Professional Documents
Culture Documents
TIET1-12 (Sua M I 2021)
TIET1-12 (Sua M I 2021)
1
Các nội dung Phần di truyền học
Cơ chế di truyền và biến dị (11 câu)
2
CHƯƠNG I: CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
Tự nhân đôi
3
CHƯƠNG I: CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
4
A xit Nuclªic
5
I. Axit §ª«xirib«nuclªic (ADN)
6
Nuclªotit - §¬n ph©n cña ADN
Nhãm ph«tphat
Baz¬nit¬
5’
1’
§êng pent«z¬
7
- Ph©n tö ADN cã cÊu t¹o nhthÕ nµo?
Nuclª«tit
8
M« h×nh cÊu tróc cña ph©n tö ADN
CÊu tróc cña ADN
- 1 nuclª«tit gåm:
+ §êng pent«z¬ (®êng 5 cacbon: C5H10O4)
+ Nhãm ph«tphat
+ 1 Baz¬ nit¬ric (trong 4 loai: A,T,G,X)
9
?- Cã
?- C¸c lo¹imÊy ?-
lo¹iSonuclª«tit?
nuclª«tit s¸nh sè
gièng vµvßng
kh¸c th¬m
nhau cña baz¬nit¬?
ë nh÷ng thµnh phÇn nµo?
C¸c lo¹i Nuclª«tit
Nhãm ph«tphat
Baz¬nit¬
Guanin Xyt«zin
(G) (X)
10
CÊu tróc cña ADN
- Cã 4 lo¹i nuclª«tit kh¸c nhau bëi baz¬ nit¬ : A, T, G, X
(Baz¬ cña A, G cã kÝch thíc lín; baz¬ cña T, X cã kÝch thíc bÐ)
11
- C¸c nuclª«tit liªn kÕt víi nhau
nhê lo¹i liªn kÕt g×?
5’
3’
5’
3’
3’ 12
Chuçi p«linuclª«tit cã chiÒu 5’ – 3’
CÊu tróc cña ADN
- C¸c Nuclª«tit liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt hãa trÞ
(bÒn v÷ng) t¹o thµnh chuçi polinuclª«tit cã chiÒu 5’-3’.
13
??-Nguyªn
2 chuçit¾c
p«linuclª«tit
cña sù liªnliªn
kÕtkÕt
gi÷a
víic¸c
nhau
baz¬nit¬?
nhê lo¹iT¹i
liªnsao
kÕtnguyªn
g× ? Lo¹i
t¾c
liªn liªn
kÕtkÕt
nµynh
cã vËy
vai trß
gäig×
lµ trong
nguyªnsùt¾c
nh©n
bæ ®«i
sung?
vµ phiªn m· cña ADN?
Liªn kÕt hi®r« (kh«ng bÒn)
§
P §
A T
§ P
P G X§
§ P
P §
T A
§ P
P §
X G
§ P
2nm
15
?- T¹i sao cïng sö?- Gen4lµ
dông g×?
lo¹i nuclª«tit ®Ó ghi th«ng tin di truyÒn nhng
c¸c loµi sinh vËt l¹i cã kÝch thíc vµ h×nh d¹ng rÊt kh¸c nhau?
16
?- M« t¶ cÊu tróc kh«ng gian cña ADN?
Mét chu
k× xo¾n
cao 3,4nm
gåm 10
cÆp
nucleotit
2nm 17
M« h×nh cÊu tróc cña ph©n tö ADN
CÊu tróc cña ADN
- Gen gồm hai chuçi p«linuclª«tit xo¾n //, theo chu kì;
mỗi chu kì xoắn cao 34A0 –Ăngxtron (3,4nm-
nanomet) gồm 10 cặp nucleotit (mỗi cặp nu dài 3,4
A0)
- Lưu ý: ADN (gen) của sinh vật nhân sơ có mạch
vòng, kép
18
ADN ë tÕ bµo nh©n s¬ (vi ADN ë tÕ bµo nh©n
khuÈn) thùc
19
2. Chøc n¨ng cña ADN
GhÐp nèi cho phï hîp gi÷a cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña ADN
20
GhÐp nèi cho phï hîp gi÷a cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña ADN
CÊu t¹o gióp ADN thùc hiÖn chøc n¨ng Chøc n¨ng
A. 2 m¹ch p«linuclª«tit liªn kÕt
víi nhau b»ng liªn kÕt hi®r«
1. Mang th«ng tin
(kh«ng bÒn) gi÷a c¸c baz¬nit¬.
