NOLI ME TANGERE (Kabanata 1-64) Kabanata 1: Isang Pagtitipon a. Naghanda si Kap Tiyago ng hapunan para kay Ibarra b.

Bisita: padre damaso, kapitan tinong, g. Laruja, padre sibyla Bukas sa lahat: mapagbigay ". b.

Hindi nakapag-aral2 dominikano2 negosyante Kasundo ang simbahan &nabibili ang kabanalan(, pamahalaan &pera sa simbahan(, at mamamayan &lupain(

)aria "lara Hindi tunay na anak )estisa2 iba ang kulay ng mata2 kamuka ni *amaso

Nagtalo ang pari at Kap Heneral imbahang katoliko !s pamahalaan

#ia %lba %sa'a ni kap tiyago +inahasa ni damaso 6 maria "lara

".

#agdating ni Ibarra Kulturang alemanya: pagpapakilala sa sarili

d.

Laruja sa #inas Libro tungkol sa pinas na nakita ni ri$al sa europa: %ntonio morga &hindi malina' ang impormasyon( Kabanata *: Pag-$$')a+ sa asot%a a. Katotohanan Tradisyunal na panliliga'2 mataas na pagrespeto sa babae #alabra de onor #agpapalitan ng liham

Kabanata 2: Si Iba a !! Kabanata ": Ang #ap$nan a. )inaliit ni *amaso si Ibarra Nagsayang lamang ng oras si Ibarra )aunlad ang bansa kapag )alaya b. Kabanata 4: E %&% at Pi'ib$st% o !! Kabanata (: #angarap sa +abing )adilim a. Kinaingitan si *on ,a-ael dahil sa kanyang kayaman #agbukas ng daan sa .sp -/ #il ,ason ni T+ue!arra: &0( pagbukas ng daan .sp/#il, &1( kati'alian2 pagpadala ng sur!eyors, &3( paglgay ng tao sa isang posisyon na di karapatdpat, &4( pagyakap ng #il sa kulturang Kastila at &5( di tiyak na katagalan ng paglilingkod sa lipunan d. kahit e. -

Kabutihan #aghankan sa santo -/relihiyoso

".

Kagandahan 7alang kamtayang pagmamahal ni Ibarra kay m"lara #agsakripisyo2 pagkasentimental imbolismo )alayong pagka'alay: 83 bayan at 83 kay )aria "lara Hindi perpekto si )"lara pagmamahal kay Ibarra dahil sa kanyang

b.

#inagbintangan sa pagpatay sa isang artilyero %rtilyero: hindi marunong magbasa %rtilyero &symb(: mangmang kastila2 kapangyarihan

Leonor ri!era 6 maria "lara &inspirasyon( #agtulos ng dala'ang kandila

%sotea #urong pagmamahal2 'alang ginaga'ang masama

".

Naakusahan si *,a-ael bilang .rehe at #ilibustero .rehe: tumutuligsa sa kaga'ian ng mga kristiyano2 hindi nangungumpisal #ilibustero: kaa'ay ng pamahalaan2 malayang kaisipan *on ,a-ael: hindi nangungumpisal2 pangungumpisal sa isang tao na mas makasalanan pa &paring kristiyano(

Kabanata ,: Mga g$nita a. )aynila b. 7alang pinagbago &dahil sa prayle( #agkita kay damaso &masama ang tingin( #agkita kay K.Tinong &kasama ang 1 anak( sa kartela

d. e. -. g.

Takot ang mga pil abogado na tumulong Napa'alang sala matapos ang isang taon Namatay dahil sa paghihirap: ka'alang katarungan imbolismo Li'asan: 'alang pagbabago ang mga pil #angungulila ni Ibarra sa ama: pangungulila ni ri$al *on ,a-ael: ka'alang katarungan d. ".

