Professional Documents
Culture Documents
eDvGifaoG;
4
6
uAsm
&Sifoefjcif; b0t"dy`g,f atmifcdkifjrifh 8
}udK;pifay:u ESvHk;om;rsm; atmifa0; 9
aemufrqkwfa-u; rif;wm&m 10
-urf;wrf;wdkufyGJay:u h h h vif;opfatmif 12
pHy,fzl;iHk awmfvSefa&; ae-umyef; 13
abmvHk; armif 14
wckaom pum;yHk 'Daqmif;ESif; 15
bmrqdkif h h h nmrqdkif h h h cifarmifvGif 16
rwfvajuG;a-umfoH aqGEdkif 17
aus;Zl; 0if;Edkif 18
umwG e f ;
trwf}uD;rsm; atmfyuD s,f / [efav; 19
,Of a us;r+ tajcjyK aqmif ; yg;rsm;
A k'<bmomESifh tm%m&Sifpepf armifomrn 20
a[vmarmif&dk h0g; &ef0if; 54
trSwfw& yHk&dyfrsm;
ocifatmifqef; ESifh urf;em;opfwyif rsdK;jrifhcsdK 28
q&mjroef;wifh b0ESifh pmayc&D; rdk;rctifwmeufrS 52
0wˆKwdk
a0avav rif;rif;odef; 92
bmomjyef tcef;quf
2007 pufwifbm a&$0ga&mif bma-umifh h h h pnfolarmif 33
tdrfajrSmifavSmiftdrf tcef; (39) armifarmifvwf 106
tcef;quf EdkifiHa&;tawG;tjrif
'Da&jrifhopf jroef;wifh 112
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 3
A tvif;tdrf pum;
acwfawGajymif;vmcJhjyDqdkrSjzifh pepfawGvnf; ajymif;vm=u&rnfrSm
"rRwmyifjzpf onf? umva&G@&mS ;r_onf vlw@kd rjzpfrae }uKH awG@jzwfoef;=u&rnfh
obm0w&m;yif? uíEykf w f @kd jrefrmjynfonfvnf; xdo k rdik ;f pOfxYJ urBmvH;k qdik &f m
jzpfpOfxw J iG f yg0ifIaeayonf? ,ae@ umvonf 'Dru k d a&pDpepf xGe;f um;jyef@ymG ;r_a=umifh
tm%m&Sipf epfrsm; usq;kH ysupf ;D ae=u aom urBmo h rdik ;f .pmrsuEf mS yifjzpfonf?
bmoma&;/ trsKd ;om;a&;ESifh pepfwckudktajcjyKum wnfaqmufjyD;
ppfvufeuftm;ud;k jzifh vlom;tcsi;f csi;f vdrv f nf/ zdEySd /f tjrwfxw k f tkycf sKyaf eaom
tm%m&Siw f @kd . csKyf+ird ;f ysuo f Ok ;f &m/ ajymif;vJ&m umv[kyif uAŠn;f xd;k csif ygonf?
,ae@ urBmah jray:wGif t"rRuef@owf/ zdEydS af oG;cGJ tkycf sKyfaejcif;rsm;udk vGwv f yfr/_
wef;wlru _ kd vdv k m;jrwfE;kd aom vlom;wd@k oufqikd &f ma'o toD;oD;wGif vrf;ray:rsm;Y
pk&;Hk a&muf&+dS y;D tm%m&Siw f @kd tm; &ifqikd q f ENjy uef@uu G uf m jzKwcf sae=u+yjD zpfonf?
Edik if aH &;onf ae@pOf}uHKawG@ &ifqikd af e=u&aom vlru _ pd t P 00yifjzpfonf?
awmfveS af &;onf vlw@kd ae@pOf }uHKawG@ &ifqikd af e=u&aom vlru _ pd t P 00[kqakd om
Edik if aH &;. rw&m;r_tpkpu k kd azgux f u
G af jymif;vJypfaom/ acszsuw f eG ;f vSeaf om jzpfpOf/
jzpf&yfyifjzpfonf?
vlw@kd onf vl@usi0hf wfrsm;jzifh ae=u&onf? od@k rS vlyo D +yD;/ vl@avmu
+idrf;csrf; om,m0ajymrnfjzpfonf? xdkvl@usifh0wfrsmudk azgufzsufusL;vGef+yD;
&yfwnfaexdkif=uv#if vl@ywf0ef;usif avmu ysufpD;.? urBmajrtEHS@ tajccs
aexdik af omvlw@kd onf tom;ta&mif/ vlrsKd ;pk/ vdif uGjJ ym;jcm;em;apumrl vlom;
rsm; yifjzpfonf? ae&ma'ouGjJ ym;r_tay: vlom;wd@k onf umva'oay: tajccH+y;D
vl @ usif h 0 wf p nf ; urf ; / ,Of a us;r_ tpOf t vm toD o D ; &S d = u.? xd k @ a=umif h
acwfwikd ;f acwfwikd ;f ajymif;vJra_ y:rlwnf+y;D pepfrsm;onfvnf; ay:aygucf &hJ ay onf?
vlaer_pepfrsm; &Scd =hJ u.?
xdak cwfpepfrsm;Y todOm%fynm rzG@H +zKd ;ao;aom umvwGif vlw@kd onf
vltcsi;f csi;f rdrt d wWtusKd ;pD;yGm;udk tajccH+yD; acgi;f yHjk zwf tjrwfxw k /f cGjJ cm;
qufqjH yKrr_ sm;a=umifh vl@b0rsm; epfreG ;f ysupf ;D cJ=h u&.? xd@k a=umifEh ikd if aH &;udk tajccHum
awmfveS af &;aygi;f ajrmufrsm;pGm ay:ayguv f mcJ&h onf?xdak wmfveS af &; ordik ;f jzpfpOfrsm;
wGif rnfonfah wmfveS af &;rS +ird ;f csr;f pGm aoG;rpGe;f yJ/ ol@tusKd ;/ ud, k thf usKd ;ypfy,f/ rdrt d wW
pGe@f cmG cs+y;D ajymif;vJc&hJ onfh awmfveS af &; r&So d avmuf&mS ;cJyh gonf?
tJ'DrSm
uAsm&Gwyf eJG @J uAsmpD;qif;r_
vufzuf&nfqidk f ,Ofaus;r_vnf; &Swd ,f?
tJ'DrSm
u&if';Hk ,dr;f eJ@ zm;pnfoH rwlayr,fh wlc=hJ u
¶k;d &m,Ofaus;r_ tpkt H vif rvSayr,fh vSc=hJ u
"avhx;Hk wrf;pOfvmawG &Sw d ,f? rvkaH yr,fh vkcH =hJ u
r0ayr,fh 0cJ=h u
uGv
J aJG yr,fh wGcJ =hJ u
aygi;f pnf;&if; uGv J JG
uGvJ &JG if; aygi;f pnf;
c&D;twlwo l mG ;cJ=h uwJh
wef;wla&; &Gmav;?
tJ'D&Gmav;aygh
armhuokad wmifbufudk vSr;f vSr;f =unf+h yD;
rnnf;rnL c&D;quf&if;
oHviG cf ufwrf;csi;f ukd t}udr}f udro
f u
D sL;vk@d ?
bd;k wHu
nDv S kd ?h
yGwq
f v
JG u
kd w
f ikd ;f
}udK;wacsmif;wnf;?
ol b
h ufu
*Dwr[kww f hJ b,fawmhrS
*Dwtwk? OD;rn$wb
f ;l ?
&yfaewJh b,fawmhrS
a&wHceG ?f OD;rn$wb
f ;l ?
ud,
k bhf ufu wa,m}udK;tjywfu
emusn;f vnfyif;udk
cHjyif;rSK? vm&pfw,f?
qlnw
H ahJ w; “tcspaf &
pD;ae? quf+yD;wdu
k yf 0JG ifyg“
b,fawmhrS wa,mudk
OD;rn$wb
f ;l ? bDv;l csKd ;vdu
k af yg ?h ?
atmifa0;
azazmf0g&D 25/2011
¡ wyfrawmfacgif;aqmif Adkvf}uD;tkef;ausmfjrifh eJ h ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif;wifarmifOD; wdk hudk owd&jyD;/
'DuAsma&;jzpfomG ;wmyg? ajymcsiw f mu b,fvykd if }uKd ;ay;owfowf/awmfveS af &;uawmh vlvnf;aoroGm;/ pdw"f mwfvnf;
aoroGm;qdkwJh tcsufyg? 'Dae hacwfrsdK;qufopfvli,fawG/ rqvtpdk;& vufxuf (1976)u/}udK;ay;uGyfrsufcHcJh&wJh
'Do&l aJ umif;ESpaf ,mufukd arhrxm;}uapcsifyg ¢
vlwidk ;f uk,
d t
hf vkyuf ,dk vf yk ?f
wpdww f 0rf;xJ &Jabmfpw d &f rdS S ekid rf mS ?
oligemrnftvkyf trSwo f nmawG a&S w h ef;wifae&if
EGm;uGv
J dk u
h sm;uku d w
f mxufq;dk r,f?
bmyJajymajym
b}uD;r_id ;f a&
=uufwtkyu f kd &efjyKr,fq&kd if
a=umifwaumifuv kd nf; z,fwefz,fypf&r,f
tJ'pD um;udk usaemf}udKufw,f?
'Daqmif;ESif;
cifarmifviG f ( jynf )
2011 ck rwfv 2 &uf
twlarG; / twlae
'Dajray:0,f
at;twl yltr#
csp=f u&raygh //
'Dajrudck sp&f if
'Dval wGuckd sp&f if
'Dajr 'Dval wG twGuf
t&m&mudk
ay;qyf=uaygh//
0if;Edkif
Lin Po Yin
[efav;umwGef;
“csw
d rf uvdk h bDueDy0J wf&0wf&”
NNN
urf;em;opfwyifta-umif;
rsdK;jrifhcsdK
olw@kd &JŒawmif;qdrk KS awGukd tpd;k &u jiif;qefvu kd w f hJ tcsed rf mS awmh bke;f awmf}uD;
awGu oydwu f pkd wifvu kd +f yD; vrf;awGay:udk xGuv f m=uw,f? ykcu k LU u tjzpftysu&f ŒJ
owif;eJ@ ABMA &JŒ a=ujimcsuaf wGu bke;f awmf}uD;ausmif;awGe@J 'um/'umrawGqu D kd
jynfyutoHvi$ Xhf meawGuaewqifah um tcsi;f csi;f yg;pyfowif;taeeJ@yg ysŒH ES@H omG ;cJw h ,f?
bke;f awmf}uD;tpktzGŒJ i,fuav;awGu olw@kd &JŒausmif;xdik q f &mawmf}uD;
awGqu D cGijhf yKcsuef @J a&m/ cGijhf yKcsurf &Syd eJ @J yg ay:ayguv f m=uw,f?
a&$0ga&mifawmfveS af &;&JŒ yxrOD;qH;k ae@awGrmS awmhoC H mawmfawGcsn;f (aemufyikd ;f
awmh oDv&Siq f &m}uD;/ q&mav;awG ygyg0if) oD;oef@csw D uf=uw,f?4
od k @ aomf v nf ; wpf c sd K Œaomf v l 0 wf a =umif a wG u yg oH C mawmf a wG & J Œ
4if;wd@k ud, k pf m;tepfemcHtm;xkw=f uwJh vSKyf&mS ;rSK&JŒwGe;f tm;a=umifh oHCmawmfawGxrH mS
csO;f uyf+yD; olw@kd vnf;yg0ifqifEcJG iG u hf kd awmif;cHc=hJ uw,f? nêEd KdS if;nDnw $ w f phJ w
d "f gwaf =umifh
© AP Images/PAPhotos
(yHk 1?? arwWmw&m;twGufqENxkwfazmfjcif;? Ak'bmom0if bkef;awmf}uD; 2aomif;ausmfeJ@ vlxk}uD;wdk@ &efukefwGifcsDwufaeyHk?
23 pufwifbm 2007? bkef;awmf}uD;awGu arwWmbm0emeJ@qdkifwJh Ak'<usrf;pmawGudk &Gwfqdk+yD; jrefrmAdkvfcsKyf}uD;awGudk
olwdk@&JŒjynfolawGcHpm;ae&wJh tcuftcJawGukd oufomatmif aqmif&Gufay;zdk@ awmif;qdkae=uyHkjzpfygw,f?
6
Paolo Sergio Pinheiro, Report of the Special Rapporteur on the Situation of Human
Rights in Myanmar, UN doc.A/HR/6/14 of 7 Dec. 2007,)
bk e f ; awmf } uD ; trsm;tjym;u ,H k = unf w mu ol w d k @ 'D v d k c sD w uf a ewmu
arwWmoufoufjzpf+yD; '%fcwftjypfwifwmrsdK; r[kwfbl;qdkwmyg? 'DqENjyyGJ[m
ay:ay:xif x if v ywJ h Ed k i f i H a &;vS K yf & S m ;rS K rsd K ;qd k w mxuf bmoma&;ud k tajccH w J h
csw
D ufyw
JG pfcjk zpfv@kd yg?)
oHCmawmfrsm; OD;aqmifrSKudk ,lcJh&jcif;&JŒ aemufuG,frS
ta=umif;t&if;cHrsm;
jref r mEd k i f i H [ m 1948ck E S p f r S m vG w f v yf a &;&cJ h + yD ; "eo[m,Ed k i f i H t jzpf r S
EkwfxGufcJhygw,f? zuf'&,f'Drdku&ufwpftpdk;&ay:aygufvmcJhayr,fh t"duuswJh
Edik if aH &;yg0guawmh A[dt k pd;k &xHrmS yJ wnfaeygw,f? ygwED ikd if aH &;eJ@ 0ef}uD;csKyfjzpfwOhJ ;D Ek&ŒJ
vl e nf ; pk v l r sd K ;awG a exd k i f & m jynf e ,f a wG u d k yd k + yD ; awmh E d k i f i H a &;yg0gud k a y;zd k @
pOf ; pm;csif w J h q EN & S d r S K awG t ay:rS m rausreyf j zpf a ewJ h ppf w yf & J Œ rauseyf c suf u
Adv k cf sKyf}uD;ae0if;&JŒ tm%modr;f rSKudk 1962ckEpS rf mS jzpfymG ;apcJw h ,f? aemufyikd ;f rSmawmh
vlenf;pktrsKd ;om;vufeufuikd w f yfawGu ajrjyef@viG jf yifukd 0dik ;f xm;wJh awmifwef;awGay:rSm
wyfrawmfe@J ppfyaJG wGjzpfymG ;cJw,f? 'gayr,fh jrefrmjynfjynfrydik ;f rSmawmh wnf+idraf eqJygy?J
ausmif;om;awG/ tvkyform;awG OD;aqmifwJhqENjyyGJav;awG wpfjcm;tcsdefawGrSm
¶kww f &ufjzpfymG ; ay:aygucf ahJ yr,fh ESpaf ygi;f av;q,fausmf ppfwyf&ŒJ tkycf sKyfrKS atmufrmS
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 39
1988ckEpS ef @J 2007ckEpS af wGrmS yJ }uD;us,w f hJ vlxak wmfveS af &;}uD; 2ckomjzpfymG ;cJw h ,f? 7
2007 ckEpS rf mS awmh1988ckEpS u f vdyk J jyif;xefwhJ pD;yGm;a&;qdik &f m ¶du k cf wfrKS awGa=umifh
umv=umjrifph mG rajymif;rvJwnf&adS ewJh ,d, k iG ;f ysupf ;D aewJh pD;yGm;a&;pepfu qENjyyGaJ wG
jzpfvmatmif wGe;f yd@k ay;wJh tcsuaf wGjzpfvmcJw h ,f? tpd;k &&JŒ jynfov l x l k aumif;pm;
a&;tay:rSm tm¶HkpdkufrSKr&Sdwmu jy\emwpf&yftaeeJ@ eufeuf&SdKif;&SdKif;&Sdaew,f?
use;f rma&;eJ@ ynma&;vdu k ¾awGrmS jrêyEf zHS @kd twGuf &uf&ufpufpufjiif;y,fcaH e&csed rf sKd ;rSm
tpd;k &u aiGa=u;tajrmuftrsm;udk awm}uD;acgiaf cgirf mS +rdKŒawmf opf}uD;wnfaqmufz@kd
twGuf &if;ES;D toH;k csaeovdk ppfvufeufypPn;f awGuv kd nf; tqifjriê whf ifrKS awGvyk af ew,f?
bkef;awmf}uD;awGu rjzpfraevkyfzdk@vdkw,fvdk@ cHpm;rdvmvdk@ rdbrJha*[mawG/
qif;&JwhJ uav;i,fawGtwGuf pmoifausmif;awG/ HIV-AIDS tygt0if a&m*guo k a&;
tpDtrHawGudk olwdk@&JŒausmif;0if;twGif;rSm vkyfudkifay;ae&w,f? bkef;awmf}uD;awGeJ@
vl y k * ~ d K vf a wG u tajctaeawG u d k pd w f y suf + yD ; rcsif h r &J j zpf a e=uwJ h twd k i f ; yJ
wdik ;f jynf&ŒJ taetxm;u wajz;ajz;ydyk +kd yD;qd;k vmayr,fh vltrsm;uawmh wpfcck u k v kd yk zf @kd
tvGeftrif;a=umufvef@ae=uqJyJ?1998 eJ@ 2007 ESpfckpvHk;rSmawmh (1988ckESpfu
ausmif;om;awGtay:rSmeJ@ 2007ckESpfu bkef;awmf}uD;awGtay:rSm) tm%mydkifawG&JŒ
vufrcHEdkifp&m t=urf;zufjyKrlrSKawGu jynfolawG&JŒa=umufpdwfawGudk ab;z,f+yD;
jyefvnfawmfveS zf @kd twGuf tpysKd ;ay;vdu k wf hJ tcsujf zpfvmygw,f?
jzpfpOfEpS cf pk vH;k rSm wuf=uGvKS yf&mS ;olawG pkzŒJG xm;wJh tpktzGŒJ i,fuav;awGu
olw@kd xuftoufy}kd u;D wJh t&ifrsKd ;qufwuf=uv G KS y&f mS ;ol}u;D rsm;udk enf;vrf;tajrmuftjrm;
eJ@ qufoG,fcJh+yD; vlxk}uD;udk pnf;¶Hk;vmapr,fh tpysdK;rSKudk apmifhqdkif;aecJh=uw,f?
jrefrmjynfrmS u wjcm;Edik if aH wGrmS vdyk J ausmif;om;awGu a,bk,stm;jzifh OD;aqmifrKS udk
&,l=uw,f? 1988 eJ@ 2007 ESpcf pk vH;k rSm ausmif;om;awGu qef@usirf KS ukd pwif+y;D aemufyikd ;f rSm
oHCmawGu vGwaf ewJah e&mawGukd jznfw h ,f/ olw@kd&ŒJ 'um 'umrawGtay:=oZmoufa&muf
rKS udk toH;k csapw,f? 1988ckEpS w f ek ;f uawmh bke;f awmf}uD;awGu +rdKŒawmfa[mif;jzpfwhJ
&efuek rf mS awmh }uD;us,w f thJ cef;u¾uaeyg0ifrKS r&Scd ahJ yr,fh 'kw, d t}uD;qH;k +rdKŒawmfjzpfwhJ
rE aW v;eJ@ wjcm;+rdKŒi,fav;awGrmS awmh ausmif;om;awG/ a'ocH wuf=uGvKS yf&mS ;olawGe@J
twl qENjyyGaJ wGudk OD;aqmifqifEcJG =hJ uw,f? 2007ckEpS rf mS =uawmh 88rsKd ;qufausmif;om;
rsm;tzG J Œ &J Œ acgif ; aqmif a wG tzrf ; qD ; cH & csd e f r S m yd k + yD ; awmh E d k i f i H a &;tod t jrif & d S w J h
bke;f awmf}uD;awGu =um;0ifvKS yf&mS ;zd@k qH;k jzwfc=hJ uw,f?
qifajczH;k awGrmS oDwif;oH;k ae=uwJh oufawmf20ESpef @J 45=um;u oHCmawGtrsm;
tjym;u 4if;oHCmawGe@J yl;aygi;f cJ=h uw,f? jrefrmEdik if u H Ak'b
< mom bke;f awmf}uD;awGxu J
tvGeef nf;wJh ta&twGuavmufyJ wjcm;aom Edik if aH wGrmS bke;f awmf}uD;awGu jynfo@l
awmf v S e f a &;vS K yf & S m ;rS K awG r S m yg0if = uw,f q d k w J h t a=umif ; ud k od = uw,f ?
wpfyg;rSrodwmrsKd ;awmif jzpfEikd w f ,f? 'gayr,fh tm;vH;k odxm;wJt h csuu f vGwv f yfa&;
40 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
}udK;yrf;pOfumvupvd@k aemufyikd ;f tcsed af wGtxd jynfwiG ;f u vlxak wmfveS af &;vSKyf&mS ;rSK
awGrmS oHCmawmfawGu ordik ;f 0ifwt hJ xd yg0ifc=hJ uw,fqwkd myJ? Ak'b
< momtay: ouf0if,kH
=unfrKS udk umuG,zf @kd e@J vlx&k ŒJ cHpm;ae&wJh 'kuaQ wGukd pOf;pm;rdwmu tjrJwapt"duuswhJ
pdw"f gwjf rêiw
hf ifa&; ta=umif;tcsujf zpfv@kd aew,f?
