Rilindja Kombetare

Shqiptare
Periudha 1878-1881
Punoi: Hestia Coka, Johona Hoxhaj, Elena Lalaj, Alesia Rrogami
, Markelino Kaja, Matia Milla
 Nentemat
01 02 03
Vendimet e Organizimi dhe Organizimi dhe
Traktatit te Shen platforma e Lidhjes vendimet e Lidhjes
Stefanit te Prizrenit te Pejes

04 05 06
Rendesia e Lidhjes Perpjekjet e lidhjes te Vendimet e Kongresit
te Prizrenit Prizrenit per mbrojtjen te Berlinit dhe arsyet
e tokave shqiptare pse u mblodh
Vendimet e Traktatit te Shen Stefanit
● Ne mars te vitit 1878 Rusia fiton luften me Perandorine Osmane. Midis paleve
nenshkruhet nje marreveshje paqeje e quajtur “Traktati I Shen Stefanit ”
● Rusia kerkoi zgjerimin e shteteve sllave ne Ballkan
● Serbia mori Kosoven
● Mali i Zi zgjerohet duke marr Shkodren
● Bullgaria zgjerohet duke perfshire trevat Shqiptare deri ne Pogradec
● Greqia merr Camerin deri ne Shkumbin.
Organizimi dhe platforma e Lidhjes te Prizrenit
Vendimet e Traktatit te Shen Stefanitnxiten me tej Levizjen Kombetare Shqiptare. Te gjendur perballe
rrezikut te te copetimit dhe te mohimit te kombit, me 10 qershor 1878 filloi punimet Kuvendi i
Pergjithshem Kombetar ne Prizren, ku morên pjese perfaqèsues nga te sjitha krahinat e banuara nga
shqiptare, me perjashtim te perfaqësuesve te krahines jugore, ge nuk arriten te vinin ne kohë. Kuvendi, i
drejtuar nga Iljaz pashè Dibra, vendosi formimin e Lidhjes se Prizrenit, nje organizim politik dhe ushtarak,
me karakter mbarëkombetar. Kongresi i Berlinit që filloi punimet me 13 qèshor me pjesëmarrjen e
Fugive te Medha, kundershtoi vendimet e Traktatit te Shen Stefanit per shkak te zgjerimit te ndikimit rus
në Ballkan, e trajtoi territorin e banuar nga shqiptare si placke lufte, duke cenuar rende interesat
kombëtare te popullit shqiptar. Kuvendi i Lidhjes i dergoi Kongresit te Berlinit nje sere protestash per te
parandaluar copètimin e territorit shqiptar. Njeherèsh, Lidhja e Prizrenit vendosi organizimin e forcave tè
armatosura vullnetare, te pavarura nga Porta e Lartè, pèr mbrojtjen territoriale. Po ashtu, u ndèrmorên
a masa pèr strukturimin e organeve drejtuese të Lidhjes me funksione geverisëse.
Organizimi dhe vendimet e Lidhjes te Pejes
Ne fund te shekullit XIX u rishfaq rreziku i copetimit te trojeve me popullesi shqipetare. Kjo u duk ne te ashtuquajturen
ceshtje maqedonase per krijimin s provinces autonome te Maqedonise. Tokat me popullesi shqiptare te vilajetit te
Manastirit ishte parashikuar ti kalonin provinces maqedonase.

Rritja e rrezikut te copetimit dhe mosmarrja parasysh e kerkesave per autonomet. Autonomet shtruan si detyre per
drejtuesit e Levizjes Kombetare Shqiptare riperteritjen e Lidhjes Shqiptare me 23-29 Janar 1899, ne Peje u formua lidhja e
re shqiptare e cila quhet Besa Bes ose Lidhja e Pejes. Kryetari i saj u zgjodh Haxhi Zeka. Si detyre kryesore lidhja shtroi
luften per mbrojten e tokave me popullesi shqiptare nga copetimi dhe formimin e degeve te lidhjes ne te gjithe shqiprin.
Lidhja u beri thirre shiptarve te bashkohen rreth lidhjes se Pejes dhe programit te saj per autonomi I frymzuar nga lidhja e
Pejes me perpjekjet e saj per zgierimin ne territoret e banuara nga shqiptaret shgetsuan porten e larte e cila nxorri nie
numer urdheresash per carmatojen e Shqiptarve he per shtypjen e lidhjes ne pranver te vitit 1900 lidhja Pejes u
shpernda. Pas lidhjes se Prizrenit lidhja e Pejes percaktoi nje hap te rendsishem dret clirimit Shqiptar.
Redesia e Lidhjes te Pejes