%rro"eros #agga'aan ng tabako

9ardin botaniko Hambing sa europa Hindi )alaya ang tao

Bagumbayan Naalala ang gurong pari :hindi lahat ng kumikinang ay ginto.;

Kabanata 6: Si Kapitan Ti)ago a. *on antiago delos santos antiago ng mga santo

Kabanata -: Mga .aga)-baga) $/o' sa ba)an #agkasila': takot sa kastila Hambing sa kabanata 4 #rayleng may sakit sa mata: aya' ipagamot dahil takot sa paggamot &matanda at baka di kayanin( simbo: pagkabulag ng mga kastila

pinuno ng bayan, &4( hindi tinuturing na pantay ang lahat Kabanata 12: A a+ ng 2ga Pata) a. Hayop !s Tao: asal o kamalian ng tao2 hayop -/ nakakulong sa sementeryo2 hindi pagrespeto ng tao sa patay -/ sepultorero ementeryo: dala'ang sepultorerong naguusap tungkol sa kanilang gaga'in -/ ang isa ay may konsensya, ang isa naman ay sanay na )ay ipinapahukay ang ?malaking kura< na bangkay &1@ ara' pa lamang na nakalibing( dahil aya' ng kura na bigyan ito ng matinong libing &paglipat sa sementeryo ng mga intsik(2 matapos ihukay, tinapon ito sa la'a )ababa ang tingin ng mga kastila sa mga tsino dahil sinubukan ng isang Tsino na angkinin ang #ilipinas

b. Kabanata 10: Ang ba)an ng San 1i%go a. Heograpiya b. Baybayin ng la'a Bukirin at palayan ang paligid d. ".

Bayan #la$a sa gitna ng bayan imboryo &pinakamataas na poste ng simbahan(

". d.

%lamat ng gubat ng an *iego imbolismo +ubat: primitibong pinoy )atandang kastila: mananakop na kastila La'a sa gitna ng gubat: pagkagalad ng likas na yaman #inambili ng kastila: 3+s. #agkamatay ng kastila: don ,a-ael2 likas na yaman at kristiyanismo an diego: katabi ng bagong bayan &bagong bayan: gombur$a2 san diego: saksi sa pagkamatay ng gombur$a(

imbolismo: a. #agtapon sa bangkay: patay pa dapat ang matakot sa buhay dahil sa mga nagaga'a nito #agsunog sa malaking krus: kapangyarihan ni *amaso sa mga lalabag sakanya #agpapahalaga sa patay )ababang pagtingin: &0( hindi pagpapata' ng mataas na bu'is katoliko, &1(

b.

". d.

Kabanata 1": Mga .aba'a ng Sig+a a. Bumisita si Ibarra sa libingan ng ama ngunit hindi ito mahanap dahil nalipat na da' ito sa libingan ng mga intsik &ngunit itinapon talaga ito sa la'a( at sinisi si al!i para dito Nagdilim ang langit: sig'a A unos, bagyo2 konotasyon A masamang pangyayari ig'a sa kabanata: &0( pag-aa'ay ni Ibarra kay &1( simula ng pagbuhos ng galit ni Ibarra al!i,

Kabanata 11: Mga Ma/apang)a i&an a. *on ,aphael: 'alang hatak sa bayan, mahina ang implu'ensya2 may magandang loob Tiyago: mayaman ngunit hindi makapangyarihan2 pinagtata'anan2 sinasalubong ng banda2 ginagamit ang posisyon upang maipalabas na siya<y makapangyarihan2 sunud-sunuran, nagbibigay ng suhol al!i: ikinukumpara sa anto #apa2 maingat sa tungkulin at mahigpit mansermon2 paraan ng parusa -/ multa %lperes: ikinukumpara sa Hari ng .spanya2 paraan ng parusa -/ pananakit

b.

".

b.

d.

#agsunog sa krus: &0( pagiging hipokrito ng mga relihiyoso, &1( pagsunog sa mga aral ng *iyos Buto sa paanan ng krus: babala, kasanayan sa ganitong pangyayari, &0( mamamatay ang sinumang lumaban, &1( ito ang magiging sanhi ng pagkamatay

e.

".

