You are on page 1of 137

Luminary Magazine Volume 4, No.

3 1
2 Luminary Magazine Volume 4, No. 3
“tvif;tdrf.rl0g'”
(1) ppfreS af ompmayvGwv f yfciG &hf aSd p&ef
(2) tm%m&Sipf epfreS o
f r#wdu k zf suf&ef
(3) 'Dru
kd a&pDawmfveS af &;tiftm;pkrsm;ESihf
vufwGJ aqmif&Guf&ef
(4) jynfol jynfom;wdk h.cHpm;csufudk wifjy&ef//

“zdwfac:tyfygonf”
EdkifiHa&;/vlra+ &;/pD;yGg;a&;
tawG;tjrif aqmif;yg;rsm;
a0zefa&; aqmif;yg;rsm;
uAsm/0wWKwdk/umwGef;/yef;csD rsm;udk
rnfolrqdk vGwfvyfpGm ay;ydk hEdkifygonf//
pmrlrsm;udk(15)&ufae h
aemufqHk;xm;jyD; ay;ydkΠ}uyg&ef
arwWm&yfct H yfygonf//

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 3


rmwd u m
tvif;tdrpf um; pmrsuEf mS 6
uAsm
acwfpm;aewJh ol&eD 8
'DZifbmeJ h Zefe0g&D {y&,f 10
tarhukd ajymjycsiw f ,f ausmpf mG vif; 11
tnw& &ifco kH H wif+rdKifp;kd 12
tnw& ol&aJ umif;rsm;&J h atmifcdkifjrifh 14
vjynfnh xGe;f +idr;f 15
av;pm;v#uf armifarmifarmf 16
ar#mw
f ikd ;f a0; rif;waygi;f 17
wnfrh wfpw d f rdjrefrm 18
bk&m;&du k rf nfh EGm;irdu
k f hh Zm*em 19
=u,fa=uGajr&dik ;f armifon Hk 20

tvif;tdrf umwGef;
tvif;tdru
f mwGe;f AZY 21

vlxkOD;vS &mjynfh *g&0gjyK pmrsufESmrsm;

vlxOk ;D vS ESpwf pf&myG(J uAsm) armifprG ;f &nf 23


usaemft h az vlxOk ;D vS &Jabmfz;kd oHacsmif; 24
vlxOk ;D vS &mjynfyh JG o0%fvm$ armifprG ;f &nf 25
vlxOk ;D vS &mjynhyf JG trSww f &pum; OD;0if;wif 27
vlxOk ;D vS &mjynfo h kd h armifprG ;f &nf 35
vlxOk ;D vS&J h wdik ;f &if;om;&d;k &m h h h armifprG ;f&nf 42

4 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


EdkifiHa&; / okw / &o aqmif;yg;/ 00wˆKwdkrsm;
wduk yf 0JG ifrvm; h h ph pfu|ecf rH vm; xl;wifh 44
ppftm%m&Sipf epf oufp;kd &Snaf pol armifpdk;csdef 50
jrefrmEdik if aH &;tajctaeeJ h 2010 armifaumif; 54
avmif+rdKufrw S w f rf; udak t;csr;f 65
[D;&d;k rS ZD;&d;k odk h &Jabmfausmo f ef; 68
vli,fEiS hf vGwv f yfa&; &J+idr;f 77
vl wifjrifah rmf 81
aejynfawmfyjkH yifeJ h 2010 '¾m&D aumhom; 84
azazmf0g&DzGm; rd;k aumif; 88
ewfjynfay:rS h h 'h u k rQ sm; ca&mif; 93

tcef;quf EdkifiHa&; tawG;tac:


p=um0VmxJu'dik ,
f mvufwpf rd;k ajropf 98

tcef;quf 00wˆK
wHv#yaf &$jynf tydik ;f (8) cGgnKd 106

bmomjyef tcef;quf
tdraf jrSmifavSmiftrd f tcef; (28b) armifarmifvwf 120

tcef;quf EdkifiHa&;tawG;tjrif
'Da&jrifo
h pf jroef;wifh 124

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 5


tvif;tdrfpum;
avmuY jzwfoef;pD;qif;=u&mwGif ta[mif;ESihf topf
onf "rRwmyifjzpfonf/ tcsed u f mv wckwiG f topf topfwkd o h nf
aemifumvwckwiG f ta[mif;jzpf&jyef.// wcgw&HwiG rf l ta[mif;
wdk o h nf wzef topfjzpfaewmrsKd ; vnf;&S. d // topfrsm;Yvnf;
t+rJopfviG af er_rsm;vnf; &Sd wwfao;.// odk ah omf&mS ;yg;vS.//
wcsKd rh opfcif uyifa[mif; aewwf.// vlom;wdk v h nf;
xdk th wlyifjzpfa=umif;udk vlw@kd . b0&yfwnfrr_ sm;Y awG jh rifEikd o f nf/
vl b h 0wckukd av#mufvrS ;f =u&mY b0&yfwnf azmfaqmifzefw;D
a&G;cs,rf o _ nf rdrd twGuaf &m vlry_ wf0ef;usif twGuyf g ta&;}u;D
vSayonf/
vl havmuwGif vlom;wdk htwGuf pHrSwfausmufrsm;/
ol&Jaumif;tmZmenfrsm;vdk.// vlom;rsm;wGif vlavmuESifh
vlry_ wf0ef;usiu f kd aumif;usKd ;/ aumif;arG jyKcJh olEiS hf qd;k usKd ;qd;k arG
jyKcJo h [ l I l &S. d // pHaumif;ESihf pHq;dk [kyif qd&k ayrnf// vl ah vmu
vl yh wf0ef;usiu f kd uk, d u f sKd ;riJb h J aumif;usKd ;jyK tepfemcH/ tywf
wukwf }udK;pm; aqmif&GufcJh olrsm;udk ol&Jaumif; tmZmenf
[laom pHEe_ ;f jzifh vlw@kd armfueG ;f wifwwf=u+y;D / trsm;tusKd ;twGuf
riJhuGufyJ twW rmefrmersm;udk a&S hwef;wif+yD; udk,fusdK;om
xdyw f ef;wif aqmif&u G cf ohJ w l kd o h nf avmuudk tusKd ;rjyKyJ qd;k arG
qd;k usKd ;rsm;udo k m csex f m;cJ=h uonf// xdo k w l kd o
h nfum; ordik ;f pmrsuf
ESmwGif rJnpf+yD; vl&mr0if ordik ;f qd;k om&S=d u&.//
Tonfukd vlom;wdk h ordik ;f &mZ0ifwiG f xifxif&mS ; &Sm;
awG jh rifEikd . f // ud, k o f rdik ;f ud, k af &;=uonfh vlom;wdk w h iG f ud,
k b hf 0
udk,f a&G;cs,f&yfwnfaqmif&Gufr_onf udk,f@ordkif;yifjzpfonf//
ud, k o hf rdik ;f onf ud, k Ef iS w
hf u kd &f ukd o f ufqikd o
f vdk trsm;oligEiS hf vnf;
oufqdkif. tb,fa=umifh qdkaomf vlqdkonfum; wOD;w

6 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


a,muf w nf ; aeaom owW 0 gr[k w f / / vl @ h t od k i f ; t0ef ; vl r _ y wf 0 ef ; usif E S i f h
todw&m;udk vufuikd jf yKxm;=uolrsm;jzpfaoma=umifh yifwnf;//
tvif;tdrf&Jabmfwdk@onf vlom;rsm;yifjzpfonf// rdrd ukd,fudkcspf.
rdrd.vlr_todkif;t0dkif;udkcspf. odkaomf twWudka&S@wef;rwif// odk htwGuf rdrdESifh
vlry_ wf0ef;usiu f kd apmifah &Smuf. umuG,. f // vGwv f yfru _ kd azmfaqmif. rw&m;r_ukd
iHk hrcH// trSef w&m;udk azmfaqmifygonf// ol&Jaumif;tmZmenfrsm;udk OD;n$wf
armfueG ;f xd;k ygonf// *g&0w&m;ESihf ordik ;f tarGqufc. H a[mif;EGr;f aqG;ajr ah er_ukd
vufrcH// avmuopfukd wyfruf. }udKqdu k m av#mufvrS ;f onf//
jrefrmhordik ;f pmrsuEf mS wGif jrefrmhvcl |ef vlaumif;rsm; ajrmufrsm;pGm&S. d //
bmoma&;/ vlra_ &;/ pD;yGg;a&;/ pmay,Ofaus;r_ paom Edik if aH &;avmutoD;oD;rS
txkx d akd om ol&aJ umif;tmZm enfrsm;udk tvif;tdrrf S OD;n$w*f g&0jyK./ txl;ojzifh
jrefrmEdik if aH wmfEiS hf jrefrmhvl t h zGJ t
h pnf;twGuf pGr;f pGr;f wrHtm;pdu k f aqmif&u G rf _
jyKc=hJ uaom yk*Kd~ vrf sm;udjk zpfonf/ tvif;tdrf pmay&Jabmf rsm;onf pmayudk uk, d pf m;
jyKum Edik if EH iS hf vlrsKd ;twGuf trSew f &m;bufrS &yfwnf+yD; umuG,cf ck H azmfaqmif
&yfwnfcahJ om ESpf (100) jynf h vlxOk ;D vStm; n$e;f qdak rmfueG ;f xd;k *g&0jyKygonf//
pmayonfjynfol@twGuf[laom rlESifh tkyfcsKyfcH jynfolvlxkzufrS &yfwnfum
acwftqufquf tkycf sKyfol vlwef;pm;rsm;tm; &yfqikd ;f &yfwnfaom vlxOk ;D vS.
vlEiS rhf l udk ur`n;f xd;k yg.
vlr_b0 tzufzufrS ysufpD;edrfhus qkwf,kwfaeaom ppftkyfpk. ppf
tm%m&Sif pepfatmuf jrefrmhvrl y_ wf0ef;usiw f iG f vlxOk ;D vSvkd yk*Kd~ vrf sKd ;ajrmufrsm;pGm
ay:xGuv f map+yD; jynfov l l xkb0rsm;vGwaf jrmufap&ef ta[mif;rsm;udk azmuf
xGu+f yD; topftopfrsm; cHpm;Edik &f ef tvif;jyKygonf//
tm%m&SifrSefor# usqHk;ap&rnf//
tvif;tdrf&Jabmfrsm;

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 7


acwfjydKif cHpm;r+ uAsm

acwfpm;aewJh
bmompum;
ud, k u f vdu k w f if&r,fh aus;Zl;awGe@J
ud, k t f ay:vmwif=uwJh aus;Zl;awGe@J
tcef;xJaus;Zl;awG &_y, f u
S cf wf z&dzk &Je@J jyef@usv
J @kd
b%ft0rSmvnf; 'Daus;Zl; @ @ @
[dw k ,ft0rSmvnf; 'Daus;Zl; @ @ @
ycH;k ykw/f vrf;awG@/ vJus / jyefx@ @ @'aD us;Zl;
aus;Zl;awG[m pdpk pd ed @J AGux f
'D=um;xJ vl}uHK eJ@ xnfah y;vdu k w
f hJ aus;Zl;awGu&Sad o;
aus;Zl;udk ycH;k ay: wbufwxnfvkd &pfywfxm;=u
t0wfwef;ay:vnf; tuFs aD wGcsw d q f x JG m;ovdk ypfwifvu
kd =f u
+rdK @txGu/f zdwpf mu'f/ arG;ae@/ r*FvmyGJ Concert @ @ @
aus;Zl;awG @ @ @aus;Zl;awG rsupf u d &kd y_ f
ta@&u S w
kd pfaygi;f vnf; 'Daus;Zl;
taemufuw kd pfEw _ v f nf; 'Daus;Zl;
aus;Zl;eJ@ aus;Zl;wd@k aygi;f oif;
aus;Zl;r}uD;u aus;Zl;av;awGarG;zGm;
aus;Zl;wifcsiv f eG ;f ygv@kd aus;Zl;wd@k ukd zdwaf c:
aus;Zl;u aus;Zl;udk {nfch aH e&
aus;Zl;awGe@J aus;Zl;awGjyefawG@
aus;Zl;awG pum;vufqakH jym=u
aus;Zl;u aus;Zl;awGukd qm;cwfaomufwhJ
aus;Zl;uef;ieJawGuakd wmh @ @ @ odyrf ek ;f qdyk J

8 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


aus;Zl;pum;qdw k m tar&duefa':vm b,favmufe@J nrD #vJ
urBmah ps;uGurf mS aus;Zl;[m odoo d mom jrifw h ufvmEdik vf m;
wcsKd @pmoifausmif;rSmaus;Zl;udk yvyfpwpftyk f ysKd ;axmifae=u+yD
tm&SEiS t hf mz&du aus;Zl;Edi_ ;f ,SOrf Z_ ,m;twuftusukd odvm;
aus;Zl;&J @ 'Duae@ayguaf ps; b,favmufvJ
aus;Zl;u b,fvykd pkH v H J b,fob l ,f0g aoaocsmcsmjrifz;l vJ
aus;Zl;&J@toufu b,favmuf&+dS yDvJ
aus;Zl;xH E-mail b,fvykd @kd v@kd &rvJ/ vdik ;f cGb J ,favmufvJ
aus;Zl;udk wpfurBmvH;k u od=uvm;
aus;Zl;udk b,fEild if u H rqdk b,fbmompum;ESiahf jymajym em;vnfwmyJvm;
tdwaf yguu f sovdak us;Zl;awG wa0ga0gxu G uf s aewJah e&mudk vdu k jf y&rvm;
txl;ojzifh aus;Zl;utaygi;f toif;qef@w,f
aus;Zl;udk tqH;k pD&ifz@kd b,fou l b,fvrkd S rwwfEild cf b hJ ;l
wpfcgu +rdK@wiG ;f rSm Edil if u H ;l vufrw S af umuf&vd@k
ydik &f iS u
f jkd yefay;vdu k w
f thJ cgow k w f ;D okwjf ymeJ@ jyefvm+yD; jyef,o l mG ;av&J@
aus;Zl;wifpum;awmif ajymroGm;cJb h ;l
aemufwpfcg [rf;zke;f wpfv;kH xyfaumuf&wmudk
jyefay;vdu k af wmh
“[kwu f hJ @ @ @aus;Zl;bJ @ @ @ aus;Zl;wifygw,f”eJ@+yD;oGm;w,f
aus;Zl;udk bmvkypf m;vd@k &rSmvJ
vl}uD;rif; tjrifyaJ v? ?

ol&eD

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 9


'DZifbmeJ h ZEM0g&D yef;&xm;

ESpaf [mif; v_yaf jcG


yef;a=uGa[mif;rsm;
'DZifbm&xm;u o,faqmif
[dt
k a0; axmifpEk pS rf sm;qDokd ?h
'DZifbm yef;&xm;wJh
vl@tzG@J tpnf; awmtkyaf wGxJ
ESpo
f pfO;D
jzwfoef;qJ wa&G@a&G@rmS
tzl;zl; tyGiyhf iG hf
ygroGm;yJ usecf hJ
tqifq h ifh tpD&D
awmwGi;f om;&dik ;f wd&p>mefrsm;
&moDopfqD o,faqmifomG ;
tiftm;}uD;ol tEdik &f
ZEM0g&D yef;&xm;?
ykwyf G npfax; ,Ofaus;r_ta[mif;udk
taxmiftaomif; 'DZbFm&xm;rsm;u
csex
f m;&pfchJ —?

tdk — ZEM0g&D &J@


oif&h @J yef;&xm;OD;acgi;f xuf
vif;vuf ar$;=unf
&moDopf yef;refopf
zl;opfcsq D J pDaeqJrmS
'DZifbm&xm; / cseo f mG ;cJw
h hJ
,Ofaus;r_ yef;yGit hf akd [mif;udk
oifah cgi;f xufrS / jyif;xefjyif;jy
ajcGcsvu kd af yawmh ?
{y&,f
ZEM0g&D 10 / 2010

10 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


tarhuakd jymjycsifw,f

'Dru
kd a&pD vl@tcGit hf a&;qd+k yD; atmf[pf
pifjrift
h xuf&@J a&mifprkH ;D atmufrmS
a&$&nfprd f avmufaumifwcsKd @
wvl;vl;eJ@ jrL;wl;ae=uw,f/

tawmifayguaf e=uwJh
=uGuof cl ;kd wcsLd @

t"Ge@f &n
S f awmfveS af &;xJrmS
ckeyf saH usmvf m$ ; aysmyf g;ae=uw,f/
tareJ@&mG udk vGr;f vGe;f vd@k
tjyefvrf;udk ar#maf ewJo h m;
awmfveS af &; c&D;&Snx f rJ mS
opPmw&m;awG t&nfaysmf
&d;k om;r_awG upOfu h v#m;eJ@wyfysuf
tpG,x f uG +f yD; rmefzo
D al wG&@J =um;
cE pDW vufusew f &m;av;udk
tEdik u f si+hf yD; twif;zuf
xGuaf ewJah 'goawGukd
jyefrsKd csaerdw,f tar ?

ausmfpmG vif;(&d;k r)
08/ 01/ 2010

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 11


tnw& &ifco
kH H

tvSrqiftoGirf aJG yrJh


b0tjriftpOf&yJ gbd
&iftonf; oef@oef@=unf ?

tqif;twuf
eif;csu'f g%f tpOfcv H @kd
oifu h ,kd cf H ajc&mxif;ayr,fh
wufqif;ol xnfrh wGuaf omfvnf;
iJu
h u
G pf &m {nfch ef;aqmifo@kd
pdwrf eS ;f a,mif vSr;f &nfp;l +yD;
ayvl;ae ajrr_e@f tpkEH iS hf
ajcokwcf kH b0ifr!S;kd
wd;k vd@k &yfwnf ?

tvSEHkcsm aomuawGv#if
b0r_pH mG igav#mufvrS ;f avcdu k f tvS rqiftoGiEf yk af yr,fh
atmufwef;Y aemufwef;usonf[k b0tjrif tpOfxw k af vwJh
aomucsnf b0tawG;eJ@ ajcokwcf kH igjrifrad vawmh
avmuonf rr#ao;yg[k &if+idb, G f rzG,t f awG;awGvnf;
[pfa=u;G um &efrI l vGiahf jy;a&Smif av#majyusygv@kd
omonfo h l rsurf mefcswd f avmu {nfch ef;aqmifY
pdwxf rJ mS temwnf zHrk avSmif jrLrv$m;&atmif
rsu&f nfyu l &ifcakd tmif; ? wwftm;or# 0ifumulz@kd
pdw=f unfjzL b0tjrifzufawmh
ig &h @J &if aomuxGuv f @kd
tm;zufvn S ahf jymif; ? ?
wifjrdKifp;kd (aumvd,)

12 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


tnw& ol&aJ umif;rsm;&J rh nDnmwJh
ajzmifrh wf opPmvrf;rsm;

'\e rqefwhJ pnf;rJu h rf;rJh aoewfusnq f aH wG


acwfe&H x H J acguw f ek @f acgujf yef xd;k azgu0f ifa&muf
rSwrf w
S &f & ajcwdak tmif av#mufvrS ;f vJ /
rSww f rf;rJh ql;cvkwt f jynfeh @J twdwf ypPKy`ev f rf;
c&D;rwGiaf tmif ajcmufveS @f pdwaf rmyrf;
iwfrw G f acgi;f yg;r_'g%u f kd ckcpH pfvkd umuG,af e&if;
pGe&f w J pfaumifvkd avmui&Jukd xd;k ppfqifw,f ?

wjzKwfjzKwfa=uGvu kd f wzGzaG jymvdu k ef @J


'Dar#mv
f ifch suf }uD;}uD;rm;rm; [mvm[if;vif; &ifciG rf mS ydu k &f if;
oHajccsi;f cwf tvif;r_e0f g;0g;udk tm;ud;k w}uD; ar$aESmuf
oJ}uD;rJ}uD; qif;&J csKd @whJ ae@&ufrsm;rSm
oHywfrukef pdw"f gwf use;f rmzd@k awmh vdt k yfw,f ?
yg;a& em;a& wGe@f vmaewJh ae@&ufrsm;rSm
yg;&nf eyf&nf pm&dwW vrf;a=umif;rrSm;zd@k
pufr&Sw d hJ &Guaf vSi,fe@J &Guv f i$ hf
emusirf ek w f ikd ;f xJ yef;&dik ;f yGio
hf vdk
avjyif;xHrmS &ifu h sujf cif;udk em,l arG;zGm;cJw h ,f ?

roefrpGr;f csKd if;axmufaxmufxm;wJh tvif;


ruse;f rm t[m& csKd @wq hJ J owif;
rjrif&wJh tem*gwrf mS
v#Kd @0u
S f cif;usi;f jyoxm;w,f ?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 13


aomutyl pdwu f ;l rsm;udk
&J&ifh 0dOmOfawG at;pufpuf 0ify;l vdu k w
f ,f /
oHvufo;D vdk rma=umwJh El;!HEh v
S ;kH om;udk
acwf=urf;=urf;u xufjcrf;cGcJ @J w,f ?

tdyu
f yfrmS aiGtojymr&Sd
pdw"f gwrf mS a&$&wem twdcsxm;
tn=w ol&aJ umif; emrnfrhJ =u,fyiG rhf sm;&J@ psmyerSm
rwnf+idrwf hJ aumif;uif&@J tonf;[m
tm;rvdk tm;r& xm0& a=urGc+hJ yD ?

tqd;k trSm;udk ud, k af pmifw h yfrsm; tjynfch s


trSew f &m;u wpfu, kd af wmf qENjy
wG,&f mrJh ay;qyfra_ wGu
tumuG,rf hJ aq;xyfuv k @kd r&atmif qd;k 0g;vmcsed f
tn=w ol&aJ umif;rsm;twGuf
yef;uke;f vJ rpGycf siaf eyg /
yef;acG rcscsiaf eyg /
uH=urRmudk vufrajrmS uf
vuf&nfwjyifwnf; qufav#muf
rnDnmwJh ajzmifrh wf opPmc&D;vrf;udk
tyrf;r}uD; qufazmuf=uyg ?

atmifcikd jf rifh

14 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


vjynfhn

xufaumif;uif tmumjyifrmS
=u,fpifawG ar#mv
f iG ahf e&J@ /

vH;k 0ef;wJh urBm}u;D xJrmS


a&$ArmawG ajy;vGiahf e&J@ /

rsm;jym;wJh jrefrmaxmifawGrmS
ol&aJ umif; 2000 ausmf &Sad eav&J@ /

jrefrmjynfom; oef; 50 =um;rSm


tm%m&l; ppfbvD ;l wpk &Sw
d ,f /
wdik ;f eJ@jynfe,f q,fah v;ckrmS
wd@k acgi;f aqmif a':pk &Sw
d ,f /

igw@kd &@J &ifbwfxrJ mS


trSew f &m;twGuf opPm&Sw
d ,f /

ra0;awmhwhJ tcsed w f ckrmS awmh


tm%m&Siw f pk csKyf+idr;f +yD;
+idr;f csr;f oGm;wJh jrefrmjynfrmS
igw@kd awG jyefq=kH ur,fa[h ? ?

xGe;f jidr;f (abmufaxmfom;)

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 15


av;pm;v#uf
aumif;usKd ; jzma0
a'gi;f rsKd ;awGu
Edik if H +idr;f csr;f
&$iv f ef;ap&ef
oH"Xd mefjzifh
t=urf;rzuf
ZGv J ufeuf ESihf
wdu k yf JG 0if=u
a':pk pdwrf sKd ;
&ifrmS ysKd ;v#uf
wdik ;f usKd ; aqmif&u G f
jynfo@l twGuf
awmfveS f wdu k yf JG
qifE=J$ u&if;
(2010) ESpaf xmifw h q,f
tjiif; ryGm;
a&G;aumufyu JG kd
trsuf a'go
0Hyak vGOm%f
rxGuaf p& ? taumuf}uHjzifh
pDpOf usi;f y
e t z tm;
wduk yf JG 0if=u ?

'DrD u
kd a&pD
yef;wdik q
f u D kd
pnf;vH;k nDnm
jynfom,mzd@k
ta&muf csw D uf=uygp@kd ?
armifarmifarmf
('D r d k u a&pD w d k u f y G J 0 if &J a bmf r sm;tm; tpOf a v;pm;OD ; !G w f v #uf )

16 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


ar#mf a vwd k i f ; a0;

wu,fajymwm ...
tarSmifcwJn h qdk
arSmifjyjy +rdK@av;qD
a,mifee taqG;awGe@J
c%avmuf awG;aecsirf w d ,f ?
ig h twGuf vif;jywJh vrif;
b,ft&yfrmS rif; 0if;yaeovJu, G f .....?
wu,fajymwm ...
tom;xJu azmufxu G f
qm;xJu avmuf twGuaf wmh
ig h twGuf ulaqG;
bmhtwGurf S ylay;raeyge@J ...
rxl;jcm;wJh ar#mv f ifjh cif;
reufcif; qdw k m
ig t
h wGuf tvum;
pdwu
f ;l eJ@ yHak zmf
arG;&yfrmS aysmzf @kd ta&;

atmf ...
a&$jynfawmfa&
ar#maf vwdik ;f a0; .....?
rif;waygif;
(Sheffield) England

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 17


wnfrh wfpw
d f

acgi;f aqmifpwd "f gwf


wnfrh wfcsvrS ;f
o,fy;kd xrf;=u
=urf;onfrod
vGr;f onfr&Sd
*wd owWd pGe@f pm;. ?

ol - av#mufaeqJ tm;cJt"dXmef
{uefopPm cdik rf ma&S@quf
ud,k ohf ufuykd if 0dOmOfapvm;a&G@v#m;
&Siof efae=uonf ?
rae@uyH&k yd f - twdwo f rdik ;f a=umif;
bk&m;wefaqmif;a&S@ jrifawG@qpkd um;
Ed;k =um;pdw"f gwf pnf;vH;k =uwJh
ausmif;om;jynfol aoG;wltouf
qufvuf&iS o f ef aygi;f rmeftiftm;
0if=h uGm;a&S@wuf c&D;qufp@kd ?

,ae@ olw@kd - b,fo@kd &adS e a0;avaxmifwiG ;f


ESp&f n
S t f usO;f cs wGe;f yd@k =uvJ
c%eJ@wpfb0 ay;qyfae&m
a0;uGma&mufjim; vufwx JG m;cJh
aemufvn S whf =unfh tm;rmef&dS
ud, k pf m;jynfol nDwal &G@vrS ;f
rdjrefrm }udK;yrf;aqmif&u G f aygi;f pkvufrsm;
jznf, h u S xf m; jynf}u;D jrefrm
om,m&Sb d @kd +idr;f csr;f bd@k ?

18 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


bk&m;&du
k rf nfh EGm;irdu
k rf sm;odk h

trSet f uef
tzefzef opPm&S=d uzd@k
oHCH o&%H *p>mrd=uygawmh
tESpAf vm tcgcgru kd =f uqJ[mrd@k
yvmwm r}uKd ufwhJ
EGm;irdu
k f awGrmS awmh
bk&m;&duk wf mom cH=uaya&mhv@kd
taomh qdv k u
kd yf g&@J ? ?
Zm*em

(udZ
k m*em touf (49) ESpjf ynfh trSww
f & az:jyygonf )

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 19


-u,fa-uGajr&dkif;

awmfveS af &;&J@ atau


&efo&l @J *so
D &D;
ppfr;D awmufxJ
w&J&J ?

aus;vuf&@J &ifuo JG H
rd;k xdno H mG ;
puUe@f e@J rjcm; ppfr;D v#aH tmuf
a=uGviG o hf mG ;cJ@ jynfb h ¾mawGvaJ ysmuf
pyg,jf zLawG ? t&d;k awGawmifvakd rmuf
tazaysmufrsm;pGm
jzLv$yiG v hf m$ taraysmufrsm;pGm
yGichf syv f m$ awG tzd;k aysmufrsm;pGm
ca&&dik ;f rsm;pGm tzGm;aysmufrsm;pGm
zl;yGiv hf m$ awG tudak ysmufrsm;pGm
tcsed rf ahJ =uGc&hJ ? nDaysmufrsm;pGm
tpfraysmufrsm;pGm
nDraysmufrsm;pGm
————rsm;pGm
————rsm;pGm
————rsm;pGm
tm%m&Sipf epfatmuf
*srG ;f xd;k wdr;f arSmuf ?

armifoHkn

20 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


tvif;tdrf umwGe;f

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 21


tvif;tdrf umwGe;f

22 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F

vlxOk ;D vS ESpw
f &myGJ

vlxk
OD;vSujkd zifh
txl; *g&0awGe@J
ezl; tcgcg c+yD;
OD;tjzmjzm csygv@kd
zl;yg&onf ?

vla&m pmyg / ylZmpygv@kd


ylZ *k%f txl;xdu k f owif;pmeJ@
OD;cdu
k &f rnf ? tvif;jzmapcJw h jhJ yif
csi;f Arm / ucsif &Sr;f awGe@J
acwfArmrSmjzifh awmifwef;aysmf yavmif ya'gi;f omy
csppf &m wrlx;l aywJh awmifapmif;rSm &0rf u,m;awGayg h
ESpw f &mrSm vlwOD;ayrd@k awmif=um;rSm rGef u&ifawG&@J
'd@k O;D av; q&mvS[mjzifh ,cif ya0yHjk yifac: a&S;pum;wd@k ukd
Armom ruygbk / a&;om;pkaqmif;um urBmjzef@cahJ wmh
urBmuyg u0drr$ ;f umy urBmtES@H csp=f unfa&;&,fv@kd
vGr;f =uav+yD OD;av;wOD;om wcgqef;avcJh
ref;tr& a&$jynfu &mjynfyh JG ? ref;tr&qDu ESpw f &myG&J ,fv@kd
vrf;jyol&,fr@kd wacwfwcgEJG ?
armifprG ;f &nf
2010 ZEM0g&D 17

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 23


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
usaemhfzciciffvlxkO D;vS
&Jabmfz;kd oHacsmif;
usaemhtf azr±Sad wmhrS usaemft h az&J@wu,fw h efb;kd udk ydo
k v
d m=uolawG
renf;bl;vd@k xifygw,f? 'DtxJrmS usaemf vnf; ygw,fv@kd q&kd if&ygr,f?
tckjyefawG;vdkufawmh wu,fvdk@omtazr±SdcJh&if vlxkowif;pm/
vlxk*sme,fqdkwm±SdrSmr[kwfbl; (usaemfrSD oavmufudkajymwmyg)? 'gqdk&if
txufArmjynfu wd;k wufoal wG/ wd;k wufwphJ mayorm;awGe@J olw@kd vy_ ±f mS ;r_awG[m
tckvdkordkif;rsdK;usef&pfyghrvm;pOf;pm;p&myg? taza&;wmawG[maysmhw,f/
rjywf o m;bl ; vd k @ qd k c sif w J h v l a wG ± S d c J h y gw,f ? 'gayrJ h tck j yef = unh f v d k u f a wmh
txufArmEdik if u H pma&;q&mtoif;v_y±f mS ;r_yjJ zpfjzpf/ pmayorm;awG a&;=uom;
=uwm awGyJjzpfjzpf/ umwGef;q&mawG/ obif0g*Depfavmu om;awGa&m[m
tazhupkd pfyrJG mS oHcsyu f mum;}uD;vdk a±S@u wufcikd ;f +yD; tm;vH;k uol@tumtuG,ef @J
a±S@w;kd cJ=h u&wmjzpfygw,f?
wu,fu taz[menf;y&d,m,fe@J rel @J aygi;f pyf&mrSm tifrwefu|r;f usif
cJw
h ,fv@kd ajym&rSmyg? olt'J v D akd ysmah ysmh ajymif;ajymif;a&;om;/ ajymqdv k yk u f ikd cf v
hJ @kd
ol@vdk&m&nfrSef;csufawGvkyfEdkifcJhygw,f? tJ'guawmh ArmjynfrSmjynfolvlxk
bufu&yfwnfwJh/ rl±SdwJhowif;pm-*sme,feJ@ xkwfvkyfa&;vkyfief; wckudk wnf
axmifEdkfifcJhygw,f/ ol@twdkif;twmeJ@ol yef;aygif;w&mzl;yGihfapcJhw,f/ aemuf+yD;
txufArmEdik if u H vli,fpmayorm;tajrmuftjrm;udk arG;xkwEf ikd cf w hJ ,f/ pwm/
pwmawGyg?
omrmefvw l a,muftaeeJ@ajym&&ifawmh taz[mtifrwefpnf;urf;±So d /l
pmzwfjcif;tyg tifrweftvkyfvkyf EdkifolwOD;vdk@ajymcsifygw,f? olpnf;urf;
±Swd ,fqw kd mrSm t&ufraomuf/ aq;vdyrf aomuf/ reufwikd ;f bk&m;±Scd ;kd / use;f rma&;
avhusichf ef;vkyw f mvdk ae@pOfaexdik rf b _ 0pnf;urf;±Sw d mudwk if ajymwmr[kwyf gb;l /
tajymtqdk ta&;tom; rSmyg pnf;urf;±Sw d mjzpfygw,f? taztajymrSm;oGm;vd@k
ta&;rSm;oGm;vdk@jy\emjzpfw,f qdkwmr±SdcJhygbl;? ol[m olrsm;udkulnDzdk@yJ
pOf;pm;w,f/ 'kuaQ y;ovdk jzpfrmS udt k ifrwef owdxm;a±Smif±mS ;ygw,f?

24 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
vlxkO ;D vS &mjynfhyGJtwGuf
pma&;q&m}uD;armifprG ;f &nf. o0%fvm$
owif;pmq&m/ pma&;q&m}uD;eJ h yHjk yifq&m}uD;jzpfol vlxOk ;D vS&mjynfyh JG
udk *syefjynfa&muf pmay&Jabmfrsm;eJ h jrefrmrdwaf qGrsm;u pkaygi;f OD;aqmif usi;f y=u
w,fvkd h =um;od&wJh twGuf usaemfwkd w h awG txl;0rf;ajrmuf 0rf;om *k%, f =l u&
ygw,f//
tckvkd pma&;q&m}uD; wOD;&J h &mjynfyh }JG uD;wckukd *k%jf yKusi;f y=uw,fqkd
wm [m ylaZmfxu kd of l ylaZmfol rSw, f rl *Fvm qdw k hJ w&m;eJ th nD r*FvmajrmufwhJ
v_y&f mS ;aqmif&u G rf }_ uD; w&yfjzpfygw,f//
yk*Kd~ vfausmw f OD;&J h &mjynfyh qJG wkd m pDpOfusi;f y *k%jf yKolrsm;twGuv f nf;
woufrmS wcgom }uHKcGi&hf wJh yGrJ sKd ;jzpfvkd h *k%, f zl , G &f m tcGit hf vrf; w&yfvnf;
jzpfyg w,f// 'ga=umifh pma&;q&m}u;D vlxOk ;D vS&J h om; wynfah wG jzpf=uwJh usaemfw@kd
u *syefjynfa&muf jrefrmrdwaf qGpmay&Jabmfrsm;udk txl;aus;Zl;wif=u&ygw,f//
jrefrmjynfrmS ppftpd;k &. zdEydS rf '_ %fa=umifh jynfyudk vGiphf ifa&muf&v dS m=u
&wJh pmay tEkynm&Siaf wGxrJ mS yef;csq D &m/ &ky&f iS 'f g&u kd w
f m 0if;az/ uAsmq&mwifr;kd
eJ ah rmifprG ;f &nf wdk o h ;kH OD;[m vlxOk ;D vS&J h om;wynfrh sm;jzpf=uygw,f//
*syefjynfrmS usi;f ywJh vlxOk ;D vS&mjynfyh u JG kd om;wynfw h OD;jzpfwhJ usaemfh
taeeJ h ud, k w f ikd w
f ufa&mufqifEjJ$ cif; rjyKEdik w f t hJ wGuf txl;awmif;yef&ygw,f//
wzufpmrsufESmodk h h h h
ol@udkzqyvqdk±S,fvpfawGu &ef±Sm'kuQay;wm[m tJ'Dvdkpnf;urf;
}uD;vGe;f wma=umihf =oZme,fy,fwck xlaxmifEikd v f @kd jzpfygw,f? om;orD;awGukd
raumif;wJph eH rlem&,fv@kd wckrrS ay;ygb;l ? jynfov
l x
l t k ay:a&m/ use&f pforl o
d m;pkuykd g
tarGaumif;awGcsex f m;cJwh hJ vlom;wOD;qd&k ifrrSm;bl;vd@k ,Hyk gw,f?
usaemfuawmh usaemhfa=umifholaemufqHk;t}udrfaxmifxJa&mufcJhwm
tyg wjcm;'kuaQ wGay;cJrh w d mudyk gawG;+yD; tazhut kd cktcg xdjcif; ig;jzmeJ@uefawmh
aerdygw,f? &Jabmfzdk;oHacsmif;

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 25


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
vlxOk ;D vSqw kd m touf (20)t&G,af vmufuwnf;u “vli,f}uD;yGg;a&;
toif;”qdw k hJ tzGJ t h pnf;wckzJG ph nf;+y;D vli,fawG&J h wd;k wuf}u;D yGg;a&;udk tpOfwpdu k f
aqmif&GufvmcJholjzpfygw,f// oludk,fwdkif t&ufraomuf/ aq;vdyfraomuf/
uGr;f ,m awmifr0g;/ avmif;upm;vnf; rzufyJ vli,fpjH y tjzpf jyKusiahf exdik +f yD;
xdyw f ef; tm; upm;orm;b0a&mufatmif usiahf qmifvmcJo h jl zpfygw,f//
ol&J }h uKd pm;tm;xkwrf a_ =umifh xdyw f ef;tm;upm;orm; tjzpfomru xdyf
wef; owif;pmq&m/ pma&;q&m/ xdyw f ef;yHjk yifq&m}u;D tjzpfukd a&muf&+dS y;D urBmod
yk*K~ v
d }f uD; jzpfvmcJyh gw,f//
'Dvpkd mayvkyif ef;awG vkyaf qmif&if;u ordik ;f ay;wm0eftjzpf usa&mufvm
wJh Edik if aH &;wm0efrsm;udv k nf; e,fcsJ h qef u h siaf &; zufqpfawmfveS af &; acgi;f aqmif
wOD;tjzpfa&S w h ef;uyg0ifqifEcJG yhJ gw,f//
zufqpfawmfvSefa&;jyD;qHk;oGm;wJhtcgrSmvnf; AdkvfcsKyfatmifqef;&J h
vGwv f yf a&; wdu k yf 0JG ifwhJ ta&;awmfyrkH mS vlxo k wif;pm/ vlx*k sme,frsm; xkwaf 0+y;D
a&S w h ef;u wm0efxrf;aqmifcyhJ gw,f// vGwv f yfa&;&wJt h cg jynfwiG ;f ppf}u;D jzpfvmvd@k
jynfwiG f +idr;f csr;f a&;twGuf q&m}uD; ocifu, kd af wmfrid_ ;f u =um;0ifzseaf jzygw,f//
urBmppf}uD; wckxyfrjH zpfygG ; rvdjk zpfvmwJt h wGuf urBm+h idr;f csr;f a&;vkyif ef;rSmvnf;
q&m}uD; ocif ud, k af wmfrid_ ;f u a&S w h ef;u yg0ifaqmif&u G yf gw,f//
vlxOk ;D vS[m q&m}uD; ocifu, kd af wmfrid_ ;f eJ t
h wl jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;eJ@
urBm+h ird ;f csr;f a&;vkyif ef;awGrmS vnf; owif;pmeJ o h mru vlu, kd w
f ikd f yg0ifaqmif&u G f
cJyh gw,f// 'Dvakd qmif&u G cf suaf wGukd vlxOk ;D vS &mjynfyh rJG mS azmfxw k *f % k jf yK=uwJth cg
zwf&e_ m=um;&oltaygi;f rSm tm;& 0rf;om *k%, f t
l m;us=urSm rvGyJ gb;l //
owif;pmq&m}u;D OD;0ifwifuawmh vlxOk ;D vS[m ESv;kH om;rSm urBmuARn;f
xd;k wJh olvkd *h % k jf yKajymqdck yhJ gw,f// ,ae v h il ,frsm;ESihf aemifvm aemufom;taygi;f
wdk rh mS owif;pmq&m}uD; vlxOk ;D vS vdk vli,frsm;jyKpk ysKd ;axmifa&;/ jynfot l aygi;f
nDnw G af &;ESihf +idr;f csr;f a&;/ wdik ;f &if;omtaygi;f csp=f unfom,ma&; twGuf pGr;f pGr;f
wref aqmif&u G of nfy;kd =uolrsm; tjzpfeJ h ESv;kH om;rSm urBmh uA`n;f xd;k Edik =f uygapvd@k
qENjyK qkawmif;vdu k yf ga=umif;//
vlxOk ;D vS&J h om;wynfh
armifprG ;f &nf
2010 Zefe0g&D
26 Luminary Magazine Volume 4, No. 3
F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
*syefjynfwGi f jyKvkyfusif;yonfh

vlxkO ;D vS &mjynfhyGJtwGuf
[Hom0wD OD;0if;wif.
trSwfw&pum;
u|eaf wmfw@kd owif;pmq&m=uD;/ pma&;q&m=uD;/ vlxOk ;D vS. ESpw f &mjynfh
arG;ae@rmS u|eaf wmf trSw&f rdwmav; u|eaf wmfajymcsiw f ,f? u|eaf wmftrSw&f
rd wmav;awGukd ajymcsiw f ,fqw kd hJ tcgusawmh vlxOk ;D vSEiS hf u|eaf wmfEiS uhf vlb0
(50) uwnf;u odu|r;f cJw h maygAh sm? u|eaf wmfu i,fw,faygh ? u|eaf wmfu t
ouf(20) avmufaygh ? vlxOk ;D vSu touf(40)ausmaf usmaf vmuf&jdS yDaygh ? u|ef
awmf b,fvv kd yk jf yD; odcv hJ q J akd wmh u|eaf wmf tvkyv f yk af ewJh pmayAdrmef r*~Zif;
Xme&J@ t,f'w D mcsKyfu OD;wif=uD; (olu rE aW v;om;) OD;wifarmifaygAh sm/ u|eaf wmf
ESithf wlvyk w
f hJ t,f'w D mwa,mufu OD;=uD;armif/ aiGOa'gi;f / a'gi;f r=uD; Ak'p< mtkyf
awG trsm;=uD;a&;oGm;wJh yk*Kd~ vfaygAh sm? 'DaiGOa'gi;f uvnf; u|eaf wmfxuf touf
(15) ESpaf vmuf=u;D w,f? u|eaf wmfEiS hf tvkyt f wlwl vkycf w hJ ,fqakd wmh olu vnf;
rE aW v;rSm q&m=uD;aiGOa'gi;f &J@ 0wˆKawG/ aqmif;yg;awGukd vufa&; ESiv hf u kd af &;ay;
zl;w,f?
q&m=u;D u yg;pyfEiS ahf jymwmudk vufa&;ESihf vdu k af &;ay;zl; w,f? rE aW v;rSm
ppfjy;D umvrSm tawmf=um=um aecJzh ;l w,f? aemufjy;D OD;av;vS ESihf olw@kd EpS af ,muf
pvH;k u &if;ES;D awmh u|eaf wmfyg EG,jf yD;awmh OD;av;vSEiS hf odcw hJ ,f aygh ? u|eaf wmf
OD;av;vSukd odjyD;awmh owdxm;rdwhJ udpu P bmav;qdak wmh OD;av;vSu tvGeu f kd
vlwzufom;tay:rSm csKo d m om,m !ifompGm tjrJwrf; pum;ajymwwfw,f?
tvGecf sKo d mw,f? tvGejf zLpifw,f// tvGeaf pwemaumif;w,f? tvGeu f kd ta&;
w,l *&kwpdu k f =unfw h wfw,f? u|eaf wmf tapmqH;k odw,f aygAh sm? aemufyikd ;f uswhJ
tcgusawmh u|eaf wmfu, kd w f ikd v
f nf; r*~Zif;wd@k bmwd@k vyk f &muae aemuf u|ef awmf

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 27


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
Edik if jH cm;owif;XmeawG/ bmawGrmS vkyf / aemufowif;pm / a=u;rHw k @kd bmwd@k rmS
u|eaf wmfvyk /f td;k a0wd@k bmwd@k rmS u|eaf wmfvyk f / aemufyikd ;f us awm h a=u;rHw k @kd bm
wd@k jynfoyl ikd o f rd ;f jyD;wJh tcg aemufyikd ;f rSm u|eaf wmfvnf; [Hom0wD a&mufaygh //
[Hom0wD a&muf&if rE aW v;rSm (9)ESpf / (10)ESpf aecJ&h awmh OD;av;vSEiS hf u|eaf wmf
awmfawmfrsm;rsm; qHak wG@cw hJ ,f? vlrKS a&; vkyif ef;awG ajrmuf rsm;pGm u|eaf wmfw@kd
awG twlwl wJv G yk zf ;l w,f? aeufjyD;awmh pmayvkyif ef;awG / pmayvSKyf&mS ;rSKawG
awmfawmf rsm;rsm; vkyzf ;l w,f//
aemufwcg u|efawmf qDrSm t,f'Dwm wa,muftaeESifh u|efawmf
OD ; av;vS a&;ay;wJ h aqmif ; yg;awG ponf a ygh A sm? tJ ' gawG awmf
awmfrsm;rsm;azmfjyzl;w,f? u|eaf wmfEiS hf olEiS hf pmayvkyif ef;awG / vlrKS a&; vkyif ef;
awG / 'Dv[ kd mawG trsm;=uD; twl wJv G yk zf ;l wJh tcgusawmh OD;av;vSukd u|eaf wmf
OD;av;vS touf&iS pf OfumvrSm ESpaf ygi;f (30)avmufxad wG@ qufqcH &hJ w,f? tJ'D
xdawG@ qufqcH &hJ wmawGukd u|eaf wmf=unfjh yD;wJt h cgusawmh u|eaf wmf OD;av;vS
ta=umif;udk awmfawmfow d ,fv@kd u|eaf wmf,q l w,faygah v? 'gu wcsuaf ygh ?
jyD;wJt h cg OD;av;vSu u|eaf wmf tckeuajymcJw h t hJ wdik ;f bJ owif;pm q&m=uD; jzpf
w,f// vlxk owif;pm qdjk yD;awmh xkwcf w hJ ,f? vlxo k wif;pm rwdik f cifuvnf;
vli,frsm;=uD;yGm;a&; toif;u xkwaf 0wJh =uD;yGm;a&; owif;r*~Zif; udOk ;D pD;jyD; xkwf
cJw
h ,f?
aemufyikd ;f rSmvnf; *syefacwfrmS vnf; pmtkyaf wG pmwrf;awG / trsm;=uD;
a&;cJw h ,f? tJ'v D kd a&;cJjh cif;udk ta=umif;jyKjyD;awmh aemufyikd ;f rSmvnf; pmtkyf
ajrmufrsm;pGma&;cJw h ,faygAh sm? OD;av;vSa&;cJw h hJ pmtkyaf wGu pmtkyaf ygi;f (100)
ausm&f adS wmh OD;av;vSta=umif;udk pma&;q&mwa,muftaeESihf awmfawmf rsm;
rsm; odygw,f? u|eaf wmfu, kd w f ikd v
f nf; i,fi,fuwnf;u owif;pmq&mvkyf cJh w,f/
/ OD;av;vSEiS v hf nf; owif;pmESiyhf wfoufjyD; awmh qufqrH KS awGtrsm;=uD; vkycf hJ &wJh
tcgusawmh OD;av;vS&J@owif;pm q&mtajctaeawG / owif;pmq&m *k%f
owWad wG / *k%&f nfukd u|eaf wmftrsm;=uD;odygw,f? od@k aomf u|eaf wmf tckae jyef
jyD; pOf;pm;wJt h cgusawmh OD;av;vSukd u|eaf wmf owif;pmq&m=uD; vlxOk ;D vS/
aemufwcg pma&;q&m=uD; vlxOk ;D vS / aemufwcg 'D=um;xJrmS ppfjyD;p qdv k @kd &&dS if z
q y v vkyif ef;awG / *syefacwfwek ;f u tm&Svil ,f vkyif ef;awG / ppfjyD;wJah emufyikd ;f

28 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
rSm z q y v tzJ@G csKyf=uD;&J@ txufjrefrmjynf tzJ@G crGJ mS twGi;f a&;r_;wd@k bmwd@k
vkyfcJhw,f? u|efawmf=um;zl;wmawG trsm;=uD;&Sdygw,f? tJ'Dawmh OD;av;vS
t=umif;udk oH;k oyfyg&if owif;pmq&m / pma&;q&m/ Edik if aH &;orm; qdw k hJ b0awG
udk vnf; awG@&r,f? 'gawGEiS yhf wfoufv@kd vnf; u|eaf wmf xdawG@ / =uKH awG@ / cHpm;ae&
wmawGukd vnf; trsm;=uD;&Syd gw,f// 'gayr,fh tcku|eaf wmfjyefpOf;pm; wJt h cgus
awmh OD;av;vS ESp(f 100) jynfrh mS u|eaf wmfajymcsiw f mu bmajymcsiv f nf;qdak wmh
OD;av;vSukd vlwa,muftaeESihf u|eaf wmfatmifjrifwmawGukd ajymcsiw f phJ w
d uf
ay:vmw,fAsm?
owif;pm q&mwa,muftaeESihf atmifjrifwhJ vlxOk ;D vS/ pma&; q&m
wa,muftaeESifh atmifjrifwJh vlxkOD;vS/ EdkifiHa&;orm; wa,muftaeESifh
atmifjrifwhJ vlxOk ;D vS aygAh sm? tJ'gawGxuf u|eaf wmfu vlwa,muftaeESihf
atmifjrifwhJ vlxOk ;D vSqjkd yD; u|eaf wmfpOf;pm;rdwmav;ay:vmw,f? tJ'v D kd pOf;pm;
wJt h cgusawmh vlxOk ;D vSukd u|eaf wmf b,fvakd wmifajymcsio f vJqakd wmh vlxOk ;D vS
qdw k phJ um;uaeaygAh sm‘xk ’qdw k [hJ mawmif tomav;jzKwfxm;jyD;awmh vlO;D vS qdk
wJh yHpk EH iS hf u|eaf wmfajymjycsiw f mawG trsm;=uD; pdwx f rJ mS ay:vmw,f? bmjzpfv@kd
'D[may:vmvJqw kd thJ cgusawmh OD;av;vSu tckeu ajymcJo h vdk owif;pm q&m
/ pma&;q&m / Edik if aH &;orm;tjzpfEiS hf olb0udak tmifjrifpmG wnfaqmufcw hJ ,f? jzwf
oef;cJw h ,f? pHerlemyk*Kd~ vf owif;pmq&m / pHerlemyk*Kd~ vf pma&;q&m / pHerlemyk*Kd~ vf
Edik if aH &;orm; qdw k hJ yHo k ¿meftaeESihf atmifjrifwhJ yk*Kd~ vftaeESihf cHpm;& w,fAsm ?
tJ'ga=umifh u|eaf wmfu OD;av;vS&@J ESp(f 100)jynfah e@rmS u|eaf wmfajymcsiw f hJ
tae txm;u vlO;D vSaygh / vlxk OD;vSawmif r[kwb f J vlO;D vS / vlbAJ sm/ OD; av;vS[m
vlEiS hf tvGew f w l hJ yk*Kd~ vf / vlom;pdwf tvGe=f uD;rm;wJh yk*Kd~ vf / vltvGeq f efwhJ yk*Kd~ vf
/ vlwa,mufrmS &So d if&h t dS yfwhJ tvGe=f uD;rm;wJh ESv;kH om;ESihf jynf0h wJh yk*Kd~ vf ponf
aygAh sm // u|eaf wmf'gawG oGm;awG@w,f? tJ'gawGukd u|eaf wmfw@kd erlemav;awG
u|eaf wmf enf;enf;xkwaf jymcsiyf gw,f? yxrqH;k u|eaf wmfajymcsiw f hJ t a=umif;u
apmapmu u|eaf wmfajymcJw h hJ pum;xJrmS vnf; yg ygw,f? vlxOk ;D vS[m b,fawmh
jzpfjzpf u|eaf wmf tvGeif ,f&, G pf Oftcsed f touf(20)avmuf vlvm; ajrmuf&if
ajrmufrmS aygAh sm? pmayorm;wd@k / pma&;q&m / owif;pmq&m ponfyh pkH H rsK;d ESihf
taetxm;usawmh vlom;ajrmufwhJ t&G,rf sK;d r[kwb f ;l aygh ?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 29


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
u|eaf wmf vnf; bm rSrodwhJ t&G,f t'Dvt kd &G,rf mS udk OD;av;vS[m
u|efawmfESifh xdawG@qufqHwJhtcg / ajymqdkwJh tcg / tvGefudk=uifemwJhpdwf/
ulnDvdkcsifwJhpdwf/ ajrawmif ajrmufay;csifwJhpdwf/ ysKd;axmifay;csifwJhpdwf/
tm;ay;csifwJhpdwf qdkwmawG[m tjynfhtv#HyJAsm // ol&J@ apwemxkawGu
tvGe=f uD;rm;ygw,f?
tJ'Dtcgusawmh u|efawmf vli,fwa,muftaeESifh OD;av;vSudk
tJ'DtcsdefxJupjyD;awmh =unf!dkwmbJ Asm? ol&J@pmayudk u|efawmfodyfjyD;awmh
rsm;rsm;pm;pm; tuJjzwfEikd w f hJ taetxm;/ wefz;kd xm;Edik w f hJ taetxm; &Scd sirf v S nf;
&Srd ,f? ol@&@J pma&;q&m owif;pmq&m udak ygh ? od@k aomf OD;av;vSukd vlwa,muf
taeESihf awG@vu kd wf t
hJ cg u|eaf wmfukd vl om;w a,mufyyD aD ygAh sm? u|eaf wmfukd
vlom;pdwftjynfhESifh u|efawmfudkvnf; vlom;wa,mufvdk oabmxm;jyD;
ajymqdq k ufqw H m awG@wt hJ cgusawmh u|eaf wmfrmS twdik ;f rodwhJ tm;wufrKS awG /
0rf;ajrmufrKS awG 'gawGuakd wG@w,f? 'gu u|ef awmf yxrajymcsiw f hJ wcsuaf yg?h
u|efawmfajymcsifwmu ckeu u|efawmfajymcJhwJh 0rf;ajrmufw,fqdkwJh
pum;aygh / 0rf;ajrmufw,fqw kd phJ um;udk u|eaf wmfajymcsiw f m bmvnf;qdak wmh
u|efawmfwdk@ Armpum;rSmvnf;&Sdygw,f? rk'dwm vdk@qdkwJh [mrsKd; vdkaygh?
olwyg;atmifjrifjcif; / =u;D yGm;jcif; / csr;f omjcif; / wd;k wufjcif;qdw k mawGukd u|eaf wmfw@kd
0rf;ajrmuf&w,f/ 0rf;om&w,fqw kd [
hJ m pum;&Syd gw,f? 'g[m tvGef aumif;ygw,f
qdw k hJ uHw&m;ygy?J jA[Rp&kd w f &m; xJu w&m;aygh // tJ'[ D mu wjcm; vlwa,muf&@J
atmifjrifjcif;/ =uD;yGm;jcif; ay:rSmwnfjyD;awmh 0rf;ajrmufwmAsm?
u|ef a wmf OD ; vS u d k ajymcsif w J h 0rf ; ajrmuf j cif ; yH k ¿ ef u OD ; vS [ m
Ak'<bmomaumif;wa,muftaeeJ@ Ak'<bmomw&m;awGeJ@ jynfhpHkr,fqdkwm
u|eaf wmfajymp&mrvdk ygb;l / od@k aomf u|eaf wmfu b,fvakd jymcsiv f qJ akd wmh OD;vSukd
c&pf , mef orR m usrf ; pmwd k @ / bmwd k @ rS m oH k ; wJ h p um;eJ @ jynf h 0 wJ h yk * ~ d K vf v d k @
u|eaf wmfajymcsiw f ,f/ tJ'pD um;u bmvJqakd wmh 0rf;ajrmufw,fqw kd m c&pf,mef
orRmusr;f pmudk zwf=unf&h if awG@ygvrd rhf ,f? ae&maygi;f rsm;pGmrSm 0rf;ajrmufw,f/
0rf;ajrmufw,fqw kd m vlawGu 0rf;ajrmufw,f/ bk&m;ocif&@J ajymqdk
rde@f rmS csuf a=umifh 0rf;ajrmufw,f/ c&pfawmfe@J awG@wt hJ cgrmS 0rf;ajrmufw,f/ olw@kd
rdom;pk awG awG@wJhtcgrSm 0rf;ajrmufw,f/ tvkyftudkifvkyfudkifae&if;rS

