Geleneksel Test Teknikleri-2

Doç. Dr. Fatma SADIK

-2- EŞLEŞTİRMELİ TESTLER
Eşleştirme soruları/maddeleri, bir dizi öncül ve ilgili bir dizi cevabın belli bir
açıklamaya göre eşleştirilmesini gerektiren maddelerdir. Bunlar;
 terimlerle onların tanımları,
 sembollerle onların adları,
 ilkelerle onların uygulanabile­ceği durumlar,
 yazarlarla onların eserleri,
 tarihî olaylarla onların geçtiği tarihler,
 problemlerle onların çözümleri,
 buluşlarla onları bulanların adları vb. olabilir
-3- Güçlü yanları
Seçmeli testtir

Her eğitim Kapsam

kademesine geçerliği
uygun yüksek

Hazırlama- Puanlama
Cevaplama objektif ve
kolay kolay

Grup testi
-4- Zayıf yönleri

Şans
başarısı

Tanıma
Hatırlama
testleri için
uygun
düzeyinde
olmaması kalması

Her konu alanı

için uygun
olmaması
-5- Hazırlama İlkeleri
1- Bir eşleştirme maddesinde öncüller ve cevaplar birbiriyle benzeşik olmalıdır.

Örneğin,

Öncüller Cevaplar
1- ( ) Şans başarısı en yüksek test türüdür A- Güvenirlik
2- ( ) Ölçme sonuçlarının tutarlılığını ifade eder B- Güvenirlik
3- ( ) Ölçme sonuçlarının gerçek değerden farkıdır C- Hata

Bu örnek kurallara uygun değildir. Çünkü her öncülün tek cevabı vardır. Bu nedenle
öncüller ve cevaplar arasında benzeşiklik yoktur.
-6- Düzeltilmiş örnek
Öncüller Cevaplar

1- ( ) Şans başarısı en yüksek test türüdür A- Eşleştirmeli

2- ( ) Cevapları yazmaya olanak tanıyan tek objektif madde B- Çoktan seçmeli

türüdür

3- ( ) Fikir üretme, organize eme becerilerini ölçmeye C- Doğru-Yanlış

uygundur

D- Kısa cevap

E-Yazılı
-7-
2- Öncüller ve cevaplar eşit sayıda olmamalıdır. Çünkü en son eşleştirilen öncüllerin şans
yardımıyla bulunma olasılığı artar. Bu nedenle cevap listesi öncül listesinin 2-3 katı olmalıdır.

Bu açıdan aşağıda verilen örnek kurallara uygun değildir.

Öncüller Cevaplar
1- ( ) Cevaplar öğrenci tarafından yazılır A- Çoktan seçmeli
2- ( ) Bir madde kökü ve seçeneklerden oluşur B- Yazılı yoklama
3- ( ) Cevap yazılı olmakla birlikte kısadır C- Eşleştirmeli
4- ( ) Şans başarısı en yüksek olan test türüdür D- Doğru-yanlış
5- ( ) Birbirine benzer iki setten oluşur. E- Kısa cevaplı
-8-
3- Setler birbirine eşit verilecekse şans başarısını azaltmak yanıt listesi
birden fazla öncül için kullanılabilecek şekilde düzenlenmelidir.

Örneğin,

Öncüller Cevaplar
1- ( ) Cevaplar öğrenci tarafından yazılır A- Çoktan seçmeli
2- ( ) Bir madde kökü ve seçeneklerden oluşur B- Yazılı yoklama
3- ( ) Cevap yazılı olmakla birlikte kısadır C- Eşleştirmeli
4- ( ) Şans başarısı en yüksek olan test türüdür D- Doğru-yanlış
5- ( ) Puanlaması objektif olmayan madde türüdür E- Kısa cevaplı
-9-
Düzenleme ilkeleri
1. Uzun ifadeler öncül olarak kullanılmalıdır
2. Öncüller sütunu sayfanın sol tarafına, cevaplar sütunu ise sayfanın sağ tarafına
yerleştirilmelidir.
3. Puanlamada kolaylık sağlama açısından cevap boşlukları öncüllerden önce gelmelidir.
4. Cevapların seçileceği sütun bir kelime listesi ise alfabetik sıraya göre, rakam, sayı ya da
tarihlerden oluşuyorsa küçükten büyüğe veya büyükten küçüğe doğru düzenlenmelidir.
5. Bir eşleme takımını oluşturan maddelerin tümü aynı sayfada bulunmalıdır.
6. Cevap sütunundaki ifadeleri belirtmek için onların başında büyük harfler, öncüllere ise
rakamlar kullanılmalıdır.
7. Yönergede eşleştirmenin neye göre yapılacağı, cevapların nasıl işaretleneceği açık ve
anlaşılır bir dille belirtilmelidir.