Kabanata 1(: Ang 2ga Sa/ istan a. #inagbintangan ng akristan )ayor si >rispin na kumuha ng dala'ang on$a &31 pesos( dahil alam nito na maraming bisyo ang ama ni >rispin #agmamalupit ng akristan )ayor &pagiging makapangyarihan(: implu'ensya mula sa nakakataas2 ginaga'a rin ito ng mga kura *ala'ang putok &baril( at isang siga' &guardia "i!il(: Basilio A nadaplisan ng bala2 >rispin A premonisyon na ito ay patay na: &0( naramdaman ng ina, &1( pagtunog ng kampana, &3( :'ag mo akong i'an, papatayin nila akoB; Hindi na naging atensyon ang mga pagputok dahil natural na ito sa mga tao d. :#ag araro sa bukid;: mahirap ang trabaho sa kampaneryo -/ mas mabuti ang pag-araro, ngunit bata pa sila

d.

)ga hindi maituturing na makapangyarihan: a. +obernador"illo: &gobernador( inuutusan ng alkalde mayor

b.

".

b.

*o=a >onsola"ion: makapangyarihan lamang dahil sa kanyang asa'a &alperes(, at ang pangingibaba' nito sa a'ay mag asa'a2 napapasunod rin niya ang mga guardia "i!il a"ristan mayor: sunud-sunuran sa Kura #aroko2 nagiging makapangyarihan lamang kung 'ala ang Kura

".

al!i at %lperes: dala'ang makapangyarihan - ga'i: &0( magiging dahilan ng pagkakagulo dahil inuuna nila ang kanilang mga personal na interes, &1( patalbugan sa kapangyarihan: kalituhan sa mamamayan, &3( hindi mabuting halimba'a sa mga

Kabanata 16: Si Sisa

a.

isa: ina ni >rispin at Basilio2 maganda at kabighabighani #edro: asa'a ni isa2 iresponsable, palaboy Inihahalintulad si isa sa #ilipinas &mahina ang loob, hinahayaang maabuso ang sarili(2 babae sa karani'ang panahon )ataas na pagtingin sa kanyang asa'a: itinuturing itong bathala2 ang anak: mga anghel Handa sa hapunan: kahirapan isa Kasa'ian sa anak Kasa'ian sa asa'a &iresponsable( )ahina ang loob na lumaban sa asa'a #ilipinas Kahirapan sa mangga'a, hindi makatakas .spanya &pagmamalupit( )ahina ang loob lumaban sa espanya na

a. b. ". d. e.

b. ".

d.

*ala'ang guardia "i!il ang nakita ni isa sa kanyang bahay2 dinakip nito si isa Nais manguna ni isa sa paglalakad: 'alang kinalaman2 mahirap man, ito ay may dignidad at kahihiyan K'artel: %lperes A pinalaya si isa sa panini'alang ang kura ang nasa likod ng pang-aaresto #agiging mangmang ng guardia "i!il dahil kani-kanino lamang ito sumusunod #agkabali' ni isa: pagkabulok ng #ilipinas

Kabanata 22: Li+anag at 1i'i2 a. b. Li'anag: &0( paguusap ni )aria >lara at Ibarra, &1( papalapit na pistang pambukid, &3( paghingi ng tulong ni #edro para kay isa at mga anak *ilim: pagtanggi ni )>lara kay # al!i A pagseselos ni # al!i kay Ibarra2 nakakalimutan ng pari ang obligasyon nito2 si )>lara ang kasiglahan sa buhay ni # al!i

e.

Kabanata 2": Pangingis3a a. b. Cgaling #ilipino: konserbatibo A paghi'alay ng babae sa lalaki imbolismo: &0( baklad A teritoryo ng #ilipinas, &1( isda A yaman ng #ilipinas, &3( bu'aya A mananakopDKastila, &4( pagtalon A pagaalsa2 pagkakaisa

Kabanata 1*: Si .asi'io a. b. ". d. e. Cmu'i si Basilio ng 'ala si >rispin Nag alala ang ina dahil sa sugat ni Basilio #anaginip: #agkamatay ni Basilio Basilio: kinakata'an ang #ilipino A pagmamaltrato %ya' na ni Basilio maging sakristan

Kabanata 24: G$bat a. b. #amboboso ni # al!i sa mga babaeng naliligo +ulong ng Kapalaran: &0( pinunit ni al!i dahil labag sa pananampalataya ang hula, &1( :ang pangarap ay pangarap lamang; A tali'as sa mensaheng dala ng telegrama para kay Ibarra tungkol sa paaralan #agdakip kay .lias

".

