นิทานลีซู

กวะตะซาผะ(คนเจาเลห)
กาลครั้งหนึ่งนานมาแลว มีการสูรบกันระหวาง จีนและไทยใหญ พวกเขามีแมทัพ วันหนึ่งแมทัพก็เรียกชาวบานมาประชุม
เพื่อจะใหเตรียมตัวออกไปรบ แมทัพสั่งใหทุกคนเตรียมเสบียง เชน ขาว พริกและเนื้อ ไปกินตอนออกรบ กวะตะซาเปนคน
หนึ่งที่ตองไปออกรบเพราะเขาเปนผูชายแตดวยความที่ไมอยากเอาชีวิตไปทิ้งที่สนามรบเขาเลยคิดอุบาย โดยไมเตรียม
เสบียงตามที่แมทัพสั่ง
เชาวันรุงขึ้น แมทัพก็สั่งใหเคลื่อนทัพไปรบ พอกองทัพไปไดสักครึ่งทาง แมทัพก็สั่งใหหยุดทัพเพื่อพักเหนื่อย
เวลานั้นเปนชวงพักกลางวันพอดี ทหารทุกคนเลยเอาเสบียงที่ตัวเองเตรียมมาออกมากิน แลวทุกคนก็ตองประหลาดใจ
เมื่อกวะตะซาเปดเสบียงของเขาออกมาแลวของทุกอยางไมเปนดังที่แมทัพสั่ง หอขาวกลายเปนหอแกลบ หอพริก
กลายเปนหอขี้เถา หอเนื้อกลายเปนลูกไกถูกหออยูในนั้น ทุกคนหารูไมวา นี่เปนแผนของกวะตะซาที่จะใหทุกคนเขาใจวา
มันเปนลางที่ไมดีของกวะตะซา ถาเขาไปออกรบเขาคงตองตาย ไมก็อาจจะทําใหกองทัพพายแพ กวะตะซายังไมยอม
หยุดหลอกเพื่อนๆและแมทัพเทานั้น เขายังทาใหเพื่อนเอาหนาไมยิงใสหิน ทุกคนตางก็ไมสามารถยิงเขาไปในหินได แต
ดวยความฉลาดและเจาเลหของกวะตะซาเขาก็เอาขี้ผึ้งที่มีความเขมขนมากมาติดไวที่ปลายลูกดอก พอยิงไปแลวทําให
ลูกดอกติดกับกอนหิน เมื่อมองไกลๆก็จะดูเหมือนวาลูกดอกถูกยิงเขาไปในกอนหิน จากเหตุการณนี้ยิ่งทําใหทุกคนเชื่อวา
กวะตะซามีเคราะห ดังนั้นแมทัพจึงหลงกลกวะตะซาอนุญาตใหกวะตะซากลับไปหมูบานได กอนจะกลับเพื่อนๆตางก็ฝาก
ฝงกวะตะซาใหดูแลเมียและลูกของตนดวยเพราะในหมูบานมีแตผูหญิงกับเด็ก กวะตะซาก็รับปากเปนอยางดี
เวลาผานไปหนึ่งอาทิตยแลวบรรดาเมียๆก็เปนหวงผัวตัวเอง กวะตะซาเลยมาพูดวา ผานตัง้ หนึ่งอาทิตยแลวพวก
เขายังไมกลับมา คงเพราะตายกันไปหมดแลว แตอยางไรก็ตามบรรดาผูหญิงก็ยังไมเชื่อ ตกดึกกวะตะซาไปหาปูตอและ
กาบไมไผมา จากนั้นก็แอบเอาไปแขวนไวที่ชายคาบานทุกบาน แผนของกวะตะซาเริ่มไดผลเมื่อทั้งปูและตอพยายาม
ออกมาจากกาบไมไผที่หอพวกมันไว ทําใหเกิดเสียงประหลาดจนทําใหพวกผูหญิงและเด็กๆกลัว เชาวันรุงขึ้น พวกผูหญิง
ตางมาหากวะตะซาเพื่อปรึกษา กวะตะซาก็หลอกวาเสียงเมื่อคืนเปนเสียงของวิญญาณของผัวพวกนางที่ตายอยูที่สนามรบ
พอไดฟงดังนั้นพวกผูหญิงก็กลัว กวะตะซาเลยเสนอใหมานอนที่บานตนแตมข ี อแมวาจะตองไมเอาเด็กมานอนดวย เพราะ
ตนกลัววาจะมาถายเลอะเทอะ พวกผูหญิงก็สัญญาวาจะไมทําใหบานกวะตะซาเลอะเทอะ กวะตะซาก็ตั้งขอแมอีกวาถา
บรรดาลูกๆของพวกนางถายออกมาเลอะเทอะ พวกนางจะตองรับผิดชอบโดยมานอนกับตน แลวพวกผูหญิงก็ยอมตกลง
ดวยเพราะกลัวผีผัวของตัวเอง
พอตกดึกกวะตะซาก็วางแผนจะจัดการพวกผูหญิงโดยการตมถั่วเหลือง จากนั้นก็ตําแลวปนใหเปนรูปอุจาระ และก็
เอาไปวางไวใกลกับเด็กๆ พอเชาขึ้นมาอาไขก็โวยวายบอกวาลูกของพวกนางถายเลอะเทอะแลว ดังนั้นพวกนางตองทํา
ตามสัญญาที่ใหไว คือ มานอนกับกวะตะซา แตพวกนางปฏิเสธและขอเปลี่ยนเปนทําความสะอาดไดไม กวะตะซาก็ไม
ยอมใหทําความสะอาดบาน จากนั้นก็เสนอใหไปถามที่ไมทะโล( เปนตนไมเนื้อสีแดง มีรูพรุนใชในการเสี่ยงทาย) เมื่อพวก
ผูหญิงออกเดินไปที่ไมทะโล กวะตะซาก็รีบไปทางลัดเพื่อไปใหถึงกอนแลวแอบซอนอยูในโพรงไม พอพวกผูหญิงมาถึง
พวกนางก็เคาะไมทะโลแลวถามวาจะนอนกับกวะตะซาดีไหม กวะตะซาก็พูดออกมาวา ดี ดี ใหนอนเถอะ แลวพวกนางก็
เชื่อไปนอนกับกวะตะซาจนกระทั่งตั้งทองลูกกวะตะซากันทั้งหมูบาน
หนึ่งปผานไป พวกผูชายที่ออกไปรบก็กลับมา ตอนนั้นชวงกินวอก็หมดไปแลว แตพวกผูชายที่กลับมาทีหลังอยาก
มีงานฉลองรื่นเริงบาง เพราะพวกผูหญิงฉลองกินวอกันไปหมดแลว (ตั้งแตนั้นมาประเพณีกินวอของลีซูเลยแยกการฉลอง
เปนสองชวง)จากนั้นพวกผูหญิงก็พากันมาฟองผัวตัวเองวาถูกกวะตะซาหลอกใช พวกผูชายก็บอกวารอใหหมดกินวอกอน
แลวจะจัดการกวะตะซา พอหมดการกินวอพวกผูชายก็รวมตัวกันไปจับกวะตะซาแลวมัดมือมัดขา จากนั้นก็เอาไปลากรอบ
หมูบาน และเปนตนไมที่มีหนามแหลมคมมาก แลวชาวบานก็ตองประหลาดใจเมื่อกวะตะซากลับหัวเราะชอบใจ แทนที่จะ
รองโอดโอยขอชีวิต จากนั้นก็พาไปลากกับพื้นทราย คราวนี้เปนพื้นทรายนิ่มๆกวะตะซากลับรองอยางทรมาน ขณะที่
ชาวบานกําลังงงกันอยูกวะตะซาก็สามารถหลุดออกมาได พอหลุดออกมาเขาก็รีบวิ่งไปที่ตนไมใหญที่อยูขางหนาผา แต
หลังตนไมนั้นเปนถ้ํา พอชาวบานเห็นดังนั้นก็รีบไปชวยกันโคนเพราะอยากใหอาไขตาย แตกอนโคนกวะตะซาก็ตะโกน
บอกวาถาตัดตนไมแลวเอนไปทางหนาผาตนจะดีมาก เพราะจะสามารถหนีตอไปทางลําหวยได ถาตัดไปทางลําหวยตนก็
คงตองตาย เนื่องดวยชาวบานอยากใหกวะตะซาตายมาก เลยโคนตนไมแลวลมไปทางถ้ํา พอตนไมลมไปกวะตะซาก็รีบ
เขาไปในถ้ํา แลวชาวบานก็ทํากับดักกั้นทางออกไวไมใหกวะตะซาออกมาได
ผานไปไดอาทิตยหนึ่งก็มีชาวบานมาดูวากวะตะซาตายแลวหรือยัง โดยการเอาไมแหยเขาไปดู แตกวะตะซากลับเอาอุจา
ระของตัวเองปายไปที่ปลายไมที่แหยมา ดวยกลิ่นที่เนาเหม็นทําใหชาวบานคิดวากวะตะซาคงตายแลว จากนั้น