7
For an overview of contemporary political issues in Burma. see David I² Steinberg,
Burma: The State of Myanmar (Washington DC:Georgetown University Press,
2001). For an engaging historical account˜ see Thant Myint U, The River of Lost
Footsteps: Histories of Burma. (New York: Farrar, Straus, & Girou», 2006).
2007vlxq k ENjyyG}J u;D rSm yg0ifcwhJ hJ oHCmawmftrsm;pk[m olw@kd ynmoif=um;&meJ@
avhvmqnf;yl;&mjzpfwhJ pmoifausmif;wdu k af wGuae vm=uwmjzpfw,f? tcsKd Œaom
OD;aqmifpnf;¶H;k olawGu 1988ckEpf vlxv k KS y&f mS ;rSKrmS yg0ifcw hJ ma=umifrh @kd v@kd yjJ zpfjzpf/ 'grrS [kwf
1990rSm ppfwyfukd qef@usicf w hJ hJ bmoma&;oydwaf =umifyh jJ zpfjzpfEpS &f n S v f rsm; tusO;f us
cHxm;&zl;olawGjzpfw,f? 90jynfEh pS o f ydw[ f m ppfwyfu rE aW v;+rKd ŒrSmjyKvyk rf ,fh 8av;vH;k ESpf
ESpfjynfhESpfywfvnf trSww&jynfol@qENjyyGJtwGuf pnf;¶Hk;vSKHaqmfaewJh oHCmawGeJ@
ausmif ; om;awG u d k t=urf ; zuf E S d r f e if ; cJ h + yD ; wJ h a emuf y d k i f ; rS m jzpf y G m ;cJ h w mjzpf w ,f ?
axmifusaepOfrmS yJ tcsKd ŒaomoHCmawG[m 88rsKd ;qufwuf=uGvKS yf&mS ;olawGe@J &if;ES;D
cifrifrKS &Scd =hJ uw,f?
tcsKd Œaom &[ef;ysKd acgi;f aqmifawGu vl@tcGit hf a&;/ 'Dru
kd a&pDe@J t=urf;rzuf
wH@k jyefvKS yf&mS ;rSKawG ta=umif;udk wuf=uGvKS yf&mS ;olawGe@J xdawGŒrSKawGqu D wqifjh zpfap/
udk,fwdkifavhvmoif,lrSKuaejzpfap oif,lcJh=uw,f? vrf;awGay:rSm OD;aqmifcJh=uwJh
bke;f awmf}u;D tcsKd Œuawmh Edik if aH &;aemufcb H mqdb k mrSr&Syd eJ @J BBCwd@k jynfya&mufowif;Xme
awGw@kd u xkwv f i$ whf thJ oHvi$ chf suaf wGuo kd m &Hzef&cH gem;axmifz;l =uwmjzpfw,f? omrmef
bkef;awmf}uD;awGudkawmifrSyJ pnf;¶Hk;EdkifcJhw,f? oHCmawmfwpfyg;u tckvdkrdef@w,f?
“usef;rma&;/ ynma&;/ bmoma&;eJ@ EdkifiHa&;qdkwmawGu tm;vHk;qufpyfaew,f?
'gawGuckd x JG w k v f @kd r&Edik bf ;l ?” ( Interview˜ 28 Jan. 2008.)
8 8
“pdwfysufp&maumif;wJh
wdkif;jynf&JŒa&SŒrwdk;om
aemufrqkyo f m jzpfaewJh
EdkifiHa&;tajctaeu
wuf=uGvSKyf&Sm;olrsm;eJ@
bkef;awmf}uD;awGudk
wpfcck u k kd rqdik ;f rwGvyk zf @kd
vkdtyfaew,fvdk@ jrifvmapw,f”
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 41
© AFP/Stringer/Getty Images
(yHk 2?? vl0wfa=umifrsm;&JŒ qENxkwfazmfyGJrS pD;yGm;a&;qdkif&m awmif;qdkcsuf? Ak'<bmom0ifoHCmawmf
awG&JŒ &efukef+rdKŒvrf;awGay:rSm qENjyyGJukd axmufcH=uolrsm;? 25 pufwifbm 2007? jyif;xefwif;usyfwJh
jrefrmppfacgif;aqmifawG&JŒ owday;csufudk qef@ usif+ yD;jyKvkyfwJh tpdk;&qef@ usifa&;qENj yyGJrsm;?
'gu}uD ; us,f w J h j ynf o l v l x k & J Œ ppf a cgif ; aqmif a wG e J @ 4if ; wd k @ &J Œ wif ; usyf w J h c sKyf c s,f r S K awG u d k
tm%mzDqefrSKjyKvkyfwJhae@awGxJu wpfae@yg? acgif;pD;pmwef;udk udkifaqmifvmwJh vli,fawG&JŒ
taemufuyfvsufuae csDwufqENjyolawGu Oya'jyifytzGJŒtpnf;jzpfwJh All Burma Federation
of Students Unions tzJGŒ&JŒtvHudkudkif+yD; csDwufvmwmjzpfygw,f? 'DtzGJŒtpnf;[mqdk&if
wuf = uG v S K yf & S m ;ol rsd K ;quf o pf a usmif ; om;awG e J @ jyef v nf z G J Œ pnf ; xm;wJ h tzG J Œ jzpf + yD ;
vGwfvyvSKyf&Sm;rSKrSmyg0ifcJhwJh ordkif;a=umif;udk tajccHxm;wJhtzGJŒjzpfygw,f?)
pdwfysufp&maumif;wJh wdkif;jynf&JŒa&SŒrwdk;omaemufrqkyfom jzpfaewJh
Edik if aH &;tajctaeu wuf=uv G KS yf&mS ;olrsm;eJ@bek ;f awmf}u;D awGukd wpfcck u k kd rqdik ;f rwGvyk zf @kd
vkt d yfaew,fv@kd jrifvmapw,f?
1988 jynfvHk;usGwfvlxktHk=uGrSK}uD; ysufoHk;oGm;+yD;wJhtcsdefrSm tpdk;&u
jynfoludkacsG;odyfzdk@ enf;vrf;&SmwJhtaeeJ@ 1990rSm taxGaxGa&G;aumufyGJudk usif;y
ay;cJw h ,f? atmifqef;pk=unfu trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzGŒJ csKyf(NLD) &JŒacgi;f aqmifjzpfvm+yD;
tpd;k &&JŒygwu D kd tjywftowftEdik &f cJah yr,fv@kd tpk;d &uawmh tm%mudv k aJG jymif;ay;zd@k
jiif;qefcJhw,f? zGJŒpnf;yHktajccHOya'topfudk t&ifa&;qGJ&r,fvdk@ ta=umif;jy+yD;
zGŒJ pnf;tajccHOya'rSmyg0ifr,fh tcsut f vufawGudk a&;qGzJ @kd twGuf tpd;k &uwif;usypf mG
csKyfudkifxm;wJh trsdK;om;nDvmcHudk usif;yay;cJhw,f? 'Dtcsufu 1993uae+yD;awmh
2007ckEpS t f xd pkpak ygi;f (14) ESp=fumcJw h ,f? Edik if wH um&JŒ a0zefrKS udk a&Smif&mS ;zd@k twGuf
tpdk;&u jrefrmjynftwGufrSefuefwJh +idrf;csrf;rSK&SdwJh 'Drdkua&pDqDodk@oGm;aeygw,fvdk@
ta=umuftuefajymqkad eayr,fh wu,fwrf;rSm Adv k cf sKyf}uD;awGtaeeJ@ &mxl;uqif;ay;zd@k
&nf&, G &f if;vH;k 0r&Scd b
hJ ;l ? 'DumvwpfavSsmufv;kH rSm atmifqef;pk=unftaeeJ@ aetdrt f us,f
csKyfuscaH e&ygw,f?
wpfcsed wf nf;rSmyJ tm%mydik af wGu NLD &JŒenf;pepfyikd u f ikd w
f ,
G o
f al wGukd pepfwus
axmifoGif;tusOf;cswmawGvkyfcJhovdk ygwD0ifawGudkvnf; ygwDuae EkwfxGufzdk@
+cdr;f ajcmufwmrsKd ;awG vkycf yhJ gw,f? use&f adS ecJw h hJ NLD acgi;f aqmifyikd ;f u ygwu D wkd &m;
0if&yfwnfEdkifaezdk@udk tm¶Hkxm;vkyfudkifae&+yD;awmh wuf=uGvSKyf&Sm;olawGeJ@twlwuG
yl;aygi;f +yD; vrf;ay:udx k u G zf @kd wHŒk qdik ;f aecJ=h uw,f? 2007 ckEpS rf mS awmh NLD wdik ;f tzGŒJ awGu
vli,fawG[m bke;f awmf}uD;awGu ryg0ifvmcifrmS udyk J qENjyyGaJ wGrmS vSKyf&mS ;=uzd@k qH;k jzwf
csucf sc=hJ uw,f?
qufvufaz: jyygrnf?
(www.dawnmanhon.com rS &,lygonf?)
42 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 43
tpd;k &
w_yHKwrvHk;twGufqdk
tck qef&iS u
f =
enf;awmifenf;ao;w,f a&$jynfp;kd
rd;k rctifwmeufrS
vuf&Sdtajctaet& etz tay: csrSwfxm;wJh Sanction udk r&kyfodrf;zdk@
axmufcyH gw,f?
ydrk x
kd ad &muf jyif;xef jywfom;wJh Sanction udk xyfrw
H ;kd jrSizhf @kd awmif;qdyk gw,f?
'Dvkd axmufcH awmif;qd&k jcif; ta=umif;rsm;rSm -
1? ppftpdk;&rwdkifrD tajctae
ppftpd;k &rsm; rwdik rf u
D z²q²y²v eJ@ y²x²p t&yfom;tpd;k &rsm; vufxufrsm;rSm
b,fEikd if u H rS jrefrmEdik if t
H ay: pD;yGm;a&;ydwq f @kd '%fcwfwmr&Scd yhJ g? tvm;wltrd ef ;D csi;f
xdik ;f Edik if /H tdE,dN pwJEh ikd if aH wGuv kd nf; Sanction vkyw f mr&Scd yhJ g? bma=umifv h qJ akd wmh
Oya'pd;k rd;k r_&+dS yD;/ tpd;k &u jynfov l x l uk kd Oya'rJh Edik x
hf ufp;D eif; vkyw f mrsKd ;r&Svd @kd jzpfygw,f?
tm&SEikd if rH sm;teuf jrefrmEdik if [ H m pHwifavmufatmif bufpw kH ;kd wufaewJh
EdkifiHjzpfygw,f? txl;ojzifh tm&Spyg;usD vdk@awmif tr$rf;wifjcif;cH&ygw,f? qefpyg;
txGurf sm;ovdk jynfywify@kd a&mif;csrv _ nf; trsm;qH;k Edik if H jzpfcyhJ gw,f? 'ga=umifh urBmrSm
jrefrm&,fv@kd vufraxmif 0if=h uGm;Edik cf yhJ gw,f?
'gayrJh ppftm%m&Sif Adv k cf sKyfae0if; wufvmwJt h cg jynfoyl ikd f t=udr=f udro f rd ;f cJh
wJt h wGuaf =umifh tbufbufu pwifqw k ,f wk v f m+y;D w&kw/f xdik ;f / tdE, dN pwJt h rd ef ;D csi;f
Edik if aH wGuakd wmif rScD &kd wJt
h ajctae qdu
k af &mufc&hJ ygw,f?
2? Adv
k cf sKyfae0if; vufxuf
Adv
k cf sKyfae0if; vufxufrmS urBmb
h %fukd ay;qyfz@kd ta=uG;a[mif; tar&duef
a':vmoef;(300)udk ray;qyfvdk@ a=uG;opfray;awmhyJ/ 1987 u p+yD; urBmhb%fu
44 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
tultnDawG &yfpcJ yhJ gw,f? ('DAb GD /D 31-Zefe0g&D 2010) tJ'aD emufyikd ;f rSm tm&SzŒHG +zdK;a&;
b%f(ADB)/ EdkifiHwumaiGa=u;&efyHkaiGtzGJŒ(IMF) ²² pwJh aiGa=u;tzGJŒ tpnf;awGuyg
jrefrmEdik if u
H kd aiGa=u;tultnDawG &yfpcJ =hJ uygw,f?
Adv
k cf sKyfae0if; vufxufrmS Edik if w
H umb%fawGqu D aiGa=u;axmufyrhH r_ &wmeJ@
1987 ckEpS /f 'DZifbmv(11)&uf ae@rSm urBmt h qif;&Jq;kH Edik if t
H jzpf owfrw
S cf &H wmuvGvJ @kd
wjcm; bmrSx;l xl;jcm;jcm;rjzpfcyhJ g?
3? e0w/ etz vufxuf
'gayrJh e0w/ etz ppftpd;k &rsm;vufxufrmS Edik if w H um&JŒ oHwreftqifah vsmh
cscH&wm/ pD;yGm;a&; ydwfqdk@cH&wm/ ppfacgif;aqmifawG jynf0ifcGifh ADZmydwfcH&wm/
EdkifiHjcm;b%fawGrSm vSsdKŒ0SuftyfESHxm;wJh aiGa=u;eJ@olwkd@ ydkifqdkifr_awG ydwfqdk@cH&wm/
ukvor*~&;kH csKyfrmS / vl@tcGit hf a&;aumifprD mS Edik if w H um&JŒ jypfwifu&hJ ŒJ &_wcf sjcif; cH&wmawG
jzpfvmcJyh gw,f? taemufEikd if aH wG&ŒJ vlom;csi;f pmemr_tultnD rSvv JG @kd usef aiGa=u;/
usrG ;f usirf q _ ikd &f menf;ynm pwmawG jzwfawmufjcif; cH&ygw,f?
'gt
h jyif 'Dppftpd;k &vufxufawGrmS wcgrrS =um;zl; r=uHKzl;wJh uav;ppfom;
t"rRpkaqmif;wm/ vlukeful;wm/ jynfe,frsm;&Sd trsdK;orD;rsm;udk a'ocHppfwyfu
wpfa,mufcsi;f a&m/ tkypf v k u kd yf g rk'rd ;f usiw
hf m/ tdref ;D csi;f Edik if aH wG&dS 'kuo Q nfpcef;awGrmS
jrefrm'kuo Q nfawG ode;f eJŒcs+D yD; a&muf&adS e=uwmawG jzpfae=uygw,f?
tqd;k qH;k u 'Dppftpd;k &awG&ŒJ Edik if aH wmft=uD;tuJe@J aumifp0D ifawG/ tm%mydik f
=uD;i,fawG[m Edik if yH ikd f o,HZmw eJ@ Edik if aH wmfb¾maiGawGukd tkypf v k u
kd cf ;kd 0Su+f yD;
Edik if jH cm;b%fawGrmS vSsKd Œ0Sut f yfEx HS m;=uwm awG&,f/ jcpm;wmawG&,f/ aumifp0D ifawG/
rdom;pk/ aqGrsdK;awG/ olwdk@eJ@ eD;pyfolawG[m pD;yGm;a&; vkyfief;=uD;i,f awG/ pDrHudef;
vkyfief;awGudk vuf0g;=uD;tkyf *kwfaoG;pkyfae=uwmawG&,f/ EdkifiHawmfb¾maiGudk
cGaJ 0oH;k pG&J mrSm bwf*su&f ŒJ xuf0ufcef@ udk ppfwyftwGuo f ;kH pGaJ ewmawG&,f ²² ponfw@kd
a=umifh wdik ;f jynfvnf;rG/J jynfoal wGvnf; qif;&J'u k aQ &muf=u&wmawG jzpfaeygw,f?
4? yGpJ m;a&SŒae trwfawG
'gayrJh ppftm%m&Siaf wG&ŒJ yGpJ m;a&SŒaetrwfawGu Sanction jzpfay:apwJh
tajccHta=umif;&if;awG/ ppftm%m&SifawGeJ@ olwdk@todkif;t0dkif;u cdk;0Sufwm/
jcpm;wmawG/pD;yGm;a&;udk vuf0g;=uD;tkyfacgif;yHkjzwf/ tjrwf=uD;pm; ²² pwmawGudk
vH;k 0rajymyJ Sanction a=umifvh @kd om rsuaf phrwdS +f yD;/ etz t}udKufvu
kd +f yD; yGpJ m;vkyf
aewmuawmh pdwrf aumif;p&mygy?J
6? Sanction &kyo
f rd ;f ygu jzpfay:vmr,fh tusKd ;quf
tu,fI etz ppftpd;k &u “vlŒtcGit hf a&;csKd ;azmufrr_ sm; ” udrk avSsmch sy/J
od@k r[kwf r&yfpyJ J Edik if w H umu csrw S x f m;wJh Sanction &kyo f rd ;f vdu
k yf gu -
(u)etz aumifpD OuUÏ/ aumifpt D zGŒJ 0ifawG ESihf Edik if aH wmftm%mydik f =uD;i,fawG
[m Edik if aH wmfb¾meJ@ o,HZmwawGukd -
1? ckxufy+kd yD; cd;k 0Supf ak qmif;=uvdrrhf ,f? ckxufy+kd yD; csr;f om=uG,0f =ur,f?
2? ckxufy+kd yD; tm%mcsKyfuikd =f ur,f?
3? ckxufy+kd yD; jynfov l x l u k kd zdEydS =f ur,f?
4? tm%mydik f =uD;i,fawG[m tcsi;f csi;f a&m/ jynfoal wGuykd g ckxufy+kd yD; acgi;f yHjk zwf/
jcpm;=uvdrfhr,f? (tJ'DtcgrSm b,folŒudkrS vlxifrSmr[kwfovdk b,fEdkifiHudkrSvnf;
*&kpu kd rf mS r[kw?f )
(c)etz ppfbuf/ t&yfbufrS tr_xrf;t&mxrf;awGu omrefjynfoal wGtay: -
1? ckxufy+kd yD;acgi;f yHjk zwf tjrwfpm;/ jcpm;r_awG yGm;rsm;vmr,f
2? ckxufy+kd yD; Edik xhf ufp;D eif;vkyv f mr,f?
(*)wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pkrsm;tygt0if omrefjynfov l x l k w&yfv;kH -
1? ckxufy+kd yD; “vl@tcGit hf a&;” csKd ;azmufc&H r,f?
2? ckxufy+kd yD; qif;&J'u k aQ &muf=u&r,f?
3? ckxufy+kd yD; tusiphf m&dwaW wG ,k, d iG ;f ysupf ;D vmr,f?
4? ckxufy+kd yD; vluek u f ;l cH&r_rsm;vmr,f?
5? ckxufy+kd yD; tusO;f om;/ t&yfom;awG acsmqGrJ /_ ay:wmqGrJ _ eJ@ uav;ppfom;tjzpf
zrf;qD;cH&r_ awGrsm;vmr,f?