)ga plano ni Basilio sa hinaharap: &0( Lumipat ng tinatrabahuan at lumipat kay Ibarra, &1( sunduin si >rispin at pag-aaralin kay #ilosopong Tasyo, &3( mabuhay ng 'ala ang ama Kabanata 1,: Ka'$'$+ang Nag3$ $sa a. )ga maling panini'alaDugali: &0( tsismis, &1( pagbili ng kabanalan A indulgen"ia plenaria2 bili, donasyon, kumpisal2 pagka'ala ng ibigsabihin ng kapata'aran, &3( paninisi, &4( paghuhusga, &5( kahinaan ng loob -/ kabali'an )ga nagdurusa: &0( isa A dahil sa anak2 &1( al!i A dahil kay >rispin, ink'entro nit okay Ibarra, &3( )anong at )anang A paghahanap ng indulgen"ia dahil na'a'ala si al!i

Kabanata 2(: .a&a) ng Pi'osopo a. b. ". #aguusap ni Tasyo at Ibarra A paghingi ng payo ukol sa pagtayo ng paaralan :'ag kang humingi ng payo sa akin; A pagsanguni sa isang bali', hindi sumusuporta ang mga mayayaman sa payo ng isang bali' #agyubok ng rosas sa hangin A pagiging matatag

Kabanata 26: .isp% as ng Pista a. b. )agarbong pagdiri'ang ng pista habang abala si Ibarra sa pag-aayos ng paaralan )ay mga bagay na mas mahalaga pa kaysa sa mga panandaliang okasyon o selebrasyon

b.

Kabanata 2*: Ta/ip-si'i2 a. b. Cgaling #ilipino: &0( pagkaingit A pagkaingit ni Tiyago kay Ibarra2 magpapatayo na rin ito ng kumbento, &1( mapagbigay A pagbigay ng relikaryo imbolismo: &0( ketongin A hindi ito nakakaha'a dahil sa paglapit ni isa dito2 &1( sakit sa lipunan ang ketong A korupsyon, gahaman, pagmamalabis, katamaran2 --#ilipino: 'ala ng lunas ang sakit, ,i$al: may lunas ito at tugon

Kabanata 1-: Ang Ka anasan ng Isang G$ o a. b. ". d. Csapan ng guro at ni Ibarra Kapangitan na nais ipakita: palpak na sistema ng edukasyon Napalitan ang layunin ni Ibarra, at itinuloy ang nais ng ama na magpatayo ng paaralan )ga suliranin: &0( pamamalo, &1( kakulangan sa kagamitan2 silong sa kumbento2 ka'alan ng guro2 'alang gusali at mga libro, &3( ka'alan ng interes, &4( 'alang suporta ang mga magulang2 pagmulta ng magulang sa guro upang paluin ang bata

Kabanata 2,: I'ang S$'at a. Laman ng mga sulat: pangyayari sa pista tulad ng sugal, komedya, misa ni #)artin, misa mayor, kainan at saya'an

Kabanata 2-: Ang 42aga a. b. ". d. e. %ra' ng pista2 malaking parte ng Noli ang nilaan para sa pista #rusisyon A pagiging magastos2 pagpapakita ng estado ng buhay ng ba'at #ilipino Intsik A pagbenta ng kandila2 nagpabinyag -/ nagpapakitang superior ang katolikong simbahan Tasyo A payak na kasuotan Hermano mayor A pagimbintang kumain upang ipakitang mayaman ito

