Chương II:

Những vấn đề cơ bản về

pháp luật
 Những nội dung chính
• I. Nguồn gốc, bản chất, đặc trưng của PL
• 1. Nguồn gốc
• 2. Bản chất
• 3. Đặc trưng
• II. Kiểu PL, hình thức PL

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-2

 1. Nguồn gốc pháp luật

Giai cấp thống trị

vận dụng Nhà nước ban hành
những pháp luật
tập quán có lợi
© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-3
2. Bản chất của pháp luật:

pháp luật
còn thể
hiện ý chí
và lợi ích
của các
Tính giai cấp của pháp luật còn thể giai tầng
hiện ở mục đích điều chỉnh các quan khác trong
hệ xã hội của nó xã hội
© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-4
3. Đặc trưng của pháp luật

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-5

3. Đặc trưng của pháp luật

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-6

3. Đặc trưng của pháp luật

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-7

 3. Đặc trưng của pháp luật

• Tính xác định chặt chẽ về hình thức.

Văn bản pháp luật
Câu từ chặt chẽ
Điều luật
Khoản
Điểm

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-8

 III. Các kiểu, các hình thức pháp luật

1.Các kiểu pháp luật

2. Các hình thức pháp luật

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-9

 II. Các kiểu PL, hình thức PL
1. Kiểu pháp luật là tổng thể những dấu hiệu cơ bản
đặc thù của pháp luật, thể hiện bản chất giai cấp,
những điều kiện tồn tại và phát triển của pháp luật
trong một hình thái kinh tế xã hội nhất định.

1.Kiểu pháp luật chủ nô

(pháp luật chiếm hữu nô lệ)

2. Kiểu pháp luật phong kiến;

3. Kiểu pháp luật tư sản;

4. Kiểu pháp luật xã hội chủ nghĩa.

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-10

 2. Các hình thức pháp luật

• Hình thức pháp luật là cách thức mà giai

cấp thống trị sử dụng để nâng ý chí của
mình lên thành pháp luật

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-11

 Hình thức pháp luật

Tập quán pháp

Hình thức
pháp luật

Văn bản
Tiền lệ
QPPL
pháp

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-12

 2. Các hình thức pháp luật
• Hình thức pháp luật là cách thức mà giai
cấp thống trị sử dụng để nâng ý chí của
mình lên thành pháp luật
* Tập quán pháp * Tiền lệ pháp
Là hình thức Nhà nước thừa * Văn bản quy phạm
Là hình thức Nhà pháp luật
nhận một số tập quán đã lưu
truyền trong xã hội phù hợp với
nước thừa nhận - Là hình thức pháp luật
các quyết định tiến bộ nhất. Văn bản
lợi ích của giai cấp thống trị, quy phạm pháp luật là
nâng chúng lên thành quy t ắc x ử của cơ quan hành văn bản do cơ quan
sự chung được Nhà nước đảm chính hoặc xét Nhà nước có thẩm
bảo thực hiện . Đây là hình thức xử giải quyết quyền ban hành, trong
pháp luật xuất hiện sớm nhất và đó chứa đựng những
những vụ việc cụ quy tắc xử sự chung
được sử dụng nhiều trong các thể để áp dụng được áp dụng nhiều lần
Nhà nước chủ nô và phong kiến .
đối với vụ việc trong đời sống xã hội.
tương tự
© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-13
2. Các hình thức pháp luật

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-14

2. Các hình thức pháp luật

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-15

 2. Các hình thức pháp luật

2.1 Tập quán pháp

- TËp qu¸n ph¸p lµ h×nh thøc ph¸p luËt mµ nhµ n­
ưíc thõa nhËn mét sè tËp qu¸n ®· l­ưu truyÒn
trong x· héi, phï hîp víi lîi Ých cña giai cÊp
thèng trÞ, n©ng chóng thµnh c¸c quy t¾c xö sù
chung ®­ưîc nhµ nư­íc b¶o ®¶m thùc hiÖn.

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-16

 2. Các hình thức pháp luật

2.1 Tập quán pháp

- Lợi ích:
- Hạn chế

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-17

 2. Các hình thức pháp luật

2.2. Tiền lệ pháp phép xét xử theo tiền lệ (án lệ)

- NN thõa nhËn c¸c quyÕt ®Þnh cña
c¸c c¬ quan hµnh chÝnh hoÆc xÐt
xö gi¶i quyÕt nh÷ng vô viÖc cô
thÓ ®Ó ¸p dông vµo gi¶i quyÕt
víi nh÷ng vô viÖc t­ ¬ng tù.