30 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
0rf;ajrmufw,f/ 0rf;ajrmufjcif;aygh// c&pf,mef&J@ 0rf;ajrmufjcif;toHk;tE_ef;u
olwa,mufwnf; ol[mol 0rf;ajrmufaewm/ qif;&Jwt hJ cgrmS vnf; 0rf;ajrmuf
aer,f/ csr;f omwJt h cgrmS vnf; 0rf;ajrmufaer,f/ wjcm;vle@J awG@wt hJ cgrmS vnf;
0rf;ajrmufaer,f/ olu, kd w
f ikd f tusO;f usaewJt h cgrsK;d pde;f yDwhJ wd@k / bmwd@k v@kd aygAh sm/
yDx&dw
k @kd bmwd@k vkd yk*Kd~ vfrsm; 0rf;ajrmufwmbJAs? c&pf,mefu 'D[mudk
awmfawmf wefz;kd xm;w,f/ 0rf;ajrmufjcif;ayg?h tJ'h aD wmh u|eaf wmfu OD;av;vSukd
tJ'Dpum;eJ@,SOf+yD;awmh ajymcsifw,f? OD;av;vS[m olb0wckvHk; ausmfjzwfwJh
tcsdefayghAsm/ u|efawmftouf (20)avmufu awG@wJh OD;vS u|efawmftouf
(50)avmuf r S m =umcJ h w J h E S p f a ygif ; (30)avmuf =um;umvrS m OD ; av;vS e J @
r=umc%awG@ygw,f? r=umc%qufq&H ygw,f? OD;vSuvnf; u|eaf wmfukd tvGeu f kd
*&kpu kd yf gw,f?
tJ'D OD;vS[m bmOD;vSvJqdkawmh t+rJwrf; 0rf;ajrmuf aewJh OD;vSAs?
vl@b0rSmae ae&jcif;/vl@b0rSm tvkyfvkyfudkifae&jcif;/ vl@b0rSm aexdkif&jcif;/
vl@b0rSm touf&Sifae&jcif;/ vl@b0rSm tjcm;aom tjcm;aom vlom;rsm;eJ@
quf q H a ygif ; oif ; ae&jcif ; / vl @ b0rS m tjcm;aom tjcm;aom vl o m;rsm;
qif;&J'kuQawGudk ulnDapmifha&Smuf&jcif;qdkwJh tay:rSm OD;vS[m t+rJwrf;
0rf ; ajrmuf a ew,f ? OD ; vS & J @ vl @ b0tay:rS m vl o m;wa,muf t aeeJ @
0rf;ajrmufjcif;[m tawmfu h kd }uD;rm;ygw,f?
tJ'gukd OD;vSe@J aygi;f oif;zl;wJh vlwikd ;f odygw,f? OD;vS&@J aer_/ xdik rf /_ ajymr_/
qdrk a_ wGukd tuJcwfwhJ vlreS o f r# odygw,f? u|eaf wmf tJ'v D b kd aJ jymcsif ygw,f?
OD;vS[m t+rJwrf; vl@b0rSm 0rf;ajrmufaewJh yk*Kd~ vfjzpfw,fv@kd u|eaf wmfajymcsif
ygw,f? 'g 'kwd,wcsufaygh/ aemufwcsuf u|efawmfajymcsifwm bmvJqdkawmh
OD;vS[m vli,fw@kd / rsK;d qufopfw@kd / tckacwf-acwfpm;wJh pum;E_e;f eJ@ oH;k pGv J @kd &&Sd if
rsKd;qufopfayghAsm/ 'DrsKd;qufopfawG ay:rSm OD;vS[m tvGef tav;xm;w,f?
u|eaf wmfapmapmu ajymovdk u|eaf wmftouf i,fi,f&, G &f ,G /f u|eaf wmfvnf;
a,mifvnfvnfe@J pmayavmuwd@k / bmwd@k rmS a&mufaewJt h csed /f tJ'rD mS OD;vSe@J
awG@wikd ;f OD;vS[m pum;ajymwJt h cgrmS / u|eaf wmfukd ulnw D t hJ cgrmS / apmifah &SmufwhJ
tcgrSm/ tm;ay;wJh tcgrSm t+rJwrf; ysKd;axmifw,f? vlwzufom;udk vli,f/
vl&G,fayghAsm ysKd;axmifay;csifwJh vuQ%mawG/ pdwf"gwfawG u|efawmft+rJwrf;

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 31


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
oG m ;awG @ w,f ? tJ ' D [ mu aemuf y d k i f ; rS m uswJ h t cgusawmh rE W a v;rS m &d S w J h
pma&;q&maygif ; rsm;pG m / tJ ' D acwf r S m emrnf } uD ; aewJ h armif p G r f ; &nf w d k @ /
armifomEd;k wd@k / armifr;kd olw@kd tjcm;tjcm;aygAh sm/ rsm;pGmaom udw k ifr;kd wd@k ponfayg/h
wuUodkvf “0if;udk” qdkwJh yk*~dKvfawG/ pma&;q&maygif;rsm;pGmudk OD;vS[m
ysK;d axmifay;cJw h ,fAs?
OD;vS&J@ tm;ay;r_/ OD;vS&J@ pnf;&Hk;r_/ OD;vS&J@ v_Haqmfr_ / OD;vS&J@ enf;jyr_
awGa=umifh rE Wav; pmayavmu[m bmbJajymajym 'Dae@ pmayavmurSm
q&mwqlawGtaeeJ@ rif;rlEdkif=uwJh pma&;q&mrsm;ay:aygufcJhw,f? rE Wav;
pmayv_y&f mS ;r_uae+yD;awmh/ 'Dvy_ &f mS ;r_uaebJ Oyrmqdak wmh jrefrmpum;/pmayudk
pum;ajym[efe@J a&;r,fqw kd hJ v_y&f mS ;r_awG txdaygh OD;vS[m a&S@aqmifa&S@&u G jf yK
Edik cf w
hJ ,f? pma&;q&maygi;f rsm;pGmudk tm;ay;Edik cf w hJ ,f/ ysK;d axmifEikd cf w
hJ ,f? ajrawmif
ajrSmufay;EdkifcJhw,fvdk@ u|efawmfwdk@ ajymvdk@&ygw,f? tJ'g[m odyf+yD;awmh
xif&mS ;wJt h csuyf g?
aemufwcsuu f u|eaf wmfajymcsiw f mu vli,frsm;udk ysK;d axmifwahJ e&mrSm
(odk@r[kwf) vli,f/ vl&G,frsm;udktm;ay;tm;ajrSmufjyKwJh ae&mrSm/ OD;vS&J@
erlemxm;p&m tcsuaf v; w csuu f /kd usaemfajymjycsiyf gw,f? usaemfw@kd (1970)
ausmaf usmaf v; w0du k f avmufrmS / OD;vSuae+yD;/ pmtkyw f tkyf xkwcf w hJ ,fAs?
“vlwvHk;” qdkwhJ pmtkyf wtkyf/ tJ'Dpmtkyfav;udk OD;vS[m tJ'Dtcsdefu
bmeJ@&u kd vf nf;qdak wmh/ r-q- v acwfrmS / puULuvnf;tvGe&f mS ;aewJt h cgusawmh/
r_dif;&dkuf puULeJ@ pmtkyfav; wtkyf&dkufw,fAs? r_dif;&dkufpuULeJ@ &dkufwJhtcgrSm/
puULav;udk acgu+f yD;awmhr/S [db k uf'b D uf&ukd /f twGi;f rSmawmh/ tv,facgirf mS
pmES p f b uf u d k [d k b uf / 'D b uf / ausmbuf ul ; roG m ;atmif a ygh A sm?
rS i f a yguf r oG m ;atmif ac:wmaygh ? [d k b uf r S m pmawG oG m ;rxif a tmif /
tJ'Dpmtkyfav;udk ao;ao;av; &dkufwJhtcg &dkuf+yD;awmh usaemfwdk@vnf;
tvGeo f abmuswmaygAh sm?
OD;av;vS&@J wDxiG pf w d /f enf;vrf;&SmwJph w d /f jrefrmh&;kd &m "avhawGukd az:
xkwcf siw f phJ w
d af yg?h tJ'gawGtwGuf usaemfw@kd jrif&w,f? usaemfw@kd jynfuae
+yD;awmh/ usaemfw@kd OD;vSe@J twl c&D;oGm;wJt h cgrmS / OD;vSu &xm;wGaJ y:rSmawG@whJ
rdom;pkwpke@J awG@w,f? tJ'rD mS uav; av;wa,mufygvmw,f? OD;vSu b,fol

32 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
ta=umif;jzpfjzpf/ ckeu ajymcJo h vd/k 0rf;ajrmufwphJ w d ef @J vlwzufom;udk ulnw D ,f
apmifah &Smufw,f? uav; av;eJ@ pum;pyfrw d ,f? uav; av;eJ@vnf; pum;ajym
w,f? +yD;wJt h cgusawmh/ OD;vS[m tJ'pD mtkyaf v;ud/k “vlwvH;k ” qdw k hJ pmtkyaf v;
xkw+f y;D awmh/ 'Duav;twGuf OD;vSuae+y;D awmh/ ol@vufrw S ef @J a&;+y;D awmh/ uav;
emrnfav;yg a&;+yD;awmh/ uav; av;udk ay;cJw h ,f? aemifwae@ pmzwfwwfwhJ
tcsed af yg/h uav; av;u pmzwfwwfykH ray:ao;ygb;l ? oli,fwef;avmuf/ od@k r
[kwv f @kd &&dS ifvnf;/ rl}udKavmufyJ t&G,af yg?h 'gayr,hf 'Duav;[m }uD;vmwJt h cg
rSm/ pmzwfEikd w f t
hJ cgrmS / zwfygap qdw k hJ apwemrsKd ;eJ@ ay;cJw h ,f?
tJ'aD wmh qdv k w kd mu/ OD;vS[m vli,fv&l , G rf sm;udk cs;D jrSiw hf ,fqw kd hJ ae
&mrSm/ pma&;q&maygupf awGaygAh sm? vli,f pma&;q&mawG/ cs;D jrSihf ajrSmufpm;wJh
oabmom rubl;/ aemufb0 rsKd ;qufopf vli,f/ vl&, G /f uav; oli,fu p+yD;
awmh/ tJ'v D kd *&kpu kd w f ,fv@kd / usaemfajymcsiyf gw,f? tvGeu f kd vlqefw,fayg?h
aemufwck usaemfajymcsiw f mu/ OD;av;vS[m olu, kd w f ikd f vlqefovd/k tjcm;
vlqefwhJ yk*Kd~ vfrsm;udv k nf;/ t+rJwrf; ta&;w,lvyk w f ,f? tav;xm;w,f?
*k%w f ifw,f? odEw d< ifw,f qdw k t hJ csuu f /kd usaemfajymcsiyf gw,f? bmjzpfv@kd vJ
qdak wmh/ usaemf rE aW v;a&mufomG ;wJt h cg =uawmh/ OD;vSu wcgwnf;udk cs;D cs;D
usL;usL; ajymwJh yk*Kd~ vfwa,muf&w dS ,fAs? tJ'guawmh OD;ausmv f q S w kd hJ yk*Kd~ vfayg?h
OD;ausmv f S qdw k m/ rE aW v;rSm aemufyikd ;f rSm/ tom;owfvw G f (owfowfvw G )f
pm; a&;wd@k / bmwd@k ukd v_y&f mS ;cJw h /hJ OD;aqmifcw hJ hJ yk*K~d vf? pma&;av; vkyaf e&muae/
aiGawG bmawG pkaqmif;+yD;awmh/ bd;k bGm;&dyo f mwd@k / xlaxmifa&;wd@k / rE aW v;rSm
o+*õKvf/ tavmif;/ &kyfuvmyfrsm;/ vlaoaumifrsm;udk/ o+*dKvfzdk@pufrsdK;
xlaxmifwmwd@k / ponfjzifh vkyif ef;awG trsm;}uD;vkyo f mG ;wJ/h pHxm;avmufwhJ
yk*Kd~ vfayg?h
OD;ausmv f S qdw k m rE aW v;om;awmh odygvrd rhf ,f? txl;ojzifh [dak cwf
wke;f uaygAh sm/ vGecf w hJ hJ ESpaf ygi;f (30) avmufu/ tvGeu f kd xif&mS ;wJh yk*Kd~ vf/ OD;
ausmv f u S q kd kd OD;vSu/ ody+f yD;awmh tav;xm;wmAs? OD;ausmv f &S @J ud, k uf siw hf &m;
OD;ausmv f &S @J taetxdik /f tajymtqd/k aiGo;Hk pGw J mu p+yD;awmh/ tukev f ;kH ud/k
awmfawmfu h kd OD;vS[m/ vlom;qefwv hJ u l kd t+rJwrf; cs;D usL;/ odEw d< ifw,f qdw k m/
OD; ausmv f eS @J OD;vS&@J qufqaH &;rSmvnf;/ xif&mS ;ygw,f?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 33


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
tJ't D wdik ;f yJ OD;vS[m tjcm;/ tjcm;aom yk*Kd~ vfrsm;aygAh sm/ t+rJwrf;
tav;ay;+yD;awmh/ 'D vlom;qefwhJ yk*Kd~ vfawGu/kd t+rJwef; tav;xm;+yD;awmh/
qufqcH w hJ ,f? tJ'gawGukd usaemf csKyf+y;D ajymcsiw f mu/ bmvJqakd wmh/ usaemfajym
wmawGu enf;ygw,f? aumufEw k +f yD;awmh/ tcsed u f v kd nf; iS@J +yD;awmh/ usaemf
tusO;f csKH ;ajym&wmyg?
trSet f wdik ;f ajym&&if/ OD;vS[m vlom;wa,muftaeeJ@/ olu, kd w f ikd vf nf;
vlom;tvGeq f efpmG / tjcm;aom vlom;awG&@J 'ku/Q okuaQ wG/ aysm&f i$ cf sr;f ajr@ra_ wG/
b0wnfaqmufr_awG/ 'gawGtm;vHk;udk ulnDapmufa&Smufzdk@ twGufvnf;/
t+rw J rf;pdwt f m;xufoefaewJ/h xufoefaewJh oluvlom;awGukd olu, kd w f ikd vf nf;
vlom;wpfa,muftaeeJ@ ulnw D [
hJ mwd@k u tvGex f if&mS ;ygw,f? tJ'v D [ kd mawGu
OD;vS&J @ yHjk yifpmtkyaf wGrmS vnf;awG@Eikd w f ,fAsm/ wdik ;f &if;om;"avh c&D;oGm;aqmif;yg;
awGrSm awG@Edkifw,fAsm/ aemufwpfcg OD;vSeJ@qufqHzl;wJh vlawG=um;xJrSmvnf;
ajymprSwf jzpfp&mawG trsm;}uD;&Syd gw,f?
tJ'Dawmh csKyfvdkuf&ifu|efawmfb,fvdk awG;vJqdkawmh ckeajymovdk
OD;vS[mvli,frsm;udk t+rJwrf;ta&;xm;wJh yk*~dKvf/ aemufrsdK;qufopfrsm;udk
t+rJwrf;ysKd ;axmifcsiw f yhJ *k Kd~ vf/ t+rJwrf;olu, kd wf ikd u
f vnf; 0rf;ajrmufaewJyh *k Kd~ vf/
olu, kd w f vnf; vlom;qefpmG ae+yD;awmh tjcm;aomvlom;rsm;&J @ 'ku/Q okuQ
f ikd u
&So
d r# ta&;t&mawGukd t+rJwrf;ajz&Si;f aqmif&u G f ay;wJh yk*Kd~ vf/vlpw d af rG;wJyh *k Kd~ vf
vdk@u|efawmfajymcsifygw,f/ 'Dae@OD;vStouf[m (100) jynfhwJhae@rSm u|efawmf
trSwf&wJh yHko¿mefubmvJqdkvdk@&Sdv#if pma&;q&m}uD;vlxk OD;vS/ owif;pm
q&m}u;D vlxOk ;D vS/ Edik if aH &;orm;}u;D vlxOk ;D vS/ qdw k mrsKd ;xuf u|eaf wmfuawmh vlO;D vS
qdwk yhJ *k Kd~ vfukd u|eaf wmfowd&rdw,f//
OD;av;vS&J @vlom; tvGefqefwJhpdwf"gwfawG/ vlom;yDyD/ vlom;&@J
ESv;kH om;rsKd ;eJ@ jynf0h wJyh *k Kd~ vf ESv;kH om;}uD;rm;wJyh *k Kd~ vf / vlom;tjyif vlom;&_axmifh
vl o m;pd w f " gwf / vl o m;pd w f x m;/ t+rJ w rf ; jynf h 0 wJ h yk * ~ d K vf t aeeJ @ usaemf
trS w f & rd y gw,f / 'ga=umif h u saemf ' D a e@ vl x k O D ; vS & J @ ES p f ( 100)jynf h a e@rS m
usaemfOD;av;vSudk b,fvdkrsm;owfrSwfcsifvJ/ b,fvdkrsm;ajymcsifvJqdkawmh
usaemfajymcsifwmuawmh OD;vS[mvlOD;vSbJ/ tvGef vlom;qefwJh vlxkOD;vS
bJv@kd ajymcsiyf gw,f? tJ'gygbJ ? ?
OD;0if;wif
34 Luminary Magazine Volume 4, No. 3
F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F

vlxkO ;D vS &mjynhfyGJodk h
armif p G r f ; &nf

ref;&mjynh/f r_id ;f &mjynf/h yDr;kd eif; &mjynf/h ocifAaomif; &mjynf/h odyaH` rmif0
&mjynfh / aZmf*s&D mjynh/f rif;ok0%f&mjynf/h OD;oef@&mjynhf pojzihf &mjynhyf aJG wGukd
usaemfw@kd }uHKawG jh zwfoef;cJ&h ygw,f//
ESpwf &mjynft h xdr;f trSwyf rJG sm;[m trSww f & *k%jf yKxdu k w f hJ vly*k Kd~ vf}uD;
awGe@J xl;jcm;wJh ordik ;f jzpf&yfawGukd azmfxw k +f yD; tav;tjrwfjyK=u&if; aemifvm
aemifom;awG avhvmtm;uszkd /h oifcef;pm,lp&m&S&d if ,l=uzdk h qdw k hJ &nf&, G cf surf sKd ;
awGvJ xm;&SEd ikd =f uygw,f//
'DEpS u
f p+yD; aemifEpS t f wGuf &mjynfyh JG vky=f uzdk h jyifqifa&;twGuf a&G;cs,f
*k%jf yK=ur,fh yk*Kd~ vfuawmh vlxOk ;D vSjzpfygw,f// vlxOk ;D vS[m 1982 ckEpS f =o*kwv f
7 &ufae rh mS uG,v f eG cf w
hJ mjzpfvkd h vl ah vmuudk pGef ch gG omG ;cJw
h m[m 27 ESprf # &Scd yhJ g+yD
1910 jynfEh pS hf Zefe0g&D 19 rSmarG;zGm;cJw h mjzpfvkd h vmr,fh ESpf 2010 rSm touftm;jzifh
100 jynfch yhJ g+y/D / 'ga=umifh jynfwiG ;f jynfy pmayorm;rsm; OD;aqmif+y;D vlxOk ;D vS&mjynfh
yGrJ sm; vky=f uzdk h qH;k jzwfjyifqifae=uwmjzpfygw,f// &mjynfyh aJG wG vkyaf eusjzpfwhJ *syef
a&muf jrefrmrsm;u vkyjf zpfzkd h rsm;ygw,f//
vlxOk ;D vS uG,v f eG w
f m ESpaf ygi;f 30 avmufe;D yg;=umoGm+yDqakd wmh wcsKd @
rsKd ; qufopfvil ,frsm;u vlxOk ;D vS qdw k m owif;pmq&m}u;D eJ h yHjk yifq&m}u;D qdw k m
avmufyJ od&=dS uwmrsKd ;vJ &SEd ikd yf gw,f// acwf+ydKify*k Kd~ vfrsm;eJ@ vkyaf zmfuikd zf ufrsm;u
awmhwacwfrmS wcg}uKH &wJh yk*Kd~ vfx;l tjzpf OD;vStrSww f & aqmif;yg;awG / uAsmawG
eJ@ *k%jf yK a&;om;cJ=h uygw,f//
vlxOk ;D vS[m 'kw, d urBmppfrwdik rf D umvrSm }u;D yGg;a&;OD;vStjzpf xif&mS ;
cJo
h jl zpfygw,f/ xif&mS ;wJyh *k Kd~ vq f akd yrJh toufu 20 ausmyf &J ydS gao;w,f/ anmifav;
yifteD;u ykZeG af jrmif;&GmZmwdyg// &efuek t f pd;k &txufwef;ausmif;u 10 wef;atmif
w,f// wuUov kd w
f ufzkd h zcifu aiGykd ah xmufyhH ayr,fh oli,fcsi;f wa,mufuvJ 10
Luminary Magazine Volume 4, No. 3 35
F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
wef;atmifvm+y;D wuUov kd f qufrwufEikd b f ;l qdak wmh uk, d t hf cGit hf a&;udk oli,fcsi;f
twGuf v$aJ y;vdu k w f ,f// ol uawmh jrLeDpy,f &mjzwf&;kH rSm 0iftvkyv f yk wf ,f// jrLeD
py,f&;kH abmvH;k toif;rSmyg0ifupm;&ygw,f// Armhxyd w f ef; abmvH;k orm; wOD;yg//
OD;vStxufwef; ausmif;om;b0rSmuwnf;u aus;vufvli,frsm;
}uD;yGg;a&; toif;udk ol x h uf}uD;wJh twGi;f 0ef&;kH pma&;}uD; OD;ode;f qdo k el J h yl;aygi;f zG@J
pnf;wnfaxmif cJhygw,f// yxrawmh +rdK hrausmif;pwJh eD;pyf&mausmif;awGu
ausmif;om;awGeJ h qufo, G +f yD; pum;tacstwifajymwJh toif;eJ h pmay;pm,l
rdwfaqGzGJ@wJh uvyfawGudk zGifhygw,f// tJovdk tajccHup+yD; aus;vufawGrSm
pm=unhw f u kd f / pmzwftoif;awG zGiv hf pS af &;/ tdro f mtoH;k jyKa&; pojzifh vkyaf qmif
ygw,f//
OD;vS ud, k w f ikd u
f awmh &efuek pf aumhaps; (Adv k cf sKyaf tmifqef;aps;) tjyifwu kd f
wef;u tcef;wcef;rSm vli,frsm;}uD;yGg;a&;toif; &Hk;cef;zGihfxm;+yD; txyfckd;rSm
aeygw,f/ toif;&J h pm=unhw f ukd rf LS ;vkyw f ,f// ausmif;raeEdik w f hJ uav;awGukd
pmoifay;w,f// toif;pmapmiftjzpf }u;D yGg;a&;r*~Zif; xkww f t hJ cgu wESp=f umawmh
toif;u pmtkyf xkww f mudk &yfvu kd wf ,f// OD;vSu awmif;,l+yD;awmh ol ah iGe@J o h l
bmomxkwyf gw,f// '*kerf *~Zif;/ wd;k wufa&;r*~Zif;wdk eh J t h wlw, l OS +f yD; ausm=f um;
vmygw,f// }u;D yGg;a&; toif;u jyKjyifa&;jzpf+y;D vli,frsm; Avig;wefz@HG +zKd ;a&; &nf&, G f
csux f m;ygw,f// }u;D yGg;a&;r*~Zif;udk OD;vSuikd af wmh urBmEh ikd if aH &;/ ArmhEikd if aH &; /pDygG ;a&;
pwJh ta=umif;t&m awG acwfrpD v kH ifvmw,f//
pmaytaeeJ ah jym&&if wuUov kd uf tnGef w h vlvjl zpfaewJh acwfprf;pmay
udk }uD;yGg;a&;r*~Zif; u wqifh jyifypmayavmuxJukd qGx J w k v f mcJw h ,f// jyifyrSm
acwfrw D ;kd wuf a&S w h ef;a&mufvmwJh pma&;q&mrsm;udv k J }u;D yGg;a&;r*~Zif;pifjrihrf mS
qGw J if aygi;f pyfay;vdu k Ef ikd yf gw,f//
wuUov kd x f u J odyaH` rmif0/ aZmf*s/D rif;ok0%f/ wuUov dk af rmifoef Zh if/
jrauwk/ uko/ armifxif pwJh acwfprf;orm;awGtm;vH;k }u;D yGg;a&;rSm vpOfa&;vm=u
+y;D wuUov kd jf yifyu r[maqG/ rmvm/ Z0e/ a&$uikd ;f om;/ ocF g pwJh pma&;q&mrsm;vJ
yg0ifa&;om;=uygw,f/ odyaH` rmif0[m OD;vSwa,mufwnf;om odwhJ uavmiftrnf
0Surf sm;eJ h jyZmwfeJ ph maya0zefa&; wdk u h vkd J }u;D yGg;a&;r*~Zif;rSmyJ a&;ygw,f// r[maqG
uvJ aeol&ed f uavmif0u S ef J h “ra=umufw&m;” qdw k hJ acgi;f pOfeJ h e,fcsJ q h ef u
h siaf &;
aqmif;yg;awG v_ ahH qmfa&;om;vdk h txl;vl}udKufrsm;vmcJyh gw,f// udak tmifqef;/
36 Luminary Magazine Volume 4, No. 3
F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
ukad tmifausmf pwJh tJ'yD &dwo f wfrmS a&S w h ef;u yg0ifcyhJ gw,f//
}u;D yGg;a&;r*~Zif;wdu k rf mS pka0;avh&wdS hJ y&dwo f wfuawmh *sme,fausmf OD;cspf
armif/ Z0e/ ocifoef;xGe;f / ocifZif/ ol&, d OD;ode;f armif/ ociftek ;f jrifah v;/ uavmif
ysH OD;bud;k / r[maqG/ armifxif pwJh pmayorm;awGeJ h Ekid if aH &;orm;awGjzpfygw,f/
/r[maqGvkd tdraf xmif&o dS rl sm;uvG+J yD; olwkd w h awG tdrw f ckrmS twltyd f twlpm;
aeav &h cdS =hJ uygw,f//
'Dvv kd al wG=um;xJrmS jrif;avmif; zJ&u kd 0f goemygo/l t&ufeJ rh ed ;f r0goemygol
pojzifh trsKd ;rsKd ;&Sad yrJh OD;vSuawmh t&ufaopm/ avmif;upm;vH;k 0r&Sb d ;l // aq;vdyf
uGr;f,mawmif rwdk rh udik o f jl zpfygw,f// bk&m;udk reufw}udr/f naew}udrf &Scd ;kd +yD;
ig;yg; oDvudk t+raJ pmifx h rd ;f ol jzpfygw,fvkd h ol o h il ,fcsi;f awGu jyefvnfazmufonf
cs=uygw,f// OD;vSuawmh taygi;f toif;awG tay:rSm txl;onf;cHa=umif; ausmf
=um;ygw,f/ wcsKd @ oli,fcsi;f awGu aiGv&dk if OD;vSqD tyluyfavh&+dS yD; wcsKd u h qd&k if
OD;vS&J h ykq;kd udk awmifaygi+f yD; zJ&u kd w
f wfygowJ/h /
OD;vSu abmvH;k upm;w,f// jcif;cwfw,f// tav;rw,f/ vrf;av#muf
toif;tav;rtoif;/ jcif;vHk;toif;pwJh tm;upm;oif;awGudk i,fpOfuae
uG,v f eG cf sed t f xd zGJ ph nf; OD;aqmifomG ;cJyh gw,f/ }u;D yGg;a&;r*~Zif;rSm tm;upm;owif;/
tm;upm;aqmif;yg;awGukd txl;tom;ay;w,f// aZmf0w d }f uD;wdk v
h kd tm;upm;
orm;awG&J h "gwyf akH wGukd ZmwdrmefE;kd =uGz, G &f m jyifqif+yD;r*~Zif;rSm rsuEf mS zH;kH uae
azmfjyay;avh&cdS yhJ gw,f// Edik if jH cm; tm;upm;pmapmifawGukd rSm,l+yD; urBmt h m;upm;
owif;/ tm;upm;pepf/enf;emponf wd@k uv kd J azmfjyavh&ydS gw,f// olu, kd wf ikd v
f J
vdu k ef mavhusiyhf gw,f//
&ef u k e f w uU o d k v f tif ; vsm;aqmif o[m,eJ h pmzwf t oif ; rS m
pm=unfhwdkuf wm0ef,l&wJh tif;vsm;aqmifol rtrm u}uD;yGg;a&;r*~Zif;udk
pm=unfhwdkuftwGuf rSm,lw,f// }uD;yGg;a&;rSmvJ uavmifprf;w,f// “jrrÍL”
“cifv0if;” pwJh uavmif trnfrsm;eJ h 0wWKwd/k bmomjyef 0wWK ponfah &;w,f//
OD;vSu ol u h kd “ae&l;rS orD;od@k axmifwiG ;f rSay;pmrsm;”udk bmomjyef ckid ;f w,f//
a':trmwd k h o yd w f a rS m uf a wmh OD ; vS vJ a&$ w d * H k u k e f ; awmf a y:od k @ h
oGm;a&muftm;ay;w,f// oydwfarSmufausmif;ol rtrm ajymwma[mwm/
awG;wm/ ac:wmawGukd oabmusr&d mu zl;pmzuftjzpf a&G;cs,cf w hJ ,f// a':trm
uvJ tkid pf t D uf tavmif;tvsmawG / opfpufyikd /f qefpufyikd f om;orD;awGjzpf=uwJh

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 37


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
wuUov kd af usmif;om;awGukd ausm+f yD; wuUov kd u
f kd ra&mufvmwJh r*~Zif;t,f'w D m
av;wOD;udk tdraf xmifzuftjzpf vufcaH &G;cs,cf yhJ gw,f//
OD;vSeJ ah ':trmwdk v h ufxyf+yD; aemufO;D vSu “qHw;kH aemuf ao#mifyg”jzpf
oGm;cJw h ,f// rE aW v;rSmyJ }u;D yGg;a&; r*~Zif;udk quf+y;D xkww f ,f// 'kw,
d urBmppfjzpf+y;D
*syefwufawmh r*~Zif;udk&yf+yD; aus;vufudk oGm;a&mufcdkv_H&w,f? &&mpuULeJ@
pmtkyw f csKd &h u
kd Ef ydS x f wk af 0 cJyh gao;w,f? ppftwGi;f rE aW v;rSm tm&Svil ,ftzGJ u h kd
OD;vSu OD;aqmifz@JG pnf;w,f? tm&Svil ,frmS yg0ifor# vli,frsm;[m zufqpf
awmfveS af &;wyfom;awG jzpfvmcJ@+yD; txufArmEdik if H zufqpfawmfveS af &; tcsuf
tcsmjzpfwhJ Adv k rf ;_ Axl;&J@ wyfukd tm;jznfah y;Edik cf yhJ gw,f? OD;vSu rE aW v;A[djk yK+yD;
zufqpfawmfveS af &;udk pnf; &H;k OD;aqmifcyhJ gw,f?
&efuek rf mS zqyv rzG@J Eikd cf if rE aW v;rSm zqyvudk OD;&mZwfe@J OD;vSw@kd u
zGJ@pnf;EdkifcJhygw,f? tiftm;vJ awmifhwif;cJhygw,f? AdkvfcsKyfatmifqef;wdk@vkyfwJh
zqyv nDvmcHuv kd J txufArmEdik if H ud, k pf m;vS,t f jzpf OD;vSwufa&mufcyhJ gw,f?
zqyvrSm qd&k , S v f pfeJ uh eG jf rLepfw@kd uo
JG mG ;=uawmh OD;vS[m zqyv rSmqufrvkyf
awmhyJ vlx*k sme,fe@J vlxo k wif;pmudyk J zdzpd ;D pD;vkyyf gawmhw,f? vlxo k wif;pm[m
Adv
k cf sKyfatmifqef;&J@ vGwv f yfa&; v_y&f mS ;r_awGukd tm;usKd ;rmefwuf axmufccH yhJ g
w,f?
txuf A rmEd k i f i H pma&;q&mtoif ; qd k w m rE W a v;rS m vl x k O D ; vS
pwifE;d_ aqmfv@kd ay:ayguv f mwmjzpfygw,f? OD;vSu jrefrmEdik if H pma&;q&mtoif;}u;D
&ef u k e f r S m pwif z G J @ pnf ; uwnf ; u yg0if c J h o l v nf ; jzpf y gw,f ? *syef a cwf r S m
pma&;q&mrsm; jyZmwf u =uwJ h tpOf t vmjzpf c J h & mu pmqd k a wmf a e@wd k i f ;
jyZmwfujcif;eJ@ pum;&nfvyk rJG sm; jyKvkyjf cif;wd@k acwfpm;cJyh gw,f? txufArmEdik if H
pma&;q&mtoif;vJ 'DtpOftvmtwdik ;f 1950 avmufup+y;D jyZmwfucJ=h u&mu
1963 ckEpS rf mS awmh pmaypmwrf;rsm; wifoiG ;f zwf=um;jcif;eJ@ pmtkyx f wk af 0jcif;[m
a&&SnftusdK;&Sdr,fvdk@ pOf;pm;=u+yD; vlxkOD;vS&J@ OD;aqmifr_eJ@ pmwrf;zwfyGJawG
ESpfpOfvkyfcJ@wm[m 1972 ckESpftxdjzpfygw,f? pmtkyfrsm;vJxkwfjzpfcJ@ygw,f?
b,fpmaytzGJ@tpnf;rS 'Davmufxkwfa0Edkifwm r&SdcJ@ygbl;? uavmifopfrsm;vJ
arG;xkwfEdkifcJhygw,f? vlxkOD;vSu ewfawmfv wvvHk;udk pmqdkawmfvvdk@
owfrw S =f u&atmifv@kd tqdjk yK+y;D tJ'ED pS rf mS yJ ewfawmfwvvH;k pmaya[majymyGrJ sm;
udk e,fwumvSn+hf yD; jyKvkycf yhJ gw,f? oGm;&ifvm&if; ordik ;f okawoe rsm;udv k J

38 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
vkyEf ikd cf yhJ gw,f?
owif;pm vlx*k sme,fuawmh Adv k cf sKyfatmifqef;&J@ vGwv f yfa&; wdu k yf u JG kd
a&S @ wef ; u axuf c H p nf ; &H k ; ay;cJ @ ygw,f ? Ad k v f c sKyf w d k @ usqH k ; +yD ; wJ @ aemuf r S m
jynfwGif;ppfjzpfawmh jynfwGif;+idrf;csrf;a&;udk vlxkowif;pmeJ@ txufArmEdkifiH
pma&;q&mtoif;u tav;ay;w,f? q&m}u;D ocifuv kd af wmfrid_ ;f &J@ urBm+h ird ;f csr;f a&;
eJ@ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&; vkyif ef;wd@k ukd tifwu kd tf m;wdu k f axmufct H m;ay;cJw h ,f?
usaemfw@kd vJ +idr;f csr;f a&;wyfom;awG jzpfvmcJ@ygw,f?
vlxOk ;D vSu ol@owif;pm/ ol@*sme,f[m vGwv f yfa&;/ nDnw G af &;eJ@ +ird ;f csr;f
a&;udk a&S &h _ cJw h ,f? wdik ;f &if;om;csp=f unfa&;eJ@ Edik if w H um csp=f unfa&;udv k J tm;ay;cJ@
ygw,f? ol@owif;pm[m rcsr;f omayr,fh oH&;kH a=umfjimawG vufrcHb;l / t&uf/
avmif;upm;/ udk,f0efzsufaq;/ a,musfm;tm;wdk;aq; a=umfjimrsm;udkvnf;
vufrcHb;l ? t&ufe@J rl;,pfaq;0g; qef@usiaf &;udk a[majym&Hrk u/ aqmif;yg;a&;&Hrk u/
pmtkyfrsm;vJ a&;om;xkwfa0cJhygw,f? 'Dvdkta=umif;t&mrsdK;udk vlxkOD;vS
ta&;qH;k yJv@kd yJ rSwcf sucf s&ygvrd rhf ,f?
vlxOk ;D vS[m rE aW v;rSm bmoma&;/ vlra_ &;/ pmay/ tm;upm; pwJt h zGhJ
tpnf; (20)ausmaf vmufukd pnf;&H;k zG@J pnf;OD;aqmifcyhJ gw,f? OD;vS&@J =oZm}uD;yHu k kd
tm%m& zqyv-qd&k , S v f pfrsm;u pd;k &drv f mygw,f? remvd0k efww kd mvJ ygw,f?
'ga=umifh zq-qd&k , S f tpd;k &u vlxOk ;D vSukd yk'rf 5 ac:wJh Edik if aH &;yk'rf eJ@ zrf;cJyh gw,f?
OD;vS[m t*Fvdyftpdk;&eJ@ zqyv/ rqvwdk@tzrf;tqD;udk 5 }udrfavmuf
tzrf;cHc&hJ ygw,f? zq qd&k , S t
f pd;k &[m OD;vSukd rw&m;zrf;cJw h mjzpfv@kd zrf;olawG
udk,fwdkifu pdwfrvHkcJhygbl? 0ef}uD;csKyfOD;Eku pmeJ@a&m/ e_wfeJ@a&m vlod&Sif=um;
0efcsawmif;yefcyhJ gw,f jynfxaJ &;0ef}uD; Adv k cf ifarmifav;uvJ oljyKwfus+yD;awmh
aemifw&+yD; &Sdcdk;awmif;yefcJhygw,f? olw&m;tm;xkwfwJhtcg OD;vSudk rw&m;
jyKrlc@J wmudk owd&+yD; w&m;tm;xkwv f @kd rjzpfEikd af tmif pdwrf csr;f omjzpf&vd@k qd+k yD;
tdrw f ikd &f ma&muf vma&mufawmif;yefwmyg? OD;vSu “rSm;cJyh gw,f”vd@k awmif;yef
&wm vH;k 0r&Scd yhJ g?
vlxOk ;D vSuawmh axmifxrJ mS b,forl rS vkyEf ikd w f mawGukd vkycf yhJ gw,f?
axmifxrJ mS tm;upm;toif;awG zG@J pnf;+y;D olu, kd wf ikd v
f J upm;ygw,f? wdik ;f &if;om;
yHjk yifawG pkaqmif;jcif;eJ@ tusO;f om;awG&@J b0udk avhvmrSwo f m;jcif;wd@k uv kd nf;
vkycf yhJ gw,f? axmifuxGuv f mawmh yHjk yifpmtkyaf wGxw k yf gw,f? qufvuf+y;D awmh

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 39


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
vJ axmifjyifyrS avhvmpkaqmif;ygw,f? OD;vSu, G vf eG af wmh ykjH yifpmtkyaf ygi;f 50
avmuf xkwaf 0+y;D cJyh gw,f? urBmrSm yHjk yifpak qmif;wJt h vkyu f kd trsm;qH;k vkycf o hJ w
l OD;
jzpfvmcJ+h yD; OD;vS&@J yHjk yifawGukd Edik if w
H umu bmompum;rsKd ;pHek @J bmomjyefc=hJ uyg
w,f? pmayAdrmefq/k trsKd ;om;pmayqkawGvJ &cJyh gw,f?
vlxOk ;D vS[m axmifxrJ mS avhvmpkaqmif;cJh axmifom;awGta=umif;
udkvnf; 0xWKozG,f zGJ@EGJ@az:usL; a&;om;xkwfa0cJhygw,f? axmifESifhvlom;/
avESit hf wl/ ppftcspEf iS hf axmif/ avSmifcsKd ifx h rJ S iSuif ,frsm;/ ppf+yD;p axmifwcH g;
pojzifh a&;om;cJ&h mrSm “axmifEiS v hf o l m;”(1957)u pmayAdrmefq/k “avSmifcsKd ifh
wGif;rS iSufi,frsm;”(1958)u ,leufpudkqk toD;oD;&&SdcJ@ygw,f? yxrwef;
o&kyrf eS 0f xÎK awGyg?
vlxOk ;D vS[m axmifwiG ;f uae+yD; ZeD;ESihf om;orD;rsm;xHukd a&;om;ay;yd@k
wJph mawGuv kd J jyefvnfppk n;f+y;D pmtkyx f wk cf &hJ mrSm jrefrmpmayordik ;f rSm taumif;qH;k
“ay;pm”rsm;tjzpf rSww f rf;wif&rJh pmtkyrf sKd ;udk wDxiG x f wk Ef ikd cf w
hJ ,fv@kd qd&k ygr,f?
vlxOk ;D vS[m +idr;f csr;f a&;ud, k pf m;vS,f owif;pmq&mtjzpfe@J urBm@Eikd if H
tES@H tjym;udv k J oGm;a&mufc&hJ wJt h cg c&D;oGm;pmayrsmudv k J a&;xkwEf ikd cf yhJ gw,f?
tif'ekd ;D &Sm;(1963) eJ@ *syefu(kd 1962) oGm;wJch &D;pOfrsm;ta=umif;udk a&;wJph mtkyrf sm;
[m xif&mS ;ygw,f?
vlxOk ;D vS[m rif;wke;f rif;}u;D xkwaf 0cJw h hJ “&wemyHak ejynfawmf”owif;pm
utp owif;pmawmfawmfrsm;rsm;udk pkaqmif;xm;cJhol jzpfygw,f? 'ga=umifh
“owif;pmrsm;onf ordik ;f udak jymae=uonf (1963)”/ “owif;pmrsm;uajymwJh
ppfwiG ;f Armjynf pmtkyf 4 wGJ (1968)”/ “owif;pmrsm;uajymwJh ppf+yD;Armjynf
(1969)”/ pwJ h owif ; pmord k i f ; qd k i f & m pmtk y f a wG u d k xk w f E d k i f c J h y gw,f ?
'Dpmtkyrf sKd ;awGuvJ vlxOk ;D vSuvGv J @kd b,forl S rxkwEf ikd /f rxkwzf ;l cJyh gb;l ?
vlxOk ;D vS avhvmjyKpkcw hJ hJ pmtkyaf wGxrJ mS “u|eaf wmf.....”pmpOf [mvJ
ta&;yg t&ma&mufygw,f? acwf+ydKifvlr_a&;b0udk wenf;wzHkxif[yfxm;wJh
“o&kyfrSef”pmawGyJjzpfygw,f? u|efawmfAsL&dku&uf (1970)/ u|efawmfpwD;yGJpm;
(1970)/ u|ef a wmf o wif ; axmuf (1971)/ u|ef a wmf j rif ; orm; (1972)
pwJph mtkyaf wG[m acwfukd avhvm&mrSm ryg&ifrjzpfwhJ pmtkyaf wGyg? 'Dpmtkyrf sKd ;
awGuv kd J vlxOk ;D vSuvGv J @kd b,forl rS vkycf /hJ rvkyEf ikd /f rvkyzf ;l cJyh gb;l ?
vlxOk ;D vS[m tJovdk wOD;csi;f pGr;f aqmifcw hJ mawGtjyif tzG@J tpnf;eJ@
40 Luminary Magazine Volume 4, No. 3
F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
pnf;&H;k vkyaf qmifcw hJ mawGvJ trsm;}u;D &Syd gw,f? txufArmEdik if H pma&;q&mtoif;
rSm vl}uD;awGtm;vHk;udk pdwfvdkvuf& wufwuf=uG=uG yg0ifv_yf&Sm;apcJhovdk
vl i ,f r sm;ud k v nf ; 0goemeJ @ tpG r f ; tptav#muf v_ y f & S m ;yg0if v matmif
pnf;&H;k odr;f oGi;f Edik cf yhJ gw,f? q&m}u;D jrrsKd ;vGi/f q&m}u;D OD;jr (ausmufpm0efa[mif;)
/ a&$jynf OD;bwif/ a&$uikd ;f om; q&mawmf/ ygarmuQcsKyf OD;ausm&f if/ ordik ;f ygarmuQ
a'gufwmoef;xGef; pwJh q&m}uD;awG[m vli,fawGudk okawoe tarGawG
teD;uyftarG ay;oGm;cJ=h uygw,f? vli,fawGuvJ q&m}u;D rsm;&J@ =o0g'udk em,ljcif;/
q&m}uD;rsm;xH teD;uyf ar;jref;avhvmjcif;/ q&m}uD;rsm;eJ@twl c&D;oGm;&if; tul
okawoejyKjcif; pwJh tcGit hf vrf;eJ@ tawG@t}uHKrsm; trsm;tjym; &&S=d uygw,f?
vl}uD;/ vli,fw@kd yl;aygi;f az:xkwcf w hJ hJ okawoe pmwrf;rsm;[m pmayavmuudk
todopfrsm; a0iSay;urf;Edik cf yhJ gw,f?
vlxOk ;D vS OD;aqmifvy_ &f mS ;cJw h hJ Armpm ta&;tom;opf ac: “ajymovdak &;”
v_y&f mS ;r_[m Armpmayordik ;f eJ h Armpum;ordik ;f rSm trSwx f ifxif t&Sq d ;kH “bmom
pum;v_yf&Sm;r_”jzpfygw,f? vlxkOD;vS/ ygarmuQcsKyf OD;ausmf&ifeJ hordkif;ygarmuQ
a'guw f moef;xGe;f wdk u h OD;aqmiftm;ay;+yD; armifomEd;k u pmwrf;a&;om;wifoiG ;f
cJhygw,f? 'Dae@vli,ftrsm;tjym;[m ajymovdka&;ae=uwm vlxkOD;vSu
vl i ,f a wG a &S @ u owW d & S d & S d OD ; aqmif c J h v d k @ ay:xG u f v mwJ h &v'f j zpf y gw,f ?
ynm&S d a vmurS m “qif o G m ;rl ” vd k h v J x if & S m ;cJ h y gw,f ? OD ; ausmf & if u
“qifomG ;&ifvrf;jzpfw,f”vdk ah =u;G a=umftm;ay;cJw h mudk ta=umif;jyK+y;D ac:=uwmyg?
vlxOk ;D vS[m wOD;csi;f taeeJ ah &m/ tzG@J tpnf; taeeJ@a&m/ vl}uD;awGukd
a&m/ vli,fawGuakd &m/ wuUov kd ef ,fajrwGi;f u pmayorm;awGuakd &m/ wuUov kd jf yify
u pmayorm;awGudka&m yg0ifvkyfaqmifvmatmif pnf;&Hk;v_H@aqmfcJhwm[m
ol@touf 20 avmufu pcJ+h yD; touf &0 ausmt f xd ESpaf ygi;f 50 avmuf=umcJh
ygw,f? cktcg vlxOk ;D vS &Sad o;&if oufwrf; 100 jynfch yhJ g+yD? ESpaf ygi;f 100 twGi;f rSm
xl;jcm;wJh Armhom;aumif;wa,muf taeeJ@ *k%jf yKyGv J yk jf cif;[m ylaZmfxu kd o f u l kd
ylaZmfjcif;wdw k hJ r*Fvmajrmufwt hJ jyif aemifvmaemufom; vli,frsm; taeeJ@vnf;
tm;us*% k ,f zl ,G f rkcsjzpfayvdrrhf ,fv@kd u|eaf wmfw@kd ,H=k unfyga=umif; wifjyvdu k &f
ygw,f?
armifprG ;f &nf
2009/ pufwifbm 15

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 41


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
vlxOk ;D vS&@J wdik ;f &if;om;&d;k &m "avh
avhvmr_
armif p G r f ; &nf

u|eaf wmf'aD e@ ajymjyrSmuawmh jrefrmwdik ;f &if;om;wd@k &@J ,Ofaus;r_"avh


xHkpHta=umif;yJjzpfygw,f? ckvdk ajymjzpfwm[mvJ vlxkOD;vS &mjynfhyGJawG
urBmeJ@t0ef;vky=f uawmh vlxOk ;D vS&@J pGr;f aqmifcsuaf wG/ *k%&f nfawGukd az:xkwaf jym
qd=k uwJth cg wdik ;f &if;om;"avhx;kH pHawG avhvma&;qdw k m xdyw f ef;uyg0ifvmcJw h mudk
=um;od=u&ygvrd rhf ,f?
vlxOk ;D vS[m csi;f / ucsi/f u&if/ u,m;/ &Sr;f / &0rf/ yavmif/ em*/ &cdik /f rGe/f
pwJh jrefrmEdik if H wdik ;f &if;om;awG&@J yHjk yifawGukd pkaqmif;xkwaf 0cJw
h m yHjk yifpmtkyaf ygi;f
(50)avmufe;D yg; &Scd yhJ gw,f? 'Dvkd wdik ;f &if;om;yHjk yifawGukd pkaqmif;xkwaf 0Edik w f m[m
ArmjynfrmS vlxOk ;D vSwa,mufyJ pGr;f aqmifEikd cf +hJ y;D urBmrSmvJ 'Dvykd *k Kd~ vf wOD;wnf;&J@
pGr;f aqmifrr_ sKd ;[m r&So d avmuf&mS ;ygw,f? OD;av; vlxOk ;D vS[m yHjk yifawGpak qmif;&Hk
ru "avhx;kH pHawGuv kd J avhvmygw,f? Folk Song vd@k ac:wJh vlxak w;awGuv kd J
pkaqmif;avhvm+y;D pmwrf;awGa&;om;/ zwf=um;cJyh gw,f? 'Dvt kd vkyrf sKd ;udw
k a,uf
wnf;vky&f wm rvG,yf gb;l ? OD;av;uawmh te,fe,ft&yf&yfu owif;axmufawGe@J
rdwaf qGawGqu D kd yxrtqifh pma&;+yD;ar;w,f? +yD;awmh vlu, kd w
f ikd f oGm;a&muf
avhvmpkaqmif;ygw,f? "gwyf &kH u kd wf m/ toHoiG ;f wm/ yef;csqD &mawGygac:oGm;+yD;
yef;csqD wJG mawGvJ vkyyf gw,f? av,mOfyseH @J omG ;&&if c&D;p&dwf trsm;}uD; ukeu f s
ygw,f? u|eaf wmfw@kd uv kd J ac:oGm;zl;ygw,f?
wdik ;f &if;om;vlx&k @J ,Ofaus;r_ &d;k &m"avhx;kH pHukd avhvm&mrSm Folk Cul-
ture, Folk Core, Folk Art, Folk Dance, Folk Music, Folk Song, Folk Tale
pojzifh u¾awG trsKd ;rsKd ;&Syd gw,f? vlx&k ;kd &mtu/ vlx&k ;kd &myef;cs/D vlx&k ;kd &maw;/
vlx&k ;kd &m*D;w/ vlx&k ;kd &myHjk yif qd+k yD;trsKd ;rsKd ;&Syd gw,f? +cHK+yD;awmhac:&&if vlxOk ;D vSukd

42 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


F vlxkOD;vS ESpfwpf&mjynfh *g&0jyK pmrsufESmrsm; F
Folk Lurists vlx&k ;kd &m okawoDv@kd ac:&r,fxifygw,f? vlxOk ;D vSvkd yk*Kd~ vfrsKd ;
pkaqmif;xm;wmawGudk ordkif;ynm&Sif/ rEk\aA' ynm&Sif/ pmayynm&Sif/
bmomaA'ynm&Sif pwJh ynm&Sio f ak woD trsKd ;rsKd ;u xyfraH vhvmvd@k rqH;k Edik yf gb;l ?
'gawGukd wm0efo/d wefz;kd odwhJ OD;Ekw@kd vkd tpd;k &rsKd ;u vkyaf qmifz;l ygw,f? pmayAdrmef
rSm OD;rif;Edik w f @kd v/kd rEk\ausm0f if;wd@k vkd oD;oef@ynm&Siaf wG arG;xkwv f yk uf ikd cf zhJ ;l ygw,f?
ppftpdk;&wufvmwJhtcg 'gawG&J@wefzdk;udk rodawmh rvkyfawmhygbl;? rvkyfcJ@&if
acwftqufquf aemifvmaemufom;awGu used q f w
J mudk cH&rSmygy?J
tpd;k &u oD;oef@ynm&Siaf wGarG;/ oD;oef@XmeawG zGiv hf pS w f nfaxmif+yD;
rvkyfwJhtcgrSm ordkif;Xme/ jrefrmpmXme/ t*FvdyfpmXme/ rEk\aA'Xme pwJh
wuUov kd Xf meawGu pGr;f aqmifEikd yf gw,f? Oyrm &cdik u f ausmif;om;udk &cdik "f avh/
&cdik b f mom pum;qdik &f m usr;f jyKcdik ;f Edik yf gw,f? rEk\aA'Xmeu qvHv k rl sKd ;"avhukd
avhvmusrf;jyK+yD; yHkESdyfxkwfa0wmawmif awG@zl;ygw,f? jrefrmpmXmeuvJ
wdik ;f &if;om;bmompum; avhvmcsuf pmwrf;awG&ydS gw,f? wwfEikd &f if pmtkyx f wk zf @kd
aumif;ygw,f?
ArmjynfrmS wdbuf jrefrm/ rGef crm/ xdik ;f &Sr;f pwJh vlrsKd ;pktyk pf k tvGerf sm;
ygw,f? vlxkOD;vSu yHkjyifpkaqmif;a&;udk t"duxm;+yD; vkyfaqmifoGm;cJhyg+yD?
qufvuf+yD; wdkif;&if;om; bmompum;/ pum;yHk/ pum;xm/ aw;oDcsif;/ *Dw/
tuawGudk avhvmp&m trsm}uD;usefygao;w,f? wcsdK@udk EdkifiHjcm;om;awGu
avhvmoGm;=uygw,f? olwdk@eJ@ yl;wGJavhvm+yD; ynm,lzdk@ aumif;ygw,f?
wcsKd @wikd ;f &if;om;awGe@J bmompum;awGu wdraf umaysmufu, G yf gawmhr,f? Oyrm
x&Hk vlrsKd ;qd&k if (10)a&mufawmifrjynfah wmhz;l vd@k od&ygw,f? 'gawGuakd vhvm&mrSm
avhvmenf; pepfynmvJ vdt k yfygw,f? Adv k af e0if; vufxufu bmomodyyH` nm
avhvmr_twGuf Edik if jH cm;udk ynmoifvw $ af wmh bkrod brode@J ydwyf ifczhJ ;l ygw,f?
'ga=umifh jrefrmpmXme[m tvGeef pfemcJyh gw,f? u|eaf wmfw@kd Eikd if u H acwfaemufus
aeawmh olrsm;Edik if u H o
kd mG +yD; avhvmzd@k vtkd yfygw,f? omuDrsKd ;qd+k yD; tajcmufwu kd f
b0ifjrifah evd@k rjzpfygb;l ? vlxOk ;D vSvkd xGe;f xGe;f ayguaf yguf avhvmtm;xkwo f al wG
ay:xGe;f ygapvd@k qkawmif;vdu k yf gw,f?
u|efawmf armifprG ;f &nfyg
2010 ZEM 0 g&D 18

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 43


wduk yf 0JG ifrvm;
ppfu|efcrH vm;
(vl x k t pnf ; ta0;xJ r S w d k u f y G J )

xl ; wif h

“Armjynf zufqpfppftyk pf &k @J ppfu|ejf yKa&; (2008) zG@J pnf;yHek @J (2010)


azmufjyefaumufuspw f hJ a&G;aumufyu JG kd qef@usiw f u kd zf suzf @kd / usaemfu tqdw k if
oGi;f ygrh ,f? 'g[m ppftm%m&Sif pepfukd wdu k zf sujf cif;vJ jzpfygw,f?”
“ppftm%m&Sif pepfe@J zufqpfppftyk pf u k kd qef@usiaf wmfveS w f hJ pdwq f EN
[m vlxak wG&@J &ifxrJ mS &Sio f efaeqJjzpfygw,f? puUe@f wikd ;f rSm zdEydS rf a_ wG/ tEdik u f sihf
jc,fv, S rf a_ wG/ jyif;xefvmor# ckcaH wmfveS w f hJ pdw"f gw[ f mvJ &Sio f efaerSmygy?J
tJ'D pdw"f gwaf wGe@J wdu k yf 0JG if&rSm jzpfw,f? 'ga=umifh r[kw&f if rcHwhJ pdw"f gw/f r
w&m;wm/ zdEydS t f Edik uf siw fh mudk ckcw H eG ;f vSeyf pf&r,fqw kd hJ pdw"f gwu f /kd puUe@f wikd ;f rSm
arG;jrLxm;zd@k vw kd ,f? 'Dpw d "f gw[ f m &J&aJ wmuf aerSom ppftm%m&Sipf epfukd jymcs
ypfEikd rf ,f? 'gro S m vGwv f yfa&;eJ@ 'Dru kd a&pDukd &&Srd mS jzpfw,f?”
“'Dtpnf;ta0;cef;rxJrmS a&mufaewJh usaemfw@kd vlxak wGaum/ jynf
wGi;f u tzdEydS cf v H xl ak wGyg ppftyk pf &k @J zdEydS rf a_ tmufrmS Zufpif;cHaerSmvm;/ vGwf
ajrmufz@kd wdu k yf 0JG ifrvm;/ qufvufwu kd yf 0JG ifrvm;/ ppfu|ecf rH vm;?”
“quf+yD; ppfu|erf cHEikd b f ;l ? wku d yf 0JG if&r,f/ wdu k yf 0JG if&r,f?”
“'ga=umifh r[kwrf cHpw d "f gw[ f m wdu k yf 0JG if pdw"f gwjf zpfw,f? rw&m;
wm/ zdEydS t f Edik u f sifh jc,fv, S w f mudk awmfveS cf ck &H r,fqw kd hJ pdw"f gw[ f m/ wdu k yf JG
0if pdw"f gwjf zpfw,f? 'Dpw d "f gw[ f m awmfveS af &;twGuf armif;ESit f m; jzpfw,f?
'ga=umifh usaemf 'Dae&muae txyfxyf owday;E_;d aqmfaejcif; jzpfygw,f?”
“Armjynf oef;aygi;f rsm;pGmaom tzdEydS cf /H aoG;pkycf aH e&wJh vlrsKd ;pH/k t
rsKd ;om; jynfov l x l ak wG&@J vGwv f yfr/_ 'Dru kd a&pDe@J vltcGit hf a&;awGukd csKd ;zsuaf e
cJw
h hJ ol[m ppftyk pf jk zpfw,f? tJ't D cGit hf a&;awGukd ‘ay;yg/--ay;yg’ wpmpm

