Professional Documents
Culture Documents
Xử lý nước thải nhiễm dầu nhom 8 LHDA K53
Xử lý nước thải nhiễm dầu nhom 8 LHDA K53
Li ni u
Trong nhng nm gn !"#$ c%ng &i '( )h*+ +ri,n c-a n.n c/ng ghi0) nc +a$
+1nh h1nh / nhim m/i +r2ng c3ng gia +ng !4n m5c 6*o !7ng8 9o !:c +h% c-a n.n
c/ng nghi0) mi )h*+ +ri,n$ cha c '( ;u# ho<ch +=ng +h, &> nhi.u ngu#?n nh"n
@h*c nhau nhA !i.u @i0n @inh +4 c-a nhi.u BC nghi0) cDn @h @hn$ ho:c do chi )hC
B l Enh hFng !4n lGi nhuHn n?n hu nh chI+ +hEi c/ng nghi0) c-a nhi.u nh>
m*# cha !Gc B l m> +hEi +hJng ra m/i +r2ng8 Ki.u ! dLn +i '( / nhim +rm
+rng c-a m/i +r2ng 'Mng$ Enh hFng !4n '( )h*+ +ri,n +o>n di0n c-a !I+ nc$ '5c
@hNO$ !2i 'Mng c-a nh"n d"n c3ng nh &P mQ ;uan c-a @hu &(c8
R7+ +rong nhng ngh>nh c/ng nghi0) m3i nhn c-a nc +a ! l> c/ng nghi0)
du @hC h>ng nm c3ng )h*+ +hEi ra m7+ lGng ln chI+ +hEi !7c h<i nh nc +hEi
nhim du ha# c*c lo<i @hC !7c h<i A NS
B
$ TS
B
U
Trong !$ / nhim nguVn nc l> m7+ +rong nhng +h(c +r<ng !*ng ng<i nhI+
c-a '( h-# ho<i m/i +r2ng +( nhi?n do n.n &n minh !Wng +h2i8 Ng># na# &In !.
B l nc &> cung cI) nc '<ch !ang l> m7+ mMi ;uan +"m ln c-a nhi.u ;uMc
gia$ nhi.u += ch5c BX h7i &> chCnh 6En +h"n mYi c7ng !Vng d"n c8
Z1 +h4 +rong !. +>i [ \ lC nc nhim du [ ch]ng +/i '^ l>m r_ &. nc nhim
du &> +rng +"m c-a !. +>i l> B lC nc +hEi nhim du +rong nh> m*# lc ha
du $ 6?n c<nh ! ch]ng +/i c3ng '^ +1m hi,u &. c*c nguVn nc +hEi$ +Cnh chI+$
nhng Enh hFng &> c*c )hWng )h*) *) d`ng !, B lC ch]ng8
Zi '( gi]) !a c-a +h# Phm Xun Ni &> '( cM gbng +h(c '( c-a nhm ch]ng
+/i @hi nghi?n c5u m7+ &In !. @hoa hc nhng @h/ng +h, +r*nh @hNi +hi4u '+$
ch]ng +/i rI+ mong !Gc '( hng dLn &> !ng g) c-a +h# &> c*c 6<n8
1
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
MC LC
Lcd Ned Kfg
A. Tng Quan
I. Tm hiu v nc thi
Nc +( nhi?n !Gc h1nh +h>nh cE &. 'M lGng$ chI+ lGng di Enh hFng c-a
c*c ;u* +r1nh +( nhi?n$ @h/ng c +*c !7ng c-a con ng2i8 9o +*c !7ng c-a con
ng2i$ nc +( nhi?n 6h nhim 6in 6Fi c*c chI+ @h*c nhau dLn !4n @4+ ;uE l> l>m
Enh hFng !4n chI+ lGng c-a n 8
j*c @hu#nh hng +ha# !=i chI+ lGng c-a nc di Enh hFng c*c +*c !7ng
c-a con ng2i 6ao gVm A
- kiEm !7 )l c-a nc ng+ do / nhim 6Fi l
m
TS
n
$ lNS
3
+o @hC ;u#,n &>
nc +hEi c/ng nghi0)$ +ng h>m lGng TS
3
m-
&> NS
3
-
+rong nc 8
- Tng h>m lGng c*c ion ja
mp
$ Rg
mp
$ Ti
np
U+rong nc ngm &> nc '/ng
do nc ma hDa +an $ )hong ha c*c ;u<ng cac6ona+ 8
- Tng h>m lGng c*c ion @im lo<i n:ng +rong nc +( nhi?n $ +rc h4+ l> q6
mp
$
lg
mp
$ A'
3p
$ rn
mp
