2.

ლექცია: ძველი დრო: ბრინჯაოს ხანა

(დაახ. ქ.წ. 3500-1200 წწ.)

საგანი: ისტორიული და პოლიტიკური გეოგრაფია

ლექტორი: გიორგი ქავთარაძე - ისტორიის აკადემიური

დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი

1 7. ოქტომბერი, 2023
მსოფლიო ისტორიის პერიოდიზაცია

ახალი დრო
დაახ.
შუა 1500-2022
საუკუნეები
დაახ. 500-
1500
ძველი დრო
დაახ. ქ.წ.
3 500 - ქ.შ.
500
ძველი დროს პერიოდიზაცია

ანტიკური ხანა
(დაახ. ქ.წ.
800 - ქ.შ. 500)
რკინის ხანა
გარდამავალი
ეპოქა (დაახ.
ქ.წ. 1200-800)

ბრინჯაოს ხანა
დაახ. ქ.წ. III-II
ათასწლეულები
(ქ.წ. 3500-
1200)
 ქ.წ. მე-3 და მე-2 მილენიუმი
(III-II ათასწლეული - 3000-1001 წწ.)

ბრინჯაოს
იარაღები

ახლო აღმოსავლეთი
 ქ.წ. მე-3 მილენიუმი
(III ათასწლეული - 3000-2001 წწ.)

ეგვიპტე (ნილოსის ხეობა)

 გეოგრაფია: ქვემო და ზემო ეგვიპტე;
 მოსახლეობა: ევროპეიდები: მუქი კანი და
კედარი
შავი სწორი თმა;
 ენა: სემიტურ-ქამიტურ ენათა ოჯახში შემავალი
ცალკე ჯგუფი. კოპტური ენის წინამორბედი და
სამხრეთ-დასავლეთ მეზობელი ნუბიელები
კუშტურ ენაზე მოლაპარაკენი;
 ეკონომიკა: მიწათმოქმედება და
მესაქონელობა;
 ისტორია: ადრეული სამეფო (3200-2900) – I-
II დ.; ძველი სამეფო (2900-2300) – III-VI დ.;
გარდამავალი პერიოდი (2300-2100) – VII-
VIII დ.
 ქ.წ. მე-3 მილენიუმი
(III ათასწლეული - 3000-2001 წწ.)

შუმერი (მესოპოტამია)
 გეოგრაფია: ტიგროსისა და ევფრატის
ხეობების ქვემოწელი; სპარსეთის ყურის
სანაპირო სარგონ
აქადელი
 მოსახლეობა: შუმერები
 ენა: შუმერული, უნათესაო! დამწერლობის
შექმნა - მარცვლოვან-ლურსმული
 ეკონომიკა: მიწათმოქმედება და
მესაქონელობა;
 ისტორია: პირველი ქალაქ-სახელმწიფო
ერიდუ; ქ.წ. 25. საუკუნეებში ლაგაშის
აღზევება; უმას მეფე ლუგალზაგესი; ქ.წ. 24 ს.-
ში სარგონმა თავისი ძალაუფლება მთელ
მესოპოტამიაზე გაავრცელა.
 ქ.წ. მე-3 მილენიუმი
(III ათასწლეული - 3000-2001 წწ.)

მტკვარ-არაქსის კულტურა
 გეოგრაფია: მტკვრისა და არაქსის
ხეობები; ევფრატის სათავისა და
ჭოროხის ხეობები
 მოსახლეობა: კავკასიელი ხალხები,
ქართველური ტომები; ხეთები
 ენა: ხეთური, ძველი
ქართული/პროტო-ქართული; ძველი
სომხური
 ეკონომიკა: მიწათმოქმედება და
მესაქონელობა;
მსოფლიო დაახ. ქ.წ. 2000 წლისთვის
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

ეგვიპტე (შუა და ახალი სამეფოები)

