Môn: Sinh học 9

BÀI 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM

SẮC THỂ

Giáo viên: Phạm Thị Ngọc Hà Nội, ngày … tháng … năm 2022
 2n = 8 NST

2n + 1 = ?9 NST
Thể dị bội 2n - 1 = ?7 NST

4n = 16
? NST
Thể đa bội
Bộ NST (2n + 1), (2n-1) và (4n) có sự sai khác
về
Số .................
lượ? ng so với bộ NST (2n).
Thế nào là đột biến số lượng NST?
⮚ Đột biến số lượng NST là những biến đổi về số
lượng trong bộ NST của loài.
I. Thể dị bội Chỉ ra cặ p NST
bị thay đổ i số
lượ ng ở TB
sau.

2n + 1 = 9

2n = 8
2n - 1 = 7
I. Thể dị bội Viết cô ng thứ c
NST củ a TB bị
độ t biến sau.

2n + 2 = 10

2n = 8
2n - 2 = 6
 Sự thay đổ i về
số lượ ng xảy
ra ở mấy cặ p
NST?

2n + 1 + 1 = 10 2n – 1 - 1 = 6
I. Thể dị bội
- Thể dị bộ i là cơ thể mà trong tế bà o sinh dưỡ ng có một hoặ c một số cặp
NST nà o đó bị thay đổi về số lượng.
Thể lưỡng Thể dị bội Thể dị bội
bội 2n = 8 2n+1 = 9 NST 2n-1 = 7 NST
NST

SựSự thay
thay đổi
đổi sốsố lượng
lượng NST
NST cótrong tế bào
thể xảy ra ởsinh
mộtdưỡng
cặp NST
của thể dị bất
bội kì
xảynào
ra cặp
đó. NST nào?
 I. Thể dị bội
Mộ t số dạ ng thể dị bộ i thườ ng gặ p: Kể tên mộ t số dạ ng
thể dị bộ i thườ ng
- Thể mộ t nhiễm (2n-1) gặ p.
- Thể ba nhiễm (2n+1)
- Thể khô ng nhiễm (2n-2)
- Thể bố n nhiễm (2n+2)
I. Thể dị bội
Quả ở cây lưỡ ng bộ i
(2n) NST - bình thườ ng

Quả ở cá c cây dị bộ i
(2n+1) NST - bị độ t biến

Nhậ n xét như thế nà o về

kích thướ c, hình dạ ng
củ a quả ở cá c cây dị bộ i
(2n + 1) vớ i quả ở cây
lưỡ ng bộ i (2n)?
 Đặ c điểm củ a mắ t,
I. Thể dị bội miệng, tay ở trẻ bị
bệnh Đao có gì khá c
vớ i trẻ bình thườ ng ?

Trẻ bị bệnh Down (2n+1) NST

I. Thể dị bội

Bộ NST 2n ở ngườ i Bộ NST (2n +1)

bình thườ ng ở ngườ i mắ c bệnh Đao
II. Sự phát sinh thể dị bội
Tế bào sinh giao tử
♂ x
(2n) ♀
(2n)

Giao tử
(n) (n) (n)

Hợp tử

(2n) (2n)

Sơ đồ hình thành thể lưỡng bội 2n NST

Tế bào sinh giao tử
♂ x ♀
(2n) (2n)

Giao tử (n+1)
(n) (n-1)
(n) (n)

Hợp tử

(2n+1) (2n-1)

Sơ đồ hình thành thể dị bội (2n + 1) và (2n – 1) NST

II. Sự phát sinh thể dị bội

⮚ Do mộ t hoặ c mộ t số cặ p NST khô ng phâ n li trong giả m phâ n dẫ n đế n hình

thà nh giao tử mà cặ p NST tương đồ ng nà o đó có 2 NST hoặ c khô ng có
NST.
⮚ Sự thụ tinh có sự tham gia củ a cá c loạ i giao tử bấ t thườ ng sẽ tạ o ra thể dị
bộ i.
Bệnh Patau
Bộ NST củ a nữ
giớ i bình
thườ ng (2n)

Bộ NST củ a
bệnh nhâ n
Tớ cnơ (2n – 1)
Ở ruồi giấm, phát hiện ruồi siêu cái XXX bất dục và
thường bị chết hay ruồi đực đơn nhiễm XO bất dục,
ruồi đực đơn nhiễm Y không có khả năng sống.
 II. Sự phát sinh thể dị bội Độ t biến số lượ ng
NST xảy ra ở đố i
tượ ng nà o? Gây hậ u
quả ra sao?