di truyÒn
(2 m¹ch dÔ dµng t¸ch nhau trong qu¸
tr×nh nh©n ®«i vµ phiªn m·)
3. TruyÒn ®¹t
th«ng tin di truyÒn
22
23
?- Nghiên cứu về ADN có ý nghĩa gì trong thực tiễn?
Nêu một số ví dụ minh họa?
24
CHƯƠNG I: CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
25
TIẾT 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN
VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
1 – Khái niệm
1 - Cấu trúc gen của SV nhân sơ 2 - Cấu trúc gen của sinh vật
(Gen không phân mảnh) nhân thực (gen phân mảnh)
E E E E E E E E E E E E E I E I E I E
Gen 1 Gen 2 Gen 3 Gen 4
Mã hóa không liên tục
Mã hóa liên tục, chỉ gồm
các đoạn Exon (Exon xen kẽ Intron)
28
TIẾT 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN 8
II. Mã di truyền
1. Khái niệm:
+ Là trình tự nu trên mạch gốc của gen quy định
trình tự aa trong phân tử protein
+ Là mã bộ ba: cứ 3 nu kế tiếp mã hóa 1 aa
31
II – Mã di truyền
U X A G
UUU UXU UAU UGU Cys
Phe Tyr
UUX UXX UAX UGX
U Ser U
UUA UXA UAA UGA KT
Leu KT
UUG UXG UAG UGG Trp
XUU XXU XAU XGU
His
XUX XXX XAX XGX
X Leu Pro Arg X
XUA XXA XAA XGA
Gln
XUG XXG XAG XGG
AND mẹ
AND con
Nguyên tắc bổ sung
A=T, G C(X)
Nguyên tắc bán bảo35tồn
TIẾT 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN
VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
III- Quá trình nhân đôi của ADN ADN mẹ
2 ADN con
đính nhau
ở tâm động
Hình ảnh về quá trình sao chép ADN ở sinh vật nhân thực
38
TIẾT 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN
VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
I – Gen
II – Mã di truyền
III- Quá trình nhân đôi của ADN
* Nhân đôi ADN ở sinh vật nhân thực
- Nguyên tắc cơ bản giống như nhân đôi ADN ở sinh
vật nhân sơ.
- Khác:
- Có nhiều đơn vị nhân đôi (tái bản) ở trên 1 phân tử
ADN
- Có nhiều loại enzym tham gia. 39
Tái bản ADN ở Eukaryote với nhiều điểm Ori
40
TIẾT 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN
I – Gen VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
II – Mã di truyền
III- Quá trình nhân đôi của ADN (tự sao)
1- Thời điểm, vị trí xảy ra
2- Nguyên tắc thực hiện
3- Diễn biến
4- Kết quả: 1 lần tự sao
Từ 1 ADN 2 phân tử ADN (giống nhau và
giống ADN mẹ).
Sau k lần tự sao tạo ra 2k phân tử ADN con
5- Ý nghĩa
- Là cơ sở cho sự nhân đôi của NST trong quá trình
phân bào.
- Duy trì vật chất di truyền của loài qua các thế hệ tế
41
bào và cơ thể.
TIẾT 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN
I – Gen VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
II – Mã di truyền
III- Quá trình nhân đôi của ADN (tự sao)
1- Thời điểm, vị trí xảy ra
2- Nguyên tắc thực hiện
3- Diễn biến
4- Kết quả: 1 lần tự sao
Từ 1 ADN 2 phân tử ADN (giống nhau và
giống ADN mẹ).