Örnekleri inceleyelim
-10-
 Trafik işaretleri ile açıklamalarını okla eşleştirin

-11-
-12-
-13-
-14-
Çoktan Seçmeli Testler

Aşağıdakilerden hangisinde mutlak değerlendirme yapılmıştır? (Madde

Kökü)

Seçenekler

A. Başarı ortalaması en yüksek olan beş öğrenciyi Erasmus programına

dâhil etmek
B. Yüksek lisans programında en başarılı iki öğrenciyi doktora
programına almak
C. Aritmetik ortalamanın üstünde puan alan öğrencileri başarılı saymak
D. Bilgi yarışmasında ilk üçe girenleri belirlemek
E. YDS’ den 50 puan alan öğrencileri yüksek lisansa almak
 Güçlü yanları Seçmeli
testtir
-15-

Her eğitim Kapsam

kademesine geçerliği
uygun yüksek

Cevaplama Puanlama
kolay objektif ve
kolay

Grup testi
 Zayıf yönleri
-16-
Şans başarısı

Üst düzey
Kopya çekmeye
davranışlarda
elverişli
yetersiz

Okuma ve
Hazırlaması zor anlama hızı
puanlamaya
yansır

Cevaplama
özgürlüğü yoktur
-17- Soru tipleri

Maddelerin
Madde köküne göre Doğru yanıta göre
gruplanışına göre
 1-Madde Köküne Göre
-18-

• Olumlu ya da olumsuz soru cümlesi şeklinde olabilir

• Olumsuz soru cümlesi yazmak daha kolaydır ancak sorunun
Soru cümlesi güçlük düzeyi düşer.
• Olumsuz soru kökü mutlaka BELİRGİNLEŞTİRİLMELİDİR

• Yazması daha zordur

• Madde kökü ve seçenekler birleştiğinde dil bilgisi
Eksik cümle bakımından tam bir cümle çıkar
-19- Örnek (olumsuz soru cümlesi)
Eğitim sürecinde ölçme ve değerlendirme geliştirici ve tamamlayıcı temel
öğedir. Aşağıdakilerden hangisi ölçme ve değerlendirmenin temel
işlevlerinden DEĞİLDİR?

A. Öğrencilerin gelişimini sağlama

B. Öğrenme sürecinin etkililiğini arttırma
C. Öğretim hedeflerinin gerçekleşme düzeyini belirleme
D. Programın başarısını saptama
E. Öğrencilerin bireysel farklılıklarını giderme
 Örnek (eksik cümle)
-20-
Benim hiçbir öykümde önceden belirlenmiş bir iskelet olmadı. Roman üzerinde
istediğim zaman çalışabilmeme karşın, öykünün "eşref saati“ ni beklemem
gerekirdi hep. Masanın başına oturup "Biraz öykü çalışayım." diyemedim hiç.
Buna kalkıştığımda ise altını imzalamayacağım çok kötü şeyler yazdığımı
gördüm. ........
Bu parçanın sonuna, düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi
getirilebilir?

A) Roman, öykü gibi yazma süreci içinde oluşmuyor.

