CHƯƠNG II:

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ

PHÁP LUẬT
 Vụ án: bé gái 8 tuổi bị đánh tử vong

1. Nguyễn Võ Quỳnh Trang (26 tuổi) bị khởi tố

về tội Hành hạ người khác và Giết người;
2. Nguyễn Kim Trung Thái (36 tuổi, cha bé gái)
bị khởi tố, bắt tạm giam về tội Hành hạ người
khác và Che giấu tội phạm.
NỘI DUNG

1. Nguồn gốc và bản chất của pháp luật

2. Thuộc tính cơ bản của pháp luật

3. Chức năng và vai trò của pháp luật

4. Quan hệ pháp luật với các hiện tượng xã hội khác

5. Kiểu và hình thức pháp luật

1. Nguồn gốc và bản chất của pháp luật

Thuyết thần học Thuyết tư sản Mác - Lênin

Các quy tắc xử sự Tư hữu về tài sản,

Nhà nước đặt ra
chung được XH áp phân chia giai cấp.
pháp luật.
dụng.

 Nguồn gốc ra đời của Nhà nước chính là nguồn gốc

ra đời pháp luật.

 Nhà nước và pháp luật là hai hiện tượng xã hội

mang tính lịch sử.
Sự hình thành pháp luật?

Ban hành

Thừa nhận
Định nghĩa về pháp luật

Do Nhà nước ban hành hoặc thừa

nhận và đảm bảo thực hiện

Hệ thống quy tắc xử sự chung Thể hiện ý chí của giai cấp thống trị

Điều chỉnh các quan hệ xã hội

Phổ biến, điển hình Does the law govern all social relations?
Bản chất pháp luật

Tính Tính
giai cấp xã hội
2. Đặc điểm của pháp luật

1 Tính quy phạm phổ biến

2 Tính cưỡng chế nhà nước (quyền lực)

3 Tính xác định chặt chẽ về hình thức

Tính ổn định

Tính hệ thống

Tính tổng quát

3. Chức năng và vai trò của pháp luật

 Chức năng - Functions of law

Điều chỉnh các quan hệ xã hội

Bảo vệ các quan hệ xã hội

Giáo dục
Xét xử lưu động là việc toà án đưa vụ án
ra xét xử và tổ chức phiên toà một cách
công khai, không phải tại trụ sở Tòa án.
 Vai trò của pháp luật

Phương tiện quản lý các lĩnh vực trong xã hội

Phương tiện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân

Căn cứ đề hoàn thiện bộ máy nhà nước và tăng cường quyền lực NN

Tạo dựng và ổn định các quan hệ mới

Cơ sở tạo lập các mối quan hệ đối ngoại

Năm 2022, nhiều công nhân Công ty
TNHH PouChen Việt Nam (phường Hóa
What does it refer to?
An TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) đã ngừng
việc việc để đòi quyền lợi.

Xuất phát từ nguyên nhân mức thưởng Tết

The role of the law năm nay giảm so với mọi năm do ảnh
hưởng của dịch Covid-19.
4. Quan hệ pháp luật với các hiện tượng xã hội khác
  Giữa Nhà nước và pháp luật

mutual interaction

 Đều là yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng và có mối

quan hệ biện chứng, tác động qua lại.

 Nhà nước là tổ chức đặc biệt có quyền lực chính trị -

Pháp luật là công cụ/phương tiện để thực hiện quyền
lực đó.

Do you think “Law” is more important than “State” in today's society?

State vs Law
 Giữa pháp luật và chính trị

mutual interaction

 Do cơ sở hạ tầng kinh tế quy định – Đều là công cụ

bảo vệ quyền lực nhà nước.

 Đường lối chính sách của Đảng giữa vai trò chủ đạo,
quyết định hướng xây dựng, nội dung, tổ chức và thực
hiện pháp luật.

 Pháp luật giúp đường lối chính sách, chính trị được
triển khai trong xã hội.

law and politics

 Giữa pháp luật và kinh tế

mutual interaction

 Pháp luật là kiến trúc thượng tầng do cơ sở hạ tầng là

kinh tế quyết định.