&> cE c*c anion qS
n
3-
$ NS
3
-
$ NS
m
-
$ U
- Tng h>m lGng c*c muMi +rong nc 6. m:+ &> nc ngm do ch]ng !i &>o
m/i +r2ng nc c%ng nc +hEi +o @hC ;u#,n &> c*c chI+ +hEi rbn 8
- Tng h>m lGng c*c hG) chI+ hu cW$ +rc h4+ lag c*c chI+ @h 6h )h"n h-#
'inh hc s c*c chI+ ho<+ !7ng 6. m:+$ +huMc +ro '"u Ut
- kiEm nVng !7 oB# hDa +an +rong nc +( nhi?n do c*c ;u* +r1nh oB# ha li?n
;uan +i ;u* +r1nh )h1 dang c*c nguVn ch5a nc &> @ho*ng ha c*c hG)
chI+ hu cW U
2
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
- kiEm !7 +rong c-a nc$ +ng @hE nng ngu# hi,m c-a / nhim nc +( nhi?n
do c*c ngu#?n +M )hng B<8
j*c +Cnh chI+ !:c +rng c-a nc +hEi 6ao gVm u )l$ h>m lGng chI+ rbn $ nhu
cu oBi 'inh ha vS9 s viochOmical SB#gOn 9Omand t$ ho:c nhu cu oB# ha hc
jS9 s jhOmical SB#gOn 9Omand t$ c*c d<ng ni+W$ )ho+)ho$ du ma$ m%i$ mu$ c*c
@im lo<i n:ng +rong nc +hEi c/ng nghi0) U
Zi0c +hEi nc +hEi chw ;ua B lC 6xng c*c )hWng )h*) +h/ng +h2ng !X !i#
nhanh ;u* +r1nh )h1 dang do '( )h*+ +ri,n 6%ng n= c-a +Eo &> c*c +h(c &H+ @h*c$
l>m giEm chI+ lGng nc$ cEn +rF &i0c ' d`ng l<i nc &> c*c ho<+ !7ng @h*c8 9o
! ng># na# !X )h*+ +ri,n &> 5ng d`ng +h?m c*c )hWng )h*) B lC cI) 3 &>o c*c
d"# +ru#.n B lC nc +hEi8
1. h!n "#$i nc thi
Nc thi sinh hot
Nc +hEi 'inh ho<+ l> nc +hEi +o c*c @hu d"n c$ @hu &(c ho<+ !7ng +hWng
m<i$ c/ng 'F$ +r2ng hc U
Nc thi cng nghip ( hay cn gi l nc thi sn xut )
Nc +hEi c/ng nghi0) l> nc +hEi +o c*c nh> m*# !ang ho<+ !7ng s nh> m*#
lc ha duU t c cE nc +hEi 'inh ho<+ nhng +rong ! nc +hEi c/ng nghi0) l>
ch- #4u8
Nc thm qua
K"# l> nc ma +hIm &>o h0 +hMng cMng 6xng nhi.u c*ch @h*c nhau ;ua c*c
@h) nMi$ c*c Mng c @hu#4+ +H+ ho:c +h>nh c-a hM ga8
Nc thi t nhin
Nc ma !Gc BOm nh nc +hEi +( nhi?n8 y nhng +h>nh )hM hi0n !<i$ nc
+hEi +( nhi?n !Gc +hu gom +hOo m7+ h0 +hMng +ho*+ nc ri?ng8
Nc thi ! th"
Nc +hEi !/ +hh l> +huH+ ng chung chw chI+ lNng +rong h0 +hMng cMng +ho*+ c-a
m7+ +h>nh )hM8 K l> hYn hG) c-a c*c lo<i nc @, +r?n8
3
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
ThOo ;uan !i,m ;uEn lC m/i +r2ng$ c*c nguVn g"# / nhim nc$ c*c nguVn g"#
/ nhim nc cDn !Gc )h"n +h>nh m lo<i A nguVn B*c !hnh &> nguVn @h/ng B*c
!hnh8
j*c nguVn B*c !hnh 6ao gVm nc +hEi !/ +hh &> nc +hEi c/ng nghi0)$ c*c ca
c/ng BE nc ma &> +I+ cE c*c nguVn +hEi &>o nguVn +i4) nhHn nc c += ch5c
;ua h0 +hMng cMng &> @?nh +hEi8
j*c nguVn @h/ng B*c !hnh 6ao gVm nc chE# +r/i +r?n 6. m:+ !I+$ nc ma &>
c*c nguVn nc )h"n +*n @h*c8 T( )h"n lo<i n># rI+ c Cch @hi !. cH) +i c*c &In !.
