TÀI NGUYÊN

ĐẤT
GV: Nguyễn Vũ Đức Thịnh
Nội dung

Tổng quan về tài Vai trò của tài

01 nguyên đất 02 nguyên đất

Ô nhiễm, suy thoái

03 Thực trạng khai thác
và sử dụng 04 và biện pháp khắc
phục
 01
Tổng quan về tài nguyên
đất
 Khái niệm
Đất là vật thể thiên nhiên được hình thành qua một thời gian dài
do kết quả tác động tổng hợp của 5 yếu tố:

Thời gian
Đá mẹ

Khí hậu Địa hình Sinh vật

Sự hình thành đất

Sự hình thành đất là một quá trình lâu dài và

phức tạp có thể chia các quá trình hình thành
đất thành 3 nhóm:
• Quá trình phong hoá
• Quá trình di chuyển khoán chất và vật
liệu hữu cơ trong đất
• Quá trình tích luỹ và biểu đổi chất hữu
cơ trong đất
 Thành phần của đất

5%
1. Không khí 25%
2. Nước Không khí
3. Hạt khoáng Nước
45% Hạt khoáng
4. Chất hữu cơ Chất hữu cơ
25%
Cấu trúc đất
đất có thể chia ra thành hai lớp tổng quát

Lớp đất bề mặt: là lớp Lớp đất cái: tầng này

trên cùng nhất, ở đó
phần lớn các loại rễ cây,
vi sinh vật và các loại
hình sự sống động vật
khác cư trú
nằm sâu hơn và thông
thường dày đặc và chặt
hơn cũng như ít các chất
hữu cơ hơn
 Cấu trúc đất
Các thành phần của đất được sắp xếp thành một dãy gọi là tầng đất
Mỗi tầng có độ dày, kết cấu, màu sắc, sự kết hợp khác nhau và sự thay đổi của nó
với những điều khác nhau của đất
Tầng O: tầng
thảm mục
Tầng A: tầng
Tất cả đất trưởng mùn
thành đều có ít Tầng E: tầng
rửa trôi
nhất 3 hoặc 4 Tầng B: tầng
trong 6 tầng có tích tụ
Tầng C: tầng
thể có được: mâu thạch
Tầng G: tầng
đá gốc
Phân loại đất

Đất đỏ vàng
Đất mùn vàng đỏ trên núi
Đất mùn trên núi cao
Đất xói mòn trơ xỏi đá
Đất cát biển
Đất mặn
Đất phèn
Đất phù sa
Đất đầm lầy
Đất xám bạc màu
Đất đỏ và xám nâu
Đất đen
Các loại đất khác
 02
Vai trò của tài nguyên đất
Đối với sinh vật
Đất là môi trường sống của các sinh vật ở cạn, cung cấp nơi ở
cũng như nguồn thức ăn
Đối với con người

Đất là môi trường

sống của con người là
nền móng cho toàn bộ
công trình xây dựng.
Đất cung cấp trực tiếp
hoặc giám tiếp cho
con người các nhu cầu
thiết yếu của sự sống.
Đất là tư liệu sản xuất cơ bản, phổ biến, là tài nguyên quý nhất của
sản suất nông nghiệp và công nghiệp.
Đất còn có giá trị cao về mặt lịch sử tâm lí và tinh thần.
 03
Thực trạng và khai thác sử
dụng
Trên thế giới
Diện tích phần đất liền của các lục địa là 14.777 triệu ha

1.527 triệu 13.257 triệu

ha đất đóng ha đất không
băng phủ băng

Đồng cỏ
Rừng và đất Đất cư trú,
Đất canh tác chăn nuôi gia
rừng đầm lầy,…
súc
Về mặt chất lượng đất nông nghiệp thì:
Đất có năng suất cao chỉ chiếm 14%
Đất có năng suất trung bình chiếm 28%
Đất có năng suất thấp chiếm đến 58%
Mặt khác mỗi năm trên thế giới lại bị mất 12 triệu ha đất trồng
trọt cho năng suất cao bị chuyển thành đất phi nông nghiệp và
100 triệu ha đất trồng trọt bị nhiễm độc
Tỷ lệ đất tự nhiên và đất nông nghiệp trên toàn
thế giới
Các châu lục Đất tự nhiên Đất nông nghiệp

Châu Á 29.5% 35%

Châu Mỹ 28.2% 26%

Châu Phi 20.0% 2%

Châu Âu 6.5% 13%

Châu Đại Dương 15.8% 6%

Ở Việt Nam
Diện tích đất tự nhiên khoảng 33 triệu ha
• 22 triệu ha đất phát triển tại chỗ
• 11 triệu ha đất bồi tụ

Hiện trạng sử dụng đất ở Việt Nam

Mục đích sử dụng Diện tích(ha) Tỷ lệ(%)