44 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


awmif;qdak ewJh vlxak wG/ rGe;f =uyf rat;csr;f wJv h al wGukd pufaoewfawGe@J ypfcwf
owfjzwfaewmvJ 'Dppftyk pf yk jJ zpfw,f?”
“ud, k u f sKd ;pGe@f +yD;/ vGwv f yfa&;wdu k yf x JG rJ mS &ke;f uefae=uwJ/h oHCmhacgi;f
aqmif/ ausmif;om;acgi;f aqmif/ vlxak cgi;f aqmif rSeo f r#u/kd zufqpf i&Jcef;/ t
usO;f axmifawGxrJ mS x!fx h m;+y;D / !Si;f yef; ESyd pf uf/ owfjzwfaewmvJ/ 'Dppftyk pf yk ?J
b,ftyk pf rk S r[kwb f ;l ?”
“'Dru kd a&pDukd t=urf;wrf;qH;k / t&kid ;f pdik ;f qH;k / vlrqefq;kH / taumufuspf
qH;k / &kud cf sKd ;zsuq f ;D aewJt h wGu/f tJ'pD pftyk pf [ k m zufqpfjzpfw,f? jynfo@l 'Dru kd
a&pDukd wprusef zsuq f ;D acs r$ypfwhJ zufqpfjzpfw,f? 'Dzufqpf ppftyk pf u k /kd tpd;k &
tzG@J tpnf;tjzpf w&m;0if todtrSwjf yKay;&rwJ?h ”
“vlx}k uD;cifAsm;--- zufqpfppftyk pf u k /kd tpd;k &tjzpf axmufcyH govm;/
qef@usirf mS vm;?”
“qef@usiyf gw,f? axmufcw H v hJ /l opPmazmufjzpfw,f?”
“zufqpfppftyk pf -k --- tvkrd &S-d ---- ppfwef;vsm; jyef=uyg?”
“aumif;+yD? 'g jzif&h if zufqpfppftyk pf u k kd tm%mqufvuf csKyfuikd x f m;
zk@d / ppftyk pf &k @J tusKd ;pD;yGm;awGtwGuf umuG,af pmihaf &Smufxm;wJ/h (2008) ppf zG@J
pnf;yHu k kd usawmfw@kd vlxt k oD;oD;u axmufc&H rSmvm;/ qef@usi&f rSmvm;”
“b,fvekd nf;eJ@rS raxmufcEH ikd b f ;l ? qef@usiw f u kd yf 0JG if=u&r,f? jynfwiG ;f
u qef@usiw f vhJ x l u k kd usawmfw@kd tm;ay;uln&D r,f?”
“(2008) ppf zG@J pnf;yHx k rJ mS vlrsKd ;toD;oD;&J@ ud, k yf ikd jf yXmef;cGiahf wGukd ydwf
yif csKyfjc,fxm;w,f? tqd;k wumh tqd;k qH;k / (2) csuu f kd xkwjf yygrh ,f? yk'rf (445)
udk =u!f?h ppftyk pf k e0w/ etz acwfrmS usL;vGecf w hJ hJ tjzpfreS o f r#/ vlx/k ausmif;
om;/ oHCm awGukd owfjzwfco hJ r#/ vGw+f idr;f cGi&hf xm;w,f? b,fw&m;&H;k rSmrS w
&m;pGJ qdv k @kd r&&Sad p&wJ?h twdwu f usL;vGecf w hJ hJ ppf&mZ0wfra_ wG/ tem*gwrf mS usL;
vGerf ,f/h ppf&mZ0wfra_ wG rSeo f r#/ vGw+f idr;f cGihf &xm;w,f qdak wmh/ 'D (2008)
ppfu|ejf yKa&; zG@J pnf;yHu k /kd usaemfw@kd vlxak wGu/ wjrwfwEd;k / acgi;f ay:wif &Guf
xm; &rSmvm;? ajcaxmufe@J eif;acs&rSmvm;? ajymvdu k pf rf;yg?”
“ppfz@JG pnf;yHu k kd eif;acsypf&r,f? cseif;ypf&r,f?”
“(2008) zG@J pnf;yHk tcef; (5) ud=k u!f?h olw@kd ppftyk pf &k @J vufuikd w f wk f

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 45


trsKd ;om;nDvmcH ud, k pf m;vS,af wGawmif rodvu kd &f yJ/ zG@J pnf;yHpk mtkyf yHEk ydS af wmh
rS/ x!fah &;wJt h csuu f kd axmufjyygrh ,f? tcef; (5) tkycf sKyfa&; u¾udk =u!fh
vdu k yf g? ‘Edik if aH wmf umuG,af &;eJ@ vH+k cHKa&;aumifpw D ’hJ tJ'D aumifp[ D m orRw
txufu jzpfw,f? (2008) ppf zG@J pnf;yHk touf&iS af eor#/ ppfwyfO;D pD;wJh tJ'D vHk
+cHKa&; aumifpu D tcsed rf a&G;/ tm%modr;f ,lEikd w f ,f? 'ga=umihf vlxt k oD;oD;&J@
tcGit hf a&;rSeo f r#/ vGwv f yfciG rfh eS o f r#/ tEdik u f sihf csKyfuikd x f m;wJh ppfz@JG pnf;yH[k m
vlxak wG/ usaemfw@kd tm;vH;k ud/k cdik ;f EGm;awGozG,f ezm;}uKd ;xd;k rSm jzpfw,f? 'g a=umihf
'D ppfz@JG pnf;yHu k kd a&$cs +yD;/ ylaZmf&rSmvm;? rD;&d@_ jymcsypf&rSmvm;?”
“rD;&d@_ jymcsypf&r,f? jymcsypf=u? tdro f moH;k puULtjzpf (2008) zG@J pnf;yHk
udk vlxu k oH;k =u&r,f?”
“1962 ck rwfv (2) &ufuae ,ae@txd/ wdik ;f jynfukd tkypf ;kd zdEydS af ewJh
ppftyk pf k tqufquf[m/ jynfwiG ;f ppfukd r+idr;f owfEikd w f t hJ jyif/ jynfwiG ;f ppf[m
olw@kd &@J tusKd ;pD;yGm;twGu/f pD;yGm;a&; vkyif ef;jzpfvmcJw h ,f? olw@kd u, kd of w l @kd wdik ;f
jynf&@J u,fwif&iS af wGtjzpf wifajrSmufc=hJ uw,f? jynfwiG ;f ppf&yfpaJ &;/ jynfwiG ;f
+idr;f csr;f a&;/ wnf+idraf &;/ vGwv f yfa&;twGuf vdv k m;=uwJ/h tjypfrhJ jynfoal wGukd
owfjzwfacsre_ ;f cJw h ,f? wdik ;f jynf&@J om;aumif;&wem/ orD;aumif;&wemawG acs
r_e;f cHc=hJ u&w,f? ppftyk pf k zdEydS t f Edik u f si/fh owfjzwfacsre_ ;f cHc&hJ or#/ (48) ESpt f wGi;f
jynfoal wG&@J tavmif;awG/ t&d;k awGuo kd m/ xyfxm;r,fq&kd if awmifvykd akH erSm
jzpfw,f? 'ga=umifh usaemfw@kd vlxt k m;vH;k / ud, k uhf u kd , kd f jyef+yD;ar;cGe;f xkw&f
awmhr,f? jynfwiG ;f ppfw&m;cH/ ppfAv kd cf sKyfqw kd hJ ppf&mZ0wfaumifawG/ rk'rd ;f aumif
awG/ qif;&JwiG ;f eufapwJ/h vl!eG @f w;kH apwJ/h wdik ;f jynf&@J w&m;cHawG/ wdik ;f jynf z&dzk &J
+yKd uGaJ tmif/ aoG;cGzJ Ed ydS af ewJh wdik ;f jynf&@J w&m;cHawG/ ppf&mZ0wfaumifawGukd tpd;k
&tjzpfe@J vlxu k wifajrSmufz@kd vdyk gao;ovm;?”
“rvdb k ;l ? rvdb k ;l ? tydyk J vmrajymeJ@?”
“ppftyk pf k acgi;f aqmif zufqpfoef;a&$e@J ppf&mZ0wfaumifawGukd jrefrm
Edik if H a&S@aersm;aumifpeD @J vltcGit hf a&; apmif=h u!fah &; tzG@J tpnf;awG/ ppf&mZ
0wfr_ azmfxw k af &;tzG@J awG aygi;f pyf+yD;/ a&mr+rdK@rmS &Sw d /hJ Edik if w H um ppf&mZ0wf w
&m;&H;k (ICC) rSm pGcJ suw f ifz@kd jyifqifae=u+yD? 'Dvkd tajctae t&yf&yfrmS ppf
acgi;f aqmif oef;a&$ukd usaemfw@kd vlxak wGu orRw wifajrSmufrmS vm;?”

46 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


trsdK;om;nDvmcH “vH;k 0 pdwu f ;l r&Sb
d ;l ? rk'rd ;f acgi;f aqmif? (2003)
ud, k pf m;vS,af wGawmif 'Dy,J if; vlowfacgi;f aqmif/ (2007) ta&;awmfyu kH kd
rodvu kd &f yJ/ owfjzwfacsre_ ;f ypfcw hJ hJ ppf&mZ0wfaumif/ t=urf;zuf
zGJ ph nf;yHpk mtkyf }u@zH w
G f *d% k ;f acgi;f aqmifu/kd orRw wifajrSmufrmS
yHEk ydS af wmh rS/ vm;vd@k vmar;wmudu k vGev f +S yD?”
x!fah &;wJt h csufukd “'gjzihf aumif;+yD? usaemfwdk@vlxkawGu
axmufjyyghr,f? (2008) ppfu|ejf yKa&; zG@J pnf;yHu k kd todtrSwrf jyKovd/k
tcef; (5) qef @ usif w d k u f z suf o vd k / (2010) uvd r f u uspf
tkycf sKyfa&; u¾udk a&G;aumufyu JG kd yg/ usaemfw@kd vlxt k oD;oD; qef@usif
}u!fh vdu k yf g? uef@uGufvdkuf=u+yD? ppfzGJ@pnf;yHkudk axmuf cH+yD;/
‘Edik if aH wmf umuG,af &;eJ h a&G;aumufy0JG ifr,f/h v$waf wmf ukvm;xdik f 0ifxikd zf @kd
vHjk cHKa&;aumifpw D ’hJ }udK;pm;wJh/ a&G;aumufyGJrSm rJay;r,fhvlawGudkyg/
tJ'D aumifp[ D m jywfjywfom;om; ajym&awmhr,f? wdik ;f jynftwGuf r
orRw txufu jzpfw,f? aumif;qd;k 0g; ppftm%m&Sipf epfukd zsuo f rd ;f ypf&
(2008) ppf zGJ ph nf;yHk r,fh tpm;/ wdik ;f jynfvw G af jrmuf atmifu,fwif&
touf&iS af eor#/ r,f h t pm;/ (2008) ppf z G J @ pnf ; yH k t wd k i f ; / (2010)
ppfwyfO;D pD;wJh a&G ; aumuf y G J 0 if a &;/ zuf q pf p pf t k y f p k tvd k u s
tJ'D vHk jcHKa&; aumifpu D axmufcw H /hJ rdrw d @kd tusKd ;pD;yGm;eJ@ ppftyk pf ek @J qufpyfae
tcsderf a&G;/ wJh opPmazmufvufuikd w f w k af wGukd &H@_ cs&rSmvm;?
tm%modr;f ,lEikd w f ,f? ol&aJ umif;awGtjzpf av;pm;& rSmvm;?”
'ga}umihf vlxt k oD;oD;&J h “&ef o l j zpf o vm;? rjzpf b l ; vm;vd k @
tcGit hf a&;rSeo f r#/ ar;&rSmjzpfw,f? ar;wmvdkaew,f? &efol@rdwfaqG/
vGwv f yfciG rfh eS o f r#/ &efol@vuf&Hk;awG[m &efoljzpfw,f? ppftkyfpk[m
tEdik u f sifh csKyfuikd x f m;wJh vlx&k @J &efo?l wdik ;f jynf&@J &efojl zpfw,f?”
ppfzJG ph nf;yH[ k m “'Dvq kd &kd if vlx&k @J oabmxm;/ jywfom;
vlxak wG/ usaemfwhkd tm;vH;k ud/k wJth wdik ;f / usaemf tqdx k yf+yD; wifoiG ;f ygrh ,f? ppf
cdik ;f EGm;awGozG,f tm%m&Sif pepfukd oufq;kd &Sno f /l igw@kd &efojl zpfw,f?
ppftm%m&Sipf epfukd oufq;kd &Sno f l vlx&k efojl zpfw,f?
a&G;aumufy0JG ifo/l a&G;aumufyJG axmufco H al wG rSeo f r#/

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 47


ppf&mZ0wfaumif/ ppftyk pf k zufqpfe@J tr_wJG wwGx J /J 'kw, d ppf&mZ0wf aumifawG
jzpfw,f? [kwyf govm;cifAsm?”
“[kww f ,f----[kww f ,f? ppf&mZ0wfaumifawG&@J aemufvu kd af wG[m
ppf&mZ0wfaumifawGjzpfw,f? [kww f ,f?”
“'ga=umifh ppftyk pf &k @J vufyg;apawG/ vufuikd w f wk af wG/ +cHpnf;&d;k cGxikd f
oa,mifa,mife@J ppfz@JG pnf;yHek @J (2010) a&G;aumufyu JG kd axmufcw H hJ uavuacs/
uvdru f usp/f wwd,tkypf ak wGu/kd usaemfw@kd vlxak wGu/ &_@H csypf&r,f? &H@_ csr,f
r[kwv f m;?”
“opPmazmufawGukd &H@_ csw,f? tvdak wmf&d vufuikd w f wk af wGukd &H@_ csw,f
azmufjyefa&;orm;/ avmufaumifawGukd &H@_ csw,f? t+rJwrf; &H@_ csaer,f?”
“aemufq;kH taeeJ@ tqdw k csujf yKyg&ap? wdik ;f jynfw;kd wufz@kd / +idr;f csr;f zd@k /
wnf+idrzf @kd / vGwv f yfre_ @J 'Dru
kd a&pD&&Szd @kd / ppftm%m&Sipf epfukd zsuo f rd ;f ypf&rSm jzpf
w,f? vl@tzG@J tpnf;opf/ pnf;vH;k nD!w G w
f /hJ z,f'&,f jynfaxmifpk wnfaqmuf
zd@k uvnf;/ ppftm%m&Sipf epfukd zsuo f rd ;f ypf&rSmjzpfw,f? (62) ckEpS f Zlvikd v f (&)
&uf/ (8) &ufxu J p+yD;/ ,ae@txd rsKd ;quftvdu k f ol&aJ umif;jynfov l x l ak wG/
ausmif;om;/ oHCmawmfawG/ taxmiftaomif;[m ppftm%m&Sipf epf zsuo f rd ;f
ypfa&;twGu/f touf/ aoG;/ ac|; ay;+y;D / wdu k yf 0JG ifc=hJ uw,f? ol&aJ umif;awG[m rd
cif 'Dajr}uD;tay:rSm twH;k t&H;k / usq;kH cJ=h uwmjzpfw,f? usaemfw@kd &@J ajcz0g;
atmufu rdcifajrv$mudk vufe@J yw k +f yD;/ oufaojycdik ;f prf;yg? rdcifajru ajymjyyg
vdrrhf ,f? [kww f ,f/ igo h m;wd@k ? [kww f ,f/ igo h rD;wd@k ? olw@kd awG[m ppftm%m
&Sipf epf zsuo f rd ;f a&;twGu/f touf/ aoG; ay;cJah =umif;/ oufaojyKygvrd rhf ,f?”
“ESpaf ygi;f (65) ESpef @J (6) v/ axmif'%fcsxm;cHc&hJ wJ/h wdu k yf 0JG ifaeqJ/
ausmif;om;acgi;f aqmif/ oHCmacgi;f aqmif/ vlxak cgi;f aqmif/ vlrsKd ;pkacgi;f aqmif
awG/ Edik if aH &; tusO;f om;awG&@J &yfwnfcsuef @J oabmxm;uvnf;/ ppftm%m&Sif
pepf zsuo f rd ;f a&;jzpfw,f? 'Dru kd a&pDa&;jzpfw,f? tJ'u D sq;kH cJw h hJ usaemfw@kd t
av;jyK OD;!$wf ae&wJh ol&aJ umif; t&mtaxmife@J ud, k u f sKd ;pGe@f / tepfemcH wdu k f
yG0J ifae=uwJ/h jynfoal wG/ ol&aJ umif; Edik if aH &;tusO;f om;awG&@J rsuEf mS udk axmuf
xm;oihyf go vm;?”
“axmufxm;+yD;om;yg? olw@kd &@J aus;Zl;w&m;udk rarhb;l ?”

48 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


wdkif;jynfwdk;wufzdk h/_idrf;csrf;zdk h/ wnfjidrfzdk h/ vGwfvyfr+eJ h'Drdkua&pD&&Sdzdk h/
ppftm%m&Sipf epfukd zsuford ;f ypf&rSm jzpf w,f?
vl htzGJ htpnf;opf/ pnf;vHk;nD!GwfwJh/ z,f'&,f jynfaxmifpk wnfaqmuf zdk h uvnf;/
ppftm%m&Sipf epfukd zsuford ;f ypf&rSmjzpfw,f?
(62) ckESpf Zlvdkifv (&) &uf/ (8) &ufxJupjyD;/ ,ae htxd rsdK;quftvdkuf
ol&aJ umif;jynfov l xl ak wG/ ausmif;om;/ oHCmawmfawG/
taxmiftaomif;[m ppftm%m&Sifpepf zsufodrf; ypfa&;twGuf/
touf/ aoG;/ ac|; ay;jyD;/ wdkufyGJ0ifcJh}uw,f? ol&Jaumif;awG[m rd cif 'Dajr}uD;tay:rSm
twHk;t&Hk;/ usqHk;cJh}uwmjzpfw,f?
usaemfwdk h&J h ajcz0g; atmufu rdcifajrv$mudk vufeJ hykwfjyD;/ oufaojycdkif;prf;yg?
rdcifajru ajymjyyg vdrfhr,f?
[kwfw,f/ ighom;wdk h? [kwfw,f/ ighorD;wdk h? olwdk hawG[m
ppftm%m &Sifpepf zsufodrf;a&;twGuf/ touf/ aoG; ay;cJha-umif;/ oufaojyKyghvdrfhr,f?

“'gjzifh ol&aJ umif;jynfoal wG&@J touf/ aoG;eJ@a&;cJw h hJ tzdEydS cf H vlx}k uD;


w&yfv;kH / ac|;eJ@aoG;eJ@ a&;cJw h hJ ‘ppftm%m&Sipf epf zsuo f rd ;f ypf’qdwk hJ Edik if aH &; t
vHu/kd usaemfw@kd qufvuf pdu k xf &l r,f?”
“pduk xf &l r,f---pku d xf &l r,f? jrifrh m;oxuf jrifrh m;atmif pdu k x f &l r,f?
'Dru
kd a&pDe@J vGwv f yfa&;twGu/f wdu k yf u JG kd jrSi=hf uyg? 'DtvHukd jrSi=hf uyg?”
“t&d;k a=ua=u/ ta&crf;crf;/ ppftm%m&Sipf epf”
“zsuo f rd ;f ypf-----zsuo f rd ;f ypf”
“vGwv f yfa&;twGu-f --wdu k yf 0JG if=u”
“wdu k yf 0JG if=u-----wdu k yf 0JG if=u?”
“ppfz@JG pnf;yHek @J (2010) a&G;aumufy/JG ”
“qef@usiyf pf=u-------&du k cf sKd ;ypf=u?”
“zufqpf ppftyk pf /k ”
“usq;kH ygap------usq;kH ygap?”
xl ; wif h
'D Z if b m 25/ 2009
c&pP r wf a e h

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 49


ppftm%m&Si pf epf oufq;kd &Snaf pol
vlxk&efol
armif p d k ; csd e f
(u)
zufqpfppftyk pf u k olw@kd tm%m+rJa&;// zdEydS af oG;pkwjf c,fv, S af &; twGuf
ppfz@JG pnf;yHu k kd olw@kd pw d wf ikd ;f usa&;qGv J u kd =f uonf ? xdzk @JG pnf;yHo k nf tzdEydS cf H tEdik u f sihf
cH vlxt k wGuf ppfu|ejf yKa&; zG@J pnf;yHjk zpfvmcJo h nf? xdzk @JG pnf;yHu k kd 2010 a&G;aumufyJG
u taumiftxnfazmfrmS jzpfonf?
uvdeu f uspf a&G;aumufy+JG y;D v#if Armjynf trsKd ;om;jynfov l x l k toD;oD;
onf ud, k yf ikd jf yXmef;cGi/hf ud, k =f u
h rRmud, k zf efw;D cGihf jzpfonfh vGyv f yfpmG qENxw k af zmfciG /hf
a[majyma&;om;cGi/hf or*~z@JG pnf;cGi/hf vGyv f yfpmG rJay;cGi/hf vlxt k pd;k &xlaxmifciG hf
&&So d mG ;rSmvm;? vGyv f yfpmG xkwv f yk af &mif;0,fciG /hf pdu k yf sKd ;cGi/hf tcGit hf a&;rsm; wef;wl
&&Scd pH m;cGihf omwlnrD #ciG /hf w&m;r#wcGihf ponfh 'Dru kd a&pDEiS +hf idr;f csr;f jcif; ud&k &So d mG ;Edil f
=uygrh vm;? tzdEydS cf H trsKd ;om;vlxt k oD;oD; vdck siaf wmifw h aeonfh xdt k jcif;t&m
rsm; wckrS r&&SdEdlifonfhtjyif ,ae@awG@}uHK &ifqdkifae&onfh vGyfvyfr_ESifhtwl
'Dru kd a&pD qdwo f Ok ;f aejcif;onf w&m;0if qufvufqw d o f Ok ;f +rJ qdwo f Ok ;f um zufqpf
ppftyk pf k wnfaxmifxm;aom ppftm%m&Siaf cwfonf ydI k yifraJ rSmif euf&ildS ;f aerSm
jzpfonf? onfxufrydak y? aocsm&J@vm;/ [kwyf grh vm; [lIar;vmygu xdo k rl mS
ppftm%m&Sipf epfukd vufawG@cpH m;ae&jcif;udk ab;z,fxw k u f m wrifvrf;v$yJ pfvu kd f
onfh olomjzpf ayvdrrhf nf? trSew f &m;udk rodusKd ;usijf yKolom jzpfayvdrrhf nf?
(c)
xdo k @kd aom ppfu|ejf yKa&; ppfz@JG pnf;yH/k uvdru f s ,kwrf maom a&G;aumufyu JG kd
axmufcrH aJ y;olrsm;/ a&G;aumufy0JG ifvo kd rl sm;um; tb,forl sm; jzpf=uoenf;?
t*F g+*dKvfom;rsm;avm? od@k r[kwf tjcm;aom +*dKvfrsm;rS a&mufvmcJ=h uaom
+*Kd vo f m;rsm;avm? ay:vGix f if&mS ;ap&ef r[kwrf eS ;f odv#uf wrifar;cGe;f xkwv f u kd jf cif;
omjzpfonf? b,f+*dKvfurS a&mufvm=uolrsm;r[kw?f &efopl pftyk pf rk mefewfu

50 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


arG;zGm;ay;vdu k o
f nfh vufuikd w f w k rf sm;/ opPmazmufavmufaumifrsm; jzpfonf?
zufqpfu arG;zGm;jc,fv, S cf ohJ jzifh xdv k yl *k Kd~ vrf sm;rSm trGet f jrwfrsm;rjzpfEild /f wdik ;f jynf
.om;aumif;&wem/orD;aumif;&wemrsm;rjzpfEild ?f vH;k 0rjzpfEild ?f wdik ;f jynfEiS v hf rl sKd ;
udk u,fwifolrsm;rjzpfEdlif?wdkif;jynfudk qkwf,kwfepfrGef;apolrsm;/ wdkif;jynfudk
+idrf;csrf;om,mr_xuf/ avmifrD;usapol ppftkyfpkrmefewfrsm;. vufyg;aprsm;
jzpfojzifh jrifjh rwforl sm;/ wefb;kd &So d rl sm;/ *k%o f u d mQ }uD;rm;olrsm; vH;k 0rjzpfEild ?f
wenf;tm;jzpf &efou l ol.vufuikd w f w k rf sm;udk ESpEf pS q
f ,ftwGi;f arG;zGm;cJh
jcif;jzpfonf? &efozl ufqpfu vGyv f yfrE_ iS hf 'Dru kd a&pDukd vH;k 0qdwu f ,G yf suof Ok ;f oGm;
atmif zefwD;+yD;zdESdyftEdlifusifhr_udk tawmrowf/ rD;ukef,rf;ukef usifhoHk;&mrS
ynmwwfwcsKd @onf '%frcHEild b f J ud, k u f sKd ;udzk ufw, G &f if; tacsmiform;jzpfvm
onf? avS}uKH pD;jzpfvmonf? xd@k o@kd qw k ,f w k of mG ;&if; wcsKd @opPmazmufjzpfomG ;onf?
wcsKd @wefjyefawmfveS af &;orm;rsm;jzpfvmonf?
ppftyk pf .k a&G;aumufyo JG nf ppftm%m&Sipf epf a&ykwrf piftikd }f uD; ab;u
a&pD;ajrmif;tjzpf vrf;zGiahf y;vdu k o f nfh a&ykwaf jrmif; a&v$aJ jrmif;jzpfonf? xdak &ykwf
ajrmif;udk pnf;urf;&Sad om 'Dru kd a&pD[k zufqpfu urŠn;f xd;k xm;onf? xdak &ykwaf &pD;
ajrmif;xJo@kd tb,fo@kd aom ta=umif;jycsujf zpf cke;f qif;vdu k yf gap/ ckeq f if;vdu k =f u
onfh vly*k Kd~ vfrsm;rSm tacsmiform;rsm;jzpfomru opPmazmufjzpfomG ;=uonf?
wdik ;f jynfukd u,fwifrnft h pm; zdEydS o f pl pftyk pf Ek iS t hf wl epfreG ;f onfx h uf epfreG ;f atmif
ESpxf m;ojzifh opPmazmufjzpfomG ;=uonf?
ynmrJ/h tm%mtcGit hf a&;rJ/h "et&if;rJo h nfh atmufq;kH tv$mtcsKd @ukd
rmefewfppftkyfpku t&dk;t&if;au|;um uavuacs opPmazmufavmufaumif
rsm;jzpf atmifvyk cf ikd ;f vdu k of nf? Tod@k jzifh ppftyk pf ak emufvu kd f vufuikd w f w k rf sm;/
opPmazmuf }u@H zw G rf sm;/ acG;ckew f ufrsm;/ ppfzed yf v#mjzifv h #uo f rl sm;jzpfvmcJ=h uonf?
xdk@jyif t"du&k%f;ESdrfeif;a&; zufqpf*dk%f;om; wefjyefawmfvSefa&;orm;rsm;
jzpfvmcJ=h uonf?
wu,fu a=uuGpJ &maumif;onf? zufqpfrmefewfppftyk pf u k ol.ppfu|ef
acwfuzkd efw;D xlaxmifc+hJ yD; jzpf&mvufuikd w f w k /f tacsmiform; opPmazmuf qdo k l
rsm;rSm acwf."m;pm;cHrsm;jzpfonf? om;aumifrsm;jzpfonf? zufqpf ppftyk pf k
acwfu oGef;avmif;xkwfvkyfcJhonfh tykyftyJh raumif;qdk;0g;/ uavuacs
pm&if;xJwiG f xdo k m;aumifrsm;onf pm&if;0if/ tif;0if jzpfvmcJo h nf?
Luminary Magazine Volume 4, No. 3 51
(*)
Adv
k cf sKyaf tmifqef;ESihf 0ef}u;D tzG@J 0ifrsm;tm; owfjzwfcahJ om e,fcsJ @+Aw d od #
ESiv hf ufyg;ap *VKefO;D apm. wynfrh sm;jzpfonfh armifp;kd / oufEiS ;f / pde}f u;D / &ef}u;D atmif
ESihf okc/ bnGe@f / r_}H u;D / armifew D @kd onf e,fcsJ @acwfu }uH zh w G rf sm;jzpf=uonf? raumif;
qd;k 0g; uavuacsrsm;om jzpfonf? ,ae@}uH zh w G f uavuacsrsm;/ opPmazmuf
avmufaumifrsm;/ 2008 ppfu|ejf yKa&; zG@J pnf;yHu k kd axmufc+H y;D a&G;aumufy0JG if=urnfh
yl;wGw J &m;cH ppf&mZ0wfaumifrsm;onf wdik ;f jynfEiS hf vlrsKd ;twGuf tzdEydS cf v H xl k
twGuf bmrSrpOf;pm;/ ppftyk pf v k ufoyf arG;+rLyGwo f yfay;or# t&omawG@um
zdESdyfa&;vufudkifwkwfrsm;/ ppftkyfpkaemuf+rD;qGJrsm;tjzpf ociftm;& u|efyg;0
ppftyk pf u k kd tvkyt f au|; jyKcJ=h uonf?
1990 a&G;aumufyw JG iG f ppftm&Sipf epfzsuo f rd ;f a&;twGuf jynfo@l vw $ af wmf
ud, k pf m;vS,rf sm;tjzpf wifajrmufjcif;cHc&hJ onfh vly*k Kd~ vftcsKd @onf rdcifygwD (NLD)
ESiv hf x l u
k kd pku H ef+yD; &efoal jcaxmufajy;zufum ppfzed yf v#mjzifv h suvf u kd =f uonf?
a&G;aumufy0JG if&ef [efa&;jyum opPmazmufavmufaumiftjzpf azmfjycJo h rl sm;xJwiG f
ausmuf}u;D v$waf wmfu, kd pf m;vS,o f nf wcsKd @xu J wpfa,mufjzpfonf?tar&duef
a&mufvw $ af wmf ud, k pf m;vS,rf sm;xJrS opPmazmufavmufaumiftjzpf olonfyxr
OD;qH;k aps;OD;azmufol jzpfomG ;onf? Tok@d tm;jzifh tazmufjyefq;kH aom zufqpf
ppftyk pf k ESihf opPmazmufvufuikd w f w k rf sm;onf vlx. k &efo/l wdik ;f jynf. &eforl sm;yif
jzpfonf? (C)
ppftm%m&Sipf epfq;kd ESihf zufqpfppftyk pf u k kd qufvufoufq;kd &Snaf prnfh
tb,fy*k Kd~ vfyifjzpfap wdik ;f jynf.&efo/l tzdEydS cf jH ynfow l &yfv;kH . &efojl zpfojzifh
&efojl zpfv#if acsre_ ;f ypf&rnfomjzpfonf? ,if;onf vlxv k rf;pOfw&yfyif jzpfonf?
vlxt k oD;oD;onf rdrw d @kd . tcGit hf m%mudk jyefvnfwu kd , f &l onfh wdu k yf tJG wGi;f
(wdu k f yGpJ Ofrsm;twGi;f ) teD;uyfq;kH &efou l ykd g acsre_ ;f ypf&rSmjzpfonf? vlxt k iftm;
onf pGr;f tif}uD;rm;ouJo h @kd / enf;y&d,m,frsm;udv k nf; zefw;D Edil o f rl sm;jzpfonf?
(1)&efoo l pPmazmuf avmufaumifrsm;udk vl@todik ;f t0dik ;f rS z,fxw k f
&rnf? z,fusOf xm;&rnf? wkid ;f jynfEiS hf b0wlvx l rk sm;tay: opPmazmufI ,kwn f hH
ojzifh Elwrf quf/ pum;rajymyJ a&iHEk w l yf w
d f z,fusOx f m;&rnf? opfo;D ykyw f vH;k /
rpiftr_u d w f ptjzpfEiS hf pGe@f ypfxm;&rnf? rdwaf qGyifjzpfvifu h pm; &efojl zpfvmojzifh

52 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


ppftkyfpk.a&G;aumufyGJonf ppftm%m&Sifpepf a&ykwfrpiftdkif}uD; ab;u
a&pD;ajrmif;tjzpf vrf;zGifhay;vdkufonfh a&ykwfajrmif; a&v$Jajrmif;jzpfonf?
xdka&ykwf ajrmif;udk pnf;urf;&Sdaom 'Drdkua&pD[k zufqpfu urŠnf;xdk;xm;onf?
xdka&ykwfa&pD; ajrmif;xJodk htb,fodk haom ta}umif;jycsufjzihf ckef;qif;vdkufygap/
ckeq
f if;vdu
k }f uonfh vly*k Kd~ vfrsm;rSm
tacsmiform;rsm;jzpfomru opPmazmufjzpfoGm;}uonf?
xdo k @kd yif qef@usi&f ayrnf?
(2) vlxx k J 0ifvmaom opPmazmuf avmufaumifukd 0dik ;f 0ef;&_@H cs&rnf?
opPmazmufavmufaumif tvdrk &S/d opPmazmufavmufaumif ud&k @H_ csw,f/ &_@H cs=u?
ponfjzifh 0dik ;f 0ef;atmf[pf &_@H cs&rnf? xdt k jyKtrlEiS hf vky[ f efonf &efo@l twGuf
usnq f efrsm; jzpfonf?
(3) owif;pm&Si;f vif;yGrJ sm; usi;f y+yD; vlx&k @H_ csyrJG sm; vky&f rnf? ypfy,fjcif;/
&_@H csjcif;onf taumif;qH;k aom vufeufjzpfonf?
xdw
k u kd yf JG yHo k ¾mefrsm;udk toH;k jyKjcif;jzifh &efou l kd tedrq hf ;kH tqift h jzpf
acsr_ef;EldifrSmjzpfonf? 88ta&;awmfyHk}uD; umv ppftkyfpktm%modrf;+yD; pwGif
oHy;kH wD;=u/ paumwD;=u+yD; raumif;qd;k 0g; ppf&mZ0wfaumif &efou l kd awmxkwf
cJ=h ubl;onf? ,if;onf vlxw k u kd yf JG yHo
k ¾mef w&yfyifjzpfonf?
,QKwu kd yf JG enf;y&d,m,f (3) &yfonfvnf; &efou l kd acsre_ ;f &mY ydI k oifah wmfr_
&Srd mS jzpfonf? xdo k @kd acsre_ ;f =upd@k ? tar&duef tif', D m;em;jynfe,f/ zd@k w0f ed ;f +rdK@&dS
vli,f pmaytif;tm;pk/ 'Dru kd a&pD tiftm;pkrsm;u }u;D r_;I 2010 Zefe0g&D 2 &ufwiG f
pmaya[majymyGEJ iS hf 2010a&G;aumufyJG qef@usiv f y_ &f mS ;r_yu JG kd usi;f y=urSm jzpfonf?
uAsmq&matmifa0;/ pma&;q&m q&mrrsm; jzpf=uonfh a':cufrmESihf a':ar+idr;f wd@k
a[majym+yD;onft h cg qufvufI 2010 a&G;aumufyu JG kd qef@usi=f urSmjzpfonf?
xdu k vdru f uspf a&G;aumufyu JG kd rnfo@kd wu kd zf su=f u/ qef@usit f }kH uG wdu k yf 0JG if=urvJ/
a&G;aumufyGJ0ifrnfhopPmazmufavmufaumifudkb,fvdk 0dkif;0ef;&_H@cs=urvJ/
acsre_ ;f =urvJ? xdt k csurf sm;udk aqG;aEG;+yD;rlrsm; csrw S cf =hJ uonf? xdt k a=umif;&if;udk
tajccH+yD; onfaqmif;yg;udk a&;om;jcif;jzpfonf?
armif p d k ; csd e f
'D Z if b m / 21 / 2009

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 53


jrefrmhEidk if aH &; tajctaeeJ@
2010
armif a umif ;
(a0zef o k H ; oyf c suf )

trsm;olig pdw0f ifpm;ae=uwJh 2010 ukad wmh pwifcsO;f eif; 0ifa&mufvm


yg+yD? 2010 [m jrefrmjynfEidk if aH &;&JΠtauG@tcsK;d wck jzpfEidk w f ,f/ 'Dvjdk zpfrvm&if
awmifrS xl;jcm;r,fh ESpw f ESpaf wmh jzpfEidk af umif;&JŒqk+d yD; pdw0f ifpm; ae=uwmyg? t
xl;ojzifh etzu usi;f yjyKvkyrf ,fv@dk a=unmxm;wJh 2010 a&G;aumufyeJG @J twl
ay:xGuv f mr,fh *,ufawGu jrefrmhEikd if aH &; tajctaetay: b,fenf;b,fyHk xl;
xl;jcm;jcm; ¶ku
d cf wfajymif;vJapEkid rf vJ? 'gt h jyifjrefrmEkid if t H ay: ta&;,lyw d q f @dk a&;
(Sanction) eJ@ xdawG@qufqaH &; (engagement) ESpc f pk vk;H ukd aygi;f pyfusiohf ;Hk r,fh
tar&duefEidk if &H ŒJ ay:vpDopf b,ftwdik ;f twmtxd atmifjrif xda&mufEidk rf vJ?
tJ'gawGe@J wqufwnf; a':atmifqef;pk=unf&ŒJ ay;pmyg urf;vSr;f csut f ay: Akv d cf sKyf
oef;a&$e@J etz ppfacgi;f aqmifawG b,fvw dk @Hk jyef aqmif&u G rf vJ qkw d mawG[m
2010 twGuf pdw0f ifpm;p&maumif;wJh tcsuaf wG jzpfygw,f?
'Dtcsuaf wGay: tajccH+yD; 2010 twGi;f ay:xGe;f vmr,fh tajctaeeJ@
tvm;tvmawGtay: tm;vk;H u pdw0f ifwpm; wGucf surf eS ;f qae=uwmyg? bmyJ
ajymajym 2010 rSm ay:xGe;f vmr,fh jrefrmhEidk if aH &;tajctaeeJ@ tvm;tvm[m
vuf&jdS refrmEkid if rH mS }uHKawG@&ifqidk af e&wJh yuwdtajctaeeJ@ uif;vGw+f yD;jzpfvmEkid f
p&mawmh r&Syd gb;l ? vuf&t dS ajctaeqkw d mvnf; +yD;cJw h hJ jzpfpOfjzpf&yfawGe@J wquf
wpyfwnf;yg?
'ga=umifh yxrOD;pGm vuf&jdS refrmhEidk if aH &; tajctaeudk t&ifo;Hk oyfcsif
w,f? uae@ jrefrmjynfoal wG b,fvadk wG@}uHK cHpm;ae&w,f/ jrefrmhEidk if aH &; tif
tm;pkawG 'Dru dk a&pDtiftm;pkawG b,fvpdk ed af c:r_rsK;d awGe@J &ifqidk af e&w,f qkw d m
tm;vk;H todygy?J uae@ jrefrmjynfoal wG[m b,facwf b,ftcgwek ;f ueJ@rS rwl

54 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


atmif tEkid u f siafh pmfum;cHae&w,f? 'gukd vl@tcGit fh a&; csK;d azmufcaH e&¶kH ouf
oufv@dk ajymvk@d r&bl;? w&m;vufvw G f rw&m;tEkid u f sichf aH e&wmvk@d yJ ajym&rSmyJ?
'Duae@ jrefrmjynfrmS Oya'qkw d mr&S/d w&m;rSswr_qw dk m r&Sad wmhwhJ tajctaersK;d
a&mufaew,f? tm%m&So d al wGu tm%mrJo h al wGtay:rSm rw&m;ojzifh vkycf sif
wkid ;f vkyf tEkid u f sichf siwf idk ;f usiw hf mudk wzufowf cHae&w,f? wbufrmS tJ'v D cdk H
ae&wJt h wGuf jynfoal wG[m ta=umufw&m;&JΠv$r;f rk;d r_atmufrmS rvl;omrvGe@f
om &Sad e=uwm trSeyf ?J 'g tqk;d buf/ raumif;wJh bufyg? jynfoal wG[m tJ'v D dk
rw&m; tEkid u f siafh pmfum;r_awGukd jyif;jyif;xefxef qk;d qk;d 0g;0g; cHpm;ae&wma=umifh
wbufrmS awmh ppftm%m&Siaf wGtay: pufqyk f &G&H mS r_/ em=unf;rke;f wD;r_e@J twl
ppftm%m&Siaf tmufu ¶ke;f xvGwaf jrmufcsiw f hJ pdw"f mwfu jynfov l x l }k uD;w&yf
vk;H &JΠ&ifxt J onf;xJ taoG;xJtom;xJrmS acszsuw f m;qD;vk@d r&avmufatmif
xke@J xnfe@J &adS e+yD; tajctae tcGit fh vrf;ay:vmwmeJ@yiG t fh aH yguu f rJG ,fh tajct
aersK;d jzpfwnfaew,f?
'g[m uae@ jrefrmjynfoal wG&ŒJ yuwd tajctaeyg? 'gukd tiftm;pk
tm;vk;H u odem;vnfxm;=uw,f? tiftm;pktm;vk;H qdw k ahJ e&mrSm 'Dru dk a&pD
tiftm;pk/ Ekid if aH &; tiftm;pkawGvnf;ygw,f? ppftm%m&Sif tkypf v k nf;ygw,f?
ppftm%m&Sit f yk pf uk 'Dvt dk ajctaerSm jynfoal wG tcsed rf a&G; tk=H uGayguu f EJG idk f
w,f qkw d modv@dk ydwq f @dk wm;qD;r_awGukd tbufbufuaqmif&u G x f m;ovkd jzpfvm
&ifvnf; vufraES;bJ vufO;D r_,+l yD; ESyd u f yG af csre_ ;f zd@k jyifqifxm;+yD;jzpfw,f? tk=H uG
ayguu f rJG _ jzpfvm&if jyifxm;wJt h wkid ;f ppftyk pf u k &uf&ufpufpuf ESyd u f yG af csre_ ;f wm
udv k nf; 2007 a&$0ga&mifawmfveS af &;rSm awG@c=hJ u&+yD;jzpfw,f?
'gayr,fh 'Dru dk a&pDtiftm;pkawGe@J Ekid if aH &;tiftm;pkawG tygt0if jynf
olvx l }k uD; w&yfv;Hk uvnf; ppftm%m&Sif tkypf u k b,fvydk J zdEydS rf a_ wGvyk v f yk /f
b,fvydk J ESyd u f yG af csre_ ;f r_awGvyk v f yk f tajctae tcGit fh vrf;ay:wmeJ@¶ek ;f =uGawmf
vSe=f urSmyJ? tcGit fh vrf;omay:yap jynfoal wGbufu tqifoihyf ?J aocsma&&mr_
om&Syd ap jynfoal wGbufu &if;ES;D ay;qyfz@dk tqifoihyf q J wkd t hJ aetxm;yg? usaemf
wk@d 'Dru dk a&pDtiftm;pkawGtaeeJ@ jynfoal wG vkt d yfaewJh tcGit fh vrf;eJ@ atmifyJG
twGuf aocsma&&mr_ukd zefw;D ay;zk@d ygy?J
vuf&EdS idk if aH &;tajctaeukd oH;k oyf&mrSm yxrqk;H etzppftyk pf &k ŒJ tae

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 55


txm;ukd t&ifo;Hk oyfcsiw f ,f? etz ppftyk pf [ k m Akv
d af e0if; rqv ppftyk pf &k ŒJ
tqufjzpfw,f? toGio f ¿meft& tenf;i,favmufyJ uGmjcm;+yD; tESpo f m&
uawmh twlwyl ?J Akv d af e0if;&JΠrqvacwfwek ;f u rqv wygwpD epfukd usio fh ;Hk +yD;
ppftm%m&Sipf epfe@J wkid ;f jynfudk pk;d rk;d jc,fv, S cf ohJ vdk tckvnf; pnf;urf;jynf0h wJh
'Dru dk a&pDpepfqD OD;wnfcsw D ufaeygw,f qd+k yD; ppftm%m&Sipf epfe@J wkid ;f jynfudk
pk;d rk;d tkycf sKyfjc,fv, S af ewmyJ?
'Dae&mrSm twdwu f dk wcsuaf vmuf jyefaumuf=unf&h atmif? wu,f
awmh &Spaf v;vk;H ta&;awmfy}Hk uD;twGi;f rSm ppftyk pf }k uD;wckv;Hk +ydKvJvek ;D eD;jzpfc&hJ
w,f? tJ'w D ek ;f u uHraumif; ta=umif;rvSpmG eJ@ t+yD;owfatmifyrJG &bJ &Spaf v;
vk;H ta&;awmfy}Hk uD; tqk;H owfc&hJ mrSm usaemfw@dk wawG (qkv d w dk mu ausmif;om;
acgi;f aqmifawG/ Ekid if aH &; acgi;f aqmifawG/ 'Dru dk a&pD wuf=uGvy_ &f mS ;olawG tygt
0if jynfov l x l }k uD;) bufu nHch =hJ uvk@d r[kwyf gb;l ? usaemfw@dk ausmif;om;acgi;f
aqmifawG/ Ekid if aH &;acgi;f aqmifawG wuf=uGvy_ &f mS ;olawGbufrmS tm;enf;csKŒd ,Gi;f
csuaf wG trSm;awG &Scd =hJ uwmawmh trSeyf ?J 'gayr,fh 'Dta&;awmfy}Hk uD; ratmif
rjrifjzpfc&hJ wm[m tJ'D csKŒd ,Gi;f tm;enf;csuaf wG/ trSm;awGa=umifh t"dur[kwyf g
bl;? ppfwyfe@J ppfacgi;f aqmifwpk&ŒJ &yfwnfr_ rSm;,Gi;f azmufjyefcw hJ ma=umifyh g?
tm%m&Siq f ef@usiaf &; vlxt k =Hk uGra_ wG ay:ayguv f mcJw h hJ b,fwikd ;f jynf
udyk =J unf=h unfh ppfwyf&ŒJ tcef;u¾u odyt f a&;}u;D w,f? ppfwyfu b,fv&dk yfwnf
ovJ/ b,fvu dk idk w
f , G af jz&Si;f ovJ qkw d may:rlwnf+yD; tJ'w D idk ;f jynf&ŒJ vlxt k =Hk uGr_
atmifjrifa&; ratmifjrifa&;ukd tqk;H tjzwfay;cJw h hJ om"uawG trsm;tjym;
&Scd whJ ,f? raumif;wJh rif;qk;d rif;npf/ 'grrS [kwf tm%m&Siaf wGukd qef@usiw f hJ vlxk
tk=H uGra_ wG ay:aygu&f mrSm ppfwyfu jynfov l x l b
k ufudk pmemaxmufxm; &yfwnf
ay;wmrsK;d / 'grrS [kwf tedrq hf ;Hk tm;jzifh tm%m&Siaf wGbufudk rsuEf mS rvku d b f /J
tumtuG,rf ay;bJ/ =um;aeay;wmrsK;d &S&d if 'DawmfveS t f =Hk uGr[ _ m atmifjrif+yD;
acwfpepf}uD;wckv;Hk udk ajymif;vJ ypfEidk cf w hJ myJ? teD;pyfq;Hk OyrmtaeeJ@ zdvpfyidk /f
tif'edk ;D &Sm;/ ¶k&eS @J ta&SŒOa&my Ekid if aH wG&ŒJ tjzpftysuu f dk =unf&h if odEidk w f myJ?
tvm;wlyJ ppfwyfu jynfov l x l b
k ufuae r&yfwnfbJ ok@d r[kwf =um;raebJ
tm%m&Siaf wGbufu &yfwnfumuG,f ay;r,f/ 'grrS [kwf tm%m&Sit f vku d s
jynfov l x l u k kd ESyd u f yG of wfjzwf acsre_ ;f r,fq&dk ifawmh jynfov l x l &k ŒJ tk=H uGr[ _ m

56 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


b,favmufyJ tiftm;}u;D }u;D acsre_ ;f zsuq f ;D cHc&hJ wJh
tm%m&Siq f ef u h sifa&; om"uawG&cdS w hJ ,f? teD;pyfq;Hk OyrmtaeeJ@ w¶kwf
vlxt k }Hk uGra+ wG jynf&ŒJ (89) wdet f efrif ta&;tcif;eJ@ jrefrmjynf
ay:aygufvmcJw h hJ &Spaf v;vk;H ta&;awmfy}Hk u;D awG[m xif&mS ;wJh om"
b,fwikd ;f jynfu f ykd J u awGyJ r[kwyf gvm;? ( +yD;cJw h 2hJ 007 pufwifbm
}unf}h unfh oHCmh ta&;tcif;[mvnf; aemufxyfxif&mS ;wJh
ppfwyf&ŒJ om"uwckygy?J )
tcef;u¾u wu,fawmh usaemfw@dk jynfoal wG qifEcJ$ hJ
odyt f a&;}uD;w,f? =uwJh &Spaf v;vk;H ta&;awmfy}Hk uD;[m jrefrmhorkid ;f
raumif;wJh rSma&m/ urBmhorkdif;rSmyg r}uHKzl;avmufatmif
rif;qk;d rif;npf/ wjynfv;Hk vSn;f ae avSatmif; jrif;aZmif;rusef
'grSr[kwf wcJeufyg0if qifEcJ$ =hJ uwJh xl;jcm;vSwhJ ta&;awmfykH
tm%m&Siaf wGukd qef u h sifwhJ }uD;yg? tJ't D a&;awmfy}Hk uD;rSm jynfoal wG vk;H 0wm
vlxt k }Hk uGra+ wG 0efauscw hJ ,f? ausmif;om;acgi;f aqmifawG/ Ekid if aH &;
ay:ayguf&mrSm ppfwyfu acgi;f aqmifawG/ 'Dru dk a&pDa&; wuf=uGvy_ &f mS ;ol
jynfov l x l b k ufudk awG taeeJ@vnf; tm;enf;csu/f csKŒd ,Gi;f csuaf wG
pmemaxmufxm; wpkw H &m&Scd whJ ,fqadk yr,fh wm0efausoiho f avmuf
&yfwnfay;wmrsKd;/ auscw hJ ,f?
'grSr[kwf t"duuawmh apmapmuajymovkd jynf
tedrq hf ;Hk tm;jzifh olawGbufu ppfwyfrygcv hJ @dk / r&yfwnfcv hJ @dk ta&;
tm%m&Siaf wGbufudk awmfy}Hk uD; ratmifrjrif jzpfc&hJ wmyg? jynfol
rsufEmS rvku d b f /J awGbufu ppfwyf r&yfwnfcw hJ ma=umifh qkw d m
tumtuG,rf ay;bJ/ xuf wdwu d sus ajym&&ifawmh wkid ;f jynfe@J jynfol
}um;aeay;wmrsKd;&S&d if vl x k u k d umuG , f a pmif h a &S m uf z k d @ zG J @ pnf ; cJ h w J h
'DawmfveS t f }Hk uGr[ + m ppfwyfwckv;Hk [m vufwqkypf m tm%m&Sif ppfAv dk f
atmifjrifjyD; csKyfwpk&ŒJ tykid pf ;D odr;f ykud f tok;H cswmudk cHvu kd f
acwfpepf}uD;wckv;Hk udk &vd@k yg? tJ'v D ufwqkypf m tm%m&Sif ppfAv dk cf sKyf
ajymif;vJ ypfEidk cf w hJ myJ? wpku jynfov l x
l ek @J wkid ;f jynf&ŒJ tusK;d ukd vk;H 0riJh
uGub f J ppftm%m&Sipf epf oufq;kd &Snaf &;eJ@ olw@kd

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 57


&JŒtusK;d pD;yGm;awGukd umuG,zf @dk oufouftwGuf jynfoal wGukd &uf&ufpufpuf
ESyd uf yG of wfjzwf acsre_ ;f cJw h ma=umifyh g? &Spaf v;vk;H ta&;awmfy}Hk uD; ratmifrjrif
jzpfc&hJ wJh ta=umif;&if;awGxrJ mS tJ't D csu[ f m tc&musovkd tJ'D &Spaf v;vk;H
ta&;awmfy}Hk uD;&JΠtqufjzpfwhJ 'Dru dk a&pDa&; v_y&f mS ;awmif;qkrd a_ wG uae@txd
ratmifrjrif jzpfae&wJh t"duta=umif;t&if;[mvnf; tJ'ga=umihyf gy?J
wu,fawmh usaemfw@dk wawG 'Dru dk a&pDr&=uao;wm usaemfw@dk jynfol
awG nh=H uvk@d usaemfw@dk jynfoal wG 'Dru dk a&pDe@J rxku d w f efao;vk@d qw dk m vk;H vk;H
r[kwb f ;l ? xk@d enf;wl twku d tf cHEidk if aH &;ygwaD wG/ Ekid if aH &;acgi;f aqmifawG/ ausmif;
om;acgi;f aqmifawG/ 'Dru dk a&pDa&; wuf=uGvy_ &f mS ; aqmif&u G o
f al wG nH=h uvk@d rnD
!Gw=f uvk@d csKŒd ,Gi;f tm;enf;=uvk@d pGe@f vw $ af y;qyfra_ wG[m enf;yg;=uvk@d vnf; r[kwf
ygb;l ? uae@ usaemfw@dk jynfoal wGe@J wuf=uGvy_ &f mS ;olawG&ŒJ pGe@f vw $ af y;qyfra_ wG
[m twdwo f rkid ;f eJ@ ,SO&f ifyjJ zpfjzpf rsuaf rSmufEidk if w H um v_y&f mS ;r_awGe@J ,SO&f ifyJ
jzpfjzpf xdyq f ;Hk uyg? wu,fw h u,f t"duta=umif;&if;uppfwyfyg?ppfwyf&ŒJ tae
txm;a=umifph pfwyf&ŒJ rSm;,Gi;f azmufjyefwhJ &yfwnfra_ =umifyh g?
wd w d u sus ajym&&if a wmh tJ ' D p pf w yf u d k trd e f @ ay;apck d i f ; Ek d i f w J h
ppfwyft}u;D tuJjzpfwhJ umuG,af &;OD;pD;csKyfqo dk el @J ol@&ŒJ opPmcHvufwqkypf m ppf
Akv
d cf sKyfwpk&ŒJ tm%mrufr/_ uk, d u f sK;d =unfrh /_ tajrmftjrifenf;yg;r_/ &ufpuf,w k rf m
aumufusprf a_ wGa=umifo h m t"duygy?J 'gayr,fh apmapmu ajymcJo h vkd &Spaf v;vk;H
ta&;awmfy}Hk uD;a=umifh ppftm%m&Sipf epf[m +yKdvv J ek ;D yg;tajctae a&mufcw hJ m
awmh trSeyf ?J tJ'w D ek ;f u ppfwyftm%modr;f +yD;+yD;csi;f tm%modr;f ppfacgi;f
aqmifvnf;jzpf ppfO;D pD;csKyfvnf;jzpfwhJ Akv d af pmarmifu “wkid ;f jynfacsmufxu J svk
qJqJ tajctaeudk u,fwifz@dk twGuf usaemfw@dk tm%modr;f &wmyg” qkw d hJ
pum;udk r=umr% ajymavh&w dS ,f? wu,fawmh olajymwJh acsmufxu J svq k q J J
qkw d m wkid ;f jynfvnf;r[kw/f jynfov l x l v k nf; r[kwyf gb;l ? tm%m&Sif Akv d af e0if;eJ@
ol@&ŒJ opPmcH ppfAv dk cf sKyfwpkyg? jynfov l x l &k ŒJ wGe;f vSe+f zdKvSrJ a_ =umifh Adv k af e0if;&JŒ
tm%m a'guw f ikd af wG +ydKvJtq Hh qJ jJ zpfaewJh tajctaeudk u,fwifz@dk twGuf
umuG,af pmihaf &Smufz@dk twGuf wkid ;f jynfe@J jynfov l x l k tusKd ;pD;yGm;udk opPmazmuf
ausmckid ;f +yD; tm%modr;f cJw h mjzpfygw,f?
ppftyk pf [ k m tpyxrrSmawmh aovlb0uae w&ufwrGe;f wnfh touf