46 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
6?ckxufy+kd yD; vdrn f m/ vk,uf/ cd;k 0Su/f owfjzwfra_ wG rsm;vmr,f? (Sanction
r&kyo f rd ;f rDuawmif etz aumifp0D if=uD;awG ud, k w
f ikd u
f ypPn;f ,l/ vlowfvyk af ew,f?
wuUov kd &f yd o f mvrf;u 5 avmif;+ydKif ypPn;f ,lvo l wfru _ =kd unfyh g? tjcm;rodwmawG
trsm;=uD;&Sad o;w,f?)
7? ckxufy+kd yD; ynmrJv h w l ef;pm; eJŒ bGŒJ &ynmrJah wG rsm;vmr,f?
8? ckxufy+kd yD; a&m*ga0'emonfawG rsm;vmr,f?
(C) aemufqHk;rSm NLD OD;0if;wif ajymovdk jrefrmEdkifiHrSm xm;p&mr&SdwJhvl eJŒ
pm;p&mr&Sw d v hJ l [lI vl 2 rsKd ; jzpfomG ;vdrrhf ,f? ( 19-Zefe0g&D 2011/ AGt D akd teJŒ OD;0if;wif
wd@k ar;jref;cef;)
bma=umif h 'D v d k a jym&vJ q d k & if tar&d u ef / tD ; ,l ; eJ @ tjcm;Ed k i f i H r sm;u
“vlŒtcGit hf a&;”csKd ;azmufaewJh ppftpd;k &udk pD;yGm;a&;ydwq f @kd aewmawmifrS vlŒtcGit hf a&;
csd K ;azmuf r _ a wG ravS s mh c swJ h t jyif wd k ; wd k ; vd k @ awmif csd K ;azmuf a ewmud k rsuf 0 g;
xifxifawGŒjrifae&wma=umifjh zpfw,f? tckavmavmq,frmS vnf; csKd ;azmufvsS u&f adS e
ygw,f? Sanction &kyo f rd ;f a&;/ r&kyo f rd ;f a&;tajctwifjzpfaecsed rf mS vlŒtcGit hf a&;udk
enf;rsKd ;pHek @J csKd ;azmufaeyHu k kd =unfyh g?
(1) u&ifejD ynf/ z&lq+kd rdKŒe,frmS wyfpx JG m;wJh cr& (531) eJ@ cr& (428) wd@k @u
aus;&Gmvlxu k akd c:+yD; u&ifeD wyfrawmf&ŒJ v_y&f mS ;r_owif;udk ae@wdik ;f yHrk eS af y;yd@k cdik ;f w,f?
owif;oGm;yd@k wikd ;f ppfwyftwGuf =uufwpfaumif(od@k )t&ufwpfv;kH (od@k ) [if;wpfcck , k o l mG ;
&w,f? owif;yd@k &efysuu f u G o f ul kd ppfwyftwGuf a&cyfcikd ;f w,f/ &dumQ o,fcikd ;f w,f?
(uE mW &0wDwikd ;f rf/ 21-Zefe0g&D 2011)
(2) weoFm&Dwikd ;f / xm;0,f+rdKŒ av,mOfuiG ;f teD; tdraf jc 1400/ vlO;D a& 8000
cef@&Sd ta&SŒjyif&mG udk c,u OuUÏ u =udKwifta=umif;r=um;/ avsmaf =u;ray;yJ azazmf0g&D
1 &ufae@up+yD; &GmeJ@ 10 rdik f ausmaf 0;wJh ae&mudk tm%moH;k +yD; twif;t"rR a&$Œajymif;
cdkif;a=umif;?
aemufwpfcu k xm;0,f+rdKŒ/ uarsmuif;wHwm; teD;/ Oc&H&yfuu G rf mS +rdKŒopfw;kd
csŒJ zd@k qdu k m v,f{u 1000 ausmef @J O,smOfjcHrsm;udk avsmaf =u;ray;yJ c,u eJŒ r,u
wd@k yl;aygi;f +yD; odr;f ,la=umif; od&ygw,f? (&d;k r-3/ 9-azaz:0g&D 2011)
(3) &Sr;f jynfajrmufyikd ;f / ausmufr+J rdKŒe,f/ aemifwed ;f eJ@ awmif;pvpf aus;&Gmtkypf k
rsm;&Sd &Gmom;rsm;ydik f v,fajr {u 1300 cef@ udk a'otm%mydik rf sm;u ,ckvqef;ydik ;f
twGi;f rSm odr;f ,la=umif; od&ygw,f? (oSsr;f oHawmfqif/h 10-azaz:0g&D 2011)
(4) &Sr;f jynfe,f/ vJcsm;+rdKŒ eJ@ erf[ h ;l z&m;xrfh =um;/ (16) rdik cf ef@ a0;wJh um;vrf;
wavsmuf&dS +cHKEG,jf rufyifrsm;udk ikww f ykd gruseaf tmif cv& (64) eJ@ pdik ;f xG,/hf umvdew f
wd@k &JŒ jynfoŒl ppftzGŒJ wd@k u t"rR&iS ;f vif;cdik ;f a=umif;? um;vrf;wavsmuf&dS em;yGt J yk pf k eJ@
[dik ;f vdik t f yk pf k rsm;rSmaexdik w f hJ &Gmom;rsm;u vrf;ab;0J,mESpb f ufv;kH udk ckwx f iG ;f &Si;f vif;
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 47
ay;&wJt h jyif/ &dumQ udyk g qufo&a=umif; od&ygw,f? (oSsr;f oHawmfqif/h 15-azaz:0g&D 2011)
(5) aejynfawmf tjrefum;vrf;r=uD;ab;&Sd ,mOf&yfem;pcef;teD;rSm &Jpcef;eJ@
pm;aomufqdkifrsm; wdk;csJŒzdk@v,fa0;jrdKŒe,f/ 'dk;EG,f&Gm awmifolrdom;pk (23) pkukd
ae&mpm;ay;+yD; z,fcikd ;f a=umif;/ rdom;pk (14) pku ol@ae&m[m a&&Snt f ajccsaexdik &f ef
roif h a wmf w J h t wG u f jrd K Œopf p D r H u d e f ; trS w f ( 920) twG i f ; csay;&ef awmif ; qd k & m
oufqikd &f murvdu k af vsma=umif;/ ol@rod m;pkrsm;u olw@kd awmif;qdw k ahJ e&mr&I ajymif;a&$Œ
ay;&ef jiif;qdkr_a=umifh aqmufvkyfa&;0ef=uD;Xme&JŒ w&m;pGJcHae&a=umif; od&ygw,f?
(tmtufzaf t/ bDbpD /D 15-azaz:0g&D 2011)
txufazmfjyyg om"u (5) ck [m Sanction &kyfodrf;a&;/ r&kyfodrf;a&;
wurBmvHk;eD;eD; yGufavm&dkuf aecsdefrSmawmif ppftpdk;&&JŒ &J&Jwif;wif;csdK;azmufaewJh
vlŒtcGit hf a&;awG jzpfygw,f?
taemufEdkifiHawGu jrefrmppftpdk;&tay: Sanction rcsrSwfcifuvnf;
jynfolawG[m enf;rsdK;pHkeJ@ vlŒtcGifhta&;csdK;azmufcH&w,f? Sanction csrSwfvnf;
csdK;azmufr_ avsmhenf;roGm;wJhtjyif ydkrdkrsm;jym;vmw,f? avmavmq,f Sanction
&kyo f rd ;f a&;/ r&kyo f rd ;f a&; yGuaf vm&du
k af ecsed t f wGi;f rSmawmif vlŒtcGit hf a&;udk enf;rsKd ;pHek @J
qufvufcsKd ;azmufae&if Sanction &kyo f rd ;f vdu
k yf gu 'Dxuftqaygi;f rsm;pGm ydq k ;kd oGm;
r,fqw kd m &J&=J uD;ajym&Jygw,f?
'gah =umifh etz bufu jynfoal wGtay: vlŒtcGit hf a&;csKd ;azmufr_ r&yfprJ csi;f /
csrw S +f y;D om; Sanction awGukd vH;k 0avSsmch s ray;zd@k eJ@ r&kyo f rd ;f zd@k axmufcw H t
hJ jyif/ 'Dxuf
ydrk x
kd ad &muf/ jyif;xef/ jywfom; wJh Sanction awGukd wd;k jrêichf srw S zf @kd awmif;qdt k yfygw,f?
a&$jynfp;kd
2011 ckESpf/ azaz:0g&Dv (23) &uf?
“zdwfac:tyfygonf”
EdkifiHa&;/vlra+ &;/pD;yGg;a&;tawG;tjrif aqmif;yg;rsm;
a0zefa&; aqmif;yg;rsm;
uAsm/0wˆKwdk/umwGef;/yef;csD rsm;udk
rnfolrqdk vGwfvyfpGm ay;ydk hEdkifygonf//
pmrlrsm;udk(15)&ufae h
aemufqHk;xm;jyD; ay;ydkŒ }uyg&ef
arwWm&yfct H yfygonf//
48 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
OD;0if;wifeJ h ar;cGe;f rsm;
azazmf0g&D 19/ 2011
Edik if aH wmfu,
dk w
f ikd u
f
tMurf;zuform;
jzpfaejyDvm;? rd;k rc
'Dwywf q&mOD;0if;wife@J qkaH wG@pum;ajymjzpfwt hJ cgrmS t"duar;jzpf ajymjzpf
wmuawmh a':atmifqef;pk=unfeJ@ tifeft,f'Dudk ppftpkd;&tmabmf owif;pmrsm;
uaejyD;awmh a=uuGzJ , G f Zmwford ;f eJ@ =uKH&vdrrhf ,fv@kd w&m;0ifjcdr;f ajcmufvu kd w f m &,f/
pD ; yG m ;a&;yd w f q d k @ r_ r sm;eJ @ ywf o uf w J h oabmxm;rS m a':atmif q ef ; pk = unf e J @
tifet f ,f'yD gwu D kd jypfwifa0zefajymqdv k mwmawGe@J ywfoufjy;D ar;jref;jzpfcw hJ m jzpfyg w,f?
'Dv 13/ 14/ u pjyD;awmh ppftpkd;&owif;pmawGuaejyD;awmh tifeft,f'D&Jh
qef&Siftay: oabmxm;eJ@ ywfoufjyD; jyefvSef a0zefwdkufcdkufwJh aqmif;yg;awG
xnfhvmw,f? tJ'DtxJrSm pD;yGm;a&;ydwfqdk@r_tay:rSm jyefvSefjyD; ajymqdkaqG;aEG;
a0zef&efawG@aewmawGtjyifudk xl;xl;jcm;jcm; bmudk xnfhajymvmovJqdkawmh
'Dvrkd sL;d ppftpk;d &udk qef@usiw f hJ oabmxm;&Sw d hJ a':pke@J tifet
f ,f'yD gw[ D m ordik ;f ed*;Hk csKyrf ,f/
EdkifiHa&;usqkH;r,fvdk@ jcdrf;ajcmufwJh pum;udk ajymw,f? 'ghtjyif t*Fvdyf bmomeJ@
xkwfwJhowif;pmrSmawhm a':pkudk t*FvdyfbmomeJ@ wdwdusus jywfjywfom;om;udk
touftEœ&m,fe@J =uKH&r,f/ a=uuG,zf , G f Zmwford ;f eJ@ Zmwford ;f rvS jzpfvrd rhf ,fv@kd udk
ajymifajymifwif;wif; ajymvdu k w f ,f? twdtus pum;vk;H u She will meet her tragic
end vd k @ ajymvd k u f w ,f ? 'geJ @ ywf o uf j yD ; usaemf w d k @ u bmjrif o vJ q d k a wmh
vufeufudkifxm;wJh ppftpkd;&u ppftm%mydkifawGu vufeufrJhwJh EdkifiHa&;ygwDeJ@
EdkifiHa&;acgif;aqmifawGudk t=urf;zufr,f/ &efrlr,fvdk@ ajymvdkufw,fvdk@ jrifw,f?
pd;k &drpf &maumif;wJh oabmvd@k jrifygw,f? 'gukd q&mu bmajymcsio f vJ? q&mwd@k u 'gukd
aygah ygq h qyJ oabmxm;ovm;?
tJonfaqmif;yg;;awG&Jh *,ufeJ@ usaemfwdk@ oabmxm;udk rajymcifrSm/
jynfov l x
l zk ufu wke@f jyefru _ kd rajymcifrmS t&ifq;Hk bmudk ajymcsio f vJ qdak wmh olw@kd
ppftpk;d &&Jh owif;pmuae 'Dvrkd sL;d pum;vk;H awG ok;H pGjJ yD; jcdr;f ajcmuf a&;om;vdu k w f t hJ wGuf
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 49
“tm;vkH;&Jh tcGifhta&;awG/ &ydkifcGifhawG qkH;&_H;ae&wm[m
qef&Sifqdkwmxuf ppftpkd;&&Jh zdESdyfr_awG/ csKyfjc,fr_awG/ pDrHcef@cGJr_
c|wfjcKHusaewmawG a=umifhjzpfw,f”
OD;0if;wif
tar&d u ef j ynf a xmif p k Ed k i f i H j cm;a&;XmeuaejyD ; tvG e f t rif ; pk d ; &d r f o G m ;jyD ; awmh
olwdk@tpkd;&w&yftaeeJ@ ppftpkd;&udk w&m;0if owday;ajymqdkcsuf xGufay:vmwmudk
awG@&w,f vd@k ajymcsiyf gw,f?
tar&dueftpk;d &u jrefrmppftpk;d &udk owday;wJh pum;rSm a':atmifqef; pk=unf&hJ
touftE &W m,fukd umuG,zf @kd / apmifah &Smufay;zd@k wm0ef[m ppftpk;d &rSm wm0ef&w dS ,fv@kd
xkwfazmfajymqdkvdkufw,f? jrefrmjynfwGif;u jynfolawGeJ@twl pdk;&drfw,fvdk@ oabm
ajymvmwmudk awG@&ygw,f? [kwyf gw,f? usaemfw@kd awGrmS aum/ jynfov l x l ak wG =um;xJrmS
pd;k &drrf a_ wG/ aomuawG ydjk y;D jzpfvmw,f? us,jf yef@vmw,fv@kd usaemfw@kd =uKaH wG@ae&ygw,f?
olw@kd ppftpk;d & usi;f yaewJh v$waf wmfqw kd hJ qDrmS uvnf; 0ef=uD;awG cef@wmawG/
xGuw f mawG/ tajymif;tvJawG jzpfw,fv@kd owif;awG/ yg;pyftajymawGuvnf; jyef@ES@H jyD;
wdik ;f jynfuvnf; rjidrrf oufjzpfaewJt h wGuf azazmf0g&v D 17 ae@u qd&k if b,favmufxd
aumv[vawGu jzpfovJ qdak wmh nuyJ tifet f ,f'yD gwu D kd 0iford ;f w,f/ 0ifzrf;w,f
=um;vd@k owif;XmeawGu jynfoal wGu zk;H qufjyD; ar;=u/ jref;=u/ pkpH rf;=uwmawGuakd wmif
usaemfw@kd =uKH=u&w,f? 'gu bmudjk yovJqakd wmh ppftpk;d &&Jh wif;rmwJh oabmxm;
xkwjf yefcsuaf =umifh Edik if w H umrSmaum/ jynfwiG ;f u jynfov l xl w k &yfv;Hk rSmyg rwnfrjidref @J
pd;k &drrf a_ wG/ ylyefra_ wG jzpfay:apw,fv@kd ajymcsiyf gw,f?
aemufar;cGef;wckuawmh q&m&,f? tck azazmf0g&DvrSm xkwfjyefvdkufwJh
tif e f t ,f ' D & J h Ed k i f i H w muqef & S i f a y:rS m vuf c H w ,f q d k w J h oabmxm;/ jyD F ; awmh
Edik if w
H umuvnf; qef&iS af wG/ ta&;,lyw d q
f @kd ra_ wGukd &kwo f rd ;f r,f/ pOf;pm;r,f qd&k ifvnf;
ppftpk;d &eJ@ taygi;f tygawGe@J wzufowf awG@qkjH yD; rqk;H jzwfe@J / jynfov l x l ak xmufcrH &_ &Sd
xm;wJh twdkuftcH'Drdkua&pDtiftm;pkjzpfwJh a':atmifqef;pk=unfacgif;aqmifwJh
tifeft,f'DeJ@wuG r[mrdwfawGeJ@vnf; awG@qkHaqG;aEG;ygvdk@ urf;vSrf;vdkufw,f/
ajymvku d w f ,fv@kd usaemfw@kd u jrifygw,f? tJonfvkd ajymwm jzpfwt hJ wGuf t*Fvyd /f jrefrm
ESpfbmomvkH;eJ@ jrefrmjynfwGif;omru/ jynfyu jrefrmjynfta&;pdwf0ifpm;olawGudkyg
&nf&, G jf yD; a&;om;vdu k wf ,fv@kd &_jrifryd gw,f? 'Dvrkd sL;d &Si;f vif;csuu f bmrsm; vltrsm;
em;rvnfapwJh rsupf v d nfp&mrsm; &Sad evd@k vJ?
'gu &Sif;vif;ygw,f? usaemfwdk@&Jh urf;vSrf;csuf/ oabmxm;xkwfjyefcsufu
tifet f ,f'eD @J r[mrdwEf ikd if aH &; tiftm;pkawG ryg0ifbeJ @J pD;yGm;a&;t& ta&;,lyw d qf @kd
wmawGukd &kwo f rd ;f zk@d / jyifqifz@kfd / bmyJ vkyv f yk /f rpOf;pm;yge@J / rqk;H jzwfyge@J ? usaemfw@kd eJ@
aqG;aEG;ygv@kd ajymvdu k w f m jzpfw,f? 'gukd taemufEikd if aH wGxrJ mS t&ifO;D qH;k vufcw H m/
50 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
todtrSwjf yKwmu tar&duefEikd if jH zpfw,f? Oa&mywd@k tD;,lw@kd u bmajymrvJqw kd mudk
apmif=h unf&h rSmayg?h
ppftpkd;&eJ@ olwdk@ taygif;tygawGu tjrJwpdkufajymaewmu qef&SifawGu
jynfolvlxkudk xdckdufw,fvdk@ ajymw,f? usaemfwdk@ajymaewmu jynfolvlxkudk
xdcu kd w f mxuf vl@tcGit hf a&;awG tjrJcsL;d azmufaewJh 'Dru kd a&pDa&; wdik ;f jynfta&;udk
tav;rxm;wJh ppftpkd;&udk xdcdkufapw,f vdk@ ajymw,f? 'ga=umifh qef&SifudpPudk
avsmch siw f myJ jzpfjzpf/ wd;k csiw f myJjzpfjzpf usaemfw@kd eJ@ aqG;aEG;yg/ wdik yf ifyg? oabmxm;udk
awmif;ygv@kd ajymvdu k w f m jzpfygw,f?