Nông nghiệp 6.942.212 21,02

Lâm nghiệp 9.641.532 29,19

Chuyên dùng 1.622.532 4.91

Những loại khác 14.827.725 44.88

 Biểu đồ diện tích đất nông nghiệp và phi nông nghiệp ở
Việt Nam (ha)

27289454 27986390 27983482

3773750 3914508 3931119

Năm 2018 Năm 2019 Năm 2020

Đất nông nghiệp Đất phi nông nghiệp

 Mức độ suy thoái đất (
Loại hình sử dụng Có dấu Có nguy Ít nguy cơ
Diện tích (
đât Suy thoái hiệu suy cơ bị suy bị suy
thoái thoái thoái
Đất lâm nghiệp 140.288 1.258 10.448 32.397 63.345
Cây bụi, đất có cỏ và
32.814 514 2.732 7.565 10.957
cây rải rác
Canh tác nông
72.354 8.462 6.320 15.514 32.965
nghiệp
Đất ngập nước 39.434 1.350 3.539 8.726 11.150
Khu vục dân cư 44.372 1.488 944 2.748 5.363
Tỷ lệ (%) 4,0 7,3 20,3 38,0
Tổng ( 329.263 13.072 23.982 66.950 123,781

Thực trạng suy thoái đất trên phạm vi toàn quốc

Nguồn: Báo nông nghiệp Việt Nam https://nongnghiep.vn/ca-nuoc-co-13-trieu-ha-
dat-bi-suy-thoai-d243456.html
Sự suy thoái chất lượng đất làm cho khoảng 16 triệu ha/33 triệu ha đất tự nhiên
( chiếm khoảng 50% đất tự nhiên) của nước ta đang trong tình trạng bị sa mạc
hoá
Các vi sinh vật có ích nằm trong đất canh tác bị suy giảm về số lượng cũng như
chủng loại
 04
Ô nhiễm suy thoái và biện
pháp khắc phục
Nguyên nhân
Nguyên nhân

Con người Tự nhiên

Nông Công Nguyên

Sinh hoạt
nghiệp nghiệp nhân khác
Tự nhiên
● Trong các khoáng vật hình thành trên đất thường
chứa 1 hàm lượng nhất định kim loại nặng, trong
điều kiện bình thường chúng là những nguyên tố
trung lượng và vi lượng không thể thiếu cho cây
trồng và sinh vật trong đất, tuy nhiên trong một
số điều kiện đặc biệt chúng vượt 1 giới hạn nhất
định và trở thành đất ô nhiễm.
Con người
● Do hoạt động nông nghiệp
là việc sử dụng quá nhiều
phân hoá học và phân hữu
cơ.
● Lạm dụng thuốc trừ sâu và
thuốc diệt cỏ.
 Đất nhiễm độc, chặt hơn, độ
tơi kém, tính thoáng kém, ít
vi sinh vật.
Con người
● Do rác thải công nghiệp: nguồn
gây ô nhiễm trực tiếp là khi chúng
được thải trực tiếp vào môi trường
đất.
● Nguồn gây ô nhiễm gián tiếp là
chúng được thải vào môi trường
nước, môi trường không khí
nhưng do quá trình vận chuyển,
lắng động chũng di chuyển đến đất
và gây ô nhiễm đất.
Con người
● Do rác thải sinh hoạt: chất thải rắn do sinh hoạt cũng là nguyên nhân
gây ô nhiễm môi trường đất nếu không được quản lý thu gom và kiểm
soát đúng quy trình kỹ thuật. Đặc biệt là vấn đề sử dụng túi nilon.
Con người
● Một số nguyên nhân
khác: do chiến tranh nước
ta phải hứng chịu 100.000
tấn chất độc hoá học,
trong đó hơn 194kg
dioxin.
● 34 % điện tích đất trồng
trọt bị ảnh hửng nghiêm
trọng.
Biện pháp khắc phục

● Xử lý đất ô nhiễm: Điều tra ô nhiễm đất và đánh giá mức độ, nguyên nhân
ô nhiễm để từ đó đưa ra phương pháp xử lý cụ thể như: phương pháp bay
hơi, sử lý bằng thực vật, phương pháp ngâm chiết, sử lý bằng nhiệt,..
● Ngăn ngừa ô nhiễm đất: hoàn thiện và thực hiện tốt luật đất đai và hệ
thống quản lý đất của nhà nước. Bảo vệ khai thác hợp lý rừng và đất rừng.
Phát triển nông nghiệp bền vững.
● Khai thác và sử dụng hợp lý các vùng đất. Xử lý nguồn rác thải công
nghiệp cũng như sinh hoạt. Tuyên truyền đến cộng đồng tầm quan trọng
của tài nguyên và nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyên đất, bảo vệ môi trường.
THANKS FOR
WATCHING