58 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


quf&vnf; renf;bl;qkw d hJ oabmeJ@ vl;vGe@f ¶ek ;f xcJ=h uwmyg? tJ'w D ek ;f u olw@dk rmS
tem*wfqw dk m r&Scd b hJ ;l ? a&&Snt f m%mpd;k rd;k zk@d qw dk hJ &nf&, G cf suf &Syd rHk &cJb h ;l ? ('grrd d
&JŒtxifukd ajymwmyg?) tJ'v D rdk &Scd vhJ @dk vnf; aocge;D &dumQ ,lwo hJ abmrsK;d t&Suf
ta=umufr&Sd tcGit fh a&;awG rw&m;,l/ tm%mawG rw&m;ok;H / tvGet f uGsH
awGjzpf aemufawmh rxl;Zmwfcif;/ wbufrmS vnf; rw&m;ojzifh tuef@towf
r&Sd &xm;wJh tusK;d pD;yGm;awG pnf;pdrt f m%mawGukd rufarmwG,w f m,pfr;l vm+yD;
aemufawmh tJ't D usK;d pD;yGm;awG/ tm%mawGud k rpGe@f vw $ cf siaf wmhbJ a&&Snq f yk f
ukid cf sivf m&muae a&&Snt f pDtrHawG csvmawmhwmygy?J
ppftyk pf [k m tJ'v D dk qifu h q J ifu h J ajymif;vJjzpfay:vmwJh olw@dk &ŒJ vkt d yf
csuaf wG/ &nfreS ;f csuaf wGe@J vku d af vsmnDaxG jzpfr,fh Ekid if aH &;vkyif ef;pOfawGuv kd nf;
qifu h q J ihu f J ajymif;vJcsrw S f usio hf ;Hk vmwmudk awG@&vdrrhf ,f? yxr 88 tm%m
odr;f pOf vl=um;aumif;atmif wenf;tm;jzifh tm%modr;f vk@d aumif;atmif aemuf
wenf;ajym&&if tifrwef }uD;rm;wJh 88 'Dru dk a&pDvid_ ;f vk;H }uD;atmufrmS epfroGm;
&avatmif tvku d o f ihcf aH y;wJh oabmeJ@ jrefrmEkid if rH mS ygwpD 'Hk rD u dk a&pD pepfukd
xlaxmifay;r,f/ a&G;aumufyJG vkyaf y;r,fqw kd hJ uwdukd a&SŒwef;wif+yD; tm%m
odr;f cJwh m jzpfw,f?
tm%modr;f +yD;wJah emufrmS vnf; wwfEidk o f rSs tcsed q f +JG yD; a&G;aumufyu JG kd
a&SmifvzJ$ @dk }udK;pm;ao;w,f? 'gayr,fh 88 t&Sed rf aoao;wJh vlx}k uD;&JΠqENukd
vGeq f ef+yD; ay;xm;wJh uwdukd tvG,w f ul ry,fzsu&f cJ w hJ ma=umifh a&G;aumufyu JG dk
rvkycf sib f J vkyaf y;cJ&h w,f? rwwfomvk@d vkyaf y;cJ&h onfw h idk f 'Dru dk a&pDtiftm;pk
awG jywfjywfom;om; tEkid rf &avatmif a&G;aumufyrJG wkid rf D 'Dru dk a&pDtiftm;
pkawGtay: trsK;d rsK;d npfywf tEkid u f sichf ahJ yr,fh &Spaf v;vk;H pdw"f mwft[kef jyif;xef
aeqJjzpfwhJ jynfov l x l }k uD;&JΠjywfjywfom;om; nDn! D w G ! f w G f rJay;qk;H jzwfay;cJh
r_a=umihf a':atmifqef;pk=unf OD;aqmifwhJ trsK;d om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyfu tjywft
owf (Landslide) tEkid &f &Scd +hJ yD; olw@dk wawG r¶_rvS ta&;edro hf mG ;cJ+h yD;wJah emuf
tJ'D 90 jynfEh pS f a&G;aumufy&JG v'fukd todtrSwrf jyKbJ enf;trsK;d rsK;d eJ@ a&SmifvJ$
cJw
h m/ acszsuzf @dk }udK;pm;cJw h m 'Duae@txdyjJ zpfygw,f? yxr 1§90 eJ@a&SmifvzJ$ @dk }udK;
pm;cJw h ,f? aemuf trsK;d om;nDvmcHe@J / aemuf Road Map (7) csuef @J acszsuzf @dk
}udK;pm;cJw h ,f?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 59


rdrt d jrifajym&&if 1§90 csrw S pf Ofu olw@dk [m cHppftaetxm;rSmyJ &Scd hJ
ao;w,f? tJ'w D ek ;f u 90 &v'fukd csucf si;f taumiftxnf razmfjzpfatmif/
tm%mcsucf si;f rpGe@f &avatmif ckcu H muG,w f ohJ abmeJ@ 1§90 ukd xkwjf yefcw hJ m
yg? aemufawmh cHppfuae xk;d ppftoGiaf jymif;+yD; 'DcsKyftygt0if 'Dru dk a&pDtiftm;
pkawGukd ESyd u f yG af csre_ ;f cJwh ,f? 'Dru dk a&pD tiftm;pkawGtvJvJ tuGu J jJG zpf+y;D tm;enf;
csnehf @J omG ;awmhrS trsK;d om;nDvmcH (NC) qkw d mudk ac:,l+yD; olw@dk tm%m a&&Snf
wnfwchH idk +f rJa&;twGuf pDraH qmif&u G cf w hJ m jzpfw,f? NC udk vky&f mrSm olw@dk rmS
&nf&, G cf suf (3) ck&w dS ,f? yxr&nf&, G cf suu f 90 &v'fukd vrf;v$zJ @kd tcsed q f zJG @kd /
'kw, d u Ekid if w H umtjrifrmS e0w (etz) taeeJ@ 'Dru dk a&pDtoGiu f ;l ajymif;a&;
vkyif ef;pOfw&yfudk aqmif&u G af eoa,mif [efaqmifvn S phf m;zd@k / wwd,uawmh
tem*wfjrefrmhEidk if aH &;rSm wyfrawmfu t+rJwrf; OD;aqmifyg0if&r,fqw dk hJ &nfreS ;f
csuu f kd tJ'D NC uwqifh ZGwt f wif; csrw S t f aumiftxnfazmf+yD; olw@dk w&m;0if
a&&Snt f m%mcsKyfuikd f Ekid af &;twGuf pDraH qmif&u G zf @kd jzpfw,f? wcsucf w k f ok;H csuf
jywfayg?h &nf&, G cf sut f m;vk;H &JΠvk&d if;tcsKyfuawmh vuf&t dS m%mudk xde;f Ekid o f rSs
xde;f xm;+yD; jzpfEidk &f if olw@dk &ŒJ ppftm%m&Sipf epfukd &moufyef wnfwchH idk +f rJatmif
vkyo f mG ;zd@k y?J
yxr&nfreS ;f csuaf wG txku d t f avsmuf atmifjrifcahJ yr,fh 1995 aemuf
ykid ;f rSm NC xJuae NLD eJ@SNLD wk@d Ew k x f uG o f mG ;vk@d NC }uD;&yfqidk ;f oGm;&muae
olw@dk &ŒJ aemufq;Hk &nfreS ;f csuv f nf;jzpf/ tEœrd &nfreS ;f csuv f nf;jzpfwhJ ppftm%m&Sif
pepf w&m;0if a&&Snw f nfwchH idk +f rJa&;qkw d hJ &nfreS ;f csuf ,m,Dtcdu k t f wef@tm;jzifh
ysujf ym;oGm; cJ&h w,f? 'guvnf; qef;awmhrqef;bl;? ppftm%m&Sipf epfe@J wkid ;f jynf
udk xm0&pd;k rk;d jc,fv, S af &;qkwd hJ olw@dk &ŒJ &nfreS ;f csu[ f m jynfov l x l }k uD;&JŒ qENe@J
vk;H 0qef@usiaf eovkd urBm}u;D &JŒwl¶&l m 'Dru dk a&pDvrf;a=umif;}u;D eJ@vnf; aoGznfuJG
vGaJ evk@d yg? 'gayr,fh olw@dk &ŒJ &nfreS ;f csuu f kd t+yD;wkid f pGe@f vw $ cf w hJ mawmh r[kwb f ;l ?
,m,D tcku d f twef@om pGe@f vw $ cf whJ myg? tajctaeay;wmeJ@ rjzpfrae qufvuf
taumiftxnfazmfz@dk }uHpnfpidk ;f jyif;cJ=h uwmyg?
'gayr,fh olw@dk b,fvydk J }uHpnf}uHpnf/ b,fvydk q J EN&&dS dS vufawG@b0&JŒ
tuef@towfawG tm;+ydKifra_ wGa=umihf txl;ojzifh 'Dru dk a&pDtiftm;pkawG&ŒJ }uHh
}uHch H wku d yf 0JG ifra_ wGa=umihf olw@dk }uHpnfwidk ;f qEN&w dS idk ;f rjzpfcw hJ mawG ratmifjrif

60 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


cJw h mawG &Scd w hJ ,f? wcgw&H 'Dru dk a&pDtiftm;pkawGbufu tm;om+yD; olw@dk buf
u z¶kzd &JjzpfomG ;cJ&h wmawG cHppftaetxm; a&mufomG ;cJw h mawGvnf; &Scd w hJ ,f?
'Dae&mrSm usaemfw@dk jzwfoef;cJw h hJ tawG@t}uHKtcsKŒd udk jyefo;Hk oyf=unfzh @kd vkrd ,f
xifw,f?
1995 rSmNC&yfomG ;+y;D wJah emufyidk ;f a':atmifqef;pk=unf&ŒJ ckid rf mjywfom;
wJh OD;aqmifr/_ 90 jynfEh pS f a&G;aumufcH jynfov l w $ af wmfu, dk pf m;vS,af wG/ wkid ;f &if;
om;acgi;f aqmifawGe@J 'Dru dk a&pDtiftm;pkawG&ŒJ pnf;pnf;vk;H vk;H nDn! D w G ! f w G f wku d f
yG0J ifra_ =umifh 98 rSm CRPP ay:vmcJw h ,f? tJ'aD emufyidk ;f usaemfw@dk bufu Ekid if aH &;
xk;d ppfawG qufwu dk q
f ifEcJ$ &hJ mrSm ppftm%m&Siaf wGbufu cHppftaetxm;eJ@ t
vl;vl;tvdrv hf rd hf &yfccH &hJ wmawG &Scd w hJ ,f? tJ'v D &dk yfc&H mrSm wbufu zrf;qD;ESyd u f yG f
r_awGvyk &f if; wbufu aqG;aEG;yGpJ um;0kid ;f bufvn S +hf yD; aphpyfnêEd id_ ;f r_awG vkycf &hJ
w,f? a':atmifqef;pk=unfe@J vSsKŒd 0Suaf qG;aEG;+yD; aphpyfnEêd id_ ;f r_aw v G yk cf whJ ,f? 'gay
r,fh olw@dk &ŒJ Zmwdo¶kyu f dk b,fvrdk S rzk;H uG,Ef idk w f m&,f/ olw@dk tm%mwnf+rJa&;
qkw d hJ &nfreS ;f csuu f ae wjym;om;rS avSsmrh ay;Ekid w f mawG&,fa=umihf a':atmifqef;pk
=unfe@J vSsKŒd 0Suaf qG;aEG;yGJ ratmifrjrif jzpfomG ;cJ&h w,f?
a':atmifqef;pk=unf taeeJ@uawmh wkid ;f jynf&ŒJ jy\emawGukd awG@qHk
aqG;aEG;a&; pm;yG0J idk ;f uwqihf +idr;f csr;f pGm tajz&Smzd@k wwfEidk o f rSs }udK;pm;cJah yr,fh
etzppftyk pf &k ŒJ r¶k;d om;r_/ vdrn f maumufusprf a_ wGa=umifh aqG;aEG;yGJ ratmifjrif
Ekid af wmhb;l qkw d m &dyrf cd v hJ @dk wbufrmS &orSstcGit fh a&;udk tok;H cs+yD; vlxw k u dk yf JG
qifEidk zf @kd twGuf vlxpk nf;¶k;H a&;udk t&Sed t f [keef @J aqmif&u G cf w
hJ ,f? vlxb k ufu
vnf; etzppftyk pf k wkev f y_ af csmufcsm; avmufatmif a':atmifqef;pk=unfukd
tke;f tke;f uGsG uu f sG uf axmufc}H uKdqcdk =hJ uw,f?
'gayr,fh wkid ;f jynfe@J jynfov l x l &k ŒJ tusK;d ukd vk;H 0r=unfb h J uk, d t hf m%m
wnf+rJz@kd twGuf bmyJvyk &f vky&f vkyrf ,fv@dk c, H x l m;wJh etzppfAv dk cf sKyfawG[m
'Dw}udrrf mS vnf; 'Dru dk a&pDukd jyif;jyif;jyjy vkcd siaf wmif;waewJh jynfov l x l }k uD;&JŒ
qENeJ@ tJ'DqENawG taumiftxnfazmfzdk@ OD;aqmifv_yf&Sm;aqmif&GufaewJh
a':atmifqef;pk=unf&ŒJ pnf;¶k;H v_y&f mS ;aqmif&u G rf a_ wGukd tjyif;txefEydS u f yG f acsre_ ;f
cJ=h ujyefw,f? 'Dvedk @J 'Dy, J if;ta&;tcif; ay:ayguf cJ&h w,f?
'Dy, J if;a=umifh usaemfw@dk 'Dru dk a&pDtiftm;pkawGbufu qk;H ¶_;H r_tcsKŒd eJ@

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 61


t&if;tES;D tcsKŒd ay;qyfc&hJ ayr,fh wbufrmS etz ppfAv dk cf sKyfawG&ŒJ &ufpuf,w k f
rmr_awG yGiu fh soxuf usvmcJ&h w,f? txl;ojzifh Ekid if w H um&JŒ qef@usif ¶_wcf sr_
eJ@ yÉdyuQawGvnf; }uD;xGm;vmcJ&h w,f? 'Dy, J if;ESyd uf yG rf a_ =umifh wbufrmS olw@kd
ppftyk pf ak wGtwGi;f rausvnfra_ wG yÉdyuQawGvnf; }uD;xGm;vmcJ&h w,f? 'Dy, J if;
ESyd u f yG rf a_ =umifh wbufrmS a':atmifqef;pk=unf&ŒJ 'Dru dk a&pDvy_ &f mS ;r_awGukd tcku d f
twef@tm;jzifh &yfwef@ypfvu dk Ef idk af yr,fh wbufrmS awmh etz ppfAv dk cf sKyfawGtzk@d
jynfwiG ;f jynfyzdtm;eJ@ Ekid if aH &;tusyt f wnf;udk r}uKHpzl;}uKHawG@c&hJ w,f?
'Dtusyt f wnf;udk &ifqidk af usmv f m$ ;zd@k twGuf olw@kd bufu Ekid if aH &;AsL[m
w&yfudk csrw S u f sio hf ;Hk vku
d w f ,f? tJ'D AsL[muawmh Road Map (7)csuyf ?J wu,f
awmh tJ'D Road Map (7) csu[ f m avmavmq,f olw@dk }uKHawG@ae&wJh Ekid if aH &;
tusyt f wnf;xJuae azmufxu G af usmv f m$ ;zd@k oufoufwifr[kwb f J &yfqidk ;f xm;
cJ&h vk@d toufuif;rJah e+yDjzpfwhJ NC ukd jyefvnf toufoiG ;f +yD; olw@dk &ŒJ ppftm%m
&Sipf epf a&&Snw f nfwchH idk +f rJa&;qkw d hJ rlv&nfreS ;f csuu f kd jyefvnftaumiftxnf
azmfz@kd ygy?J wbufrmS vnf; jrefrmEkid if rH mS 'Dru dk a&pD toGiu f ;l ajymif;a&;udk aqmif&u G f
zd@k vkv d m;aewJ/h zdtm;awGvnf; wk;d jrêiahf y;aewJh Ekid if w H umtokid ;f t0kid ;f ukd tJ'D
olw@dk csrw S x f m;wJh Road Map (7)csuef @J jynfwiG ;f rSm 'Dru dk a&pD toGiu f ;l ajymif;a&;
Ekid if aH &;vkyif ef;pOfw&yf csrw S af qmif&u G af eoa,mif vdrv f nfvn S jhf zm;zd@k ygy?J
wu,fwrf;ajym&&ifawmh 'Dru dk a&pDo@dk omG ;&m (7) qihf qk+d yD; olw@dk a=uG;
a=umfcsrw S x f m;wJh Road Map (7) csuq f w dk mudk jynfoal wGuawmh 'Dru dk a&pDe@J
tvSr;f a0;oxuf a0;oGm;apr,fh tqifh (7) ckv@dk yJ em;vnfxm;=uw,f? 'ga=umifh
'D Road Map (7) csuu f kd jynfoal wGu ,kv H nf;r,kb H ;l / vufvnf;rcHb;l ? 'ga=umifh
jynfoal wG&ŒJ uk, d pf m; NLD OD;aqmifwhJ 'Dru dk a&pD tiftm;pkawGu tjyif;txef
qef@usiu f ef@uu G cf =hJ uw,f?
aemufyidk ;f rSm jynfwiG ;f jynfyzdtm;awGa=umifh Ekid if aH &; pD;yGm;a&; tusyt f
wnf;awG ykrd }dk uD;rm;vmcJ+h yD; 88 rsK;d qufausmif;om;awG&ŒJ OD;aqmifre_ @J vlxv k y_ &f mS ;
r_/ vlxw k u dk yf aJG wG ay:ayguv f mcJ&h w,f? aemufq;Hk rSmawmh oHCmawmfawG OD;aqmif
wJh 2007 pufwifbm a&$0ga&mifawmfveS af &;}uD; ay:ayguv f mcJah wmhwmygy?J
'Da&$0ga&mif awmfveS af &;}uD;twGi;f rSm oHCmawmfawG/ ausmif;om;awG/
jynfol vlxak wGbufu xdcu dk q f ;Hk ¶_;H r_awG t&if;tES;D awG twkid ;f twmwcktxd

62 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


ay;qyfc&hJ ayr,fh 'DawmfveS af &;}uD;uaewqihf jrefrmjynfoal wG&ŒJ pdw f "f mwfe@J owWd
udk O'ge;f wGiaf pEkid cf o hJ vkd etz ppfacgi;f aqmifawG tzk@d &mrSmvnf; t}uD;tus,f
txdemcJ&h w,f? aqmufwnf&mr& jzpfc&hJ w,f? ol@&ŒJ tm%mwnf+rJrt _ ay: t}uD;
tus,f +cdr;f ajcmufccH &hJ w,f? 'ga=umifh rlvu 'Dru dk a&pD toGiu f ;l ajymif;a&;
Ekid if aH &;vkyif ef;pOfw&yfukd azmfaqmifaeoa,mif trsK;d om;nDvmcHqw dk mudk tcsed f
qGEJ idk o f rSs tcsed q f uJG si;f y+yD; ol@&ŒJ ykad e+rJusm;ae+rJtaetxm; (Status quo) ukd
qufxed ;f xm;zk@d }u&H , G cf ahJ yr,fh pufwifbm oHCmhta&;tcif;}u;D u olw@kd &ŒJ tm%m
wnf+rJa&;udk ra&r&mjzpfomG ;apcJw h ma=umifh tJ'D trsK;d om;nDvmcHudk wufow k f
¶ku d u f si;f y+yD; ol@tm%m a&&Snw f nfwchH idk +f rJa&;udk tmrcHcsuaf y;Ekid rf ,fh Consti-
tution ukd wzufowfa&;qGJ twnfjyKvku d af wmhwm jzpfygw,f?
jynfoal wG&ŒJ qENudk rsuu f , G jf yK+y;D 'D Constitution ukd b,fvb dk ,fyHk wzuf
owfa&;qGcJ w hJ ,f/ b,fvdk aumufuspf ,kwrf mwJh enf;vrf;awGe@J twkta,mif
qENc, H yl uJG kd usi;f y+y;D tJ'D Constitution udk b,fvdk wzufowf tEkid u f sihf twnfjyK
jyÏmef; cJw h ,fqw dk m tm;vk;H od+yD;jzpfv@dk tus,cf sŒJ rajymvkad wmhygb;l ? 'gayr,fh 'D
Constitution [m jynfoal wG&ŒJ tusK;d pD;yGm;eJ@ b,fvy dk J qef@usiq f ef@usi/f jynfol
awGu vufccH H rcHc/H Ekid if w H umtokid ;f t0kid ;f u todtrSwjf yKjyKrjyKjyK olw@dk uawmh
olw@dk &ŒJ a&&Snt f m%m wnfwchH idk +f rJa&;udk tmrcHcsuaf y;Ekid rf ,fh 'D Constitution
ukd rjzpfrae taumiftxnfazmfrmS yJ? rjzpfrae toufoiG ;f rSmyJ? 2010 a&G;aumuf
yG[ J m tJ'D Constitution ukd toufoiG ;f wJyh /JG touf0ifatmif vkyrf ,fyh yJG gy?J
'ga=umifh 'D 2010 a&G;aumufyu JG dk usaemfw@dk rjzpfrae qef@usi&f rSmyJ?
'D 2010 a&G;aumufyu JG dk usaemfw@dk qef@usiw f ,fqw dk m olw@dk wzufowf
a&;qGx J m;wJh Constitution ukd qef@usiw f m/ touf0n d mOf uif;rJah pwmjzpfw,f?
wenf;ajym&&if ppftm%m&Sipf epf a&&Snw f nfwcHh idk +f rJa&;qkw d hJ olw@dk &ŒJ &nfreS ;f csuf
udk qef@usiaf cszsuw f momjzpfw,f? usaemfw@dk wu dk yf [ JG m 'DwyGeJ @J jywfcsirf jS ywfr,f?
wku d yf aJG ygi;f ajrmufjrm;pGmudk quf+yD; qifEaJ$ umif;qifE&J$ Ekid w f ,f? a&&Snw f u
dk yf jJG zpf
Ekid wf ,f? 'gayr,fh ajymvk@d awmhr&bl;? wkid ;f a&;jynfa&; ayguef @J aus; =uufOta&mif
wdraf wmifozG,/f rif;a&;us,q f w dk hJ pum;awGvnf;&Sw d myJ? rarSsmv f ifw h mawGvnf;
jzpfvmEkid w f myJ?
tay:,H=unf&h if tcktcsed rf mS ppftm%m&Siaf wGbufu Ekid if aH &;/ ppfa&;/

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 63


wu,fawmh usaemfwdk w h awG 'Dru dk a&pDr&}uao;wm usaemfwdk h jynfoal wG
nh}H uvkd h usaemfwdk jh ynfoal wG 'Dru dk a&pDeJ h rxku d w f efao;vkd q h wdk m
vk;H vk;H r[kwb f ;l ? xkd eh nf;wl twku d t f cHEidk if aH &;ygwDawG/
Ekid if aH &; acgif;aqmifawG/ ausmif;om; acgif;aqmifawG/ 'Dru dk a&pDa&;
wuf}uGvy+ &f mS ; aqmif&u G o
f al wG nH}h uvkd rh nD!w G }f uvkd h
csKdŒ,iG ;f tm;enf;}uvkd h pGef v h w $ af y;qyfra+ wG[m enf;yg;}uvkd v h nf; r[kwyf gbl;?
uae h usaemfwdk jh ynfoal wGeJ h w h uf}uGvy+ &f mS ;olawG&ŒJ pGef v h w$ af y;qyfra+ wG
[m twdwo f rkid ;f eJ h ,SO&f ifyjJ zpfjzpf rsufarSmufEidk if w H um v+y&f mS ;r+awGeJ h ,SO&f ifyJ
jzpfjzpf xdyq f ;Hk uyg? wu,fw h u,f t"duta}umif;&if;u ppfwyfyg?
ppfwyf&ŒJ taetxm;a}umifh ppfwyf&ŒJ rSm;,Gi;f azmufjyefwhJ &yfwnfra+ }umifyh g?

pD;yGm;a&;bufawGrmS tm;omcsuaf wG &Sad ew,fv@dk xif&ayr,fh wu,fw h u,f


awmh olw@dk vyk cf siw f idk ;f vkyv f @dk r&Ekid w
f hJ tuef@towfawGe@J olw@dk bufrmS aysmu h u
G f
[muGuf tm;enf;csuaf wG&adS ewm trSeyf ?J tusyt f wnf;awG &Sad ewmvnf; trSef
yJ? tm%m&Sif ppfAv dk cf sKyfawGt=um; tusK;d pD;yGm;csi;f tm;+ydKifr/_ tm%m+ydKifr/_
wyfwiG ;f atmufajceJ@ txufqihu f mG [r_ tm;+ydKifr/_ olw@dk ppftyk pf ek @J +idr;f tzG@J awG
=um; tm;+ydKifr/_ jynfoal wG&ŒJ qef@usicf &H r_/ rke;f wD;&G&H mS cH&r_/ Ekid if w H um&JŒqef@usicf H
&r_ zdtm;ay;cH&r_ pwmawG[m olw@dk &ifqidk }f uKHawG@ae&wJh tcuftcJawG/ tusyf
twnf;awGygy?J 2010 a&G;aumufyu JG kd jzwfoef;wJt h cg 'Dtusyt f wnf;awG yk+d yD;
}uD;rm;vmp&mta=umif;&Sw d ,f? yk+d yD; usyw f nf; cufcv J mp&m ta=umif; &Sw d ,f?
olw@dk ppftm%m&Siaf wG&ŒJ tcuf[m usaemfw@dk 'Dru dk a&pDtiftm;pkawG&ŒJ tcsuyf J
ayg?h usaemfw@dk twGuf jynfoal wGtwGuf tqk;d xJu taumif;awG jzpfvmEkid w f ,f?
aqmif;yg;tpydik ;f rSm ajymcJo h vkd tcGit fh vrf;om ay:ygap/ aocsma&&mr_
om &Syd gap/ jynfov l x l b k ufuawmh tqifoihyf gy?J tJ'aD wmh vuf&jdS ynfwiG ;f jynfy
tajctaeawGt& jynfoal wGtwGuf b,fvt dk cGit fh vrf;awG ay:vmEkid w f ,f/
tJ't D cGit fh vrf;awGukd tok;H cs+yD; b,fvadk ocsma&&mwJh atmifyrJG sK;d &,lzefw;D
Ekid rf vJqw dk mudk 'Dru kd a&pDtiftm;pkawG taotcsm avhvmwGucf su+f yD; jyifqif
xm;=uzk@d vv dk rd rhf ,f? ?
armif a umif ; (a0zef o k H ; oyf c suf )

64 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


avmif+rdKufrSwfwrf;
h h h odk hr[kwf
udak t;csrf;

“pma&;q&mwa,muf awmf rawmf? ol t h rnf ordik ;f wGif use&f pf ruse&f pf


aorif;ESihf tcsed u f pum;ajymygvrd f rh nf? wenf;ajym&v#if olaoqH;k +y;D rSom tcsed u f
tqH;k tjzwf ay;ygvrd f rh nf h h h ”[k vef@paf rmf&;kd u qdck J o h nf?
Time r*~Zif;wGif MILESTONEStrnfjzifh tcef;u¾ wckyg&adS vonf?
ordik ;f rSww f ikd rf sm; urŠn;f ausmufpmwdik rf sm; [kt"dyg̀,&f aom u¾wckvnf;jzpfonf?
tcsKd @tywfrsm;wGif tay:zufrS pmvH;k cwfao;ao;jzif[ h k xyfraH &;xd;k xm;onf?
ordik ;f 0ifjzpf&yfrsm; h h h h h h h ? rSeo f nf? xdk u¾onf Time r*~Zif;. rl jzpfI
xif&Sm;ausmf=um; olwdk h. b0aumufa=umif;rsm;vnf; jzpfonf? xif&Sm;
ausmf=um;olwdk h uG,fvGefchJ hv#ifvnf; xdku¾ xdkpmrsufESmYyif rSwfwrf;
wifavh&o dS nf? pmrsuEf mS rSm eHygw(f 13)?
(13) *%ef ; onf yl a qG ; 0rf ; enf ; jcif ; od k @ r[k w f aojcif ; w&m;[k
Oa&mywd k u f o m; awmf a wmf r sm;rsm;u rS w f , l = uonf ? wenf ; ajym&v#if
xdt k cef;u¾onf 0rf;enf;rSww f rf;yifjzpfonf? avmif+rdKufrw S w f rf; odk rh [kwf
0rf;enf;zG,f aumif;aom rSww f rf;rsm; h h h ?h
0rf;enf;rSwfwrf;[lonf uG,fvGefol wOD;wa,muf. *k%foduQmESifh
aus;Zl;w&m;udk az:usL;&mra&mufyJ odrzf si;f Eke@f e@J oGm;atmif apmfum;rdrmS txl;
pd;k &drrf yd g.?
vl@ordik ;f wavsmufwiG f oef;aygi;f rsm;pGmaom vlom;wk@d aoqH;k cJo h vdk
vlom;oef;aygi;f rsm;pGmudv k nf; arG;zGm;cJo h nf? usaemfwkd yh wf0ef;usiw f iG v
f nf; aoqH;k
r_ arG;zGm;r_aygi;f rsm;pGm ae ph Ofae w h ikd ;f jzihaf wG@ae&onf? xdk ah =umifyh if arG;zGm;jcif;ESihf
aoqH;k jcif;[lonf tqef;w=u,f r[kwo f nfh edp"P 0l udpwP ckjzpfacs+yD? odk &h mwGif

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 65


vlwa,muf. aoqH;k jcif;onf tif;qufwaumif. aoqH;k jcif;uJo h kd h ypfpvufcwf
awmh rEdik [ f xk ifonf? ola&muf&dS &Sio f ef&m vl@tzGJ t h pnf;ay:wGif bmrS tusKd ;
rjyK cho J w l OD; odk rh [kwf vlrsm;pktm; pdw. f qif;&Jjcif; ud, k .f qif;&Jjcif; paom
ylavmifonfh qdk;usdK;aygif;pHk o,f,lvmolwOD;twGufawmhrl tr_rJhtrSwfrJh
tif;qufwaumif. ema&;udpv P kd oabmxm; owfrw S =f uayrnf? xdo k ol nf
vl@avmutwGi;f od@k umvtwdik ;f twmwcktwGi;f 0ifa&mufvm+y;D jyefvnfxu G cf mG
oGm;aom vlomref tnw& wa,mufomjzpfayvdrrhf nf?
aorif;wdik ;f jynfvakd e&mrsKd ;wGiyf if vufc&H efroifo h rl sm;. aoqH;k jcif;twGuf
tr_r/hJ trSwrf hJ oabmxm;Edik af omfvnf; Edik if aH &;/ vlra_ &;e,fy,f toD;oD;rS vlom;
tusdK;jyKyk*~dKvf rsm;.aoqHk;jcif;udkawmh omrefqHk;&_H;r_ wcktjzpf usaemfwdk@
oabmrxm;Edik af wmhyg? ESajrmwo atmufarh owd&=urnf? 0rf;enf; avmif+rKd u=f u
rnf? vltrsm;pk}uD;ESihf oufqikd af oma=umifh vltrsm;pk}uD;. vGr;f yH&k yd f xif&pfrnf?
tb,fah =umifq h akd omf ordik ;f pmrsuEf mS rsm;ay:wGif olwkd . h ur`n;f ausmufpmwdik rf sm;
udk cdik cf ikd rf wfrwf pdu k xf El ikd cf ahJ oma=umifh wenf;qd&k aomf usaemfwkd h rarhEikd pf &m
aus;Zl;w&m;aygi;f rsm;pGmudk xm0&atmufarh owd&aeapzd@k olw@kd zefw;D cJh =uaom
a=umifyh if jzpfonf?
vGecf ahJ om q,fpEk pS w f ckausmf h h h h h h h wdwu d sus qd&k v#if vGecf J ah om
wq,fEh pS Ef pS f h h h // 19 2h 1h 998 ae ph jJG zifh 0rf;enf;rSww f rf; wck udk owif;pma[mif;
(xdak e x h w k af e@pOfowif;pm) wGif trSwrf xif jyefzwf&onf? xif&mS ;ausm=f um;vS
aom jrefrmpmay ynm&Si}f u;D q&mjroef;wifh uG,v f eG jf cif; twGuf 0rf;enf;rSww f rf;/
vlom;tusKd ;jyKyk*Kd~ vf }uD;wa,muf. ed*;kH urwfonf pma=umif;a& q,fah v;ig;
a=umif;avmufEiS hf +y;D qH;k oGm;&awmhrnf avm? vl ah vmutwGuf jrefrmpmaytwGuf
}uD;rm;pGm tvkyt f a=uG;jyKcJo h ?l b0udk jrKyfEcHS ohJ ?l todOm%fynm jrifrh m;wd;k wuf
a&; wm0efukd ud, k jhf yXmef;csujf zifh ud, k xf rf;&Gucf ahJ om vly*k Kd~ vw f OD;twGuf usaemfw@kd
wH@k jyefEikd o f nfu 'gyv J m; h h h h ?h 'DxufrwwfEikd af wmhb;l vm; h h h h h ?
0rf;enf;rSww f rf;jzifh aoqH;k ol wOD;wa,muf. b0wefz;kd udk jriS w hf ifaprnf
qdvk #if xdv k yl *k Kd~ vf touf&iS f aexdik pf Ofumv. b0todtjrif &yfwnfcsu/f tonf;
ESv;kH wdk u h kd em;vnfpmemEdik rf _ &Srd &Sd awG;p&m&Syd g.?
vlwa,mufonf ol b h 0wav#mufv;kH udk ol,=kH unf&m vkyif ef;wckxw J iG f

66 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


eufeuf&id_ ;f &di_ ;f jrKyfEcHS o hJ nf? 'Da&rsm;/ rkew f ikd ;f =urf;rsm;/ v_id ;f wHy;kd rsm;/ ESyd pf uf!iS ;f yef;
r_rsm;/ tpma&pm iwfrw G af cgi;f yg;r_rsm;/ tcuftcJrsm; tm;vH;k udk 'l;axmuft&H;_ r
ay;yJ }uH@}uH@cdkifcdkif &ifqdkifjzwfausmfcJh.? wcsdefwnf;rSmyif oltouf&Sif
&yfwnfaeaom vl ah bmifavmu}u;D twGuf todOm%f tvif;a&mif &ap&ef Edik pf rG ;f
or# }udK;yrf;tm;xkwcf . hJ ? ordik ;f ay;wm0ef}uD;wckukd aemufq;kH xGuf oufxw d ikd f
av;vH!w G u f ikd ;f pGm xrf;yd;k o,faqmifomG ;.? taoG;xJ tom;xJu pdrx hf uG f
vmaom yifu, kd &f ;kd om;ajzmifrh wfjcif;ESihf xd&k ;kd om;ajzmifrh wfjcif;udyk if }uD;jrwfjcif;
*k%ftiftjzpf oufqHk;wdkif ,Hk=unf udk;uG,fcJh.? xdkyk*~dKvfwGuf usaemfwdk h.
cHpm;r_rsm;udk 0rf;enf;rSww f rf;wdk u h ro,faqmifEikd o f nfuawmh taotcsmyif?
a0g[m& &if;jrpfwkd u h vnf; ro,faqmifEikd o f nfrmS taotcsmyif?
rdom;pkwpkwiG f wpHw k ,mufaom rdom;pk0ifwOD; aoqH;k aomf vpf[moGm;
aom uGuv f yfwae&mjzifh aoqH;k ol. wefz;kd udk twdik ;f twmwcktxd em;vnf
cHpm;Edik af yonf? odk ah omf vlom;tusKd ;jyK yk*Kd~ vfwOD; qH;k &_;H r_ odk rh [kwf vl ah vmu
wckvHk;ESifhqdkifaom qHk;&H_;r_twGuf xdkuGufvyfudk rnfodk@jznfhqnf;=urnfenf;?
aoqH;k olvyl *k Kd~ vf. wefz;kd udk rnfuo hJ kd h wdik ;f wm=urnfenf;?
rnfokd ah om 0rf;enf;rSww f rf;rsm;/ pmuAsmrsm;/ bmoma0g[m&rsm;ESihf
rSww f rf;wifa&;zGJ h =urnfenf;? xdo k kd ah z: jyjcif;jzifh uG,v f eG o
f v l yl *k Kd~ vf. 0dnmOf/
vdyjf ym/ aus;Zl;w&m;wdk u h kd cs;D ajrSmuf&m a&mufEikd yf gh rvm;? ylaZmf&m a&mufEikd yf gh
rvm;? orm;&d;k uscpH m;csurf sm; pum;vH;k aygi;f rsm;pGmwdk jh zifh q&mjroef;wifu h kd vufjy
E_wq f uf=uawmh rvm; h h h h ?h armifcikd v f wf&J "h g;tdrx f uJ tonf;ESv;kH w[ke;f [ke;f
awmufavmif h h h h acwfwacwf&J h ae o h pfrsm;qD wa&G@a&G h csw D ufaeqJ h h h ?h
hhhhhht h qH;k rJh
us,0f ef;euf&id_ ;f 'ke;f pdik ;f aeyHk
ESv;kH om;uae
vufacsmif;rsm; wav#muf
pD;qif;oGm;wJh vdi_ ;f u
ordik ;f &J h "g;tdrx f t J xdayg?h
ud k a t;csrf ;

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 67


[D;¶dk;rS ZD;¶dk;odk@ &Jabmfausmfoef;
usKyfwd@k Arm awmom;awG
twGufawmh taygif;azmfawGeJ@
rd;k OD;usrmS zm;¶du k f xGu&f wm b0
t&omwcky/J tqdak wmf udx k eG ;f a&$
u “wtm;¶du k rf av zm;rdu k af wG
t&D;wkw&f ŒJ wJeab;rSm csujf yKwpf m;
um qkd=uu=u aysmfovdkaeEdkif
=uay” vd k @ pyf q d k c J h w m tawmf
atmifjrif cJhwmyJ/ tckxdvJ r¶dk;
Edik af o; bl;?
zm;¶du
k w f ,fqv kd @kd odyaf wmhv, G wf ,f rxife@J / ol@rmS vnf; ynmeJ@owd &Szd @kdvkd
w,f? aygah ygoh mG ;vky&f if aumufauG;oGm;r,f? zm;awG&ŒJ obm0eJ@ txmudk odz@kd vkd
w,f? +y;D awmh zm;awGu}kd uKd ufwwfwhJ ajraG wG&ŒJ tE &W m,fuv kd nf; owd&zdS @kd vdw k ,f?
'ga=umifv h nf; rd;k OD;usq&kd if ajrGuu kd cf &H wJh zm;¶du k o f rm;awG enf;rSrenf;yJ?
zm;awG&ŒJ obm0u awmfveS af &;wHqyd u f yfxm;wJh qlv, G ef yfv,G f vkypf m;
awGe@J wlw,fq&kd if rSm;r,frxifb;l ? odwt hJ wdik ;f zm;qdw k mu a&aeuke;f ae owW0g
rSeaf yr,fh a&r&S&d ifraeEdik b f ;l / r&Sio f efEikd b f ;l / a&ody}f udKufw,fayg?h 'Dawmh obm0
w&m;u ol@urkd suEf mS omay; ADZowWw d ck ay;xm;w,f? a&&Sw d ahJ e&mudo k w d ,f/
a&cef;awmhrmS udk odw,f/ b,fae&mrSm b,fcsed rf mS rd;k &Gmr,fqw kd mudk }udKodw,f/
'ga=umifh Armawmom; v,form;awGu zm;atmfou H kd em;axmif+yD; rd;k avudk
wGucf su=f u&wmyJ?
zm;qdkwmuvJtrsKd;rsKd;&Sdw,f/ tGeftGefeJ@ wcsufwcsuf jywfawmif;
jywfawmif; atmfwwfwJh ESpfcsKdŒpm;zm;}uD;awG&Sdw,f/ ‘tkHtdkif tkHtdkif’ eJ@
qufwu kd af tmfvu fkd f c%em;vdu k f jyefatmfvu kd ef @J zm;tdik ;f awG&w dS ,f/ ‘uufuuf
uufuuf’ eJ@ atmfwwf+y;D a&t0aomuf ajrxJ,uf+y;D Zdr&f pfaewwfwhJ oJzm;qkw d m

68 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


&Swd ,f/ wae&mxJrmS t+idrrf ae [kcd ek 'f v D ;l eJ@ zm;aygipf if;tao;pm; ausmpf aH u;
qdw k m&Sw d ,f/ tJ'gtjyif zm;¶du k of rm;awGukd 'kut Q ay;qk;H uawmh zm;vwufy?J
t&G,fuav;u vufr avmufeJ@ wuGif;vkH;qlnHaeatmif atmfEdkifpGrf;w,f?
pm;vnf;rpm;avmuf wkwf vnf;r¶du k af vmuf/ 'gayrJh qlnaH ewJh olw@kd toHa=umifh
zm;¶d k u f o rm;awG wjcm; pm;avmuf a omuf a vmuf zm;}uD ; awG & J Œ toH u d k
zrf;&tawmfcufapw,f?
zm;qkad yrJh avsmah wmhrwGuef @J olvnf;tom;pm;owW0g/ olxufi,fwhJ
olEikd w f hJ taumifreS o f rSs tukepf m;w,f? wcsKŒd ESpcf sKŒd pm;zm;}uD;awGq&kd if ig;ykpeG f
awGomru awmfawmht&G,f ykwo f ifw@kd iSuw f @kd uakd wmif zrf;pm;Edik w f ,f? +yD;awmh
odyt f uif;yg;w,f/ wae&mtajctaer[ef wae&m tajymif;jrefw,f? tajc[ef
rnfah e&mawGŒvd@k uawmh olrsm;wGi;f (ykpeG v f [ kd mrsK;d ) vnf; t"rR vk,ufaexdik f
wwfw,f?
ajymygyaum zm;awG&JŒobm0u usKyfwdk@awmfvSefa&;wHqdyfuyf
vkyfpm;awGeJ@ wlygw,fvdk@? 'ga=umifhvnf; ArmEkdifiHa&;a0g[m&awGxJrSm
zm;eJ@ywfoufwhJ pum;vk;H awG tawmfrsm;rsm; &Sad ewmyJ? “ wk;H atmufuzm;”
“txufzm; atmufzd” “azmfvHzm;” “ pm;zm;EdkifiHa&;” “ EdkifiHa&;pm;zm;”
“uyfzm;&yfzm;” “ zm;pnf;ig;pnf;” qkd+yD; rsm;rSrsm;? usKyfwdk@ acgif;aqmif
Adv
k cf sKyfatmifqef;awmif “ pm;zm; nDnw G af &; tvdrk &Sb d ;l ” vk@d a=umufvef@w=um;
rde@f cGe;f xJ xnfah jymcJ&h ao;wmyJ?
zm;ta=umif; ajym&if;eJ@ umwGe;f cspaf qG&ŒJ pum;wcku ay:vmjyefw,f?
olajymwmu “ pm;zm;awG pm;zm;awG/ pm;zm;awGukd zm;pm;olawG ody}f uKd ufw,f”
wJh? o@lpum;twdkif;qdk&if EdkifiHa&;qdkwm tzdESdyfcHvlxkudk Aef;jy+yD; pm;zm;awGeJ@
zm;pm;olawG aygi;f +yD;vkypf m; aewJh ¶du k pf m;vkyif ef;}uD;vd@k ajym&rvdyk gy?J
tm;vkH;awmhr[kwfygbl; t"duacgif;aqmifydkif;eJ@ ynmudk odomod+yD;
wwfvnf; rwwf Om%fav;aumif;yg&JŒeJ@ ynm&Sdjzpfzdk@vJ tvm;vmr&SdwJh
vlwwfqo kd al wG/ uGsr;f usio
f l qko
d al wGayg?h axmifaomif;csw D hJ atmufajc&Jabmfxek @J
wu,f@ vlxak cgi;f aqmifawGuawmh bmtusK;d udrk S rarSsmu f ;kd yJ b0awG toufawG
ay;qyf+yD; tusO;f axmifawGx/J awmawmifawGxrJ mS wdu k yf 0JG ifae=uqJyg?
'D&aJ bmfawG tustqk;H rsm;+yD; v_yv f y_ &f mS ;&Sm; jzpfvmav acgi;f aqmif

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 69


pm;zm;awG *Gi=f uavyJ tawmfukd &ifemp&mvnf;aumif;/ &GpH &mvnf;aumif;ygw,f?
2010 a&G;aumufyq JG w
kd hJ aygu&Q 0\rd;k }u;D &Gmawmhrvdv k kd rd;k +crd ;f oHay;um
&Sad o; zm;rsK;d pkw H @dk tuken f D yvkpH aD tmif atmfaevdu k =f uwm wavmuvk;H udk qlnH
yGuv f @kd y?J ud,
k v f m&mvrf;udk arhcsiaf ,mifaqmifaewJh wcsKŒd aom rusuw f usuf (
Half Baked) owif;orm;awG zGwmvJ ygoayg?h olw@kd uom tar&duefabmyGu J
zifav;wGef@vdrfwGef@vdrfeJ@ (Cheer Leader) awGvdk a&G;aumufyGJ}uD;udk
ckeaf ygucf s;D y a&$}uKdvyk af e=uayrJh +ydwmW }uD;oef;a&$u ckxd a&G;aumufyJG Oya'wd@k
tcsed w f @kd ukd ra=ujimao;bl;? ykq;kd xJ rd;k }udKao;ayguw f ohJ v
l kd vlx=k um;rSm a-muf
&Suu f =JG urSm jrifa,mifryd gao;w,f?
wu,fawmh b,fcsed f b,fumvrSm b,fvv kd yk rf ,freS ;f rodwhJ a&G;aumufyJG
udk rd;k OD;uszm;rsm;vdk wkwrf jrif ajrGrjrif uGwu f wG u f ufuuf/ tkt H tHk ikd t f ikd ef @J cs;D y
a&$ }udKvkyaf e=uoltm;vk;H [m wcsed u f awmh ol&aJ umif; [D;¶d;k awGayg?h vGwv f yfa&;
wdu k yf aJG cwfuae 'Dae@acwf (88) 'Dru kd a&pD wdu k yf u JG mvtxd zdEydS cf jH ynfoal wG
vGwaf jrmufa&;twGuf vkycf =hJ uwJh wdu k cf =hJ uwJh wcsed u f [D;¶d;k awGayg?h umvawG
=umvmawmh vlxkudk Aef;jy+yD; udk,fusKd;&SmcsifwJh OmOfawG/ aygacsmifaumif;eJ@
ol&Jaumif;jzpfcsifwJh ADZawG/ tacsmiform;ZmwdawG/ zkH;r& zdr&ay:vm=u+yD?
udk,fusKd;twGuf ppftkyfpkudk zm;&if;,m;&if;eJ@ ZD;¶dk; ( zdk;okn ) awG b0udk
a&mufomG ;=u&Sm+yD? ZD¶;kd rS tEkwv f uQ%mrnf;rnf;}uD; xdyyf w d xf m;wJh ZD;¶d;k / usew f hJ
ZD;¶d;k awGe@J rwlb;l ? ¶lyaA' oifz;l olwikd ;f odw,f/ ¶d;k ¶d;k ZD;¶d;k u wpfaemufrmS xm; vdu k &f if
wpf q,fv;Hk &JŒt"dyg` ,f wq,fjzpfayrJh tEkwv f uQ%meJ@ ZD;¶d;k uawmh ol@a&SŒrSm
ude;f *%ef;awG }udKufoavmufjznfh wpf awmifjzpfrvmbl;?
ta[moduH teE yW ?J
vlxu k kd ESyd pf uf¶rHk u bk&m;a&$cmG Xmyewdu k f azguaf ewJh yk*aH cwfu pum;
eJ@ajym&&if i&JrSm opfikwfjzpfrJh ppftkyfpkudk twWtusdK;twGuf zm;&if;eJ@
'Db0a&mufomG ;=uwmayg?h
tJ'DtxJrSm ppftkyfpk&JΠoHajccsif;0wf ya&m[dwfvdkvdk okcrdefvdkvdk
armifp;l prf; wd@k ocifwifjrwd@k xdyq f ;Hk uayg/h vGwv f yfa&;wdu k yf 0JG if [D;¶d;k b0uae
ysufa&GŒoGm;wJh ZD;¶dk;t}uD;pm;}uD;awGaygh a=umufwwf&if tcgcgaow,fqdkwJh
pum;vdk b0rSm t}udrf}udrf aoae&wJholawG? zqyv/ rqv acwfawGuae

70 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


'Dae@acwf e0w§ etzpwJh azmufjyefwhJ tkypf ;kd oltqufqufukd arSmufcsv D eS cf sD
toH;k awmfcH ae=u&wJh olawGayg?h
tESZD ;D ¶d;k }u;D awGu tckvmr,fh 2010 a&G;aumufy}JG u;D +y;D &if jzpfxeG ;f vmr,fh
Edik if aH &;tcif;tusi;f opfrmS olw@kd pum;twdik ;f ajym&&if Space (ae&m) &So d wJ?h
t&yfom;ygwD (vlx)k awGtwGuf ES;D jym;waxmufpmawmif ae&mr&Sw d hJ zGŒJ pnf;ykw H us
ppftm%m&Sifpepfudk ppftkyfpktwGuf ajAmifvdrfay;ae=uw,f/ zm;wmaygh?
olpum;oleif; wae&musjyefawmh 'Da&G;aumufyGJ[m wjcm;ygvDref 'Drdkua&pD
a&G;aumufyaJG wGe@J rwlb;l / Ekid w f yhJ gwD tpd;k &zGŒJ zd@k r[kwb f ;l qdjk yefw,f?
tJ'Dtcif;tusif;opfrSm Institution okH;ckay:vmr,f/ tJ'gawGu
wyfrawmf/ v$waf wmfe@J Ekid if aH &;ygwrD sm;qdyk ?J wdik ;f jynfukd wu,fprD t H yk cf sKyfrhJ tpd;k &
zGŒJ pnf;a&;usawmh qufrajymawmhb;l ? b,fajymawmhrvJ tJ'x D rJ mS vlxk (ygw)D
awG&ŒJ tcef;u¾rS rygawmhb?J olw@kd ta=umif;awmh txl;0dwmW csŒJ p&mrvdyk gb;l /
'DZ;D ¶d;k }uD;awG[m yDo;Hk vk;H (PPP] Professional Political Prostitute)
awGqw kd m trsm;uod+y;D om;yg?aemuf yDo;Hk vk;H ydik &f iS f ESpcf sKŒd pm;zm;}u;D uawmh jynfyu
[efanmifa&$yg?
ppftm%m&Sit f vku d s atmifqef;pk=unfErS av; ukpd w d 'f uk rQ sKd ;pHak y;aewh/J
*k%foa& =uD;jrwfwhJ trdtzawG&hJ rsdK;qufryD aoG;qkd;jynfykyf om;,kwf
atmifqef;OD;eJŒ yderf omvdrrf om/ Armjynf yxrqk;H orRw}u;D p0fa&$ou kd &f ŒJ om;qdw k hJ
*k%fyk'fudk yJavSmfeJ@vJpm;aewJholaygh? tjyifyef; tawmfv,f0,f &nfrGefw,f/
pepfusw,f/ vkypf m;wmvJ =umcJ+h yDu;kd ? ol&ŒJ urBm ywfvnf ¶du k pf m;vkyif ef;}ud;D udk
pm;zm;eJ@ zm;pm;olawG&JΠoD;oef@tifyg,m (Exclusive Class) jzpfatmif
xlaxmifxm;w,f? b,fawmfvSefa&;orm;rS uyfvdk@r&bl;/ vuf&SdrSmawmh
rsm;pGmaom ol&ŒJ tifyg,mawGxrJ mS t"du tifyg,mu tD;bDtkd (EBO] Euro-
Burma Office) qdkwmaygh? tJ'DxJrSm Armqdkvdk@ olwa,mufyJ [kwf[kwf
jim;jim;&Sw d ,f? usew f m Edik if w H um pm;zm;awG zm;pm;olawGeŒJ zGŒJ xm;w,f? usKyfw@kd
tdE, dN buf a'vDrmS awmif tJ't D ;D bDt¶kd ;Hk wck vmzGix hf m;ao;w,f/ Armwpfa,muf
rS rygb;l ? a'vDrmS b,fEikd if aH &;tzGŒJ tpnf;rS ¶k;H cef;awmif wlww l efwefrzGiEhf ikd w f hJ
tajctaerSm tD;bDtdk ¶k;H cGu J awmh a'vDjrdKŒ&JŒ aps;t}uD;qk;H qdw k hJ (South Ex-
tension) rSm tustezGix hf m;w,f? ukvm;t&m&Sad wGawmif rrSe;f Edik w f hJ vcpm;

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 71


0efxrf;awGe@J ayg?h a'vDu Edik if aH &;pm;zm;wcsKŒd uvG&J if b,fEikd if aH &; tzGŒJ tpnf;eJ@rS
tquftqH rvkyb f ;l ?
[dw k avmuawmif [efanmifa&$e@J toif;tyif; pm;zm;wodu k f a'vDukd
cdk;a=umifcdk;0Suf a&mufvm+yD; a'vDu vufoifh&mwodkufeJ@ olwdk@&JŒ ¶dkufpm;
a&G;aumufyaJG &$}udKtvkyaf wG vkyo f mG ;=uao;w,f? olw@kd u vmr,fah &G; aumufyJG
[m yuwd tajctae (Reality) rS e f j zpf w ,f / Armjynf o l a wG t wG u f
tcGit hf vrf;wck ( Opportunity ) jzpfv@kd axmufcaH =umif; ukvm;{nfo h nfawGukd
rsufpdxJ oJyuf oGm;cJh=uw,f? [dkwkef;u olwdk@yJ Armjynf&JŒjy\em[m
zGJŒpnf;ykHjy\em vdk@ajymcJh=u+yD; tckawmh ppftkyfpk&JŒ 2008 ppfuGsefzGJŒpnf;ykHu
jy\emr[kwf awmhb;l wJ?h jy\emu rJqEN&iS f jynfoal wG&ŒJ Ekid if aH &;todynm
( Voter Education) uom t"dujy\emwJ?h Voter Education udk
t"duvky&f r,fw/hJ 'ga=umifh a&G;aumufy0JG ifjyD; rJqEN&iS af wGukd Edik if aH &;todynm
ay;&r,f/ olwkd@taeeJ@ a&G; aumufyGJ0ifr,fh tiftm;pkawGudkvJ aiGa=u;utp
ulnaD xmufyo hH mG ;r,fv@kd ajymoGm;=uw,fqykd ?J tJ'gawGvyk Ef ikd zf @kd vlxv k w l ef;pm;
tzGJŒtpnf; (Civil Society) vkyfief;awGudk vkyfaqmifoGm; r,fqdkygvm;?
EGm;jym}uD;ta=umif;odxm;awmh 'g[m vmrnfh ayguQ&0\rdk;}uD;udk wGuf+yD;
pm;cGuo f pfxiG v f ukd jf yef+yqD w
kd m vlawGu od=uygw,f? zm;pm;olawGuawmh pm;&Ed;k eJ@
rajymwm/ pm;vuf p av;awG aus;Zl ; eJ Πrajym=uwm? wcsKd Πusawmh
tif*st D ekd @J ow l @kd =um;u “ud, k ahf zmufonfe@J ud, k qf ufqaH &;” udo k +d yD; ajymvnf;
rxl;rSe;f odv@dk rajym=uwmyg?
aemuf ESprf csKŒd wcsKŒd pm;zm;vm; zm;pm;vm; ruGjJ ym;wJh ausm0f if;wk@d vkd
ynm&Sib f ŒJG cH ZD;¶d;k awGayg?h olw@dk uawmh a&G;aumufyu JG kd ausmcdik ;f r,fq&kd ifNLD
[m ordkif;w&m;cHjzpfawmhra,mif awmifwvkH;ajrmufwvkH; t*Fvdyfpum;awG
nSyn f yS +f yD; awmajcmufoaH y;=uw,f/ olw@kd xu J wa,mufq&kd if ud, k t hf jrifukd
ajymrdwhJ tjypfe@J vlEpS af xmifausmu f kd zrf;qD;owfjzwf ESyd pf ufaewJh ppftyk pf u k akd wmh
rsuaf r$;axmf avmfv@kd rS r=unf0h yhH /J }uHŒzGŒH vdpk rG ;f tm;&Siv f kd vufuikd w f w k af wGuawmif
rxifrxif ovdk ¶du k Ef u
S o f wfjzwf +crd ;f ajcmufcaH e&wJh NLD ygwu D ykd J acgi;f rmovdv k /kd
vufawGŒrusovdkvkd a0zef tykwfcs owdWjyae=uw,f? 'gayrJh NLD eJŒa':pk
aemufrmS &Sw d hJ vlxt k m;udak wmh ody&Hk w,f/ a=umufy&Hk w,f? olu ppftyk pf u k , kd pf m;