'gqdk&if usaemfwdk@u ajymcsifwmwckuawmh jynfolvlxkawG/ jynfwGif;u
wd k i f ; &if ; om; pD ; yG m ;a&;vk y f i ef ; &S i f a wG / tvk y f o rm; v,f o rm;awG tm;vk H ; rS m
EdkifiHa&;csGwfjcKHusr_/ pD;yGm;a&; csGwfjcKHusr_/ ynma&;csGwfjcKHusr_/ vl@tcGifhta&;awG/
tvkyo f rm; v,form;tcGit hf a&;awG tm;vk;H csw G jf cKHusra_ wG jzpfaew,f? cHpm;ae&w,f?
vlr_a&; usef;rma&; tppt&m&m taxGaxG qif;&J csLd@wJhae&wmawG tm;vkH;[m
qef & S i f a =umif h v d k @ ppf t pd k ; &eJ @ taygif ; tygawG u 0d k i f ; jyD ; vuf n d S K ;xd k ; aewmud k
ppftpk;d &vufatmufu jynfolvlxk=uD; tm;vkH;u wjydKifeufwnf; acgif;awG ndwfjyD;
[kww f ,f [kww f ,fv@kd ajymae=uvd@k vm;? vlxu k b,fvcdk pH m;ae&w,f/ b,fvekd m;vnf
oabmayguaf ew,fv@dk q&mu jrifovJ? ajymcsio f vJ?
tck usaemfw@kd oabmxm;xkwjf yefcsuaf wGrmS vnf; ajymjyD;ygjyD? wdik ;f jynfrmS
tppt&m&m csw G jf cHKusjyD; qif;&J'u k rQ sL;d pkeH @J vGwv f yfa&;awG qdwo f Ok ;f aewm/ vl@tcGihf
ta&;awG/ tvkyform;/ v,form;awG/ wkdif;&if;om;awG tm;vkH;&Jh tcGifhta&;awG/
&ydik cf iG ahf wG qk;H &_;H ae&wm[m qef&iS q f wkd mxuf ppftpk;d &&Jh zdEydS rf a_ wG/ csKyfjc,fra_ wG/ pDrcH ef@crJG _
csGwfjcKHusaewmawG a=umifhjzpfw,f? vuf0g;=uD;tkyf ppftkyfcsKyfr_awG/ tusifhysuf
jcpm;r_awGa=umifh jzpfw,fqdkwmudk jynfolawGu xifxif&Sm;&Sm; jywfjywfom;om;
em;vnfaejyD; jzpfygw,f?
tcktcsdefrSm vlxku ppftpkd;&a=umifh onfvdk taxGaxGqif;&J=uyfwnf;r_udk
&ifqikd af e&wm jzpfw,f? vl@tcGit hf a&; tvkyo f rm; v,form; tcGit fh a&;awG r&Svd @kd
qif;&Jwm/ pD;yGm;a&;tcGit hf a&;awG r&Sw d ma=umifh wdik ;f jynf =uyfwnf;wmqdw k mudk odjyD;
jzpfw,f?
tckxkwfjyefwmuvnf; jynfolvlxkudk &Sif;jywmxuf em;a0;wJh jynfyu
tpktzG@J awG/ oufqikd &f mawGukd oabmayguaf tmif/ em;vnfatmif &Si;f wmyJ jzpfw,f?
'ga=umifh bmvkyfvkyf usaemfwdk@eJ@ wdkifyifaqG;aEG;jyD;rS vkyfyg/ 'ga=umifh usaemfwdk@u
t*Fvyd b f momeJ@ pepfwus tcsut f vufe@J aoaocsmcsm a&;om; xkwjf yef&wmjzpfw,f?
'gukd em;vnf=uapcsiw f ,f?
aus;Zl;wifygw,f q&m? (qufvufazmfjyygrnf)
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 51
q&mjroef;wifh
b0ESihf pmayrSww
f rf;
rd;k rctifwmeufrS
a[ vm armif &dk 0h g;
&ef0if; (awmifwcH g;)
td;k pnfukd ycH;k wzufx f nf;rSmyJv, G xf m;&awmh wD;wJt h cg vdrzf ,fz,f jzpfaew,f?
td;k pnfu emrnftwdik ;f yJ td;k yHpk rH mS vnfw&H n S &f nS /f pkpak ygi;f t&Snf 3 ayavmufe@J rsuEf mS 0u
tcsi;f 10 vufravmuf&w d S ,f? anmifyif&ŒJ opfom;jym/ anmifjym eJ@ xrif;aysmah ysmu h ek d ,fxm;wJh
ywfpm xnf+h y;D wGzJ ufw;D r,fh ES/J yavGw@kd &ŒJ oHreS f twdik ;f nêxd m;ygw,f?
“trsK;d aemfwu,fjrwfygw/hJ ud;k e0&wfa&mifpjkH c,f/ 'd;k ywfuw kd v
hJ ,
G yf gw,f”
a&S;'d;k ywfocD si;f / a&;ol - trnfrod 'd;k ywf0ikd ;f /
oHk;vdkufyHku
jrefrmedik if w
H iG f wdik ;f jynf b¾maiG. 1²3 &mcdik f
e_e;f udk use;f rma&; toH;k p&dwf tjzpf4if;/ 4²13 &mcdik ef e_ ;f
udk ynma&; toH;k p&dwf tjzpf4if;/ t}uD;tus,f toH;k
jyKae onf? xdkha=umifh vlr_a&; OD;wnfcsuf av;&yfyg
aemufqkH w&yfeiS hf tnD wrsKd ;om;vH;k use;f rm }u@Hcikd f
ae=ujy;D / ynm&nf txl; jrifrh m;vsuf &Sad =umif; od&onf?
58 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
Asm;acgi;f aqmif u'gzeD @J wlaom Adv k cf sKyfr;ª }uD; oef;a&$u trsKd ;om; nDvmcHrmS
vpf xnfo h iG ;f aqG;aEG;jcif; r&Sb
d J ud,
k u
hf , kd u
f ,kd f vGw+f ird ;f csr;f omcGihf ay;xm;wJh Oya'udk
2008 tajccHOya'rSm bma=umifh xnfhoGif;chJ&ygovJ? b,foludkrS rwdkifryifbJeJ@
aumfr&SiftzGJ@0if OD;aomif;nGef@ (Oya'ynm&SifESifh t+idrf;pm; n$ef=um;a&;rª;csKyf) udk
ol@tcef;xJac:+yD; bmjzpfv@kd a&;cdik ;f &ygovJ?
bk&m;w&m; =unfnKd wJh OD;aomif;nGe@f ig;yg;oDvuHukd csKd ;azmufc&Jh vd@k pdwrf aumif;
jzpfc&Jh whJ ta=umif; aejynfawmf twGi;f pnf;xJu owif;awG usaemfx h H a&mufvmchyJ gw,f?
(2008 zG@J pnf;yHk tajccHOya' tcef; 14/ ul;ajymif;a&;umv jyÏmef;csurf sm;/ tyd'k f
445 rSm jynfaxmifpk orRw jrefrmEdik if aH wmfonf e0wESihf etzwd@k . aqmif&u G cf surf sm;/
wm0efrsm;ESifh &ydkifcGifhrsm;udk qufcHonf? ,if;tzGJ@/ odk@r[kwf tzGJ@0ifwOD;OD; odk@r[kwf
tpd;k &tzG@J 0if wOD;OD;. wm0eft& aqmif&u G cf surf sm; tay: ta=umif;jyKvsuf ,if;wd@k tm;
w&m;pGq J jkd cif;/ ta&;,ljcif; r&Sad p&vd@k azmfjyxm;ygw,f?)
u'gzD
oifcef;pmESihf
AdkvfcsKyfrLS ;}uD; oef;a&$
atmif v if ; xG É f
'Dowif;awGe@J ywfouf+y;D usaemf tar&duefEikd if H 0g&iS w f ef+rKd Œ jrefrmoH¶;kH rSm wm0ef
xrf;aqmifaepOf umvu tjzpf tysufav; wckudk oGm;+yD; owd&rdygw,f? 2001
ckEpS w
f iG ;f u oH¶;kH tr_xrf; wOD; jrefrmEdik if u H ae tar&duef Edik if oH @kd ajymif;a&$Œ wm0efxrf;
aqmif chyJ gw,f?
'Dow H refu usaemft h wGu/f txufu Adv k rf ;ª twGuf ta&;w}uD; owif;pHpk rf;zd@k
n$e=f um;csuf ay;vdu k w
f ,fv@kd ajymawmh bmvJv@kd usaemfu ar;rdw,f?
tar&duef tpd;k &taeeJ@ jrefrm ppfacgi;f aqmifawGukd Edik if w H um w&m;¶H;k wifz@kd
txd pOf;pm;aewm &Sdr&Sd odcsifw,f/ tjrefpHkprf;+yD; ta}umif;jyefay;ygvdk@ n$ef=um;
vduk af =umif; ajymygw,f? usaemf +yHK;rdvu kd wf ,f?
a=omf ud k , f c H & rS m usawmh a=umuf w wf vd k u f w m/ ol w yg;awG u sawmh
“tjywf&iS ;f ypfvu kd /f tpdwo f m;awmif rcseef @J / ukvm;/ vlrrS [kww f m/ tjrifq h ;kH axmif'%f
csvu kd ”f qd+k yD; trde@f awG ay;aewhJ Adv
k cf sKyfr;ª }uD;&,f?
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 59
tJ't D csed u f urm?rSm ,l*q kd vm;AD;,m; orRwa[mif; rDvq kd AD pf/ vdu
k af A;&D;,m;
orRwa[mif; csm;vf awvm/ uarBm'D;,m; tm%m&Sifa[mif; ydkaygh/ ql'eforRw
bwf & S D ; ,m;wd k @ Ed k i f i H w umw&m;¶H k ; rS m tr_ & if q d k i f a ecsd e f j zpf v d k @ ol @ tvS n f h r sm;
b,fawmha&mufrvJqw kd mudk pd;k &drv f @kd pH;k prf;cdik ;f vduk w f ,fqw kd m usaemf em;vnfvu kd yf gw,f?
usaemf v nf ; 0wf a uswef ; ausyJ avmavmq,f tajctaerS m awmh
tar&duefEikd if rH mS 2001 ckEpS f pufwifbmv 11 &ufae@rmS 0g&iS w f ef'pD u D yifw*Gef ppfXmecsKyef @J
e,l;a,mufu World Trade Center twdu k cf aH e&vd@k jrefrmEdik if u H kd pdwrf 0ifpm;Edik af o;bl;vd@k
owif;jyefy@kd ay;ch&J w,f?
pufwifbm 11 ta&;cif;[m AdkvfcsKyfrª;}uD;twGuf 0rf;omp&mjzpfchJ&w,f?
b,favmuf 0rf;omovJq&kd if wjcm;Edik if aH wGu acgi;f aqmiftoD;oD; tar&duef orRw
a*smh bk&SfxH 0rf;enf;a=umif;o0%fv$mawG toD;oD;ydk@ae=uwhJtcdsef/ usaemfwdk@u
yd@k z@kd wifjyawmh [dv k v
kd 'kd v D vkd vkd yk +f y;D tcsed t f awmf=umonftxd ryd@k b;l ? aemufq;kH tar&duef
EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;Xme Burma Desk u oH¶Hk;udk ar;vdk@ jrefrmEdkifiHudk jyefajymawmhrS
ryd@k csiyf @kd csief @J Adv k cf sKyfr;ª }uD;u yd@k vdu k w f ,f?
Ad k v f c sKyf r ª ; }uD ; bmjzpf v d k @ vG w f + id r f ; csrf ; omcG i f h awmif ; cH & ovJ q d k & if
jynfov l x l t k ay:rSm &uf&ufpufpuf vkycf ikd ;f chw J t Jh ay: olu, kd wf ikd f wm0efr,l&v J @kd yJ? ol
wdu k ¶f u kd /f oG,0f u kd f trde@f ay;chw J mawGukd ajym&&ifawmh 1993 ckEpS f {+yDvrSm &cdik jf ynfe,f
bl;oD;awmif armif;awm e,fajrrSm ¶dk[if*sm 400 ausmfudk &Sif;ypfzdk@ tJ'Dtcsdefu
taemufyikd ;f wdik ;f ppfXmecsKyfwikd ;f rª; Adv k cf sKyf 0if;jrifh (aemif twGi;f a&;rª; 3/ ppfa&;csKyf 'k
Adv k cf sKyf}uD; 0if;jrif)h udk umuG,af &;OD;pD;csKyf Adv k cf sKyfr;ª }uD; oef;a&$u trde@f ay;chw J ,f?
tJ'w D ek ;f u ¶d[ k if*sm aomif;use;f olawGu bl;oD;awmif armif;awm e,fajrrSm
wae@wnf;rSm rdik ;f 18 vH;k cG+J yD; 0ifa&mufypfcwfcv Jh @kd ppfwyfujyef+yD; ppfqifa&;vkyw f t Jh cg
olyek af &m t&yfom;yg pkpak ygi;f vl 400 ausmf t&Sizf rf;qD;&rdw,f? ppf¶;kH csKyu f kd owif;yd@k awmh
“ukvm;/ vlrrS [kww f m &Si;f ypf” vd@k trde@f ay;chw J ,f?
1996 ckEpS rf mS trsKd ;om;'Dru kd a&pD tzG@J csKyf (NLD) trsKd ;om;nDvmcHuxGuaf wmh
Adv k cf sKyfr;ª }uD; oef;a&$u NLD udk t}uD;tus,af 'goxGu+f yD; LN D qd&k if aqGrsKd ;tpOftquf
a=umufoGm;atmif enf;rsdK;pHkeJ@ tusyftwnf;jzpfatmif vkyfzdk@ axmufvSrf;a&;udk
cdik ;f apchw J ,f?
1996 ckESpfxJrSmyJ wdkif;&if;om;vufeufudkif e,fajrawGjzpfwhJ &Srf;jynfe,f/
u,m;jynfe,f/ yJcl;wdkif;/ u&ifjynfe,f/ rGefjynfe,f/ weoFm&Dwdkif; awGrSm&SdwhJ
ppfwyftiftm;awGuo kd ;kH +yD; &GmawGa&$Œcdik ;f wmrSm rvdu k ef m&if tpdwo f m; (25 usyo f m;)
0rf;Adu k x f u J uav;awmifrcseef @J vd@k tjywf&iS ;f zd@k trde@f ay;cJw h ,f?
1998 ckESpf arvrSm AdkvfcsKyfrª;}uD; oef;a&$u AdkvfcsKyf =unfrif; (a&wyf
OD;pD;csKyfa[mif;)/ AdkvfcsKyf jrifhaqG (avwyf OD;pD;csKyfa[mif;)/ AdkvfcsKyf ol&jrifhatmif
60 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
(ppfa&;csKyfa[mif;)/ Adv k rf ;ª }uD; aZmfrif; (trSwf 1 vSsypf pf 0ef}uD;) wd@k udk c&pPw;D uGse;f rSm
tjypfrt hJ &yfom; trsKd ;om;/ trsKd ;orD;/ uav; 81 a,mufw@kd ukd owfypfz@kd trde@f ay;chw J ,f?
tJ'cD &pPw;D uGse;f rSm usaemfu, kd wf ikd f &daS ewma=umifh oufaoxGuq f Ekd ikd yf gw,f?
2003 ckEpS f 'Dy&J if;udprP mS Adv k cf sKyfr;ª }uD; oef;a&$ ud, k wf ikd f a':atmifqef;pk=unfukd
vkyf}uHzdk@ AdkvfcsKyf pdk;0if; (0ef}uD;csKyfa[mif;)/ OD;atmifaomif; (pufr_ 1 0ef}uD;) wdk@udk
cdkif;chJygw,f? 'DudpPe@Jywfoufvdk@ axmufvSrf;a&;a[mif;rsm;/ wyfrawmft&m&Sdrsm;/
&Jt&m&Sdrsm;u oufaoxGufqdkEkdifygw,f? 'gawGu usaemf odwmawGyg? wjcm;
vl@tcGifhta&; csdK;azmufwmawGe@J ywfoufvdk@ jynfolvlxkawGodwm trsm;}uD;
&Syd gvrd Ohf ;D r,f?
2007 ckEpS f pufwifbmvrSm bk&m;om;awmfawGukd owfjzwfniS ;f qJwhJ udpu P awmh
urm?ausmu f pd wP ckyg? 'Dvkd rw&m;jypfra_ wG trsm;}uD; usL;vGex f m;wht J wGuaf =umifv h nf;
Edik if w H umw&m;¶H;k udk t&rf;a=umufcw hJ m? ukvor*~ vl@tcGit hf a&; txl;ud, k pf m;vS,f
rpPwm uifwm;em; wifjywJh pH;k prf;ppfaq;a&;tzG@J om jrefrmEdik if t H wGi;f 0ifa&mufppfaq;
cGi&hf r,fq&kd if 'Dxufy+kd yD; ta=umif;pHu k kd odEikd rf mS yg?
'ga=umifh umuG,fa&;OD;pD;csKyf AdkvfcsKyfrª;}uD; oef;a&$ cdk;a=umifcdk;0SufeJ@
udk,fhudk,fudk,f vGwf+idrf;csrf;omcGifh ay;xm;wJh Oya'tm; 2008 tajccHOya'rSm
xnfch w Jh ,fqw kd mudk today;vdu k yf gw,f?
'gayr,fh “ppfwyfu usL;vGefchJwhJ jypfr_tm;vHk;[m txufuay;wJh trdef@eJ@
wm0efjzpfwhJtwGuf AdkvfcsKyfrª;}uD; oef;a&$ wm0eft&SdqHk;yg/ a&Smifvdk@r&bl;qdkwmudk
owday;vdu k yf gw,f”?
,ae@urBmrSm jzpfysuaf ewhJ tm%m&Sif wdik ;f jynfawGe@J jrefrmjynf&ŒJ tajctaeudk
Ed _ i f ; ,S O f = unf h r ,f q d k & if f Ad k v f c sKyf r ª ; }uD ; oef ; a&$ [ m vpf A sm;acgif ; aqmif u'gzD v d k
&uf p uf , k w f r mwh J vl p m;rsd K ;yg? 'D v d k v l r sKd ; ud k v nf ; jref r mh w yf r awmf t aeeJ @
vpfAsm;wyfrawmfuo Jh @kd qufvuf opPmrcHoifah wmhygb;l ?
jrefrmhwyfrawmftwGi;f u vlprG ;f aumif;rsm; xGuzf @kd vdak eyg+yD? jrefrmjynfoal wG
bufu &yfwnf&r,ft h csed u f kd a&mufaeyg+y?D jynfov l xl ek @yJ ;l aygi;f +y;D tm%m&Sif Adv k cf sKyrf ;ª }u;D
oef;a&$e@J rdom;pkukd vpfAsm;acgi;f aqmif u'gzeD @J rdom;pkvkd Edik if w H um ppfc¶kH ;kH yd@k +yD;ta&;,l
Ekid af &; 0dik ;f 0ef;}udK;pm;=uygp@kd vd@k wdu k w f eG ;f vdu k yf gw,f?
AdkvfcsKyfrª;}uD; oef;a&$eJ@rdom;pkudk Oya't& vHk;0 (vHk;0) vGwf+idrf;csrf;omcGifh
ray;oifhyg?
atmif v if ; xG É f
(www.bur.irrawaddy.org rS ul;,laz: jyygonf?) 3 / rwfv / 2011
(Adv
k rf ;ª a[mif; atmifvif;xGÉo
f nf wefjyefaxmufvrS ;f a&; t&m&S/d tar&duefEikd if H 0g&iS w f ef+rdKŒ&Sd jrefrmoH¶;kH Y oHr;ª }uD;
ponfh wm0efrsm; xrf;aqmifc+hJ yD; 2005 ckEpS w
f iG f tar&duefY Edik if aH &;cdv
k cH_ iG hf awmif;cHco
hJ nf?)
rdwfaqGjzpfatmifvkyfjcif;
*gr%d
“&eforl &Sd rdwaf qGom&Sd” “Edik if aH &;qdw k m &efou l rkd w
d af qGjzpfatmifvyk w f m”vd@k
q&m '*kew f m&m pajymwke;f u rausvnfc?hJ 'Dxufykd &Si;f &Si;f ajym&&if vH;k 0 vufrcHEikd yf g?
&efuek +f rdKŒ&JŒ vrf;rrsm;ay:rSm/ tusO;f axmifxrJ mS / awmxJawmifxrJ mS ppftm%m&Siaf wGukd
ESpf (30) ausmf &ifqikd w f u kd yf 0JG ifvmol/ ud, k hf rsupf ad &SŒrSm &efo@l vufcsurf w d hJ &Gmom;tavmif;
awG/ rkq;kd rawG/ rD;avmif &Gmysuif w k w f akd wG/ rk'rd ;f usichf H rde;f uav;awG jrifc&hJ oltzd@k &efoel @J
vnfyif;zufz@kd b,fvrkd S pOf;pm;r&Edik cf yhJ g?
