Konstytucja Stanów

Zjednoczonych Ameryki
dr Beata Kolarz

2023r.
 Zagadnienia ogólne

• Została uchwalona 17 września1787 roku.

• Weszła w życie 4 marca 1789 roku, zastępując tym samym Konstytucję
Konfederacji i Wieczystej Unii.
• Jest konstytucją federacji.
• FEDERACJA – „państwo związkowe”, stany oddają część swojej
suwerenności państwu federalnemu( państwu nadrzędnemu,
związkowemu).
 c. dalszy

• FEDERACJA – jest państwem.

• KONFEDERACJA – nie ma znamion odrębności państwowej.
• Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki jest pierwszą konstytucją
pisaną na świecie.
• Obowiązuje do dzisiaj.
 c. dalszy

• Jest ustawą nadrzędną i sztywną.

• Ustawa nadrzędna( art.VI):
1. Każdy obywatel USA podlega zarówno konstytucji własnego stanu, jak i
konstytucji federalnej z 1787r.
2. Konstytucje i ustawy poszczególnych stanów muszą być zgodne z
konstytucją federalną.
 c. dalszy

• Ustawa sztywna (art. V):

1. Konstytucji nie można zmienić większością głosów, tylko przez
nowelizację konstytucji.
2. Nowelizacja konstytucji – wymagane 2/3 głosów członków Kongresu przy
uchwalaniu poprawek w obu izbach, oraz ratyfikowanie ich przez co
najmniej ¾ wszystkich stanów.
 c. dalszy

• Wejście w życie Konstytucji (art. VII) – ratyfikowanie przez co najmniej 9

stanów. Poprawka XX roz. 6.
• W tej Konstytucji wyrażone są 2 zasady:
1. Zasada suwerenności ludu( Wstęp).
2. Zasada trójpodziału władzy.
 Władza ustawodawcza

• Należy do Kongresu 2 – izbowego:

1. Senat – izba wyższa
2. Izba Reprezentantów – izba niższa.
 SENAT( art. I roz. 3)

• Skład Senatu: po 2 przedstawicieli z każdego stanu, każdy senator ma 1

głos.
• Senat wybierano na 6 lat, co 2 lata wymieniała się 1/3 jego składu.
• Kto mógł być senatorem:
1. Ukończony 30 rok życia.
2. Obywatelstwo amerykańskie.
3. Zamieszkuje na stałe przez 9 lat w stanie, z którego ma być wybrany.
* Przewodniczącym Senatu jest wiceprezydent Stanów Zjednoczonych.
 IZBA REPREZENTANTÓW( art. I roz. 2)

• Wybory do Izby Reprezentantów odbywają się co 2 lata, mają charakter

proporcjonalny( 1 członek Izby na 30 tys. mieszkańców, obecnie 1 członek
Izby na 0,5 miliona mieszkańców).
• Kto mógł być posłem:
1. Ukończony 25 rok życia.
2. Obywatelstwo amerykańskie.
3. 7 lat na stałe zamieszkuje w Stanie, z którego ma być wybrany.
 Uprawnienia Kongresu( art. I roz. 8)

• Sprawy wspólne federacji, np. sprawy zagraniczne, cła, wojsko

• Ustawodawstwo i uchwalanie podatków.
• Kongres ograniczał władzę wykonawczą poprzez:
1. prawo impeachment, zgodnie z tym prawem każdego urzędnika( w tym
Prezydenta), który dopuścił się nadużycia urzędu Izba Reprezentantów
może postawić w stan oskarżenia( art.I roz. 2). Senat sądzi i wydaje wyrok
w tej sprawie( art. I roz. 3).
 c. dalszy

2. Senat wyraża zgodę większością 2/3 głosów na wszystkie nominacje

urzędników prezydenckich( urzędników nominowanych przez Prezydenta).
3. Senat wyraża zgodę większością 2/3 głosów na wszelkie traktaty
międzynarodowe zawierane przez Prezydenta.
 Władza wykonawcza

• Należy do Prezydenta.
• Kto mógł zostać Prezydentem( art. II, roz. 1):
1. Ukończone 35 lat.
2. Od 14 lat zamieszkuje w Stanach Zjednoczonych.
3. Obywatelstwo amerykańskie.
* KADENCJA Prezydenta – początkowo 4 lata, potem ograniczona do 2 lat.
Może być powtórzona ( poprawka XXII).
 c. dalszy

• Wybory prezydenckie są pośrednie i dwustopniowe:

1. I tura – początkowo wybiera się tzw. elektorów w stanach, a później w
całym państwie. Liczba elektorów = liczbie członków Kongresu.
2. II tura – następnie elektorzy wybierali prezydenta i wiceprezydenta.
 c. dalszy

• Uprawnienia Prezydenta:
1. Władza wykonawcza( art. II roz. 1).
2. Zwierzchnictwo nad wojskiem(art. II roz. 2).
3. Prawo zawierania traktatów i prawo mianowania urzędników ( za zgodą
Senatu – art. II roz. 2).
4. Polityka zagraniczna ( art. II roz. 3).
 c. dalszy

5. Prezydent może wpływać na decyzje Kongresu ( art.I roz. 7) ma prawo

veta zawieszającego w stosunku do ustaw Kongresu, które musi zgłosić w
ciągu 10 dni od przedłożenia mu projektu ustawy, 2/3 członków Kongresu
musi je przegłosować, żeby obalić veto prezydenckie.
6. Prezydent nie ma inicjatywy ustawodawczej.
7. Prezydent wygłasza orędzie o stanie państwa przed Kongresem, gdzie
może zgłaszać wnioski ustawodawcze( art. II roz. 3).
 Władza sądowa( art. III)

• Należy do Najwyższego Sądu Federalnego( art. III roz. 1).

• Prezydent mianuje dożywotnio sędziów( art. II roz.2) – 9 sędziów.
• Sąd ma prawo badania konstytucyjności ustaw, bada czy ustawa jest
zgodna z Konstytucją( art. VI).
• Uprawnienia władzy sądowej(art.III roz.2).
• Ograniczenie władzy sądowej( w poprawce XI).
 Podsumowanie

• ARTYKUŁ I – dotyczy władzy ustawodawczej

• ARTYKUŁ II – dotyczy władzy wykonawczej
• ARTYKUŁ III – dotyczy władzy sądowej
• ARTYKUŁ IV i częściowo ARTYKUŁ VI – stosunek władz federalnych do
stanowych
• ARTYKUŁ V – dotyczy trybu zmiany Konstytucji
• ARTYKUŁ VII – dotyczy wejścia w życie Konstytucji
 POPRAWKI DO KONSTYTUCJI

• Art. V
• Do 1791r. 10 poprawek dotyczyło wyłącznie praw obywatelskich.
• Poprawka XXVI( 1971)
• Poprawka XXVII(1992) – o zmianie wysokości diet.
Dziękuję za uwagę

Dr Beata Kolarz