Kabanata 20: Ang P$'ong sa T ib$na' a. b. ". d. e. -. g. Tribunal A bul'agan2 nagusap tungkol sa pista Liberal laban sa konserbador Liberal: *on Eilipino Lino2 humingi ng tulong kay Tasyo2 simpleng pagdiri'ang &ayon kay Tasyo( Konserbador: Kap. Basilio2 magarbong pagdiri'ang Nabale'ala ang pag-aa'ay dahil ang nais parin ng kura ang masusunod Nais ipakita: nangingibaba' ang kapangyarihan ng kura2 ka'alan ng sariling paninindigan2 pagsasayang ng pera para sa magarbong okasyon Kasalukuyan: a. Liberal - / oposisyon b. Konserbador -/ administrasyon

Kabanata "0: Sa Si2ba&an a. b. ". ermon A nagkakahalaga ng #15@2 ngunit hindi nabibili ang kabanalan %gua bendita A pagka'alang saysay ng kabanalan Tingin ni #*amaso kay &0( Ibarra A para sakanya ang sermon, kaya making dapat ito, &1( #)artin A mas magaling magsermon si #*amaso

Kabanata 21: Kasa)sa)an ng Isang Ina

d.

%lkalde A magarbong kasuotan2 pinatotohanan ang Eilipino time o pagdating ng 'ala sa napagusapang oras

Kabanata "1: Ang S% 2on a. Cnang bahagi: kastila2 pugay sa patrong an *iego, pari ang guardia sibil ng langit2 hindi maiintindihan ng mga Indyo b. Ikala'ang bahagi: tagalog2 di nangungumpisal, pag aalipusta sa mga indyo ". #agpapakitang tao ni *amaso Kabanata "2: Ang Pang&$gos a. #anghugos: panukalang bato b. %yos lamang na mamatay ang isang indyo ". inakal at tinulak ni .lias ang taong madila' d. Nahuhubog ang bayan sa paaralan2 hindi lahat ng pamahiin ay totoo Kabanata "": Ma'a)ang Kaisipan a. )ga lihim na kaa'ay ni Ibarra: mga dating kaa'ay ng ama Kabanata "4: Ang Panang&a'ian a. #agbalita na sa bahay ni Tiyago tutuloy ang Kap Hen b. Napagusapan: sermon ni *amaso, paaralan, *on ,a-ael &pagpapahalaga sa magulang( ". :pagmamagaling ng mga pilipinong nakapagaral sa labas; d. )untikan ng mapatay ni Ibarra si *amaso Kabanata "(: Mga K$ o-/$ o a. Kapitana )aria: tu'a dahil sa pagtangol sa ama b. *on Eilipo: dapat ay nagtimpi si *amaso ". Kababaihan: patay na si *amaso d. )agbubukid: hindi na matutuloy ang mga pangarap ng anak Kabanata "6: 4nang Pangano in a. .F"ommulgado ni Ibarra b. #inagba'al si )> na makitapgkita kay Ibarra2 hindi matutuloy ang kasal, posibleng pagbitay ". #agpasok ng magulang sa relasyon ng mga anak Kabanata "*: Ang Kapitan-&%n% a' a. )abuting pagkatao ng kastila b. Kapitan-heneral: sangayon sa mga payo ni ibarra2 hindi bagay ang isip ni ibarra sa pilipinas Kabanata ",: Ang P $sis)on a. #inakita ang iba<t ibang estado ng buhay ng tao b. )abuti: pugay sa relihiyon, matibay na panini'ala sa *iyos ". )asama: paboritong santo, pamamalo ng ag'asil, pilitang pagsama Kabanata "-: 1o5a 6onso'a7ion a. Nilikhang pangit ng manunulat: marimakim ang taong tumalikod sa sariling 'ika Kabanata 40: Ka apatan at ang La/as a. Tungalian ng lakas ni *amaso at Ibarra b. *on Eilipo at Kapitan ". *amaso sa pagpapaalis kay Ibarra d. #aggambala ng mga sibil Kabanata 41: 1a'a+ang 1a'a+ a. *ala' ni .lias at ni Lu"as b. .lias: mabuting pakay, mapagkumbaba2 sabihing may sakit si )> at pagpunta sa Batangan ". Lu"as: masama ang gahaman, oportunista2 paghingi ng bayad-pinsala para sa taong madila' d. akit ng lipunan: pagkagahaman Kabanata 42: Mag-asa+ang 1% Espa3a5a a. *o=a Gi"torina: mapagmataas, mababa ang pagtingin sa #il, mayabang at mayaman2 kinahihiya ang pagka#il b. *on Tibur"io: nagmamarunong na mga #il, mahirap ngunit kastila2 hindi lahat ng kastila ay mayaman ". #ahi'atig ng mag-asa'a: ginagamit ang #il noon dahil sa mga yaman nito Kabanata 4": Mga Pan$/a'a a. )ga panukala ni >arli"o: 0( trabaho para kay Linares, 1( makahanap ng asa'a si Linares Kabanata 44: Pagg$na2-g$na2 ng Kasa'anan a. #agkasakit ni )> b. )ga paraan ng paggamot: 0( pangungumpisal, 1( hu'ad na paggamot