72 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


tvH¶;_ vkyw f mu NLD [m wu,f@trsK;d om; &if=um;apha&; vkycf si&f ;kd rSe&f if
vmr,fha&G;aumufyGJrSm rJqENe,f (50) &mcdkifE_ef;xufrausmfbJ a&G;aumufyGJ
0ifoifhowJh/ 'gqdk tm%mrrufbl;qdkwm ay:vGif+yD;awmh ed*kH;odyfvSoGm;r,f
qdyk gvm;? 0rf;a&pyfcH arG;xkycf w hJ hJ ol@arG;ordcif&ŒJ aus;Zl;*k%u f rkd S raxmuf atmhEv S ;Hk
emavmufatmif azmufjyefwhJ OD;aESmufygy/J b,fw&m;eJ@ oHa0* ,l&rSe;f awmif
rodawmhb;l ?
aemufwrsK;d uawmh wuGi;f vk;H qlatmif atmfaewJh 88 xGuf [D;¶d;k ysuf
zm;vwuf awGayg?h olw@kd uawmh ppftyk pf rk suEf mS &zd@k q&kd if bk&m;cef;vJ ao;yef;r,f
qdw k hJ ZD;¶d;k zm;vwufawG? aphaphiikH aHk jym&&if txJrmS wwd,tkypf v k vkd kd 88 vdv k kd
ykrH mS ;¶duk af ewJh tiftm;pkawGe@J tjyifrmS [dak usmif;'Dausmif;awGu acG;0ifpm;bGŒJ av;
awGuikd x f m;+yD; vlwwfvyk af e=uwJh vlawGayg?h nS+d yD; wdik yf ifuu kd af eovm;/ wdik yf if
udu k v f @kd nDaeovm;awmh rodb;l ? twGi;f tjyifuaJG yrJh tvkyw f mh nD=uw,f? olw@kd u
a&G;aumufyJG qef@usiw f ,fv@kd ,lq&wJh acgi;f aqmifawGukd ypfrw S xf m; wku d cf u kd f
=uw,f? a':atmifqef;pk=unf/ OD;0if;wife@J vlxOk ;D pde0f if;wd@k vkd zufqpfppftyk pf ek @J
olw@kd &ŒJ i&Jcef;awGukd ra=umufr&GŒH bJ rlay:rSm }uŒH }uŒH cHaewJh tpOftvm&Sw d hJ yk*K~ v
d }f u;D
awGukd usm;udak cG;a[mifovdk a[mifae=uw,f?
'Dae&mrSm ta=umif;wdu k qf ikd vf @kd [D;¶d;k ysuf ZD;¶d;k zm;vwufawGe@J tjzpfwl
ig;&mig;q,fZmwfawmfxJu 0ufwaumifta=umif; ajym&tkH;r,f/ Zmwfawmf
udak wmh twdtus rrSwrf ad wmhygb;l ? oabmoGm;uawmh wcgu awmtkyw f ckrmS
0uf waumif &$ŒH vl;aew,f? tyky}f uKd uw f hJ owW0gqakd wmh &$ŒH ykyyf aJ erSmayg?h 'Dtcsed rf mS yJ
jcaoFw h aumif ol&&dS mudk jAKef;ueJ a&mufvmw,f? 0ufvJ tawmfvef@omG ;w,f?
'gayrJh jcaoFhu 0ufudk*¶krpdkufbJ 'a&maomyg; 0uftyg;u cGmoGm;w,f/ 'gudk
ia&$0ufu jcaoF}h u;D u ol@uakd =umufv@kd ajy;oGm;w,fv@kd xifomG ;w,f? todacgi;f yg;
rdkufrJwJh 'D0uf[m tajcmufwdkufb0ifjrifh+yD;/ jcaoFh}uD;udk b,fvdkrS em;0ifyD,H
vnf;rjzpf =oZmvnf;uif;wJh olŒtoHeJ@ [def;a[mufowJh/ pdefac:avowJh?
tckzm;vwuf rsm;vdkaerSmaygh? 'Dawmh jcaoFh}uD;u toif0uf &Sdaewmudk
igodvnf;rod/ jrifvnf; rjrif/ *¶kvnf;rpdkuf? tckcsdefrSm ig*¶kpdkufaewm
awmtkyw f zufu qif¶ikd ;f wtkyyf v J @kd ajymowJ?h 'gawmif 0uftE<u jcaoF}h uD;udk
waumifcsif;wdkufzdk@ pdefac: jyefowJh? 'DawmhjcaoFh}uD;u tdkauaygh? tckawmh

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 73


tcsed rf &Sv d @kd b,fae@b,fae&mrSm wdu k =f u r,fv@kd ajym+yD; xGuo f mG ;w,f?
'Dwif b0if¶l;0uftE<[m jcaoFh}uD;ol@udk a=umuf+yD; ajy;oGm;a=umif;/
b,fae@rmS waumifcsi;f wdu k zf @kd csed ;f xm;a=umif; =uGm;vk;H xkwaf wmh wmayg?h rodwhJ
owW0gawGuawmh 0uftE<ukd txif}uD;oGm;=uw,f/ jcaoF}h uD;udak wmif pdeaf c:
w,fayg?h 'gayrJh bk&m;avmif;ynm&Sd ,kerf if;eJ@awGŒawmh ,kerf if;u jcaoFah wG&ŒJ
tpGr;f owWu d kd ajymjyw,f? wcsucf si;f ajymajym+y;D / rif;rSmaum&So d vm; vd@k ar;w,f?
r&S d b l ; r&S d b l ; eJ @ aemuf q k H ; awmh jcaoF h t pG r f ; owW d u d k od + yD ; ta=umuf } uD ;
a=umufvmw,f? ,kerf if;udyk J u,fyguyl g ylqmw,f? 'ge@J ,kerf if;vnf; 'D0uftE<ukd
igu,frjS zpfr,fqw kd hJ *¶k%meJ@ t}uHwck ay;vdu k w
f ,f? 0uftE<vnf; ,krH if;ay;wJh
t}uHtwdik ;f csed ;f wJah e@rmS jcaoF}h uD;eJ@ oGm;&ifqikd af vowJ?h 'gayrJh jcaoF}h uD;u tJ'D
0uftE<ukd tem;awmif uyfrcHb;l 0uf ol@tem; csO;f uyfvm&ifyJ a&SmifcmG oGm;awmh
owJh? ta=umif;&if;uawmh ,kHrif;ay;wJht}uHu auo&mZmjcaoFhrif;wdk@[m
rpif b if y k y f u d k tvG e f p uf q k w f & G H & S m w,f / 'ga=umif h 0 uf u d k rpif b if y k y f a wG
ud, k v f ;Hk jynfv h o l mG ;zd@k t}uHay;w,f? 'Dvekd @J 0uftE<vnf; olw@kd t}udKuf rpifbifyyk f
vl;oGm;wmeJ@ toufcsrf;om&m &oGm;owJh? tckvnf; zm;vwufZD;¶dk;awG
rpifbifyyk u f si;f awG &Smxm;zd@k t}uHay; vdu k yf gw,f?
ZD;¶d;k awG txl;ojzifh twGi;f tjyifu vlwwfvv kd kd ynm&Siv f v kd akd wG odz@kd u
Armvlx[ k m ZD;¶d;k zm;taygi;f avmuf Edik if aH &;rnHyh gb;l / tuif;yg;ygw,f? [dak usmif;
'Dausmif;awGrmS zkw H ufpmtky}f u;D awGzwf+y;D zDvpfyikd u f b,fv/kd awmiftmz&duwk;H u
b,hEf , S /f tif'ekd ;D &Sm;rSm b,fo@dk e@J ud, k ef m;vnfoavmuf oabmw&m; twdt k p
av;awGe@J rudu k w f ikd ;f vlxuk Ekid if aH &;pdwrf 0ifpm;bl; a=umufoav;bmav; ykwf
cwfraeyge@J ordik ;f wjzwfwnf;udk =unf+h yD; rE_id ;f ,SOyf ge@J ? Armvlx[ k m tdref ;D csi;f
wdik ;f jynfawGxu J }udKufwJ jh ynfoal wGe@J Edik if aH &;a&csed f E_id ;f ,SOEf ikd yf gw,f? b,facwf
rSm=unf=h unfh olacwfe@J ol wm0efocd =hJ uw,f/ wm0efausc=hJ uw,f? e,fcsŒJ qef@usif
a&;acwf/ trsK;d om;vGwaf jrmufa&;acwf/ vGwv f yfa&;acwf/ jynfwiG ;f +idr;f csr;f a&;wd@k
Edik if w
H um +ird ;f csr;f a&;v_y&f mS ;r_awGrmS =unfrh vm;/ a'owGi;f rSm xdyq f ;Hk u&Sad e ygw,f?
jy\em&JŒ t&if;rlvblwu OD;aqmiftcef;u¾ jcpm;ysupf ;D r_y/J udv k ekd aD cwf upvd@k
'Dae@acwftxd OD;aqmifr_ tcef;u¾udk pm;zm;awGe@J zm;pm;olawGuyJ ykpH t H rsK;d rsK;d eJ@
}uD;pkd;cs,fvS,f aecJh=uw,f? ya,m*yl;uyfwmvJ ygwmaygh? usefwm r=unfheJ@
teD;uyfq;Hk usKyfw@kd jynfyv_y&f mS ;r_uykd =J unf?h acwfopf rpf&iS ef &D (Missionary)

74 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


vd@k q&kd rJh tif*stD akd jrSmufpm;olu =oZmayguf acgi;f aqmifjzpf/ wdik ;f jynf&ŒJ yuwd
tajctaeeJ@ udu k u f ukd f rudu k uf u kd f txufq&m}uD;awG&ŒJ azmfenf;um; rsK;d pkeH @J
wckr[ef wck}uH &rf;uktyfyek ;f awGvkd Armjynfjy\emudk tajz&Sm ukpm;&if; tESp2f 0
ausmf ukecf w hJ ,f? vufwqkypf mawmh olaX;jzpfomG ; =u+yD; vlxu k awmh ydak wmif
zGwo f xufnpfomG ;ch&J w,f?
Armvlx[ k m t*Fvyd v f kd taysmq h JG yg;yg;vS;D wJh udv k ekd aD tmufrmS vnf;
aezl;w,f/ twk;H twpfvu kd f ckwx f pfwhJ *syefzufqpfatmufrmS vnf; aezl;w,f/
aemuf u,fwif&iS w f jzpfvJ toGirf wl &efoq l w
kd hJ zqyv qd&k , S vf pfawG atmufrmS
vnf; aezl;w,f? tckaemufq;Hk t=urf;qk;H t&rf;qk;H t,kwu f ef;qk;H ppftyk pf k
atmufrmS aeae&w,f? tawGŒt}uKHawG rsm;vSayg?h
b,facwfrSm =unfh=unfh vlxk[m ol@u¾a&mufvm&if wm0efaus
cJh=uw,f/ azgufjyefwJh tkyfpdk;ol tqufqufudk &J&J&ifh&ifh tuif;yg;yg;eJ@
qkH;rcJh=uw,f? Armvlxk&JŒEdkifiHa&; tuif;yg;r_udk 1960jynfheJŒ 1990jynfh
a&G;aumufyaJG wG=unf&h if odEidk w f ,f? ppf0g'udk wdu k zf @kd 1960rSm OD;Ekukd rJay;cJ=Jh uayrJh
1990=uawmh ppftyk pf u k kd wu,fwu dk Ef ikd rf ,fh a':atmifqef;pk=unfukd rJay;cJ=h uw,f?
60ck ol&aJ umif; OD;Ekukd rJray;=uawmhb;l / 1300 jynfh ta&;awmfyeHk @J 1350 jynfh
(&Spfav;vkH;) ta&;awmfykHawGu Armvlxk&JΠordkif;wm0efodr_eJ@ ausyGefr_udk
ouf a oxl a ew,f ? vl x k [ m wd k i f ; jynf e J Πvl r sd K ;uk d cspf j yD ; apwemrS e f w h J
acgif ; aqmif a wG a emuf u d k vd k u f z d k Œ 0if r av;ygbl ; ? 2002§2003 wk e f ; u
a':pk & J Πjynf w G i f ; pnf ; &H k ; a&;c&D ; pOf a wG r S m txif t &S m ;jych J w ,f ? 'gawG u d k
rjrifEikd b
f ;l qd&k if tJ'yD *k K~ v
d &f ŒJ tjrif[m twW avmbawG/ arm[awG ydwzf ;Hk aewm
jzpfygvrd rhf ,f? 'grrS [kwf tJ'yD *k Kd~ vf&ŒJ t¶d;k ta&awGxrJ mS ig;yd"mwf ukecf ef;+yD;awmh
axmywfavcsOf wufwmyJ jzpfyg vdrrhf ,f?
tckcsed rf mS pm;zm;vm; zm;pm;olvm;
ruGjJ ym;awmhwhJ [D;¶d;k ysuf ZD;¶d;k rsm;odz@kd u
zm;awG&ŒJ vm;&m[m ESpv f rf;yJ &Syd gw,f?
wvrf;u wkwpf m?
wvrf;u ajrGpm?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 75


[D;¶d;k ysuf ZD;¶d;k taygi;f udk Armvlx&k ŒJ ordik ;f eJŒcs+D yD; qk;H rwwfwhJ Edik if aH &;udk
ajym&tk;H r,f? Armvlx[ k m jynfou l kd tusK;d jyKcJw h hJ apwemxm;cJw h hJ acgi;f aqmif
od@k r[kwf tkycf sKyfoal wG/ jynfoal y:rSm &ufpuf=urf;=uKwf tjrwfxw k cf ohJ al wGukd
aumif;&ifaumif;wJt h avsmuf qk;d &ifq;dk wJt h wdik ;f aemuf aESmif;vlawGtxd odatmif
wHqdyfuyf+yD; csDrGrf;ajcausmuf qkH;rwwfw,f? jynfoltay:rSm tusKd;jyKcJhwJh
taemf&xmudk aemf&xmapmvd@k ac:ovdk usepf pfom;udk rif;usepf pf vd@k csp=f unf
av;jrwfac:w,f/ OD;atmifaZ,sudk tavmif;rif;w&m;&,fvdk@ wHqdyfuyf
csD;ajrSmuf=uw,f? &ufpuf=urf;=uKwfwJh e&oludkawmh ukvm;us odk@r[kwf
paviacG;vd@k wHqyd u f yf ajcausmufw,f? n@Hzsi;f wJ@ oDayguadk wm@ r'&yfygrif;vk@d
uJ@&JŒorkw=f uw,f? 'Dvykd J Ekid if v H ;Hk rausmaf yrJh vlxt k =um;rSm pGx J ifaewJh [D;¶d;k eJ@
ZD;¶d;k yk&H yd af wG[m ArmjynftES@H a'owkid ;f rSm &Sad ew,f? }uKH}uKduw f hJ tcgwikd ;f rSmvnf;
[D;¶d;k awGudk cs;D ajrmS ufv@kd ZD;¶d;k awGta=umif; uJ&h ŒJ ajcausmuf ae=uw,f? rsK;d qufawG
wck+yD;wck vufqifu h rf; oGm;=utk;H rSmvnf; jzpfw,f?
usKyfw@dk acwfe@J teD;qk;H erlemuawmh yrnwacgi;f aqmif ocifcspaf rmif
jzpfw,f? ol@tjzpfuawmh vlwa,mufxJ&JŒvkyf&yfudkyJ vlxku taumif;
tqk;d tvdu k f cs;D rGr;f ajcausmuf =uwmyg/ 1958 0if'gr, D m tm%modr;f r_}u;D udk OD;Eku
ygvrD efrmS wifawmh ocifcspaf rmifu 0d'&l Zmwfawmfe@J yrmaqmif+y;D tm%modr;f r_ukd
uef@uGuyf gw,f? ygvrD efrmS ol¶;H_ ygw,f/ vlxEk v S ;Hk om;udak wm@ atmifEikd yf gw,f?
tm%modr;f wmudk qef@usiw f hJ olŒ&JŒaumif;r_ukd vlxu k 0d'&l ocifcspaf rmif &,fv@kd
bG@J wyf cs;D ajrmuf=uygw,f? 'gayrJh 1962 ckEpS f tm%modr;f wmud=k uawmh ocifcspf
armifu qkd&S,fvpfpepfudkom oGm;r,fqdk&if acG;uwufuyJ vkduf&vdkuf&vdk@
axmufcrH w d t
hJ wGuf 0d'&l bGŒJ aysmuf+yD; acG;uwufcspaf rmifv@kd uJ&h ŒJ wHqyd u f yf+yD;
vlxu k ajcausmufu&hJ ŒJ qk;H rvdu k yf gw,f?
'g owdcsypf &m odrw S zf ,G &f m Armjynfoal wG&ŒJ vlxEk ikd if aH &; ta=umif;
waph wapmif;ygy?J tckcsed rf mS pm;zm;vm; zm;pm;olvm; ruGjJ ym;awmhwhJ [D;¶d;k ysuf
ZD;¶d;k rsm;odz@kd u zm;awG&ŒJ vm;&m[m ESpv f rf;yJ &Syd gw,f?
wvrf;u wkwpf m?
wvrf;u ajrGpm?
'gyJ? &Jabmfausmfoef;
Kyaw_than2004@yahoo²com
29 / 1 / 2010
Kyaw_t@hotmail²com
pma&;oludk,fwdkif tvif;tdrfodk hay;ydk haom pmrljzpfygonf//
76 Luminary Magazine Volume 4, No. 3
urBmajrouf&SdowWavmu
twGuf obm0w&m;udu k vGwv f yfr_
onf arG;&myg tcGifhta&; w&yf
taejzifh &,l ydik q f ikd xf m;+yD;jzpfonf//
xdo
k wWavmuY todOm%f
&nf pGrf;aqmifEdkifr_ / wDxGifzefwD;
av#mufvSrf;Edkifr_ qifjcif&yfwnfEdkif
r_wiG f tjrif@rm;qH;k jzpfaom vlom;rsm;onf
b0todt& vGwfvyfr_udk tjrwfEdk;qHk;
tjyif;jyqH;k jzpfonf//
vli,fEiS hf vGwvf yfa&; vG w f v yf p G m oG m ;vm/ ajymqd k
aexdkifr_/ pm;aomufv_yf&Sm;Edkifr_ wDxGifzef
&Jjidr;f wD;Edik rf /_ pD;yGg;&SmEdik rf /_ todynm&Smr_/ ud;k uG,f
qnf;uyfEikd rf /_ aq;0g;ukoEdik f r_rsm;ESihf rdrd
ud, k uf kd rdru d muG,x f rd ;f odr;f apmifah &Smuf
Edkifr_rsm;udk &,lydkifqdkifcsif=uonf/ wyfruf=uonf// &SmazG zefwD;=uonf//
pl;prf;azmfxw k =f uonf// umuG,af pmifah &Smuf jypkysKd ;axmif=uonf//
Tae&mwGif t"duta=umif;t&if;onf vlr_todkuft0ef;wckwGif
vGwv f yfjcif;udk cHpm;&&SEd ikd &f ef vdt
k yfayonf// vGyv f yfjcif;udk &&Scd pH m;Edik &f ef twGurf mS
um; vGwv f yfr&_ rdS jS zpfrnf/ vGwv f yfr&_ rdS S vlom;rsm;rdru d =H urRm rdrzd efw;D Edik +f y;D vGwv f yf
jcif;udk cHpm;Edik rf nf// rdr=d urRm rdrv d w G v f yfpmG zefw;D rS vlonf vlyo D ayrnf//
xdak =umifv h wG vf yfjcif;udk cHpm;Edik zf kd &h mwGif vGwv f yfrt _ wGuf vGwv f yfa&;
onf tvGet f a&;}uD;ayonf// vlom;wdk . h ordik ;f pmrsuEf mS wGif tcsKyftaESmiftzd
tESyd f taESmiftzGJ rh sm;jzifh vGwv f yfrr_ chJ =hJ u&aom vlwkd o h nf acwfwikd ;f acwfwikd ;f
wGif awmfveS &f ek ;f xGucf =hJ uaom ordik ;f onf vGwv f yfa&;twGuaf =umifyh ifjzpfonf//
vlyo D aom vlom;rsm;onf vGwv f yfru _ kd &,lyikd q f ikd vf =kd uaoma=umifjh zpfonf/ Tae
&mwGif r[m+rdKifawm& q&mawmfO;D aZmwdu . tqdt k rdef w h ck&o dS nf//
“ud, k b f mudk a&G;jc,fw,f qdw k may:rSm rlwnf+y;D /u, kd b f ,favmufvw G v f yf
wJo h jl zpfrvJqw kd m tajzay:ygw,f”

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 77


qdv k o kd nfrmS vl ah bmifvl ah vmu vlom;awGpw d af &mud, k yf g vGwv f yfwhJ
b0 jzpfwnfEikd zf kd &h m rdr. d a&G;jc,f&yfwnfro _ nf t"dujzpfonf// xdu k o hJ kd h a&G;jc,f
&yfwnf=u&mwGif vGwv f yfaomtajctaewGif vGyv f yfpmG a&G;jc,fEikd rf o _ nf ta&;yg
ayrJ/h tueft h owf txde;f tcsKyf/ taESmiftzGJ rh sm;ESi&hf yfwnfae=u&aom b0t
ajctaewGif vGwv f yfr&_ &Sad tmif pGr;f aqmifzefw;D Edik rf o _ nfta&;}uD;qk;H yifjzpfonf/
xkdtajctaersm;wGif &kef;vGwfazmufxGufEdkif&ef todw&m;ESifh ,SOf+yD;
&if;ES;D ay;qyfum &,l=u&ygonf// w+yKd ief ufxrJ mS yif &if;ES;D &yfwnfum rdryd wf0ef;usif
udk zefw;D jyKpyk sKd ;axmif&ygonf// odk rh o S m rdrEd iS hf rdryd wf0ef;usit f odu k t f 0ef; vGwv f yf
jcif;udk cHpm;=u&rSmjzpfonf// xdrk w S qifh aemifvmvlom;rsKd ;qufrsm; vGwv f yf=urnf/
ordik ;f pmrsuEf mS rsm;wGif vlom;rsm;onf tajctaeta=umif;w&m; trsKd ;rsKd ;a=umifh
vGwv f yfrr_ sm; qdwo f Ok ;f aysmufu, G u f m tuef t h owf/ tcsKyt f aESmifrsm;jzifh rvGwf
vyfaom b0rsm;udk u|eb f 0[k ac:qdck =hJ uonf// txdx k akd om xdu k |eb f 0rS pGef ph m;
&ke;f uefazmufxu G u f m ay;qyf&if;ES;D ysKd ;axmifum vGwv f yfru _ kd azmfxw k =f uonf//
Tonfuykd if awmfveS af &;[kac:qdck =hJ uonf// xdk ah =umifh vGwv f yfa&;twGuf awmf
vSeaf &;qdo k nfrmS ay:aygucf =hJ u&onf//
vlom;wdk o h nf vl b h 0&yfwnfrr_ sm;wGif rdrb d 0&yfwnfru _ vkd nf; rdrjd yKvyk f
&if; wzufrv S nf; rdrt d odu k tf 0ef;vlry_ wf0ef;usiu f v
kd nf; wdu k &f u kd af omfvnfaumif;/
oG,0f u kd I
f aomfvnfaumif; ywfouf+yD; trSjD yK=u&onf// xdk t h wGuf jyKpkysKd ;axmif
zefw;D =u&onf/ rdr. d zefw;D vkyaf qmifro _ nf rdr. d tem*wfyifjzpfonf/ Tae&mwGif
vlom;wdk Yh rsKd ;qufrsKd ;qufrsm; qifyh gG ;&yfwnf=u&mwGif vlom;rsm;yifjzpfaom
uav; oli,f vli,frsm;. tcef; u¾onf t"du tjzpf jyefjzpfwnfc=hJ u&onf//
xdxk rJ mS yif vli,fwkd . h u¾onfta&;ygco hJ nf//
vl ah vmuY toD;oD;aom awmfveS rf o _ rdik ;f tpkpw k iG f vli,fwkd . h yg0ifywf
oufr_ tcef;u¾onf"u d a&S wh ef;rS &Scd =hJ uonfukd rnforl S rjiif;Edik af y//
vli,fqo kd nfrmS tb,fokd eh nf;/ vli,fqo kd nfum; vlom;awG vlpjzpfvm
&aomtcsed u f mvmrS p+yD; ysKd jrpfEyk sKd aom umvtwGif rS vl[k a,bl,sqEkd ikd o f nf/
vlb0. oH;k yHw k yHx k rJ S yxrOD;qH;k umvjzpfonf// jrefrmwdk . h pum;ESiahf jymv#if yxr
t&G,yf ifjzpf./ vli,fwkd o h nf i,f&, G Ef yk sKd ./ oefrm.// t&m&mudk pl;prf;&SmazGvpkd w d &f dS
.// &if;ES;D ay;qyfv=kd u.// pGr;f aqmifEikd rf p_ rG ;f tm;rsm;.// rmef&. dS rme&S. d xde;f csKyfcs,f

78 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


vS,f ESyd u f yG rf r_ sm;udk r}udKuf// tjyif;jyqH;k pdwo f nf vGwv f yfry_ ifjzpfonf// vlom;
wd@k . b0wav#mufwiG v f nf; vli,fwkd . h b0onf tvGwv f yfq;kH yifjzpfonf//
vGwv f yfpmG aexkid o f mG ;vmr_ukd jrwfE;kd =u.vGwv f yfpmG pl;prf;&SmazGru _ vkd nf;
wyfruf=uonf//rdrb d 0udk rdru d , kd wf ikd af zmfaqmifcsi=f u.// xdak =umifyh ifvil ,fb0.
vGwv f yfrt_ pkpu k kd csKyfaESmifxed ;f csKyfygv#iv f nf; +idrcf rH aewwf=uay// pl;prf;od&x dS m;
aomtodw&m;ESihf wkef jh yef &ke;f vGwf azmufxu G =f uonf// &if;ES;D ay;qyf=uonf//
tb,f a=umifq h akd omf b0todw&m;t&yif vli,frsm;onf vGwv f yfru
_ kd jrwfE;kd
wefz;kd xm; wyfrufIjzpfonf//
vli,fwkd b h 0vGwv f yfrS tem*wfvl ah bmiftwGuf aumif;arGrsm;jzpfay:
vmEdik rf nf// txdr;f tcsKy/f tuef t h owf/zdEydS rf r_ sm;ESihf vli,fwkd b h 0 rvGwrf vyf&ydS gu
u tem*wfonf qd;k usKd ;rsm;jzpfay:vmEdik o f nf// xdk ah =umifh vGwv f yfa&;onfvil ,f
wdk bh 0. b0yifjzpfonf//vli,fEiS hf vGwv f yfa&;onf vl ah bmifval vmu b0rsm;
twGuf tifrwefta&;}uD;ayonf//
pum;wck&o dS nf//
“Edik if w H Edik if w H iG f vli,frsm;. oGm;vmaexdik af wG;ac:ar#mjf rifr_ vlra_ &;
vufawG b h 0rsm;udk =unhjf riftuJcwfv#if xdEk ikd if . H ,Ofaus;r_vrl t _ qifh twef;udk
odEdkifonf” wJh// EdkifiHwEdkifiHwGif vli,frsm; tm; vGwfvyfpGm ynmoifcGifh/
oGm;vmaexdkifcGifh/ vGwfvyfpGm zefwD;aqmif&GufcGifh rsm; &Sdygu xdkEdkifiHonf
wd;k wufxeG ;f um; vlom;wdk ph w d af &mud, k yf g csr;f omokc&rnf jzpfonf// xdk ah =umifh
vl i ,f E S i f h vG w f v yf a &;onf vl o m;wd k h t a&;yif j zpf . // Tae&m wG i f
vGwfvyfa&;qdkonfudk u|Efkyfwdk hjynfaxmifpkjrefrmEdkifiH. vGwfvyfa&;zciftrsdK;
om;acgi;f aqmif}uD; Adv k cf sKyfatmifqef;u -
“vGwv f yfa&;qdw k m wOD;wa,mufaumif; pm;zdk jh zpfap/ wrsKd ;om;vH;k
aumif;pm;zdk jh zpfapvkyw f ahJ e&mrSm tjcm; wOD;wa,muf &J t h usKd ;udk rxdcu kd af pbJ/
tjcm;vlawG&J h tusKd ;udk rxdcu kd af pbJeJ h vGwv f wG f vyf vyf ud, k fwh ;kd wufrt _ wGuf
vkyEf ikd w
f m[m vGwv f yfa&;bJ” [k rdef =h um;cJo h nf/
ed*;kH csKyfq&kd v#if u|Eykf w f kd h Edik if w H iG f wdik ;f wyg;u|eb f 0/ zufqpf*syef vuf
atmuf u|eb f 0rsm;wGif trsKd ;om;vGwaf jrmufa&;/ vGwv f yfa&;v_y&f mS ;awmfveS f r_
ordik ;f Y b0rsm;ay;qyf&if;ES;D +y;D awmfveS w f u kd yf 0JG ifc=hJ u&mwGif ausmif;om;vli,f rsm;u

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 79


txdr;f tcsKyf/ tuef t
h owf/ zdEydS rf r+ sm;ESihf
vli,fwkd b
h 0
rvGwrf vyf&ydS gu
tem*wfonf qd;k usdK;rsm;jzpfay:vmEdik o f nf//
a&S@wef;OD;aqmifyg0ifum trdajrvGwfvyfa&;&&SdapcJhonf// xkd haemuf
vGwv f yf +yD;acwftqufqufwiG v f nfaumif;/ 1958 ckEpS /f 1962ckEpS /f rsm;pwif+yD;
vufeufEiS yhf Oya'rJh t"rRtyk cf sKyfcahJ om ppftyk pf . k ppfu|eb f 0rsm;wGiv f nf;,ae@
xufwikd f ppftm %m&Sipf epfukd wGe;f v+zKd zsuaf e=uaom awmfveS af &; tiftm;pkrsm;
wGif ausmif;om; vli,fxo k nf xdyq f ;kH rS yg0if=uonf// b0rsm;&if;um ay;qyfwu kd f
yG0J ifae=uonf//
rsdK;qufvli,frsm;onfvnf; vufwGJyg0ifae=uonf// tb,fa=umifh
qd&k aomf txufyg wifjyxm;onft h wdik ;f vli,fwkd o h nf vGwv f yfru _ kd jrwfE;kd onf/
/ vGyv f yfpmG aexdik v f =kd uonf// olwkd t h wGuyf ifr[kwyf J vltrsm;udv k nf; olwkd v h kd
vGwfvyfapcsif =uonf// rw&m;r_udkacgif;iHk hrcH// wGef;vSef=uonf// udk,fwnf;
wa,mufaumif;zdk rh vky/f trsm;tusKd ;ud=k unh=f uonf// ajcmufwikd ;f vnf;ra=umuf/
/,H=k unf&mtrSew f &m; twGuf t&m&mudk &ifqikd =f uonf// pGef v h w$ &f if;ES;D ay;qyf
=uonf/
,Hk=unfcsufudk qkyfudkifum "g;awmifudkausmf+yD; rD;yifv,fudk jzwfae
=uolrsm;jzpfonf// olwdk h. ,Hk =unfcsufonfum; u|Efkyfwdk hEdkifiHawmfY t"rR
wzufowfOaya'rJh tkyfcsKyfaeaom ppftkyfpk. ppftm%m&Sif pepftvHk;pHk
ysuo f Ok ;f a&; yifjzpfonf/ ppftm%m&Sif csKy+f ird ;f rS u|Eykf w f kd h tppftrSwf vGyv f yfa&;udk
&&Scd pH m;=u&rnf r[kwyf gvm;//
vGwv f yf+yD; w&m;r#wwJh vl t h oku d tf 0ef;rSm aecsi&f if pdwcf sr;f omcsi&f if/
*k%o f u d mQ &S&d adS ecsi&f if / vGwvf yfre_ J h w&m;r#wr_ukd umuG,&f r,f//
q&mawmf OD;aZmwdu
(vli,fEiS hf vGwv f yfa&;. jy,k'jf zpfaom t"rRtusO;f uscH
88rsKd ;qufausmif;om;rsm; ol &Jaumif;taygi;f tm;*k%jf yKvsu/f / )

&J j id r f ;
80 Luminary Magazine Volume 4, No. 3
vl
wifjrifah rmf

pepfwckuae pepfwck jyKjyifajymif;vJzkd q h w kd m OD;aqmifoal wG/ twwf


ynm&Siaf wG/ todynm&Siaf wGu t"du ta&;}uD;wJh tcef;u¾u yg0ifygw,f?
tJ'D OD;aqmifolawG/ twwfynm&SifawG/ todynm&SifawG[m t*wduif;wJh
aemift&Sno f jzifh wnfwEhH ikd rf ,fh tusKd ;pD;yGm;udk trSew f u,farSsmu f ;kd +y;D qH;k jzwfjyKjyif
=urS jyKjyifajymif;vJa&; vrf;a=umif;rSeu f kd a&muf&ygvrd rhf ,f?
Edik if aH wmfqw kd m wdik ;f / e,ferdwf tpnf;tjcm;xJu a'owckuakd c:wmyg?
jrefrmEdik if aH wmfqw kd m taemufbufrmS b*Fvm;a'h&/fS tdE, dN / ta&S eh J t h a&S@ajrmufrmS
w&ky/f ta&S eh J t h a&S@awmifrmS xdik ;f / vmtdk pwJEh ikd if aH wGe@J e,ferdwcf si;f xdpyfaewJh
ta&S @ awmif t m&S Ed k i f i H w ck y g? tJ ' D jref r mEd k i f i H a wmf & J @ tusd K ;pD ; yG m ;qd k w m
jrefrmEdik if aH wmftwGi;f rSm rSw D if; aexdik =f uwJh ucsi/f u,m;/ u&if/ csi;f / rGe/f jrefrm/
&cdkif/ &Srf; tp&SdwJh wdkif;&if;om;awG eJ@ tjcm;wdkif;&if;om; rsdK;EG,fpkaygif;pHk
tygt0ifjzpfwhJ jrefrmEdik if o H l /om; awG&@J tusKd ; pD;yGm;udk qdv k w kd myg? jrefrmEdik if o H l
/om; wOD;csif;&J@ tusdK;pD;yGm;[m jrefrmEdkifiHawmf&J@ tusdK;pD;yGm;eJ@ wdkuf&dkufudk
qufpyfygw,f? wu,fawmh wdik ;f jynfwjynf[m vlawGaerS jzpfwmyg? tJ'D vlawG&@J
tusKd ;pD;yGm;[m tJ'w D ikd ;f jynf&@J tusKd ;pD;yGm;yJ r[kwv f m;?
vlom;[m ouf&o dS wW0gawGxrJ mS Om%f&nftjrifrh m;qH;k ygy?J vlom;[m
vl@b0&Sio f efa&;twGuf tpm;tpmudk vSnv hf nf&mS azG pm;aomuf&wJh tqifu h ae
pkaygif;xkwfvkyfpm;wJh tqifh/ ukefypPnf;csif;zvS,fpm;&wJh tqifh/ aiGa=u;pepf
trsKd ;rsKd ;eJ@ 0,fjcrf;pm;aomuf&wJh tqihu f kd wjznf;jznf; ul;ajymif;a&muf&v dS mcJwh hJ
owW0gygy?J 'Dvykd J ajcOD;ezl;wnf&m vSnv hf nfaexdik w f hJ tqifu h ae aus;&Gm/ +rdK@jy/
Edik if t
H jzpf pkpnf;wnfaxmif aexdik w f t
hJ qifu h kd a&muf&v dS mcJ+h y;D awmhrS vlu|e/f ajru|ef
awGtxdjzpfc&hJ wJh tqift h wef;cGjJ cm;owfrw S w f hJ vlrp_ epfukd a&mufvmcJ&h wmyg?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 81


tJ'u D pvd@k aus;u|epf epfacwf/ ya'o&mZfpepfacwf/ t&if;&Sipf epfacwfe@J
t&if;&Sipf epfacwfukd zsuo f rd ;f zd@k }udK;yrfwhJ qd&k , S v f pfpepfacwf txd ajymif;vJvmcJh
wmyJjzpfw,f? vlwef;pm;r&S/d Edik if aH wmfr&Sw d hJ vl@tzG@J tpnf;rsm;tjzpfuae vlwef;pm;
zG@J pnf;r_e@J Edik if aH wmftm%m &Sv d mwJh vl@tzG@J tpnf;tjzpfukd a&muf&jdS zwfoef;cJ&h wmyg?
a&S;a[mif;vl@tzG@J tpnf;rsm;uae acwfopfv@l tzG@J tpnf;rsm;tjzpf jzpfay:
wd;k wufvmatmif }uKd ;yrf;aqmif&u G w f @J ae&mrSm vlom;[m &ky0f wˆK,Ofaus;r_ (aer_/
pm;r_/ 0wfr/_ ukex f w
k vf yk rf )_ wrsKd ;wnf;udo k m jzpfay:wd;k wufapcJw h m r[kwyf gb;l
pdwyf ikd ;f qdik &f m ,Ofaus;r_ (usi0hf wf/ bmoma&;/ tEkynm/ Edik if aH &;odr)_ e,fy,fuykd g
jzpfxeG ;f wd;k wufapcJw h myg?
'Dvekd @J vlom;[m qifjcifww kH &m;udk r¾dKifxm;wJh vl@,Ofaus;r_ rsuEf mS pm
tm;vH;k udk zG@H +zKd ;wd;k wufapcho J vdk vl@b0rSm touf&iS &f yfwnf&jcif;&J@ opPmeJ@t"dyg` ,f
udkvlom;wdkifu vufvSrf;rSDoavmuf wa&G@a&G@pOf;pm;vmwwf=uwm[m [dk;
urBmOD;tp ausmufacwfuwnf;uyg? 'Djzpfay:wd;k wufra_ wGe@J vlom;[m pm;0wf
aea&; tajccHb0xufuykd +kd y;D vljzpfvm&jcif;qdw k mrdred @J rdryd wf0ef;usiu f kd ydrk kd wd;k wuf
aumif;rGejf rifrh m;vmatmif vkyaf qmif=uzd@k qw kd hJ todOm%fawG 0ifvmcJ=h uwm
ygy?J 'DtodOm%f awGa=umifyh J vlom;[m vlwOD;csi;f pD ta=umif;/ vl@tzG@J tpnf;
ta=umif;/ vle@J vl@tzG@J tpnf; qufqaH &;ta=umif;/ acwfopfwckukd a&S@&w _ hJ pD;yGg;a&;/
Edik if aH &;/ tkycf sKyfa&;/ usi0hf wfew D d tygt0if vlvcl si;f qufqaH &;ta=umif;pwJh
e,fy,fpu kH kd pOf;pm;awG;ac: avSsmufvrS ;f vmcJ=h uwmygy?J
'Dae@ awG@/ xd/ jrif/ od ae&wJh jzpfay:wd;k wufrt _ m;vH;k [m vl@ordik ;f tpuae
,ae@txd vl@tzGJ@tpnf; trsdK;rsdK;wdk@&J@ e,fy,faygif;pHku tawG@t}uHKawG/
}udK;yrf;r_awG/ prf;oyfppfaq; cH+yD;wJh todynmawGygy?J vl@ordik ;f &J@ jzpfay:wd;k wufr_
qdw k m[mvnf; wu,fwrf; qef;ppf=unfv h u kd &f if vlom;&J@ todOm%fynm zG+H zdK;r_
ordik ;f ygy?J
vlom;&J@ todOm%fynm zG@H +zKd ;wd;k wufra_ wGa=umifyh J acwfopf vlom;[m
vl@tzG@J tpnf;wck/ Edik if w H Edik if rH mS Edik if aH &;eJ@ pD;yGm;a&;[m cGjJ cm;r&Edik af =umif;udv k nf;
od&v dS mcJ=h uw,f? wHcg;ydw0f g' pepfuu dk sio hf ;kH wJh vl@tzG@J tpnf;wd@k &@J pD;yGm;a&;u¾awG
wck+yD;wck +ydKvJusvmwmudk axmuf&+_ yD; vl@tzG@J tpnf;wd@k [m oD;jcm;&yfwnfv@kd
r&Edik af wmhwmudk od&v dS mcJ=h uw,f? rawmfrwnf/h rrSeu f efwhJ tm%meJ@ tkycf sKyfr_

82 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


wu,fawmh wdik ;f jynfwjynf[m
vlawGaerS jzpfwmyg?
tJ'D vlawG&@J tusKd ;pD;yGm;[m tJ'w
D ikd ;f jynf&@J tusKd ;pD;yGm;yJ
r[kwfvm;?
udv k nf; wGe;f vSev f mcJ=h uw,f? ajzmifrh eS w f hJ t,l0g'eJ@ qef@usiw f hJ vl@tzG@J tpnf;rsKd ;
udv k nf; vdv k m;r_ uif;rhv J mcJ=h uw,f? vl@tzG@J tpnf;twGi;f xJrmS aumif;jrwfwhJ
tusiphf &du k af wG/ pGr;f &nfowWad wG vlwikd ;f rSm jzpfay:vmapa&;wd@k uv kd nf; tav;*&kjyK
vmcJ=h uw,f?
'Dxufy+kd yD; vl[m vlom;wd@k &@J pGr;f aqmif&nf/ emusirf /_ cHpm;r_w@kd ukd trSef
wu,f pmem/ em;vnf/ odjrifr_ r&Syd J ud, k af &;ud, k w f m &nfreS ;f csuw f cka=umifo h m
arsmS rf eS ;f aqmif&u G w f wfwhJ ao;i,ferd u hf s+y;D ud, k u hf ,kd yf ikd f b0i,fxrJ mS usO;f ajrmif;pGm
&yfwnf&iS o f efwhJ vl@tzG@J tpnf;udk qef@usi&f r,f qdw k hJ todOm%fawG &&Sv d mcJ=h u
w,f? 'DtodOm%fawGe@J twl vlom;[m tawG;ac:/ vGwv f yfre_ @J twW/ y& rSswpGm
usiahf qmifwwfr/_ rdred @J olwyg;/ rdred @J avmu a0rSscpH m; awG;awm vkyu f ikd wf wfwhJ
pGr;f &nfawG &&Sv d mcJ=h uwmjzpfw,f?
vlom;wdik ;f [m twWw&m;udk vufuikd x f m;=uw,f qdak yr,fh rdryd wf0ef;usif
&J@ aumif;usKd ;udk vkyaf qmifay;Edik cf iG &hf csed rf mS twWrS vGeaf jrmufz,fcmG Edik &f w,f?
'grv S nf; vljzpf&jcif;eJ@ vl@b0 t"dyg` ,u f kd ydrk kd av;euf yDjyifvmapwJh cHpm;r_w&yf
0ifvmapEdik rf mS jzpf+yD; ydrk jkd ynf0h wJh vl@b0tESpo f m&udk &&Sad pEdik rf mS jzpfw,f? vl@tzG@J
tpnf;udk OD;aqmifow l @kd &@J ud,
k u
f sKd ;oufouf vkyaf qmifra_ wG[m vl@tzG@J tpnf;udk
trnf;puf pGef;xif;aprSmjzpfovdk vl@tzGJ@tpnf;tygt0if vlom;awGtwGuf
tusKd ;&v'f aumif;awGukd &&Syd ikd q f ikd cf iG ahf wGe@J tvSr;f uGma0;aerSmomjzpfw,f?
vlom;[m vl@ordkif;tpuae ypPKy`efvlom; txd jzpfay:wdk;wufr_
jzpfpOftm;vHw k @kd [m vlom;&J@ todOm%fawGa=umifo h m jzpfayawmhw,f?
(vlom;rsKd ;EG,f jrifjh rwfap&ef rsKd ;qufrsm;ESichf sI D
tm;opfavmif; avSsmufvrS ;f =uygp@kd ?)
wifjrifah rmf
udk;um;/ aumufE_wfcsuf? ? aevdk@ydkaumif;csifygw,f (atmifn$efh@om)py,fjzL r*~Zif;
'Drdkua&pD.r&Sdrjzpfrsm; (rif;wif)
tEd_if;rJhaus;Zl;&Sif udk,fusifhAk'<0if (OD;a&$atmif)

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 83


aejynfawmfyHkjyifeJ h 2010 '¾m&D
aumhom;
aendKcsed f a&mufavrSjzifh av+yKd wwfwt hJ rd af &S ph rH if;om;}u;D eJ h rif;w&m;}u;D
wdk h vlwpk um;wef;}uD;eJ h aejynfawmfukd ywf=unf=h uw,fqb kd /J / Armjynftv,f
A[du k sw,f qdw k hJ }u;D rm;wJh cH,cl suef J h ajymif;a&$ eef;pdu k f cJwh hJ =uyfajy;aejynf awmf}u;D /
/ taqmuftOD;awG =unh+f yD; yDwad wGjzmpif; E_wrf ed f ah wG wajcGajcGeJ /h /
'Dvkd aqmuf / 'Dvv kd yk f ae&wmudk yJ wdik ;f jynfziG +hf zdK;wd;k wufw,f vdk q h ykd /J
'ga=umifv h nf; rif;w&m;}uD; b0rwdr;f cif rdb&k m;acgi}f uD;emrnfeJ h bdvyfajrpuf&kH
wckudk pufrl0ef}uD;atmifaomif;u vufaqmify¾mtjzpf wnfaqmufay;
vdu k w f ,f// tckvnf; Edik if aH wmfyikd w f hJ puf&akH wG/ vkyif ef;awGukd yk*v ~ ud vufxJ
v$aJ y;aevdu k w f m &uf&ufa&ma&mqdyk gvm;// aemufq;kH jrefrmhava=umif;vdik ;f awmif
Edik if aH wmfu rydik af wmhb;l // tdraf &S ph H rif;om;}uD;eJ h pufr0_ efwkd u h crnf;crufawG
qdak wmh tjcm;emrnfceH J h uarBmZb%fukd v$w J ,fw/hJ / wu,fyikd w f muawmh e,f
pyfrmS bde;f tcGeaf wmfaiGawG aumuf+yD; csr;f omcJw h hJ tdraf &S ph u H , kd af wmf}uD;ydik w f m
ygw/hJ / puf&akH wG v$aJ y;vku d w f mvJ rif;w&m;}uD; pdwcf s&wJh awZ wdk u h trsm;qH;k
&=uw,fqykd /J /
EdkifiHawmfydkifawGudk yk*~vduawGu ajymif;vJvkyfudkifwm[m tifrwef
aumif;wJh vky&f yfawGjzpfayrJh tck 2010 usrS uwdu k uf &du k f toJtoefvaJ$ ewm
[m r&d;k om;rSe;f vlwikd ;f odwhJ udp/P / aocsmwmuawmh a&G;aumufy+JG yD;wJh aemuf
wufvm rJh tpd;k &opfukd bmrS vkyyf ikd cf iG rhf &Sad tmif tm;tifcsed J ah tmif vkyw f hJ oabm
vdrk sm; jzpfraebl;vm;// 'gawmif aemuftpd;k &qdw k m ol ch g;ydu k af xmifxu J vlawGyg/
/ ol v h al wGuakd wmif olr,H&k b J ;l // aumif;wJh puf&akH wGtukev f ;kH awZwdk v h ufxv J J$ /
/ tpkwf tjywfawG aemuftpd;k &twGuf xm;cJ/h / tifrwef&iS ;f wJh ,kwrf mr_awGukd
vkyfaewJh rif;w&m;}uD;wdk hvlwpkyg// odomxif&Sm;wJh trsm;oliSmyg0ifEdkifwJh
avvHqGJpepfawG udk roHk;&Jawmh tckvdk cdk;a=umif ckd;0Suf eJ h vufodyfxdk;
jynfoyl ikd yf pPnaf wGukd y&rf; ywm vkyyf pfvu kd w f myJ//
r=umcifrmS =um;jzwftpd;k &zGJ ah wmhr,fvkd =h um;ae&w,f// =um;jzwf tpd;k &
zGJ +h yD;rS 2010 a&G;aumufyJG Oa'wdk h ygwD rSwyf w kH ifOya'wdk x h u G rf ,fvkd h avoH
ypfaew,f// tifrwef Om%f}uD;ygayh// =um;jzwftpd;k &u xkww f hJ a&G;aumufyJG Oya'

84 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


qdak wmh bmawGyx J w k x f w k f rif;w&m;}uD;wdk eh J rh qdik b f ;l qdw k o hJ abmayg/h / urBmu
“rif;wdk rh w&m;bl;/ wzufowfusw,f”vdk ah jym vm&if “igwkd x h wk w f mr[kwb f ;l
[dak umifawG” qd+k yD; rJ+h yHK;av;eJ h vufnKS ;d xd;k jy vdu k &f akH yg/h /
'Dawmh xGufvmrJh 2010 a&G;aumufyGJ Oya' bmawGjzpfaervJqdkwm
taxGtxl;pOf;pm;aezdk rh vdb k ;l // olwkd x h w k wf hJ txd xdik af pmif+h yD; xGuv f mawmhrS
wpfusyf udk udk;q,fudk;jym;eJ haps;qpfae&rSmvm;//tckwavm=um;vdkuf&rSjzifh
a&G;aumuf yGOJ a'rxGuaf o;vdk h apmifah ewJh avoHeJ h twdu k t f cHawGajymae=uw,f/
/tifrwefvnf; &Suzf kd ah umif;w,f// bmwckrS }udKwifjyifqifciG ahf wGray;yJ 2010
wpfESpfxJrSm a&G;aumufyGJ Oya'a&m/ a&G;aumufyGJa&m/ v$wfawmfac:zdk@a&m
pk+yKH vyk u f wnf;u r&d;k om;rSe;f odomaewmyJ// vlxu k kd rJq, G &f rJt h csed u
f rd;k &moD 0gqkd
0gacgio f mjzpfc&hJ if rd;k xJ a&xJ b,fae&mrSm b,fjynfov l xl u k kd b,fvkd pk&;kH +y;D rJq, G f
vdk &h rSmvJ// rd;k acgiw f hJ jrefrmjynftxufyikd ;f avmufom pnf;&H;k a[majymzdk h jzpfEikd +f yD;
atmufyikd ;f awGrmS oGm;a&;vma&;cufcv J kd h b,fygwu D pnf;&H;k a&;qif;Edik rf mS vJ / t'J v D kd
Edik if aH &;ygwaD wGukd t=uyf&u kd af tmifvyk x f m;+yD; ppfwyfygwD awGjzpfwhJ }uH zh iG hf awG
pGr;f tm;&Siaf wGu wzufowftEdik &f atmif vkyrf hJ a&G;aumufy/JG / b,frmS vJ jynfol
vlx&k J h tcef;u¾/ b,frmS vJ 'Dru kd a&pD//
tckvyk rf hJ a&G;aumufyrJG mS rJvckd siw f hJ tcg=uawmh b,fygwrD S w&m;0ifpnf;
&H;k cGirhf &ao;cif ppfwyfygwu D 0ef}uD;qdo k al wGu vlxu k kd twif;t"rRac: tpnf;
ta0;vky+f yD; }udKwifrq J , G v f mw,f// tpnf;ta0;+yD;&if aiGq,foed ;f / q,fig;ode;f
avmufvSLoGm;w,f// 'D=um;xJ tm;rvdk tm;r& a[mifoGm;ao;w,f // tJ
bmwJ“h jynfyu atmfaewJh rD', D mawGu cifAsm;wdk u h kd tJonfvkd vSLbl;ovm; ”wJh
tr,fav; jzpfrjS zpf&av atmifaomif;&,f vdk o h m a=omcsryd g&J /h /
tJ'vD kd vkyw f t hJ xJrmS pufr0_ ef atmifaomif; [m t&Suf r&Sq d ;kH eJ@ tuJq;kH yJ/
// arG;&yfajr jyef+yD; olwkd u h rkd x J ahJ y;zdk h rJjyefawmifwhJ 0efrif;awGuvnf; tckwavm
“trJ&HkacG;vrf;aygufovdk” jzpfaew,fqdkbJ// E_wfcrf;vefvef+yD; owif;pm&Sif;
vif;yGJawGrSm “usaemfwdk hajymwmudkom em;axmifyg ar;cGef;rar;ygeJ@”vdk@qdkwJh
jyef=um;a&;0efausmq f ef; qdk owif;pm rSm rawG w h m=umvdk h rif;w&m;}uD;&J h cH&k ;kH xJ
a&mufae+yDvdk hawmif jynfolawGuxif+yD; pdwfraumif;jzpfae=uao;wm// b,f
[kwfrvJ// arG;&yfjyef+yD; rJqG,fw&m;a[maewmudk;// owif;,lwJh jyef=um;a&;
aemufvu kd f awGawmif olwkd jh yef=um;0ef b,fa&mufaew,f qdw k mudk jynfov l x
l u k kd

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 85


tcsed rf DS jyef=um;ray;Edik w f t hJ xd jzpfc&hJ w,fqykd /J / vlq,fa,mufavmufprk w d meJ h ol@
u
h rkd aJ y; zdk h rsuEf mS csKd aoG;ae&wJ h jyef=um;0ef [dw k ae u h tu,f'rDqak y;yGu J kd ckw;kH vky+f y;D
rJq, G f vdu k yf akH v;uawmh oem;p&mudjk zpfvkd /h /
“tem*wfEikd if aH wmf . wnf+idraf t;csr;f r_ zG +hH zdK;r_rsm;twGuf ,H=k unfpw d f
csEdkifrnfh azmfaqmifay;Edkifrnfh vlyk*~dKvftzGJ htpnf;rsm;udk todw&m;ESifh,SOf/
owdw&m; ESiahf ygi;f pyf+yD; a&G;cs,af y;&efvt kd yfa=umif;h h ”h ajymcsiw f muawmh 'gav;
yJ// wdu k &f ukd af jymrjzpfawmh a&S rh mS &ky&f iS ef J yh wfowfwhJ y%mr rde@f ceG ;f }uD;u t&Snf
}u;D / =uyfajy;rSm &ky&f iS &f akH emufxyftopfwck wnfaqmufaewmeJ jh refrmh&yk &f iS af vmu
}uD; urBmt h qift h wef;rSaD wmh rwwf “igph um;EGm;&” ajymaewm ,lxm;wJh &mxl;
eJ ah wmif rwefb;l // wu,fawmh tu,f'rDq&k oGm;wmu &ky&f iS af vmuom;awG
r[kwyf gb;l // 2010 a&G;aumufyJG t}udKrJq, G f trsKd ;om;o&kyaf qmif tu,f 'rDqk
udk jyef=um;a&;0ef omvdum ausmq f ef; u&oGm;wmyg//
omvdumeJ t h wlwufwhJ twGi;f a&;rSL;(1)Akv d cf sKyf}u;D oD[ol& wifatmif
jrifOh ;D / ac:&wm emrnfu &Snv f eG ;f vdk h jrefrmjynfrmS awmh &Spv f ;kH }uD; vd@k yJ wdw k w kd w k f
wkwf ac: =uw,f// pum;ajym &dik ;f csuu f awmh b,fOuayguo f vJ vdk ah r;& rwwf
bJw/hJ / pum;rp&ao;bl; h h h a'gou a&S Eh pS rf ikd af vmufa&mufae+yD// pm;wm 0g;wmu
awmh ol w h rl awG aqGawGrsKd ;awG tukev f ;kH toGi;f txkwf ukr% ` D awGaxmif=uvd@k
vlcsr;f om}u;D awGjzpfuek +f y/D / ud, k yf ikd t f &nftcsi;f eJ h Adv k tf qifah vmufawGu tck vdk
acwfq;kd acwfysu}f uD;xJrmS aygaygavmavmAdv k cf sKyf &mxl;awG&ae=uawmh arG;&myg
,Ofaus;r_tcHeJ , h x
l m;wJh &mxl;u}uD;wJh tcg=uawmh tHr0ifawmhb;l // tJ't D cg
zH;k r&zdr& p&du k af wGu ay:vmawmhwmyJ//
tckacwf jrefrmjynfrmS vlawGtrsm;qH;k ysupf ;D aewmuawmh pdw"f gwaf &;
&mrSmyJ// 'gukd wnfaqmufjyKjyif qdw k hJ tjyifavmu &kyyf pPn;f awGeJ x h ed ;f odr;f vdk h r&
Edik bf ;l // taqmuftOD;awG/ wdu k t f jrif}h uD;awG / vrf;}uD;awG/ wHwm;}uD;awG aqmuf
+y;D tjyifyef;[efjywd;k wufa&;vkyaf evdk h wdik ;f jynfw;kd wufrvmbl;/ ydu k q f aH wG csr;f om
+yD; vrf;ab;olawmif;pm;avmuf pdwx f m;rjrihjf rwfoal wG wyH}k uD;// &mxl;awG rd;k xd
a&mufatmif ,lxm;+yD; rde;f rysuw f pfa,mufavmufawmif todw&m;r&So d al wG
wyH}k uD;// wdu k t f aumif;pm;}uD;awG / Zdrcf yH pPn;f rsKd ;pHek J ah ysmyf g;,pfr;l ae+yD; 0g;jcrf;cif;
wJpw k x f rJ mS aewJh omrefqif;&Jom;awGavmufawmif ud, k uhf sio hf ud mQ r&Sw d hJ olaX;
qdw k o hJ al wG u wyH}k uD;// b,facwfrmS rS rjzpfb;l cJw h hJ pdw"f gwaf &;&mysujf ym;r_awG

86 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


rif;w&m;}u;D wdk ah cwfrmS tukejf zpfw,f// =uyfajy;aejynfawmfacwfrmS tukejf zpfw,f/
bma=umifv h /J / tjyifyef; jyKjyifwnfaqmufra_ wGeJ h wdik ;f jynfukd wnfaqmuf
w,f// jynfov l x l &k J t h wGi;f pdwu f kd wd;k wufz@HG +zdK;atmif wygwnf; qGrJ ac:Edik cf b hJ ;l //
ac:EdkifavmufwJh t&nftcsif;olwdk@ ukd,fwdkifrSmvnf;r&Sdbl;//t&nftcsif;&SdwJh
olawGuv kd nf; vufrcHb;l // &efvyk af ew,f// &efojl zpfatmifvyk yf pfw,f// 'DtjypfawG
tukev f ;kH olwkd u h kd yHck saewmr[kw/f / tjypfawGtm;vH;k [m olwkd ah =umifjh zpfvm&
wmyJjzpfw,f//
[dwk ae u h rif;w&m;}uD;&J h (63) ESpaf jrmuf jynfaxmifpak e o h 0%fvm$ udk
yJ=unhf// b,favmufawmifatmufwef;usaeovJqdkwm// “e,fcsJ horm;wdk hu
wynhaf rG;um vufuikd w f w
k rf sm;jzifh jynfaxmifp}k uD; +ydKuGaJ p&ef zefw;D vmrnfh
ta&;ud”k 'Dvkd atmufwef; aemufwef;uswhJ tawG;tac:eJ ah tmufwef;uswhJ
tajymtqdak wGeJ h wdik ;f jynf udk wd;k wufaumif;rGeaf tmif b,fvrkd sm;vkyrf vJvkd h
apmif=h unhcf siw f ,f// wu,fawmh e,fcsJ o h rm;wd@k xH wynfch cH siaf ewmu olwkd /h /
jynfaxmifp+k yKd uaJG tmif / jynfwiG ;f ppfawG wdu k af ewm olwkd /h / b,frmS vJ awG@qakH qG;aEG;
a&;vrf;p/ b,frmS vJ trsKd ;om;jyefvnf oifjh rwfa&;vrf;p//azazmf0g&D 13 &ufae u h
'DcsKyf 'k -OuUX OD;wifO;D udk qufcsKyfxm;vdk h r&awmh vdk h jyefvw $ af y;vdu
k wf ,f// olw@kd
zrf;csiw f ikd zf rf; jyefvw $ f ay;wdik ;f trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;vrf; pvdk rh qdEk ikd b f ;l //
'Dvv kd rf;pawGr&Sb d J trnfc2H 010 a&G;aumufyJG udk jzpfovdk vkyaf wmhr,f/
Adv
k uf sp;kd rd;k a&;vrf;pOf 2008 em*pfzJG ph nf;yHt k ajccHOya' eJ w h oufv;kH tkycf sKyaf wmhr,f/
'DOya'eJ@ tkyfcsKyfzdk@ vkyfwJh a&G;aumufyGJtwGuf ygwDrSwfyHkwifcGifh Oya'awG
a&G;aumufyOJG ya'awG xGujf cif;/rxGujf cif;[m t"duusygovm;// aemufq;kH olw@kd
u oabmxm;}uD;vdk@ vlwdkif;vnf;yg0ifcGifh&r,f/ EdkifiHa&;tusOf;om;awG
v$waf y;r,f/ vGwv f yfpmG a[majympnf;&H;k cGiahf wGay;r,f / 'gayrJh em*pfOya'}uD;udk
rudik &f / rwd@k &/ rxd& qd&k ifaum 'Da&G;aumufyu JG kd 0if&awmh rSmvm;// pOf;pm;zdk v h ykd gw,f/
aemufq;kH jrefrmjynfoal wG 2010 a&G;aumufyu JG dk b,fvkd jzwfoef;=u
rvJqdkwm[m t"duuswJh vkyfief;pOfjzpfw,f// vrf;jy=u,fOD;at;jrifhtajymeJ@
ajym&&if awG q h akH qG;aEG;a&;eJ jh zwfoef;rvm;// vlxek nf;eJ jh zwfoef;rvm;qdw k mygy/J
/awG@qakH qG;aEG;a&;eJ jh zwfoef;r,fq&kd if Edik if aH &;acgi;f aqmifaumif;awG vdo k vdk vlxk
v_y&f mS ;r_eJ jh zwfoef;r,fq&kd ifawmh owW&d w dS hJ v_y&f mS ;r_acgi;f aqmifawG vdak =umif;
wifjy vdu k &f ygw,f//
aumhom;
Luminary Magazine Volume 4, No. 3 87
usaemfwdk &h mG rSmawmh a&'D,q
dk w
dk m[m jyifyavmueJ u
h saemfwdk u
h dk tquf
rjywfatmifqufay;xm;wJh rjrif&wJ=h uKd;wacsmif;ygy?J 'Dxufyjdk yD; ajym&&ifawmh
0rf;enf;jcif;/ =unfE;l jcif;/ cHjyif;jcif;pwJh tm&kaH wGuadk y;apovkd ar#mv f ifch suq f w dk hJ
pdwful;,OfavmuukdvJ o,faqmifay;ygao;w,f? usOf;ajrmif;jyD;arSmifrJaewJh
awmrSmaewJhusaemfwkd htwGuf a&'D,kd[m xGufaygufwckyg? tjyifavmu[m
b,favmufus,jf yef ah eovJrodcahJ yrJh a&'D,&kd @J tiftm;[m tqrwef=uD;us,f
vGe;f cJyh gw,f? 'DacwfrmS awmh tifwmeufqjdk y;D wurBmvk;H rSm&Sw d v hJ al wGeJ h qufo, G v f @dk
&awmh a&'D,q dk w dk m ta&mifredS jf yD;/ ta&mif;usomG ;wJh ypPn;f wckjzpfomG ;ygw,f?
'gayrJh r&Srd jzpfvdk h ,lqrdygw,f? v#ypf pfr;D rjynfph w
Hk Jh ae&mawGrmS usawmh uGejf yLwm
qkwd m tok;H r0ifawmhygb;l ?
tdru f rdbawGqw dk m rsK;d
&k;d tpOftqufuwnf;u v,f,m
bJ vkyu f idk pf m;aomufcw hJ myg? &GH Eh HG
awGayusw H v hJ ufeJ h usaemfh ukyd nm
awGoifay;cJ/h olwdk v h dk ynmrwwf
jzpfjyD; yifyef; rSmpk;d vkd h ekid if jH cm;ukd
ta&mufykd hay;cJhw,f?EkdifiHjcm;
a&mufawmh rdbawGeJ t h wlaecJw h hJ
awm&G m av;[m usOf ; ajrmif ;
aewm r[kwb f ;l ? jrefrmwEdik if v H ;Hk
[m tarS m if u sjyD ; / xm;&mrS m
apvkd&mukdjzpfatmif vkyfay;jyD;

azaz:0g&DzGm; aeae&wmu jrefrmwEdik if o


qkw d m odvu dk &f ygw,f?
H m;vk;H

rd k ; aumif ; rSwrf ad eygw,f? aumif;


aumif;=uD; ukd trSw&f aeyg ao;
w,f? ukdomqef;eJh r,fazmh wkd@
Zmwfvrf;av;? armarmyef;yef;eJ h tvkyaf wGvyk jf yD; tdrjf yefa&muf/ a&rk;d csK;d xrif;
pm;jyD;csed f rSm tarmajy/ tyrf;ajzwJh a&'D,t dk oHvi$ hf Zmwfvrf; av;wckyg?