กวะตะซาก็อยูในถ้ํา เมื่อไมมีอะไรทําเลยทําจิ๊งหนองเปา เขาเปาไดไพเราะมากจนมีผูหญิงนางหนึ่งมาหลงแลวพยายาม
เขามาหาเขา แตแลวนางก็โดนกับดักทับตายกวะตะซาเลยออกมาได
ชาวบานเห็นวากวะตะซายังไมตายก็จับกวะตะซามาอีก คราวนี้ชาวบานชวยกันสานไมไผเปนกรงแลวเอากวะตะซาใสไว
จากนั้นก็นําไปหอยไวใตสะพานที่มีแมน้ําอันกวางใหญและเชี่ยวไหลผาน แตแลวโชคของกวะตะซาก็มาถึงเมื่อมีพอคา
ผานมา แลวเขาก็เขาไปถามวากวะตะซามาทําอะไรตรงนี้ กวะตะซาก็คิดอุบายจะออกไปโดยหลอกพอคาวาตนกําลังรักษา
โรคตาแดง แลวก็รักษาหายแลว ดวยความบังเอิญหรือเปนคราวเคราะหของพอคา ตอนนั้นพอคาเปนโรคตาแดงพอดีเลย
อยากจะรักษา เลยขอไปอยูในกรงไมไผบาง แลวพอคาก็บอกใหกวะตะซาออกมาแลวเขาไปอยูแทน แตไมทันไรกวะตะ
ซาตักเชือกที่แขวนกรง ทําใหพอคาตกลงไปในแมน้ําตาย สวนกวะตะซาเอาทรัพยสมบัติของพอคามาจนกลายเปนคน
ร่ํารวย
หลังจากนั้นกวะตะซากลับเขามาในหมูบานอีก เขาขี่มาของพอคามาแลวอานมาก็เหวี่ยงไปโดนบานแมมายพัง แมมายเลย
ออกมาเรียกคาเสียหายแตก็ตองแปลกใจที่กวะตะซามีจายให
จากเหตุการณนี้ชาวบานตางก็ประหลาดใจที่เขายังไมตายแถมยังรวยมหาศาล เลยเขาไปถามและไดความวา การ
ที่เอาเขาไปแขวนไว ทําใหเขาไดพบวาใตน้ํามีสมบัติเยอะแยะมากมาย ที่เขาไดมานั้นเปนแคสวนนอยนัก พอไดฟงดัง
 นิทานลีซู
เชนนั้นชาวบานก็อยากไดสมบัติเลยถามกวะตะซาวาทําอยางไรถึงจะไดสมบัติมา และแลวดวยความโลภทุกคนเลยหลง
กลกวะตะซา เอาน้ําเตาไปใสสมบัต(ิ น้ําเตาจะไมมีฝาปด)
เมื่อไปถึงแมน้ํา กวะตะซาก็ใหลงไปทีละคน เมื่อคนแรกลงไปก็โบกมือหามไมใหเพื่อนคนอื่นมา เพราะน้ําลึกและตนกําลัง
จะจมน้ําเพราะเมื่อน้ําเขาไปในน้ําเตาทําใหตัวหนักและวายน้ําไมไหว แตดวยระทางที่หางจากฝงทําใหพูดกันไมรูเรื่องกวะ
ตะซาเลยบอกชาวบานไปวา เห็นไหมวาเขาเจอสมบัติมากมาย กวักมือเรียกเพื่อนใหตามไปใหญเลย จากนั้นทุกคนก็
ทยอยตามไปแลวก็จมน้ําตายกันหมด มีผูเฒาคนสุดทายที่ยืนสูบบองยาอยู กวะตะซาเห็นก็เลยเดินมาถามวาไมไปเอา
สมบัติหรือ เห็นไหมวาทุกคนลงไปเอากันหมดแลว แลวผูเฒาก็บอกวาตนไมอยากไป กวะตะซาขูวาถาไมไปเอาสมบัติลูก
เมียจะลําบากเพราะคนที่ไดสมบัติเขาคงไมแบงใหหรอก และแลวผูเฒาก็กระโดดลงไป
สุดทายในหมูบานก็เหลือแตกวะตะซาที่เปนผูชาย ดังนั้นผูหญิงทั้งหมูบานจึงกลายเปนเมียกวะตะซากันหมด (เรื่องนี้สอน
ใหวายังเชื่อคนงายๆ)

ตนขาวนําโชด
กาลครั้งหนึ่งนามาแลว มีสามีภรรยาคูหนึ่ง ซึ่งมีฐานะยากจนมาก จึงดํารงชีวิตดวยการขอรับบริจาคอาหารจากผูอื่น หยิบยืม
เงิน อาหารและลักขโมย เปนที่รังเกียจของตนในหมูบานเปนอยางมาก จึงไดขับไลออกจาหมูบาน ทั้งสองจึงไปขออาศัยอยูกับ
พระสงฆรูปหนึ่ง ซึ่งพระรูปนี้มีญาณวิเศษ สามารถรับรูเรื่องราวตางๆไดและทราบดีถึงการกระทํา เรื่องราวตางๆ ขอบสามีภรรยาคูนี่ดี
แตก็รับทั้งสองไดมาอาศัยดวย ซึ่งมีขอแมวาทั้งสองตองเชื่อฟงคําของหลวงพอทุกอยาง ทั้งสองจึงรับปากแตโดยดี จึงไดปลูกระ
ทอมอยูขางๆ กุฏิของหลวงพอ
อยูมาจนกระทั่งสองสามีภรรยาไดใหกําเนิดบุตรชาย คนหนึ่ง ทั้งสองจึงแจงใหหลวงพอทราบ หลวงพอจึงบอกวา เจาจงนํา
ลูกชายของเจา ไปฝงซะ อยาฆาเปนอันขาด ใหฝงทั้งเปน อยางนั่นแหละ ทั้งสองสามีภรรยาไดยินที่หลวงพอบอก ก็เกิดความ
เสียใจและเสียดายลูกชายเปนอยางมาก จึงพากลับบาน และกอดจูบลูกชายทั้งวัน จนกระทั่งเย็นจึงไดนําไปฝง และบอกกับลูกชาย
วา เจาอยางไดคิดจองเวรจองกรรมกับพอแมเลย เปนเพราะหลวงพอสั่งใหทํา จึงเปนตองทํา ขอใหเวรกรรมทุกอยางตกที่หลวงพอ
เถอะ
เมื่อฝงเสร็จแลวจึงกลับบาน หลวงพอถามวา ฝงแลวหรือ ? ทั้งคูก็ตอบวาฝงแลว จนกระทั่งมีลูกชายคนที่สอง หลวงพอให
นําไปฝงอีก และใหฝงใกลๆกับลูกคนเดิม ทั้งคูก็ทําอยางเดิม สาปแชงหลวงพอใหเวรกรรมทุกอยางตกที่หลวงพออีกเชนเดิม พอมี
ลูกชายคนที่สาม หลวงพอก็ใหนําไปฝงอีก ทั้งคูก็ทําอยางเดิมโดยลูกชายทั้งสามถูกฝงใกลๆกัน
เย็นวันตอมา หลวงพอบอกทั้งคูวา ลูกของพวกเจาอยูที่นั่นทั้งหมด ไมไดไปไหน คืนนี้ใหพวกเจาไปนอนที่หลุมฝงศพลูก
ชายเจา ใหเจาสองคน นอนตรงกลางหลุมนะ ทั้งคูจึงไปนอน พอใกลจะถึงหลุมฝงศพ ลูกชายทั้งสามเขาก็เห็นลูกชายทั้งสามยืน
คุยกัน ดวยทาทางโกรธเกรี้ยววา ถาไมใชหลวงพอนะ ขาจะกินเนื้อเจาสองผัวเมียนั้น ใหสิ้นซาก ทั้งคูกลัวอยางมาก จึงกลับไปบอก
หลวงพอวา หลวงพอ ลูกชายของขาทั้งสามคนที่แทจริงไมใชลูกขา พวกขาติดหนี้เขาอยู ยังชดใชไมหมด พวกเขาโกรธแคนมาก
บอกวาหากไมใชหลวงพอพวกขาจะกินเนื้อของเจากับเมียแลว หลวงพอจึงตอบวา ขาบอกพวกเจาแลว แตพวกเจากับสาปแชงขา
แลวตอนนี้เห็นหรือยัง
ทั้งสองผัวเมียเกิดความละอายใจ เปนอยางมากและรูสึกสํานึกผิด ที่แอบสาปแชงหลวงพอ ทั้งทั้งที่หลวงพอรูเรื่องราว
ทั้งหมดที่เกิดขึ้นตลอด แตกับไมถือโทษโกรธและชวยเหลือพวกตน จึงอยูรับใชหลวงพอเรื่อยมา จนกระทั่งทั้งคูสามารถเก็บเงินได