'gayr,fh oli,fcsi;f wa,muf&ŒJ OD;av;jzpfol pdik ;f aA'ge@J awG@wt hJ cg usaemfo h o
H ,awG
aysmufu, G o f mG ;cJyh gw,f? rdn k êi;f -rd;k aumif;e,fom; pdik ;f aA'g[m zufqpfawmfveS af &;rSm
0if;*dww f yfxJ ygczhJ ;l ayr,fh e*drk v l b0uawmh qiform;wa,muf jzpfcyhJ gw,f? ol@tzd;k vH;k a&$0ge@J
vH;k a&$ew D @kd vb kd J ol[m qif¶ikd ;f awGukd zrf;cJ/h qif¶ikd ;f udk qif,Ofjzpfatmif usichf /hJ qif,OfawGukd
OD;pD;cdkif;apcJhwJh &Srf;eD trsKd;om;wa,muf jzpfygw,f? vHk;a&$0geJ@ vHk;a&$eDwdk@uawmh
oDaygrif;acwf ya'o&mZf awmfvSefa&;/ t*Fvdyf udkvdkeDacwfOD; awmfvSefa&;awGrSm
ygczhJ ;l ygw,f?
pdik ;f aA'ge@J vH;k a&$0g-vH;k a&$ew D @kd &ŒJ qifzrf;tawG@t=uKH / qifusihf qifcikd ;f tawG@t=uKH
awGe@J awmfveS af &; tawG@t=uHKawG qufpyfEid_ ;f ,SOjf ywmawG =um;&wJt h cgrmS awmh q&m
'*kew f m&m&JŒpum;udk usaemf aumif;aumif;}uD; oabmayguf vufco H mG ;cJyh gw,f?
wu,fawmh awmqif¶ikd ;f awG[m &ifqikd w f ;kd rdwhJ vlom;awGtwGuf &efoyl gb?J
qife@J vl vH;k 0 pnf;jcm; e,fajruef@owfaevd@k r&Edik w f t
hJ wGuf vlawGtay: tE &W m,f
tjrJ&adS eygw,f? odyrf =umcifav;uyJ tif;waumf+rdKŒxJrmS touf (80) ausmo f v
D &Sif
q&m}u;D wyg;udk awmqif¶ikd ;f awG eif;owfcw hJ o
hJ wif; =um;cJ&h ygao;w,f? aygi;f avmif;a'orSm
62 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
ppfa=umif;v_y&f mS ;aewke;f awmqife@J &ifqikd w f ;kd rdcv hJ @kd 'du
k Of ;D e,fom; Auy &Jabmfuakd tmif
aygirf mS tpG,w f acsmif; xkwcf si;f ayguf azmuf0ifomG ;+yD; qifacgi;f ay:rSm t&yf 6 ayausmf
*vef*vm; vl}uD; qifp, G pf u
kd v f suw f ef;vef;eJ@ ygomG ;cJw h m (rme,fyavmtxdawmif)
[d;k av;wausmf jzpfcyhJ gw,f? tJ'q D ifuakd wmh 0 &JabmfawGu 0dik ;f ypfowfc&hJ ygw,f?
'gayr,fh 'Dvkd qd;k oGr;f ¶dik ;f pdik ;f vS+yD; tiftm;t&G,t f pm;}uD;rm;vSwhJ &efoq l if
awGukd vltusK;d jyKwJh rdwaf qG tdrq f ifjzpfatmif zrf;qD;avhusiahf y;wJjh zpfpOf[m wu,fawmh
q&m '*kew f m&majymwJh “&efou l rkd w d af qG jzpfatmifvyk jf cif;” jzpfpOfyjJ zpfygw,f? pdik ;f aA'g-
vH;k a&$0gw@kd &ŒJ rdwq f ufay;csuaf wG[m acgi;f pOft&wif rubJ tpdwt f ydik ;f vdu
k v f nf; tifrwef
pdw0f ifpm; rSwo f m;p&maumif;vSygw,f? 'DjzpfpOf}u;D wckv;kH [m Edik if aH &;pum;eJ@ ajym&&if
t=urf;zufwu kd yf eJG nf;ema&m/ t=urf;rzufwu kd yf eJG nf;emyg aygi;f pyfyg0ifae+y;D ESprf sK;d pvH;k udk
ol@tydik ;f eJ@ol vSvyS y tuGuaf phaphqufpyf usio hf ;kH oGm;wmvd@k pdik ;f aA'gw@kd u awmfveS af &;
oabmw&m;awGe@J csed x f ;kd ajymjycJyh gw,f?
yxrqH;k qif¶ikd ;f zrf;wJt h qifrh mS t&ifacwfuvdk tkyv f ukd f usK;H oGi;f zrf;wmjzpfap/
waumifcsi;f }udK;uGi;f ypf (rDvm&Su D menf;) od@k r[kwf usi;f axmifzrf;wmjzpfap/ tckacwf
arhaq;aoewfeJ@ypfzrf;wm jzpfap t=urf;enf;oHk;+yD; ZGwftwif;zrf;wmeJ@ pcJh&ygw,f?
(tdrrf mS cdik ;f zd@k tomw=unf ac:r&vk@d twif;qGaJ c:&wm t=urf;zufwmyJ r[kwyf gvm;)
'Dae&mrSm tdrq f ift,Ofupkd ;D +yD; vky&f wmjzpfv@kd &efox l u J ol@vl ud, k zhf ufom;&Sxd m;zd@k
ta&;}uD;wmudkvnf; awG@&ygw,f? ab;u qif¶dkif;awG&JŒ wdkufcdkufr_/ usKH;xJ0ifcgeD;
qif¶ikd ;f awG&ŒJ jyefveS f ¶ke;f uef azmufxu G wf u kd cf u kd rf u _ kd t=urf;zufErdS ef if;&wm/ aAsmuft;kd
rD;td;k awG azmuf/ wlr;D aoewfawG azmuf/ AHak wG armif;awG vif;uGi;f awG us,u f s,af vmif
avmifw;D +y;D ypfcwfajcmufveS @f &wmawGe@J vnf; =urf;&ygw,f? usK;H rSe;f rodatmif/ usi;f rSe;f
rodatmif/ }udK;uGi;f ypfzrf;r,fv h el @J qif,Of rawG@atmif zH;k uG,zf @kd vnf; ta&;}uD;ygw,f?
'Dvdk t=urf;enf;eJ@ zrf;xm;wJh qif¶dkif;udk 2 &uf 3 &ufavmuf tpmiwf
a&iwfxm;+yD; rmef pcsKd;&ygw,f? 'DaemufrS waumifcsif;udk ykcuf odk@r[kwf nêyfxJ
oGi;f &ygw,f? tJ'guawmh wud, k v f ;kH ajc vuf acgi;f vH;k 0 rv_yEf ikd af tmif opfv;kH tcsKyfcef;
usO;f usO;f av;xJ xnfx h m;wm 'grrS [kwf }udK;txyfxyfww k f xl;cwfxm;wm jzpfygw,f?
'g[m t=urf;rzuf tm%mzDqefa&;wdu k yf JG vlxw k ukd yf o
JG abmjzpf+yD; pD;yGm;a&;ydwq f @kd r_
oabmvnf; jzpfygw,f? wcsKŒd uvnf; qif¶ikd ;f udk wH;k vH;k vSJ waumufauG; om;a&udk vS;D +y;D
wapmif;vufyyf Ed@k &nfnpê x f nfw h ehJ nf;eJ@ temjzpfatmifvyk +f y;D rS xl;cwfygw,f? tJ't D cgrmS
xl;}udK;u wtm;¶ke;f &if temudo k mG ;xdv@kd qif t&rf;emusiaf pwJeh nf;eJ@ qifukd +idraf tmif
t=urf;zufxm;wm jzpfygw,f?
tJ'aD emufrmS tpmudk enf;enf;csi;f (iSuaf ysmoD; wvH;k csi;f / =uH wqpfcsi;f / pyg;
wcGucf si;f ) jyefaus;G +y;D reufapmapmeJ@ naeapmif;rSm qifwud, k vf ;kH / vuf ajc aygif &ifbwf
Adu
k f wif vdit f *F g t+r;D em;&Guf acgi;f ausm ar;aph rsuEf mS OD;uif; pojzifh ae&mvyfruseaf tmif
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 63
vl 4-5 a,muf u vuf e J @ yG w f o yf a y;=u ygw,f ? vuf e J @ yG w f & if ; yg;pyf u vnf ;
csKo d mEl;nHw h o hJ cD si;f awG oH+ydKifqakd y; atmfay;ae&ygw,f? 'Dtqifu h awmh t=urf;rzuf
wdu k yf eJG nf;emawGxu J tm%mzDqefa&;wdu k yf eJG @J jyefvnfoifjh rwfa&; aygi;f pyfxm;wJh oabm/
aphpyfaqG;aEG;a&; ('dkif,mavmh) oabmvdk@vJ ajymvdk@&r,f xifygw,f? ab;rSmvnf;
tdrfqifawGudk uif;apmifhcsxm;+yD; qif¶dkif;u uvefuqefvkyf&if tdrfqifawGu
ESmarmif;eJ@¶du k w f mrsK;d / vlawGuvnf; cseG ;f eJ@ayguf vSeH @J xd;k +yD; [de;f a[muf aiguif ef;wmrsK;d
t=urf;zufr_ wGJ&ygw,f? aumif;aumif;rGefrGefae&ifawmh xnufcJwcJ au|;wm/
iSuaf ysmoD;wvH;k aus;G wm vkyyf gw,f?
tpmenf;enf; jyefpm;vm+y;D aemuf wcsed w f nf;rSm 'Dqif¶ikd ;f }u;D awGukd bde;f enf;enf;
aus;G ygw,f? wcsKŒd u bde;f pGo J mG ;apwJeh nf;eJ@ vluekd mcHatmifvyk w f mjzpf+yD; wcsKŒd uawmh
pdw¶f ikd ;f pdwrf u kd af wG +ird 0f yfomG ;atmif &nf&, G wf m jzpfygw,f? qifu tm;enf;oGm;wJt h wGuf
E_id ;f ,SOcf sut f m;jzifh vlu tm;}u;D oGm;wm[m ud, k hf tiftm;}u;D xGm;atmifvyk zf @kd &nf&, G w f hJ
t&yfzufvrl a_ &; toif;tzG@J civil society/NGO wnfaxmif vlpw k hJ t=urf;rzufwu kd yf JG
yHpk w H rsK;d jzpfygw,f?
qifu +ird v f mwJt h cg }uKd ;avSsmah y;wm ajz;ajz;csi;f vkyaf y;ygw,f? nêyx f rJ mS pkpak ygi;f
tcsed f 10 &uf 15 &uf xm;ygw,f? 'Dvx kd m;&if; vlu wufp;D wmudk prf;vkyyf gw,f? 'gu vlukd
pufo;D eJ@q+JG y;D qifausmay:cs ay;wm jzpfygw,f? qifu acgi;f udck g+y;D ESmarmif;eJ@vrS ;f qGcJ swmudk
ab;u tdrfqifawGu ESmarmif;eJ@ xdef;csKyf¶dkufESufwm/ ab;uvlu vSHeJ@xdk;wmvkyf+yD;
wufpD;wJhvludkvnf; tjref jyefrxkwf&ygw,f? 'DvdkeJ@ qifausmay: vlcGpD;EdkifwJhtcsdef
wjznf;jznf;rsm;vmatmif usio hf mG ;&ygw,f? 'Dae&mrSm t=urf;zufre_ @J t=urf;rzufr_
aygi;f pyf&ygw,f?
vSHeJ@xdk; csGef;eJ@aygufvdk@ qifrSm temjzpfvmwmudk =uufom;EkyfEkyfpif;+yD;
aq;jrpfawGe@J a&m temrSm odyaf y;wmuawmh jyefvnf&if=um;apha&;oabm aqmifyg w,f?
wud, k v f ;kH vufe@J yw G o f yf pum;csKcd sKo d momajym bde;f aus;G wmu wzuf/ tpmiwf
a&iwfxm; v_yrf & atmifcsKyw f mu wzH/k vSeH @J x;kd cseG ;f eJ@ayguf aiguif rf;wmuwenf; &uf 20
avmuf ol@tuef@e@J ol vkyv f u kd wf t hJ cgrmS awmh {&mr &efoq l if¶ikd ;f }uD;[m vlcikd ;f vd@k &wJh
rdwfaqGqif,Of jzpfoGm;yg+yD? q&m '*kef wm&majymovdk &efoludk rdwfaqGjzpfatmif
vkyv f u kd Ef ikd yf g+yD?
aemufwcsuf pdkif;aA'gwdk@ajymwmu qif¶dkif;trnf;jzpfjzpf qif¶dkif;qifjzLawmf
jzpfjzpf 'Denf;awGeJ@ bJ udkif&wmjzpfw,f wJh/ qdkvdkwmu 2010 a&SŒydkif; e0w-etz
ppftpd;k &jzpfjzpf/ 2010 aemufyikd ;f v$waf wmfxu G f ppftpd;k &jzpfjzpf 'Denf;awGe@J yJ &efou l kd
rdwaf qGjzpfatmifvyk &f rSm jzpfygw,f? qifrnf;jzpfap qifjzLjzpfap qif¶ikd ;f awG[m &efoal wGygy?J
&efoq l if¶ikd ;f awG zrf;ae usiahf ewH;k rSm ud, k bhf ufu qiform;awG toufq;kH wm
vnf; &Sw d wfygw,f? ud, k bhf ufu e*d&k x dS m;wJq h if,Of awm0if+yD; qif¶ikd ;f awGaemufygomG ;
64 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
wmvnf; &Sw d wfygw,f? usK;H aqmuf&if opfz;kd 0g;zd;k tke;f qH}udK;zd;k vkyt f m;c pwmawG
tifrwef tuket f usrsm;ayr,fh usK;H oGi;f zrf;wm[m }udK;uGi;f ypfzrf; usi;f axmifzrf;wm
awGxufvnf; qify&kd vd@k t&if;a=u tjrwfyx kd u G yf gw,f? aiGa=u; ¶ky0f wˆKypPn;f eJ@ tcsed f
&if;&wmwifru toufaoG;acs;G t&if;tES;D awGuv kd nf; a&Smifv@kd r&ygb;l ?
'gayr,fh &SdorSs qif¶dkif;waumifrusef 'Denf;eJ@ rdwfaqG qif,Ofjzpfwmawmh
r[kwyf gb;l ? usiv hf @kd r& xde;f vd@k rEdik jf zpfv@kd owfypfvu kd &f wmvnf; &Sw d wfygw,f? wcsKŒd
tifrwef acgi;f rmwJh qif¶ikd ;f awGvnf; ¶ke;f &if;uef&if; '%f&m& aooGm;wmawG &Syd gw,f?
(udk,fhudk&efrlwJh &efoludk b,fvdkrS rv$Jra&Smifomvdk@ owfypfvdkuf&wm/ ol@zmomol
acgif;rmvGef;vdk@ usKH;eH&H acgif;eJ@wdkufaooGm;wm/ ¶kef;&if;uef&if; vufusKd; ajcusKd;+yD;
aooGm;wm/ tpmrpm;bJ aooGm;wm jzpfawmhvnf; “&efolr&Sd rdwfaqGom&Sd”
jzpfomG ;wJt h xJ tusK;H 0ifomG ;ygw,f)
Ak'<0ifrSm=unfh&if emVm*D&dqif/ tmVm0ubDvl;/ t*Fkvdrmvvlqdk;wdk@udk
jrwfpmG bk&m;u arwWmyd@k +yD; atmifEikd cf ahJ yr,fh rm&fewf/ a'0'wf/ eaENmyeENe*g;/ pdOrP m%
trsK;d orD;wd@k udak wmh arwWmyd@k ajymif;vJypfv@kd r&cJw h m awG@&ygw,f? a'0'wfe@J pdOrP m%
qd&k if t=urf;enf;eJ@ ajrrsKyd pfc&hJ ygw,f? atmifjcif; 8 yg;rSm 5 yg;yJ tEkenf;eJ@ atmifjrifwm
jzpfygw,f? (bk&m;&Sifudk,fwkdif t=urf;zufwm r[kwfayr,fh tjrifrawmfolawGu
“=unf=h uufvyk ”f ypfvu kd wf m jzpfygw,f) wefz;kd pHawGuo kd m a[majymwJeh nf;eJ@ vdo k vdk
ajymif;vJzefw;D ,lv@kd &&if vGecf w hJ EhJ pS f 2500 uwnf;u urBmay:u vltm;vH;k r*fzv kd &f +yD;
usw G w f ef;0ifuek =f urSm jzpfygw,f? 'gayr,fh Ak'b < &k m; &Siu f , kd w f ikd u
f 'Dvkd rarSsmrf eS ;f Edik cf w
hJ hJ
twGuf **F g0gVK oJprk u Ak'a< wG yGichf =hJ uwm jzpfygw,f?
bmyJjzpfjzpf qiform;awG t"duay;wJh rufaqhuawmh t=urf;enf;wrsK;d wnf;
odk@r[kwf tEkenf;wrsKd;wnf;udkyJ yHkaoum;us w&m;aousifhoHk;wmrsKd; a&Smif+yD;
ESpfrsKd;pvHk;udk usGrf;usGrf;usifusifeJ@ tuGufusus aygif;pyfusifhoHk;zdk@/ &wJhtcsdefudk
tusK;d t&Sq d ;kH toH;k csz@kd / &vmwJh tcGiahf umif;udk tpGr;f ukef toH;k csz@kd jzpfygw,f wJ?h
urBmay:rSmjzpfcJhwJh awmfvSefa&;tm;vHk;udk=unfh&if t=urf;enf;wrsKd;wnf;eJ@
atmify&JG wm r&Scd o hJ vdk &mE_e;f jynfh tEkenf;oufoufe@J atmify&JG wmvnf; r&Scd yhJ gb;l ? (wcgu
jrefrmhowif;or*~ nDvmcHwckrmS rD', D m&JŒ bufrvdu k af &;rlukd aqG;aEG;&if; xdik ;f owif;axmufr
,if';D u xdik ;f Edik if rH mS vH;k 0 bufrvdu k wf hJ owif;pmwapmifrS r&Sb d ;l vd@k 0efccH o
hJ vdyk J vH;k 0
t=urf;rzufwhJ awmfveS af &;qdw k m[mvnf; pdwu f ;l ,Of ur?mxJrmS om&S+d y;D vufawG@ ur?mrSm
r&Sad o;ygb;l / b,fawmhrv S nf; &Srd mS r[kwyf gb;l ) t=urf;zuf awmfveS af &;vd@k ajAmifajymwJh
¶k&mS ;/ w¶kw/f AD,uferf/ usL;bm; uGejf rLepf awmfveS af &; awGrmS vnf; +rdKŒay: ausmif;om;
qENjyyGaJ wG/ tvkyo f rm;oydwaf wG/ aphpyfaqG;aEG;yGaJ wG ygcw hJ myJ jzpfygw,f?
'Duae@ Edik if aH &;odyrH` mS awmh t=urf;zufrq _ w kd m aoewfe@J ypf/ AH;k eJ@cGw J mawGuykd J
t"du&nf!$ef;wm jzpfae+yD; “+idrf;csrf;pGm”qENjyyGJtwGif; ¶dkufwmESufwm cJeJ@xkwm
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 65
rD;¶_Œfd zsuqf ;D wmawGukd t=urf;zufrt _ jzpf pm&if;roGi;f =uawmhygb;l ?
*E<aD cwfuyJjzpfjzpf/ rmwifvo l muif;acwfuyJjzpfjzpf/ tckaemufq;kH ,lu&de;f /
a*sm*f s, D m a&mifpkH awmfveS af &;awGyjJ zpfjzpf t=urf;zufr_ wGzJ ufcw hJ m vH;k 0 r&Sb
d ;l vd@k b,fol
tmrcHajym&JygovJ? *E<aD cwfrmS qlbwfpcf se'f &mbd@k pf &Scd o hJ vdk rmwifvo l muif;acwfrmS
usm;opfeuf Black Panther &Scd yhJ gw,f? ,lu&de;f a*sm*f s, D mwd@k rSmvJ tenf;qH;k awmh
cJe@J xkwm/ um;rD;¶_Œd wmavmufawmh ygwmcsn;f ygy?J tJ'gawG&ŒJ tcef;u¾udk ypfy,f&if
tifrwef tod^m%fE@kH enf;&musygvrd rhf ,f? 1989 tus,cf sKyfruscifwek ;f u a':atmifqef;
pk=unfuvnf; t=urf;zuf vufeufuikd af wmfveS af &;&JŒ tcef;u¾udk rjiif;y,fcyhJ gb;l ?