 ისტორია:
 დაახ. ქ.წ. 2100-1700 - ეგვიპტის შუა თუტმოს III
სამეფო (მე-9. - მე-17. დინასტიების
პერიოდი). მე-12 დინასტიის დროს
დაიპყრეს ნუბია. ჰიქსოსების
ლაშქრობებმა აზიიდან შუა სამეფო
გაანადგურა და 120 წელი იბატონეს.
 დაახ. ქ.წ. 1580-1069 - ეგვიპტის ახალი
სამეფო (მე-18. - მე-20. დინასტიები).
რკინის მეტალურგიის განითარების ხანა.
ფარაონ თუტმოს III-ის (1525-1473)
დროს საზღვრები განივრცო
ევფრატამდე.
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

ბაბილონის სამეფო (მესოპოტამია)

 ისტორია:
 დაახ. ქ.წ. 1900 წელს შეიქმნა
ძველი ბაბილონის სამეფო.
ხამურაბის მეფობის დროს (ქ.წ.
1792-1750) თითქმის მთელი
მესოპოტამია გაერთიანდა.
 დაახ. ქ.წ. 1600 წელს ხამურაბის
ბაბილონელები ხეთებთან კანონები
ბრძოლაში დამარცხდნენ. შემდეგ
კი, „ზღვის ხალხებმა“ და კასიტება
დაიპყრეს.
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

ასურეთი (მესოპოტამია)
 ისტორია:
 ქალაქი ასური ჩრ. მესოპოტამიაში
ტიგლათფილესერ I
მდებარეობდა ქ.წ. 2000 წლიდან
მოყოლებული ის სავაჭრო გზაჯვარედინს
წარმოადგენდა და დროდადრო სხვადასხვა
სამეფოთა გავლენის სფეროში ექცეოდა.
 დაახ. ქ.წ. 1400 წელს ასურის მმართველმა
ასურუბაიტმა თავი მეფედ გამოაცხადა. და
აქედან იწყება შუა ასურეთის სამეფოს ხანა
დაახ. ქ.წ. 1000 წლამდე.
 ქ.წ. 1112 წელს ტიგლათფილესერ I-მა
ნაირის ქვეყნებიც კი დალაშქრა, მაგრამ
მალევე არამეული ტომების შემოსევით
განადგურდა.
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

ხეთები (ანატოლია)
 გეოგრაფია: ჰალისის ხეობა, ანატოლია
 მოსახლეობა: ხათები, კავკასიელი ხალხები,
ქართველური ტომები, ნესიტები, ხეთები
 ენა: ძველი ქართული/პროტო-ქართული; ძველი სომხური,
ხეთური
 ეკონომიკა: მიწათმოქმედება და მესაქონელობა;
 ისტორია: დაახ. ქ.წ. 1700 წელს შექმნეს სამეფო. ქ.წ.
1595 წელს მეფე მურსილი I-მა ბაბილონი აიღო.
 ქ.წ. 1312 წელს ხეთებსა და ეგვიპტელებს შორის
ქადეშთან მოხდა ბრძოლა. მათ შორს ომი 16 წელს
გაგრძელდა.
 ქ.წ. 1296 წელს ხეთების მეფე ხურსილIII და ეგვიპტის
ფარაონ რამსეს II-ს შორის დაიდო მსოფლიო
ისტორიაში ცნობილი პირველი ხელშეკრულება.

ხეთების თორმეტი
ღმერთის ბარელიეფი
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

ფინიკია (ქანაანი)
 გეოგრაფია: ხმელთაშუა ზღვის აღ.
სანაპირო. ქალაქ-სახელმწიფოები:
ტვიროსი, ბიბლოსი, უგარიტი და სიდონი.
 მოსახლეობა: სემიტები, ფინიკიელები,
 ენა: ფინიკიური
 ეკონომიკა: ვაჭრობა, ზღვაოსნობა;
 ისტორია: დაახ. ქ.წ. 1000 წლისთვის
კოლონიზაცია მოახდინეს მთელი
ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროების. მათ
შექმნეს პირველი ანბანური დამწერლობა.

