UNIVERSITETI I TIRANES

DEPARTAMENTI I HISTORISE

LENDA: HISTORIA E SHQIPERISE 12-

39

GRUPI 2

NENTEMA:POZITA NDERKOMBETARE E
SHQIPERISE NE VITIN 1921.KONFERENCA
E AMBASADOREVE NE PARIS

PUNOI:DANIELA KOCIU
Anetaresimi I Shqiperise ne lidhjen e kombeve nuk nenekuptonte njohen perfudimtare te saj ne
arenen nderkombetare. Fuqite e medha mbajten nje qendrim negative lidhur me njohjen e shtetit
te ri. Qeveria shqiptare u dergoi delegacione Serbise e Greqise ne 1921. Ne Beograd u derguan
tre delegacione per te beret e mundur terheqjen e trupave jugosllave nga Shqiperia dhe u
propozua nje marreveshje per njohjen e kufijve te 1913 nga Jugosllavia. Jugosllavia pranoi
marreveshjen me kushtin e krijimit ten je federate jugosllavo shqiptare gje qe u hodh poshte nga
pala shqiptare. Ashtu si Jugosllavia Greqia perdori elementin separatist ne Himare per te
rigjalleruar helenizmin ne Shqiperi. Ne keto rrethana Shqiperia iu drejtua prape lidhjes se
kombeve per rinjohjen e kufijve te 13. Italia nga tjeter pretendonte kontroll mbi Sazanin me
pretekst te interesave ekonomike e sttategjike. Franca toleronte pretendimet italiane ne Shqiperi.
Ne Politiken britanike u vu re nje ndryshim ku do te percaktoheshin kufijte shqiptare sipas
pelqimeve te Italise e Frances. Britania kreu nje mbledhje tjeter me Italine qe do te jepte
verdiktin se konferenca e ambasadoreve te Parisit (1 qershor 1921) do ti jepte zgjidhje ceshtjes
shqiptare. Ambasada britanike propozoi krijimin e nje komiteti per percaktimin e kufijve
shqiptare ne baze te te dhenave te ofruara nga Harold Temperley. Ne jug si baze per caktimin e
tyre sherbeu marreveshja Ttitoni Venizellos pork u Korca ti mbetej Shqiperise kurse ne veri do
qendronin kufijte e 1913 e Shkodra I mbetej Shqiperise. Ne arealin shqiptar Fan Noli pati rol kyc
ne mbrojten e interesave shqiptare duke kritikuar konferencen e ambasadoreve per qendrim jo te
drejte ndaj ceshtjes shqiptare. Ai gjithashtu permendi se rishikimi I kufijve te shtetit shqiptar
ishte nje hap I pavend. Keto u kundershtuan nga fqinjet si argumenta ne dem te interesave te tyre
por as keshilli I lidhjes nuk I perjashtoi argumentat shqiptare. Pala italiane kishte dy propozime
mbi ceshtjen shqiptare. Nese Shqiperia do te vetqeverise Italia do ta mbante me protektorat ne te
kundert Shqiperia do te ndahej ne traktatin e Londres. Qeveria britanike e hodhi poshte si
kerkese qe binte ndesh me pavaresine e Shqiperise si dhe me qeverine jugosllave e shqiptare
ndaj pretendimeve italiane. Dhe Franca mbbeshteti pikepamjen per ripercaktimin e kufijve ne
favor te fqinjeve ballkanike. Vete Britania nuk kerkonte shtrirjen e influences italiane ne Ballkan
dhe mori qendrim pozitiv ndaj pavaresise se Shqiperise. Lidhur me kufijte jugore fillimisht u
vendos qe Gjirokastra ti kalonte Greqise dhe Korca ti mbetej Shqiperise por u hodh poshte sepse
nuk iu dha mndat Italise per pretendimet dhe per shkak te parimit etnik. Sipas foreign office u
arrit ne perfundimin se Shqiperia do te pranonte kufijte pa kundershtime dhe as greket nuk do
perfshiheshin ne kete ceshtje. U vendos njohja de facto e pavaresise ,dhe iu komunikua ky
vendim edhe fuqive te tjera te medha. Vendimet per statusin e Shqiperise do vendoseshin ne
lidhjen e kombeve per te penguar veprimet italiane. Me 12 shtator ambasadorit Italian iu
prezantua nje draft qe kerkonte ruajtjen e integritetit territorial shqiptar. Kjo nemkuptonte se
siguria e stabilteti ekonomik e territorial I mbeteshin keshillit te lidhjes si rregullator. Me 29
shtator 1921 konferenca e ambasadoreve te Parisit ra ddakort per pavaresine e Shqiperise. Nga
ana tjeter Jugosllavia pati interesat e veta ne brendesi te territorit shqiptar qe kerkoi ti plotesonte;
dalja ne det permes nje rrjeti hekurudhor, njohja e pavaresise se Mirdites dhe caktimi I kufijve
mbrojtes. Britaniket vendosen te shqyrtohej ceshtja e konfliktit. Greqia nuk hoqi dore nga ceshtja
e Korces dhe Gjirokastres pork y pretendim u hodh poshte nga Britania per te dyten here. Nje
komision I fuqive qe nenshkruan per pavaresine e Shqiperise do vendosej ne Shqiperi per
korrigjimin e kufijve veriore e verilindore. Me firmosjen e deklarates nga fuqite e medha u
perforcua stabiliteti I Shqiperise ne aspektin nderkombetar. Qeveria shqiptare u njoh fillimisht
nga Britania me pas nga Belgjika Italia e Franca. Kjo shenoi thyerjen e izolimit te Shqiperise ne
aspektin nderkombetar. Italia u vendos si mbrojtese e Shqiperise per te penguar pretendimet e
Greqise e Jugosllavise. Ketu vendosen ne menyre me te plote marrdheniet italo-shqiptare qe do
justifikonte privilgjet e saj. Komisioni hetimor I lidhjes se kombeve u vendos si orgaan I ruajtjes
se stabilitetit ne Shqiperi nga ku doli se qeveria jugosllave kishte gisht ne trazirat e ndodhura me
pare. Qeverite shqiptare ndoqen politika te permbatura e te moderuara per shmangjen e trzirave
dhe per te arritur objektiva Brenda limiteve nderkombetare. Fuqite e medha kishin nje poltike te
dyfishte me cunngimin e pavaresise per ruajtjen e interesave gjeopolitike. Vonesa e njohjes se
pavaresise nga fuqite shkaktoi destabilitet politik te brendshem. Edhe fqinjet ballkanik dobesuan
buxhetin e shtetit te sapoformuar, duke kerkuar ta kthejne ate ne nje vasal te tyrin. Perpjeket
separatist per Shqiperine nuk paten sukses. Ne perfundim komisioni I lidhjes se kombeve shkroi:
"Te gjithe keto zera ishin pa baza. Sot deshira me e forte e Shqiperise e perfaqesuar nga qeveria
e saj, eshte gati te realizoje idealet e veta kombetare mbi bazen e nje organizimi politik e
kulturor perendimor dhe te qendroje absolutisht asnjeanese."
BIBLIOGRAFIA
Akademia e studimeve albanologjike,insitituti I historise,Historia e shqipetareve gjate shekullit XX,
botimet albanologjike, Tirane,2020