Professional Documents
Culture Documents
اهتماماتو اصول
لڼډیز
• خوارځواکی ډولونه
• د خوارځواکی پتوفزیولوژی
• دخوارځواکی اسباب او پایلی یی
• دخوارځواکی وضعیت په افغانستان کی
• دحادی خوارځواکی مدغمشوی اهتمامات ()IMAM
• دخدماتو اصول IMAM
• د IMAMتګالری په افغانستان کی
د خوارځواکۍ ډولونه
خوارځواکۍ د افراط او تفریط څخه متشکله ده.
د تغذی تفریط:
• د تغذی تفریط د پروتینو ،کاربوهایدریتونو ،شحمیاتو ،ویټامینونو ،منرالونو او د روغتیا او
مناسبی ودی لپاره د نورو اړتیا وړ مغذی موادو د ناکافی اخیستلو یا جذب په پایله کې منځته
راځي.
• دتغذی تفریط کیدای شی د خوړو د ناکافی اخیستلو ،یا د ناروغیو د موجودیت له کبله چې د
غذایی موادو د عدم تعادل یا د جذب د ګډوډی المل وګرځی ،یا د مغذی موادو اړتیا زیاته
کړي ،یا د مغذی موادو ضیاع تحریک کړي.
• تغذی فرط :
• د تغذی افراط له اندازې د زیاتو غذایی مواد و اخیستلو په پایله کې منځته راځي چې
داضافه وزنۍ او چاغئ المل ګرځیدای شي .پدې الرښود کې ،د «خوارځواکۍ » اصطالح
یواځې د تغذی په تفریط پورې اړه لري.
خوارځواکۍ بیالبیل ډولونه
• حاده خوارځواکي چې په چټک وخامت او په یوه لنډ مهالي موده کې تغذی حالت بدلون
مومی چې د هغې په پایله کې اذیما ،عضلی ضایعات ،یا دواړه اذیما او عضلی ضایعات په
یو وخت کې رامنځته شي.
• تغذیوی اذیما د غیر نارمل پړسوب او په بدن کې د اضافی مایعاتو راټولیدلو او تحبس څخه
عبارت دی چې د بدن په دوه طرفه پړسوب سره تشخیص کیږي.
• کم وزنی د مختلط تغذیوی حالت د یو شاخص څخه عبارت ده چې د مزمنې او حادې
خوارځواکۍ منعکسونکی ده او د ناکافی وزن په عمرپواسطه تشخیص کیږي.
مایکرونیوترینتونو فقدان:د ویتآمینونو او منرالونو د ناکافی اخیستلو یا جذف ،او یا د بدن
پواسطه د هغوی د استفادی له امله رامنځته کیږي چې په پراخه پیمانه اعراضو او تشوشاتو
لرونکی وي چې د کلینکی معایناتو او یا د بایومیدیکل ازموینو پواسطه تشخیص کیږي
دحادخوارځواکی ډولونه
• متوسطه حاده خوارځواکي ( )MAMچې د عضلی کتلی متوسطه اندازه ضیاع باندی
تعریف کیږي
• شدیده حاده خوارځواکي ( )SAMچې د تغذیوی اذیما او یا د شدیدې عضلی ضایعاتو سره
تعریف کیږي
• انورکسیا یا خرابی اشتها لرل او د طبی اختالطاتو لرل د کلینکی عالیمو څخه عبارت دي
چې د ناروغۍ د پرمختګ شدت ښایې ،او SAMپه غیر اختالطی او اختالطی تصنیفبندی
کوی
• مرسموس اصطالحات (د عضالاتو شدید ضایعات) ،کواشیورکور (تغذیوی اذیمای) او
مرسمیک -کواشیورکور (په یو وخت کې د د عضالتو شدید ضایعات او تغذیوی اذیما
دواړو موجودیت د SAMکلینیکی تظاهراتو تعریفولو لپاره کارول کیږي.
د خوارځواکۍ پتوفزیولوژی
• خوارځواکي د یوې پروسې څخه عبارت ده چې د وخت په تیریدو سره رامنځته کیږي او په
ضروري ماکرونیوترینتونو او مایکرونیوترینتو کې د عدم تعادل له امله واقع کیږي.
• د فزیکی او میتابولیکو شدیدو بدلونونو له امله په حاده خوارځواکۍ اخته ماشوم روغتیا
کیدای شی په لنډه موده کې په چټکۍ سره خرابه کړي.
د خوارځواکۍ پایلې
روغتیایی پایلې حرکی او ادراکي پرمختګونو پایلې اقتصادی پایلې
لنډ مهالی له وخت وړاندی مرګ د خطر د حرکی مهارتونو په حاصلولو کې وروسته روغتیایی مصارف
زیاتوالی،د انتاناتو د خطر ډیروالی لکه والی (کیناستل ،اودریدل او قدم اخیستل)
اسهاالت سینه او بغل او شری په ادراکی پرمختګ کې وروسته والی ( زده
کړه)
اوږود مهالی د ژوند په وروستیو مرحلو کې د وزن د د بدن ټیټ ظرفیت چې فزیکي فعالیتونه اغیزمن په ۵کلنۍ کې ادراکې او حرکې وړتیاو کې
زیاتوالې په پرمختللی خطر اخته کیدل ، وروسته والی کوي.
د وینې د لوړ فشار ،د زړه د اکلیلې په ښونځې کې د زده کړې په وړتیا کې په رسمې استخدام کې لږوالی
رګونو د ناروغیو ،سکتې او د شکر ۲ کموالی ۱۰٪لږ عواید نسبت هغو خلکو ته چې قد یی
ډول ناروغیو د خطر سره یو ځای ،د په ښونځې کې د زده کړو د پرمختګ او ټیټ ندي
زیږون د اختالطی پروسې د پیښیدو او د وړتیا په ازموینه کې کمو نمرو اخستل د بلوغ د وخت ٪۱د قد ټیټوالی چې د
جنین په وده کې د تأخر خطر ماشومتوب د دورې د قد د ټیټوالی له امله وي
د خوارځواکۍ الملونه
کالو څخه کم ماشومانو ته–د ملی تغذی سروی5 د تغذی حالت د
)NNS2013(
WHO cut offs for WHO cut offs for WHO cut offs for
VERY HIGH LEVEL VERY HIGH LEVEL VERY HIGH LEVEL