!i.u chwnh @i,m 'o*+ / nhim8
%. M&t '( th)ng '( *uan t+,ng c-a nc thi
#m l$ng cht %&n
T=ng chI+ rbn l> +h>nh )hn &H+ lC !:c +rng ;uan +rng nhI+ c-a nc +hEi8 N
6ao gVm c*c chI+ rbn n=i$ lW lng &> @Oo +an8
ThOo @Cch +hc c-a h<+ rbn$ +=ng chI+ rbn !Gc )h"n +h>nh c*c lo<iA chI+ rbn lW
lng$ chI+ rbn @Oo &> chI+ rbn +an nh +r1nh 6># nh h1nh di !"#8 K, B*c !hnh
h>m lGng chI+ rbn lW lng +h2ng d%ng giI# lc zha+man k{|j$ c @Cch +hc lY
@hoEng }$m 'm 8
jhI+ rbn +an jhI+ rbn @Oo jhI+ rbn lW lng
KCch +hc h<+$
m
}~
-5
}~
-n
}~
-3
}~
-m
}~
-}
} }~ }~~
}~
-8
}~
-
}~
}~
5
}~
-n
}~
-3
}~
-m
}~
-}
KCch +hc h<+$ mm
Kh 6xng !/ng +` Lbng !Gc
(h)n loi cht %&n t%ong nc thi
#m l$ng oxy ha tan *+ ( *issol,-. oxyg-n )
4
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
R7+ +rong nhng chw +i?u ;uan +rng c-a nc ! l> h>m lGng oB# hDa +an$ l>
h>m lGng oBi +rong nc smg|lt cn +hi4+ cho '( h/ hI) c-a c*c +h-# 'inh8
Khi nc 6h / nhim do c*c chI+ hu cW d 6h )h"n h-# 6Fi &i 'inh &H+ +h1 lGng
oB# hDa +an +rong nc '^ 6h +i?u +h` 6+$ do ! gi* +rh 9S '^ +hI) hWn 'o &i 9S
6Eo hDa +<i !i.u @i0n !8 Z1 &H# 9S !Gc ' d`ng nh m7+ +h/ng 'M !, !*nh gi*
m5c !7 / nhim chI+ hu cW c-a c*c nguVn nc8 9S c ngha ln !Mi &i ;u*
+r1nh +( l>m '<ch c-a '/ng sa''imila+i&O ca)aci+# - Ajt8 KWn &h +Cnh c-a 9S +h2ng
d%ng l> mg|l8
9S +hI) A +rong nc +Vn +<i nhi.u hG) chI+ hu cW$ nhu cu oBi +ng$ nhu cu
+i?u +h` oBi +ng8
9S cao A +rong nc ch5a nhi.u 'inh &H+srong$ +Eot$ BE# ra ;u* +r1nh ;uang hG)
&> giEi )hng oBi8
qhWng )h*) B*c !hnh 9S8 j +h, B*c !hnh 9S 6xng hai )hWng )h*) @h*c
nhauA
- qhWng )h*) zin@lOr sha hct8
- qhWng )h*) !i0n c(c oB# hDa +an - m*# !o oB#8
Nhu c/u oxy sinh h0a 1+* ( 1ioch-mical oxyg-n .-man )
Nhu cu oB# 'inh ha l> chw +i?u +h/ng d`ng nhI+ !, B*c !hnh m5c !7 / nhim
c-a nc +hEi8
vS9 !Gc !hnh ngha l> lGng oB# cn cung cI) !, oB# ho* c*c chI+ hu cW
+rong nc 6Fi &i 'inh &H+ 8 qhWng +r1nh +=ng ;u*+ c-a )hEn 5ng n># nh 'au A
jhI+ hu cW p S
m
jS
m
p l
m
S p +4 6>o mi p 'En )him cM !hnh
Trong @ +huH+ m/i +r2ng chw +i?u vS9 !Gc d%ng r7ng rXi !, A
- \*c !hnh gn !]ng lGng oB# cn +hi4+ !, =n !hnh 'inh hc c*c chI+ hu cW c
+rong nc +hEi8
- \*c !hnh @Cch +hc +hi4+ 6h B lC8
- \*c !hnh hi0u 'uI+ B lC c-a m7+ 'M ;u* +r1nh8
- \*c !hnh '( chI) +huHn '( +u"n +hOo nhng ;ui !hnh cho )h) +hEi chI+ +hEi8