88 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


aemufwckuawmh v,form; awGudk rarhb;l / todtrSwjf yKcHxm;w,fv@dk
cHpm;&ygw,f? armaeor#awG ajy&ygw,f? wu,f vufawG eh J h uGm[csuaf wG
&SdaeayrJh pdwfqENukd wc%av;tm;aq;au|;vkdufawmhvJ jzpfae or#awGukd
arhaysmuf apygw,f? yDwdpm;&iftm;jzpfw,fqkdovkdyJ wjcm;tpDtpOfawG &Sd
ygao;w,f? 'Dv/ 'D&ufawGa&muf&if jrefrmwrsK;d om;vk;H udk wuf=uGvef;qef;apwJh
a&'D,dk oDcsi;f awGudk jrefrmhtoHuxkwv f i$ ahf vh&ydS gw,f? arG;zGm;vmrJ/h arG;zGm;xm;wJh
om;orD;awGudk ol v h v
dk jl zpfatmif jyKpkysK;d axmifay;&r,fvdk h rdbwkid ;f pdwu f ;l 0ifapwJh
oDcsi;f ygy?J
ausmif;awGrSmvJ pmpDpmukH;jyKdifyGJ/ a[majymyGJ/ uAsm&GwfqkdjyKdifyGJukd
jyKvkyaf vh&ydS gw,f? tckacwfpmoifausmif;awGrmS awmh 'Dvadk [myG/J ajymyG/J jyKdiyf aJG wG
usif ; yay;wmr&S d a wmh y gbl ; ? 'gu azazmf 0 g&D v 13&uf a e h r S m usa&muf r J h
Akv d cf sKyfatmifqef;&J ah rG;ae yh gy?J tckacwfvl i,fawGudk “ azazmf0g&D 14&ufudk
vl i ,f a wmf a wmf r sm;rsm;od a yrJ h / azazmf 0 g&D 13&uf u k d od v m;vk d h a r;&if
rod b l ; vk d h a jz=uw,f ? ” ol w k d h a v;awG r od w m rxl ; qef ; ygbl ; ? rqv
(jrefrmhq&dk , S v f pfvrf;pOfygw)D vufxufwek ;f u Akv d cf sKyfatmifqef;ukd todtrSwf jyK
av;pm;*k%jf yKcJyh gao;w,f? e0w (Ekid if aH wmfjidr0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;tzGJ )h ESihf
etz (Ekid if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESihf zGH jh zKd;a&;aumifp)D vufxufawGrmS awmh
Akvd cf sKyfatmifqef; qkw d m todtrSwrf jyKyJ ab;z,fxm;=uwmawG v h m&ygw,f?
Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; "gwf y k H u k d vuf 0,f x m;&S d w J h o l a wmif r S w&m;pG J q k d c H & /
Akv
d cf sKyfatmifqef;"gwyf [ Hk m w&m;&k;H rSm oufaoypPn;f wckjzpfc&hJ ygw,f?
Akv d cf sKyfatmifqef;[m =urf;wrf;w,f/ yg;eyford af rG w h ,f/ &kid ;f pkid ;f w,f/
,Ofaus;w,f/ xk;H wrf;pOfvmukd rvku d ef mbl;/ vku d ef mw,f pojzifh ajymqkad 0zefv@dk &wJh
vly*k K~ vd v f dk u
h saemft h aeeJ x h ifryd gw,f? pum;ajym=urf;w,f/ta=umif;t&mwckcu k dk
vkyw f t hJ cgrmS aemifjzpfvmrJh t&mawGudk =uKdwifawG;awmwwfwhJ yg;eyfwOhJ m%f
&nf&Sdw,f? b,folrSvkyfaqmifEkdifjcif;r&SdwJh t&mawGukd jyD;ajrmufatmifvkyfEkdif
avmufatmif odraf rG w h ,f? ,Of,Ofaus;aus;ajymvk@d r&wJh jrefrmEdik if o H m;awG
ta=umif;uko d w d thJ wGuf &kid ;f &kid ;f pkid ;f pkid ;f ajymw,f? rdb/ q&morm;awG &J v h yk &f yf/
pum;awGrdk v h dk h rqef u h si&f bl;/ em;axmif&r,fvdk h jrefrmhtpOftvmrSm&Sw d ,f?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 89


wckcu k dk vkyw
f t hJ cgrmS aemifjzpfvmrJh t&mawGudk
=uKw d ifawG;awmwwfwhJ yg;eyfwOhJ m%f &nf&w dS ,f?
b,forl v
S yk af qmifEidk jf cif;r&Sw
d hJ t&mawGudk jy;D ajrmufatmifvyk Ef idk f
avmufatmif odraf rG w h ,f?
'gayrJv h ufawG b h 0eJ w
h xyfwnf;usatmif Akv d cf sKyfuyGiv hf if;wJt h wGuf
xk H ; wrf ; pOf vmuk d rvk d u f e mbl ; vk d h q k d & rS m ygyJ ? ausmif ; om;b0rS m vnf ;
ausmif;tm%mykdifawGukd vuf&Sdtajctae eJ h jyKrlqufqHwma=umifh xkH;wrf;
pOfvmawGurdk vku d ef mcJyh gb;l ? 'gayrJh ausmif;om;ta&;/ jref rmEdik if t H a&; twGuf
ausmif;om;wa,muf&J h 0wW&m;awG ukv d u
dk ef mcJw
h ,f?
ppfom;jzpfjyefawmh ppfpnf;urf;eJ h ppfom;wa,mufvu dk ef m&rJh 0wW&m;eJh
wm0efudkvkdufemcJhw,f? umuG,fa&; wm0ef,lxm;wJhtwkdif; umuG,fa&;
wckwnf;ukyd J tm&kpH u dk cf w hJ ,f? Ekid if aH &;orm;jzpfvmjyef awmh Ekid if aH &;orm;yDopGm
uwdwnfcJhw,f? touftE W&m,f&Sdwm twyfodaeayrJh aemufr qkwfcJhbl;?
Ekid if aH &;orm;tvkyu f dk toufygay;jyD; vkycf w hJ ,f? Ekid if tH wGuf tvkyv f yk af y;&rJh
Ekid if aH &;orm;wm0efudk twdtusvu dk ef mcJwh ,f?
'DacwfrajymeJ h aemuf&mpk/ axmifp/k aomif;pkEpS af wGrmS awmif Akv d cf sKyf
atmifqef; vkyd *k K~ v d rf sK;d ay:vmrSmr[kww f m twyfajym&Jw,f? bmjzpfvdk v h q J adk wmh
ol h&J hyifukd,fpdwf&if;u jzLpifr_vkd hqkd&rSmygyJ? acwfcgt&vkd h qkdcsifqkd=uygap?
vlom;pifppfjzpfaejcif;u vlom;yDopGm eJ h wae&mr[kwfwae&m&mrSmawmh
azmufjyef=upjrJyg? txGËt f xdyaf e&mukad &mufvmjyD/ 'grrS [kwf ausm=f um;r_wckudk
ykid q f idk v
f mjyD/ tok;H csciG t hf m%mwckcu k dk &vmjyDq&dk if rdru d , dk Yf u tajymif;tvJudk
pdwfr0ifpm;ayrJh ywf0ef;usifa=umifh azmufjym;r_awGjzpfwwfygw,f? bk&m;
a[mwJhtwkdif; vlom;wkdif;&l;aewmygyJ? tm%m&l;/ OpPm&l;/ rdef;r&l;pojzifh
t&l;trsK;d tpkv H if ygy?J
AkdvfcsKyfatmifqef;u bmukdrS r&l;cJhygbl;? ol hpdwfxJ/ OD;aESmufxJrSm&Sd
aewmu jrefrmjynf =uD; ukv d edk v
D ufatmufu vGwaf jrmufzdk yh gy?J 'Dvjdk zLpifwhJ
pdwfxm;eJ hwkdif;jynftwGuftouf ay;cJhwJh AkdvfcsKyfatmifqef;ta=umif;ukd

90 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


tckwavm tifwmeufudk tvG,w f ul
tok;H csciG &hf jyD; tcsi;f csi;f
wku d cf u
kd af jymqdak e =uwJh
vl=uD;awGu=dk unfjh yD; &Suv f nf;&Su/f a'govJxu G rf yd gw,f?
odciG rhf ay;ovkd ajymjy/ oifjy ray;wmawmh tifrwef 0rf;enf;zkd ah umif;ygw,f?
ausmif;oifcef;pmawGrSm ordkif;a=umif;t& rjzpfraexnfhoGif;&rJh u¾jzpfayrJh
tpk;d &vkd ah jymaewJh tpk;d r&awGu orkid ;f a=umif;ukt d jzpfreS u f dk vrf;a=umif;vGaJ e
=uygw,f?
orkid ;f tjzpfreS u f rdk ajym&Jwmuawmh olwdk &h J v h yk af qmifcsuaf wGudk ausmif;
om;vli,fawGu E_id ;f ,SOjf y;D odvmwJt h cgrmS olwdk [ h m ppfom;aumif;r[kwb f J aoewf
ukdifcGifh&vkd h rkduf&kdif;aewhJtcGifhta&;orm;awGjzpfw,f/ ppfom;csif;wlayrJh
t&nftaoG;r&Sw d hJ vlwpkjzpfw,fqw dk m odomG ;rSmtvGet f rif;pk;d &draf e=uygw,f?
'ga=umifv h J Advk cf sKyfatmifqef; &J h aumif;rGew f *hJ %
k of wif;awGukd 0Suu f , G x f m;jyD;
wjznf;jznf;eJ ah rS;rdeaf ysmufu, G o f mG ;atmif =uKdpm;ae=uwmyg? olwhdk awGb,f
avmufbJ =uKd;pm;=uprf;ygap AkdvfcsKyfatmifqef;&J h *k%fowif;uawmh jrefrmh
orkid ;f wif ru urBmo h rkid ;f rSmuseaf e&pfrmS ygy?J
jrefrmtoHua&'D,rdk mS uko d mqef;eJ rh ,fazmhwdk [ h m acwfcge@J rnDnw G f
awmhvkd h toHv$ifhjcif;r&Sdwmukd cGifhv$wfEdkifayrJh AkdvfcsKyfukd*k%fjyKwJhoDcsif;awG/
pmoifausmif;awGrSm oifcef;pmwcktaeeJ hxnfhoGif;jcif;r&Sdwm/ a[majymyGJ
awGjyKvkyfcGihfrjyKwmawmh cGifhrvGwfEkdifygbl;? ppfwyfqkdwm AkdvfcsKyfuwnf
axmifay;cJv h kd h &Sad ewmyg? ppfwyf&J zh cif/ vGwv f yfa&; &J zh cifjynfeJ v h rl sK;d twGuf
toufay;cJw h hJ Akv d cf sKyfatmifqef;ukd rarhoihyf gb;l ?
vuf&w dS idk ;f jynfurdk if;vkyt f yk cf sKyfaewJh ppfwyfwifru jrefrmvlrsK;d rSe&f if
rarhoifyh gb;l ? azazmf0g&D 14&ufuo dk jd yD; azazmf0g&D 13&ufurkd odwhJ vli,fawGudk
odatmifvkyfay;&rSmu usaemfwkd hwm0efyg? acwfwacwf&J h tjzpfoepfawGukd
odxm;wJhus aemfwkd hrSm wm0eftjynfh&Sd ygw,f? rdrdwkd hodoavmuf ajymjy/
a[mjyoifyh gw,f?
tckwavm tifwmeufukd tvG,fwul tokH;cscGifh&jyD; tcsif;csif;
wku d cf ukd af jymqdak e =uwJh vl=uD;awGu=dk unfjh yD; &Suv f nf;&Su/f a'govJxu G rf yd gw,f?
wkid ;f jynfu rvGwv f yfvdk h toufay;jy;D vGwv f yfa&;t&,lay;cJw h hJ olawGu,lay;cJv h @dk

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 91


wa,muf&J rh aumif;a=umif; tykwt f yGawGudk
tm;yg;w&azmfxw k af evku
d =f uwm
jrefrmhvw
G v
f yfa&;orkid ;f rSm toufay;oGm;cJ=h uwJh
vlawGurdk t
S m;rem=ubl;?
ukdvdkeD vufatmufvGwfcJhw,f? wcg ukd,fhtrsKd;om;tcsif;csif; ukd,fcsif;
pmemw&m;awG/ *g&0w&m; awG/ aus;Zl;w&m;awG/ q&morm;awGqkdwmukd
em;rvnfbJ ukd,fhaumif;pm;a&; twGufyJ=unfhjyD; ukd,fhvlrsKd;ukd,fowfvkd h
rvGwv f yfc&hJ jyefygb;l ?
'DrvGwv f yfwmuko d v d dk h awmfveS cf =hJ uwJh wcsed u f wuf=uGcw hJ hJ acgi;f aqmif
cJw
h hJ qkod al wGtcsi;f csi;f wku d cf u
dk af e=u/ wa,muf&J rh aumif;a=umif; tykwt f yGawGudk
tm;yg;w&azmfxw k af evku d =f uwm/jrefrmhvw G v f yfa&;orkid ;f rSm toufay;oGm;cJ=h uwJh
vlawGurdk t S m;rem=ubl;? jrefrmEkid if o H /l Ekid if oH m; tzkd h pHerlem,lp&m yk*K~ v d af wG/
vrf;jyay;cJhwJhyk*~KdvfawG&Sdygv#uf/ olwkd hpum;awG/ tqkdtrdef@awG odygv#ufeJ@
&xm;wJv h w G v f yfru _ dk wvGt J ok;H csae=uw,f?
rkud rf aJ vpG? &Suzf @dk aumif;avpG? avxknpfnrf;r_a=umifh urBm=uD;ysupf ;D
aew,fqadk yrJ/h 'Dvrdk ad_ wGcsK;d / r#paf wGcsK;d ae=uwJh ykwcf wfra_ wGtwGuf jrefrmh'rD u dk a&pD
vrf;a=umif;rSm npfnrf;r_awGukdjzpfaeygw,f? ukd,fhtcsif;csif; roifhjrwfjcif;
&v'fuawmh ajymqkyd w k cf wfae=uwJv h al wGudk vli,frsK;d qufopfawGu av;pm;
csiyf gv#uEf iS hf t&kt d aorJrh ,f? uk, d &hf J q
h ef u h sib f ufval wGu &,f=ur,f? aoqk;H oGm;cJh
wJh 0dOmnfawGu ik=d ur,f?
pGe@hf pm;w,f/ jzLpifw,f/ owW&d w dS ,f/ ay;qyfw,f/ ol&aJ umif;yDow,f/
tmZmenfjzpfw,f/ acgi;f aqmifaumif;vkd ah c:w,fqw dk m b,fou l b,fol u h dk
b,fvrdk w D m awGeJ w h idk ;f vkd h b,fvdk qk;H jzwftodtrSw=f uvJawmh usaemfrodygb;l ?
usaemfodwmuawmh AkdvfcsKyfatmifqef;avmuf rGefjrwfjzLpifwJhvl/ owWd&SdwJhvl
pGe@f pm;wJv h /l ay;qyfwv hJ /l acgi;f aqmifaumif; yDowJv h rl &Svd dk h ajymcsiyf gw,f? ol[m
ol&aJ umif;wa,muf/ acgi;f aqmif aumif;wa,mufjzpfw,f?
atmifqef;tmZmenf&J ah rG;ae jh zpfw/hJ A,fvifwidk ;f a';xuf w&ufapmwJh
azazmf0g&D 13&ufukd rsKd;qufopfvli,fawG &uf&ufa&ma&meJ hrufarm=uzkd h
wku d wf eG ;f yg&ap? rk;d aumif;
92 Luminary Magazine Volume 4, No. 3
ewfjynfay:rS'kuQrsm;
puFmylu ta=umif;
ca&mif;

“wcsKd ŒvlawG h h h wcsKd ŒvlawGukd tm;us+yD; ²²²² &Spd rk ,hpf ak wG a&mif;cs+yD ; ²²²²
av,mOfysaH y:wufawmh uGseaf wmf cef@cef@}uD;wJAh s ²²²?”
udkt&dk;oDcsif;av;u em;xJrSm tm;tiftjynhfeJ@ 0ifa&mufvmw,f?
uGseaf wmf awG;xifxm;w,f ²²²² tdyrf ufawG rufb;l w,f? udt k &d;k oDcsi;f vdyk J h h h
wcsKd ŒvlawGukd tm;usw,f? puFmyluakd &mufatmifvmw,f? zmwpfv;kH
acgi;f =um;ayg?h awmom;jrdKŒa&mufygy?J uGseaf wmhrf w d af qG wpfa,mufu ajymw,f
ol@trd u f uav;av;uajymw,fwhJ h h /h /
“azaz &,f orD;u Edik if jH cm;qdw k m [d;k ewfjynf}u;D a&mufomG ;w,fxifwm?
ckawmhvJ ajr=uD;ay:rSmyJaemfw”hJ ?
[kwyf gw,f uGseaf wmfvJ Edik if jH cm;ra&mufcifuawmh uav;awG; oavmuf
awmh r[kwyf gb;l // uGseaf wmhf tawG;u Edik if jH cm;qdw k mudak &mufwmeJ@ tJ'h D vl&hJ
b0[m t&Sifvwfvwf ewfa&uefxJ usoGm;ovdkyJaerSmaemfvdk@ awG;rdw,f?
Edik if jH cm;rSm tvkyv f yk f tdru
f rdb/ rdom;pk/ rde;f reJ@uav; 'gawGukd vlwpfv;kH olwpfv;kH
jzpfatmif xm;Edik w f ,faygah v? td;k tdrrf &S&d if 0,fay;r,f // um;r&S&d ifum;0,fay;r,f
pwmawGaygAh sm? tm;vH;k +yD;jynhf pHw k ,fqykd gawmh? uGseaf wmf ud, k tfh awG;eJ@ udyk gy?J
uGseaf wmfwif 'Dvkd awG;wmvm;? r[kwyf gb;l ? cdik cf ikd rf mrm ajymEdik w f mu tck Edik if H
&yfjcm;udk a&mufaewJh olawGtm;vH;k &Jh 95 &mcdik Ef e_ ;f txuf[m 'Dvkd awG;=uwmygy?J
'Dvakd wG;vd@k vJ 'Dae&mudak &mufvm=uwmayg?h
EdkifiHjcm;udk oGm;wm awGxJrSm trsdK;rsdK; &Sdygw,f? wcsdKŒu tvkyfvm
vkyw f ,f/ wcsKd Œuawmh ausmif;vmwwfw,f/ wcsKd Œuawmh rdrd a,mufsm; (od@k r[kw)f

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 93


rdef;r wpfa,mufa,mufu tqifajyvdk@ rdom;pkvdkufae&ef vdkufvm=uw,f
ponfjzihyf gy?J tm;vH;k xifxm;aom xifjrifcsuw f pfcjk zpfonhf Edik if jH cm;a&mufvsif
tm;vH;k tqifajy+yDqakd om xifjrifcsuf vH;k 0rSm;,Gi;f ygw,f?
[kwyf gw,f//
&J&0J 0hH hH }uD;udk uGseaf wmf ajym&Jygw,fAsm? usew f hJ Edik if aH wG&hJ a'wmawGukd
uGseaf wmfrodygb;l ? tJ'h aD wmh uGseaf wmfcak eaewJh “p”vH;k ac: puFmylu ta=umif;
awGuykd J uGseaf wmfajymr,fAsm? p vH;k rSm S'pass udik w f hJ 0efxrf;wpfa,mufqykd gawmh?
ol@&whJ &m;0ifvpm[m S$1800 yg? trsm;uawmh &r,fxifwmygy?J 'gayr,hf vpm
tjynhf r&olawGr&Sb d ;l qd&k if tenf;qH;k 15&mcdik Ef e_ ;f txufrmS &Syd gw,f?
tckvdk pD;yGm;a&;usaecdsefrSm ydkvkd@awmifqdk;ygao;w,f? wcsdKŒrsm;
tif*sief ,D myg vpm S$900 yJ&ygw,f S'pass udik &f ygw,f// WP vd@k ac:wJh
taxGaxG tvkyo f rm;awGq&kd if wpfae@ukd S$18 yJ&ygw,f? wpfywfwpf&ufem;
wpfvrS S$470 eD;yg;yJ&=uygw,f?
S'pass orm;u tvkyu f aep&m ray;ygb;l ? tdrif mS ;ae&ygw,f? tdrv f c
u tenf;qH;k S$280 rS S$400 xduek yf gw,f? oGm;vm&wJh um;c/ pm;p&dw/f taxG
axG toH;k p&dwf tm;vH;k aygi;f tenf;qH;k vlwpfa,muf[m S$600 ukeyf gw,f?
aemufawmh oH&;kH rSm tcGeu f wpfvudk S$80 yg? tJ'h aD wmh S'pass eJ@ tvkyv f yk of l
wpfa,muf[m vGeaf &muGseaf &m wpfvudk tom;wif S$1000 omuseyf gw,f?
wpfvudk 7ode;f cGeJ @J 8ode;f =um;aygAh sm? &efuek rf mS rdom;pk &Srd ,f? wcsKd Œqdk rde;f rwifr[kwf
uav;yg&w dS ,f? ud, k fh rdb&Sw d ,f? rdbeJ@ rdrd rdom;pk ESppf k &efuek rf mS wpfv wpfv
taxGaxG toH;k p&dwu f wpftrd af xmifukd 4ode;f ravmufygb;l Asm?
tJ'=D um;xJ tdru f rde;f ru [d[ k mav; vdck siw f ,f a,mufsm;a& eifu
puFmylrmS S'passeJ@ tvkyv f yk af e+yD; igu 'DrmS vlwef;aphraeEdik b f ;l vm;? olrsm;
om;orD; ,lxm;+yD; &SmrauGs;Edik b f ;l vm; qd+k yD; &ef&mS ao;w,f?
tJv h kd awG 0ifvm+yDq&kd if 'Dua,mufsm; ao+yDomrSw?f aemuf&adS o;w,f
a,mufsm;a& usKyfw@kd td;k ydik f tdryf ikd af v;eJ@aecsiv f +S yDawmf &Siv f J Edik if jH cm;oGm;wm
=umvS+yD usKyfukd tdraf v; wpfv;kH avmuf0,fay;ygvm; qdw k m ygao;w,f? 'Du
a,mufsm; vkyw f hJ ol "g;jyxGuw f ukd &f awmhr,f? b,fv&kd iS ;f jy&Si;f jy em;rvnfwhJ olawG
rsm;ygw,f? Edik if jH cm;a&mufw,f vpm S'pass S$1800 &w,f? igu h kd 400000

94 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


yJy@kd w,f? 'if; b,fr,m;i,fuakd xmufyahH evJ rodb;l ? 'Dvykd aJ wG; ae=uygw,f?
+y;D awmh ajymvdu k af o;w,f &Siw fh pfa,mufxJ oH;k wm jrefrmaiG 6ode;f eD;yg; ukeo f vm;
wJ?h usKyfw@kd wpfro d m; pkv;kH oH;k zd@k &Siyf @kd wmawmif av;ode;f xJw?hJ uJ pOf;pm;=uygt;kH
t&yfuw l kd ah &?
wpfvudk 3cgavmufrS zkef;rquf&ifvJ &efawG@cH&ao;ygw,fwJhaemf?
atmfatmf 'ge@J 'gawmif rde;f ryJ&adS o;wmaemf? wpfcsKd ΠrdbawGrsm; yg ygao;w,f?
rdbudk apmfum;wm r[kwyf gb;l ? rdbawGem;vnfay;Edik af tmif xnhaf &;ay;wmyg?
rdbawGuvJ xifwmyJ? om;av; Edik if jH cm; oGm;tvkyv f yk wf ,f wpfv jrefrmaiG
q,fo;kH ode;f cGaJ vmuf&w,f igw@kd qDy@kd wm av;ode;f / ol@red ;f rqDy@kd wm av;ode;f tif;
ighom;av;awmh awmfawmf pkrdrSmyJav qdk+yD; [dkaqGrsdK;vm axmufyHhcsifwmeJ@
'DaqGrsKd ;wm ay;urf;csiw f meJ@?
rif; nDav; bmjzpfv@kd / rif;tudk b,fEpS 0f rf;uGrJ eS ;f rod qH;k vd@k / rif;wlav;
q,fwef;wufv@kd / rif;b}uD; aq;&Hw k ufv@kd tm;yg;yg; pHv k @kd ygAsm? 'Du om;uawmh
rdb pdwq f if;&JrmS b,faeEdik yf grvJ vkyaf ygh tar tazwd@k oabm ygv@kd yJ jyefajym&
wmayg?h 'gu S'passorm;awG 'kuyQ g?
atmfcw k pfcu k WP vd@k ac:wJh taxGaxG tvkyo f rm;awG uvJ olw@kd
&ifqikd &f wJh 'kuQ rao;vSygb;l aemf? aep&m udk tvkyu f ay;ygw,f? wpfcsKd Œtvkyf
awGu c&D;oGm;vma&;twGuf raxmufyHhygbl;? c&D;p&dwfukefygw,f? pm;p&dwf
ukeyf gw,f? olw@kd awGu tdw k u D kd ar#mu f ;kd +yD; tvkyv
f yk &f wmyg? ckvkd tvkyyf g;wJh
tcsdefqdkawmh tdkwD r&ygbl;? c&D; p&dwf/ pm;p&dwf taxGaxG toHk;p&dwf
tm;vH;k aygi;f &if pkpak ygi;f S$250 eJ@ S$300 =um;rSm &Syd gw,f? ydak iGu S$170 yg
jrefrmaiG tvGeq f ;kH 150000 avmufygy?J
b,fvrkd S tdru f rdom;pkukd vHak vmufatmif ryd@k Eikd yf gb;l ? 'D=um;xJ olw@kd rmS
tifrwef 'kuQa&mufwmu tvkyf&Sifu ywfpfpydk@ odrf;xm;ygw,f? jyefcsifwdkif;
jyefv@kd r&ygb;l ? tvkyu f raumif; tdru f rdom;pku tqifrajy tdrjf yefv@kd r& olw@kd b0
tifrwef oem;p&maumif;ygw,fAsm? 'D=um;xJ tdru f rde;f rwd@k ck%u vdk rdbwd@k u
tyluyf&if tJ'h v D cl rsm ud, k u fh u kd kd oufaocsiaf vmufatmif pdw"f gwu f sygw,f?
'guawm hWP vd@k ac:wJh taxGaxG tvkyo f rm;awG &Jh 'kuaQ yg?h
ck a jymcJ h w m ES p f r sd K ;pvH k ; tvk y f o rm;awG c snf ; ygyJ ? trd s K;om;rsm;
wifr[kwfygbl; trsdK;orD;rsm;yg yg0ifygw,f? EdkifiH&yfjcm;rSm wpfa,mufwnf;

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 95


vmae=u rdom;pke@J a0;? =uifemrJo h rl &Sd aEG;axG;rJo h rl hJ rdom;pkuay;wJh Pressure
eJ@ tvkyu f &wJ h Pressure eJ@awmfawmf rvG,yf gb;l Asm?
aemufwpfrsKd ;uawmh ausmif;vmwufuolawGyg? ausmif;wufw,fqw kd m
trsKd ;rsKd ;&Syd gw,f? wcsKd Œuawmh Poly wufw,f/ wcsKd Œuawmh ITE wufw,f
wcsKd Œuawmh NUS wd@k NTU wd@k vkd wuUov kd af wGwuf=uw,f? 'gawGuawmh
tpd;k &ausmif;awGayg?h Part Time vkyv f @kd &=uw,f? Part Time qdw k mawmif
w&m;0ifq&kd if wpfae@ukd b,fEpS ef m&D qdw k hJ oufrw S cf su&f w dS ,f? ydv
k yk v
f @kd r&bl;?
tm;vH;k cd;k vky=f uwmyJ? &w,foyd jf y\em r&Sb d ;l vkyEf ikd of avmufvyk ?f 'gayr,hf
jy\emu vkyfcsifwmawmif tvkyfur&Sdygbl;? 'Dvdk pD;yGm;a&;usaecsdefrSm
tvkyfawGu Part Time cdkif;&avmufatmif raumif;vdk@ygyJ? tJh'Dawmh
tdru f jyefawmif;&awmhwmayg?h wcsKd Œuawmh ydu k qf aH cs;=uw,f? 'gu tpd;k &ausmif;
wuforl sm;&Jh 'kuaQ yg?h
aemufwpfrsKd ;usjyefawmh Private ausmif;wuforl sm;yg? tajctae
trdsK;rsKd ;a=umihf puFmylrmS Private ausmif; vmwuf=uygw,f? wpfcsKd Œu wu,fukd
ud, k tf xl;jyKcsiw f hJ bmom&yfukd wu,f}udK;pm;yrf;pm; vmwufwmyg? wcsKd Œus
awmhvJ tvkyv f m&Smygw,f // tvkyrf &vd@k ausmif;tyf+yD; tvkyq f uf&mS =u&if;
wuf=uwmyg? 'gayr,hf ausmif;wufwmu Private qdkawmh Part Time
vkyfvdk@r&ygbl;? tvkyfcdk;vkyf&ygw,f? rd&ifzrf;w,f &Ju owday;wm ESpf}udrf
avmufxdawmh vkyfw,f? tJh'grS xyfrd&if udk,hf txkyfudkqGJ &GmyJjyefawmhaygh?
&ifqikd &f wJh b0 =urf;ygw,f?
rdbqDu ydu k qf H jyefawmif;zd@k uvJ cufawmh &wJt h vkyuf kd vky&f wmayg?h
t&ifuawmh rqdk;bl;vdk@ajymwmyJ ckcsdefrSmawmh Part Time u tpdk;&
ausmif;awmif raocsmwm Private qdkawmh pOf;pm;om =unhfygawmhAsm?
tvkyu f rvG,f ausmif;vcu oGi;f &/ tdrv f cay;&/ pmar;yGaJ =u;ay;&eJ@ ausmif;wuf
&if; &yfwnfz@kd b,fv&kd ifqikd rf vJ? 'Dawmh ausmif;om;awGuawmh ody=f um=um
rcHygb;l &yfwnfv@kd r& jyefuswmyJ? ausmif;olawG crsmrSmawmh jyefwhJ ol&o dS vdk
t&yftac: pyGepf m&Sm=uolrsm;vJ&v dS mygw,f ? “p”vH;k rSm &yfwnfEikd af tmif tdru f
awmihaf wmihw f if;wif; axmufEikd &f ifaxmuf raxmufEikd v f @dk uawmh rde;f uav; qd&k if
'DpyGepf m &SmwJh oHo&mxJ a&mufomG ;=uwmu 50&mcdik Ef e_ ;f txufrmS &Syd gw,f?
uGseaf wmf [dw k avmu tdik w f &D ;_d rSm ta': }uD;wpfa,muf eJ@ pum;ajym
96 Luminary Magazine Volume 4, No. 3
&if;uae o@ltaeeJ@ pyGefpm&SmwJh ausmif;olawGudk jrifwJh tjriffudk uGsefawmhf
udak jymwmrsm; uGseaf wmf ckcsed x f d em;xJ =um;aewH;k yJAsm?
olajymwmu ausmif;olav;awG 'DrmS tqifrajy=u// pyGepf mawG&mS =u//
aemufawmh &efuek u f jkd yef+yD; a&aq;=uw,fw?hJ awmfawmf &iho f ;D wJh pum;vH;k ygaemf?
'gawGuawmh ausmif;vmwufoal wG&hJ 'kuyQ gy?J
uJaemufq;kH usawmh uGseaf wmfw@kd tdrrf ufxrJ mS yHak zmfxm;wJh Edik if jH cm;qdw k m
[dkuav;av; ajymovdk ewfjynfvJr[kwfygbl;? uGsefawmf awG;xm;ovdk
ewfa&uefvJ r[kwyf gb;l ? 'gayr,hf uGseaf wmf qdv k w kd m tm;vH;k udk r[kwyf gb;l ?
EdkifiHjcm;rSm awmfawmf tqifajyae=uwJh rdom;pkawG &Sdygw,f? tqifajyaewJh
ausmif; om; ausmif;olawG &Syd gw,f? tm;vH;k udk odr;f =uHK;+yD; 0g;vH;k eJ@ odr;f &du k wf m
r[kwyf gb;l aemf?
uGseaf wmf 'Dypkd af v;rSm ajymcsiw f hJ t"du ta=umif;u jrefrmjynfu rdb/
aqGrsKd ;/ rdom;pk(txl;ojzihf rde;f raygah emf) tJ'h gawGukd ajymcsiw f myg? Edik if jH cm;udk
xGuo f mG ;wdik ;f tqifrajyEdik yf gb;l ? ydu
k q
f &H mS aewJh olukd pdwqf if;&Jatmif rvky=f uyge@J ?
tajctaerSefudk odatmif aoaocsmcsm ar;=uyg? bmjzpfvdk@ aiGrydk@EdkifwmvJ
qdw k mudk em;vnfay;Edik af tmif }udK;pm;=uyg?
aemufwpfcu k ausmif;vmwufaom olrsm;yg? rdro d m;orD; Edik if jH cm;rSm
ausmif;wufaew,f Part Time vky&f if;wufwm tqifajyaew,fq+kd y;D w&m;ao
rawG;ygeJ@? t&ifwcsdefuawmh jzpfEdkifr,fxifygw,f uGsefawmf ra&mufao;vdk@
rodygb;l ? 'Dtcsed rf mS awmh b,fEikd if rH mS rS rjzpfEikd af wmhygb;l ? tJ'h aD wmh rdro d m;orD;udk
wu,f ausmif;wufapcsifw,fqdk&if vHkavmufatmif axmufyHhyg/ 'grSr[kwf
tvky&f mS &atmif oufoufqv kd J tcsed t f wdik ;f twm wpfcx k d tcGit fh a&;ay;+yD;
rdrrd wwfEikd af wmh&if jyefac:Edik af tmif }udK;pm;yg? 'Dvrkd rS [kw&f if rdro d m;orD;rsm;
uGseaf wmf qHzk ;l aom rde;f r}uD;ajymovdk a&aq;ae&ygt;kH r,f?
uGseaf wmf ca&mif; a&;csiw f m=umvSyg+y?D a&;oihf ra&;oihf pOf;pm;aewmyg?
ckawmh trdjrefrmjynfrS useaf eao; aomolrsm; odap&ef a&;om;vdu k &f ygonf?

posted on: http:chocolatemyotaw.ning.com


ca&mif;

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 97


tcef;quf
p-um0VmxJu
'dik ,
f mvufwpf
(14)

rd;k ajropf
a@&yS ikd ;f wGi&f adS eonfh tcef;
i,frsm;ud+k cKH iI kH =unfv h #if 'dik ,
f mvuf
wpfenf;udk &Si;f vif;cJo h nf? tus,w f
0ifch sJ @xiG &f iS ;f vif;jcif; r[kwyf J xifom
jrifom&Hk +cHKiHI k &Si;f vif;jcif;om jzpf
onf? xd@k aemuf 'dik , f mvufwpfukd
&Si;f vif;jcif;jzifh 'dik ,
f mvufwp (f tEkyÉdavmr) &ky0f g' tqifo h @kd a&mufvmcJo h nf?
xdrk wS qifh a@&w S cef;wGif pdw0f g'ESihf &ky0f g'od@k qufE, G yf wfoufvmcJo h nf? xd@k a=umifh
pdw0f g'ESihf &ky0f g'wk@d . tajccHrsm;udk wd@k ww d @kd wd &Si;f vif;zGiq hf ckd ohJ nf?
,QK Ttcef;wGif rmhupf 0f g' rwdik rf pDS w d 0f g' (emrf0g') rsm;ESihf um;vfrmhupf f
ESihf ra&S;raESmif;/ acwf+ydKif&yk 0f g' oabmw&m;rsm;tjyif/ xdpk w d 0f g'ESihf &ky0f g'ESpcf u k kd
aygi;f pyfxm;onfh t,ltqrsm;udk t=urf;zsi;f wifjyygrnf?
qENpGJ pdwf0g'
vGecf o
hJ nfh ESpaf ygi;f oH;k &mcef@u qENppJG w d 0f g'(Subjective Idealism)[laom
tawG;tac:w&yf ay:aygucf b hJ ;l onf? ,if;0g'.tqdt k & &kyu f rBm/ &kyaf vmuonf
b,ftcgrrS &Sd [lIjzpfayonf? wu,fwnf&o dS nfh t&mrSm u|Eyfk w f @kd . pdwx f w J iG &f dS
onfh awG;ac:r_rsm;/ tm&krH sm;omjzpfonf? ,if;wd@k rv S IJG jyify&kyu f saom trSew f &m;
[lonf r&S/d tjcm;bmrSvnf; r&S[ d k ,lqonf? u|Eyfk w f @kd . tjyifywGif u|Eyfk w f @kd oEd ikd f
aom 'dXjzpfaom trSew f &m;[lI r&SEd ikd (f r&SEd ikd )f ? u|Eyfk w f @kd wu,foad eonfrmS
u|Eyfk wf @kd . jyifywGi&f adS eaom &ky0f wWKrsm;. “yHyk ef;o¾mef” rsm;udo k m odaejcif;
jzpfonf? xdt k &m0wWKrsm;. ol@tvdt k av#muf wnf&adS ejcif;udk rodEidl f [kqo kd nf?
,if;tcsuo f nf rl&if;tawG;tac:. tESpcf sKyfjzpfonf? xdt k ESpcf sKyfukd

98 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


xrfrH &Si;f jy&v#if Tod@k jzpfonf? Oyrm - pm;yGw J vH;k udk a@&aS rSmufwiG f awG@jrifonf
qdyk gp@kd ?vlu odjrifvu kd o f nfrmS av;a'gijhf zpfjcif;/ t!dak &mif/ t0ga&mif (ponfh t
a&miftqif;) rsm;udk odjcif;jzpfonf? ,if;wd@k rv S I
JG tjcm;bmrSvnf;r&S/d bmudrk v S nf;
rod&EdS idl [ f I l jzpfonf? ,if;uJo h @kd aom pdw0f g'onf rsm;pGm acwfpm;vmcJo h nf?
"e&Sit f awG;tac: ynm&Sirf sm;u Tod@k qo kd nf? u|Eyfk wf @kd onf wu,f&/dS t[kw&f dS
aom urBmavmu}u;D . ta=umif;udyk I kd odvmEdil o f nf? Tod@k jzifh obm0 tiftm;pk
rsm;udk xde;f csKyfEikd u f m/ vl@tEG,}f u;D wd;k wufaumif;rGeaf &; twGuf vkyaf qmifEild rf nf
[kqckd o hJ nf? xdo k @kd ajym+y;D umrS wu,f&dS t[kw&f adS om urBmavmu}uD;udk rodEild f
[k qd=k ujyefonf? rmrmat;. ,Hw k rf;pum;oDcsi;f aw;oGm;xJu “armifw@kd a,musmf ;
awG&,f/ pum;awG=uG,u f m wwfEild v f eG ;f vSw,f” [kq&kd awmhrnf? "e&Siaf wG;ac:
ynm&Sirf sm;. =o0g'rsm;/ tawG;tac:rsm;onf uarmufur Aavmif;AvJ jzpfae
avawmhonf? pdw0f g'w D @kd . pdw0f g'onf pdwu f rBmavmuESihf &kyu f rBmavmu
ESppf &kH o
dS nf[k vuQx H m;a=umif; a@&w S cef;wGif qdck +hJ y;D jzpfonf? pdwu f rBmavmuonf
&kyu f rBmavmu xuf y"geusonf[k ,lqa=umif;udv k nf; azmfjycJ+h yD? wjcm;wzuf
wGif &ky0f g'onf &kyu f rBmavmu}uD; wckwnf;om&SI d pdwaf vmu (emrfavmu) udk
jiif;y,fco hJ nf?
&kyfemrf'GefwGJ0g' (Dualism)
pdw0f g'ESihf &ky0f g'wd@k onf aphpyfIr&atmif qef@usijf cm;em;
ae=uonf? od@k jzpfI tcsKd @aom ynm&Sirf sm;url &ky0f g'ESif ph w d 0f g'udk aphpyfaygi;f pnf;
&ef }udK;pm;v#uf &Sad e=uao;onf? xd}k udK;pm;csurf sm;xJrS &kyef mrf'eG w f 0JG g' (Dual-
ism)onf wckjzpfonf? wcsKd @u “'dw G 0W g'”[lI ac: =uonf? pdw0f g'ESihf &ky0f g'udk
aphpyfaygi;f pnf;&ef }udK;pm;cJo h nfh tawG;tac:ynm&Sirf sm;xJrS wcsKd @uakd &G;cs,f
azmfjyoGm;ygrnf? od@k &mwGif ,if;wd@k . tawG;tac:rsm;udk tjynft h pHk azmfjyEdil rf mS
r[kwyf J Ttcef;ESihf qufpyfaeonfh xifomjrifomaom tcsut f vuf wcsKd @uo kd m
xkwEf w k f azmfjyoGm;rSmjzpfonf? a&S;OD;pGm azmfjyvdo k nfh tawG;tac:ynm&Sirf mS
&Jaea';um; ( Desearters, R1596 - 1651)? jyifopfjynf “vma[;”+rdK@uav;wGif
arG;zGm;cJo h nfh jyifopfjynfom;? olu vlwiG &f adS ompdwEf iS hf &kyu f b kd &k m;ocifu zefw;D
xm;onf? pdwEf iS &hf yk w f @kd onf wckEiS w hf ck oD;jcm;&yfwnfae=uonf? od@k &mwGif 4if;wd@k
ESpcf pk vH;k onf bk&m;ocifukd rScD &dk yfwnfae =u&onf? 4if;wd@k onf uGjJ ym;jcm;em;onfh

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 99


“xm0&tajccHw&m;rsm;” jzpf=uonf? pdwEf iS &hf yk o f nf wdu k &f u kd qf ef@usib f ufjzpf
onf? &kyf.*k%f&nfrSm xkxnfy"me&Sdjcif; jzpfonf? pdwf.*k%f&nfrSm awG;ac:
Edik jf cif;jzpfonf ? pdwEf iS &hf yk o f nf vH;k 0uGmjcm;onf? pdwo f nf xkxnfr&S/d xdek nf;wl
&kyo f nfvnf; rawG;awmEdik af y? od@k aomfpw d Ef iS hf &kyt
f =um;wGif qufE, G rf _ wck&o dS nf
rSm aocsmonf? ,if;wd@k ESpcf o k nf oabmt& uGjJ ym;aomfvnf; cGI J r&Edil af tmif
'Gew f aJG eonf? pdwEf iS hf &ky&f adS jymif;vJrw _ @kd onf wckEiS w hf ck twke@f tjyef aus;Zl;jyK
ae=uonf [kqo kd nf? a';um;. wynfrh sm;url Tod@k qo kd nf? pdwEf iS hf &kyw f @kd onf
+yKd iw f v l y_ &f mS ;aeonf qdak omfvnf; wckEiS w hf ck aus;Zl;jyKae=uonfh oabmrsKd ;r[kw?f
csed u f u kd af y;xm;aom em&D 2 vH;k uJo h @kd pdw. f v_y&f mS ;r_EiS hf &ky. f v_y&f mS ;r_ wd@k onf
rdrv d rf;a=umif;ESirhf rd d ,SO+f ydKifomG ;aejcif;om jzpfonf? bk&m;ocif zefw;D xm;ojzifh
xdo k @kd +ydKifwv l y_ &f mS ;ae=ujcif; jzpfonf[k qdo k nf?
a';um;ESio hf . l wynfrh sm;u pdwEf iS hf &kyf qufE, G yf u kH kd }udK;yrf;ajz&Si;f aomf
vnf; ajyvnfr_ r&cJah y? tawG;tac: ynm&Sif pyifEq kd m (1632-1677) u a';um;
ESi&hf yk ef mrf 'Gew f 0JG g' ('dw G 0W g') udq
k ef@usicf ohJ nf? pyifEq kd m. tvdt k & pdwEf iS hf &kyo f nf
rsO;f aumufwck. cGuaf eaom twGi;f bufEiS hf cH;k aeaom tjyifbufw@kd uo hJ @kd jzpfonf?
xd@k a=umifh tjyeftvSef tusKd ;jyKr_ jy\emudk xnfoiG ;f &efrvdk [kqo kd nf? wckEiS w hf ck
tjyeftvSef tusKd ;jyKjcif; r&Sad omfvnf; ESpcf pk vH;k r&Sv d #irf jzpf[k qdo k nf? &ky=f urf;
0g'rSmuJo h @kd pdw. f jy\emrsm;udk &kyt f m;jzifh ajz&Si;f &ef rjzpfEild ?f pdwyf "ge 0g'rSm
uJo h @kd vnf; &ky. f jy\emrsm;udk pdwt f m;jzifh rajz&Si;f Edil af y? pdwEf iS hf &kyw f @kd onf
obm0avmuwGif tnDtr# ta&;yg=uonf[k oluqdo k nf?
tawG;tac:ynm&Sif vdik Af ed (1646-1716) u pdwEf iS hf &kyjf y\emudk Tod@k
ajz&Sif;onf? pdwfESifh&kyf v_yf&Sm;jzpfay:r_rsm;rSm olwdk@bmomolwdk@ tjyeftvSef
v_y&f mS ;=ujcif; r[kw?f Ttcsed u f sv#if Tod@k jzpf&rnf? Tod@k v_y&f mS ; jzpfay:vm&
rnf[k bk&m;ocifu }uKd wifzefqif;xm;onf[k qdo k nf? wdik u f yfem&D 2 vH;k udk w+yKd if
wnf; }udKwifprD x H m;aoma=umifh xdt k csed o f @kd a&mufaomtcg w+ydKifeuf (12)em&D
xd;k &jcif; jzpfonf[k qdo k nf? xdek m&DEpS v f ;kH onf tjyeftvSef aus;Zl;jyKae=uaom
a=umifrh [kwf yk*K~ v d w f OD;. }uKd wifzefw;D xm;aoma=umifh w+yKd ifwnf;(12) em&Djrnf
&jcif; jzpfonf[q k okd nf? &kyEf iS hf emrfqufqaH &; oabmw&m;udv k nf; vdik Af edu
bk&m;ocif. }udKwifzefqif;xm;aom tqifajypGmjzpfay:r_ oabmw&m;tjzpf &Si;f

100 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


pdwEf iS &hf yk o f nf wdu k &f u kd q f ef u h sifbufjzpfonf? &ky. f *k%&f nfrmS
xkxnfy"me&Sjd cif; jzpfonf? pdw. f *k%&f nfrmS awG;ac: Edil jf cif;jzpfon /f
pdwEf iS &hf yk o f nf vH;k 0uGmjcm;onf? pdwo f nf xkxnfr&S/d xdek nf;wl &kyo f nfvnf;
rawG;awmEdil af y? odk ah omf pdwEf iS hf &kyt f }um;wGif qufE, G rf w + ck &So
d nfrmS
aocsmonf? ,if;wdk h ESpcf o k nf oabmt& uGjJ ym;aomfvnf;
cGI
J r&Edil af tmif 'Gew f aJG eonf?
jycJoh nf? tawG;tac:ynm&Sif *|eaf vmh(uf) (1632-1704) u pdwEf iS &hf yk f qufo, G f
yHu
k &kd iS ;f jy&mY &kyaf vmu&Sd t&m0wWK tjzpftysurf sm;ESihf vl.tm&kH aygurf sm; xdawG@
aomtcg vlwiG t f m&Hck pH m;r_rsm; jzpfvm=uonf? vl.pdwo f nf &kyaf vmuudo k d
onf[q k &kd mY &kyaf vmu. tESpo f m&oabmudk pdwu f odonfr[kwf &kyt f ajccH
ay:wGif wnfraDS e&aom *k%o f wWrd sm;udo k m odjcif;jzpfonf[k qdo k nf? tm&Hck pH m;r_
rsm;rSmvnf; tqdyk g*% k &f nfrsm;om jzpfonf? Oyrm pm;yGw J vH;k udk odonf qd&k mY
vl.tm&Hw k iG f pm;yGw J iG &f adS om ta&miftqif;/ tus,t f 0ef;/ xkxnfyrm%/ tav;
csed f ponf*h % k &f nfrsm;udo k m odjcif;jzpfonf? od@k aomf &kyx f m0& tajccHurkd u l m;
odvnf;rod/ odvnf; rodEild f [kqo kd nf?
*|eaf vmh(uf). t,ltqudk qef@usio f nfh tawG;tac:ynm&Sif aemuf
wOD;rSm “bmuav” jzpfonf? &kyx f m0& tajccHukd xkwyf ,fvu kd o f nf? bmuav
(1685 - 1753) . tawG;tac:t& TurBmavmuwGif odEild o f r#onf pdw. f
t,ltq rsm;omjzpfonf? tm&Ht k m;jzifh od&or#rmS vnf; pdwt f ,ltqrsm;om
jzpfI &kyrf [kwaf cs? vlw@kd oo d r#rmS ppfppf tm&Hck pH m;r_wiG f ay:vmonfh *k%t f csi;f
t&mrsm;om jzpfonf? xm0&bk&m;ocifonf 0wWKypPn;f rsm;udk tpOfxad wG@ae&
ojzifh u|Eyfk w f @kd jrifawG@xad wG@ od&@dS aeaom (Oyrm-pmtkyw f tkyo f nf) bk&m;ocif.
pdwx f w J iG v f nf; &Sad omt&mjzpfonf?trSerf mS xdpk mtkyEf iS hf ywfoufaom todonf
yif bk&m;ocifu vl.pdwx f o J @kd xnfah y;vdu k af om emrfoabmom jzpfayawmhonf?
p=um0Vm}uD; wckv;kH onf bk&m;ocifu zefqif;xm; aom 0d^m%avmu }uD;om
jzpfonf [kqo kd nf? (0d^m% (0g) 0d^m%fqo kd nfrmS tm&Ho k jd zifh odjrifor# pdwu f ;l
oufoufjzifh awG;awmjcif;rsKd ;udk qdv k o kd nf?) qdck +hJ yD;jzpfonf t h awG;tac:rsm;onf
pdwEf iS &hf yk f (&kyEf iS ehf mrf) wd@k . qufpyfy/kH tquftpyfr&Syd kH wd@k ukd azmfjyxm;onf?
tESpcf sLyfI azmjfycJo h jzifh ,if;wd@k . tawG;tac: rsm;udk pdw0f ifpm;ygu qufvufI

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 101


avhvm=uyguek f [lIom ajym&ayawmhrnf? taemufwikd ;f tawG;tac:ynm&Sif
wcsKd @.pdw0f g'udk wpGe;f wp azmfxw k &f jcif;rSm pdw0f g'ESihf puf,E , W m;&ky0f g' rnfo@kd
jcm;em;oenf;? xd0k g' 2 ckEiS hf tEkyÉdavmr&ky0f g'onf rnfo@kd jcm;em;oenf;? aoG;pkwf
jc,fv, S rf a_ tmufrS vGwaf jrmufz@kd /r w&m;tEdil u f sihf zdEydS rf u
_ kd wGe;f vSeaf wmfveS , f if;
vGwv f yfa&;udk t&,lz@kd rnfo@kd aom 0g'oabmw&m;udk wnfaqmuf pdu k xf =l u
rnfenf;? awmfveS af &; w&yftwGuf awmfveS af om tawG;tac:onf tvif;a&mif
vrf;jyjzpfonf? yJu h ikd jf zpfonf? xd@k jyif tawG;tac:[lonf ajrv#Kd ;rd;k ysH tvdv k kd
ay:xGuv f mjcif ;r[kw?f vl@tzG@J xrJ S vlw@kd . tawG;tac:rsm;jzpf&m vlwef;pm;
ay:pumvrS ,ae@txd/ vlwef;pm;wdu k yf JG yÉdyuQ toD;oD;udk wenf;r[kww f enf;
xif[yfxm;jcif; rsm;omjzpfonf? rwlujJG ym;aom tawG;tac:rsm;udk qef;ppfavh
vm&ayrnf? tarSmifvm;/ tvif;vm;/ tqdyv f m;/ tm;aq;vm; cGjJ crf;&ayvdrrhf nf?
vl@tzGt J pnf;ajymif;vJa&; twGuf awmfveS &f mwGif jzpfap/ vl@tzG@J tpnf;opfukd
xlaxmif&mwGif jzpfap vlxkESifh acgif;aqmifwdk@. wdk;wufaom tawG;tac:
pdwf"gwfjzifhom wnfaqmuf&,lEdlifrSm jzpfonf? xdk@a=umifh tawG;tac:rsm;udk
qef;ppf&ayrnf? xd@k aemuf (vlrv _ ufawG@b0/ trsKd ;om; jynfov l xl }k u;D wpf&yfv;kH .
vlrb _ 0) awmif;qdak om tawG;tac:udk pdu k x f l =u&ayvdrrhf nf? vlrw _ ;kd wufa&;
tjrifukd pdu k xf &l ayvdrrhf nf?
rmhufpf0g'Drsm; cH,lxm;onfh odr_
tEkyÉdavmr &ky0f g'udk vuQ, H =kH unfxm;=uaom vly*k Kd~ vfrsm;onf ody`H
enf;usord _ (yuwd t&Sw d &m;udk yuwdtwdik ;f odr)_ udk vuQx H m;=u+yD; jzpfonf?
wenf;tm;jzifh pdwf0g'/ emrf0g'/ puf,E Wm; &kyf0g'rsm;udk odyH`enf;us0g' tjzpf
vufrcHc=hJ uay? rmhupf 0f g'D rsm;onf odye`H nf;/ vufawG@tusq;kH enf; udo k m vufcH
onf? vufawG@b0udo k m vufco H nf? xd@k a=umifh rmhupf 0f g'rD sm;onf odye`H nf;usord _
udo k m ,Hpk m;=ujcif;jzpfonf? ,if;wd@k . odru _ vdk nf; tusO;f csKyf+yD; Tae&mwGiaf zmf
jyygrnf? olw@kd . odrr_ mS Tod@k jzpfonf? touf&adS om &kycf E<mrsm;wGif tm&Hak =um
zG@J pnf;r_pepf &So d nf? A[dt k m&Hk a=umzG@J pnf;r_rS OD;aESmuf[I l jzpfay:vmonf? xd@k
aemuftm&Hu k kd A[djk yKaom pdw. f tajccH vkyaf qmifcsurf sm;onfvnf; ay:ayguf
vm=uonf? OD;aESmuf jzpfay:wd;k wufro _ nf tqifjh rifv h maomtcg tawG;tac:
[laom ydI k jrifah om pdwyf ikd ;f vkyaf qmifcsurf sKd ; jzpfay:vmonf?