เต็มหนึ่งกระเปา ทั้งคูจึงแจงใหหลวงพอทราบ หลวงพอบอกใหนํากระเปาเงินนั้น ปลอยน้ําเสีย ทั้งคูจึงไดนําไปลอยน้ําในแมน้ํา ทั้ง
ที่รูสึกเสียดายเปนอยางมาก
วันรุงขึ้นทั้งสองไมยอมลุกจากที่นอนเพราะยังคงเสียดายเงินอยู จนกระทั่งหลวงพอตองมาปลุกและบอกใหไปจายตลาด
เพราะหากสายกวานี้แมคาจะเก็บขาวของกลับบานกันหมด ทัง้ คูจึงตอบวาพวกขาไมมีเงินเหลือแมแตบาทเดียวจะเอาเงินที่ไหนไป
ซื้อของอีกหละ หลวงพอตึงนําเงินมาใหทั้งคูไปจายตลาด
พอไปถึงตลาดก็สายมากแลวกับขาวและของที่ขายในตลาดหมดทุกอยาง มีเพียงปลาทองปองตัวเดียวเทานั้นที่ขายไม
ออก ทั้งคูจึงซื้อปลาทองปองตัวนี้กลับมาแลวบอกกับหลวงพอวา เหลือแคนี้แหละหลวงพอ เขาขายกันหมดแลว หลวงพอตอบ
กลับมาวา ดีแลวหละ พวกเจาจึงนําปลาตัวนี้ไปผาทอง ลางใหสะอาดและทําอาหารเชากิน
ตอมาทั้งคูไดใหกําเนิดบุตรสาวคนหนึ่ง หลวงพอบอกทั้งคูวา ลูกสาวคนนี้พวกเจาจงเลี้ยงไวใหดีอยาใหหิวขาว หิวนม เลี้ยง
แบบยุงไมใหกัด ไรไมใหตอมเลยนะ ทั้งคูก็เลี้ยงดูสาวคนนี้เปนอยางดี จนกระทั่งกลายเปนสาว ทั้งคูไดปลูกขาวไรแตพอถึงเวลา
ออกรวงขาวของสองผัวเมียกลับไมยอมออกรวงยังคงเขียวขจี ตนสูงเทาขาอยู จึงนําเรื่องไปบอกหลวงพอวาทําอยางไรดี หลวงพอ
ตอบวา ดีแลวปลอยไวเฉยๆ อยาไปฟนทิ้งเลย ทั้งคูก็ฟงคําหลวงพอ
อยูมาวันหนึ่งชางของกษัตริยคลอดลูกและไมยอมกินอะไรใดๆ นอกเสียจากตนขาวออน กษัตริยทรงทุกขใจเปนอยางมาก
เพราะทรงรักชางของพระองคมากดวย จึงใหมหาดเล็กออกไปหาตนขาออนแตหาเทาไหรก็ไมพบ แมหาจนทั่วผืนแผนดินแลวก็
ตาม เพราะชวงนั้นเปนชวงเกี่ยวขาว ยากที่จะหาตนขาวออนได จนกระทั่งไปพบที่ไรขาวของสองผัวเมีย มหาดเล็กจึงขอซื้อกับทั้งคู
โดยบอกวาจะเอาไปใหชางของกษัตริยที่คลอดลูกและไมยอมกินอาหารใดๆ นอนจากตนขาวออน ทั้งคูจึงไปปรึกษาหลวงพอ
หลวงพอบอกใหทั้งคูขายไดเลย ทั้งคูจึงขายใหแกมหาดเล็กไป
ตอมาเมื่อมหาดเล็กไดแจใหกษัตริยทรงทราบ กษัตริยทรงแปลกใจเปนอยางมาก และตรัสวา ผัวเมียคูนี้มีบุญนัก บนผืน
แผนดินนี้ไมมีใครมีขาวออนเลย มีเพียงพวกเขาทั้งคู เขามีลูกสาวหรือเปลา มหาดเล็กรายวามี จึงทรงรับสั่งใหมหาดเล็กรับตัวลูก
สาวของสองผัวเมียเขาวัง และไดอภิเษกกับลูกชายของพระองค จากนั้นก็ใหสองผัวเมียเขามาอยูในวังดวย ทั้งคูจึงมีชีวิตอยางสุข
สบาย

น้ํานมของแม
 นิทานลีซู
ในอดีตเมื่อประมาณ 2-3 ชั่วอายุคน มีสองสามีภรรยาคูหนึ่งก็ไดลูกชาย อายุประมาณ 3-4 เดือน ลูกชายคนนี้เปนที่รักของ
พอแมมาก อยูมาวันหนึ่งสามีก็ไดฆาไก 1 ตัว แลวนํานองไกไปตนหวังจะใหลูกชายกิน พอตนสุกแลว พอเด็กก็นํานองไกไปใหแม
ของเด็กและแมใหแมปอนใหลูกกิน สวนแมของเด็กนั้นเห็นวาลูกยังกินไมไดก็เลยกินเองจนหมด เมื่อสามีเห็นภรรยาตนเองกินนอง
ไกจนหมด โกธรมาก พรอมกับบอกวาขาใหเจาเอานองไกไปใหลูกชายขากิน ไมใชใหเจากินเอง ฝายภรรยาไดยินสามีพูดอยางนั้น
นางก็บอกสามีวาลูกเรายังเล็กอยูกินไมไดหรอก ฉันกินก็เหมือนใหลูกเพราะนองไกที่ฉันกินเขาไปนั้น มันจะไปอยูในน้ํานมฉัน พอ
ลูกกินนมฉันลูกก็จะไดกินนองไกดวย ฝายสามีไมเชื่อในคําพูดของภรรยาจึงตอบวา ขาไมเชื่อเจา เจาตะกละ อยากกินนองไกก็บอก
วาตรงๆก็ได พอสามีโตตอบมาเชนนั้น นางเลยบอกสามีวาถาเจาไมเชื่อก็ลองเอามีดมาผาที่นมขาซิ! ฝายสามีไดยินภรรยาพูด
เชนนั้น ก็เลยไปเอามีดมาผานมภรรยาตนเอง พอผาแลวเจอนองไกอยูขาในจริงๆ
สวนภรรยานั้น เมื่อโดนผาที่นม นางก็ตายไป เมื่อเห็นเชนนั้นสามีก็สํานึกขึ้นมาไดวา สิ่งที่ภรรยาตนพูดนั้นเปนความจริง แต
ทุกอยางก็สายเกินแกเพราะภรรยาไดตายไปแลว ตั้งแตนั้นมาสามีของนางก็ไปตระเวนบอกใครตอใครวา ชวงที่ลูกกําลังกินนมอยู
นั้น ถาอยากใหลูกไดกินอะไรก็หามาใหแมเด็กกิน เพราะแมเด็กกินอะไรก็เหมือนกับลูกไดกินดวย
ตั้งแตนั้นมาจนถึงปจจุบัน ชนเผาลีซูก็ยังมีความเชื่อวาถาแมของเด็กกินอะไร ลูกที่กินน้ํานมแมอยูก็ไดกินดวย และถาใคร
อยากใหลูกหลานเจริญเติบโต สุขภาพแข็งแรง ก็ตองหาแตของที่มีประโยชน มาใหแมของเด็กทานในชวงที่เด็กยังกินน้ํานมจากแม
อยู

การตั้งชื่อเด็กแรกเกิด
กาลครั้งหนึ่งนานมาแลวมีสามีภรรยาคูหนึ่งภรรยาทองแกใกลคลอดอยูมาวันหนึ่งสามีไดออกไปลาสัตวในปาจนมืดไม
สามารถกลับบานได จึงจําเปนตองคางในปา เขาจึงนอนใกลๆที่หลุมฝงศพ ตกดึกเขาไดยินเสียบคุยกัน ซึ่งเปนเสียงของวิญญาณ
นั่นเอง คุยกันวา “ขาไปไดขาววาคนในหมูบานใกลๆนี้คลอดลูกชายคนหนึ่ง เราไปจับจองมาเปนของเรากันเถอะ วิญญาณอีกตนก็
พูดขึ้นวา ขาไปไมไดหรอกเพราะขามีแขกมาคางที่บาน ไมรูเขาจะไปดวยหรือหรือวาจะคางที่นี่ เห็นขี่มาไวยังไมยอมลงมาเลย”
“เขาจึงนึกขึ้นไดวาเขาไดสวมรองเทาไว จึงไดรีบถอดรองเทาออก วิญญาณตนเดิมก็พูดขึ้นวา” เขาคงคางที่นี่แหละ เพราะลงจาก
หลังมาแลว พวกเจาไปเถอะ ขาคงไปดวยไมไดแลว ดังนั้นวิญญาณตนอื่นๆจึงเดินทางเขาไปในหมาบานของชายคนนี้
จนเวลาใกลรุง วิญญาณเหลานั้นจึงกลับมา วิญญาณคนทีชายคนนั้นนอนคางขางหลุมฝงศพก็ถามพรรคพวกถึงเหตุการณที่ผานมา
