Ang epiko ay isang uri ng panitikan na nagsasalaysay tungkol sa kabayanihan at pakikipagtunggali ng pangunahing tauhan laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil ang mga tagpuan ay pawang kababalaghan at di-kapani-paniwala. Isang kuwento ito na punong-puno ng kagila-gilalas na mga pangyayari. Bawat pangkatin ng mga Pilipino ay may maipagmamalaking epiko. Ang salitang epiko ay mula sa salitang Griyegong "epos" na nangangahulugang salawikain o awit. Isa itong mahabang salaysay na anyong patula na maaaring awitin o isatono. Hango ito sa pasalin- dilang tradisyon tungkol sa mga pangyayaring mahiwaga o kabayanihan ng mga tauhan. Layunin nitong pukawin ang isipan ng mga mambabasa sa pamamagitan ng nakapaloob na mga paniniwala, kaugalian at mithiin ng mga tauhan. May nagsasabing ang epiko daw ay hango sa pangalang Kur, isang lalaki na kinuhang manunulat ng mga Español sa kanilang kapanahunan dahil sa kaniyang likas na pagiging malikhain at matalino. Lahat ng kaniyang isinulat ay tinawag niyang epikus, na di kalaunan ay tinawag ng mga Español na epiko na ang ibig sabihin ay “ dakilang likha”. Mahalaga sa mga sinaunang pamayanan ang epikong-bayan. Bukod sa nagiging aliwan ang epiko, ito ay nagsisilbing pagkakakilanlang panrehiyon at pangkultura. Ginagamit ito sa mga ritwal at pagdiriwang upang maitanim at mapanatili sa isipan ng mga mamamayan ang mga kinagisnang ugali at paniniwala, gayundin ang mga tuntunin sa buhay na pamana ng ating mga ninuno. Pagsasanay
Isa sa mga katangiang taglay ng epiko ay ang
pagkakaroon nito ng mga pangyayaring may kababalaghan. Isa-isahin ang mga kababalaghang nakapaloob sa binasang epiko. Pagkatapos, sagutin mo ang tanong: “Sa iyong palagay, paano nakatulong ang nasabing kababalaghan upang makilala ang mga tauhan? “ Gamitin mo ang dayagram sa iyong pagsagot.Gawin sa papel. Gayahin ang pormat. Mga Kababalaghan
Para sa akin, nakatulong ang mga kababalaghan sa
epiko sa pagkilala ng mga tauhan sapagkat __________________________________________________ __________________________________________________ __________________________________ EPIKO Dala ng mga ninunong nandayuhan sa Pilipinas ang mga epiko. Mahabang tulang pasalaysay ito
tungkol sa kabayanihan ng pangunahing tauhan.
Naglalaman ang epiko ng mga pangyayaring di kapani-paniwala.
Mga Tanda ng Epiko:
1. Ang pag-alis o paglisan ng pangunahing tauhan sa sariling tahanan. 2. Pagtataglay ng agimat o anting-anting ng pangunahing tauhan. 3. Ang paghahanap ng pangunahing tauhan sa isang minamahal. 4. Pakikipaglaban ng pangunahing tauhan. 6. Mamamagitan ang isang bathala para matigil ang labanan. 7. Ang pagbubunyag ng bathala na ang naglalaban ay magkadugo. 8. Pagkamatay ng bayani. 9. Pagkabuhay na muli ng bayani. 10. Pagbabalik ng bayani sa sariling bayan. 11. Pag-aasawa ng bayani.
Kung magpopokus sa tatlong punto: ang paulit-ulit na
paksa at tema, ang pagsasalarawan ng mga lalaking bayani, at ang mga pangunahing babaeng karakter sa istorya; ating makikita kung paano naipakikita ng epiko ang kultura ng isang pangkat ng tao. Sariwa ang hangin na humihihip sa karagatan. Mas masarap ang pakiramdam ko ngayon kaysa noong nakaraang buwan. Kapansin-pansin din ang tubig na umaalon sa dagat na maituturing kong kasinlinaw ng kristal. Di- gasino mang maingay dito ,wala man ang ingay na matagal ko nang kinagisnan, alam kong masasanay rin ako. Naalala ko tuloy ang pook na pinasyalan namin ni inay noong bata pa ako. Magkasingganda ang pook na iyon at ang lugar na kinatatayuan ko ngayon. Simputi rin ng bulak ang buhangin doon. Akala ko iyon na ang una at huling araw na makadadalaw ako sa ganoong klaseng lugar. Sa mura ko kasing edad noon , alam ko na ang hirap na pinagdadaanan ng aming pamilya kaya napilitan akong magbanat ng buto kahit wala pa sa panahon. Buti na lang kinaawaan ako ng Poong Maykapal. Inialis ako sa nakasusulasok na lugar at dinala ako sa lugar na singganda ng paraiso. Salamat at nakilala ko si Sir James Bossier. Pansamantala man ang pananahan ko dito, batid ko na sa aking pagpupursige kasama ng aking pamilya ay makababalik ako dito upang manirahan. Hanguin sa loob ng teksto ang mga pahayag na nagpapakita ng paghahambing. Sariwa ang hangin na humihihip sa karagatan. Mas masarap ang pakiramdam ko ngayon kaysa noong nakaraang buwan. Kapansin-pansin din ang tubig na umaalon sa dagat na maituturing kong kasinlinaw ng kristal. Di- gasino mang maingay dito ,wala man ang ingay na matagal ko nang kinagisnan, alam kong masasanay rin ako. Naalala ko tuloy ang pook na pinasyalan namin ni inay noong bata pa ako. Magkasingganda ang pook na iyon at ang lugar na kinatatayuan ko ngayon. Simputi rin ng bulak ang buhangin doon. Akala ko iyon na ang una at huling araw na makadadalaw ako sa ganoong klaseng lugar. Sa mura ko kasing edad noon , alam ko na ang hirap na pinagdadaanan ng aming pamilya kaya napilitan akong magbanat ng buto kahit wala pa sa panahon. Buti na lang kinaawaan ako ng Poong Maykapal. Inialis ako sa nakasusulasok na lugar at dinala ako sa lugar na singganda ng paraiso. Salamat at nakilala ko si Sir James Bossier. Pansamantala man ang pananahan ko dito, batid ko na sa aking pagpupursige kasama ng aking pamilya ay makababalik ako dito upang manirahan. 2 URI NG PAGHAHAMBING Paghahambing na magkatulad
Ginagamit ito kung ang dalawang pinaghahambing ay
may patas na katangian. Ginagamitan ito ng mga panlaping kasing, sing,magsing at magkasing o kaya ay ng mga salitang gaya,tulad, paris, kapwa, at pareho. Paghahambing na di-magkatulad Ginagamit ito kung ang pinaghahambing ay may magkaibang katangian. May dalawang uri ito: 1. Pasahol- Kung ang pinaghahambing ay mas maliit, gumagamit itong mga salitang tulad ng lalo, di- gaano, di-totoo, di-lubha, o di-gasino hal. Lalo siyang gaganda kung siya ay magpapagupit.
2. Palamang- Kung ang hinahambing ay mas malaki o
nakahihigit sa pinaghahambingan, gumagamit ito ng
mga salitang higit, labis, at di-hamak. hal. lalo siyang gumanda nung siya ay Modernisasyon / katamtaman Naipapakita ito sa pag-uulit ng pang-uring may panlaping ma-, sa pamamagitan ng salitang medyo sinusundan ng pang-uri, sa pamamagitan ng katagang sinusundan ng pang-uring nabuo sa pamamagitan ng mga panlaping kabilaang ka-han.