Sau k lần tự sao tạo ra 2k phân tử ADN con
2k ADN con = 2x2K mạch
42
CỦNG CỐ
1. Vai trò của enzim ADN-polimeraza trong quá trình nhân đôi
AND là:
A. Tháo xoắn phân tử ADN.
B. Bẻ gãy các liên kết hidro giữa hai mạch ADN.
C. Lắp ráp các nucleotit tự do theo nguyên tắc bổ sung với mỗi
mạch khuôn của ADN.
D. Nối các đoạn okazaki.
43
2. 1 ADN trải qua 5 lần phân bào, môi trường nội bào cung cấp
nguyên liệu tương đương để tạo ra số lượng phân tử ADN con là:
A. 30 B. 31 C. 32 D. 10
Bài giải: 2k – 1 = 25 – 1 = 31
3. Phân tử AND ở vi khuẩn Ecôli chỉ chứa N15 phóng xạ. Nếu
chuyển VK này sang môi trường chỉ có N14 thì sau 4 lần nhân
đôi sẽ có bao nhiêu phân tử ADN chỉ chứa N14, tỷ lệ phân tử
AND con chứa N15 là bao nhiêu?
Bài giải: - Số phân tử AND chỉ chứa N14 (nguyên liệu
mới hoàn toàn): 2k - 2 = 24 – 2 = 14
- Số phân tử AND con được tạo thành: 16 phân tử trong đó
có 2 phân tử còn chứa N15, vì vậy tỉ lệ số phân tử AND con
còn chứa N15 (nguyên liệu cũ): 2/16 = 1/8 44
2. 8 phân tử ADN trải qua một số lần phân bào tạo ra 112 mạch
mới hoàn toàn hỏi tế bào trải qua mấy lần nhân đôi.
A. 3 B. 4 C. 5 D. 2
2. 1 ADN trải qua 5 lần phân bào, môi trường nội bào cung cấp
nguyên liệu tương đương để tạo ra số lượng phân tử ADN con là:
A. 30 B. 31 C. 32 D. 10
3. Phân tử AND ở vi khuẩn Ecôli chỉ chứa N15 phóng xạ. Nếu
chuyển VK này sang môi trường chỉ có N14 thì sau 4 lần nhân
đôi sẽ có bao nhiêu phân tử ADN chỉ chứa N14, tỷ lệ phân tử
AND con chứa N15 là bao nhiêu?
45
Điền những từ thích hợp sau vào chỗ trống:
a.Tháo xoắn b. okazaki c.liên tục d. môi trường nội bào
e.and- ligaza f. hydro g. NTBS h.and-polimeraza
i. mạch khuôn mẫu j. tách nhau
50
Tiết 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
I – Gen
1 – Khái niệm 2. Cấu trúc của gen
II – Mã di truyền
1. Mã di truyền là mã bộ ba
2. Đặc điểm của mã di truyền
- Mã di truyền là mã bộ ba, được đọc từ 1 điểm, liên tục từng bộ ba
nucleotit, không chồng gối nhau.
- Có tính đặc hiệu – một bộ ba chỉ mã hoá cho 1 loại axit amin.
- Có tính thoái hoá – nhiều bộ ba khác nhau mã hoá cho một loại axit
amin.
- Có tính phổ biến – tất cả các loài SV đều có chung bộ mã di truyền.
- Có 3 bộ ba kết thúc (UAA, UAG, UGA) và bộ ba AUG vừa là mã
mở đầu, vừa mã hoá cho Mêtiônin (hoặc foocmin-mêtiônin)
51
Tiết 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
I – Gen
II – Mã di truyền
III- Quá trình nhân đôi của ADN
* Nhân đôi ADN ở sinh vật nhân thực
• Nguyên tắc cơ bản giống như nhân đôi ADN ở sinh vật
nhân sơ.
• Khác:
- Có nhiều đơn vị nhân đôi (tái bản) ở trên 1 phân tử ADN
(NST), có thể hình thành theo thời gian khác nhau.
- Có nhiều loại enzym tham gia: ADN polimeraza ,
(nhân) và ADN polimeraza (ty thể)
52
Gen là gì?
ARN mARN
Chuỗi
pôlipeptit
53
54