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-18

 2. Các hình thức pháp luật

2.2. Tiền lệ pháp phép xét xử theo tiền lệ (án lệ)

- Trên thế giới: Anh, Mỹ
- Việt Nam:

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-19

 2. Các hình thức pháp luật
2.2. Tiền lệ pháp
3.
Quyết định giám đốc thẩm số 12/2013/KDTM-GĐT ngày 1
6-5-2013 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối ca
o về vụ án kinh doanh, thương mại “Tranh chấp về hợp đồ
ng tín dụng” tại thành phố Hà Nội giữa nguyên đơn là Ngâ
n hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam với bị
đơn là Công ty cổ phần dược phẩm Kaoli; người có quyền
lợi và nghĩa vụ liên quan gồm các ông, bà Nguyễn Thị Ph
ượng, Nguyễn Đăng Duyên, Đỗ Thị Loan
4.
Quyết định giám đốc thẩm số 100/2013/GĐT-DS ngày
12-8-2013 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân t
ối cao về vụ án “Tranh chấp thừa kế” tại Hà Nội.

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-20

 2. Các hình thức pháp luật
2.2. Tiền lệ pháp
5. Quyết định giám đốc thẩm số 126/2013/DS-GĐT ngày
23-9-2013 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân
tối cao về vụ án dân sự “Tranh chấp quyền sở hữu, sử
dụng nhà” tại thành phố Hà Nội giữa nguyên đơn là
các ông, bà Nguyễn Đình Sông, Nguyễn Thị Hồng,
Nguyễn Thị Hương với bị đơn là các ông, bà Đỗ Trọng
Thành, Đỗ Thị Nguyệt, Vương Chí Tường, Vương Chí
Thắng, Vương Bích Vân, Vương Bích Hợp; người có
quyền lợi, nghĩa vụ liên quan gồm các ông, bà Nguyễn
Thị Lan, Nguyễn Thị Hay, Tô Thị Lâm, Nguyễn Đình
Uân, Nguyễn Thị Hợp, Nguyễn Đình Hòa, Nguyễn Thị
Minh Nguyệt, Trần Thị Bích, Vũ Đình Hậu.
© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-21
 2. Các hình thức pháp luật
2.2. Tiền lệ pháp
5. Quyết định giám đốc thẩm số 39/2014/DS-GĐT ngày
09-10-2014 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân
tối cao về vụ án “Tranh chấp di sản thừa kế” tại Thành
phố Hồ Chí Minh.
6. Quyết định giám đốc thẩm số 04/2010/QĐ-HĐTP
ngày 03-3-2010 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án
nhân dân tối cao về vụ án “Tranh chấp hợp đồng
chuyển nhượng quyền sử dụng đất” tại thành phố
Hà Nội

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-22

 2. Các hình thức pháp luật
2.2. Tiền lệ pháp
7. Quyết định giám đốc thẩm số 04/2010/QĐ-
HĐTP ngày 03-3-2010 của Hội đồng Thẩm
phán Tòa án nhân dân tối cao về vụ án
“Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng
quyền sử dụng đất” tại thành phố Hà Nội
8. Quyết định giám đốc thẩm số 208/2013/DS-
GĐT ngày 03-5-2013 của Toà dân sự Toà án
nhân dân tối cao về vụ án “Ly hôn” tại Hà Nội.

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-23

 2. Các hình thức pháp luật
2.2. Tiền lệ pháp
9. Quyết định giám đốc thẩm số 27/2010/DS-GĐT ngày 08-
7-2010 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
về vụ án “Tranh chấp đòi lại tài sản” tại tỉnh Sóc Trăng.
10. Quyết định giám đốc thẩm số 04/2014/HS-GĐT
ngày 16-4-2014 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án
nhân dân tối cao về vụ án “Giết người” đối với bị
cáo: Đồng Xuân Phương, sinh năm 1975; trú tại
nhà số 11/73 phố Đinh Tiên Hoàng, Phường Hoàng
Văn Thụ, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng; là
công nhân xây dựng; con ông Đồng Xuân Chì và bà
Dương Thị Thông; bị bắt giam ngày 22-6-2007;
© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-24
 2. Các hình thức pháp luật

2.2. Văn bản qui phạm pháp luật

- Là v¨n b¶n do c¬ quan nhµ n­ưíc cã thÈm quyÒn
ban hµnh ra theo mét tr×nh tù, thñ tôc vµ h×nh
thøc nhÊt ®Þnh trong ®ã cã quy ®Þnh nh÷ng
quy t¾c xö sù chung ®ư­îc ¸p dông nhiÒu lÇn
trong ®êi sèng x· héi.

© 2010 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall Slide 1-25