5
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
Trong +h(c +4 ng2i +a @h/ng +h, B*c !hnh lGng oB# cn +hi4+ !, )h"n h-# ho>n
+o>n chI+ hu cW &1 nh +h4 +Mn ;u* nhi.u +h2i gian m> chw B*c !hnh lGng oB# cn
+hi4+ +rong 5 ng># !u F nhi0+ !7 - m~
o
j$ @C hi0u l> vS9
5
8 jhw +i?u n># !X !Gc
chuin ha &> !Gc ' d`ng F hu @hb) c*c nc +r?n +h4 gii8
Nhu c/u oxy h0a hc 2+* ( 2h-mical +xyg-n *-man. )
jhw 'M n># !Gc d%ng r7ng rXi !, 6i,u +hh ha h>m lGng chI+ hu cW c +rong
nc +hEi &> m5c !7 / nhim nc +( nhi?n 8
jS9 !Gc !hnh ngha l> lGng oB# cn +hi4+ cho ;u* +r1nh oB# ha ha hc c*c
chI+ hu cW c +rong mLu nc +h>nh jS
m
&> nc8
LGng oB# n># +Wng !Wng &i h>m lGng chI+ hu cW c +h, 6h oB# ha !Gc
B*c !hnh @hi B d`ng m7+ +*c nh"n oB# ha ha hc m<nh +rong m/i +r2ng aBi+8
qhWng )h*) )h= 6i4n nhI+ !, B*c !hnh jS9 l> )hWng )h*) 6icroma+ &> cW ch4
c-a n +hOo )huongO +r1nh )hEn 5ng 'au A
j*c chI+ hu cW p jr
m
S
m-
p l
p
jS
m
p l
m
S p mjr
3p
#m l$ng Nit3
jhw +i?u h>m lGng Ni+W +rong nc c3ng !Gc BOm nh l> chI+ chw +hh +1nh +r<ng
/ nhim c-a nc 8
Ngoi nhng thng s4 quan t%ng !5 nu t%n6 m7t s4 thng s4 8h9c c:ng c/n
phi quan t)m nh hm l$ng (hotpho 6 hm l$ng ;unphat6 hm l$ng clo6 c9c
h$p cht h<u c36 c9c 8im loi n=ng >
II. .c thi nhi/m 0u
1. C1c 0$ng t2n t$i c-a 0u t+#ng nc thi
\ lC nc +hEi nhim du cn ch] !4n c*c d<ng +Vn +<i c-a du +rong nc
+hEi 8
1n cht c?a ./uA du l> chI+ lNng 'ng '*nh$ c m%i !:c +rng$ nh hWn nc
&> @h/ng +an +rong nc8 jh]ng 6h oB# ha rI+ chHm$ c +h, +Vn +<i !4n 5~ nm U
6
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
Trong +h(c +4 du hi0n di0n F nhi.u +r<ng +h*i @h*c nhau &> @h B*c !hnh chCnh
B*c c*c +h>nh )hn n># 6xng +hC ngi0m8 qh= 6i4n du +Vn +<i F n +r<ng +h*i 'auA
- 9<ng +( doA F d<ng n># du '^ n=i l?n +h>nh c*c m>ng du8 9u hi0n di0n
di d<ng c*c h<+ du +( do ho:c lLn &i m7+ C+ nc$ du +( do '^ n=i l?n
+r?n 6. m:+ do +rng lGng ri?ng c-a du +hI) hWn 'o &i +rng lGng ri?ng
c-a nc8
- 9<ng nh3 +Wng ha hcA l> d<ng +<o +h>nh do c*c +*c nh"n ha hc s B>
)hDng$ B]+ n da$ chI+ +i# ra$ Na Ut ho:c c*c ha hc a')ha+On l>m +ha#
!=i '5c cng 6. m:+ &> l>m =n !hnh ha hc du )h"n +*n8
- 9<ng nh3 +Wng cW hcA c m d<ng nh3 +Wng cW hc +%# +hOo !2ng @Cnh
c-a gi+ duA
p Z>i ch`c micromO+A !7 =n !hnh +hI) 8
p Lo<i nhN hWnA c !7 =n !hnh cao$ +Wng +( nh d<ng @Oo8