102 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


odyy`H nm&Sif cE<maA' yg&*lwpfO;D jzpfol tDAefyufAavm (h &k&mS ;vlrsKd ;) u
“tm&Hak =umzG@J pnf;r_pepfonf trsm;,lq=uouJo h @kd ud, k t
f *F gz@JG pnf;r_ tpdwt f ydik ;f
wpfck ESiw hf pfcu k kd qufo, G af y;aom t&mr[kw?f ud, k t f *F g zG@J pnf;r_}uD; wpfcv k ;kH ESihf
ywf0ef;usif wd@k ukd qufo, G af y;aomt&mjzpfonf?” [k&mS azGawG@&cdS o hJ nf? tm&Hak =um
zG@J pnf;r_EiS hf vkyaf qmifcsuaf =umifh wd&p>mefrsm;onf 4if;wd@k . ywf0ef;usiEf iS hf b,fvkd
qufq&H rnfukd odvm.? b,fvykd wf0ef;usiw f iG f touf&iS &f rnfukd odvmonf?
b,fvkd tajctaersKd ;wGif b,fvw kd ek @f jyef&rnf udo k v d m=uonf? tajctaeESihf
tnD v_y&f mS ;aqmif&u G f wke@f jyefEild af &;twGuf wd&p>mefrsm;onf 4if;wd@k . ajcvufrsm;
ESihf tm&H'k gG &rsm;udk toH;k jyK=uonf? jzpfpOfwckv;kH udk xde;f csKyfxm;onfh 'Gg&onf
OD;aESmufyif jzpfonf? vltjzpfo@kd a&muf&v dS monfh tcgY odpw d jf zpfay:r_onf
tjrifq h ;kH od@k a&muf&dS vmum tawG;tac: jzpfvmonf? tawG;tac:onf &kyjf zpf
aom vl@O;D aESmuf. v_y&f mS ;aqmif&u G rf o_ m jzpfonf? vlwiG &f adS omem;/ rsupf /d ud, k /f
ESmacgi;f / v#mwd@k jzifh jyify&ky0f wWKrsm;/ xdawG@qufqjH yKrlaqmif&u G jf cif;jzifh odpwd rf sm;
jzpfay:vmcJo h nf? tm&kcH pH m;r_rsm; &&Sv d mcJo h nf? aemufxyfwzef tm&Hck pH m;vdak om
qENrsm; jzpfay:vmcJo h nf? ud, k tf *F g zG@J pnf;r_EiS hf ywf0ef;usiw f @kd ukd tm&Hak =umzG@J pnf;
r_pepfu qufo, G af y;vdu k jf cif;jzifh todw&m;/ todtjrifw@kd jzpfay:vmcJjh cif; jzpf
onf?
&kyfcE<mwckY wpHkwckaom t*F gzGJ@pnf;r_/ wpHkwckaom ZD0tajctae
jzpfxeG ;f vmonft h cg ywf0ef;usi&f yk b f 0ESihf &du k cf wf&mrS awG;jcif;/ xdjcif;/ awmifw h jcif;/
odjcif; wdk@jzpfay:vmcJhonf? tu,fI &kyfcE<m&Sdtpdwftydkif;rsm; ysufpD;aeonf?
csdK@,Gif;aeonf ESifhw+ydKifeuf tqdkygawG;jcif;/ odjcif;/ xdjcif;/ awmifhwjcif;
wd@k onfvnf; ysuaf vawmhonf? xd@k a=umifh pdw0f g'rD sm;/ emrf0g'rD sm;. oabm
w&m;jzpfonfh pdwEf iS hf &kyo f nf woD;wjcm;pDjzpfonf? oHywfay;xm;onfh em&D 2
vH;k uJo
h @kd woD;wjcm;pD v_y&f mS ;aejcif; jzpfonf [laomt,ltqrsm;udk odyy`H nm&Sif
rsm;u qef@usio f uJo h @kd rmhupf 0f g'rD sm;uvnf; qef@usicf =hJ uavonf? rmhupf 0f g'rD sm;
taejzifh pdw. f wu,f&jdS cif;/ t[kw&f jdS cif;udk rjiif;qdak y? emrfcE<m[laom odjrifjcif;/
cHpm;jcif;/ awG;awmjcif;/ qENjyKjcif; ponfo h pd w
d rf sm;onf &kycf E<mESihf oD;jcm;uif;vGwf
aeonf qdo k nft h csuu f o kd m jiif;y,fc=hJ ujcif;jzpfonf? emrfcE<monf &kycf E<mudk
trSrD jyK (trSrD jyK) yJwnf&adS eonfh qdo k nft h csuu f ykd g jiif;y,fco hJ nf?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 103


pdwo f nf&yk Ef iS hf cGI
J r&ay? pdwyf ikd ;f vkyaf qmifcsurf sm;onf OD;aESmuf.vkyf
aqmifcsurf sm; jzpfonf? OD;aESmufonfvEl iS hf urBmavmu}u;D udk qufo, G af y;onfh
t*F gtpdwt f ydik ;f jzpfonf? t&m0wWKrsm;/ &kyu f rBmudk odjrifonft h &monf tm&Hjk zpf
onf? tm&Ho k nftm&Hak =umrsm;. jyK jyifzefw;D aomwke@f jyefrr_ S xGuaf y:vmcJjh cif;
jzpfonf? vlw@kd wiG f xdjcif;/ odjcif;/ jrifjcif;paom tm&Ho k rd sm; od&v dS monfomru
tcsujf yu&d,m wpfcjk zpfaom pum;ajymjcif; (bmompum;) yg wxyfxJ uyfygvm
cJo
h nf? tm&Hq k okd nfrmS 'Gg&ajcmufyg;a=umifh jzpfay:vmaom t=unf"mwf ajcmufyg;
udk qdv k jkd cif;jzpfonf? rsuaf phonf tvif;tarSmif/ ta&miftaoG;[laom tm&Hu k kd
cHpm;.? em;onftoHuckd pH m;onf? ESmacgi;f onf teH@uckd pH m;onf? tjriftm&H/k
teH@tm&H/k t=um;tm&H/k v#mrS&&Sad om t&omtm&H/k ud, k jf zifx h ad wG@onfh xdawG@r_
tm&Hk ponfh tm&Hw k @kd onf OD;aESmuf. v_y&f mS ;vkyaf qmifcsuo f m jzpfonf? 'Gg&wckcrk S
0ifvmaom t=unf"h mwfwckco k nf OD;aESmuf. v_y&f mS ;r_xo J @kd a&mufomG ;aom
tcgusrS tm&Hk [kxifvmonf? Oyrm-rsuaf phr0S ifvmaom rsuaf pht=unf"mwfonf
OD;aESmufo@kd a&muf+yD;rSomodjcif;/ jrifjcif; jzpfvmum rsuaf phtm&Hjk zpfvm.? od@k jzifh
OD;aESmuf. cHpm;r_vyk af qmifcsux f YJ tm&Hyk s@H E@HS rr_ sm;udk wke@f jyefonft h &m rsm;pkaygi;f
oGm;aomtcg/ tm&Ho k nf odjrifjcif;tjzpfo@kd ul;ajymif;oGm;onf? cHpm;jcif;oufouf
r#r[kwaf wmhyJ tylut kd yl [kojd cif;/ tvif;udt k vif; [kojd cif; ponfjzifo h jd cif;/
jrifjcif;rsm ;jzpfvmonf? od@k jzpf&m odjrifjcif;onf tm&Hq k ikd &f m odjrifjcif; jzpfonf?
tm&Hrk sm;xJwiG f t&m0wWKrsm;onf jrifv#ijf rifjcif; ay:.? =um;v#i=f um;jcif; ay:.?
,if;tm&Hkrsm;onf wu,f&Sdt[kwf&Sdaom y&rwfjzpfonf? ,if;tm&Hkrsm;udk
ynwfjyK&avonf? owfrSwf&avonf? Oyrm-rD;udkvufjzifh xdawG@aomtcg
jyif;jyaom tm&Hck pH m;r_u&kd &So d nf? xdt k m&Hck pH m;r_ y&rwfukd “ylw,f”[lIynwf
vduk o f nf? xd@k aemuf bmompum;jzifh todtrSwjf yKvu kd o f nf? pum;onf wdu k &f u dk f
tcsujf y u&d,mr[kw?f oG,0f u kd t f csujf y u&d,mjzpfonf? pum;rSm t&m0wWKudk
onmjyK+y;D rSom xdt k &m0wWK. tm&Ho k @kd a&mufatmify@kd &aom u&d,momjzpfonf?
Tod@k jzifh pum;onf ynwfjyKjcif;trSK / a,bl,s onmjyK jcif;trSKwd@k ukd jyKvky. f ?
xd@k rw
S qifh vl.awG;ac: jcif;/ ESv;kH oGi;f jcif;ponfw h @kd jzpfay:vmonf?
pum;onf tm&Hrk aS y:vmonft h wGuf tm&HEk iS chf I JG r&ay? vl.OD;aESmuf
xJwiG f xdt k &mESpcf o k nf w&Hrvyf wke@f jyefvy_ &f mS ;v#uf &S=d uonf? xd@k a=umifh

104 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


pum;onf tm&HEk iS fh cGI J r&ay/ awG;ac: jcif;onfvnf; tm&HEk iS chf I JG r&ay? vl.tawG;
tac:onf vl.&kyb f 0 tajctaersm;ESihf cGI J r&ay? tm&Hrk &Sv d #if pum;vnf;r&SEd ild ?f
tawG;tac: vnf; r&SEd ild af y? wzef tm&Ht k oD;oD;twGuf pum;r&Sv d #if tawG;tac:
r&SdEdlif/ tawG;tac:r&Sdv#if rzGH@+zdK;rwdk;wufEdlifay? t&m0wWKrsm;udk tm&kHpGJjcif;/
odjrifjcif; ponfw@kd onf vlu xdt k &m0wWKrsm;tm; b,fvx kd ifonf/ awG;onf
ponft h csuu f kd pGI
J jzpfay: jcif;jzpf.? uav;rsm;tm; t&m0wWKrsm;. trnfrsm;udk
ajymjyjcif;onf ,if;wd@k . tm&krH sm; tvkyv f yk w
f wfatmif oif=um;ay;jcif;jzpfonf?
oH k ; oyf c suf t usOf ;
Ttcef ; onf azmf j y+yD ; onf h t wd k i f ; 'd k i f , mvuf w pf u d k
aqG;aEG;&mrS qufpyfvmcJo h nfh tawG;tac: t,ltqrsm;udk rv$o J mra&Smifom
&Sif;vif;az:xkwfjcif;jzpfonf? xdkodk@ r&Sif;vif;bl;qdkv#if uGif;qufrsm;udk
jzwfawmufxm;onfEiS hf rjcm; &Sad yvdrrhf nf? ,QKvnf; rmhupf 0f g'/ rmhupf Ef iS t hf ed *f s,f
wd@k . avmutjrifrsm;udk +cHKiHI k aumufcsucf sz@kd vdt k yfvmcJjh yefojzifh tusO;f csKyf
aumufcsufjyK&ayvdrfhrnf?tawG;tac: jzpfay:r_ ordkif;wav#mufvHk; wGif
tawG;tac: (tbd"rRm)rsm;onf tqifq h ifh ausmjf zwfc=hJ u+y;D aemuf 19&mpktpwGif
*smreftawG;tac:rsm; ay:aygufvmonfwGif qHk;cef;a&mufcJhonf? rmhufpf.
tawG;tac:w&yfvHk;onf o&zl aqmif;vdkufjcif; jzpfonf? wenf;tm;jzifh
acwfa[mif; tawG;tac: emrf0g'/ pdwf0g' rsm;udk tqHk;owfap&eftwGuf
ol.tawG;tac:rsm; ay:xGuv f mcJjh cif;jzpfonf? rmhupf . f tawG;tac:onf -
(1) acwfa[mif;tbd"rRmrScx JG u G v f maom c&D;rSww f ikd w f ckjzpfonf?
(2) rmhupf 0f g'onf vrf;a=umif;opfay:wGif ay:aygucf o hJ nf?
(3) tawG;tac:e,fy,fwiG f awmfveS af jymif;vJjcif;wckjzpfonf?
(4) aoG;pkwjf c,fv, S af om vlwef;pm;tjzpf avmutjyifukd azmfjyaom
tawG;tac: w&yfr[kw?f jynfov l xl uk kd vufatmufct H jzpf xm;&Sad &;twGuf rdr. d
tkyfcsKyfr_ESifh awG;ac:r_udk twif;t=uyf v$rf;rdk;ap&ef }udK;pm;aeonfh vlenf;pk
tawG;tac:r[kw?f aoG;pkwjf c,fv, S rf _ tm;vH;k udk wGe;f vSeu f m vlwef;pm;rJh tzG@J
tpnf;udk wnfaqmufa&;twGuf wdkufyJGrsm;twGif;Y omrmefjynfolvlxkudk
tusKd ;jyKaeaom tawG;tac: jzpfonf? rd k ; ajropf
Zef e 0g&D / 9 /2010

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 105


wHv#yfa&$jynf tckawmh atmifEidk f taemuf Am*s;D
tydkif;(8) eD;,m;rSm tvkyo f pfukd ajymif;vkyaf e+yD?
abmfvwDr;kd rSmu vlrnf;rsm;onf?
“u&if ,Ofaus;aom vlrnf;awGu cspcf ifz@kd aumif;o
oifwikd ;f av;udjk rifwmeJ h avmuf qk;d oGr;f aomif;use;f aom vlrnf;rsm;.
'g wdk v
h rl sKd;qd_k yD; tE W & m,f u vnf ; rao;vS ? &xm;ay:rS m
ajy;vmcJw h m? um;ay:rSm oDcsi;f rzGizhf @kd wm;jrpfxm;aomfvnf;
wu,fwef;us olw@kd u, kd pf &D ŒJ em;=uyfypd ad uG;xJu tefxu G f
tudv k nf; aeonfh 'd;k 'd;k 'ef@'ef@toHawGu t+rJvkd qlyu G f
cyfa-umufa-umuf yJu”G xaewwfonf? onf=um;xJrSm oDcsif;oH
udv k r$ ;f atmif/ um; od@k r[kwf &xm;pufou H kd
cGgndK ausmv f r$ ;f atmif tjyeftvSef atmf[pf ajym
qd+k y;D &,f=urnf?

106 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


'grrS [kwf yg;pyfyyJ g+yD; em;rygorl sm;ES,f b,fo@l pum;rS b,fou l em;raxmifbJ
tvkt,uf ajymyJajymae=urnf? 'guawmh tar&duefxJ vSdrfh0ifvm aeonfh
pydeEf iS rhf uUqu D kd vlrsK;d rsm;vnf; xdek nf;wlygy?J jrefrmhtnma'ou ajymavh&o dS nfh
vufyyH ifquf&uf (Z&uf) usqo kd vdk u|uu f |un f aH ewm? wcgw&H um;orm;yif
um;armif ; r&Ek d i f a vmuf a tmif taES m if h t ,S u f j zpf I um;&yf u m
wm;jrpf&ætjyeftvSeaf tmf[pf=u&vnf; jzpfwwfonf? w&Sp&f pS æ f wzyf zyfcaf wG
a&m h h h tqif;rSm vufcv,fwacsmif;yif axmifjyoGm;=uao;onf?
qd;k wmu arSmifaecsed v f jl ywfonfah e&mrsm;wGiv f ,k ufc&H wmrsK;d jzpfonf?
atmifEkdifaeonfh&yfuGufu bwfpfum;*dwf ESifhtawmftvSrf;a0;onf? aps;csKd
aoma=umifh tuket f usoufomrvm;iSm;rdonf? nqkid ;f tvkyu f oef;aumifausmf
jyef vm=u&onfh um;r&So d l wa,mufwnf;orm;awGtwGuf tvGet f E W &m,f
}u;D onf?
a&SŒu cyfwnfwnfyw d &f yf+y;D ydu k q
f aH wmif;rnf? rygb;l ²²[kajymrdvsS ijf zpfap/
racsriHajymrdvsS ijf zpfap/ &ku d Ef uS v f , k l rnf? od@k r[kwf owfcsiv f nf;owfypfcv hJ rd rhf nf?
onfawmh tawG@t}uHK&Sdxm;aomolrsm;u oifay;xm;onfhtwdkif; tJ'Dvkd
yk*Kd~ vaf v;awGurkd o'Nga=u;ay;zd@k tdyx f rJ mS t+rJ (5) a':vmavmuf aqmifxm;&onf?
awmif;vSsif rsuEf mS rysuaf patmifxed ;f &if; tqifajyatmifajymum 'gyyJ gv@kd yg[k
ud,k yhf u kd q f EH iS u hf ,kd f atmufusKŒd +yD;qufo&onf? tJvdk qdv k sS iaf wmh olw@kd u (5)
a':vm&vnf; ajyvnfonf? ud, k v f ckd &H onfv h rl sK;d wnrSm q,fa,mufavmufqv kd sS if
vnf; olw@kd twGuf enf;wmrSr[kww f m?
Tonfu um;r&So d nft h wGuf cH&onfh aemuf'u k w Q rsK;d jzpf.?
wcsKŒd uajymonf? 'Dtrnf;awGu tdb k m;rm;orwjzpfvm+y;D wJah emuf yd+k y;D
aqmif=h uGm;ajrmuf=uGyEdk idk v f mowJ?h bmrS rqdik [ f x k if&aomfvnf; [kwo f vdv k kd
awmh&o dS nf? tdb k m;rm;ud, k w f idk u f ol@u, kd of l jynfoal &SŒarSmufrmS ajcokwyf q k ;kd
ajrpG , G u f sK;d eJ@&yfaeygw,fv@kd ol@&ŒJ orwvufcw H rhJ ed @f ceG ;f rSm ajymcJah o;wmyg? olw@kd u
vlrnf;wa,muf orwjzpf wmeJ@ olrsm;acs;G ESpJ mudk aq;csz@kd tEk=urf;pD;aewmudak wmh
orwu tm;ay;rSmr[kwf? odk@aomf udk,fydkif^m%fESifh qifjcifpOf;pm;r_ EHkeJ@

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 107


“wd&pd m> eftcGit
hf a&;qdak wmh
ol u h kd owfumrSowfa&m wwfEidk f orSspdwf csrf;csrf;
omomeJ rh emrusif touf&iS cf iG hf ay;zdk wh &d pd m> efawGtwGuf
jyXmef;xm; wJOh ya'jzpfrmS aygh?
olawGuawmh olwdk@xkH;pHtwdkif; 'Dwkdif;jynfrSm igwdk@vlrnf;u orwuGæqdkum
ajrmuf=uG ajrmuf =uGjzpfvm=uwmawGuvnf; &Sad ejyefonf?
atmifEdkifhtwGufuawmh tkdbm;rm;rsufESmudkjrifwkdif; oli,fi,fu
oGm;=unfhcJhzl;aom qifjzLawmfqdkonfhtaumif i,fav;udk owd&um+yHK;rd+rJ?
qifyef;a&mifav;ygæqko d nfo
h u l qd/k trSeu f awmh c&koif;pJaG ewmygumG ajymonfo h u l
ajymaom tudu k mvmom;}uD;awG. avSmifajymifpum;udk owd&rd aoma=umifyh g?
tJonfw;kH u Ekid if aH &;ESiEhf , G of nfh onfvjkd yufv;kH av;rsK;d awGukd touft&G,t f &a&m
Edik if aH &;aemufcu H kd r,Ofyg;ao;wma=umifah &mr&,fwwfc?hJ tck awmh&,fwwfvm+yD/
tdb k m;rm;udjk rifwikd ;f vnf; vlyef;a&mif}uD; æ [k atmifEikd &f ,fcsiv f mrd+rJ?
wnaerSmawmh eJe+J i;D pDpjD zpfaewma=umifh tcsed jf ynfrh vkyaf wmhbJ vlvu J m
apmapmjyef v mcJ h o nf ? t&if v d k aemuf q H k ; &xm;csd e f oef ; aumif oef ; vJ G
r[kwfonfhtwGuf aq;orm;awG&efuawmhvGwf+yD[k pdwfat;IrSrqHk;ao;?
pufb;D pD;vmonfh u&ifav;wa,mufukd vlrnf;av;ESpaf ,mufu zrf;wm;aewm
cyfvSrf;vSrf;rSmawG@vkduf&onf? tom;jzLjzLav;ESifh awmfawmfi,fao;wmudk
ta0;uyif cef@reS ;f Edik o f nf? pdwx f rJ mS xifu h eJyo l mG ;onf? atmifEikd uf ae@a&mnyg
tvkyv f yk af e&onft h wGuf ud, k 0hf ef;usiuf kd ud,
k whf idk ;f jynfu vlawG xyfa&mufvmwm
udyk if rodavmuf atmifjzpfaeonf?
olvrS ;f =unht f uJcwfaepOfrmS yJ wa,mufuu&ifav;udk &ifbwf aqmifw h eG ;f
vdkufonf? wa,mufu pufbD;udk,l+yD; eif;oGm;onf? u&ifav;ESifh usefcJhonfh
wa,muf eyrf;vH;k ae&mod@k v$m;ueJa&muf+yD; vlcsi;f qJG cGm&if; tvdk tavSsmuf
xd;k }udwyf pfvu kd rf od mG ;onf? atmifEikd w hf oufrmS vlwa,mufukd yxrqH;k t}udrf
ud, k x f vd ufa&mufvyk rf jd cif;?

108 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


u&ifav;uvnf; txd;k cHvu kd &f aom E_wcf rf;ay:uaoG;pudk vufcEkH iS hf
okw&f if; ol@ab;rSm ,SO&f yfvmonf? atmifEikd f xk;d wm cHvu dk &f aom aumifav;
uvnf; atmifEikd u hf kd bmaumifvJ od&&ef csed q f um=unf&h if; emoGm;aom ol@ar;&d;k
udk vufEiS yhf w G o
f yfaeonf? pufb;D pD;oGm;aom aumifav;u aemufjyefvn S =hf unf+h y;D
jyefvn S v hf monf?
atmifEikd u f ywf0ef;usiu f kd tuJcwf&if; tajctaer[efvsS iEf ydS v f u kd &f ef
Edkif;0rf;0rf;udk toifhwifxm;vdkufonf? olwdk@udkvmulrnfh aemufxyf vlrdkuf
b,fEpS af ,mufrsm; &Sad eao;vJqw kd mud?k avmavmq,fawmhrawG@&? u&ifav;
xuf olw@kd u ESpEf pS o f ;kH ESpcf ef@}uD;onfyh ?kH vlaumifawGuawmh olw@kd uydx k mG ;onf?
atmifEidk u f vl}uD;jzpfaeonfh twGuf olw@kd uvnf;cyfqq cyfawGawG&adS eonf?
vlru kd f vufoifav;awG jzpfy&kH wm tuJcwfvu kd rf +d y;D onft h wGuf atmifEikd u f zH;k udk
a'gEiS rhf mefEiS hf quf[efjyifonf? ig Ekid ;f 0rf;0rf;udak c:vdu k rf ,fæ [k ajymvSsuaf yg?h
“a[;²²*dik ;f / igu ol@pufb;D udk pD;aumif;ovm;vk@d c% awmif;pD;=unfw h myJ?
ol@pufb;D u igt h wGuf pD;raumif; bl;? a[hæ rif;bD; jyef,”l ajymajymqdq k Ekd iS hf
xdv k rl nf;av;u pufb;D ay:uckeq f if;+y;D u&ifav;a&SŒxd;k &yfay;vdu k of nf? u&ifav;u
ol@pufb;D udk zrf;xde;f &if; atmifEidk u f kd =unfah eonf?
“rif ; wd k @ aemuf w cg'grsKd ; xyf v k y f r ,f q d k & if ig onf ; rcH b l ; ” [k
cyfwnfwnfEiS +hf cdr;f ajcmufum zH;k udk jyeford ;f vdu k o f nf? xdk trnf;av;ESpaf umif
xGuo f mG ;onftxd aumifav;u ol@ukd Za0Z0g=unfw h ;kH ?
“awmfawmfemoGm;vm; nDav;”
“at;²²eif Armvm;”
atmifEidk f ol@u+kd yHK;jyvku d o f nf?
“u&if o if w d k i f ; av;ud k j rif w meJ @ 'g wd k @ vl r sKd ; qd k + yD ; ajy;vmcJ h w m?
wu,f w ef ; us tud k v nf ; cyf a =umuf a =umuf yJ u G ? ol w d k @ utk y f p k t &rf ;
awmifv h @kd uawmh 0dik ;f &du k &f ifaorSm? aemufukd jy\emrjzpfatmifaeaemf nD”
“at;- ig bmrS rvkyb f ;l ? olw@kd u [d;k wae@uvnf; igtvkyx f u G &f mS wm
tjyefarSmifawmh tJ'aD umifawGyJ arSmifxJ u xGuv f m+yD; ydu k q f aH wmif;w,f? igrh mS

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 109


ay;p&mr&Sb d ;l ajymwm em;rvnfb;l ? tJ'w D ;kH uvnf; wcg&efjzpfy;D yD? tck igh pufb;D udk
twif;vdu k v f w k ,f? 'gu ig urfx h w J ek ;f u wd@k qu D kd pmvmoifay;wJh aAmfvefw, D m
q&m rdu k cf uf igu h vkd m awG@+yD; 0,fay;cJw h [ hJ m/ ig ray;Ekid b f ;l ”
“t&ifwcg &efjzpfawmha&m rif;Edik cf o hJ vm;” [k atmifEikd u f aumifav;udk
uspD ,fvu kd o f nf?
“b,fEikd rf vJ[ aumif&mæ igu Zmwfvu kd rf rS [kww f m”
oluawmh olwwfovdk ajymcsvu dk w f mygy?J 'gayr,fh atmifEidk &hf ifbwfrmS
vm+idomG ;&onf? apmv,frLS ;udk tdrjf yef vku d yf @kd awmh q,fEh pS Ef pS t f &G,f jzLjzLwkwf
wkwfav;ESifhcspfp&mnDrav;wa,muf/ touf (40) 0ef;usif ol@tarESifh
&ifcGifydkufnDi,fav;wdk@ESifh ol@udkrdwfqufay;onf? rESpfuyJ olwdk@vdk 'kuQonf
ae&mcsxm;a&;tpDtpOfjzifh a&mufvm onfh u&ifro d m;pkxu J (7) ESpt f &G,u f av;
rav; rw&m;usi}hf uo H wfjzwfwmcH&onfh owif;udk wqifph um;ESihf =um;xm;onfh
tay:rSmvnf; tarvkyo f ul pd;k &draf =umif;ajymonf? taz rygvm?
“olw@dk tazu awmfveS af &;orm;yJ? awmfveS af &;udk opPmrazmufb;l wJ?h
ol @ &J a bmf a wG u d k rxm;cJ h E d k i f b l ; wJ h ? 'gayrJ h 'D u av;awG y nma&;twG u f ig
oGm;csi&f ifomG ;ygv@kd tcGiahf y;w,f? iSux f +d y;D aq;ukp&mr&Sv d @kd &l;oGm;wJo h al wG&wdS ,f?
ydv
k ,D u dk muG,af q;rxd;k Edik v f @kd csno hf mG ;wJu h av;awG&w dS ,f? igu h av;awGukd ig tJ'v D kd
tjzpf rcHEikd b f ;l ? 'ga=umifh ig xGuv f mcJw h m? olw@kd tazu ajymw,f? ig raysm&f if
jyefvmcJw h ”hJ
pmrwwfaom rdcifqu D om;orD;rsm;tay:xm;onfah rSsmv f ifch suu f av;u
vSyvGe;f vSonf? od@k aomf avmavmq,f tvky&f mS ae&olu v,frLS ;omjzpfonf?
v,frSL;tar tvkyfvkyfrnfqkdvSsif ol@uav;udk ae@uav;xdef;ausmif;ydk@&rnf?
tJ'gutvGefaps;}uD;onf? t*Fvdyf pum;rwwfbJtvkyfvkyf&rnfqdkvSsif vc
t&rf;enf;+y;D tvGeyf ifyef;aomtvkyu f o kd m tcsed yf ikd ;f &Smvky&f vdrrhf nf? onf uav;udk
uav;xde;f Xme oGm;xm;&onfph &dwEf iS hf ol&mS vd@k &onfah iGu bJpm;bJacsjzpfaerSm
aocsmonf? aemuf t}uD;aumifu ausmif;rwufb;l qdv k sS iaf wmif tdrif mS ;c/ a&zd;k
rD;zdk;qdkwmawGtwGuf 'Daumifav;u t&rf;&kef;uef&rnf? onfvdkqdkvSsif

110 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


tvwfrav;udk b,fou l ausmif;yd@k ausmif;}uKd vyk rf vJ? q,fo h ;kH ESpaf tmufuav;awG
w a,mufwnf; tjyifxu G cf iG rhf &Swd mu tar&duefjynfaxmifp&k ŒJ uav;Oya'?
tckavmavmq,fawmh tar&duefjynfaxmifpu k akd &muf+y;D (8) vtwGi;f
'kuo Q nftjzpf vufcaH c:,lxm;onfh twGuf tar&dueftpd;k &u wm0ef,al y;xm;
onfah pmifah &SmufrO_ ya't& olw@kd ajyvnfae=uao;onf? a&zd;k rD;zd;k ESihf tdrv f c
wcsKdŒudkvnf;uscHay;onf? odk@aomf v,frSL;u (8) vausmf+yD;IrS wa,mufrS
tvkyrf &vSsif tqifrajyjzpf rSmudk tarESit hf wlawG;ylaewwf+yD? nDrav;uawmh
ausmif;awmhwufae+yD? pmvku d Ef ikd of nf? nDrav;aysmo f nf[k oluajymonf?
“igu tvkyfrysif;bl;? tvkyfr&SdrS ysif;wm? 'gayr,fh ig tvkyfoGm;
avSsmufwm r&bl;? igu t*Fvyd pf um;enf; enf;awmh ajymwwfayr,fh rke@f qidk rf mS
oGm;vkyfawmh olwdk@rkef@awGeHrnfawG igrodbl;? pm;aomufqdkifoGm;awmh vnf;
olwdk@tpm;taomufeHrnfawG igrodbl;? wu,fvdk@ wa,mufa,mufu ighudk
igem;vnfatmif &Si;f jyay;Edik &f ifawmh ig csujf cif;vkyEf ikd rf mS yJ” [k ajymonf?
olw@kd ro d m;pkqu D jyefvmonfw h idk f atmifEikd t
hf awG;xJrmS onfro d m;pk
vku d yf gvmonf? odyrf =umcifrmS atmifEikd f Armwa,mufEiS q hf ufo, G rf o
d nf? olu
taemufAm*s;D eD;,m;u =uufom;puf&t kH wGuf tvkyo f rm;yJpG m;vkyaf eonfo h ?l
yJpG m;cudk (3) vpmjzwfrnf[ak jymonf? yJpG m;cjzwf+yD;om;awmifrS wem&Dukd (8)
a':vmcJGqdkawmh rqdk;? aemuf+yD; tJonfrSm oGm;ae&rnf? tcsdefjynfhpm&if;
r0ifb;l qdv k sS iaf wmif wywfukd em&D (40) awmh tcsed yf Ekd iS 0hf ifomG ;onf[o k &d onf?
aemuf+y;D puf&u kH tdrif mS ;ay;wmuvnf; wywfukd (40) yJqakd wmh wvvH;k rS aep&dw/f
rD;zd;k / a&zd;k tm;vH;k (160) yJusrnf? c&D;p&dwEf iS hf c&D;oGm; csed u f ek pf &mrvdak wmh?
taomuftpm;r&So d al wGqkd tom;wif wywfukd (250) avmufprk o d nf[k
qdo k nf? wv a':vmwaxmif pkrad om ae&mudk olbma=umifh rajymif;Ekid &f rvJ?
tcGeaf y;zd@k z,fxm;vSsiaf wmif wv (500) avmufawmh olprk rd nf? tdru f kd yHrk eS af y;+y;D
ol@twGuf yHrk eS yf u kd q
f pH rk zd @kd vrf;pav;ay:vmonf? aemuf+yD; ausmif;wufcsio f l
awGtwGuf puf&u kH tvkyf csed u f kd tqifajyatmifppD Ofay;onf[q k okd nf? 'gqv kd sS if
ausmif;wckck qufwufEikd rf nf?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 111


tck ol *pf z f a &S m h y f (Gift Shop) rS m vk y f w mvnf ; wem&D u d k
&Spaf ':vmcJ&G onfqakd yrnfh wywfukd (15) em&D avmufom&wm/ onfawmh tcsed yf ikd ;f
tvkyu f av;awG [dak jy;vky&f onfajy;vky&f ESihf tcsed Ef iS chf &D;p&dwu f axmif;onf?
tJvrkd rS vkyv f nf; tvkyw f vkyw f nf;ESihf rScD I kd r&? onfvEkd iS hf tcsed t f m;aiGy&kd ,fv@kd
ajymyavmuf atmifr&Sb d J &yfwnfaecJ&h wm av;ig;ESp&f adS e+yD? tdrv f cuvnf;
tenf;qH;k yifvsS if (300) 0ef;usi?f
apmv,frLS ;udo k v l rS ;f ajymvku d o f nf? vdu k rf vm;vd@k ? v,frLS ;u 0rf;om
tm;& vufcHonf? onfvdkESifh yJGpm;u qufay;aom u,f&Dorm;u olwdk@
udv k mac:onf? oluvnf; u&ifvrl sK;d wa,mufyjJ zpfonf? olawmif;onfh c&D;p&dwu f
enf;enf;}uD;onf? od@k aomf'gu wuUpiD mS ;ovkd em&DEiS w hf u G , f o l nfyx J m;ygawmh?
od@k aomf eAD*w d w f m (Navigator) [kac:onfh vrf;jyonfph ufuav;wyfqifc
wa,mufudk a':vm (50) ay;&rnf qdkwmuawmh awmfawmf w&m;vGefonfh
udpjP zpfonf?
“rif;&JŒtvkyrf mS vdt k yfv@kd rif;0,fxm;wJyh u kd q f u H kd igw@kd u ray;Edik b f ;l ?
eAD*w d w f mu zH;k awGxrJ mS vnf;ygwmyJ? rif; tJ'go;kH &vd@k igw@kd ig;q,fpx D yfay;&
r,fq&kd if tJ't D vkyu f kd igw@kd rvkyaf wmhb;l uGm/ igzh ;kH xJu eAD*w d wf meJ@ oGm;r,f?
ydu
k q f rH ay;Ekid bf ;l ” [k atmifEikd u f ajymawmh olu atmifEikd u hf kd a=umifa=umif}uD;
=unfhaeonf? rvnf&_yf²²qkdwm 'grsKd;[k atmifEdkifodvkduf.? olukd,fwkdifu
zHk;wvHk;&JŒtoHk;udkaocsmrodygbJ odorSsav;ESifh udk,fhvlrsKd;tcsif;csif; jyefacG
aewmæc&D;p&dwf (100) Navigator a=u;u (50) pDw?hJ
aemufawmh wa,muf ESpq f ,fpaD wmhay;qkyd ;D ZGwu f yfajymaejyefonf?
apmv,frLS ;ud=k unfah wmh rsuEf mS i,fav;ESi?hf olu tvkyv f akd eol? rw&m;wmudk
rcHwwfonfph w d u f kd tvkyv f cdk sipf w d jf zifh csK;d ESrd zf @dk }uKd ;pm;aeonfh uav;vl}u;D av; udk
oem;wmESiyhf J tavSsmah y;vku d o f nf? ud, k u f tJonfpuf&v kH yd pf mudk od&wmr[kw?f
tpuwnf;u yJpG m;cay;& r,fqw kd m od+y;D om;? yJpG m;ESiyhf wfoufvsS if onfvjkd zwfpm;
vwfpm;awGygvmrnfqw kd m od+y;D om;rd@k atmifo h ;D atmifh oufEiS yhf J olw@kd aps;wnfch hJ
=u&onf?

112 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


“ig -uufudkifwm -urf;vdkhwJh? aemufyD; wcgwnf; (2)
aumifrudkif&bl;wJh? eif pOf;pm;-unfh/ 'Daeh-uufum;u
aemuf usw,f? waumifpDudkifae&if igwdk howfrJh
taumifawG tcsdefrD txJudk b,fxnfhEdkifrvJ”
wvrf;vHk; um;awmufvdk@acGacgufvmonfhv,frSL;u ae&rnfhtcef;
xJa&mufonfEiS hf xd;k vScJ svu kd u
f m ajymonfh pum;u- “ig trd;k wd@k e@J wcgrS rcJzG ;l bl;?
aewwfygrh vm; rod” wJ?h onfvEkd iS yhf J olw@kd taemufAm*s;D eD;,m;udak &mufvmonf?
onfvEkd iS yhf J yJpG m;uiSm;ay;aomtdru f av;xJwiG f (2) a,mufcef;rSm twlae=uonf?
atmifEikd u f =uufom;xkwo f nfh ae&mrSm&+y;D v,frLS ;u um;ay:u =uuft&Siaf wGukd
o,fcsw d af y;&onfh ae&mod@k a&mufomG ;onf?
b,fvykd jJ zpfjzpf taomuftpm;uif;+y;D aiGuykd J wpdu k rf wfrwf&mS azGvo kd al wG
twGuf vkyfaysmfaomtvkyf tjzpf atmifEdkifuauseyfygonf? v,frSL;tem;&Sd
aewmudu k txD;useq f efru
_ kd avSsmyh g;aponfr[kwv f m;? olu uav;om omjzpf+y;D
urfx h rJ mS }uD;jyif;vm&oljzpfonft h wGuv f nf; olrodao;wmawG/ odoifI h ajymjy
ae&wmawGuu kd wae@ wae@ ta=umif;t&mrxyfap&? wcsKŒd usawmh olu, kd f
wkid yf if rodaomta=umif;t&m rsm;jzpfaewwfao;aoma=umifh tJvkd ar;cGe;f rsK;d
0ifvmvSsiaf wmh ol@xuft&m&mydo k o d nfh udak 0+idr;f xHo@dk zH;k qufar;+yD;rS v,frLS ;udk
jyefvnfrSs a0&onf? tom;usaeonfhwkdif wcgw&H v,frSL;uol@tarudk
vGr;f a=umif;ajymwwfonf? od@k aomf pyfppk w d 0f ifpm; p&mawG=um;rSm ody}f uD;awmh
tonf;toefrjzpfv?S
Am*sD ; eD ; ,m;u &_ c if ; av;awG u t&d k i f ; qef q ef v S y onf ? obm0
taiG @ touf a wG u vl @ pd w f u d k =unf v if c srf ; jr aponf ? td r f E S i f h p uf & H k u
odyrf a0;vSaoma=umifh olw@kd vrf;avSsmufjyef&wmudk ESpo f ufonf? Ed@k r@kd vsS if puf&rkH mS
waeukef rwfwyf&yf+yD; tvkyv f yk ?f tdru
f sawmh ud, k t
hf cef;xJu ud, k t hf yd ,f mrSmyJ
vJavSsmif;ESi=hf umawmh vlu +cHcwfarG;xm;cH& onfh 0ufwaumifvkd tqDw;kd wd;k
vmonf?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 113


v,frLS ;qdv k sS iyf J onfa&muf+y;D wvtwGi;f rSm odoo d mom0+zKd ;vmonf?
onfrSmu =uufa=umfuvnf; rpm;csifrS tqHk;? wckyJ&Sdonf? tJonfrSm
tm&Stpm;taomuf0,fIr&? bdkpmawGudkvnf; ESpfa,mufvHk;urpHkruf?
atmifEikd rhf mS ygvmonfh iyd/ rSspq f wkd mawGuvnf; ajcGwmpm;ae&if;u ESpaf ,mufpm
jzpfIukecf +hJ yD? aemuf wywfyw d f &ufusvsS iaf wmh ar&Dvif;bufomG ;+yD; aps;0,frnf
[kreS ;f xm;onf?
olapmapma&mufvSsif olu xrif;csufxm;wwf+yD; v,frSL;uvnf;
oljyefa&mufEiS hf csux f m;ay;&ef }uKd ;pm;wwf ygonf? odycf suw f wfvo S nfawmhr[kw?f
igu iyd&nfe@J rsS pw f @kd yJ pm;wwfwmæqdo k nfph um;u atmifEidk &hf ifukd xdaompum;
jzpfaejyefonf? onfiyd&nfEiS rhf sS pw f @kd yifvsS if trd;k u csuaf u|;wm[k ajym&if;vnf;
&,faewwf ao;onf? od@k aomf u&ifwmvayg[if;udak wmh v,frLS ; aumif;aumif;
csuw f wfonf? atmifEikd u f vnf; v,frLS ;&JΠwmvayguakd wmh tao}udKufonf?
atmifEikd [ f if;csuaf ewH;k v,frLS ; jyefa&mufvmonf?
“arG;w,f[/ eif bmcsuaf ewmvJ udak tmifEikd ”f [k vSr;f ar;onf? v,frLS ;
pum;ajymvSsif [xdk;oHudk xGufr& aoma=umifh avhusifhcef;vkyfcdkif;aomtcg
wcsKdŒpum; awGrSm tawmf&D&onf? usDp,fvdkpdwfESifh [xdk;xnfh &onfh v-
tuQ&mrsK;d pHu k kd avSsmuf&w G cf idk ;f +yD; atmifEidk &f ,f+yDqrkd jS zifh v,frLS ;rsuEf mS uav;u
eD&v
J mwwfwm tysKrd av; &Suaf ewmESiyhf if wlaeao;onf?
“ig;csO&f nf[if;csuw f ,fumG / [dw k ae@u qm;odyx f m;wJih g;udk i&kyo
f ;D eJ@
a=umfw,fu”G
“at;/ ig AdkufqmwmeJ@ tawmfyJ? atmf h h h'Dae@ ig qlygAdkufqm
atmfcx H cd w
hJ ,f”
“[kwv f m;/ bmjzpfv@kd v”J
wcgw&HwiG f bmompum;tcuftcJa=umifh em;vnfrv _ w
GJ mawG&v dS sS if
atmifEdkifu vdkufvHajz&Sif;ay;&wm av;awG&Sd onf? wcsKdŒqlygAdkufqmawGu
pyJe;f epfawGjzpf+yD; olw@kd u, kd Ef u d_ uf vnf; pum;udk yDoatmifajym wwfwmr[kw?f
'gt
h jyif tEkid u f siv hf pkd w
d w f @kd / yg0gjyvdw k mwd@k uvnf; &So d nf? wcgwcgus pum;udk odyf

114 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


em;rvnfonfw h idk af tmif tEdik f usi+hf yD; npf+yD; ckid ;f wm[k cHpm;&onfu h pd rP sK;d awGrmS
v,frLS ;urcHcsi?f onfuav;uvnf; r[kwrf cH ZwfZwfusJ av;yJqw kd m aygi;f =unfh
av odavjzpfonf?
v,frLS ;u ol@t0wfxw k uf kd ypfcsvu kd o
f nfEiS w hf +yKd iw
f nf; arG;yG=urf;cif;ay:
ajcypfvufypfxidk cf svu kd o f nf?
“ig =uufuikd w f m =urf;vd@k w?hJ aemufy;D wcgwnf; (2) aumifrudik &f bl;wJ?h
eif pOf;pm;=unf/h 'Dae@ =uufum;u aemuf usw,f? waumifpu D ikd af e&if igw@kd
owfrt hJ aumifawG tcsed rf D txJukd b,fxnfEh ikd rf vJ? 'Dawmh jrefjref+yD;atmif igu
ESpaf umifwcgwnf;qJw G m tJ'v D kd rqJ&G bl;wJ?h ajz;ajz;udik w f ?hJ owfr,f=h uufawG&ŒJ
vnfyif;udk cyfjrefjrefuikd v f u kd v
f @kd =uufawG atmfox H u
G w
f meJ@ qlygAu kd q
f mu ajy;vmyD;
aemufwcgqkd tvkyjf zKwfr,fv@kd ajymw,f/ olu ajymao;w,f? &du k æ f &du k ef @J æ
bmvJrodb;l / 'Daumif[mæ”
“Animal right vd@k ajymwmvm;”
“at; æat;? [kwfw,f?? bmvJæwd&dp>meftcGifhta&;æ/ ig em;
rvnfEdkifbl;? 'Daumifudkifwm igvnfyif;emoGm;yDqdkyD; 'D=uufawGu ighudk
w&m;pJEG idk v
f m;? olu c% ae igv h ufuvGww f meJ@ ao&rSmyJ[m”
v,frLS ;ajymwmvnf;[kww f wk w
f wk rf @kd atmifEikd f oabmusum &,fvu kd rf d
ao;onf?
“wd&pd m> eftcGit hf a&;qdak wmh ol@ukd owfumrSowfa&m wwfEidk f orSspw d f
csr;f csr;f omomeJ@ remrusif touf&iS cf iG hf ay;zd@k wd&pd m> efawGtwGuf jyXmef;xm;
wJhOya'jzpfrSmaygh? igvnf; odyfawmhrodbl;uG? 'DrSmu uav;tcGifhta&;/ vl@
tcGifhta&;/ rdef;rtcGifhta&;/ tajcmuftcGifhta&;²²tcGifhta&;eJ@ Oya'awGu
trsm;}uD;? olu =urf;=urf;rudkifeJ@qdk rudkifeJ@aygh v,frSL;&m? bmcufvdk@vJ?
um;aemufusv@kd ta&twGurf jynfw h m olw@kd upd ?P cyf=urf;=urf;udik rf v d @kd Animal
right eJ@ oGm;+id&if udk,fhudpPjzpfoGm;r,f? 'DEdkifiHrSmae&if 'DEdkifiH&JΠOya'udk
vduk ef m&rSmyJr[kwv f m;”
“[aumif&/ igwdk@usawmh &GmxJudk tpkd;&ppfwyf0ifvmwmeJ@ pyg;awG

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 115


tdrfawG rD;&d_ŒcH&w,f? acG;ajy;0ufajy; ajy;cJh&w,f? igwdk@qdk trkd;wdk@xrf;ajy;wJh
yvkid ;f xJrmS ikyw f yk x f idk +f yD; vljzpfvmcJ&h wm? eifw@kd vkd tdref @J +cHe@J ae+yD;rS vl jzpfc&hJ wm
r[kwb f ;l ? wcgwav rSspaf wmifcsK;d pm;zd@k r&Sb d ;l ? rSsp&f mS awG@vnf; tpd;k &wyfe@J e;D aevd@k
rD;rzd&k v J @kd rSspt f pdr;f awGukd 'Dwidk ;f pm;cJ&h w,f? pyfvnf;pyf/ cg;vnf;cg;w,f? xDæ G ?
bk&m;ocifu igu h kd tpuwnf;u 'DrmS wd&pd m> efjzpfcidk ;f vdu k &f if aumif;r,faem?
'DEidk if u
H towfc&H r,fw h &d pd m> efawmif igw@kd xuf Zdru f sao;w,f? aocge;D qJqaJ wmif
=urf;=urf; rudik &f bl;wJ/h —wJrh yS ?J vluvlvrkd aecJ&h bJ acG;vk0d ufvakd jy;&if; }u;D vm+y;D
tckawmh towfc&H r,fw h &d pd m> efukd =urf; =urf;udik &f if tvkyjf yKw+fy;D xrif;iwfr,fh
wkdif;jynfudka&mufvm&w,f/ *sD;Zufu tptaemufoefw,fvdk@ wcgrS ig
rxifcb hJ ;l ²²²”
“tJ'gu igw@kd wikd ;f jynf a&$jrefrmjynfav²²² 'gu tar&duefjynfaxmifpu k /G
rif;uvnf; qef@usib f uf (2) ckukd vmqJaG ph+yD; igu h kd acgi;f pm;ay;aejyefyg+yD”
tcGit hf a&;qdo k nfph um;udk enf;enf;rS em;vnfcpH m;Ir&onfv h ,frLS ;udk
=unhu f m atmifEikd &f ,fro d nf?
“a[hvl/ 'g &Dp&mr[kwfbl;As” [k ab;em;utoHxGufvmawmhrS
atmifEdkifu udkvif;xGef;udk owd&onf? ol@ ta=umif;udk atmifEdkifodyfrodyg?
oluvnf; tdE, dN bufuae onfbufukd 'kuo Q nftjzpfEiS hf a&mufvm onfqw kd m
avmuf y J atmif E d k i f o d x m;onf ? tvk y f t wl w l v k y f = u&if ; csOf & nf [ if ;
aomufcsiaf =umif;ajym=u&if; xrif;pm;ac:xm;vd@k a&mufaeol?
“usaemfaxmifxrJ mS ig;ESpaf ecJ&h zl;w,f? usaemfbmrSrvkyv f @dk rodb;l vd@k
ajymr_eJ@? usaemfhtazu tJeft,fvf'DtzJG@ 0if/ &JawGu ol@pm&Gufpmwef;wcsKdŒ
vm&Sm&if;eJ@ usaemhu f ykd g zrf;ac:oGm;wmAs? tcsKyx f rJ mS usaemfu h kd rif;taz bmvkyv f /J
b,foel @J qufo, G o f vJar;ar;+yD;&ku d wf mAsm/ usaemfvnf;bmrSrod&/ bmrSvnf;
rvky&f bJe@J ccH &hJ wm veJ@ csyD ;D =umw,f? aemufy;D axmif (5) ESpcf svu kd w
f ,f? tazhudk
tm;ay;ulnrD e_ @J pGcJ suw f if+yD; axmifcsvu kd wf myJ”
atmifEdkif udkvif;xGef;udk =unfhum bmajym&rSef;rodjzpfoGm;onf?
v,frLS ;uvnf; ai;vd@k ?

