Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

Giriş
Bir sistemin herhangi bir karakteristiğine özellik denir.

Yoğun özellikler: basınç P, sıcaklık T, hacim V, ve kütle m.

Yaygın özellikler: viskozite, ısıl iletkenlik, elastiklik modülü, ısıl
genleşme katsayısı, buhar basıncı, yüzey gerilmesi.

Yoğun özellikler sistemin kütlesinden bağımsızdır.

Örnekler: sıcaklık,basınç ve yoğunluk.
Yaygın özellikler bir sistemin boyutuna bağlıdır.
Örnekler: Toplam kütle, toplam hacim, ve toplam
momentum.
Yaygın özellikler her bir kütle başına özgül özellikler
olarak adlandırılır.Örnekler:özgül hacim v = V/m ve özgül
toplam enerji e=E/m.

2 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

Süreklilik
Madde gaz fazında seyrek halde
bulunan atomlardan oluşur.

Bununla birlikte, bir maddenin

atomik doğasını göz ardı etmek
ve onu sürekli, boşluksuz,
homojen bir madde yani sürekli
ortam olarak dikkate almak son
derece kolaylık sağlar.

Süreklilik, sistemin boyutunun

moleküller arasındaki mesafeye
oranla yeterince büyük olması
halinde geçerlidir.

3 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

Yoğunluk ve Bağıl Yoğunluk
Yoğunluk, birim hacmin kütlesi olarak
tanımlanabilir.
= m/V. Yoğunluğun birimi, kg/m3 ‘dür
Yoğunluğun tersi özgül hacimdir, v = 1/=
V/m.
Gaz için yoğunluk sıcaklık ve basınca
bağlıdır.
Bağıl yoğunluk, bir maddenin
yoğunluğunun,belirli bir sıcaklıktaki standart
bir maddenin yoğunluğuna oranı (genellikle
4°C’deki su) olarak tanımlanır, SG=/H20.
Bağıl yoğunluk boyutsuz bir büyüklüktür.
Özgül ağırlık, bir maddenin birim hacminin
ağırlığı olarak tanımlanır, s = g ,bu ifadede
g yerçekimi ivmesidir. s ‘nin birimi N/m3 ‘tür.

4 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

İdeal Gazların Yoğunlukları
Hal denklemi: Bir maddenin basıncı,hacmi ve
yoğunluğu arasındaki bağıntıya denir .
En basit ve en iyi bilinen hal denklemi ideal gaz
denklemidir.
Pv=RT veya P = R T

Birçok gaz için ideal gaz denklemi kullanılır.

Bununla birlikte,su buharı ve buzdolabındaki
soğutucu akışkan buharı gibi yoğun
gazlar,doymuş hale yakın olduklarından ideal
gaz gibi alınmamalıdır. Bunların özellikleri,
kitapta Tablo A-3E ve A-6E’de verilmiştir.
5 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri
Buhar Basıncı ve Kavitasyon
Buhar basıncı Pv saf maddenin
verilen bir sıcaklıkta sıvısıyla
buharının yapmış olduğu basınçtır.
Eğer P, Pv ‘nin altına düşerse, sıvı
yersel olarak buharlaşır ve
kavitasyon meydana gelir.
Yersel P ,Pv ‘nin üzerine çıktığı
zaman kavitasyon durumu ortadan
kalkar.
Kavitasyonun ortadan kalkması
sırasında şiddetli bir gürültü olur ve
bu da makine parçalarına zarar
verebilir.
Kavitasyon gürültülüdür ve
maddesel titreşimlere sebep olabilir.