 Kinh tế thay đổi thì các quy định của pháp luật cũng
thay đổi theo hướng phù hợp.

 Pháp luật tác động trở lại đối với kinh tế theo hướng
tích cực hoặc tiêu cực.

law and EconomICS

  Giữa pháp luật và đạo đức

Lệ
thuộc
Bổ
sung
Hỗ trợ

 Những vấn đề pháp luật không quy định/điều chỉnh,

đạo đức sẽ hỗ trợ giải quyết.

 Những quy định của pháp luật cũng phải dựa các
nguyên tắc của đạo đức.

To distinguish between ethics and

Tính quyền lực, bắt buộc chung law, what characteristics do we
rely on?
5. Kiểu pháp luật và hình thức pháp luật

“Kiểu pháp luật” là tổng thể những dấu hiệu cơ

bản của pháp luật, thể hiện bản chất giai cấp, giá trị
xã hội và những điều kiện phát sinh, tồn tại, phát
triển của pháp luật trong một hình thái kinh tế xã
hội nhất định.

Pháp luật chủ nô Pháp luật tư sản

Pháp luật phong kiến Pháp luật XHCN

 Hình thức pháp luật

Hình thức pháp luật là cách thức của giai cấp thống trị dùng để
nâng ý chí của giai cấp mình thành pháp luật.

Tập quán Tiền lệ

pháp pháp

Văn bản quy

phạm pháp luật
 Tập quán pháp
Những quy tắc xử sự chung được hình thành từ tập
quán được nhà nước thừa nhận và bảo đảm thực hiện.

Tập quán là quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng để xác định quyền,
nghĩa vụ của cá nhân, pháp nhân trong quan hệ dân sự cụ thể, được
1 hình thành và lặp đi lặp lại nhiều lần trong một thời gian dài, được
thừa nhận và áp dụng rộng rãi trong một vùng, miền, dân tộc, cộng
đồng dân cư hoặc trong một lĩnh vực dân sự.

Trường hợp các bên không có thoả thuận và pháp luật không quy định
2 thì có thể áp dụng tập quán nhưng tập quán áp dụng không được trái
với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật.
  Tập quán pháp

Phòng Thương mại Quốc tế (ICC)

International Chamber of Commerce
ở Paris, Pháp

Incoterms
International Commercial Terms
FAS (Free along side) - “Giao dọc mạn tàu”
 Vụ án “Cây chà 19 tiếng”

 Long Đất – Bà Rịa Vũng Tàu: theo tập quán địa phương, người
chủ cây chà nếu bỏ không khai thác trong 3 tháng thì đương
nhiên người khác có quyền khai thác.
Luật tục M’nông quy định hành vi của người đốt rẫy, để
cháy sang rẫy của người khác là có lỗi vô ý, phải bồi
thường: “rẫy cháy không sạch phải dọn; chòi bị cháy
phải đền; không được đòi quá đáng; không được bắt đền
to”. Hoặc: “Nuôi lợn cố tình thả rông; nuôi trâu cố tình
thả rông; nuôi voi cố tình thả hoang, chúng ăn rẫy phải
chịu, phá chòi phải đền. Lợn, trâu, voi làm sai, chủ phải
đền.”
 Tiền lệ pháp (Án lệ)

Các phán quyết của tòa án đối với

những vụ việc đã được giải quyết làm
cơ sở cho những quyết định hoặc bản
án của tòa đối với những vụ việc có
tình tiết tương tự về sau.
Trang điện tử về án lệ - Tòa án Nhân dân tối cao:
https://anle.toaan.gov.vn/webcenter/portal/anle/anle

Án lệ số 35/2020/AL về người Việt Nam trước khi đi định cư

ở nước ngoài giao lại đất nông nghiệp cho người ở trong nước
sử dụng.
  Văn bản quy phạm pháp luật

Những văn bản do nhà nước ban hành,

chứa đựng các quy tắc xử sự chung,
được nhà nước bảo đảm thực hiện.

Hình thức cơ bản và chủ yếu