(tJ'Dwcsdefwnf;rSm prlqm atmif}uD;uawmh vufeufudkifawmfvSefa&; rSm;a=umif;/
ausmif;om;awG awmcdw k m rSm;a=umif; ajymcJyh gw,f)
wEdik if v
H ;kH eJ@cs+D yD; &efoq l if¶ikd ;f awGukd rdwaf qGqif,Ofjzpfatmifvyk rf ,fh qifzrf;
tzG@J om;awG/ txl;ojzifh qifzrf;acgi;f aqmifawGtaeeJ@ qif¶ikd ;f awG trsm;qH;k zrf;Edik zf @kd eJ@
qif,OfjzpfatmifusifhEkdifzdk@qdk&if txufrSm ajymcJhwJh twwfynmawGtm;vHk;udk
usrG ;f usrG ;f usiu f sif toH;k cs cdik ;f apEdik rf S jynfov l xl ak wGukd ESyd pf ufaewJh qifq;kd tE &W m,f
z,f&mS ;a&;wm0efukd ausyeG Ef ikd rf mS jzpfygw,f? qiform; Edik if aH &; q&mawGtaeeJ@ qif,OfawG
tjrefq;kH xkwv f yk Ef ikd zf @kd twGuf jrefrmjynfawmfveS af &;rSm v$r;f rd;k }u;D pd;k aewJh wa=umif;xd;k /
wvrf;oGm;/ oli,femtawG;tac:awG tjref z,f&mS ;Edik =f uygap?
*gr%d
rd;k rctifwmeufrS azazmf0g&D 9/ 2011
'kw,
d jynfwiG ;f ppfokd t
h ul;tajymif;
xl ; wif h
(2)
zufqpfppftyk pf u k aemufwqifw h ufvmum 2011 ZEM0g&D 31wGif v$waf wmf
ac:,lvu kd o f nf? 1990 a&G;aumufy&JG v'fukd taumiftxnfazmfz@kd zufqpfppftyk pf u k kd
vlxu k awmif;qdak eonfh =um;uyJ zufqpfppftyk pf u k ppfvw $ af wmfuak d c:,lvu k d jf cif;jzpfonf? 90
a&G;aumufyGJ &v'fudkajymifajymif wif;wif; tav;rxm;yJab;z,fxkwfcJhonf?
xdo k @k dajymifvrd af jymifpm; atmuf wef;us/ uvdru f sonft h wGuf t&yfxrJ mS qd&k if teJq;k H rsuEf mS udk
apmift h uefcH &rSmjzpfonf? ,QKppftyk pf ak c:,lonfh v$waf wmfonf rnfonft h "dyg̀,u f k d aqmifae
cJh+yD;jzpfoenf;? ppfu|efðya&; 2008 zGJ@pnf;yHkudk taumiftxnfazmfrnfh ppfu|efðya&;
v$waf wmfjzpfco hJ nfrw S yg; vlxak wmifw h rGwo f yd o
f nfh 'Dru kd a&pDEiS hf +ird ;f csr;f a&; &&Sad prnfh
v$waf wmfrjzpfEik d ?f vH;k 0rjzpfEik d ?f ppfvw $ af wmfuk d pwifziG v h f pS cf o
h J nfh ae@u v$waf wmfOuUX atmifcifjrifh
(zufqpfAv k d /f ,Ofaus;r_Xme0ef}u;D a[mif;)u “v$waf wmfu tjiif;tckev f yk w
f mudk cGirh f ðybl;” [lI
trde@fawmfcsrw S u f m zGih f vSpcf oh J nf? jynfo@lvw $ af wmf trnfcx H m;onfh zufqpfvw $ af wmf ppfppfjzpf
a=umif; ,Ofaus;r_0ef}u;D u ±dik ;f pdik ;f jyvdu k jf cif;jzpfonf?
Edik if aH &; evAde;f rsm;url zufqpfppftyk pf u k tm%mjrif;udk pD;v#uf xifwik d ;f usJ xif&mpdik ;f
vky&f yfrsm;udk =unfu h m tHb h , G &f mjzpfaecJo h nf? ppfu|eðf y v$waf wmf ay:xGuv f mcJ+h y;D onfah emuf
wdik ;f jynf. tajctaerSm tqd;k wumh tqd;k qH;k jzpfvmrnf/ 'Dru kd a&pDEiS hf +idr;f csr;f a&;rSm
ydI
k tvSr;f a0;oGm;awmhrnf[k óuw d ifojd rif oH;k oyfEik d o f nfh Edik if aH &;tiftm;pkrsm;url ppftyk pf . k
uvdeu f s vky&f yfrsm;udk xl;axGtb hH ,G &f m[k rjrifawmh?
76 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
(3)
jynfwGif;ppf&yfqJa&;/ jynfwGif;+idrf;csrf;a&;ESifh 'Drdkua&pDonf wdkif;jynfESifh
trsKd ;om;vlxt k oD;oD; twGuf toufaoG;a=um ta&;oH;k yg;jzpfonf? ppftyk pf k oH;k quftwGi;f
xdok ;k H yg;udk vlxt k oD;oD;r&&dcS ?h J xd@ka=umifh ppftm%g&iS pf epf oufq;k d &Snaf eor# xdt k a&;oH;k yg;udk r&Edik ?f
wyg;rS r&&SEd ik d ?f wdu k , f rl S xdtk &m awGu&k d &Srd nf? vGwv f yfa&;ud&k &Srd mS jzpfonf? wdu k , f rl &S rnfjzpfa=umif;
ordik ;f acwfrsm;. armfueG ;f rsm;uvnf; !$e=f um;jyocJh +y;D jzpfonf?
zufqpfw@k durl ol.xH;k pHtwdik ;f qufvufI ppfu|eðf y zdEyd S af csre_ ;f rSm jzpfonf? vlxu k kd
zdEydS af csre_ ;f &mYenf;opf [efopf ajymif;vmcJ+h y;D jzpfonf? zufqpfppftyk pf x k rJ S ppfacgi;f aqmif
ppftm%m&Si. f wvufuik d zf ufqpfwyfonf owfjzwfacsre_ ;f &mwGi‚f if;/ vlxu k k d t"rRtEdik u f sih f
rk'rd ;f usi&h f mwGi‚f if; emrnf qd;k jzifh emrnf}u;D vSonf? xd@k a=umifh }u@H zw G t f zG@J uk d zG@J pnf;+y;D vlru kd v
f ±l ik d ;f
um;rsm; udk arG;jrLxm;onf? 0efxrf;rsm;uk}d u@H zw G x f J xnfo h iG ;f xm;onf?
ppftyk pf u k ol@wpkxJ ordik ;f w&m;cHtjzpfrcH? tr_ww JG ckxJ ygvmap&ef rdwaf qGrsm;/
i,fu|erf sm;/ vufuikd w f w k rf sm;udk tpGr;f ukepf pk nf;xm;cJo h nf? }u@H zw G yf gwD xlaxmifco hJ nfrmS
xdt k "dyg̀,jf zpfonf? aemuf wcsu?f ppftyk pf . k &efojl zpfonfh vlxu k k d ppftyk pf u k wOD;wnf;rwdu k v f ?k d
ppftyk pf k vufyg;ap }u@H zw G t f zG@J 0ifrsm;udk twdu k cf ik d ;f rSmjzpfonf? }u@H zw G u f wdu k cf u k d f acsre_ ;f cJ+h y;D
vnf;jzpfonf? 2006 vlxt k ºk HuG awmfveS rf u _ k d }u@H zw G w f @k d acsre_ ;f zdEyd S cf o
h J nf r[kwv f m;? tvm;wl
acsre_ ;f r_awGrmS ºu, G 0f vSaypG?
,QKvnf;bufp/k H ppfrsuEf mS pHzk iG +hyf ;D qufvuftwdu k cf ik d ;f rSmjzpfonf? xd@kjyif ppftyk pf o k nf aoG;cGJ
zdEyd S cf sKycf s,rf u
_ k d ,Qix f uf wGiw f iG u
f s,uf s,v f yk cf o h J nf? qufvufóu;d yrf;tm;xkwrf mS vnf;jzpfonf?
autife, f l u&iftrdsK;om; tpnf; t±H;k }u;D udk awmfveS af &;t&Sed t f [kef usqif;ap&ef cGx J w k pf nf;±H;k +y;D /
tcsi;f csi;f jyefwu k d cf ik d ;f onfuo k d m =unfah yawmh? KNU xJrS cGx J u G t f zG@J wzG@J jzpfonfh DKBA
'D r d k u &uf w pf u&if A k ' < b mom tzG J @ ud k ppf t k y f p k u e,f j cm;apmif h w yf t jzpf
ajymif;vJz@JG pnf;cdik ;f pOf opPmcHoEl iS hf rcHol ESpzf @JG xyfco JG mG ;jyefonf? Adv k Ef w _ cf rf; ar$;onf
&efo@l vufxrJ S cGx J u G uf m &efou l kd jyefwu kd cf o hJ nf? a&G;aumufyJG vkyo f nfh Ed0k bFm 7rSonf
ppf u |ef ð yv$ w f a wmf a c:onf h 2011 ZEM 0 g&D 31 v$ w f a wmf a c:onf h ae@txd
wdkufyGJrsm;jzpfyGm;aeqJ? ppfu|efðya&; 2008 zGJ@pnf;yHk/ ppftkyfpk a&G;aumufyGJ ESifh
ppfvw $ af wmfw@kd ukd vlxw k &yfv;kH . ud, k pf m;qef@usio f nfh awmfveS af &; aoewf oH?
(4)
Tod@k tm;jzifh wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pk (Armvlrsd K;pk tygt0if) vlrsd K;pk toD;oD;xJwiG f
ESpfaygif;21 ESpf (1989- 2011) twGif; &efol@ppftkyfpk vufudkifwkwf tkyfpkrsm;/
vltyk rf sm;ay:xGuv f mcJo h nf? vGecf o hJ nfh umvu nD&if;tudak wG/ cspaf omrdwaf qGawG?
,Q K ppf t k y f p k u td r f = uuf j cif ; td k ; rJ o k w f u m wd k u f c d k i f ; aeav+yD ? wd k u f c J h = u&onf ?
quf+yD;wdu k &f ayawmhrnf? KNU enf;wl &Sr;f jynfrmS vnf; ppftyk pf k }uH@zGwt f zG@J 0if 'kw, d
orRw a'guw f mpdik ;f armufcrf; &Sr;f trsKd ;om; }u@H zw G Ef iS hf &Sr;f jynfvw G af jrmufa&;wyfrawmfw@kd
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 77
wku d =f uayawmh? wdu k =f u&awmh rnf? csi;f jynfe,frmS vnf; xdek nf;wlpmG csi;f trdsK;om;}u@H zw G Ef iS hf
csi;f awmfveS af &; tiftm;pkw@kd wdu k =f u cdu k =f uayawmh? tjcm;jynfe,f a'orsm;wGiv f nf; nDtudk
jcif;wdu k =f uayawmh?
wu,fu aoG;cGJtkyfcsKyfjcif;/ tcsif;csif;wdkufcdkufapjcif; onfazmufjyef onfh
zdEydS tf yk pf ;kd olw@kd . vky±f ;kd vkypf Of jzpfaecJ+h y;D om;? bmwckrS qef;jym;tHb h ,G &f m udpaP wmhr[kw?f
,QK'kwd, jynfwGif;ppfonf ppftkyfpkESifhwuG ppftkyfpk pkpnf;xm;onfh vufudkifwkwf
wdik ;f &if;om;rsm;ESihf 'Dru kd a&pDa&;/ ud, k =hfurRm ud,k zf efw;D a&;/ wef;wlnrD #a&;/ +ird ;f csr;f a&;wd@k twGuf
wduk yf 0J G ifaeonfh trsKd ;om;vlxk toD;oD;wd@k t=um;u wdu k yf jJ Gzpfonf? ppftyk pf .
k tm%mjrcJ ik d af &;/
zdEydS u
f |eðf ya&; jynfwiG ;f ppf ppfppfjzpfonf?
xl ; wif h
(azazmf0g&D 5/ 2011)
jrefrmjynfrS qdkuUm;
jrefrmjynfrS qdu k mU ;rsm;onf t&nftaoG; jrifrh m;.? cHeikd &f nf tm;aumif;.?
uGmvwDaumif;.? c&D;onfrsm;pGm wifaqmifeikd af tmif tqifjh rifh enf;ynmjzifh zefw;D
wnfaqmufxm;ay.?uGmvwDjrifh jrefrm qdu k mU ;rsm;onf²²²
tde, dN / b*Fvm;a'h&w fS rhkd S t&nftaoG;jrif/h tqifjh rifh qku d mU ;rsm;eSihf ,SOjf ydik ef ikd pf rG ;f &S.
d ?
pifumylrS qdu k mU ;rsm;onf t&nfaoG;nHzh si;f uke. f ? c&D;onfrsm;rsm; rwifaqmifeikd &f mS ?
=opa=w;vseiS hf Oa&myrS qdu k mU ;rsm;onfum; ²²²
jrefrmh qduk mU ;/ tde,dN qdu k mU ;/ b*Fvm;a'h&fS qdu
k mU ; wdu
hk ohJ hkd tqifrh jrifjh uavuke?f
Oa&my/ =opa=w;vs qdu k mU ;rsm;. 0rf;Adu
k o
f nf ajrjyifeiS hf tvGef eD;uyfpmG wnf&adS eaom
a=umifh jzpf.?
*smreDrS qdu
k mU ; jrefrmjynfrS qdu
k mU ;
Burma strange news
78 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
,ae@acwf jrefrmEdik if o
H /l Edik if o
H m;tm;vH;k eD;yg;onf ppftm%m&Sipf epfatmufwiG f
Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/ usr;f rma&;/ vlra_ &;/ ynma&; ponfw@kd wiG f edru hf s+yD; wdik ;f wyg;uíeb
f 0/
'kub Q 0 awGEiS hf pD;ajrmae&qJyif?
vufeufuikd af wmfveS af &;orm; uíeaf wmf vGecf ahJ om ESpf (20)ausmf uav;b0
yH&k yd u f kd jrifa,mifqyJ if? rdbESpyf g;. arwWmtjynfEh iS hf qHrk ajympum;udk trSw&f aeqJyif?
tb,fa=umifhqdkaomf txuftnma'o. vlwef;pm; (4)&yfxJu wwd,wef;pm;
uíeaf wmfrh o d m;pk? xdrk o
d m;pkb0tm;vH;k udk um,vkyo f m;b0rSonf Om%vkyo f m;b0
jrSiw hf ifEikd af tmif ynmawGoif=um;ay;cJah om rdom;pk.&nfreS ;f csu?f tazharwWmpum;u
“ igo h m; }u;D vm&if awmifov l yk if ef;/ xef;vkyif ef;awGukd vkyw f wfae&if vkyaf erSm/ vkypf m;rSm/
vkyfpm;&if yifyef;rSmpdk;wJhtwGuf rd&dk;zvm awmifol/ xef;vkyfief; twwfynmawG
oifray;bl;wJ?h ” oifray;cJ/h uln&D o kH m cGijhf yKcJ?h ynmwwfjzpfatmif }udK;pm;&ke;f uef+yD;
ynmawGoifay;cJ?h xdo k abmxm; &nfreS ;f csuw f @kd onf rdom;pk. uíeaf wmfh tay:xm;aom
ar#mfvifhcsufrsm;yif?
21 &mpk
vufeufudki f awmfveS fa&;ESifh
ppfrif;atmif wyf&if; (2)
usGefawmf
uíeaf wmfw@kd wdik ;f jynf. Edik if aH &;jy\em/ pD;yGm;a&;tusyt f wnf;/ ynma&;tqifh
twef;edrfhusr_/ usrf;rma&; apmifha&Smufa&; tmrcHuif;rJhr_/ vlr_a&;'kuQaygif;pHkwdk@onf
uíeaf wmfrh o
d m;pk. &nfreS ;f csu/f ar#mv f ifch sut
f &mwd@k udk xda&mufrr_ &Scd ?hJ rjznfqh nf;Edik cf ?hJ
OayuQmjyKcJ?h rv$r;f rd;k Edik cf ?hJ ae&mtES@H tjym; b,fae&mrSm =unf=h unf/h b,frmS aeae/ b,frmS
oGm;oGm;/ b,frmS avhvmvm/ wd;k wufajymif;vJjcif;[m tdref ;D em;jcif; wdik ;f jynfawGEiS hf E_id ;f ,SOf
v#if tv#O;f rawG@&? acwfaemufukd ,Ofyg;pGm jyefomG ;qJ? enf;ynm wd;k wufz@HG +zdK;jcif;[m
uíeaf wmfw@kd EiS hf roufqikd ?f rywfouf? ydo k mqd;k oGm;cJ?h tb,fa=umifq h akd omf ppftm%m&Sif
wd@k . tzufzufu zdEydS cf sKyfcs,x f m;jcif;a=umifyh if?
ppftm%m&Sif vlwpkEiS hf a&ay:qD acwfysuo f al X; vlwef;pm;rSvI JG trsm;pkaom
jynfov l x
l ok nf a&S;uxuf ydrk q kd ;kd oGr;f aom/ ,kwrf m&ufpufaom/ qif;&JraJG waom/ iwfrw G f
acgif;yg;aom/ acgif;yHkjzwfcH&aom/ tEdkifusifhcH&aom/ EHkjcmpkwfjcmaom acwfwacwfudk
jzwfoef;ae&qJ? ud, k yf ikd v f yk if ef; tao;pm; b0rSonf tajctaerJh a&G@ajymif;vkyo f m;b0/
'kuo Q nfb0/ ppfajy;b0/ wdik ;f &if;om;a'owGif &Gmyke;f / &Gma&Smifb0/ us;D vef@tpmpm;b0/
wif;usycf sKyfcs,rf a_ wGEiS hf ppfzed yfatmufub0/ wdik ;f wyg;wGif ynmwwfw@kd . ynmc0gcs
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 79
tvkyv f yk af omb0/ b0awG 'ke@J a';yif?
xdyk ifv,fa0aeaom qif;&JwiG ;f euf wdik ;f jynfwiG f rajz&Si;f Edik af om taxGaxG
jy\emrSonf &[ef;oHCm taygif;.arwWmydk@ v_yf&Sm;cJhaom pufwifbm a&$0ga&mif
awmfvSefa&;}uD; ay:aygufcJhonf? 2007 a&$0ga&mif awmfvSefa&; ESdrfESif;r_t+yD;wGif
vufeufuikd af wmfveS af &;udk uíeaf wmf pwifajccsonfEiS hf +rKd @jyv#ypf pfr;D a&mif atmufro S nf
awmawmif*Edik f acwfopfrZJ mqDo@kd OD;wnfav#mufvrS ;f cJo h nf?
xdck &D;vrf;wGiu f m; oif,cl &hJ aom twwfynm/ usiv f nfusupf m;&aom 0ef;usi/f
jzwfoef;zl;aom tawG@t}uHK/ ajymqdq k ufqrH /_ taetxdik t f pm;taomuf tm;vH;k bmr#
rwlawmh? t&m&mjcm;em;cJ/h topfjzpfc?hJ tH=h opGmawG@cJ}h uHKcJ?h awmawG&@J tvStyawG
udv k nf;rcHpm;Edik /f awmifay:ajr&J@ jrifuiG ;f awGuv kd nf; rcHpm;Edik ?f a&wHceG w f @kd u tm;rmef
tjynfEh iS hf wnf+idraf eqJ? awmowW0gw@kd / atmfou H tm[m& w%SmqENukd r#m;ac:aeqJ?
aus;iSuw f @kd u wdwq f wfru _ kd aESmuf,u S &f efrq l ?J acsmif;a&pD;oHw@kd u }urd ;f 0g;aeqJ? opfyiftkd
wd@k u tH@k qdik ;f rdi_ rf e_ f txD;useaf eqJ? iSuzf sm;wd@k u aoG;wd;k prf;/ r&%vrf;udk n$ejf yaeqJ?