ก็ไดรับคําตอบวา “พวกขาไปชาเสียแลว เสือไปเร็วกวาจึงจับจองไปกอน” วิญญาณตนแรกก็ถามตอไปวา “แลวเจาเสือไปพาเด็ก
คนนี้กลับมาเมื่อไหร” วิญญาณที่ไปกลับมาตอบวา จะไปพากลับมาเมื่อเด็กคนนี้โตเปนหนุม และเขาสามารถผาฟนไดแลว
หลังจากที่กลับมาถึงบานเขาจึงรูวา ภรรยาของตนคลอดลูกเปนชาย จึงแนใจวาเด็กชายที่วิญญาณเหลานั้นพูดถึงคือ
บุตรชายของตนนั่นเอง จนกระทั่งเวลาลวงเลยเด็กชายไดเติบโตเปนหนุม แตเขาก็ไมเคยลืมเรื่องราวเหลานั้นเลย
จนกระทั่งวันหนึ่งลูกชายบอกวาจะไปผาฟนและเดินถือขวานออกไป เขาจึงเดินถือปนและตามลูกชายไปโดยแอบอยูหลังพุมไม
สังเกตการณอยูหางๆ สักครูเขาเห็นเสือตัวมหึมาทําทาจะกระโดดกัดลูกชายเขาทางดานหลัง เมื่อลูกชายเขางางขวาน เจาเสือก็
หลบดานหลัง พอฟนขวานลงไปบนทอนไมก็ทําทาจะกระโดดกัดอีก เขาจึงใชปนยิงเสือตัวนั้นจนตาย
ลูกชายเมื่อรูความจริงจากพอวา เสือตัวนี้จะมาเอาชีวิตตน จึงเกิดความโกรธแคนและไดกระโดดขี่คอเสือที่นอนตายอยู พรางไปจับ
หนวดเสือ ทําใหหนวดเสือบาดที่มือ ตอมาแผลเกิดการอักเสบและไมยอมหาย ในที่สุดลูกชายของเขาก็ตามตามที่วิญญาณ
เหลานั้นเคยพูดไว
นิทานเรื่องนี้สอนใหรูวา ชะตาชีวิตของเราถูกกําหนดมาแลว เราไมสามารถเปลี่ยนแปลงมันได และคนเฒาคนแกก็พร่ําสอนมาแต
โบราณวา หามจับหนวดเสือเพราะจะทําใหหนวดเสือบาดมือได และเมื่อฆาเสือไดแลวใหรีบนําไฟมาเผาหนวดกอน

สัตวชนิดหนึ่งที่อยูในถ้ํา
ในสมัยกอนมีสองพี่นองคูหนึ่งอยูกับแมเลี้ยงใจราย โดยแมเลี้ยงคนนั้นไดมีลูกกับพออีกคนหนึ่ง อยูมาวันหนึ่งแมเลี้ยงได
เอาเมล็ดจึซึมาสื่อ (เมล็ดผักชนิดหนึ่ง) ใหกับลูกเลี้ยงคนโตไปปลูกในไร โดยบอกวาถาไมงอกหามกลับมาบาน แมเลี้ยง
ไดนําเมล็ดผักเอาไปคั่วกอน สวนของลูกตัวเองแมเลี้ยงใหโดยไมไดคั่ว เมล็ดที่คั่วใหลูกเลี้ยงนั้นหอมนาน ลูกเลี้ยงของ
นางก็เดินไปกินเมล็ดจึซึมาสื่อไป สวนเมล็ดของลูกชายนางนั้ไมหอมจึงไมอยากกินและไดแยงของพี่ชายกิน พอไปถึงไรก็
เหลือเพียงนิดเดียว ไมพอหวาน พี่ชายจึงของเมล็ดผักจากนองชาย (ลูกเมียนอย) แตนองชายกลับไมใหและหวานเมล็ด
ผักคนเดียวจนหมด สวนพี่ชายไมรูจะทําอยางไรจึงหวานเมล็ดผักของตนเองที่เหลืออยูหวาน เสร็จทั้งสองก็รอที่เมล็ดจะ
งอก รอได 3 วัน เมล็ดผักของชายงอกขึ้นจึงไดกลับบาน สวนเมล็ดของพี่ชายนั้นไมงอก เขาจึงไมกลากลับบานจนใน
ที่สุดก็หิวขาวตาย
สวนนอยชายอีกคนนี้รอพี่ชายกลับมาแตไมเห็นกลับมาเสียที แมเลี้ยงก็บอกลูกเลี้ยงผูนองวา เจาจงไปตามหาพี่ชายของ
เจา หากหาไมพบก็ไมตองกลับบาน นองชายก็ตามหาพี่ชายและรองตะโกนเรียก แมจะเรียกเทาไหรก็หาไมพบ สุดทาย
นองชายก็หิวขาวตาย กลายเปนอาปูคู ใหเราเห็นอยูทุกวันนี้
(เรื่องนี้ สอนใหเรารูวาไมมีใครรักเราเทากับพอแมแทๆของเรา)

รุงหางดวน
กาลครั้งหนึ่งนานมาแลว มีชายหนุมเปนเพื่อนสนิทกับพญานาค แตพญานาคตนนี้มีนิสัยไมดี คิดที่จะทําลายลางโลกให
มนุษยและสิ่งมีชีวิตเดือดรอนและตายเพื่อหวังจะครอบครองโลก มีวันหนึ่งพญานาคไดมาปรึกษากับชายหนุมวา “นี่เกลอ เรามารวม
มือกันทําลายโลกกันเถอะ”แตชายหนุมไมเห็นดวย
เรื่องราวทั้งหมดลวงรูไปถึงเทพบนสวรรค จึงไดแปลงรางเปนชายชราลงมายังโลกมนุษยเพื่อมาปราบพญานาคตนนี้ ระหวางทาง
ชายชรา (เทพจําแลง) ไดพบกับเพื่อนหนุมเพื่อนของพญานาค เขาไดรองทักชายชราวา “ลุงกําลังจะไปที่ไหนหรือ”ชายชราจึง
 นิทานลีซู
ตอบวา ขาจะไปฆาพญานาคที่หึกเหึมคิดที่จะทําลายผูคนและครอบครองโลก ชายหนุมไมรูวาชายชราผูนี้เปนเทพจําแลง จึงบอก
แกชราวา ทานอยางพึ่งไปเลย มันเย็นมากแลวใหทานไปพักบานขากอน กินขาวกินปลา แลวพรุงนี้คอยเดินทางตอจะดีกวา ชาย
ชราตอบตกลงเขาจึงพาชายชราไปยังบานของตน และพอถึงบานเขาก็ลงมือทํากับขาว ในขณะที่ชายชรานอนตะแคงอยูบนแคร ซึ่ง
ชายหนุมสังเกตเห็นวานิ้วมือของชายชรากระดิอยูตลอดเวลา สักพักก็บอกกับชายหนุมวา “เจาไปดูพญานาคเถอะ ตอนนี้ขาไดฆา
พญานาคแลว หัวของพญานาคขาไดแขวนไวที่หนาประตูบาน” ชายหนุมเกิดความสงสัยเปนอยางมากวาชายชราคนนั้นอยูเฉยๆจะ
ไปฆาพญานาคไดอยางไร ขณะที่เขามัวแตสงสัยชายชราผูนนั้ ก็ไดหายตัวไปอยางลึกลับ เขาจึงรีบไปดูที่ประตูบานเห็นหัว
ของพญานาคแขวนอยูจริง จึงพูดกับตัวเองวา “ตามไปแลว ตามไปแลว”
ฝายพญานาคเองแมจะตายไปแลว แตเขาก็ยังอาลัยอาวรณเพื่อนรักอยู จึงไมยอมไปไหนเปนวิญญาณลองลอยอยู ดังนั้นเมื่อเพื่อน
บานไดยินชายหนุม พูดเชนนั้นจึงบอกเขาวา “เจาหามพูดเชนนี้ พญานาคยังคงไมอยากตาย วิญญาณยังวนเวียนอยูแถวนี้ เจา
อยากจะบอกอะไรก็บอกเถอะ”ชายหนุมจึงตะโกนบอกแกเพื่อนรักวา “หากเจาไมตายไมไดก็ขอใหเจากลายเปนรุงหางดวน
เถอะ”(นับแตนั้นมาพญานาคจึงกลายเปนรุงหางดวน บางคนก็วากลายเปนเชื้อไขมาลาเรีย)

ตํานานนกเขา
กาลครั้งหนึ่งนานมาแลว มีครอบครัวหนึ่งซึ่งมีแมผัวนิสัยไมคอยดี ชอบกลั่นแกลงลูกสะใภของตนอยูเสมอ บางครั้งก็ใชให