- 9<ng hDa +anA )h"n + hDa +an nh c*c chI+ +hWm8
Ngo>i ra du @h/ng hDa +an +<o +h>nh m7+ l) m>ng mNng 6c ;uanh c*c chI+
rbn lW lng$ ch]ng c +h, Enh hFng !4n @hE nng lbng ho:c n=i c-a c*c chI+ rbn lW
lng @hi +<o +h>nh c*c hG) chI+ @4+ hG) @h/ng lbng !Gc8
%. C1c ngu2n 3h1t 'inh
a t To c*c d>n @hoan du
T<i c*c d>n @hoan nc nhim du nh nc +hEi +=ng hG) c nhim du )h*+
'inh +o c*c '>n +>u$ c*c +hi4+ 6h m*# mc &> c*c @hu &(c &0 'inh m*# mc +hi4+ 6h$
nc 6in !*# +>u$U +I+ cE '^ !Gc dLn +i m7+ h0 +hMng B l nc nhim du$h>m
lGng du 'au @hi B l )hEi }$5mg|l8
6 t To c*c '( cM +r>n du
- qhun +r>o du +<i c*c mN du8
- 9u +o c*c &` ch1m +>u chF du$ &> +o c*c +hi4+ 6h m*# mc @hi BE# ra '( cM8
c t Trong nh> m*# lc ha du
Trong nh> m*# lc ha du c*c nguVn )h*+ +hEi nc nhim du chCnh m> ch]ng
+a '^ B+ +rong )hn 'au8
7
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
d t To c*c c*c ho<+ !7ng c-a @ho ch5a Bng du
Nc +hEi nhim du )h*+ 'inh +o m @hu &(cA
- Khu &(c @ho ch5aA )h*+ 'inh do c*c ngu#?n nh"n 'au
p T]c ra$ l>m m*+ 6Vn ch5a8
p Z0 'inh m*# mc$ +hi4+ 6h8
p Wi &Xi Bng du BuMng nguVn nc8
p \E# ra '( cM8
p Nc ma chE# +r>n ;ua @hu &(c @ho8
Trong ! nc BE c:n +o ;u* +r1nh ']c ra 6Vn ch5a &i chu @1 m nm ']c ra }
ln l> nguVn +hEi c m5c !7 / nhim du cao nhI+$ nVng !7 l?n !4n h>ng ch`c ng>n
))m8
- Khu &(c +i4) nhHn8
p Nc &0 'inh +>u8
p Nc Mng du s @hi @o +o 6i,n l?n 6oong t8
p D rw +r?n !2ng Mng dLn du +o +>u &. @ho ch5a8
c t Nc nhim du +o ;u* +r1nh ' d`ng Bng du
Trong ;u* +r1nh ' d`ng Bng du @h/ng +h, +r*nh @hNi &i0c +hI+ +ho*+ Bng du
ra ngo>i m/i +r2ng &1 +h4 '^ )h*+ 'inh ra nc nhim du8
3. .h4ng nh h5ng c-a nc thi nhi/m 0u
a t nh hFng +i m/i +r2ng
L>m +ha# !=i +Cnh chI+ lC ha c-a m/i +r2ng nuc8 Tng !7 nh+$ giEm nVng !7
oB# hI) +h` &>o nc$88 dLn !4n +hi0+ h<i nghi?m +rng !Mi &i m/i +r2ng8
ZC d` nh +rong c*c '( cM +r>n du ra 6i,nA R7+ +In du mN +r>n ra 6i,n c +h,
loang )h- }m @mm m:+ nc$ +<o +h>nh l) &*ng du ngn c*ch nc &> @h/ng @hC$
l>m +ha# !=i +Cnh chI+ c-a m/i +r2ng 6i,n$ cEn +rF &i0c +rao !=i @hC oBi &> cac6onic
&i 6u @hC ;u#,n8
6 t KMi &i &i 'inh &H+
8
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
Nc nhim du @hi cha !Gc B lC m> +hEi ra m/i +r2ng '^ Enh hFng rI+ ln
!4n c*c &i 'inh &H+8