ESi;f jrLr_ew f @kd u tat;"gwu f kd ydI
k uJaeapqJ?
aexdik &f eftwGuf 0g;ckw&f ef tpyxr awmfveS af &;. twwfynm/ r&Srd jzpfwwf
&rnfh xif;ckwftvkyfu tajccHtvkyf? oD;yifpm;yifwdk@ pdkufysdK;pOfrSm ruírf;usifaom
tvkyt f wGuf ae@pOf ynmay;r_c&H qJ? 'g[m vlvwfwef;pm; bG@J &wa,muf&@J vufeufuikd f
awmfveS af &;rS pdeaf c:r_topf/ b0topf/ oifcef;pmtopf/ ausmif;topf/ wuUov kd t
f opf/
vlr0_ ef;usit f opf? xdt k opf rsm;pGmxJrmS yif uíeaf wmf usiv f nfqyJ if?
uíeaf wmfh b0opfwiG f xyfIta&mifwif pdeaf c:r_w@kd u tv#Kd tv#Kd xyfay:aygucf hJ
onf? xdt k &mwd@k um; obm0. &moDOwk'%f/ a'o0ef;usi. f '%f/ a&m*gb,aygi;f pHk
zdp;D ESyd pf ufr'_ %f/ pm;0wfaea&;wd@k .'%f/ ppfynmoif,rl &_ @J =urf;wrf;r_'%f/ Edik if aH &;twwf
ynm em;vnfawG;ac:/ pnf;pm;oH;k oyfEikd af &; aES;auG;r_'%f/ aq;twwfynm r,Ofyg;r_'%f/
ponfw@kd u tydv k ufaqmiftjzpfe@J pdeaf c:cJw h ,f?
pdeaf c:r_awGukd tHw&k ifqikd &f if; tm;wif;ausmv f m$ ;qJrmS yif Zmwdrb d / nmwdaqGrsKd ;
rsm;udk vGr;f woob0/ bmompum; tcuftcJe@J b0/ usr;f rma&;twGuf aq;ukozd@k
tmrcHcsurf &Sw d b
hJ 0/ ,Ofaus;r_xeG ;f um;r_ aES;auG;qJ a'ovlxEk iS hf ul;vl;qufq&H aomb0/
*vdb k ,f vdu k af Z;&Si;f acwf/ pufre_ nf;ynmacwfw@kd EiS hf rqdik af omb0/ rsKd ;qufopf vli,fb0
aysmyf g;csed af wG paw;pGe@f vw $ &f wJb h 0/ (3) ESpu f mv rdom;pke@J a0;uGm&wJb h 0awGu r,HEk ikd f
p&myif?
umvawGu ajymif;oGm;qJ/ b0awGu rajymif;vJc?hJ uíeaf wmfu rdcifausmif;om;
wyfrawmf. OD;wnfcsurf sm;ESihf wdu k yf 0JG ifq?J tajctaet& ckc/H awmfveS pf pf qifEo J$ nfh
umv? aysmufusm;enf;AsL[mt& [dkrSmwc%/ 'DrSmtajccsESifh rdk;&Gmra&Smif aeylrv$J/
aqmif;&moD tat;'%fudk uGif;+yD;ra&SmifEdkifcJh? aeawmh awmawmif/ tdyfawmh
80 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
oif&h muGi;f ab;/ awmif,m ykcufwJ rd;k umwJ? pm;awmh obm0uay;wJh tavhustoD;tES/H
acsmif;xJu tavhus zm;/ ig; owW0g? vlxu k auí;wJh ESr;f iyd? taygo h mG ;awmh tqifoif&h m
opfyifaemufu, G wf ae&m/ twnfwus r&Scd ?hJ aumfprdk ydv k w D ef ,Ofaus;r_EiS hf ESpyf g;oGm;cJ?h
'Dvekd @J tdyyf su&f wJh naygi;f rsm;pGm/ tawG;aygi;f rsm;pGm/ 'kuaQ ygi;f rsm;pGm/ jcif/ uíw/f
jzKwf owW0gw@kd . ynmay;r_rsm;pGm/ &efoal ygi;f rsm;pGm/ aoewfuikd +f yD; urBmra=ubl;rsm;pGm?
a&mif&cJ /hJ wif;wdrcf /hJ auseyf*% k , f cl ?hJ 'Dvekd @J vufeufuikd f awmfveS af &;udk tHwt k m;wif;um
ausmv f m$ ;qJyif?
vufeufuikd f awmfveS af &;orm;b0. ar#mv f ifch su/f OD;wnfcsu/f &nfreS ;f csuw f @kd
onfum; vGwaf jrmufa&;vrf;/ 'Dru kd a&pDvrf;yif? xdv k rf;onf =urf;wrf;qJ/ cufxefq/J
rmausmqJ/ cufcq J ?J =urf;wrf; cufxef rmausm cufcrJ _ qdo k nfrmS rwlnw D phJ epf/ rwlnwD hJ
vlrsKd ;/ rwlnw D hJ bmom/ rwlnw D hJ vlwef;pm;/ rwlnw D hJ ,Ofaus;r_/ rwlnw D hJ bmompum;/
rwlnw D hJ jy\em/ rwlnw D hJ wdu
k yf 0JG ifr/_ rwlnw D hJ 0ef;usiaf wGtm;vH;k waygi;f wpnf;wnf;
twlwuG wdu k yf 0JG ifEikd af &;/ atmifycJG EH ikd af &;twGuf o[Zmwjzpfz@kd }udK;pm;ausmjf zwfry_ if?
tb,fa=umifq h akd omf ppftm%m&Sif tpd;k &awGEiS hf 'Dru kd a&pD awmfveS af &;tay:
tusKd ;pD;yGm;=unfh qufqaH om tpd;k &wd@k . zdEydS rf /_ tEdik u f sirhf /_ =oZmay;vdrk /_ oHwrefa&;
upm;r_awGa=umifh jyif;xefpmG &ke;f uefae&qJyif?
rnfo@kd yif cufc/J &ke;f uef/ }udK;pm;aeapumrl vGwaf jrmufr/_ ,H=k unfr/_ a&G;cs,rf /_
wefz;kd xm;r_/ }udK;pm;tm;xkwrf w _ @kd onf uíeaf wmf/ uíeaf wmfh rdom;pk. &nfreS ;f csu/f qEN/
ar#mv f ifch surf sm;xufyakd om b0/ jynfot l wGuf wm0efopd mG wdu k yf 0JG ifaeaom b0/ Edik if H
om;aumif;wa,muf. Edik if aH &;udk tav;xm; em;vnfaomb0/ Edik if EH iS hf jynfo@l tusKd ;udk
xrf;aqmifciG hf &aomb0/ qif;&Jr/_ csKd @wJrh /_ pdwcf pH m;r_EiS hf auseyfpmG jzwfoef;ae&aom b0
wd@k onf atmifjrifr_ &,lEikd &f eftwGuf wH;k wdu k w
f ukd /f usm;udu k uf u kd f jzwfausm&f rSm trSeyf if?
ppfrif;atmif
*l*v
J _f *dK[fwt
k m;jrefrmjynfrS ypfcs&efjyifqif
tD*sp/f vpfAsm; edik if rH sm;uJo
h h k d vlxk tHjk urG r_ sm; jzpfay:vmjy;D tifwmeuf qufo, G af &;rsm;
jzwfawmufc&H ygu jywfawmufr_ r&Sad p&ef ulneD ikd rf nf[k qdak om *l*v J f j*Kd [fwk wvH;k jrefrmh
aumif;uif,aH y:odhk a&muf&adS eajumif; azaz:0g&D 28 &ufaeh owif;wyk'w f iG f azmfjyxm;onf?
tqdyk g j*Kd [fwu k kd av;*Gjzifh ypfcs&ef ,aeh trdex hf w
k jf yefvu kd af jumif; BSN rS
owif;&&Sdonf?xif&Sm;aom jrefrmhta&; avhvmol rpPwm bmaw;vf vifhemurl
puwf'Hk;usnfjzifh ypfcs&ef trdefhxkwfjcif; jzpfajumif; ajymqdkonf? odkhaomf jrefrmedkifiH
ppfAv kd cf syk jf u;D rsm;eSihf Adv
k jf yKwfju;D rsm; taejzifh puwfrsm; csyk v f yk jf cif; r[kwb f J csw
d xf rDrsm;om
csyk v
f yk f 0wfqifqJ jzpfojzifh tqdyk g j*dK[fwu k kd xrDjuD;jzifh vdu k t f yk &f ef trdechf srwS f jcif;
jzpfeikd af =umif; jrefrmjynforl sm;u oH;k oyf aejuonf? Burma strange news
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 81
at;jrvSw&hJ moD udt k w H &k if; *syefEikd if w
H u
kd sK+d rdK@&dS &DeS m*g0&yfuu
G f wcktwGi;f rS
opfyiftyk t f yk f tpDt&Dayguv f suw f nf&aSd om vrf;wck0,f vltrsm;pk&;kH a&muf&Sd vmae=u+yD
jzpfonf? wa,mufp ESpaf ,mufprS wpprsm; jym;vmaom *syefa&mufjrefrmwd@k xdv k rf;
yvufazmif;ay:wGif toD;oD;wef;pDum ae&m,lae=u.? wcsK@d u a':atmifqef;pk=unf
"gwfyHk/ wcsKd@u t"rRtusOf;uscH ae&aom 88rsKd;quf ausmif;om;acgif;aqmifrsm;.
"gwyf rkH sm;/ qENjyawmif;qdk aom ydpk wmrsm; ESihf oufqikd &f mtzG@J tpnf; toD;oD;wd@k .
tzG@J tpnf;qdik ;f bkwf rsm; ud, k pf uD , kd if udik af qmifxm;=uonf? Edik if aH wmftvH/ cGyaf 'gi;f tvH/
wdik ;f &if;om; vlrsK;d pk toD;oD;wd@k &J@ tvHrsm;udv k nf; udik af qmifxm;=uolrsm;vnf; &d. S ?
*syefEikd if &H Sd wm0efus&rJ sm;uvnf; olw@kd tvkyf olw@kd wm0ef ESihf apmifh =unfah e=u.?
twGif;tjyif(10)
wmwD;
"gwfyHktoD;oD;/ qdkif;bkwftoD;oD; ESifh tvHtoD;oD; udkifaqmifxm; =u olwdk@onf
vrf;wzufwcsu&f Sd jrifrh m;pGmum&Hxm;aom tkwef &H w H cktwGi;f &dS taqmufttHw k cktm;
rsufESmcsif;qdkifum wef;pD&yf+yD;ae&m,lxm;=uavonf? tkwfeH&HjrifhjrifhtwGif;&dS
taqmuf t OD ; onf u m; *syef E d k i f i H & S d “jynf a xmif p k jref r mEd k i f i H a wmf o H & H k ; ”[k
trnfwyfxm;aom taqmuftOD;yif jzpf.? odk@aomf *syefa&muf jrefrmwdk@url
“ppftcGe&f ;kH ”[k turRn;f xd;k ac:qd=k uavonf? *syefa&muf jrefrmEdik if o H m;taygi;f tm;
enf;vrf;aygif;pHkjzifh tzufzufrS aiG!SpfaumufcH,laeaom jrefrmppftpdk;&. trdef@&
t"rRtcGe&f ;kH jzpfaeaom a=umifyh if? xdak &muf&aSd e=uaom vltrsm;u qENjyawmif;qdyk JG
usi;f y&efp&k ;kH a&muf&aSd e=u.? xdq k ENjyyGu J kd OD;pD;OD;aqmifjyKvkyo f w l @kd onf qENjyyGJ tpDtpOf/
qENjyawmif;qdkrlrsm;/ a=uG;a=umfoHrsm;twGuf v_yf&Sm;ae=u. xdkOD;aqmifolwdk@ onf
*syefEdkifiHa&muf txifu& 8av;vHk;ta&;awmfyHk}uD;rS wqifh aygufyGm;vm cJh&aom
tiftm;pk wcsKd@yifjzpf.? xkdolwdk@. qENjyawmif;qdkrlonfu “t"rRtusOf;uscH
88ausmif;om;acgif;aqmifrsm; tygt0if/rsKd;qufopf ausmif;om;/ausmif;olrsm;/
tppf t rS e f wd k i f ; &if ; om;vl r sKd ; pk acgif ; aqmif r sm;/ &[ef ; oH C mrsm; yg0if a om
Edik if aH &;tusO;f om;rsm; vGwaf jrmufa&;v_y&f mS ;rlyif jzpfonf? ” Edik if aH &;tusO;f om;rsm;
vGwaf jrmufrS Edik if aH &;udk Edik if o
H m;wdik ;f yl;aygi;f yg0ifaqmif&u G Ef ikd rf S +ird ;f csr;f om&m0ajymaom
Edik if u
H kd wnfaqmufEikd rf nf r[kwyf gavm?
xdktcrf;tem;udk 8av;vHk;ta&;awmfyHk}uD;rS arG;zGm;oef@pOfay;vdkufaom
82 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
vlabmifopf'rD u kd &ufwpfygw*D syefXmecGrJ S tcrf;tem;rSL;tjzpf aqmif&u G +f yD; *syefa&muf
'Drdkua&pDvdkvm;aom olrsm;. tzGJ@tpnf;toD;oD;rS yl;aygif;yg0ifum jyKvkyf&jcif;.
&nf & G u f c suf ord k i f ; tpOf t vm/ &yf w nf c suf jref r mEd k i f i H a &; tcif ; tusif ;
tem*gwjf ynfaxmifpk paom acgi;f pOf/ tawG@t}uHK jzpfwnfrrl sm; udk a[majym=uonf?
tcrf;tem;udk nae 3em&DwGif pwif+yD; 4em&DwGif tqHk;owfum a=uG;a=umfoHrsm;
a=uG;a=umfum tcrf;tem;udk tqH;k owf=uonf?
xdkrSvlpkcGJum rdrdb0&yfwnfa&;twGuf vkyfief;cGif0if&ef jyef=uavonf?
opfyiftyk w f ef; uwW&mvrf;rS tjyef 0rf;pmtwGuf v_y&f mS ;=u&tH;k rnf?
“udw k mwD;a& c%avmuf vrf;av#muf&if; pum;ajym=u&atmif Asm”
“ajymygAsm”bl w mtoG m ; vrf ; ay:rS m qEN j yyG J r S t jyef nD i ,f w csKd @ . qEN a wG u d k
ar;jref;avonf?
“'Dae@vky&f wJh qENjyyGeJ @J acgi;f pOf&@J t"dyg` ,u f bmvJ [if”
“bmtwGuf jyKvkyf&wmvJ”“u|efawmfwdk@&J@ tcef;u¾u bmvJ[if” “jrefrmjynf
twGuaf um bmxl;vmrSmvJ”wmwD;+yHK;rdonf csujf cif;qdo k vdk 0rf;enf;/0rf;om/ yDwd /
aomu/ aemifw/ *&k%m cHpm;rlaygi;f pHk &ifwiG ;f od@k twGi;f tjyif 0ifa&mufcpH m;rdavonf?
ar;vmwJo h al wG touf ESpq f ,fausmf oH;k q,f0ef;usif tcsK@d u av;q,fausm?f
“u|efawmf ajymjyyghr,f 'gayr,fh tcsdefwckay;+yD;rS ajymrSjzpfr,f 'geJ@ cifAsm;wdk@u
wu,frod=uwmvm;?”
“odawmh odwmaygAh sm/ 'gayr,fh ”
“'gayr,f h q d k w J h pum;&J @ aemuf r S m bmawG & d S a o;vJ ” vrf ; avsmuf & if a jymvd k u f w J h
pum;awGet J wl blwmod@k awmifa&mufonf? “udw k mwD;a& tcsed &f &Sd if tckajym ygvm;Asm”
“ajymcsiyf gw,f tcku cifAsm;wd@k u|eaf wmfw@kd tm;vH;k 0rf;a&;twGuf tvkycf iG 0f if&rJh tcsed f
eD;+yDav” “Sunday=u&ifa&m” “u|efawmfwdk@utm;w,f udkwmwD;uaum”olajymrS
owd & rd w ,f ? Sunday qd k w m wurB m vH k ; em;&uf jzpf a yr,f h *syef a &muf
jrefrmEdik if o H m;rsm;twGuf [dyk /JG 'DyaJG wG tpnf;ta0;awG oma&;ema&;/ vlral &;udpaP wG/
td r f t vk y f a wG e J @ rtm;&wJ h &uf j zpf w ,f ? ud k , f y d k i f t csd e f r &d S w J h *syef a &muf
jref r mEd k i f i H a &;orm;b0awG a ygh ? “'gqd k & if cif A sm;wd k @ vnf ; tcsd e f eJ e J & &if tck y J
aumfzaD omuf&if;ajymr,f?”
jrefrmEdik if [H m trsK;d om;acgi;f aqmif}uD; Adv k cf sKyfatmifqef; OD;aqmifral tmufrmS
wwdik ;f jynfv;kH yl;aygi;f yg0if+yD; t*Fvyd u f v kd ekd uD |eb f 0rS vGwaf jrmufatmif Edik if aH &;enf;/
vufeufuikd ef nf;vrf;awGukd jyifqifcsrw S +f y;D wdu k yf 0JG ifc=hJ uw,f? vGwv f yfa&;&cge;D rSmyJ 1947
Zlvikd 1f 9 &ufae@rSm Adv k cf sKyfatmifqef;wd@k vky}f uHccH &hJ +yD;? 1948 Zefe0g&v D 4&ufae@rSm
vGwfvyfa&; &cJhw,f? AdkvfcsKyfwdk@ aoG;eJ@a&;+yD;&cJhwJh vGwfvyf+yD;acwf jrefrmEdkifiH[m
ygvDref'Drdkua&pDpepfudk usifhoHk;EdkifcJhw,f? 'gayr,fhvJ olwvl igwrif; x=uGcJhwmawG
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 83
tm%m& zqyv tzG@J csKyf}u;D &J@ pdw0f rf;uGcJ rhJ al wG tm%m+yKd ifral wGe@J wdik ;f jynfwnf&cSd w hJ ,f?
wcsdefxJrSmyJ qdk&S,fvpf tkyfpkawG&J@ trmcHppfAdkvfawGuvnf; wpcef;xcJh=uw,f?
tm%mtwGuf vufeufuikd f tzG@J tpnf;udk wynfah rG;/ q&marG; jyKvyk =f u&mu Adv k cf sKyaf e0if;
ppftkyfpk}uD;xGm;vmcJh&w,f? 'D ppftkyfpk[m 1958ckESpftwGif;rSm tm%modrf;zdk@
}uHpnfae&muae 0if;}uD;csKyfjzpfwJh OD;Eku tm%mvGJay;vdkuf&m ppfwyfvlwef;pm;
tm%m&oGm;onf? ppftyk pf u k wdik ;f jynfrmS a&G;aumufyJG jyKvyk af y;aomvnf; bufvu kd rf al wG
jyKvk y f w ,f / 'gud k j ynf o l u &G H @ rk e f ; +yD ; qef @ usif b uf u d k rJ a y;=u&m OD ; Ek w d k @ Ed k i f + yD ;
0ef}uD;csKyfjyefjzpfvmw,f? 'DvdkeJ@ 1962ESpf rwfv 26&ufae@rSm wdkif;&if;om;ta&;udk
ta=umif;jyK+yD; Adv k af e0if;ppftyk pf [ k m wdik ;f jynfukd ppftm%m odr;f vdu k wf ,f? +yD;awmh
ppf t m%m&S i f p epf u d k wnf a xmif v d k u f w ,f ? 'gud k yxrOD ; qH k ; ausmif ; om;xk u
uGef@uGufcJh=uw,f? 'ga=umifh AdkvfcsKyfae0if;u ausmif;om;xkudk t+idK;xm;cJhw,f?