Kabanata 4(: Mga Pinag$$sig a. a'impalad: a( .lias A hindi tulisan dahil aya' nito ng gulo2 b( Kap #ablo A tulisan, nagalaga kay .lias b. Kasa'ian ni Kap #ablo: na'alan ng anak &ginahasa(, namatay sa paghanap ng hustisya Kabanata 46: Ang Sab$ngan a. Bahagi ng sabungan: pasukan, ulutan, ru'eda b. Negatibong epekto ng sabong: pagpusta, pagasa sa pagkakataon, napapabayaan ang pamilya ". #ositibo: samahan ng taong iba iba ang estado, katapatan Kabanata 4*: 1a'a+ang S%5o a a. Laban ng pilipino at ng kanilang kap'a b. Cmaasa sa kapangyarihan ng asa'a ". Kahinaan ng kababaihan at ng inang nagpapadala sa paligid nila

bayan

na

Kabanata 4,: Ang Ta'ing&aga a. Hindi na eF"ommulgado si Ibarra b. Lumabas na espiya si .lias dahil 'ala ito sa talaan ". )ga talinghagaDkaisipan: pagbisita ni ibarra nang nakita si Linares at )>, ano ang paguusapan ni .lias at Ibarra sa la'a Kabanata 4-: Tinig ng 2ga Pinag$$sig a. )ga kahilingan: 0( pagtangkilik ng gobyerno, 1( karangalan ng tao, 3( ba'asan ang kapangyarihan ng sibil at prayle b. )alaking implu'ensya ang relihiyon Kabanata (0: Mga Kaana/ ni E'ias a. #agsalaysay ni .lias ng nakaraan b. )ay paparating na unos na di kapansin-pansin Kabanata (1: Ang pagbabago a. Liham ni Gi"torina kay Linares b. Tauhang nagbago: al!i A magili' kay Ibarra2 )> A masaya dahil napata'ad si Ibarra, malungkot dahil ikakasal na ito kay Linares Kabanata (2: Ang .a a&a ng 2ga Pata) at ang 2ga Anino a. %nino: 0( Bruno, 1( Tarsilo, 3( #edro, 4( Lu"as b. #adre sal!i: pakana sa pagaklas, nagbigay kay Lu"as ng pera2 pakitang tao ang pagkamabait kay Ibarra ". Hindi lahat ay ayon sa kung ano ang ginaga'a nila d. #agka mangmang ng mga sibil Kabanata (": Ang Mab$ting A a+ a) Na/i/i'a'a sa 42aga a. )ga nais na pagbabago ni Ibarra at *on Eilipo b. Hinambing ni Tasyo si Ibarra kay Eilipo dahil sa mga nais nitong pagbabago ". #araan ng pagsulong: 0( unahan A namumuno, 1( tagiliran A nagpapadala, 3( hulihan A nagpapahila Kabanata (4: La&at ng Li&i2 a) nab$b$n)ag a. )ga lihim: 0( lihim na pag-aaklas A nalaman ng alperes, 1( si al!i ang nagpasimula ng rebelyon, 3( i *on #edro ang nagbintang sa nunong lalaki at naging sanhi ng kasa'ian nito b. Nangibaba' ang pagnanais ni .lias na mahanap ang pumatay sa mga nuno niya Kabanata ((: Ang Pag/a/ag$'o a. #agsunog ni .lias sa bahay ni Ibarra: pag'aksi sa galit2 pagbabalik loob kay Ibarra b. Kahalagahan ng la'a sa nobela: pagkamatay ng ama, pagkakaibigan Kabanata (6: Sabi-sabi at pa'a-pa'aga) a. Natagpuan ang bangkay ni Lu"as2 pinatay ng sakristan mayor &amorseko sa damit( b. Nagpalitan ng k'ento tungkol sa aklasang naganap Kabanata (*: 8a% 8i7tis a. %ya' kilalanin ni Tarsilo ang limang bangkay &#edro, Lu"as, Bruno( b. #aghabilin sa kapatid na babae ". Tarsilo: kahit na pinapahirapan, may dignidad pa rin at marunong lumaban Kabanata (,: Ang Sin$2pa a. %ng sinumpa: Ibarra A inisip ng tao na sya ang dahilan ng mga kasa'ian sa bayan b. 7alang nakiramay kay Ibarra ". )adalas na itinatak'il ang sariling mga kalahi dahil aya' nilang madamay Kabanata (-: Pag-ibig sa ba)an at /apa/anang Sa i'i a. Nakarating sa maynila ang nangyari sa an *iego