● Lidhja e Prizrenit luftoi per mbroitien e krahinave te Plavès dhe ( Ila te Gucise, me pas te Hotit dhe
Grudes dhe nje piese te krahinave t 2 te Kelmendit. Me withe gëndresen heroike te 3 mie
vullnetarève shqiptare, forcat osmane hyne ne Ulgin dhe ua dorezuan malazezève Ulginin, me 26
nentor 1880. Lidhja e Prizrenit ndermori hapa tè rinj Iliaz pashe Dibrapèr tê vene ne jete
programin per autonomi.Mè 23 prill 1881 ushtria osmane hyti ne Prizen dhe ushtroi nie terror te
pashembullt ne Kosove e ne te githe vendin. Kudo u bene arrestime he u ngriten gjyget ushtarake,
te cilat denuan mijera shqiptare. Megithèse u shtyp, Lidhja Shoiptare e Prizrenit pati rendesi te
madhe. Ajo shenoi nje hap te rendèsishem perpara ne zgjidhjen e cështjes kombetare e te
formimit te shtetit tê pavarur, sepse pati nje shtrirje territoriale mbarèshqiptare; krijoi njè front
patriotik, luftarak per sjithe popullin shiptar, pavarësisht nga perkatèsia fetare ose shtresa
shoqèrore; pèrpunoi nè platforme të plote kombëtare me kerkesa politike, ekonomike dhe
kulturore; perdori te gjitha format e luftès clirimtare: kuvendet, protestat politike, misionet
diplomatike, luftën e armatosur dhe veprimtarine kulturore.
Perpjekjet e lidhjes te Prizrenit per mbrojtjen e tokave
shqiptare
● Me 17 qershor 1878, Kuvendi miratoi Kararnamene (Aktin e Vendimeve
Kanuni) dhe Talimatin (Urdheresa). Kararnameja, i pergjigjej detyrès së paré
e kryesore qè gendronte para Lidhjes; lufta per mbrojtjen e teresise
territoriale te kombit. Po ashtu, ajo shprehte synimet vetèqeverisèse te
shqiptarève. Keshtu, Lidhja ukonsiderua si nje institucion politik, me
personalitet juridik te pavarur nga Portae Larte. Ajo që e theksonte me
shume karakterin e saj te pavarur ishte e drejta,ge kishte Lidhja me anen e
Kararnamese per te organizuar forca te armatosura,te veçuara nga ushtria
perandorake osmane, dhe per te hyre ne lufte kunder fuqive te huaja,
pavarësisht nga gendrimi i Portès sè Lartè.
Vendimet e Kongresit te Berlinit dhe arsyet pse u mblodh
Me 13 qershor 1878, fuqite e medha u mblodhen ne Berlin per te rishikuar vendimet e Traktatit te Shen Stefanit.

Kongresi pakësoi ndjeshem perfitimet e Rusise dhe shteteve sllave ne Ballkan. Duke mos i trajtuar shiptaret si komb
per shkak te tri besimeve fetare, kongresi cenoi tëresine e trojeve etnike shqiptare.

Ai vendosi qe trojet shqiptare te cilat Traktati i Shen Stefanit ia kishte dhene Bullgarise, do te mbeteshin nen
Perandorine Osmane. Thesalia dhe Epiri do t'i kalonin Greqise.. Serbise iu dhane krahinat e Pirotit, Trenit dhe
Vranies. Malit te Zi iu dha Podgorica, Tivari, Plava dhe Gucia. Perballe vendimeve te padrejta te Kongresit t Berlinit,
Lidhja e Prizrenit filloi organizimin e mbrojtjes se trojeve shqiptare. Ne janar 1879, Lidhja Shqiptare organizoi nje
kuvend ne Preveze, nën drejtimin e Abdyl Frasherit. Delegatët e kuvendit kundërshtuan copëtimin e trojeve jugore
ne interes te Greqise dhe vendosën mbrojtjen e tyre me cdo kusht.

Per te shmangur copetimit e trojeve shqiptare, Lidhja e Prizrenit vendosi edhe perdorimin e armeve. Ajo organizoi
mbrojtjen me armè te krahinave shqiptare te cilat do t'i jepeshin Malit te Zi duke detyruar Fuqite e Mëdha te
ndryshonin disa here vendimet e tyre.