AdkvfcsKyfae0if;[m wdkif;jynfvGwfvyfa&;}udK;yrf; rlordkif;rSm OD;aqmifv_yf&Sm;cJh=uwJh
wuUodkvfausmif;om;acgif;aqmif awGjzpfwJh AdkvfcsKyfatmifqef;wdk@/ OD;Ek/ ocifA[def;/
AdkvfvusFm pwJh yk*~KdvfawGudk remvdkrkef; wD;pdwf&dSw,f? olu wuUodkvfausmif;om;
v_y&f mS ;rlawGrmS ygco hJ rl [kw?f +y;D awmh ol&@J ppfwyftm%modr;f rlukd p+y;D uef@uu G cf w
hJ mvnf;
ausmif;om;or*~qakd wmh /'D ausmif;om;or*~ukd vGepf mG rke;f wD;wJo h jl zpfw,f? ol&@J &efbufvkd
oabmxm;w,f 'ga=umif h 1962ck E S p f 7Zl v d k i f t a&;tcif ; rS m ausmif ; om;or*~
taqmufttHk}uD;udk 'dkif;erdkif;jzifhazmufcGJ zsufpD;vdkuf+yD;/ wuUodkvfausmif;twGif;
ausmif ; om;awG u d k ypf c wf o wf j zwf c J h w ,f ? ppf t k y f p k [ m ausmif ; om;
or*~taqmufttH}k uD;udo k m zsupf ;D Edik af yr,f/h ausmif;om;xk&@J cGyaf 'gi;f pdwf "gwu f akd wmh
b,fvrkd S azsmufzsuaf cszsuv f kd r&cJb h ;l qdw k m 'Duae@ oufaoygy?J ausmif;om;xk[m
Adkvfae0if;ppftkyfpk&J@ ppfwyftoGifajymif; jrefrmhqdk&S,fvpfvrf; pOf acwftqufquf
rsuaf csrjywf qufwu kd f wdu k yf 0JG ifcwhJ ,f?
rd _ i f ; &mjynf h / u|ef q G , f t a&;tcif ; / OD ; oef @ ta&;tcif ; awG t jyif tvk y f
orm;oydwaf wGe@J yg yl;aygi;f wdu k yf JG 0ifc=hJ u&m vufeufuikd w f u kd yf 0JG ifrS jzpfr,fv@kd cH,+l yD;
}ud K ;pm;cJ h w J h ausmif ; om;acgif ; aqmif csif ; vl r sKd ; qvd k i f ; wif a rmif u d k ppf t k y f p k u
zrf;qD;}uKd ;ay;owfco hJ nf? ausmif;om;xktay:xm;wJh Adv k af e0if;ppftyk f pk&@J oabmqENukd
xkwfjycJhonf? 'gayr,fh ausmif;om;v_yf&Sm;rlt&dSef[m &yfwef@ roGm;cJhbl; 'DvdkeJ@
tusifhysufv'fpm;rlawG/ rw&m;rlawGeJ@ wdkif;jynfudk t"rRtkyfcsKyfaewJh OD;ae0if;&J@
ppfwyfygwDjzpfwJh rqvudk 1988ckESpfrSm wdkufyGJ0ifcJhw,f? &efukefpufrlwuUodkvfrSm
t=urf;zufowfjzwfcHcJh&wJh zkef;armf/ pdk;Edkifwdk@eJ@ ywfouf+yD; ausmif;om;xkw&yfvHk;
rcHr&yfEdkifjzpfum pwifykefuefcJhw,f? ausmif;om;awG[m ausmif;om;xkw&yfvHk;udk
wyfvSef@Edk;aqmf+yD; jynfolw&yfvHk; yg0ifvsuf rqvygwDudk jzKwfcszdk@OD;aqmif+yD;
awmfveS af &;w&yfpOfEv JG u
kd w f ,f? jynfow l &yfv;kH yg0ifpOfEcJG w
hJ hJ 'D88ta&;awmfy}kH uD;[m
84 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
OD;ae0if;. opPmcH ppfwyfxu G f orRw 3OD;udk jzKwfcs+yD; rqvacwfwcef;&yfcw hJ ,f? 'gayr,fh
OD ; ae0if ; [m ppf t k y f p k w ck u d k xyf r H a rG ; zG m ;vd k u f + yD ; / wd k i f ; jynf u d k t=urf ; zuf u m
tm%mxyford ;f cdik ;f vdu k o
f nf? 'D 8av;vH;k ta&;awmfy}kH u;D [m ppftyk pf u k kd acwftqufquf
awmfveS yf ek u f efc=hJ uwJh a&S;aemifawmfausmif;om; acgi;f aqmifawG&@J vufqifu h rf;tarGukd
xif[wfjyvdkuf+yD; ausmif;om;v_yf&Sm;rl ordkif;udk armfuGef;xdk;ay;vdkufwmyJ jzpfw,f?
trsKd ; om;vG w f a jrmuf a &; awmf v S e f v_ y f & S m ;rl o rd k i f ; pOf r S m ausmif ; om;xk [ m
jynfolvlxktwGuf rnfhonfh t"rRtkyfcsKyf r_udkrS vufrcHbl; jynfol@a&S@ rm;rm;&yf+yD;
awmfveS w f u kd yf 0JG ifc=hJ uw,fqw kd m urBmodjyovdu k cf si;f ygy?J
ausmif;omxk[m rnfonfhzrf;qD;acsmufvSef@rl/ !Sif;yef;owfjzwfr_udk rS rr_yJ
rdrb d 0ud, k u f sKd ;udk pGe@f vGwu f m ppftyk pf uk kd tHw h ck w
hJ ,f? ,ae@wdik f ppftm%m&Sipf epfukd
wdu k yf 0JG ifaeqJjzpfw,f? 'D8av;vH;k ta&;awmfy}Hk uD;udk OD;aqmifc=hJ uwJh rif;udEk ikd /f udu k }kd uD;/
rif;aZ,sm/ aX;=uG,/f +yHK;csK/d *sirf /D tHb h ,
G af usm/f jrat; pwJh ausmif;om;acgi;f aqmifawG[m
ppftusOf;axmiftoD;oD;u vGwfajrmufvm+yD; “88rsKd;qufausmif;om;rsm;” qdkwJh
*k%yf 'k u f kd udik q f +JG yD; pkpnf;cJ=h uw,f? olw@kd [m jynfow l &yfv;kH &J@ t}udK;pD;yGm;udk a&S@&_@um
olwdk@&J@ cHpm;csuf epfemcsufawGudk ab;z,f+yD; “trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;”
Edik if aH &;vrf;a=umif;ay:rSm &yfwnf+yD; ppftyk pf u k kd &ifqikd cf =hJ uw,f?
wzufuvnf; 1990jynfhESpf a&G;aumufyGJuae jynfolw&yfvHk;&J@qEN ESifh
a&G;cs,w f ifajrSmufjcif;cH&wJh a':atmifqef;pk=unf ESihf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf (NLD)&J@
&yfwnfcsuu f kd tm;ay;axmufcu H m ppftyk pf .
k &yfwnfcsurf mS ;,Gi;f rlawG udk jynfou l ,kd pf m;
axmufjyv_y&f mS ;ae=u&if; tm%modr;f ppftyk pf . k rw&m;jypf'%fcs zrf;qD;jcif;udk cHc&hJ onf?
'Dppftyk pf [ k m 88rsK;d qufausmif;om; acgi;f aqmifawGukd rke;f wD;a=umuf&@HG =uwma=umifh
axmif'%fEpS &f n S f 65ESpcf srwS f +yD; jrefrmjynfppftusO;f axmiftoD;oD;rSm cG+J yD;csKyfaESmifxm;
qJjzpfw,f?
t"duajymcsifwmu 88rsKd;qufausmif;om;acgif;aqmifawG[m jynfolawG
vGwfajrmufzdk@/ wdkif;jynfESifhvlrsKd;aumif;pm;zdk@ +idrf;csrf;zdk@twGuf olwdk@b0awGudk &if;+yD;
ud, k u f sK;d pD;yGm;awGupkd eG @f vGwu f m rnfonfh zrf;qD;csKyfaESmif owfjzwfru l kd rqdk owW&d &Sd ESd iS hf
&ifqikd u f m ppftm%m&Sipf epfq;kd }uD;udk csKyf+idr;f atmif aqmif&u G af e=uwJo h al wG jzpfw,f?
ol&aJ umif; tmZmenfawG jzpfw,f?
a':atmifqef;pk=unf ESihf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf[m pwifwnfaxmifuxJu
tzG J @ csKyf t vH r S m ausmif ; om;wd k @ &J @ trS w f t om;jzpf w J h cG y f a 'gif ; yH k u d k toH k ; jyK+yD ;
ausmif;om;ordik ;f udk armfueG ;f xd;k cJw h mr[kwv f m;?
*syef r S m 'D a e@jyKvk y f = uwJ h “88rsKd ; quf a usmif ; om;acgif ; aqmif r sm; ES i f h
EdkifiHa&;tusOf;om;vGwfajrmufa&;v_yf&Sm;rl qENjyyGJ”[m jrefrmjynf. acwfwacwf
tcif;tusif;rSm vdktyfaewJh uGufvyfwckudkjznfhq nf ;zdk@ acwf&J@awmif;qdkcsuft&
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 85
jyKvky=f uwmjzpfw,f? 'Duae@ oef;a&$&@J ppftyk pf [ k m b,fvv kd rd n
f m+yD; Oya'topfawG
a&G;aumufyt JG opfawG tpd;k &topfawGvyk v f yk f wdik ;f jynfEiS v hf rl sK;d r+ird ;f csr;f / rwnf+ird f jzpf+y;D
wdik ;f jynfysupf ;D qkw, f wk af ewm vufawG@ygy?J ppfwyfvw l ef;pm;twGi;f rSmudu k olw&k d @J tusK;d pD;yGm;
cGaJ 0r_tay:rSm tajccH+y;D rwnfr+ird jf zpfae=uw,f r[kwv f m;? jrefrmjynf&@J ppfreS w f hJ vGwv f yfrel @J
+ird ;f csr;f om,m0ajym zd@k twGuf b0ay;&yfwnf wdu k yf 0JG ifae=uwJh 88 rsK;d qufausmif;om;
acgi;f aqmifawG tygt0if tzrf;qD;cH wdik ;f &if;om;vlrsK;d pk acgi;f aqmifawG/ &[ef;oHCmawG
ausmif;om;vli,fawG jynfoal wG&@J tcef;u¾awG[m tvGet f a&;}u;D ygw,f? tem*gwf Edik if rH mS
olw@k &d @J yg0ifr[ l m ta&;}u;D ygw,f? 'ga=umifh olw@k ad wG tm;vH;k udk csK@d ,iG ;f csurf &dS tjrefvw G af jrmufz@k d
vdyk gw,f? olw@kdawG tm;vH;k vGwaf jrmufz@kd *syefrmS omru urBmtESH qENjyawmif;qdzk @kd vdyk gw,f?
“uJ [kw+f yv D m;Asm”
+ird af e=u&mrS “udw k mwD;a& cifAsm;ckv&kd iS ;f jyrSyJ aoaocsmcsm od awmhw,f”
“u|eaf wmfw@kd vH;k 0oabmaygu+f yD 'ga=umifh u|eaf wmfw@kd &@J tcef;u¾udv k nf; od+y”D
“qENjyyGaJ wGrmS aexdik cf iG t hf wGuf 'kuo Q nfav#mufz@kd v_y&f mS ;rlwckavmufom ruyJ
udkwmwD;ajymwJh udkrif;udkEdkifwdk@ ausmif;om;acgif; aqmifawG/ &[ef;oHCmawG/
wdik ;f &if;om;vlrsK;d pkacgi;f aqmifawG/ ausmif;om; vli,fawG tygt0if t"rRtusO;f uscH
Edik if aH &;tusO;f om;awG vGwaf jrmufz@kd u|eaf wmfw@kd tjynft h 0 yl;aygi;f yg0if=ur,fAsm”
“at; aumif;w,fAsm 'gayr,fh wckawmhajymcsiw f ,f cifAsm;wdw k if r[kwyf /J cifAsm;wd@k
oli,fcsi;f taygi;f toif;awG cifAsm;wd@k aqGrsK;d todik ;f t0dik ;f awG tygt0if jrefrf mEdik if &H @J
twGi;f tjyiftm;vH;k vlxw k &yfv;kH vufwyJG g0if+y;D aqmif&u G =f uzd@k vufqifu h rf;E_;d aqmfay;=uyg?”
“jynfox l uJ jynfoal wGjzpfwhJ ppfwyfxu J ppfonfawGuykd g aqmfB
=oay;=uyg”
“'gygyu J mG ”
“aocsmwmwcku Adv k cf sKyfrLS ;}uD;oef;a&$qw kd hJ ppftm%m&Sif t"rRtyk cf sKyfaeor#
jrefrmvlxt k m;vH;k vl!e$ @f wH;k vljzpf&;_H qif;&J ESrd u hf s aerSmyJ jzpfw,fqw kd m oabmayguf
=uzd@k vw kd ,f?”
“'ga=umifh wu,ftppftrSef pGe@f vw G tf epftemcH+y;D &J&}J u;D wdu k yf 0JG if aewJ/h tmCgw/
avmb/ a'go/ arm[ uif;wJ/h ud, k t hf usK;d pD;yGm;udk tajcrcHwhJ arwWm apwem *&k%m}u;D rm;wJh
ppftusO;f axmiftoD;oD;rSm t"rRtusO;f us ae=u&wJh 88rsK;d qufausmif;om; acgi;f aqmifrsm;/
&[ef;oHCmrsm;/wikd ;f &if;om; vlrsK;d pkacgi;f aqmifrsm;/ ausmif;om;vli,frsm; tygt0if“Edik if aH &;
tusO;f om;rsm;” tjrefq;kH vGwaf jrmuf+y;D olw@kd awG&@J qENawG tppftrSev f yk af qmifEikd =f uzd@k
u|eaf wmfw@w kd u kd yf 0JG if=uzd@k wduk w
f eG ;f ygw,f” 21-2-2011
wmwD;
86 NLuminary MagazineVolume 5,No.1N
87
tvif;tdrf rS
xkwfa0+yD;aom
pmtkyfrsm;
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 87
87
w cgwav i,fi,fwek ;f u aoewfypf upm;wmav;awGukd owdomG ;&rdwwfyg
w,f? usr i,fi,fwek ;f u aoewfypfupm;wmudk awmfawmf0goem ygygw,f?
tdrfu vl}uD;awGu ausmif;pmrusufyJ tjyifpmtkyfawG zwfaevdk@qdk+yD; ql&ifvJ/
“em;ylatmifvyk &f if awmcdrk mS ” vd@k jyef+y;D ajymavh&ydS gw,f? aoewfypfwmwd@k / awmcdk wmwd@k
pwJph um;vH;k awGukd ,Ofyg;ae&jcif;uawmh &Sio f ef}u;D jyif;wJh ywf0ef;usief @J qikd rf ,f xifygw,f?
usr wdk@ i,fi,fwkef;u aecJhwJh awmif}uD;+rdKŒqdkwmuvJ +rdKŒjyifudk av;rdkifavmuf
xG u f v d k u f w meJ @ wif vuf e uf ud k i f a wmf v S e f a &;eJ @ ywf o uf q uf p yf v d k @ &Ed k i f w J h
+rdKŒav;jzpfaewma=umifhyg? udk;q,f umvavmufawGwkef;uqdk a0;a0;vHvHoGm;+yD;
awmcdpk &m rvdyk gb;l ? ol@tquftoG,ef @J ol qufo, G vf @kd &&if ae@csi;f awmcdv k @kd &yg w,f?
puwfrS csdwx
f rDokd h
jrefrmtpd;k & taejzifh ajrmufu;kd &D;,m;
tultnDjzifh puwf (skirt) 'H;k usnrf sm; csKyfvyk f
&ef jud;k pm;aeonf? jrefrmtpd;k & taejzifh ajrmuf
udk;&D;,m; tultnDj zifh puwf 'Hk;usnfrsm;
csKyfvyk &f ef jud;k pm;aeonf? od&hk mwGif csKyfvyk o
f nfh
'DZdkif; vGJrSm;oGm;ojzifh puwfrsm; jzpfrvmbJ
xrDrsm;toGif ajymif;vJ oGm;a=umif; od&onf?
tqdkyg puwf erlem jzpfonfh csdwfxrDrsm;udk
AdkvfjyKwf}uD;rsm; eSpfcsdKufpGm 0wfqifjyD; tiftm;
jyvsuf &S=d uonf? eSpt f enf;i,f twGi;f puwfrsm;
atmifjrifpmG csKyfvyk ef ikd yf gu tcrf; tem; rsm;wGif
puwf 0wfqifxm;onfh Adv
k jf yKwf}uD;rsm;udk awG jh rifeikd af wmhrnf jzpfonf?
Burma Strange News
N Luminary MagazineVolume 5,No.1N 91
tvif;tdrf0wˆKwdk
oyGwt f ikd &f mG rSm 'DwywfxJ txl;qH;k owif;u tm&yfEikd if aH wGrmS jzpfysuf aewJh
tm%m&Sif awmfveS af &;owif;awGyjJ zpfw,f// oyGwt f ikd &f mG rSm owif;pm rSmzwfwhJ ol
r&Sdygbl;// 'gayrJh owif;pHkawmholwdk hodw,f// b}uD;+idrf; tdrfrSm&SdwJh ae&S,fe,fa&'D
,dak [mif;}u;D udo k yGwt f ikd &f J h *vdb k ,f uGe, f uf}u;D vdk ah jym=uw,f// "gwcf J av;vH;k xJx h m;&if
wvud;k owif; zGichf siw f ikd zf iG whf hJ // ol ah &'D,}kd uD;u jynfwiG ;f vdik ;f uvG&J if usew f mtukerf d
w,fqykd /J / 'Dawmh oyGwt f ikd &f mG om;awG urBm}uD;eJ h tquftoG,f rysub f ;l ayg/h /
wae hawmh b}uD;+idrf;tdrfudk &GmOD;ausmif;rSm wyfpGJxm;wJh wyfuwyf=uyf}uD;
a&mufvm w,f// ol v h mvnfwahJ e rh mS bJ wdu k w
f u
kd q
f ikd q
f ikd f tD*spf orw rlqmzD jyKwfajy;
wJhae@jzpfae w,f/arG;uwnf;u udkvdkeD'g%f eJ h tm%m&Sif'g%f yl;wGJcHcJh&&SmwJh b}u;D +ird f
wa,muf tJonfvo kd wif;rsKd ;=um;&awm eh m;a=umawG pdro hf mG ;rwufjzpfaewm// tJonftcsed f
rSm olu, kd wf ikd f tD*spjf ynfoal wGeJ t h wl yg0ifqENjyaeovdk pdwu f wxyfwnf; usaewm//
wyf=uyf}u;D eJ t
h wl a&aEG;=ur;faomuf a&mufwwf&m&majym=uqd=k u&if;eJ h pum;rpyf tD*spb f ufuk d
a&mufomG ;yga&m// b}u;D +ird ;f u h h h
a0avav rif;rif;odef;
tvSb,frmS vJ h h h
oD&drm
(attdik 'f t
D ufpf a0'emonfwkd &h hJ yifu,
kd af &; cHpm;csufrsm;)
(1) bdkbdkouf
(2) &Jrif;0if;
(3) ausmfxeG ;f Edik f (7) L NOORA
(4) cdik Of ;D i,f (8) aevif;atmif / cifcifav;
(5) 0if;bdb k kd (9) xGe;f xGe;f 0if;
(6) pdik ;f yef;armif (10) wifarmifukd
(11) 0if;oEWmatmif
(12) ausmfrsdK;xGe;f
(13) wifrif;Edik f
(14) oJ;vGiOf ;D
wdk t
h m; tvif;tdrrf *~Zif; &Jabmfrsm;rS
rSww
f rf;wif *k%jf yKtyfygonf//
ta0;a&muf t,f'wD m
aZmfaZmfatmif (t*Fvef)
ABFSU (88)rsKd;quf
t,f'wD m
aZmfaZmfEkdif / rif;rif;odef;
tr_aqmift,f'wD m
cifarmifaZmf / Anm;b&kdif,efuif;
xGe;f +idr;f / tHah rmf
pmpD/ pm&kduf
ausmfxGÉf0if; / pnfoljrifh
aZmfrsK;d / [de;f rif;(shinagawa)