⮚ Độ t biến dị bộ i có thể xảy ra ở cả thự c vậ t, độ ng vậ t và ngườ i.

⮚ Gây biến đổ i hình thá i sinh vậ t, giả m sứ c số ng, giả m khả nă ng sinh sả n,
gây bệnh hoặ c gây chết. VD: Ở ngườ i, cặ p NST 21 có 3 NST gây ra bệ nh
Đao.
III. Thể đa bội
Thể đa bộ i là gì?
1.Khái niệm

2n Thể lưỡ ng bộ i

3n 4n 5n Thể đa bộ i

⮚ Thể đa bộ i là cơ thể mà trong tế bà o sinh dưỡ ng có số NST là bộ i số củ a n

(nhiều hơn 2n).
•Khi số lượng NST tăng(số n tăng) thì kích thước của tế bào,cơ quan ở
các cây nói trên thay đổi như thế nào?

2 3 4 2 4
n
n n n n n
2
1 n
3 4 6 2
n n n n 4
n

Đặc điểm
Đối tượng quan sát
Mức bội thể(số n) Kích thước tế bào,cơ quan
n; 2n; 3n; 4n Tăng dần theo chỉ số n
1. Tế bào cây rêu
3n; 6n; 9n; 12n Tăng dần theo chỉ số n
2.Cây cà độc dược
3.Củ cải 2n; 4n Tăng dần theo chỉ số n
2n; 4n Tăng dần theo chỉ số n
4.Quả táo
 Vì sao kích thướ c cơ
quan sinh dưỡ ng,cơ
quan sinh sả n củ a thể
đa bộ i lớ n hơn so vớ i
thể lưỡ ng bộ i?

H2. Quả táo

⮚ Vì Tế bà o đa bộ i có số lượ ng NST
tă ng 🡪 ADN tă ng gấ p bộ i 🡪 quá trình
tổ ng hợ p cá c chấ t hữ u cơ diễn ra
mạ nh mẽ 🡪 kích thướ c tế bà o lớ n, cơ
quan sinh dưỡ ng lớ n hơn.

H3. Củ cải

Chuối rừng – 2n

Chuối nhà – 3n
NHỮ NG CÂY GỖ TO NHẤT.
III. Thể đa bội
1.Khái niệm

⮚ Dấ u hiệu nhậ n biết: kích thướ c cơ quan sinh dưỡ ng lớ n, sinh trưở ng và
phá t triển mạ nh, chố ng chịu tố t.
⮚ Ý nghĩa: ứ ng dụ ng trong chọ n giố ng.
2. Sự hình thành thể đa bội
⮚ Do tá c nhâ n lý, hó a từ
mô i trườ ng
⮚ Do rố i loạ n nộ i bà o

Tấ t cả cá c cặ p
NST khô ng
phâ n li

THỂ ĐA
BỘ I
2. Sự hình thành thể đa bội

Do tá c nhâ n lý, hó a từ Tấ t cả cá c cặ p
NST khô ng THỂ ĐA
mô i trườ ng
phâ n li BỘ I
Do rố i loạ n nộ i bà o
 CẢ M ƠN VÌ CÁ C CON
ĐÃ RẤT TÍCH CỰ C TRONG TIẾ T HỌ C.

CHÚ C CÁ C CON MỘ T NGÀY TRÀ N ĐẦY NĂ NG LƯỢ NG

VÀ BÌNH AN TRONG MÙ A DỊCH COVID!