6 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

Enerji ve Özgül Isılar
Toplam enerji E, is birkaç tane enerji biçiminden
oluşur: ısıl, mekanik, kinetik, potansiyel, elektrik,
manyetik, kimyasal ve nükleer.
Enerji birimi joule (J) veya İngiliz ısı birimi
(BTU)’dur.
Mikroskobik enerji
İç enerji u hareketsiz akışkan içindir ve moleküler
hareketten kaynaklanır.
Entalpi h=u+Pv hareketli akışkan içindir ve akış enerjisi
içerir (Pv).
Makroskobik enerji
Kinetik enerji ke=V2/2
Potansiyel enerji pe=gz
Elektrik, manyetik, kimyasal ve nükleer enerjinin
yokluğunda, toplam enerji
e=h+V2/2+gz.
7 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri
Sıkıştırılabilirlik Katsayısı
P ve T ‘nin değişimiyle akışkan hacmi nasıl değişir?
Akışkanların T ↑ veya P ↓ ile hacimleri genişler
T ↓ veya P ↑ ile akışkanların hacimleri azalır
Hacim değişikliklerini P ve T ‘deki değişimle ilişkilendirebilmek
için akışkan özelliklerine ihtiyacımız var.
Sıkıştırabilirlik Katsayısı
 P   P 
  v      
 v T   T
Hacimsel genleşme katsayısı
1  v  1   
      
v  T  P   T  P
P ve T ‘nin etkileri birleştirildiği zaman aşağıdaki gibi yazılabilir
 v   v 
dv    dT    dP
 T  P  P T

8 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

Viskozite

Viskozite, hareket
halindeki bir
akışkanın iç direncini
belirten bir özelliktir.
Akan bir akışkanın
akma yönünde
uyguladığı kuvvet
direnç kuvvetidir ve
bu kuvvetin
büyüklüğü kısmen
viskoziteye bağlıdır.

9 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

Viskozite
Viskozite için bir bağıntı elde
etmek üzere aralarında ℓ kadar
mesafe bulunan iki geniş paralel
plaka arasındaki akışkan
tabakasını göz önüne alalım.
Kayma gerilmesinin tanımı
 = F/A.
Kaymama şartını kullanarak,
u(0) = 0 ve u(ℓ) = V, hız profili ve
değişimi u(y)= Vy/ℓ ve du/dy=V/ℓ
Newtonian akışkan için kayma
gerilmesi: = du/dy
 , dinamik viskozite ve birimi
kg/m·s, Pa·s, veya poise.

10 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

11 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri
12 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri
Viskozimetre
Viskozite nasıl ölçülür? Dönen bir
viskozimetre.
İki tane aynı merkezli ℓ boşluklu sıvı
dolu silindirler.
İçteki silindir dönüyor,dıştaki ise sabit.
Kayma gerilmesinin tanımından:
du
F  A  A
dy
Eğer ℓ/R << 1 ise,silindirler düz bir
levha olarak düşünülebilir.
Tork T = FR, ve teğetsel hız V=R
Islak yüzey alanı A=2RL.
 ‘yü hesaplayabilmek T ve ölçülür

13 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

Yüzey Gerilimi
Sıvı damlacıkları içleri sıvıyla
dolu küçük küresel balonlar
gibidir. Sıvı yüzeyi ise gerilmiş
elastik bir zar benzeri davranış
sergiler.
Bu gerilime neden olan çekme
kuvvetidir
Sıvı moleküllerinin birbirlerini
çekmelerinden kaynaklanır
Yüzey gerilimi s. olarak
adlandırılır
Yüzeydeki molekül üzerine
etkiyen çekim kuvvetleri simetrik
değildir.
Yüzeydeki molekül üzerine etki
eden ve gaz moleküllerinin
sıvının içersine doğru
çekilmesine sebep olan çekme
kuvvetleridir.

14 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

Kılcallık Etkisi
Kılcallık etkisi, sıvıya daldırılan
küçük çaplı bir borudaki sıvı
yükselmesi veya alçalmasıdır.
Kılcal bir boruda yükselmiş
sıvının eğrisel serbest yüzeyine
meniscus denir.
Su camı ıslattığı için suyun
meniscüs eğimi daha fazladır.
Civa camı ıslatmadığı için civa
meniscüs eğimi daha küçüktür.
Kuvvet dengesi kılcallık
büyüklüğündeki artış olarak
tanımlanabilir.

15 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri

16 Bölüm 2: Akışkanların Özellikleri