Nh t%ong s c4 t%n ./u 'inh &H+ )h% du$ Iu +r%ng c*$ &> c*c 'inh &H+ F di
!*# !.u 6h Enh hFng m7+ c*ch m<nh m^8 Nga# cE cN 6i,n$ +rai$ h>u c3ng !.u 6h
Enh hFng do +r>n du8
9u +hIm ;ua 67 l/ng c-a chim 6i,n$ l>m giEm @hE nng 6Eo &0 c-a l/ng$ &1 &H#
l>m cho chim +rF n?n d +=n +hWng &i '( +ha# !=i nhi0+ !7 6I+ +h2ng &> l>m
giEm !7 n=i +r?n m:+ nc c-a ch]ng8 N c3ng l>m giEm @hE nng 6a# c-a chim$
c>ng l>m ch]ng @h +ho*+ c*c !7ng &H+ 'n mVi8 Khi cM gbng rwa l/ng$ chim +h2ng
nuM+ du &>o 6`ng$ dLn +i l>m h<i +hHn$ +ha# !=i ch5c nng c-a )h=i$ &> @Cch +hCch
h0 +i?u ha8 j*c &In !. n># &> @hE nng hI) +hu +h5c n 6h h<n ch4 g"# ra '( mI+
nc &> mI+ c"n 6xng +rao !=i chI+8 T( +ha# !=i c"n 6xng hormon 6ao gVm
lu+Oiniing )ro+Oin c3ng c +h, BE# ra F m7+ 'M lo>i chim @hi +i4) B]c &i du8 lu
h4+ chim 6h Enh hFng 6Fi du +r>n !.u ch4+$ +ro @hi c '( can +hi0) c-a con ng2i8
j*c !7ng &H+ c &] 6i,n 6h dCnh du c3ng 6h Enh hFng +Wng +( nh &i chim8
9u )h- l?n 67 l/ng c-a r*i c* &> hEi ciu l>m giEm @hE nng +rao !=i chI+ &> l>m
giEm +h"n nhi0+8 Khi n )hEi du$ !7ng &H+ '^ 6h ch5ng mI+ nc &> giEm @hE nng
+i?u ha8
9o du n=i +r?n m:+ nc l>m *nh '*ng giEm @hi Bu#?n &>o +rong nc$ n h<n
ch4 '( ;uang hG) c-a c*c +h(c &H+ 6i,n &> c*c 'inh &H+ )h% du8 Ki.u n># l>m giEm
lGng c* +h, c-a h0 !7ng &H+ c> Enh hFng !4n chuYi +h5c n +rong h0 'inh +h*i8
Tr>n du c +h, l>m hNng +o>n 67 d"# chu#.n +h(c )him +rong @hu &(c8
c t KMi &i @inh +4$ BX h7i &> con ng2i
TMn @m +i.n 6<c !, l>m '<ch m/i +r2ng 6h / nhim8
Ngo>i nhng +hi0+ h<i +r(c +i4) &. +>i 'En ra cDn c c*c Enh hFng mang +Cnh
chI+ l"u d>i nh c*c cEnh ;uan$ c*c &%ng nu/i +rVng$ !*nh 6b+ +h-# hEi 'EnU8
9u c Enh hFng +r(c +i4) !4n ng2i +h/ng ;ua +i4) B]c +r(c +i4) ho:c hC+ +hF
hWi du g"# 6uVn n/n$ nh5c !u$ c*c &In !. &. da888 Ngo>i ra ch]ng cDn g"# ra } 'M
60nh nh ung +h$ 60nh )h=i$ gi*n !o<n hormonU
Thi0+ h<i nghi?m +rng &. @inh +4 cho ng2i d"n8 T( 'u# giEm 'En lGng c* !*nh
6b+$ hWn na c* !*nh 6b+ l?n mang 6*n F chG$ ng2i +i?u d%ng @h/ng d*m n &1 +/m
9
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
c* c m%i Bng du n?n ng2i d"n !>nh g*c ng c`8 Tu# giEm nng 'uI+ c-a +h-#
hEi 'En nu/i8 li,m ha +r>n du !ang 6u7c d"n nu/i ngh?u )hEi !Mi m:+ &i ngu#
cW mI+ +rbng h>ng ng>n +w !Vng n4u ngh?u 6h ch4+ do / nhim du8
III. C1c 3h6ng 3h13 78 "9
1. C1c 3h6ng 3h13 'inh h,c