B) Roman, yazarın duygu dünyasını hiçbir zaman öykü kadar yansıtamaz.
C) Öykünün iletisi, romanınki gibi baştan belli değildir.
D) Öyküyle romanın yazılma sürecindeki asıl fark bu bence.
E) Öyküde olay ve kişi sayısı sınırlıdır, romana göre daha azdır.
 2- Doğru Yanıta Göre
-21-

• Doğru cevabı kesin ve biricik olan maddelerdir

Tek doğru

• Seçeneklerin tümü doğrudur ancak biri

En doğru diğerlerinden açıkça daha doğrudur

• Öğrencilerden cevap seti içinde doğru ya da yanlış

olanları seçmeleri istenir
Birleşik yanıt • Genellikle seçenek yazmada sıkıntı yaşandığı zaman
tercih edilir.
 Örnek (tek doğru)
-22-
Testin güvenirliği ile ilgili olarak aşağıda verilen özellikleden hangisi doğrudur?
A. Testteki soruların öğrenci seviyesinin çok üzerinde olması testin güvenirliğini arttırır
B. Testteki soru sayısı arttıkça ölçme hatası da artacağından çok soru testin güvenirliğini
düşürür
C. Test güvenirliğini arttırmak ve kopya çekilmesini engellemek için sınav süresi gereğinden
kısa tutulmalıdır
D. Testin güvenirliği ile ölçme hatası yakından ilgilidir. Ölçme hatası azaldıkça testin
güvenirliği de azalır
E. Öğrencilerin soruları cevaplamaya karşı motivasyonlarını sağlamak testin güvenirliğini
arttırır
-23- Örnek (En doğru)

Eğitimde farklı ölçme araçları kullanılmasının EN ÖNEMLİ nedeni aşağıdakilerden

hangisidir?

A. Öğrencilerin cevaplama becerisini geliştirmek

B. Testin yordama geçerliğini arttırmak
C. Farklı türdeki becerileri daha güvenilir ölçmek
D. Kapsam ile beceriler arasında denge kurmak
E. Testin yapı geçerliğini arttırmak
-24- Örnek (birleşik cevap)
I. Sentez ve değerlendirme basamaklarındaki davranışların yoklanmasına elverişli olması
II. Hazırlanmasının kolay olması
III. Kapsam geçerliğinin yüksek olması
IV. Öğrencinin istediği cevabı yazma olanağına sahip olması
V. Alt eğitim düzeyindeki öğrencilere uygun olması

Yukarıda verilen özelliklerden hangileri klasik/essay testlerin üstünlüklerindendir?

A) I, II ve III B) I, II ve IV C) III ve V
D) II, IV ve V E) III, IV ve V
-25- Gizli yanıt maddeleri
 Çok sık kullanılan bir madde türü değildir.
 Öğrencinin doğru yanıtı görünce tanımasını değil de kendisinin hatırlamasını sağlamak
amacıyla, yanıtların kodlama şeklinde verilmesine dayalı bir madde formudur.
 Özellikle hatırlama düzeyinde davranışları ölçmek için uygundur.
 Bu tür maddeler isim, başkent, şehir, savaş ismi, bir aletin mucidi, bilimsel kavramlar vb.
sorulduğunda kullanılır.

Örnek
Niteliklerin nicelendirme işlemine ne denir?
A) Ö B) D C) B D) K E) G
-26- 3-Maddelerin gruplanışına göre
• Paragraf, fotoğraf, harita, resim, tablo, şekil vb.
ye bağlı olarak sorulan sorulardır.
Ortak köklü • Kullanıldığı zaman öğrencilere ek yönerge
verilmelidir

• Seçenekler ortaktır
Ortak seçenekli • Kullanıldığı zaman seçenek sayısı soru sayısına
eşit olmamalıdır
 Örnek (ortak köklü madde)
-27-
Yönerge: 24 ve 25. Soruyu aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Bilgisayar kullanma ile ilgili becerilerinin öğrencilere göre geri kaldığını gören Fatih Bey bu açığı kapatmak için bir
bilgisayar kursuna yazılmıştır. Bir süre kursa devam eden Fatih Bey girdiği sınavda başarılı olmuş ve bir sertifika
almıştır. Fatih bey artık bilgisayarı öğrenciler gibi kullanabilmektedir.

24. Örnekte sunulan bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A. Fatih beyin geçirdiği eğitim süreci planlı ve programlıdır,
B. Sürecin sonunda istendik bir davranış değişikliği olmuştur
C. Fatih beyin yaşadığı eğitim süreci yarı açık sistem özelliği göstermektedir.
D. Fatih bey kasıtlı bir kültürleme süreci yaşamıştır
E. Fatih bey ihtiyaçları doğrultusunda bir eğitim süreci yaşamıştır.