ფინიკიელების მცირე
გემი. ბარელიეფი.
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

ისრაელი (ქანაანი)
 გეოგრაფია: ხმელთაშუა ზღვის აღ.
სანაპიროსა და მკვდარ ზღვას შუა
მოქცეული მცირე ტერიტორია.
 მოსახლეობა: ქანაანელი ტომები,
ფილისტიმელები (ქ.წ. 2000), ებრაელები
(ქ.წ. 1300)
 ენა: ებრაული
 ეკონომიკა: მიწათმოქმედება, ხელოსნობა,
ვაჭრობა;
 ისტორია: საულის (ქ.წ. 1050-1030)
მეთაურობით ებრაელებმა სახელმწიფო
გაერთიანება შექმენს.
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

საბერძნეთი (ეგეოსი)
 გეოგრაფია: ეგეოსის ზღვა, კუნძული კრეტა,
პელოპონესის ნახევარკუნძული
 მოსახლეობა: პელასგები, ბერძნები:
ეოელები, იონელები და აქაველები.
 ენა: პელასგური, ბერძნული
 ეკონომიკა: მიწათმოქმედება, ხელოსნობა,
ვაჭრობა, ზღვაოსნობა.
 ისტორია: ადრემინოსური (ქ.წ. 3000-2100),
შუამინოსური (ქ.წ. 2100-1600),
გვიანმინოსური (ქ.წ. 1600-1100) და
ადრეელადური (ქ.წ. 2600-1900),
შუაელადური (ქ.წ. 1900-1600),
გვიანელადური ანუ მიკენური (ქ.წ. 1600-1100)
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

ინდოეთი (ინდის ხეობა)

 გეოგრაფია: ინდის აუზი
 მოსახლეობა: დრავიდები
 ენა: დრავიდული
 ეკონომიკა: მიწათმოქმედება: ქერი,
ბამბა, ბრინჯი, ქუნჯუთი და
მესაქონელობა;
 ისტორია: ჰარაპასა და მოხენჯო
დაროს ცივილიზაციები. დაახ. ქ.წ.
1500 წელს არიელების შემოსევები
დაიწყო და ასიმილაცია მოხდა.
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

ჩინეთი (ხუანხეს ხეობა)

 გეოგრაფია: მოიცავდა მთელ ხუანხეს აუზს
 მოსახლეობა: სიას, შანის და ჯოუს
ხალხები/ტომები/სამეფოები
 ენა: ძველი ჩინური
 ეკონომიკა: მიწათმოქმედება და
მესაქონელობა;
 ისტორია: დაახ. ქ.წ. 2000 - 1600 წლებში
არსებობდა სიას სამეფო; დაახ. ქ.წ. 1600 -
1046 წლებში არსებობდა შანის სამეფო;
დაახ. ქ.წ. 1046 – 256 წლებში არსებობდა
ჯოის სამეფო.
 ქ.წ. მე-2 მილენიუმი
(II ათასწლეული - 2000-1001 წწ.)

ჩინეთი (ხუანხეს ხეობა)

 გეოგრაფია: მოიცავდა მთელ ხუანხეს აუზს
 მოსახლეობა: სიას, შანის და ჯოუს
ხალხები/ტომები/სამეფოები
 ენა: ძველი ჩინური
 ეკონომიკა: მიწათმოქმედება და
მესაქონელობა;
 ისტორია: დაახ. ქ.წ. 2000 - 1600 წლებში
არსებობდა სიას სამეფო; დაახ. ქ.წ. 1600 -
1046 წლებში არსებობდა შანის სამეფო;
დაახ. ქ.წ. 1046 – 256 წლებში არსებობდა
ჯოის სამეფო.
დიდი მადლობა ყურადღებისთვის!

საკონტაქტო ინფორმაცია: g.kavtaradze@seu.edu.ge

ძირითადი ლიტერატურა: დავითაშვილი, ზურაბ. 2001: მსოფლიოს

ისტორიული და პოლიტიკური გეოგრაფია, თბილისი: პირველი სტამბა,
19-33 გვ.

დამატებითი ლიტერატურა: Flint, Colin. Peter J. Taylor. 2018: Political

Geography, World-Economy, Nation-State and Locality. 7th Edition. Routledge.
 დავალება:

გთხოვთ, ლექციაზე განხილული საკითხები

სემინარისთვის მოამზადოთ შემდეგი კვირისათვის.

პ.ს.ს.: თითოეულ სემინარზე დასწრება და აქტიურობა ფასდება: 2 ქულით

(მაქსიმუმ); პრეზენტაცია: 6 ქულით (მაქსიმუმ).