ทํางานหนักๆบาง ดุดาวากลาวบางสารพัด อยูมาวันหนึ่งแมผัวไมยอมใหลูกสะใภของตนกินขาว ลูกสะใภหิวเปนอยางมากจึงไปหัก
กินตนออยแกหิว แตสามีของเธอไมเห็นและไมรูวาเปนเมียของตนคิดวาเปนวัวจึงใชปนยิงเธอ กอนตายเธอไดตะโกนเรียกแมผัววา
“จั้มเมาๆ”จนสิ้นลมหายใจ เมื่อตายเธอไปเกิดเปนนกเขาตัวเมียรอง “จั้มเมาๆ”
สวนสามีเมื่อยิงภรรยาของตนเองตายก็เกิดความเสียใจเปนอยางมากและรองวา “เคาว เคาว” (ดีแลว ดีแลว) คลายกับประชด
ตนเอง ในที่สุดก็ตรอมใจตายและไปเกิดเปนนกเขาตัวผู รอง “เคาว เคาว “(กลายเปนตํานานนกเขาสืบตอมา)

100 ตน
กาลครั้งนี้นานมาแลว มีกษัตริยองคหนึ่งมีเมียสองคน เมียหลวงเปนคนออนโยน ใจดี สวนเมียนอยมีจิตใจโหดราย ขี้อิจฉา มี
วันหนึ่งกษัตริยไดจับปูมาตัวหนึ่งซึ่งมีขา 100 ขา และใหภรรยาทั้งสองคนกิน เมียหลวงนั้นยอมกินแตโดยดี ในขณะที่เมียนอยไม
ยอมกิน
ตอมาเมียหลวงตั้งครรภ ทองแกแลวแตก็ไมยอมคลอดสักที ชวงที่กษัตริยไมอยูเมียหลวงเกิดปวดทอง ขณะคลอดลูกเมียหลวงได
หมดสติไป ดังนั้นเมียนอยจึงนําลูกของนางทั้ง 100 คน ไปทิ้งและนําหมาขนปุยมาไวตัวหนึ่ง แมวัวจึงนําไปเลี้ยงไวดวยความ
สงสาร พอเมียหลวงฟนขึ้นมาพบหมาขนปุยเพียงตัวเดียว เมียนอยจึงบอกวา “นี่แหลลูกของเจา”ฝายเมียหลวงไมรูจึงนึกวาหมา
นอยตัวนี้เปนลูกของตนจริงๆจึงเลี้ยงไวดวยความรัก จนกระทั่งกษัตริยกลับมาเมียนอยไดรายงานกษัตริยวา เมียหลวงลูก
ออกมาเปนหมา ทําใหทรงอับอายเปนอยางมาก จึงใหมหาดเล็กไปสรางกะทอมเล็กๆอยูทายหมูบานใหเมียหลวงกับลูกไปอยู
ฝายแมวัวก็เลี้ยงดูลูกของกษัตริยทั้ง 100 คน มาเรื่อยๆจนกระทั่งเมียนอยรูวาแมวัวตัวนี้เลี้ยงดูลูกของกษัตริยอยูจึงคิดที่จะฆาวัวตัว
นี้ จึงแกลงปวยและบอกวาหากไมฆาวัวตัวนี้นางจะไมหายจากอาการปวย กษัตริยดวยความรักเมียจึงจําเปนตองฆาวัวตัวนี้ ฝายแม
วัวเมื่อรูวาตนจะถูกฆา จึงไดนําเด็กทั้ง 100 คน ไปฝากไวใหชางเลี้ยงดูตอพรอมกับเลาความจริงใหฟง เมื่อแมวัวถูกฆาตาย ชางจึง
เปนผูเลี้ยงเด็กทั้ง 100 คนตอ
ตอมาเมียนอยก็รูอีกวาชางนําเด็กมาเลี้ยง จึงแกลงทําเปนปวยอีกและบอกใหฆาชางตัวนี้ ฝายชางเมื่อรูวาตนจะถูกฆาตาย
จึงนําเด็กๆไปไวที่สวนมันเทศขางกุฏิของหลวงพอ หลวงพอมาพบเขาจึงนําไปเลี้ยงจนกระทั่งเมียนอยมารูอีกวาเด็กๆอยูกับหลวง
พอ ดังนั้นเมื่อหลวงพอออกบิณฑบาต เมียนอยจึงนําอาหารและขนมใสยาพิษมาใหเด็กกิน พอหลวงพอกลับมาก็พบวาเด็กๆตายกัน
หมด จึงนําศพไปฝงไว ตอมาปรากฏวาบนหลุมศพมีตนจําปางอก 100 ตน ออกดอกอยางสวยงาน เมียนอยเมื่อรูเรื่องก็แกลงปวย
อีกและบอกใหกษัตริยวาสงคนไปตัดตนไมทั่ง 100 ตน ทิ้งและนําไปลอยน้ําไปใหไกลจากเมือง
มีสองตายายคูหนึ่งมีบานริมน้ํา เก็บฟนที่ลอยน้ํามาขายยังชีพไปวันๆ ดังนั้นเมื่อตนไมทั้ง 100 ตน ถูกตัดและลอยน้ําผานหนาบาน
ทั้งคูจึงเก็บกิ่งไมเหลานี้ไปทําฟนและกองไวขางๆกะทอมของตน ตกดึกมาจึงไดยินเสียงเด็กๆรองไหกันระงมเพราะความหนาว
เหน็บ จึงออกมาดูและพบวาเด็ก 100 คน กอดอยู ทั้งสองจึงเลี้ยงดูเด็กๆไวจนเติบโตพอที่จะชวยเหลืองงานบานได เด็กทั้ง 100
คน มีความสามรถพิเศษในการโยนลูกสะบาเปนอยางดี ทุกๆวันจึงแขงโยนสะบากับเด็กๆในหมูบาน รวมทั้งลูกชายกษัตริยซึ่งเปน
ลูกที่เกิดจากเมียนอยก็มาเลนดวย โดยนําเงิน (เหรียญ กษาปณ) มาโยนลูกเมียหลวงสามรถโยนชนะ ลูกกษัตริยจึงนําเงินมาโยน
ลูกสะบาจนหมดทั่งโอง ดังนั้นกษัตริยจึงเกิดความสนใจและอยากเห็นหนาเด็กที่สามรถโยนลูกสะบาไดเกงขนาดนี้ จึงใหมหาดเล็ก
นําเด็ก (ลูกเมียหลวง) ไปเฝากษัตริย
เมื่อถูกนําตัวไปเฝากษัตริยไดซักถามประวัติวาเปนลูกเตาเหลาใคร เด็กๆจึงแกลงตอบวา “แมของขาอาศัยอยูที่กะทอม
ทายหมูบานกับหมาขนปุยตัวหนึ่ง เพราะแมของชากินปู 100 ขา จึงคลอกลูก 100 คน และเมื่อคลอดลูกพอของขาไมอยู แมเลี้ยง
ใจยักษจึงนําพวกขาไปทิ้ง แมวัวจึงนําไปเลี้ยงและนําลูกหมาไวใหแมขาเลี้ยงแทน”เด็กๆก็เลาเรื่องราวทั้งหมดใหกษัตริยฟงโดย
ละเอียด
กษัตริยเมื่อทรงทราบความจริงก็พอที่จะเดาเหตุการณได จึงไดนําเมียนอยไปประหาร และพาลูกเมียของตนกลับมาอยูในวังอยางมี
ความสุข (นิทานเรื่องนี้ สอนใหรูวาการใหรายผูอื่น นั้น ผลรายจะกลับมาสูตัวเราเอง)

เสือ
กาลครั้งหนึ่งนานมาแลว มีหมูบานที่ตั้งอยูในกลางปาใหญ คนในหมูบานสวนใหญมีอาชีพปลูกขาวปลูกผักกินและเลี้ยงหมู
วัว ควาย อยูกันอยางมีความสุข อยูมาวันหนึ่ง วัว ควาย หมู และสัตวอน ื่ ๆของชาวบานถูกเสือกัดกิน ตั้งแตนั้นมาเสือก็มา
จับกินสัตวเลี้ยงทุกๆวัน จนเหลือสัตวเลี้ยงไมกี่ตัว ชาวบานก็แคนใจมากเลยวางแผนชวยทํากับดัก แลวไปดักบริเวณที่คิด
 นิทานลีซู
วาเสือจะเดินผานมา ทํากับดักเสร็จชาวก็พากันกลับบาน ในใจทุกคนคิดวาพรุงนี้คงจะไดเสือรายที่มากัดกินวัว ควาย ของ
พวกตน พอรุงขึ้นชาวบานก็พากันไปดูที่ดับเสือ แตทุกคนก็ตองแปลกใจที่เสือไมติดกับดัก อีกทั้งกับดักที่ชาวบานชวยกัน
ทํานั้นก็ไดหลุดไปแลว ชาวบานจึงทํากับดักขึ้นมาใหมอีก