25. Fatih Bey ne tür bir eğitimden geçmiştir?

F. Kasıtlı kültürleme B. Gelişigüzel kültürleme C. Öğretim D. Yaygın eğitim E. Formal eğitim
-28- Örnek (ortak seçenekli)

A) Geçerlik B) Güvenirlik C) Kullanışlılık D) Açıklık E) Sistematiklik

,
Yönerge: 24 - 26. Soruları yukarıda verilen seçeneklere göre cevaplayınız, size uygun gelen
seçeneği parantez içine yazınız.

24. Bir ölçme aracının uygulanması ve puanlanmasının kısa sürede tamamlanabilmesi hangi
özelliği ile ilgilidir? ( )
25. Ölçme aracının tekrarlanan ölçme işlemlerinden aynı ya da benzer sonuçlar vermesi hangi
özelliğinin yüksek olduğunu göstermektedir? ( )
26. Ölçme aracının hazırlanma maliyetinin yüksek olması yukarıda verilen özelliklerden
hangisini azaltmaktadır? ( )
-29- Madde (Soru) Hazırlama ilkeleri
1. Dilbilgisi kurallarına uygun olmalıdır
2. İfade açık net ve anlaşılır olmalıdır
3. Testin dili cevaplayacak grubunu okuma yeteneğinin altında olmalıdır
4. Her test maddesi diğerlerinden bağımsız yanıtlanmalıdır
5. Seçenek sayısı öğrencinin gelişim düzeyine uygun olmalıdır
6. Olumsuz soru kökü, en doğruyu isteyen ifadeler vurgulanmalıdır (koyu renk,italik, büyük harf
vb.)
7. Soru kökü kaynaklardan direk alıntıyla olmamalıdır
8. Seçeneklerde tarih, rakam vb. sıralanmalıdır
9. Testte yer alan tüm maddelerin seçenek sayısı eşit olmalıdır
 10- Testte yer alan maddeler birbirine ip ucu olmamalıdır
-30-

ÖRNEK
ÖRNEK
Aşağıda Mondros Ateşkes
Dünya Savaşı ‘ndan sonra yurdumuz Antlaşmasından sonra yurdumuzu
hangi anlaşmayla işgal edilmiştir? işgal eden devletler ve işgal ettikleri
yerler eşleştirilmiştir. Verilen
A) Mondros Ateşkes Antlaşması eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
B) Mudanya Ateşkes Antlaşması
C) Moskova Antlaşması A) Urfa-Antep-Maraş: İngilizler
D) Lozan Antlaşması B) Adana-Fransızlar
C) İzmir: Yunanlılar
D) Lozan Antlaşması
-31- 11- Soru yazarken gereksiz sözcüklerden kaçınılmalıdır.

Örnek

Bir matematik öğretmeni ders verdiği Örnek

sınıfın matematik başarısını ölçmek için 50
soruluk bir matematik testi hazırlamıştır. Bir matematik öğretmeni 50 soruluk bir test
Yazdığı 50 maddeyi tekrar gözden geçirmiş hazırlamış, tekrar inceleme sonrasında soru
ve 30 maddeye düşürmüştür. sayısını 30’ a düşürmüştür.

Bu matematik öğretmeni geliştirdiği Bu öğretmen testinin hangi geçerlik türü

matematik testinin hangi geçerliği üzerinde üzerinde çalışmaktadır?
çalışmaktadır?
A) Kapsam
A) Kapsam geçerliği B) Yapı
B) Yapı geçerliği C) Yordama
C) Yordama geçerliği D) Görünüş
D) Görünüş geçerliği
-32- 12- Her madde dersin hedefine uygun önemli bir davranışı yoklamalıdır.

Aşağıdaki örneklerden hangisinde yoklanan davranış daha önemlidir?

Örnek

Türkiye’ nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı’ nın yüksekliği kaç
metredir?