116 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


“rif;u vli,fvnf;jzpf/ vufeufudkif+yD;
vlawmifowfvmao;wm h h h
EGm; owfwJh ae&mrSm aeygvm;uG? ydkufqHydk&w,f”

“v,frLS ;ajymovdyk ?J 'DrmS towfc&H wJ=h uufawGrmS awmif owfawmhr,fh


tcsed t f xd oufawmifo h ufom aecGi&hf wm udk odvu kd &f wJth csed rf mS tcsKyfcef;xJrmS
usaemfah usmay:usvmwJh ppfzed yfawG/ usaemfAh u kd af y:usvmwJh vufo;D csuf awGukd
owd&vm+yD; tJ'DwHk;u txdk;tuefcH&ovdk tpdrf;vwfvwfjyefemvmrdw,f/
usaemfwdk@wkdif;jynf[m wu,fudk vljzpf&_H;aewJhwkdif;jynfAs/ vlwa,muf&JŒ
arG;&mygtcGit hf a&;awG tm;vH;k qH;k &H;_ aewm rsK;d quf (2) qufuae (3) quf jzpfvmwJh
tcgusawmh vlawGuvnf; tJ'v D kd bmrSr&wmudu k yHrk eS v
f @kd xifuek =f uwJt h xd/
usaemfwdk@wkdif;jynfu vlawG [m 'DrSmwd&dp>mefawGudkay;xm;wJhtcGifhta&;&JŒ
w0ufawmif vl@tcGit hf a&;udk r&=ubl;As/ tJ'guu kd emusn;f zd@k &Suzf @kd aumif;aewm”
atmifEidk u f v,frLS ;vdv k nf; &Gmyke;f &Gma&Smifb0eJ@ ajrjr‡Kyfrikd ;f awG=um;rSm
rajy;v$m;cJh&bl;ovdk +rdKŒay:uygwD tzJG@awG ESifhvnf; tvSrf;uGma0;cJholrdk@
onfv'dk u k aQ wGta=umif; jynfwiG ;f rSmwke;f u wu,furkd odcw hJ mtrSe?f od@k aomf
vufonf;qdyv f sS iaf wmh vufxyd u f em&rSe;f odatmifawmh atmifEikd rhf mS vlom;
qefonfh todEiS hf cHpm;csu&f adS eonf? xd@k a=umifh apmv,frLS ;udak &m ukv d if;xGe;f udyk g
pmemem;vnfEidk yf gonf?
// æææææ// ææææææ//
atmifEdkifqDu zHk;csoGm;onftxd udka0+idrf; zHk;udk rydwfjzpfao;bJ
pyDumudak i;=unfah erdonf? ol 'Dukd a&mufumpu trJom;xkwpf uf&o kH @kd tifwm
AsL;0ifcJhonfhtjzpfudk jyefvnfowd&rdaoma=umifhjzpfonf? tJonfwHk;uvnf;
pum;jyefu jrefrmvlrsK;d ygy?J pum;jyefqw kd mxuf wu,fawmh yJpG m;vd@k ajym&if
ydkrSefrSmyg? +yD;awmh ywfpfydk@ESifhvmonfhol? tJonfacwfu 'kuQonftaeESifh
tar&duefuv kd molu onfavmufvnf;rrsm;vSao;? aemuf ywfpyf @kd EiS v hf molawGu

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 117


'kuo Q nftjzpfEiS v hf molawGqv kd sS if rwlrwefovdv k kd qufqw H wf=uonf? 'grrS [kwf
olykefawGæqdk+yD; olwdk@ESifhac:ajymrdvSsifudk,fyJ oduQmusovdkvdkæ 'grSr[kwf
olw@kd tusK;d pD;yGm;yJ ysuaf wmhrmS vdv k kd a&Smifz,f=uonf? olrsm;wkid ;f jynfrmS vmawG@&
wJAh rmvlenf;pkav; pkpnf;nDnw G pf mG aevdo k nfph wd Ef iS hf csO;f uyfro d l ud, k o f mvSsif
emusif cH&cufaom a0'emawGEiS hf use&f pfc&hJ wwfonft h wGuf aemufqkd ywfpyf @kd
orm;rsm; udk ud, k u f yJ OD; atmifa&Smif&onfuvnf; w'ku?Q
onfvEkd iS hf oltvky&f mS &if; trJom;xkwo f nfph uf&o kH @kd a&mufomG ;cJo h nf?
wu,fawmh wuUodkvfausmif;om;b0ESifh awmxJa&mufcJholwa,muftwGuf
t*Fvdyfpum;udk tenf;tusOf;awmh olwwfEdkifcJhygonf? odk@aomf yJGpm;u
olyaJ jymr,fqakd wmh ajymayg?h jy\emu yJpG m;u tar&duefrmS tae=umIyJ Arm
pum; toH;k tE_e;f udk arhomG ;vd@k vm;awmhrod? tajymrwwf awmh qJovdq k okd nfh
tjzpfrsK;d ESihf udak 0+idr;f wd;k cJ&h avonf?
“rif;u vli,fvnf;jzpf/ vufeufuikd +f yD; vlawmifowfvmao;wm/ EGm;
owfwhJ ae&mrSm aeygvm;uG? ydu k q f yH &kd w,f”
cE<mudk,fxJrSmvSnfhywfaeorSsaoG;v$wfa=umomru aoG;jyefa=um
awGxu J yg zsO;f ueJ usiw f ufomG ;onf? aoG;a=um awG ayguu f JG jywfxu G +f y;D awmhrsm;
aoG;pdrf;&Sif&Sifyef;xGufaeovdk wzsOf;zsOf; emusifvkdufcJhwm &dk;wGif;csOfqDxJtxd
eufeuf&i_d ;f &di_ ;f ?
tvkv d q kd yk rf +d yD;om;jzpfomG ;onfv h ufo;D udk tJ'v D &l ŒJ ar;&d;k ay:csujf cif;
a&mufroGm;jzpfatmif tHudkwif;wif; }udwf+yD; xdef;xm;cJh&onf? udka0+idrf;om
e*g;waumifqv kd sS if tJonfvl jymtwdusomG ;rSmaocsmygonf? vlrsK;d jcm;a&SŒrSm
udk,fhaygifudk,fvSefraxmif;vdkonfhtwGuf xdef;csKyfxm;vkduf&onfha'gorD;u
udak 0+ird ;f . ESv;kH om;udk w[kw[ f w k Ef iS hf vm[yfaecJo h nf?
“usKyf? vufeufudkifcJhw,f? usKyfusnfqHa=umifh wzufvl aovm;
raovm; usKyfrodcb hJ ;l ? usKyfow d mu rw&m;tEdik u f sirhf r_ sK;d udk b,fae&mrSmrS/
b,foludkrS onf;cHrSmr[kwfbl;? omreftcsdefrSm usKyfu y&Gufqdwf waumif/
jcifwaumifudkawmif aoapvkdwJhpdwfeJ@zdrowf&ufbl;? 'gayr,fh usKyfwdk@

118 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


bJG@ESif;obifcef;ra&SŒrSm cspfolESifhæ rdbESifh
wJGum"mwfyHk&dkuf&if; tqHk;owfcGifh romcJhwJh igwdk@&ifxJu
ao&mygr,fh trm&GwfawGudk rjrifEdkifavmufatmif
rif;[m vlrS [kwf&JŒvm; æ
ausmif;om;awG&ŒJ awmfveS af &;jzwfoef;r_e@J &yfwnfcsuu f kd apmfum;r,fq&kd ifawmh
usnq f rH vdb k ;l As/ wcgrS =uufwaumifuakd wmif vnfvrd rf csK;d cJb h ;l ayr,fh vdt k yf&if
vlwa,mufvnfyif;udv k rd cf sK;d ypfz@kd vufweG @f aer,fah umifawmhvnf;r[kwb f ;l ”
tJonfypGJ m;rsuEf mS rJueJjzpfomG ;onf? olw@kd EpS af ,muf&ŒJ pum;udak pmifah e
onfh refae*smu tajctae wif;rmae wmudk +idrf+yD;apmifh=unfhaecJhonf?
udak 0+ird ;f rsuEf mS &JŒwif;rmr_EiS hf qkyx f m;onfv h ufo;D &JŒjyif;tm;udk wGuq f rdyEkH iS hf yJpG m;
u bmrSqufrajym&Jc?hJ wu,fv@kd 'grsK;d aemufwcGe;f xyfajymvSsiv f nf; udak 0+idr;f
wu,fpw d x f ed ;f Edik af wmhrmS r[kw?f
aemufawmh udak 0+idr;f u refae*smbuf vSnu hf m wku d &f ukd pf um;ajymcJ+h yD;
ausmcdik ;f xGuv f mcJah wmhonf?rif;wd@k vyk if ef;udpk w d 0f ifpm;ayr,fh 'Doabmufrom;
eJ@tvkyfvkyfae&&if ig vlowfr_jzpfvdrfhr,f? aqm&D;yJæ [k? a'gif;wdarmif;wd
}udrf;0g;vmcJh+yD; tjyifa&mufvdk@ b,folrS tem;r&SdawmhrS vrf;ab;opfyifudk
vufo;D ESix hf ;kd acgi;f ESihf wku d w f u dk +f yD; &ifurGJ wwfickd rhJ o
d nf?
ajym&ufavjcif;/ vufeufuikd zf ;l w,f// EGm;owfw?hJ
uHah umfwef;eJ@opfyyk yf iftrd rf uf&ŒJ vSywJeh *d ;kH rSm bJ@G OD;xkyu f av;aqmif;/
bJG@ESif;obifcef;ra&SŒrSm cspfolESifhæ rdbESifh wJGum"mwfyHk&dkuf&if; tqHk;owfcGifh
romcJw h hJ igw@kd &ifxu J ao&mygr,fh trm&Gwaf wGukd rjrifEikd af vmufatmif rif;[m
vlrS [kw&f ŒJ vm; æ [k tJonfvu l akd r;vku d cf sio
f nf?
=uufpuf&²kH ²0ufpuf&akH wGqw kd t
hJ oH=um;&vSsif a0+ird ;f &ifbwfxu J temu
tpdr;f vwfvwfvkd jyefjyefemvmwwfyg onf? b,fawmhrS rusurf hJ '%f&mawGæ

cGmndK
Zefe0g&v
D (16) &uf
Luminary Magazine Volume 4, No. 3 119
Tpmtkyfonf pma&;q&mr karen
connelly . rl & if ; pmtk y f w tk y f j zpf j yD ;
pmzwfolrsm; tm; tvGeftrif; zwfapcsifaom
qEN a =umif h =uKd ; pm; wif j yvk d u f y gonf ?
Tpmtkyt f m; zwfapjcif;jzifh jref rmEkid if t H wGi;f
tkycf sKyfrif;rlaeaom ppftpk;d &. vuf xufwiG f
jrefrmEkdifiHom;wkd@ rnfa&G hrnfr#xdvl@tcGifh
ta&; qk H ; &S K H ; aejyD ; jref r mEk d i f i H w G i f ; &S d
tusOf;axmif rsm;twGif; rnfuJhokdh zdpD;ESdyfpuf/
rnf u J h o k d qif ; &J ' k u Q cH & I ppf t pk d ; &.
vlrqefrr_ sm;ukd uGuu f u G uf iG ;f uGi;f odjrif&rnf
jzpfygonf? tcef;quftjzpf azmfjyoGm;ygrnf?
tvif;tdrfr**~Z~ if;
bmomjyefqdkol Roland Hardy (c)armifarmifvwf
,cifvrStquf tdraf jrSmifavSmiftrd f
tcef; ( 28 )
pm;yGcJ aHk &Srh mS xkid af e&if; aemufq;Hk vufusef vufzuf&nfudk armhaomuf
vku
d w f ,f? cyfvrS ;f vSr;f u &,farm avSmifajymifoaH wGudk =um;ae&w,f? ukv d al csm
pdwxf u J udseq f v J u dk w f ,f? “aomuf&;l awG ihgtwif;ajymjyD; &,fae=uw,f/? rif;wk@d
aumif;aumif; wae h od&r,f? igb,fvkd aumifvq J w
dk m ”?
tdwaf xmifxu J aq;aygv h yd w
f vdyuf dk xkwv f udk &f if; pOf;pm;vkud w f ,f?
aemuf j yD ; awmh aq;vd y f r aomuf a wmh b J td w f a xmif x J jyef x J h v k d u f w ,f ?
aemufr=umcifrmS =uu G zf rf;ay;rJh aumifav;ukd ukv d al csm ppfaq;zkd &h adS o;w,f? rsuaf ph
awG/ em;awG zGipfh iG x hf m;&if;eJ h aysmufaewJah bmhvyf ifta=umif; pOf;pm;aew,f?
vuQ%mq&m ukpd ed , f aHk jymwJt h wkid ;f aA'ifvuQ%meJ h ygwo f ufjy;D ,=wmawGbmawG
acsjyD;jyD? bmjzpfvmrvnf; rodEidk yf g?
pde, f [ Hk m axmifusorm;awGeJ h aygi;f jyD; owif;&Smaew,f? ukv d al csm
xGuo f mG ;zkd h x&yfvu dk jf yD; wHcg;ESpcf syu
f dk ydwv
f udk &f if; ajcpvSr;f vku d w
f ,f? tvSr;f

120 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


ok;H av;q,favmufrmS aemufzufwcH g;zGio hf uH dk =um;vku d w f ,f? tvkv d adk emufvn S hf
=unfv h udk w f ,f? 'Dtcsed rf mS taqmifxu J dk b,faumifc;dk 0ifovJ? 0g'gawGrjzpfEidk b f ;l ?
b,f0g'grmS 'Dvdk vSr;f av#mufajy;vGm; rvky=f ubl;? b,f0g'grS rjzpfEidk b f ;l ?
wHcg;ukd &kww f &ufqzJG iG v hf u dk w f ,f? awG jh yD-ukvm;av;/ =uGuo f cl ;dk av;
xrif;useu f dk yvyfpwpftw d x f xJ ahJ e w,f? ukvm;av; acgi;f ukad rmh=unfv h u dk &f if;
tH=h ojy;D yg;pyfvnf; [oGm;w,f?
“acG ; rom;uk v m;av; rif ; bmawG v k y f a ewmvJ ? xG u f o G m ;prf ; /
tckxu G o f mG ;prf;? rif;vufxu J yvyfpwpftw d x f m;cJ”h
aumifav;t&rf;a=umufomG ;jyD; rv_yrf &Sujf zpfomG ;w,f? pdwx f u J vnf;
udv k al csm vufoaH jymifajymifeJ &h u dk rf ,f'h %fudk vGwaf tmif b,fvjdk refjrefajy;&rvJ
tjrefpOf;pm;aew,f? 'Dvedk J h t&rf;a=umufaewJh ykpH v H yk jf yjy;D vufxu J [if;&Guaf =umfe@J
xrif; a&mxJx h m;wJh yvyfpwpftw d u f dk pm;yGaJ y: jznf;jznf;csvu dk w
f ,f? a=umufvef@
aewJt h oHvyk jf yD; “usaemfrmS ;oGm;ygw,fcifAs/ usaemfreufpm rpm;vku d &f vk@d odyu f dk
Aku d qf maeygw,f? 0g'gawG ae@vnfpm pm;jyD;csed q f w dk modvhdk 'Dudk vmcJyh gw,fq&m?
usaemf odyrf mS ;oGm;ygw,fq&m? cGiv hf w G yf gq&m? pm;jyD;om;usew f hJ xrif;uk, d w l m
cd;k wmvkd h usaemfrxifygb;l cifAsm ”
“acG;rom;av;/ 'g[mck;d wmr[kwv f dk h bmvJ/ rif;pOf;pm;=unfph rf;? xrif;/
[if;vufusev f cdk si&f if awmif;&rSmaygh 'Dvv dk cdk siwf t hJ csed rf mS rawmif;rjyKbJ ck;d wm[m
tjypfyJ? =um;vm;?” ukvm;av; a=umufa=umufvef@vef@eJ@ wjznf;jznf;csif;
wHcg;zufudk wk;d vku d w f ,f? &kad owJh oabmrsK;d eJ h cg;ukv d nf;a&S zh ufudk ukid ;f xm;&if;
wHcg;udk jznf;jznf;zGifhvkdufw,f? Zufykd;ay: usvmrJhvufukd apmifhpm;aerdw,f?
tckxufxad wmh t&ku d rf cH&ao;bl;? ukvm;aemufrmS ukv d al csm&Sad eao;w,f?
udkvlacsm 'DwcgbmrSrvkyfbJ vGwfvkdufr,fxifw,f? ukvm;av;
ol@h&J@ypPnf;av;awG xm;wJhae&ma&S@rSm rsufpdrSdwfjyD;&yfaew,f? olvkyfxm;wJ@
oHjym;tpkwef @J t h rd v f tHk umav;&,f/ apmifpw k &f ,f/ yef;a&mifyvyfpwpftw d x f u J
ypPn;f av;awG ukd jrifomG ;jyDxifw,f?
ukv d al csm? ? “a[h- acG;aumifav;/ 'gawGubmawGv”J aumif
av; rsupf u d dk wjznf;jznf;csi;f zGiv hf u dk &f if; armh=unfrh w d ,f? aumifav;rsupf ad &S@u
wkwaf csmif;t&Snw f acsmif;ukd awG v h u dk w f ,f? “'g wkwaf csmif;ygq&m/ =uu G &f u dk o f wfz@dk

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 121


&Smxm;wJh ypPn;f ygcifAsm ” [kwv f [J w k yf gw,f? wkwaf csmif;ay:rSm
aoG;pawG ajcmufuyfjyD;aewm awG &h ygw,f?
“ rif;b,fvdk vkyjf yD;=uGuu f dk owfvJ ”
ighudk “usaemf =uGufacgif;udkjzpfjzpf/ ausmukef;ukdjzpfjzpf
qefawGxm;wJh 'Dww k ef @J tm;&yg;&&ku d &f if =uGuu f rdk Ed idk yf gw,f q&m? wcgwav
tcef;xJrmS =uGuu f rao&if oHc|eef J h xk;d owfygw,f”
wnvk;H wu,fq&dk if axmifxrJ mS oHc|e&f adS ewm jy\embJjzpf
ydwx f m;w,f? w,f? udv k al csm =uu G u f pd P enf;enf;pdw0f ifpm;oGm;w,f? ukv d al csm
rif;pOf;pm; u “ig=uu G af wGudk odyrf ek ;f w,f/ wu,fu h rdk ek ;f w,f? bmjzpfvdk v h J
}unfah v/ rif;odvm;?” ajymae&if; wkwfeJ@&kdufcsvkdufrvm; ukvm;av;
narSmifarSmif awG;a=umufaew,f? r&Jw&JeJ h bmjzpfvdk h =uGuaf wGudk rke;f wmvJ
qefawGxm;wJh q&mvkd h ar;vku d w f ,f?
tcef;xJrmS ukv d al csmu “ at;.... ig tckrif;t&G,af vmufwek ;f u
ihguk, d af y: yaxG;qDu ykdufqHckd;bl;w,f? rif;tck xrif;ckd;ovkd yJaygh”
ukjd zwfjyD; ukvm;av; pdwx f u J used q f rJ w
d ,f? yku d q f q H wdk m xrif;use/f
ajy;aewJh [if;usev f ydk u dk q f H b,frmS &Srd mS vJ? udv k al csmuqufajymw,f?
}uGuaf wGukd “igyh axG;u rdomG ;vk@d igu h dk qefawGxm;wJh tcef;xJrmS wnvk;H
&ifqidk &f w,f? ydwx f m;w,f? rif;pOf;pm;=unfah v/ narSmifarSmif qefawGxm;wJh
odypf w d nf pf tcef;xJrmS ihgu, dk af y:ukd jzwfjyD;ajy;aewJh =uGuaf wGudk &ifqidk &f
oGm;w,f? w,f? odypf w d n f pfomG ;w,f? at;ig[m tJ't D &G,f uwnf;u
at;ig[m =uu G af wGudk odyrf ek ;f cJw h m? odyaf umif;wJh yaxG;&J h tjypfay;enf;yJ?
tJ't D &G,f igvnf;=uu G af wGudk rke;f rdomG ;ovkd yku d q f v H nf; aemufb,fawmhrS
uwnf;u rck;d &Jawmhb;l ? ”
}uGuaf wGudk “ at;'ga=umifh iguvnf; vlwa,muf ckd;aew,f/
odyrf ek ;f cJw
h m? ykud q f jH zpfjzpf/ pm;p&mjzpfjzpf/ bmyJjzpfjzpf tJ'v D cdk ;dk &if igvnf;
ihgwek ;f ucHc&hJ ovkd tjypfay;r,f=um;vm;? aumifav;/ =um;vm;”?
aumifav;avoHw;dk wk;d eJ h “ [kwu f chJ ifAs/ =um;ygw,f? ” 'gayrJh
ukvm;av; pdwx f rJ mS awmh &,fcsiaf ew,f? ukvm;av;u =uu G u f dk
owfjyD; 0ifaiG&SmaewJh ol[m =uGufukd b,fa=umufyghrvJ?

122 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


ukv d al csm acgi;f raumif;bl;vkd h ukvm;av; pdwx f rJ mS xifw,f?
ukvm;av; pdwfxJuodaew,f? vmawmhr,f/ odyfr=umvkdufygbl;?
vmygjycD ifAsm? 'Dwcgawmh wkwrf [kwb f ;l ? vuf0g;jzpfw,f? aemufy;dk [m yljy;D =urd ;f pyf
oGm;w,f? rvJusoGm;atmif ukd,fukd xdef;vkdufygw,f? ukdvlacsm vufcsufeJ@
igb,fawmhrSm rvJusap&bl;qkdjyD; tH=udwfcHvkdufw,f? rsuf&nfrusatmif
rsuaf wmif tqufrjywfcwf&if; rsu&f nfawGudk jyeford ;f vku d w f ,f?
“ aumif;jy.D .oGm;awmh ukvm;av;/ vkypf &m&Sw d m oGm;vkyaf wmh? [kad e&m/
'Dae&m &_y&f y_ rf vkyef J ?h bmypPn;f rSc;dk zkd h r=uHeJ /h oGm;awmh ”
“ [kwu f hJ cifAsm/ aus;Zl;wifygw,f? ” acgi;f ukid Hk x h m;&if; riked J h ukvm;av;
qkjd y;D uk, d uhf ,
dk u
f dk jyefjy;D tm;ay; vku d w f ,f? xrif;useaf wGvnf; ckavmufqdk ypfvu dk f
jyx D ifw,f? ukvm;av; qk;H jzwfvu dk w f ,f? tr_u d yf ;Hk awGbuf oGm; &Sm=unfrh ,f? ae@cif;
rSmawmh pm;p&mwckck &Sad umif;ygw,f?
ukvm;av;[m olypPnf;awG xm;wJhae&muae rD;zkdacsmif =uD;&SdwJh
zk=d u;D bufudk tajy;av;vSr;f vku d yf gw,f? zk=d u;D bufa&mufawmh zk=d u;D ywfywfvnfudk
vSnyhf wf=unf&h if; pm;p&m &Sm=unfrh w d ,f? wcgwavt=uGi;f tusef &Sw d wfw,f?
a*:zDxw k /f tm;vl; xm;wJah e&mukd &Sm=unfw h ,f? tkwu f sK;d ukd ajceJ u
h efvudk wf ,f?
wm,mtpkwaf wG =um;xJrmS aewJh =uGuaf wGxu G af jy;oGm;w,f? =uGu&f J yh g;pyfu
wckcu k udk of mG ;w,f? rus;D oD; tcGv H m;/ o&ufo;D tcGv H m; rodb;l ? &mbmtpkwaf wG
=um;xJukd wkd;0ifoGm;&if; ukvm;av;bufukd =uGufawG vSnfh=unfhaew,f?
=uG u f r suf E S m uk d j rif a wmh pd w f x J r S m taqmif u vl a wG =uG u f r S m xm;wmuk d
owd&vmw,f?
b,fvdk vkyrf vJ? vufxrJ mS =uGu&f u dk wf hJ wkwyf grvmbl;? 'Dvekd J h pOf;pm;
=unfah e&if; &mbmpkwaf wGudk ausmw f ufjy;D jrufawmxJudk =uu G af wGw;dk 0ifomG ;w,f?
ukvm;av; pdwx f rJ mS aysmo f vkcd pH m;&w,f? wkwrf ygawmh =uGu&f u dk rf owf&bl;ayg?h
b,favmufoufom oGm;ovJ? wcgwavawmhvnf; aumifav;[m =uGuo f wf
orm; vky&f wmukd &GrH ek ;f ovkd cHpm;rdwm trSeb f ?J
qufvufazmfjyay;oGm;ygrnf?
bmomjyef q d k o l Roland Hardy (c) armif a rmif v wf

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 123


tcef;quf

'Da&jrifoh pf
jroef;wif h

jrefrmhq&kd ,
S v
f pf vrf;pOfygwD vufxuf/jrefrmhwyfrawmftrnfcH ppftm%m&Sirf sm;rS xkwaf 0cGifhjyK+yD;aemuf
ydwfyif wm;jrpfjcif;cH&aom q&mjroef ; wif h . 'Da&jrifhopf (armfpDwkef; ESifh w&kwaf wmfveS af &;)
pmtkyftm;/ tvif;tdrfr*~Zif; &Jabmfrsm; taejzifh vufawG hb0 w&kwfjynfawmfvSefa&;ESifh
cH,jl zwfoef;r_rsm;udk pmzwfow l kd h avhvm od&EdS ikd af p&ef tcef;quftjzpf azmfjyvku d yf gonf//
(pma&;ol. rdom;pkEiS hf qufo, G af &; cufco J jzifh today;jcif; r&So
d nfukd cGivhf w
$ af y;yg&ef
awmif;yeftyfygon)f

,cifvrStquf
4if;wd@k u 4if;wd@k . ud, k yf ikd af oe*FAsK[mudk csrw S v f ukd =f uonf? 4if;wd@k .
aoe*FAsK[mrSm Tod@k jzpfonf? wyfeaD wmfukd wd;k cs@J &rnf? ajymufusm;ppf0g'onf
acwfrrSaD wmh? &efou l kd ud,k ehf ,fajrxJo@kd jrSm;ac:I wdu k o f !f/h enf;y&d,,fonf
ud, k ehf ,fajrudk qH;k &H;_ aponf? ,ck tpd;k &tzG@J ukd xlaxmif+yD;+yD? wyfeaD wmfonf
t+rJwrf; ppfwyfwwyf jzpfvm+yD? ,ck cseaf u&Sw d Ef iS w hf ukd o f !fh ppfyo JG nf/ tpd;k &
csi;f / Edik if cH si;f =um;u ppfyjJG zpfonf? ppfwyf}uD;ESpw f yf wdu k =f uo!fh ppfyjJG zpfonf?
xdak =umifh ajymufusm;ppf0g'. taiG@toufreS o f r#ukd pGe@f vw $ yf pf&rnf? xd@k a=umihf
vH;k 0 rwf0g'usaom tajccHrrl sm;udk vdu k ef musio hf ;kH &rnf? Tonfw@kd rmS q,f

124 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


a,mufukd wa,mufjzifh wdu k &f rnf? w&mudk q,fa,mufjzihf wdu k &f rnf? &efol
udk tjyif;txef vdu k vf w
H u kd cf u kd I f atmify, JG &l rnf? ppfrsuEf mS aygi;f pH/k zGiI hf wdu k f
&rnf? +rKd @}u;D rsm;udk odr;f &rnf? w+yKd ufeufwnf;wGif a'oESpcf Yk / vufo;D ESpzf ufjzifh
xd;k &rnf? &efou l vmwdu k v f #if ud, k ehf ,fajrxJo@kd t0ifrcHy/J “+rdK@wcH g;” tjyif
zufxu G I f wdu k &f rnf? ud, k u f t&ifO;D atmifwu kd jf cif;jzif/h tompD;&atmif,&l
rnf? ud, k hf “td;k cGuyf ef;uef” rsm;ud&k efot l cGrJ cH&atmif xde;f odr;f &rnf? ud, k ehf ,f
ajrrS wvufrr# qkwrf ay;&?
Tonfw@kd rmS *d% k ;f cGaJ &; orm;rsm;u csrw S o f !f/h aoe*FAsK[mrsm; jzpf
onf? cseaf u&Sw d .f pwkwEˆ iS hf yOPr “0dik ;f ywfacsre_ ;f a&;” xd;k ppfrsm;wGif w&kwu f eG f
jrLepfygwo D nf Taoe*FAsK[mrsm;udk usio hf ;kH cJo
h nf? 1932 ck ZGev f ESihf atmufwkd
bmv twGi;f Y/ cseaf u&Sw d u f olu, kd w f ikd f uGyu f u J m pwkwˆ “0dik ;f ywfacsre_ ;f a&;”
xd;k ppfukd qifEo J$ nf? ol@XmecsKyfukd 0l[efwiG x f m;um/ tv,fyikd ;f ESihf awmifyikd ;f /
w&kwjf ynf&dS wuGw J jym;pD jzpfaeaom/ uGejf rLepfw@kd . tajccHa'orsm;udk pI wdu k f
cJo
h nf? Txd;k ppfwiG rf l cseaf u&Sw d u f wyfom; av;ode;f oH;k onf? cseaf u&Sw d o f nf
use;f ud@k axmif acgi;f aqmifo!f/h tajccHpcef;i,frsm;ud/k tvG,w f ul odr;f Edik cf hJ onf?
use;f ud@k axmifonf Zufc|rjf ynfe,fwiG f tajccHa'owck xlaxmif&ef t }uHjzifh
taemufbufo@kd qkwcf mG xGuaf jy;oGm;cJo h nf?
Tudpu P kd rauseyfojzihf w&kww f jynfv;kH wGif ausmif;om;tH=k uGrr_ sm;
t ES@H tjym;/ ay:ayguv f mcJo h nf? *syefukd ckcq H ef@usi&f ef/ cseaf u&Sw d u f kd awmif;qkd
vmcJ=h uonf? ausmif;om;aygi;f rsm;pGm zrf;qD;jcif;/ owfjzwfjcif; cHc=hJ u&onf?
1933 ckEpS Yf qdAk , D uf A[dt k pd;k & OuUX taejzif/h armfpw D ek ;f u *syef ckcH
qef@usiaf &;wGi/f tajccHo!fh nD!w G af &; wyfaygi;f pk ay:vpDukd csrw S v f u kd o f nf?
qdAk ,
D uf a'orsm;udk wdu k cf u kd jf cif;rjyKv#i/f 'Dru kd a&pD tcGit hf a&;rsm;udk tmrcH
csuaf y;v#i/f *syefukd wu,fcck w H u kd cf u kd v f #i/f *syef e,fcs@J pepf qef@usiaf &;twGu/f
jynforl sm;udk vufeufwyfqifjcif;jyKv#i/f w&kw/f qdAk , D uftpd;k &onf/ *syefuckd ck H
qef@usiaf &;twGuf “rnfo!fv h ufeufuikd t f iftm;pk” ESirhf qdk vufwrJG nf[k aus
nmonf?
od@k &mwGif aygvpfAsK&du k rl rnfo!fh "e&Sif vlwef;pm;ESirhf #/ ryl;aygi;f Edik [ f k
ausnmcJo h nf? vufa0cH "e&Siv f w l ef;f pm;/ "e&Siaf ygupf vlwef;pm;ESihf trsKd ;om;
"e&Sif vlwef;pm;[lI cGjJ cm;jcif; rjyKawmh? "e&Siv f w l ef;pm;tm;vH;k raumif;? 4if;

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 125


wd@k tm;vH;k ud/k wdu k zf suyf pf&rnf[k taopGu J ikd cf ohJ nf? =um;vlwef;pm; r&S&d [k w
&m;aoudik cf o hJ nf?
1933 ck 'DZifbmvxJY/ armfpw D ek ;f ESihf csKaw;u w&kw/f qdAk , D uftpd;k &.
ud, k pf m;/ zlusejf ynfe,f&/dS Adv k cf sKyfcsKd ufxifcikd . f “jynfo@l tpd;k &”xHo@kd a=u;eef;&du k f
=um;cJo h nf? Tonfukd aygvpfAsK&du k [ef@wm;cJo h nf? armfpudo k @kd a&mufaeo!fh
0rfrif;u zlusef “jynfo@l tpd;k &” udk todtrSwf rjyKEdik ?f “Adv k cf sKyfcsKd ufxifcikd Ef iS hf
vufqEJG w _ q f uf&rnfqv kd #if ol@ rsucf u G u f kd t&ifwaH wG;ESihf axG;+yD;rS/ E_wq f ufEikd f
rnf” [k qdo k nf? armfpudu k rl “Adv k cf sKyfcsKd ufxifcikd Ef iS hf ppfa&;udprP sm;udk yl;wGv J yk f
Edik of nf? od@k &mwGif "e&Siv f wl ef;pm;udrk /l qufvufa0zef wdu k cf u
kd &f rnf” [k t}uH
ay;onf? od@k wikd af tmif ygww D iG ;f wGif t,ltq uGv J su&f odS jzih/f Adv k cf sKyfcsKd ufxif
cdik Ef iS hf r[mrdwzf @JG a&;udpo P nf rsm;pGm;xda&mufjcif; r&Sv d ?S
Tod@k ygwx D wJ iG f Adv k cf sKyfcsKd ufxifcikd v f kd tiftm;pkrsKd ;ESihf ywfoufI/ o
abmxm;uGv J su&f pdS Of/ cseaf u&Sw d u f yOPr “0dik ;f ywfacsre_ ;f a&;” xd;k ppfukd pI qifEJ$
onf? yxr cseaf u&Sw d o f nf/ Adv k cf sKyfcsKd ufxifcikd t f m; &Se[ f EJ iS hf a[mifaumif&/dS
4if; . r[mrdwrf sm;ESihf qufo, G jf cif;rjyKEikd af tmif qD;ydwo f nf? xd@k aemuf uGejf rLepf
rsm;ESihf rqufrad p&ef/ usepf -D zluseef ,fpyfukd ydwx f m;onf? 1934 ckEpS f Zefe0g&v D
Y/ cseaf u&Sw d u f zluseef ,fx&J /dS Adv k cf sKyfcsKd ufxifcikd . f wyfrsm;udk ydwI f wdu k o f nf
wGi/f Adv k cf sKyfcsKd ufxifcikd f ta&;edrchf &hJ onf? Tod@k jzifh uGejf rLepfw@kd tzd@k Adv k cf sKyf
csKd ufxifcikd Ef iS hf r[mrdwzf @JG a&;udprP mS tqH;k owfc&hJ onf?
1934 ckEpS Yf armfpw D ek ;f ESifh A[dak umfrwDx&J /dS tjcm;aom ygwaD cgi;f
aqmifrsm;/ txl;ojzifh zd;k ul;wd@k oabmxm;uG=J uonf? zd;k ul;wd@k tzG@J u/ “abmf
v&SAD pfvrf;pOf” qdo k nfu/kd udik pf =JG uonf? 4if;wd@k u qdAk , D uf ,le, D efonf/ urBmh
qd&k , S v f pfpepf. rD;&_;jzpfonf? xd@k a=umifh qdAk , D uf,el , D efukd umuG,&f rnf?
urBmq h &kd , S v f pfawmfveS af &;onf wHcg;acguaf e+yD? w&kwjf ynf. vuf&adS wmfveS f
a&;tqifo h nf/ tqH;k tjzwfay;r!f/h aemufq;kH tqifh jzpfonf[k qd=k uonf? armf
u Ttcsuu f kd vufrcH? w&kwjf ynfwiG f qd&k , S v f pf awmfveS af &; rjzpfEikd af o;?
w&kwjf ynfu awmfveS af &;onf/ "e&Si'f rD u kd a&pD awmfveS af &;omjzpfonf? Tt
qifh r+y;D ao;or#/ qd&k , S v f pf awmfveS af &;/ ay:ayguEf ikd Of ;D rnf r[kw[ f k ,lqonf?
"e&Siv f w l ef;pm;. atmufvm$ ESihf tvwfvm$ ("e&Siaf ygupf vlwef;pm;ESihf trsKd ;
om; "e&Siv f w l ef;pm;) onf/ ,ckwikd f e,fcs@J pepfEiS hf "e&Sif vlwef;pm;. zdEydS rf u _ kd cH

126 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


ae&qJ jzpfonf[q k u
kd m cseaf u&Sw d Ef iS hf 4if;. vlrsm;. tuGrJ sm;/ cseaf u&Sw d u f kd ykef
uefrr_ sm;udk axmufjyonf? w&kwu f eG jf rLepfrsm;onf/ TtuGt J +yrJ sm;udk toH;k cs
&rnf[v k nf;/ armfuwifjyonf? od@k &mwGif w&kwu f eG jf rLepfygwo D nf/ TtuGt J
+yJrsm;udk toH;k rjyKEdik cf ?hJ
“wwdik ;f jynfv;kH rSm awmfveS af &; 'Da&}u;D / ay:ayguv f mzd@k twGuf 'Dru kd a&
pDuswhJ Edik if aH &;eJ@ pD;yGm;a&; wdu k yf aJG wGukd qifE&J$ r,f? 'Dwu kd yf aJG wGrmS +rdK@ae "e&Sif
aygupf rsm;vnf; yg0if&r,f” [k armfu ajymcJo h nf? “vuf0”J vrf;pOfonf/ &J&J
awmuf a=uG;a=umforH sm;ud/k a=uG;a=umfo!fw h ikd f +rdK@}uD;rsm;u tvkyo f rm;rsm;/ y
nmwwfrsm;udk acgi;f raqmifEikd cf ?hJ *syefqef@usi&f ef trsKd ;om;nD!w G af &;/ tajccH
udk rsuaf jcjywfco hJ jzif/h ygwt D &Sed f =oZm usqif;&onf[k armfu rSwo f m;onf?
1934 ck ygwAD [dak umfrwDpn kH D tpnf; ta0;+yD; o!fah emufwiG rf /l armf.
=oZmt&Sed f t0gonf/ ydI k abmifcwfccH &hJ onf? xdt k pnf;ta0;u/ (17) OD; ygaom
obmywdtzG@J ukd zG@J onf? xdo k bmywdtzG@J u ygwOD uUXwOD;udk tcsed rf a&G; jzKwfcs
Edik /f a&G;cs,Ef ikd o f nf? Tod@k jzifh ygwOD uUX armf. tajctaeonf pd;k &drpf &m jzpf
vmonf? ygwaD u'grsm;udk avhusiahf y;&efvnf;/ armfu h kd cGirhf jyKawmh? ygw. D Edik if H
a&;ESihf ynma&;Xme}uD ;jzpfo!f/h jynfo@l Edik if aH &;aumifpD OuUXtjzpfrv S nf; z,f
&Sm;ypfvu kd o
f nf? armfu au'grsm;twGuf wuUov kd w f ck/ oifwef;ausmif;wckEiS hf
vDeif oifwef;ausmif; trsm;tjym;zGiv hf pS of nf? oifwef;om;rsm;tm;/ awm
awmifrsm;udk ausmjf zwfum/ jynforl sm;ESihf awG@qakH ponf? vlxrk sm;xHomG ;I/ avh
vmaponf? jynforl sm;u “OuUX}uD;armfu v$wv f u kd o f !fh au'grsm;ud/k cspcf if
=uonf” [kqo kd nf? armfu Tod@k jynforl sm;ESihf tqufrjywfatmif }uHzefvyk f
vmaomtcg/ armf. =oZmonf jynforl sm;xJwiG /f tjrpfw, G o f nfxuf wG,v f m
awmhrnf[k wzufu pd;k &drv f monf? &k&mS ;jyef “abmfv&SAD pf” (28) OD;tzG@J 0if/ csef
a0h&eS u f Twm0efukd armhx f rH oS rd ;f ,lonf? cseaf 0h&eS o f nf ygwAD [dak umfrwD. t
wGi;f a&;r_;csKyfvnf; jzpfvmonf? armfu rnfo@kd r# rajym? ygwn D ! D wG af &;udk =u!fh
um/ rnfo@kd r#vnf; wH@k jyefjcif;r&S?d “tcsed u f akd pmihzf @kd vw kd ,f” [komajymonf? ol@
vkyif ef;udk olqufvyk o f nf? ae@nra&Smif jrif;wpD;/ rSet f rd w f vH;k jzifh aus;&GmtES@H
av#mufomG ;onf? “jrif;cGmoH=um;&if OuUX}uD; armfbq J wkd m u|eaf wmfw@kd twyf
odae=u+yD” [k a,yif;rS v,form;rsm;u ajymvdu k =f uonf?
1933 ck =o*kwv f xJwiG f cseaf u&Sw d . f yOPr xd;k ppf ponf? cseo f nf T

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 127


xd;k ppftwGuf aiGtrsm;}uD;oH;k onf? tar&duefEiS hf +Adwed rf S aiGacs;onf? wyfom;
woef;tjyif/ wifu h m;rsm;/ av,Ofrsm;udv k nf; oH;k onf? Adv k cf sKyf}uD; AGeq
f uf t
ygt0if/ *smref ppfyg&*lw@kd ./ tultnDuv kd nf;,lonf? AGeq f ufrmS cseaf u&Sw d u f kd
tultnDay;&ef/ [pfwvmu v$wv f ukd jf cif;jzpfonf?
“tukev f /k tukeo f wf/ tuke&f @d_ ” qdo k !fh ajrvSe0f g'ud/k vufawG@ usihf
oH;k onf? pD;yGm;a&; ydwq f @kd &eftwGuf ygwD A[dpk cef; ywfvnfwiG f axmifaygi;f rsm;
pGmaom uwkwrf sm;wl;aponf? axmifaygi;f rsm;pGmaom&Gmrsm;udk a&$@ypfonf? p
cef;ywfvnfwiG f oJuE mW &}uD;udk jzwfI/ (18) rdik u f s,af om/ ajrmif;}uD;wckukd csef
au&Sw d u f twl;cdik ;f ojzif/h v,form; woef;aocJ&h onf? Tajrmif;}u;D udk aorif;
pufuiG ;f [k ac: =uonf? xdrk #ru pcef;ywfywfvnfu &Gmrsm;/ opfyifrsm;/ pdu k f
cif;rsm; tm;vH;k udv k nf; rD;&_@d ypfonf? Tonfukd rD;pufuiG ;f [kac: =uonf? 4if;wd@k
tjyifbufurS/ xk ajcmufrikd &f o dS !fh uwkwu f si;f rsm;udk wl;um pufaoewfrsm;jzifh
apmifo h nf?
uGejf rLepfajrESihf ta&mif;t0,fvyk o f /l uGejf rLepfrsm;xH qm;ESihf tpm;t
pm a&mif;olrsm;udk &uf&ufpufpuf ao'%fay;onf? wdik ;f jynft0Sr;f &S/d ausmif;
rsm;/ +rdK@i,frsm;udk vsKd @0u S yf v k yd t f zG@J u csKyfuikd x f m;onf? &GmxJwiG f teDw@kd ukd t
ultnDay;ol/ wa,mufr# r&Sad p&? &Sv d #if w&GmvH;k tjypfay;cH&onf?
Tod@k t0dik ;f cH&o!fw h ikd f A[dak umfrwDu atmifyrJG sm;&aeonf[k a=uG;
a=umfonf? armfu Tod@k r,lq? cseaf u&Sw d uf ydwq f @kd xm;o!ft h wGu/f 1933 ck
Ed0k ifbmavmufwiG f teDpcef;rsm;Y pD;yGm;a&; t=uyftwnf;rsm;ud/k }uHKawG@ae&+yD?
wyfom;tusq;kH / vufeuftqH;k t&_;H uvnf;/ tvGerf sm;ae+yD? “'Dvkd tajctae
rsKd ;rSm ckcw H ukd cf u
kd &f r,fqw kd m[m tvGeq f ;kd +y;D / tvGerf u kd rf &J musw,f” [k armfu
ajymcJo h nf? Zefe0g&v D wGif wyfeaD wmf. r¾dKifwyfrsm;ud/k usepf -k csu J ef-tefa0S;
jynfe,frsm;od@k xd;k azmuf0ifomG ;&rnf-----? Tod@k vyk Ef ikd v f #if cseaf u&Sw d f ta&;
w}uD;xm;o!f/h }wd*+H rdK@ jya'oudk xd;k azmufEikd rf nf? Tod@k jzifh cHppfrS xd;k ppfo@kd
ajymif;&rnf[k wifjycJo h nf? od@k &mwGif armf.wifjycsuu f kd zd;k ul;u vufrcH? T
onfrmS awmyke;f "m;jy ay:vpDjzpfonf? “aus;vuftawG;tac:” jzpfonf[k qdck hJ
onf? TwGif armfu pDru H ed ;f w&yf wifjyefonf? wyfeaD wmfudk [leefjynfe,fxo J @kd
qkw&f ef/ &efo@l ukd ud, k ehf ,fxaJ &mufatmif jrmS ;ac:I t+y;D acsre_ ;f &ef jzpfonf? T
pDru H ed ;f udv
k nf; yg,cf svu kd o f nf?

128 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


{+yDvxJY usiu f ef;awmifwef;ESihf A[kpd cef;t=um;&S/d ta&;}uD;aom +rdK@
ESp+f rdK@ukd &efou l odr;f onf? (pltcD |e;f ESihf uGecf se+f rdK@rsm;?) &efou l kd “wHcg;0 ra&muf
atmif [ef@wm;xm;jcif;” rjyKEdik af wmh? &efo. l 0dik ;f ywfru _ wjznf;jznf; wif;=uyf
vm+yD? A[dpk cef; e,fajrrSmvnf;/ }uHK@omG ;+yD? wyfeaD wmfu &efou l kd oGm;wdu k vf #if
vnf;/ wyfv;kH jyKwfco hJ nfomrsm;onf? “u|eaf wmfw@kd &JabmfawG&@J tavmif;awG
[m v,fuiG ;f xJrmS jy!fah ewmyJ? aEGa&mufvmawmh teH@uvnf;/ odyjf yif;w,f?
tJ'D e,fajrxJrmS u|eaf wmfw@kd w0Jvnfvnf vkyaf e&w,f?” [k usepf rD S wyfom;
a[mif;}uD;rsm;u ajym=uonf? pdw"f gwu f sp&m}uD; jzpfonf? armfpw D ek ;f u ygwD
ppf aumfr&Sio f @kd pmwrf;wapmif wifonf? xkpd mwrf;udv k nf; y,fcsvu kd o f nf?
ygwD ppfaumfr&Sio f nf/ 1934 ckEpS u f wnf;u uGaJ eonf? csLtifvikd ;f ESihf
csLaw;onf ppfaumfr&Sif tzG@J 0ifrsm; jzpfae=uo!fw h ikd f aumfr&Siu f csrw S o f !f/h
aoe*FAsK[mrsm;udk ra=uvnf? xd@k a=umifh csKtifvikd ;f u zd;k ul;/ vDawh (atmfwb kd
&Ge;f ) polw@kd EiS hf aqG;aEG;onf? vDawhu pm;yGu J kd vufo;D ESihf xkonf? ol@aoe*FAsK
[mudk rajymif;Edik [ f k qdo k nf? xdt k csed Yf armfpudw k iG af &mufaeol 0rfrif;u ygwD
ESihf ppfwyf jyefvnfpnf;&H;k a&;/ abmfv&SAD pf yDoatmif vkyaf &;onf/ tajctae t
vGeaf umif;ae+yD? cse. f xd;k ppf+ydKoGm;um/ wyfeaD wmfwyfrsm;u +cdr+hf cdro hf o J J atmif
yGcJ aH e+yD[k a=uG;a=umfaeonf?
ulrifwefu tajccHpcef;udzk I d / ydwv f mpOf/ ygwAD [du k / “ajrwvufr# r
ay;&” [k trde@f xw k o f nf? wyfom;rsm;/ uwkwu f si;f rsm;xJwiG f tem;r&? tpm
iwf/ a&iwf jzpf=u&onf? 1934 ck =o*kwv f ESihf pufwifbmvrsm;wGi/f wyfom;w
a,muf. &dumQ rSm/ wae@v#if qef (12) atmifpr#om &Sad wmhonf?
Zlvikd v f (15) &ufae@Y/ zefcsrD if; acgi;f aqmifo!f/h wyfeaD wmfppfa=umif;
wck &efo. l ydwq f @kd ru _ kd azmufxu G v f mcJo h nf? 4if;. ppfa=umif;udk *syefqef@usif
a&;wyfO;D [k ac:onf? xdpk pfa=umif;. &nf&, G cf surf mS *syefuw kd u kd &f ef/ ppfajrjyif
od@k oGm;a&; jzpfonf[k ausnmonf? zefcsrD if;. ppfa=umif;onf 1933 ckEpS w f iG f
armf csrw S cf o
hJ !f/h pnf;urf;csurf sm;udk vufco H !f/h rnfo!fw h yfEiS rhf qdk aygi;f I/ *s
yefuckd ck rH nfqo kd !fh oabmxm;rsKd ;jzif/h xGuv f mcJjh cif;jzpfonf? od@k &mwGif 4if;.
ppfa=umif;udk &efou l aemufyikd ;f rS 0ifI/ cg;jzwfypfonf? zefcsrD if;udk t&Sizf rf;oGm;
um cse&f mS ;wGif avSmiftrd jf zifh jyxm;onf? xd@k aemuf opfypfvu kd =f uonf? 4if;.
wyftcsKd @ vGwv f mum/ 1938 ckEpS t f xd/ csu J ef-zlusef e,fpyfa'owGi/f ajymuf

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 129


usm;ppfukd qifEaJ$ e&onf? xd@k aemufusrS 1937 ckEpS w f iG f zG@J pnf;vdu k of !f/h pwkwˆ
wyfrawmfonf aygi;f rdomG ;onf?
TtwGi;f Y cseaf u&Sw d . f *smref av,mOfr;_ rsm;u A[dpk cef;udk ae@wikd ;f
AH;k }uJ=uonf? pufaoewfjzifh ypfonf? cseaf u&Sw d u f av,OfysH (150) jzifh wdu k f
onf? A[dak umfrwDuv kd nf; jzef@cyJG pfvu kd of nf?
=o*kwv f wGif apmfuEJ iS hf 0rfcsi;f uGyu f oJ !f/h wyfeaD wmf ppfa=umif;ESpcf u k
usiu f ef;awmif&;kd tajccHpcef;udk 0dik ;f xm;o!f/h &efo@l wyfukd azmufxu G +f yD;aemuf
auG@acsmifjynfe,fzufo@kd 0ifco hJ nf? auG@acsmifjynfe,frmS [d@k vek . f e,fajrjzpf
onf? &efol pwkwx ˆ ;kd ppfY/ [d@k vek .f tajccHpcef; jyKwfomG ;aomfvnf;/ ajymuf
usm;wyfprk sm;u/ xkad 'owGif qufI v_y&f mS ;ae=uonf? [d@k vek Ef iS hf 4if;.wyfom;
(20000) wd@k auG@acsmifjynfe,f taemufyikd ;f od@k a&$@I/ v_y&f mS ;aeonf? apmfuEJ iS hf
0rfcsi;f wd@k . wyfrsm;onf/ [d@k vek . f wyfrsm;ESiahf ygi;f um/ 'kw, d wyfrawmfuzkd @JG
onf? [d@k vek u f wyfr;_ }uD;jzpfI/ armf.&Jabmf csiaf y&S;D u/ Edik if aH &;r_;jzpfonf?
A[dpk cef; a'owGi/f &efoEl iS hf wdu k yf jJG yif;xefaeonf? wcgw&HwiG f wyfom;
rsm; (24) em&Dv;kH vH;k / rem;yJ/ csw D uf&o!ft h cgrsKd ;vnf; &Sw d wfonf? 1934 ckEpS f
=o*kwv f ESihf pufwifbmvwGif armfonf iSuzf sm;a&m*gjyefxum/ tylcsed f (105)
txd xufwufonf?
tcsKd @ ordik ;f q&mrsm;u/ 1934 ck aEG&moDwiG /f armfu h kd ygwu D zrf;xm;
onf? od@k r[kwf tus,cf sKyfjzifx h m;onf[k a&;=uonf? trsm;tm;jzifh xku d mv
wGif ygwrD S xGuaf jy;vmolrsm;./ owif;rsm;udk tajccH a&;=ujcif;jzpfonf? od@k &m
wGif armf. ud, k &f aH wmf csizf ek ;f ESihf a'ocHjynforl sm;. pum;t&qdv k #i/f armfukd w
cgr# ygwu D zrf;qD;jcif;r&Scd ?hJ armf. t,ltqudk 0dik ;f wdu k af e=uonfqo kd nfrmS rSef
onf? od@k &mwGif atmufajcygw0D ifxu k / ygwx D yd yf ikd ;f wGif jzpfaeo!f/h vrf;pOfEpS f
&yfwu kd yf uJG kd vH;k vH;k rod=u? atmufajcu ar;vmo!ft h cgwiG /f ,ck enf;y&d,m,f
rsm;rS armf.enf;y&d,m,frsm;jzpfonf? tenf;i,fjyK jyifrrG ;f rHxm;jcif;om jzpfonf
[k ygwt D m%mydik rf sm;u ajymcJ=h uonf? Tonfuakd xmufI/ armf. =oZmonf
ygwx D w J iG f rnfr# }uD;rm;a=umif; odEikd o f nf?
1934 ck arvY armfonf awmifbufppfa=umif;/ uwkwu f si;f rsm;udk vdu k f
=u!fo h nf? wyfom;rsm;ESihf aqG;aEG;um/ uwkwu f si;f rsm;xJrS qkwcf mG ay;&ef/ wyf
rsm;em;&ef/ wifjyonf? v_y&f mS ;ppfukd qifE&J$ ef/ &efo. l ydwq f @kd ru_ kd azmufxu G &f ef/

130 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


t}uaH y;onf? =o*kwv f ESihf pufwifbmvxJwiG /f armfonf ,lu;kd a'o&S/d ausmuf
wH;k wdrw f u
kd f awmifwef;udk qkwcf mG vmcJo h nf? armfonf xdak wmif&;kd ay:wGif iSuzf sm;
t}uD;tus,f zsm;o!fw h ikd /f rem;rae tvkyv f yk of nf? armfu wcGe;f r# rnnf;?
ol@uykd if pmoifay;vdu k af o;onf[k ud, k &f aH wmf csizf ek ;f u ajymjyonf? ygwD au'g
rsm;twGuf “w&kwjf ynfawmfveS af &;ESihf w&kwu f eG jf rLepfygw”D [laom pmwrf;udk
Tawmif&;kd ay:wGif a&;onf[k ,lq&onf?
armfonf wyfom;rsm;udk *&kpu kd o f nf? ud, k w f ikd f +cdK;+cHac|wmonf? ol@t
wGuf wyfom;rsm;u qm;,lvmaomfvnf; olrpm;? aq;&Hu k vlrrmrsm;udk a0ay;
onf? armf iSuzf sm;wufI/ tylcsed f (105) a&mufo!ft h cgwiG /f usiu f ef;awmifwef;
uwnf;u vdu k vf maom/ a'guw f m e,fvqefz;l u vm=u!fo h nf? armfu “q&m
0efrsm; &Sm;aeonf? ol@twGuf olemjyKwa,mufavmuf&v dS #i/f vHak vmuf+yD” [k
jiif;onf? a'guw f mzl;u =uufpyG jf yKwfau|;v#iv f nf; rpm;? wyfom;awGe@J cGaJ 0pm;
rnf[k qdo k nf? ol@twGuf pm;aumif;aomufz, G f pDraH y;o!fh a'guw f mzl;udk a0
zefonf?
“OuUX}uD; armf&@J ,leaD zmif;u u|eaf wmfw@kd e@J twlwyl ”J [k ud, k &f aH wmf
csizf ek ;f u ajymjyonf? ol@ ,leaD zmif;rSm xl;jcm;wmqdv k @kd / tdyu f yf}uD;wm wckyJ
&Sw
d ,f? 'DtxJrmS rSwpf ak wG/ pmtkyaf wG/ ajryHak wG tukex f !fw h myJ? ttdyt f ae
uvnf;/ odyef nf;awmh/ wu,fh ydeyf ed u f av;yJ &Sad wmhw,f? ol@rmS a&eHqD rSet f rd f
uav; wvH;k &Sw d ,f? v,form;awGqo D mG ;&if/ jrif;ay:rSm 'DreS t f rd u
f av;udk t+rJ
wifomG ;wwfw,f? t&m&mudk pl;prf;zd@k / jrifor#ukd rSwo f m;zd@k / u|eaf wmfw@kd ukd t+rJ
wef; oif=um;w,f? npm pm;+yD;&if/ rSet f rd x f eG ;f / tdyaf xmifu;kd ckygw/hJ ausmyd;k tdyf
udzk iG /hf pmtkyaf wG/ rSwpf ak wG xkw+f yD;/ rd;k vif; tvkyv f yk af wmhwmyJ?
“+rdK@av;w+rdK@avmufukd odr;f +yD;&if/ OuUX}uD; armf[m/ tpd;k &&H;k awGe@J pm
wduk u f kd &JabmfawG v$ww f ,f? olu, kd w
f ikd &f ifvnf; oGm;w,f? vdt k yfwhJ pm&Gupf m
wrf;awGukd ar$aESmuf,w l ,f? owif;pmawG/ r*~Zif;awG/ pmtkyaf wGukd &or# 0,f
w,f? jyefvm&if pmtkyaf wGu wxrf;}uD;yJ? OuUX}uD; armfu zwf+yD;odr;f csiw f m&Sd
&if/ cJwefteDe@J jcpfxm;w,f? u|eaf wmfw@kd u jzwfawmuf odr;f ay;&w,f?”
1931 ckEpS w f iG f armfonf 'kw, d t}udrf tdraf xmifjyKonf? usepf jD ynf
e,f v,form;wOD;. orD;/ [dZk cl si;f qdo k !fh ygw&D aJ bmfr wOD;jzpfonf? 4if;ESihf
om;orD; ESpaf ,mufxeG ;f um;onf? ol@xo H @kd {!fo h nfrsm;/ t+rw J rf;vmwwfonf?

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 131


“wwdik ;f jynfv;kH rSm awmfveS af &;
'Da&}uD;/ ay:aygufvmzdk t h wGuf 'Dru kd a& pDuswJh
Edik if aH &;eJ h pD;yGm;a&; wdu k yf aJG wGukd qifE&J$ r,f?
'Dwukd yf aJG wGrmS
jrdK ah e "e&Sif aygufprsm;vnf; yg0if&r,f” [k
armfu ajymcJo h nf?
cav;rsm;u 0ifvu kd /f xGuv f u kd jf zifh aqmhaewwfonf? “OuUX}u;D armf[m omref
jynfoal wGe@J qufq&H mrSm/ tvGepf w d &f n
S w f ,f? {!fo h nfawGe@J pum;ajym&if;/
&,fvm;/ armvm; aeavh&w dS ,f? b0ifjrifw h mrsKd ;/ armufrmwmrsKd ;/ ud,
k u
hf ,
kd u
f kd
txif}uD;wmrsKd ;udak wmh rke;f w,f? tJ'v D rl sKd ;us&if/ jywfjywfawmif;awmif; quf
qHw,f?” [k csizf ek ;f u ajymjyonf?
qufvufaz: jyygrnf? jroef;wifh

tvif;tdrrf S pDpOfxw k af 0onfh


q&marmifprG ;f &nf .
vlxEk iS hf Edik if aH &; pmtkyf

xGuyf g+yD//
wefz;kd - ,ef; 500
US$ 5
tvif;tdrf r*~Zif;vdypf mtwdik ;f
qufo,G rf mS ,lEikd yf g+yD//
rdwfaqG h h hpmzwfol h h h
tenf;qH;k aygah v / armifprG ;f &nf&J h “vlxek J Eh ikd if aH &;”pmtkyt
f rSmpm udk yJ onf;cHzwfEikd af vmufatmif
Edik if aH &;udk pdw0f ifpm;w,fq&kd ifuykd J h h h rdwaf qG vlnH rh [kwaf wmhb;l //

132 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


tvif;tdrf r*~Zif;
tm;
ulnaD xmufyahH y;aom
(1) bdkbdkouf
(2) &Jrif;0if;
(3) ausmfxeG ;f Edik f
(4) cdik Of ;D i,f
(5) ESi;f 0wf&nfp;kd
(6) 0if;bdb k kd (12) &D&rD m
(7) pdik ;f yef;armif (13) atmifatmifrdk;
(8) armifcifaZmfO;D (14) L NOORA
(9) &Jatmifausmf (15) &JEikd f
(10)wifxGef;atmif (16) aZ,smOD;
(11)_zdK;a0atmif (17) ausmfpmG jrifh
(18) aevif;atmif / cifcifav;

wdk t
h m; tvif;tdrrf *~Zif; &Jabmfrsm;rS
rSww
f rf;wif *k%jf yKtyfygonf//

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 133


tvif;tdrf wm0efcH
&J+idrf;

ta0;a&muf t,f'wD m
aZmfaZmfatmif (t*Fvef)
ABFSU (88)rsKd;quf

t,f'wD m
aZmfaZmfEkdif / rif;rif;odef;

tr_aqmift,f'wD m
cifarmifaZmf / Anm;b&kdif,efuif;
xGef;+idrf;

pmpD/ pm&kduf
ausmfxGÉf0if; / pnfoljrifh
tHah rmf / aZmfrsK;d
xifatmifpdk;

jynfwiG f;/ jynfy jzef hcsda&;


rsK;d rif; /atmif=unf
jr0if;pd;k / ausmfjrifhxGef;

134 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


pmtkyfcsKyfvkyfa&;ESi hf b¾ma&;
ausmfrkd;Ekdif / aX;0if;
at;aZmfjrifh / 0if;Edkif(vifydk&if)

Web Site owif; /rD', D m


rsKd;jrifhatmif / ausmfxifatmif/
at;okduf/ &Jjrifhatmif
omxuf / rsKd ;apm / cdik v
f if;

yef;csD o&kyfazmf
xDvm / ol&ed f (erRw)l
ausmfvif;xGÉfatmifcif

ulnyD Hhykd;a&;ESi fh v_yf&mS ;r_tzGJ h

=unfw;dk / atmifaZ,smnKd
[efaZmf0if; / xGef;xGef;0if;
aeatmifausmf / ausmfcdkif0if;
wifaZmf / wifEikd f / cdik =f unf0if; /
ausmo f &l / EkEak 0/ jynf+zKd;&J
rsdK;ausmfodef; / [def;rif;
0if;Edkif / tm;opfrGef

Luminary Magazine Volume 4, No. 3 135


tvi
tviff;tdrf odk hqufoG,f&ef
POST 169-0075
TOKYO TO, SHINJUKU-KU
TAKADANOBABA,3-7-10
303,HIGARI BLD
TEL - 03 - 3361 - 8792
FAX - 03 - 3915 - 6443
Japan.

TEL
080-5070-0080
080-3574-9700
090-9954-5070
090-6528-9292
090-7198-4763

e-mail
aalinneain@yahoo.com
http://www.alineain.net/
http://www.alineain.com/
http://luminarymagazine.wordpress.com/

136 Luminary Magazine Volume 4, No. 3


Luminary Magazine Volume 4, No. 3 137

You might also like