รุงขึ้นอีกวันมาดูใหมก็เปนอยางเดิม คือ กับดักหลุดแตไมมีเสือติดอยูเลย ชาวบานก็ชวยกันทํากับดักเสื่อไวตอไป
เรื่อยๆอีก 4-5 วัน ก็ยังเปนแบบเดิมชาวบานก็สงสารวาทําไมถึงเปนเชนนี้ และในหมูบานมีชายที่กลาหาญคนหนึ่งซึ่งเขาก็
สงสัยวาทําไมเปนอยางนี้ได ชายกลาคนนั้นจะอาสาไปดักเสือเอง โดยที่เขาไดขึ้นไปอยูบนตนไมเพื่อรอดูสถานการณ พอ
สักพักหนึ่งไดมีหญิงสาวสวยคนหนึ่งเดินผานมา พอเดินมาถึงกับดักที่ชายกลานั้นดักไว จึงจัดการทําลายกับดักที่ชายหนุม
ดักไว แลวก็เดินผานไปเลยพอหญิงงามคนนั้นเดินผานไป ชายกลาก็รีบลงมาทํากับดักใหมอีก แลวกลับขึ้นไปอยูบนตนไม
อยางเดิม จากนั้นสักพักใหญไดมีเสือโครงตัวหนึ่งมาติดกับดัก และถูกกับดักแทงจนตายแตชายกลานั้นก็ยังไมลงมา
สักพักหนึ่งหญิงคนงามคนนั้นก็เดินยอนกลับมา พอเห็นเสือโครงตัวติดกับดักตายหญิงงามคนนั้นก็รองไห และ
ประคองกอดเสือโครงอุมขึ้นมาดูบาดแผลที่ถูกกับดักแทง หันซายหันขวาเพื่อดูลาดเลาวาใครเปนตนเหตุของเรื่อง แตก็ไม
พบรองรอยใดๆเธอจึงรองไหอยางสิ้นหวังที่ชวยเหลือเสือโครงไมได สักพักเธอจึงเดินจากไป ชายกลาคนนั้นจึงรีบลงมา
จากตนไมไปบอกใหชาวบานมาจัดการซากเสือโครงตัวนี้ ตั้งแตนั้นมาสัตวเลี้ยงของชาวบานก็ไมหายอีกเลย ทุกคนอยูกัน
อยางสงบสุข
(นิทานเรื่องนี้ สอนใหรูวา ความพยายามอยูที่ไหน ความสําเร็วอยูที่นั่น)

คนคดดีหรือคนซื่อด
มีชายสามคนซึ่งเปนเพื่อนกัน อยูมาวันหนึ่งก็ไดชวนกันไปเที่ยวหมูบานอื่น พอไปไดครึ่งทางเก็บเงินได ชายอีกสองคนนั้น
คิดไมซื่อกับเพื่อนอีกคนหนึ่ง โดยการออกเสียงวาคนคดกับคนซื่ออยางไหนจะดีกวา เพื่อนอีกคนบอกวาคนซื่อดีกวา แตอีกสองคน
ที่ไดวางแผนกันไวก็วาคนคดดีกวา สรุปแลวสองคนนี้จึงชนะ เลยไมแบงเงินใหเพื่อนคนที่บอกวาคนซื่อดีกวา
ในระหวางการเดินทางก็ไดเขาพักหมูบานรางแหงหนึ่ง คนที่ถูกรังแกฝนวาเห็นเทพองคนาง และเทพบอกกับเขาวาในเมืองนี้มี
พระธิดาทรงปวย ไมมีใครรักษาได ใหเจาเอาฟน 3 มัด ไปเผากอนหินกอนใหญๆที่อยูใกลๆเมือง พอกอนหินไหมก็จะกลายเปน
แมน้ํา ชาวบานก็ไดทํานาอาการของพระธิดาก็จะหายจากการปวย
พอรุงขึ้นมาเขาไดทําตามที่เทพบอกและทุกอยางก็เปนจริง พระราชาทรงพระราบรางวัลใหชายคนนี้ พอเพื่อนอีกสองคนนั้น
เห็นก็มาหาแลวถามวาเจาทําอยางไรถึงไดดีขนาดนี้ ชายคนนี้ก็บอกวาขาเปนคนซื่อขาก็ไดดี เจาสองคนละเปนอยางไรบาง ไหนวา
คนคดดีกวาไมใชหรือทําไมถึงมีสภาพอยางนี้ และเขาก็หัวเราะดังๆออกมาอยางมีความสุข
(นิทานเรื่อง สอนใหรูวา ซื่อกินไมหมด คดกินไมนาน)

เศรษฐีกับยาจก
กาลครั้งหนึ่งนานมาแลว มีชายสองคนเปนเพื่อนกัน ชายคนแรกมีชีวิตอยูเพียงลําพังไมมีครอบครัวหรือญาติพนี่ อง แตเขามี
ทรัพยสมบัติ มีฐานะร่ํารวย แตชายคนที่สองมีครอบครัวแตฐานะยากจน อยูมาวันหนึ่งชายคนแรกบอกกับชายคนที่สองวาวา “ถึงเจา
จะมีภรรยามีลูกแลว แตขาก็ไมเคยนึกอิจฉาเจาเลยเพราะวาเจายากจน ขาแมจะอยูเพียงลําพังแตฐานะร่ํารวยกวาเจา” ชายคนที่
สองกลับบอกวา “แมเจาจะมีฐานะร่ํารวย มีทรัพยสินเงินทองมาก แตขาก็ไมนึกอิจฉาเจาเหมือนกัน เพราะขามีภรรยา มีลูก ขามีขาว
กิน มีลูกหลานคนคอยปรนนิบัติดูแลขาอยางใกลชิด แตเจาตองอยูโดดเดี่ยวและทํางานเองทุกอยาง ไมมีคนชวย” ชายคนแรกก็แง
อีกวา แตบานขามีทุกอยางที่บานเจาไมมี
ดังนั้นเมื่อตางคนตางก็เห็นวาตัวเองมีชีวิตที่สุขสบายกวา ชายคนที่สองจึงออกความเห็นวาใหเปลี่ยนกันไปกินขาวบานละเมื้อ โดย
ไปกินขาวที่บานของคนแรกกอน พอไปถึงบานของชายคนแรกพบวาภายในบานมีทรัพยสมบัติทุกอยางครบถวน แตเขาไมมีคน
ชวยงานบานเลย ตองทํางานทําอาหารเองทุกอยาง เขาจึงตองเหนื่อยเพียงคนเดียว
ตอมาวันรุงขึ้นก็เปลี่ยนไปกินขาวที่บานของชายคนที่สองตอ ชายคนแรกจึงพบวาชายคนที่สองแทบจะไมไดทําอะไรเลย
เขาเพียงแตนั่งอยูเฉยๆพูดเคยกับเขาบาง พูดกับลูกหลานบางอยางมีความสุข ลูกๆของเขาเปนคนจัดการทุกอยาง กวาดบาน เลี้ยง
สัตว ทําอาหาร พอถึงเวลากินขาว ลูกๆก็เขามาอุมชายคนที่สองและภรรยาไปกินขาว พอกินไดสักชวงชายคนที่สองก็บนวาหนาว
อยากไปกินขาวขางนอก ลูกๆจึงยกสํารับกับขาวไปไวหนาบาน และอุมพอแมไปดวยตางคนตางชวยกัน โดยไมเกี่ยงกันแตพอกิน
ไดสักพักก็บนวารอนอีกลูกๆก็ชวยกันเคลื่อนยายเขาไปในบานอีก
หลังจากกินขาวเสร็จชายคนที่สองจึงถามชายคนแรกวา เจารูหรือยังวาใครสุขสบายที่สุด เพราะขาไมตองทําอะไรเลย มีคน
ชวยเหลือขาทุกอยางไมวาขาจะเคลื่อนไหวไปทางใดขาเปรียบเสมือนกษัตริยที่มีบริวารใหรับใชมากมาย ในขณะที่เจามีเงินทองแต
ไมมีความสุขเลย เพราะเจาตองเหนื่อยไมมีบริวารใหรับใชเหมือนขา ขาจึงไมอิจฉาเจาเลย
นิทานเรื่องนี้สอนใหรูวา การอยูเพียงลําพังไมมีครอบครัวหรือญาติพี่นอง ทําใหลําบาก เหนื่อยตองทําเอง ถาไมทําก็ไมมีกินถามี
ครอบครัวดี ก็เหมือนกษัตริย มีลูกหลานคอนดูแลอยางใกลชิดแทบไมตองทําอะไรเลย

สองนักบวชอยากเปนเทพ
กาลครั้งหนึ่งนานมาแลว มีนักบวชหนุมอยู 2 รูป นักบวชทั้งสองนี้กินขาววันละ 3 มื้อ และกินเนื้อสัตวดวย ตอมา