A) 5137 B) 5300 C) 5699 D) 6000

Örnek

Türkiye’ nin en yüksek dağı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Süphan B) Nemrut C) Erciyes D) Ağrı

 13- Madde kökünde açık ve anlamlı bir soru olmalıdır. Aşağıdaki örnek bu açıdan kurallara uygun
-33- yazılmamıştır.
Örnek
Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Güvenirliği yüksek olan bir testin geçerliği
de yüksektir
B) Yazılı yoklamaların D/Y testlerine göre
kapsam geçerliği daha yüksektir
C) Geçerlik ölçülmek istenen özelliğin doğru
ölçülmesidir
D) En kullanışlı test türü çoktan seçmelilerdir
E) Kısa yanıtlı testlerin kapsam geçerliği yazılı
testlere göre daha yüksektir
Örnek
Aşağıdakilerden hangisi testin güvenirliği
açısından doğru bir ifadedir?
A) Güvenirliği yüksek olan bir testin geçerliği
de yüksektir
B) Yazılı yoklamaların güvenirliği puanlaması
uzun sürdüğü için daha yüksektir
C) Güvenirlik ölçme aracının amacına hizmet
etme derecesidir
D) Puanlama açısından en güvenilir test türü
çoktan seçmelilerdir
E) Kısa yanıtlı testlerin güvenirliği yazılı
testlere göre daha düşüktür
-34-
14- Soru kökünde cevaba ipucu verecek kelimeler kullanılmamalıdır.

Örnek

Mustafa Kemal’ in Samsun’ a çıktıktan sonra Anadolu’ da gittiği yerler hangi

seçenekte tarih sırası ile verilmiştir?

A) Amasya-Erzurum-Samsun-Ankara-Sivas
B) Erzurum-Sivas-Ankara-Samsun-Amasya
C) Samsun-Amasya-Erzurum-Sivas-Ankara
D) Ankara-Samsun-Amasya-Sivas-Erzurum
 15- Seçeneklerin ifadesi ve uzunluğu benzer olmalıdır. Genellikle doğru cevabı uzun yazma
-35- eğilimi vardır bu da ipucu niteliği taşır.

Örnek

Demiri paslanmadan korumada neden çinko kaplama kalay kaplamaya tercih edilmelidir?

A) Çinko kalaydan daha ucuzdur

B) Kalay zehirlidir
C) Çinko demirin hava ve su ile temasını engeller
D) Çinko demirden daha reaktiftir. Bu nedenle kaplama kırılsa bile demiri paslanmadan
korur
 16- Seçeneklerde daima, asla, her, bütün, hiçbir, genellikle, bazen gibi belirleyiciler
-36- kullanılmamalıdır. (Kuşku uyandırır)

Örnek

Sözlü sınav yaparken aşağıdakilerden hangisine dikkat edilmelidir?

A) Bütün öğrencilere eşit sayıda soru sorulmalıdır

B) Her öğrenciye eşit süre verilmelidir
C) Sorulacak sorular sınavdan önce hazırlanmalıdır
D) Bütün öğrenciler aynı ders saatinde sınava alınmalıdır
E) Öğrenci bilemeyene dek soru sorulmalıdır
-37- 17- Birbirinin zıddı seçenekler yazılmamalıdır. (Dikkati birbirinin zıddı olan ifadelere çeker. %50
cevabı bulma imkanı sağlar)

Örnek

Aşağıdakilerden hangisi ölçme aracının güvenirliğini olumsuz etkiler?

A. Ölçme aracının soru sayısının arttırılması

B. Ölçme aracının soru sayısının azaltılması
C. Sorularda öğrencilerin anlayabileceği bir dil kullanılması
D. Soruların öğrenci düzeyine uygun bir şekilde hazırlanması
E. Testin sınav için uygun koşullarda uygulanması
-38- 18- Çeldiriciler mantıklı olmalıdır.

Örnek
A 15 cm

9 cm

B ? C
Yukarıda verilen dik üçgende AB kenarı 9 cm, AC kenarı 15 cm ise BC kenarı kaç cm dir?
A) 0 B) 1 C) 8 D) 12 E) 14

Cevap D ( 0 ve 1 olması imkansızdır. Soru iki seçenekli hale gelmiştir)

-39- 19- Sorunun bir tane doğru yanıt olmalı, çeldiricilerin yanlış olduğundan emin olunmalıdır

Örnek

Aşağıdakilerden hangisi dolaylı ölçmeye örnektir?

