmột
nướcViệt
nước ViệtNam
Namdân
dânchủ,
chủ,giàu
giàumạnh,
mạnh,phú
phúcường
cườngnhư
nhưNgười
Ngườihằng
hằngmơmơước.
ước.