อยากจะออกแสวงบุญเพื่อบรรลุนิพพานจะไดกลายเปนเทพ จึงไดตั้งใจอดอาหาร กินแตขนมและผลไมเทานั้น แตเทพบน
สวรรคเห็นวาทั้งสองไมเหมาะสมที่จะกลายเปนเทพ จึงไดลงมายังโลกมนุษยเพื่อทดสอบและหามไมให นักบวช2 รูป นี้ออก
แสวงบุญ
วันหนึ่งขณะที่นกั บวชทั้ง 2 รูป นี้เดินทางไปเพื่อออกแสวงบุญ เทพจําแลงไดแปลงรางเปนชายชราลงมาทักทายวา
 นิทานลีซู
“นักบวชทั้ง 2 ทานนี้จะไปไหนหรือ”นักบวชจึงตอบวาเขาจะไปแสวงบุญเพื่อจะไดกลายเปนเทพ เทพจําแลงจึงบอกวา “พวก
ทานจะทําไดจริงหรือ”นักบวชทั้ง 2 รูป จึงตอบวา “ไดซิ พวกขาทั้งสองไมกินขาว ไมกินเนื้อ กินแตขนมและผลไมเทานั้น”เทพ
จําแลงแกลงถามไปอีกวา “แนใจหรือวาจะไมกินขาวไมกินเนื้อไดตลอดไป”ทั้งสองก็ยืนยันเปนเสียงหนักแนนวาไดแนนอน ดังนั้น
ทั้ง 3 จึงเดินทางตอไป ระหวางทางเทพจําแลงก็เริ่มทดสอบ 2 นักบวชหนุม โดยแกลงบอกวาตนอยากกินลาบเนื้อดิบให
นักบวช 2 รูป นี้ไปซื้อมาใหตน นักบวชทั้งสองจึงไปซื้อลาบเนื้อดิบใหเทพจําแลง เมื่อไปถึงรานขายเนื้อ เจาของรานก็ถาม
วา พวกทานกําลังจะเดินทางไปไหนหรือ นักบวชหนุมก็ตอบวา ขาทั้งสองกําลังเดินทางไปแสวงบุญ แตชายชราเพื่อนของขา
อีกคนบอกวาอยากกินลาบเนื้อดิบ จึงมาซื้อใหเจาของรานขายเนื้อซึ่งมีภรรยาและครอบครัวแตพอไดยิน 2 นักบวชหนุมบอกวา
จะออกแสวงบุญเขาจึงอยากไปดวย และไดตามสองนักบวชหนุมไปโดย ไมไดเปลี่ยนเสื้อผาและลางมือซึ่งเปอนเลือดสัตวที่เขา
ฆา พอทั้งสามไปถึง เทพจําแลงก็รองทักและบอกวา “เจาทั้งสามแนใจวาจะไปไดจริงๆหรือ”ทั้งสองก็ตอบเปนเสียงกันวาได
แนนอน ระหวางทางเจอบานหลังหนึ่ง มีแมมายและลูกสาวสองคน อาศัยอยู เทพจําแลงจึงบอกวาเจาทั้งสามคนไมตองไป
แลว แตงงานกับแมมายและลูกสาวสองคนนี้เถอะ คนขายเนื้อบอกวาขาไมแตงหรอก ถาคิดจะเอาเมีย ขาคงไมออกมาแสวง
บุญอยางนี้หรอก เพราะขาก็มีลูกมีเมียแลว ขายังทิ้งมาได สวนนักบวชหนุม 2 รูป กลับบอกวาจะยอมอยูกินกับลูกสาวแมมาย
ที่นี่
ดังนั้นคนขายเนื้อกับเทพจําแลงจึงออกเดินทางตอไป ขณะที่เดินทางไปสักพัก เทพจําแลงก็บอกวาตนลืมของไวที่บาน
แมมาย ใหคนขายเนื้อไปเอามาใหตน คนขายเนื้อจึงกลับมาเอาของแตกลับพบวาหลังที่ตนผานมากลับกลายเปนกระตอบที่มุง
ดวยใบไมและเห็นเสือสมิง 3 ตัว กําลังรุมกินเนื้อของสองนักบวชหนุมอยางเอร็ดอรอย ชายขายเนื้อจึงวิ่งหนีอยางไมคิดชีวิตและ
กลับมาบอกเทพจําแลงวา แยแลวแมมายสามแมลูกนั้น แทจริงเปนเสือสมิงไมใชคนและกําลังกินเนื้อของสองนักบวชอยู บาน
ที่เราเห็นหลังใหญแตที่จริงเปนเพียงกระตอบเล็กๆชางนากลัวนัก “เทพจําแลงจึงพูดวา ขาบอกแลวเขาไปไมได นักบวชสอง 2
รูป นี้ยังไมสมควรออกแสวงบุญ แตเขาไมเชื่อก็เลยตองพบจุดจบแบบนี้
หลังจากนั้น ทั้งสองเดินทางตอไป จนพบแมน้ําขนาดใหญมีสีเขียวเขม ชายขายเนื้อกังวลกับการขามฟากเปนอยาง
มาก ในขณะที่เทพจําแลงเดินขามไปอยางงายดาย ชายขายเนื้อจึงพูดกับตัวเองวา “ไหนๆมาแลว ถาไมถึงเวลาก็คงไมตาย
หรอก”เขาจึงตัดสินใจเดินขามน้ําไป ปรากฏวาสามรถผานไปได พอขามฟากไปไดสักพัก เทพจําแลงก็แกลงใหเขากลับไปเอา
ของอีกฟาก โดยอางวาเขาลืมของไว ชายขายเนื้อจึงตองยอมกลับไปเอาของ ระหวางขามฟากเขาเห็นหนังสุนัขสีเหลือง
เนา มีหนอนขึ้นเต็มไปหมด สงกลิ่นเหม็นมากอยูขางฝงโนน ขาจึงไมกลาขามไปเอาของใหทาน เทพจําแลงจึงบอกกับเขาวา
“นี่แหละที่เหลาเทพรังเกียจพวกเจา และนั่นแหละ คือ หนังของเจา “ดังนั้นชายขายเนื้อจึงไดกลายเปนเทพสมดังตั้งใจ”

นกฮูก (วุกุมา)
กาลครั้งหนึ่งนานมาแลว มีแมมายคนหนึ่งซึ่งมีลูกชายเพียงคนเดียว อยูลําพังเพียงสองคนแมลูก แมมายคนนี้จะเย็บหาง
ประดับทุกวัน และทําสัญลักษณที่หางประดับของนางดวย วันหนึ่งลูก ชายจึงพูดกับแมวา “แมจาทําไมถึงตองเย็บหางประดับและ
ทําสัญลักษณทก ุ วันดวย”แมมายจึงบอก กับลูกชาย “ลูกเอย ก็เอาไวใชเปนเชือกดึงแมไปฝงยามแมตาย เพราะเรายากจนมาก คง
ไมมีเงินจัด งานศพหรือเลี้ยงอาหารสําหรับคนที่มาชวยงานเราหรอก “อีกทั้งนางยังไดย้ํากับลูกชายวาหากแม ตยใหเจาใชหาง
ประดับที่แมเย็บอันนี้มัดแมและดึงไปฝง เจาไมตองหาเพื่อนมาชวยใหดึงเพียงลําดัง ดึงไปทางไหนก็ไดที่เจาสามรถดึงและลากแม
ไปได เชือกขาดที่ไหนก็ใหฝงแมที่นั่น
หลังจากนั้นไมนานแมมายคนนี้ก็เย็บหางประดับจนเสร็จและตายในเวลาถัดมา พอแมมายตาย แลวลูกชายของนางก็คิดไม
ออกวาควรจะทําอยางไรตอไปแตนึกถึงคําพูดของแมที่สั่งไวกอนตายวา ใหใชหางประดับที่นางเย็บไวกอนตายมามัดที่คอและลาก
ไปฝงโดยไมตองหาเพื่อนมาชวย ลูกชาย จึงทําตามที่แมสั่งไว และลากไปทางทิศใต แตลากเทาไหรก็ลากศพแมไปไมได จึง
ตัดสินใจลาก ขึ้นไปทางทิศเหนือซึ่งศพสารมถลากไปไดอยางงายดาย ลูกชายนําศพแมลากไปเรื่อยๆจนกระทั่ง หางประดับที่ใชมัด
ศพแมขาด จึงใชจอบขุดหลุมเพื่อฝงศพแม แตพอขุดไปไดเพียงทีเดียวเทานั้นก็ มีรางของชายหนุมคนหนึ่งโผลขึ้นมาจากหลุม ทํา