A) Metre ile öğrencilerin boyunu ölçmek

B) Sınıfta kaç öğrenci olduğunu saptamak
C) Öğrencilere yaşlarını sormak
D) Öğrencilerin dersteki başarısını belirlemek
E) Öğrencilerin vize ve final notlarından başarı notunu belirlemek
-40-
20- Yukarıdakilerin hepsi ve yukarıdakilerin hiçbiri seçeneği dikkatli kullanılmalıdır. Seçeneklerden
ikisinin doğru/ya da yanlış olduğu biliniyorsa diğer çeldiricilerin işlevi azalır ve doğru cevap bulunur

Örnek

Aşağıdakilerden hangisi testin güvenirliğini arttırır?

A) Madde sayısının arttırılması

B) Uygulama koşullarının standartlaştırılması
C) Objektif puanlama yapılması
D) Homojen bir kapsamın ölçülmesi
E) Yukarıdakilerin hepsi
-41- 21- Sayısal içerikli seçenekler doğru sıralı verilmelidir

Örnek (yanlış)

Birinci Dünya Savaşı kaç yılında başlamıştır?

A) 1914 B) 1718 C) 1877 D) 1931 E) 1950

Örnek (Doğru)

Birinci Dünya Savaşı kaç yılında başlamıştır?

A) 1718 B) 1877 C) 1914 D) 1931 E) 1950

 22- Seçenekler madde köküyle uyumlu olmalıdır
-42-

Bir araştırmacı öğretmen adaylarının KPSS’ Bir araştırmacı öğretmen adaylarının KPSS’
den aldığı puanlar ile öğretmen olduktan den aldığı puanlar ile öğretmen olduktan
sonraki başarıları arasındaki ilişkiyi sonraki başarıları arasındaki ilişkiyi
belirlemeye çalışmaktadır. belirlemeye çalışmaktadır.

Buna göre araştırmacı bu işlemle aşağıdaki Buna göre araştırmacı bu işlemle aşağıdaki
geçerlik türlerinden hangisini belirlemeye geçerlik türlerinden hangisini belirlemeye
çalışmaktadır? çalışmaktadır?

A) Kapsam A) Kapsam
B) Yordama B) Yordama
C) Duyarlılık C) Görünüş
D) Eşitlik D) Ölçüt
E) Genellik E) Uygunluk
 İş-performans testleri
-43-
 Beden eğitim, resim, müzik vb. devinişsel becerilerin ölçülmesinde kullanılır
 Öğrencilerin beceri bakımından yeterliğini, güçlü ve zayıf yönleri hakkında
öğretmeni ve öğrenciyi bilgilendirir
 Öğretimin sonuçlarını doğrudan çalışma ve uygulama esnasında ölçer
 Uygulanması uzun zaman gerektirir, bire-bir ya da en fazla 5-6 öğrenciye
aynı anda uygulanabilir
 Hazırlanması zordur
 Objektif bir değerlendirme sağlar.
 Puanlama kontrol listesi, dereceleme ölçeği, rubric vb. ile yapılır.
-44- İş-performans testi türleri

 Becerinin ortaya konması: Öğrencinin belli bir beceriyi ortaya

koyma süreci gözlenir ve puan verilir
 Bir ürünün ortaya konması: öğrenci belirli bir beceriyi
uygulayarak ortaya bir ürün koyar. Öğretmen ürünü inceleyerek
puan verir
 Beceri ve ürünün ortaya konması: Öğrencinin beceriyi ortaya
koyması ve ortaya çıkardığı ürün birlikte puanlanır.
 Örnek
-45-

Masa yapımı 1 2 3 4 5
Parçaların tornadan geçirilmesi X
Parçaların birleştirilmesi X
Masa şeklinin oluşturulması X

Zımparalama X
Boyama X
Vernikleme X
vb
-46-

Teşekkürler!!!