b. *on #rimiti!o: nilikhang tulad ni *ona Gi"torina2 nagsasalita ng latin kahit na 'alang nakakauna'a sa knya ". Csapan: 0( hes'ita A sa ateneo mula ang mga pilibustero, kuta ang paaralan ni Ibarra, 1( kaguluhan sa pagtitipon sa Intramuros, 3( pagbibigay ng singsing ni Kap Tinong at Kap Tin"hang Kabanata 60: I/a/asa' si Ma ia 6'a a a. )asaya si tiyago dahil hindi sya siniyasat ng kastila b. Csapan ng mga babae: nakahanap na ng bago si )> ". Csapan ng mga lalake: nilipat si al!i sa )aynila d. )ga liham na binigyang kulay ng mga tagapag-usig e. )agpapakasal lamang para sa ama ngunit hindi bibita'an ang sumpa kay Ibarra Kabanata 61: Pa2a2a i' sa La+a a. Naisip ni Ibarra ang himagsikan b. #agtalon ni Ibarra para maliga' ang mga sibil2 binaril at tinamaan sa balikat ". imbolismo: parating na pag-aalsa, pagbabago ng katauhan ni Ibarra Kabanata 62: Pagpapa'i+anag ni 1a2aso a. nalaman ni m" na patay na si ibarra b. nalaman ni damaso na ikakasal na si m" kay linares, nalamn rn nito na aya' ni )> kay linares ". Hmas bagay ka kay linaresH dahil sa estado nito sa buhay kumpara kay ibarra d. Hkumbento o kamatayanH: aya' ni damaso na mag monghe ang dalaga dahil sa mga hi'agang nagaganap sa likod ng mga pader nito &hi'aga: pangaabuso ng mga pari, gahasa, et"( e. pumayag na lamang si damaso na magkumbento ang dalaga, dahil aya' nya itong magpakamtay Kabanata 6": Ang No7&% .$%na a. )alungkot ang bayan kahit no"he buena b. Natagpuang patay ang sakristan mayor ". #agkikita ni isa at Basilio &inakalang sibil si Basilio( d. Nakita ni .lias si Basilio: sunugin ang bangkay nila & isa at .lias( at hukayin ang perang tinago at mag-aral e. )ay kaligayahan sa simpleng buhay Kabanata 64: Katap$san a. *amaso: namatay sa sama ng loob b. Kap Tiyago: na'ala ang kasarapan ng buhay ". )aria >lara: pumasok sa kumbento d. al!i: nagsesermon sa simbahan ni )> e. *!i"torina: nanatiling nagpapanggap -. Linares: namatay sa sakit na iti g. %lperes: umu'i sa .spanya h. *"onsola"ion: tuloy ang bisyo