ใหเขาตกใจเปนอยางมากจนหมดสติไป ชาย หนุมคนนี้ไดเขาไปปลุกเขาใหฟนจากอาการสลบและเอยขึ้นวา “พี่ชายตื่นเถอะ ฉัน
เองไมตองกลัว ฉันมาเพื่อที่จะชวยพี่ ตื่นเถอะ พูดแลวก็ดึงเขาใหลุกขึ้น ชายกําพราจึงฟนขึ้นมาและพบวามีชาย หนุมรูปงามยืนอยู
ขางๆเขา และชายหนุมคนนั้นก็เอยอีกวา “เพราะไมมีใครชวยพี่ฝงศพแม พี่คงทําลําพังไมไหวฉันจึงมาชวยพี”่ ซึ่งความจริงชายหนุม
คนนี้เปนเทพที่อยูบนสวรรค จําแลรางมาเพื่อที่ จะมาชวยเหลือเขา หลังจากที่ชวยกันจัดการฝงศพแมแลว ทั่งสองก็พากลับบาน
และใชชีวิตตาม ปกติ
อยูมาวันหนึ่งนอย (เทพจําแล) ก็พูดกับพี่ชายวา พี่โตพอที่จะแตงงานมีครอบครัวไดแลวนะ พี่ ชายจึงตอบวา นองเอย มันก็
สมควรที่พี่จะมีครอบครัวแลว แตเรายากจนไมมีทรัพยสมบัติใดๆเลย ผูหญิงที่ไหนจะยอมมาแตงงานกับพี่หละ นองชายจึงบอกวา
ไมเปนไร คืนนี้ที่บึงใหญจะมีสาวๆมา เลนน้ํา ซึงเปนสาวของเทพบนสวรรค พี่จงไปฉุดผูหญิงเสื้อสีเขียวไว ดังนั้นพอถึงเวลาพี่ชาย
จึงได ไปที่บึงและฉุดหญิงสาวที่ใสเสื้อสีเขียวไวตามที่นองชายบอก ทําใหเธอไมสามรถกลับบานไดจึง ไดครองคูกับชายกําพรา
ฝายพอแมของหญิงสาวซางเปนเทพบนสวรรคเกิดความโกธรแคเปนอยางมาก จึงประกาศวา “ใครที่พาลูกสาวของขากลับขึ้นมาได
จะมอบเงินให 3 ลัง ทอง 3 ลัง และยกแผนดินใหครอบ ครอบอีกครึ่งหนึ่ง”หนอนไดยินจึงพูดวา ขาจะไปพาลูกสาวของทานกลับมา
ใหเอง เทพองคนั้นจึง บอกวา แคหนอนอยางเจามีปญญาพาลูกสาวของขากลับมาไดหรือ หนอนตอบวา ไดซิขาจะดักรอ นางที่โรง
เก็บฟน พอนางมาเอาฟนในตอนรุงเชา ขาก็จะเอาขนของขาแทงนาง พิษของขาจะทําให นางตายและกลับคืนมาหาทาน
เรื่องราวทั้งหมดนี้ ผูเปนนองชายไดยินและรับทราบโดยตลอด รุงเชาพี่สะใภตื่นขึ้นมาเพื่อที่ จะไปเอาฟน นองชายจึงรอง
บอกพี่สะใภวาอยาพึ่งไป และตัวเขาจึงรีบไปที่โรงเก็บฟนเห็นหนอน ตัวใหญอยูบนกองฟน เขาจึงจัดการฆาหนอนจนตายแลวกลับ
เขาบานบอกใหพี่สะใภไปเอาฟนได เมื่อลูกสาวยังไมกลับมาอีก เทพองคนั้นก็เปรยขึ้นอีกวา “ใครที่พาลูกสาวของขากลับขึ้นมาได
จะ มอบเงินให 3 ลัง ทอง 3 ลัง และยกแผนดินใหครอบครอบอีกครึ่งหนึ่ง”งูเขียวไดยินเขาจึงบอกวา ขาจะไปพาลูกสาวของทาน
กลับมาใหเอง เทพองคนั้นจึงบอกวา แคงูเขียวอยางเจามีปญญาพาลูก สาวของขากลับมาไดหรือ งูเขียวตอบวา ไดซิขาจะดักรอ
นางที่โรงเก็บฟน พอนางมาเอาฟนใน ตอนรุงเชา ขาก็จะดักนางใหตาย นางก็จะกลับมาหาทาน ผูเปนนองชายรับทราบเรื่องราว
 นิทานลีซู
ทั้งหมด อีก รุงเชาพอเห็นพี่สะใภกําลังจะไปเอาฟน เขาจึงบอกใหพี่สะใภรอกอน สวนตัวเขารีบไปที่โรง เก็บฟน เห็นงูเขียวอยูบน
กองฟน จึงฆางูเขียวตาย ตอมาเทพองคนั้นพูดอีกอยางหมดหวังใกลนก ฮูกวา ใครที่พาลูกสาวของขากลับขึ้นมาไดจะมอบเงินให
3 ลัง ทอง 3 ลัง และยกแผนดินใหครอบ ครอบอีกครึ่งหนึ่ง”นกฮูกไดยินเขาจึงบอกวาขาจะไปพาลูกสาวของทานกลับมาใหเอง
เทพองคนั้น จึงบอกวา แคนกฮูกอยางเจามีปญญาพาลูกสาวของขากลับมาไดหรือ นกฮูกตอบวา ไดซิ ขารอง อูหงะ ครัง้ แรกนาง
จะปวดทอง รอง อูหงะ ครั้งที่สอง นางจะปวดหัว และ รอง อูหงะ ครั้งทาย นางจะตายแลวนางก็จะกลับมาหาทาน คืนนั้นผูเปน
นองชายนอนไมหลับ กังวลกับเหตุการณที่จะ เกิดขึ้น รุงเชาไดยินเสียงนกฮูกรอง อูหงะ ไดยินเสียงพี่สะใภบอกวาปวดทอง และ
รอง อูหงะ ครั้งที่ไดยินเสียงพี่สะใภบอกวาปวดหัว และไดยินเสียง รอง อูหงะ ครั้งที่สามก็ไดยินเสียงพี่ชาย ตะโกนบอกวา พี่สะใภ
ไดตายเสียแลว นองชายบอกพี่ชายวา พี่ไมตองแตะตองตัวนาง ใหวางไว เฉยๆ
หลังจากนั้นนองชายจึงขึ้นไปบอกนกฮูกบนสวรรค ซึ่งพีส ่ ะใภเขาก็อยูบนนั้นดวย ถาใครพาพี่ สะใภของขากลับไปยังโลก
มนุษยได ขาจะมอบเงินให 3 ลัง ทอง 3 ลัง และยกแผนดินใหครอบ ครอบอีกครึ่งหนึ่ง นกฮูกจึงตอบวา ขาจะไปพากลับมาใหทาน
เอง นองชายจึงแกลงบอกวาแคนก ฮูกอยางเจาจะมีปญญาทําอะไรได ฝายนกฮูกเมื่อไดยินคําสบประมาทจึงตอบวา ไดซิ ถา ขา
รอง อูหงะ ครั้งแรกนางจะปวดทอง รอง อูหงะ ครั้งที่สอง นางจะปวดหัว และ รอง อูหงะ ครั้งสุด ทายนางจะตาย เจาก็พาพี่สะใภ
กลับไปได เมื่อเขาเห็นวานกฮูกหลงกลตน จึงบอกไปวาถาเจาทํา สําเร็จหลังจากนี้อีก 3 วัน ใหเจามารับรางวัลกับขา
หลังจากนั้นผูเปนนองชายก็กลับมายังโลกมนุษยและลับมีดทุกวัน จนครอบกําหนด 3 วัน เจา นกฮูกก็มาทวงสัญญาที่ใหไว
กับเขา เขาจึงแกลงพูด “โอ ! เจาชางมีบุญคุณกับขานัก ขารูสึก ซาบซึ้งเปนอยางยิ่ง ถาไมไดเจาพี่สะใภกลับคืนมา ลิ้นของเจาชาง
วิเศษจริง ลิ้นอันไหน ลิ้นของ เจาชางเกงกาจนัก ขาของชมเปนขวัญหนอย นกฮูกจึงแลบลิ้นซึ่งมี 3 แฉกออกมาอวดอยางภาคภูมิ
ใจใหเขาดูและบอกวา ลิ้นตรงกลางนี้ไงที่วิเศษและเกงกาจนัก เขาจึงของจับลิ้นของนกฮูกและใช มีดที่เตรียมไวตัดลิ้นแฉกตรง
กลางขาดอยางรวดเร็วและบอกวา เพราะลิ้นอันนี้เองที่กอใหเกิด ปญหา ตอไปใหเจารองจนคอแตกก็ไมมีประโยชน เพราะลิ้นวิเศษ
ของเจาไมมีแลว (ดังนั้น ปจจุบันนกฮูกจึงสิ้นฤทธิ์ กลายเปนนกฮูกธรรมดาที่ไมสามรถทํารายใครไดอีก)