Fifth Edition

CHAPTER MECHANICS OF
MATERIAL
S
Ferdinand P. Beer
E. Russell Johnston,
Eğilme
Jr. John T. DeWolf
David F. Mazurek

Lecture Notes:
J. Walt Oler
Texas Tech
University

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.

 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

Basit Eğilme

Prizmatik çubuğun
incelenen e-
bölgesinde,
kesitlerde sadece
eğilme momenti
varsa ortaya
çıkar.

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. 4- 2

 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

EĞİLME
Basit Eğilme Eksantrik yükleme

Düşey yükleme

Statik Denge
M= P. x
M= P.a (eğilme momenti, N.m) P = P’

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. 3- 3

 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

Simetrik parçaların basit eğilmesi

τxy = τxz=0

• Basit eğilmeye maruz bir kirişte, herhangi bir kesitteki iç Fx    x dA  0

kuvvetler bir kuvvet çifti oluşturur. Bu kuvvet çifti
eğilme momenti M’e eşittir. M y   z x dA  0

• C kesitinde kesme kuvvetleri olmadığından IJxy ve IJxz M z    y x dA 

gerilmeleri de “sıfır” dır. M
• Kesit y-eksenine göre simetrik iç kuvvetlerin y-eksenine
göre momentlerinin toplamı “sıfır” dır.

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. 3- 4

 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

Simetrik parçaların basit eğilmesi

Bir simetri eksenine sahip eğilmeye maruz bir kirişte, eğilme sonrası:

• Kesit simetrik kalır ve deforme olmuş kiriş dairesel bir

yay
oluşturur..

• Kesitler doğrultuları C eğrilik merkezinden geçecek

şekilde eğilirler ve düzlem kalırlar.

• Üst kısmın uzunluğu azalırken alt kısmın uzunluğu artar.

• Boyu değişmeyen eksene paralel bir nötr (tarafsız) düzlem

vardır. Kesit üzerinde bu düzlemin geçtiği hat tarafsız
eksen olarak tanımlanır. Bu düzlemin üstünde kalan
noktalarda gerilme ve şekil değiştirmeler negatif, altındaki
noktalarda ise pozitiftir.

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. 3- 5

 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

Eğilmeden kaynaklanan şekil değiştirme ve gerilme

L uzunluğunda bir kiriş göz önüne alınırsa; deformasyon sonrası tarafsız düzlemin (DE)
boyu değişmez. Diğer kesitlerde ise uzamalar ve kısalmalar meydana gelir. Örneğin; JK
düzlemindeki değişimi incelersek;
Lineer elastik bir malzeme için,
L    y 
  L  L    y      y
 x     y   y (strain varies
L   linearly)
m c or ρ
c x   y   y

m
 m  c

 y y
 x  E x   E m x 
c c
m

dA   y   
y
M z      c m
x
 dA
Fx  0   dA  
y y 
x  c
m dA
    mI
m
M z  cm  y 2 dA  c
x 
Mzy
0  y dA y ydA 
z
 M ve  x   y  Iz
c 0 m  z
cI z

m
c 3- 6
© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.
Edition
Fifth
MECHANICS OF
Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

Eğilmeden kaynaklanan şekil değiştirme ve gerilme

MATERIALS

x   Mz y
Iz

xA 
M z yA
Iz

xB 
M z yB
Iz
Lineer elastik
malzemelerde;
Tarafsız eksenin eğrilik yarıçapı
ile moment arasındaki bağıntı: şekil değiştirme (εx) ve
gerilme (ı x) tarafsız
1 M
1  
 m  m 
1  eksenden uzaklıkla (y)
Mc  EI lineer değişir.

© 2009
c The
EcMcGraw-Hill
Ec I Companies, Inc. All rights reserved. 3- 7
 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. 3- 8

Edition
Fifth
MECHANICS OF
Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

MATERIALS
Örnek

Şekildeki kiriş için akmayı başlatacak eğilme

momentini bulunuz.

 ak 
250MPa

x 
M zy

M z (30)3
 250
I 20 x60
z 12
Mz
3000000Nmm
Mz
3kNm
© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. 3- 9
 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

Örnek
3 kN-m lik eğilme momentine şekildeki dökme
M= 3 kN.m demir bir parçada meydana gelen maksimum
bası ve çeki gerilmelerini ve eğrilik yarıçapını
bulunuz. E = 165 GPa

I z   I  A d
Y  2

 yA
A

Area, mm 2 y, mm yA, mm3
1 20 90  1800 50 90103
2 40 30  1200 20 24
103

 A  3000  yA  114103
3
 yA 11410
Y    38 mm
 A 3000

I  I  A d   bh  A d
2 1
12
3 2


  90
  20 1800 12  
z z 3 2 3 2
1 1
12 12 30  40
Iz  86810
18mm
3 4
1200

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. 3- 10

 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

• A noktasında maksimum çeki, B noktasında maksimum

= 22 mm bası gerilmeleri meydana gelir.
= 38 mm
 M z yA

max
IZ
 3 106   A  76.0
 A  max  22
868103 MPa

M z yB  3 106
 B  min  
(38)
Iz 868103

• Eğrilik merkezi;

 B  131.3
MPa

1  M  3  10 6   47.7 m
 EI  
165  10 3 868 
10 3 

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. 3- 11

 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek

Eksantrik eksenel yükleme

 x   centri  x bendin P My

 
 
x c g

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. A 3- 12

 MECHANICS OF MATERIALS
Edition
Fifth Beer • Johnston • DeWolf • Mazurek
Örnek
Şekildeki dökme demir (gevrek) parçanın çekideki emniyetli
mukavemet değeri 30 MPa, basıdaki mukavemet değeri ise 120 MPa
olduğuna göre; elemana uygulanabilecek en büyük P kuvvetini
bulunuz.
A  3  10 3 mm 2 Y  38 I  868  10 3
mm4 mm
• P kuvveti C noktasına eşdeğer kuvvet ve moment olarak
taşınırsa:
d  38  10  28
mm P  centric
load
M  Pd  28 P 
  P  Mc
 A bending P( kN ) 10 3 28 P  10 3

moment
A
  0.377
3 10
A
 868
3

• Süperpozisyonla 22 
1033 28 P  10 3
P
P Mc P 10
B I
gerilmeler; A
   1.559
3 10 3
 38
• Emniyetli

   kuvvet değeri
10 3 için:
868 P
A
 A  0.377 P  30 MPa P  79.6
I
 B  1.559 P  120 MPa kN P 
77.0 kN
• İzin verilebilir emniyetli kuvvet: P  77.0 kN

© 2009 The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. 3- 13