Th(c chI+ c-a 6i0n )h*) 'inh hc !, B l nc +hEi l> ' d`ng @hE nng 'Mng &>
ho<+ !7ng c-a &i 'inh &H+ !, )h"n h-# c*c chI+ 6.n hu cW +rong nc +hEi8 jh]ng
' d`ng c*c hG) chI+ hu cW &> m7+ 'M chI+ @ho*ng l>m nguVn dinh dang &> +<o
nng lGng8 Trong ;u* +r1nh dinh dang$ ch]ng nhHn !Gc c*c chI+ l>m &H+ li0u !,
B"# d(ng +4 6>o$ 'inh +rFng &> 'inh 'En n?n 'inh @hMi !Gc +ng l?n8
qhWng )h*) n># +h2ng !Gc ' d`ng !, l>m '<ch c*c lo<i c ch5a c*c chI+
hu cW hDa +an ho:c c*c chI+ )h"n +*n nhN$ @Oo8 9o &H#$ ch]ng +h2ng !Gc d%ng
'au @hi lo<i c*c +<) chI+ )h"n +*n +h/ ra @hNi nc +hEi8
KMi &i c*c chI+ hu cW c +rong nc +hEi +h1 )hWng )h*) n># d%ng !, @h
c*c hG) chI+ 'uni+$ muMi amoni ni+ra+ - +5c l> c*c chI+ cha 6h oB# ha ho>n +o>n8
TEn )him cuMi c%ng c-a ;u* +r1nh )h"n h-# 'inh ha c*c chI+ 6in '^ l> jS
m
$ l
m
S$
N
m
$ TS
n
m-
$Uj*c nghi?n c5u cho +hI# &i 'inh &H+ c +h, )h"n h-# +I+ cE c*c chI+ hu
cW c +rong +hi?n nhi?n &> rI+ nhi.u chI+ hu cW +=ng hG) nh"n +<o8
\ l nc +hEi 6xng )hWng )h*) 'inh hc gVm c*c )hWng )h*) 'auA
- qhWng )h*) hi4u @hC8
- qhWng )h*) @ @hC8
- qhWng )h*) +hi4u @hC8
T%# !i.u @i0n c` +h, nh !ha h1nh$ +Cnh chI+ &> @hMi lGng nc +hEi$ @hC hHu$
m:+ 6xng nWi cn B l$ @inh )hC cho )h) &i c/ng ngh0 +hCch hG)$ ng2i +a '^
chn m7+ +rong nhng )hWng )h*) +r?n ha# @4+ hG) &i nhau
Cc phng php ny c nhng u im sau:
- j +h, B l nc +hEi c )h= nhim 6in c*c chI+ hu cW +Wng !Mi r7ng8
10
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
- l0 +hMng c +h, +( !i.u chwnh +hOo )h= c*c chI+ nhim 6in &> nVng !7 c-a
ch]ng8
- Thi4+ @4 &> +rang +hi4+ 6h !Wn giEn8
KVng +h2i ch]ng c3ng c nhng nhGc !i,m 'auA
- Ku + cW 6En cho &i0c B"# d(ng @h* +Mn @m8
- qhEi c ch4 !7 c/ng ngh0 l>m '<ch !Vng 67 &> ho>n chwnh8
- j*c chI+ hu cW @h )h"n h-# c3ng nh c*c chI+ &/ cW c !7c +Cnh Enh
hFng !4n +h2i gian &> hi0u ;uE l>m '<ch8 j*c chI+ c !7c +Cnh +*c !7ng !4n
;un +h, 'inh &H+ ni chung &> +rong 6%n ho<+ +Cnh l>m giEm hi0u 'uI+ B l
c-a ;u* +r1nh8
- j +h, )hEi l>m loXng nc +hEi c nVng !7 chI+ 6in cao$ nh &H# '^ l>m
+ng lGng nc +hEi &> cn di0n +Cch m:+ 6xng r7ng8
Tu# &H#$ c*c )hWng )h*) 'inh hc &Ln !Gc d%ng )h= 6i4n r7ng rXi &> +N ra rI+
+hCch hG) cho ;u* +r1nh l>m '<ch nc +hEi ch5a c*c chI+ hu cW d )h"n h-#8
2. Cc phng php ha l
L>m '<ch 'inh hc chw !Gc 5ng d`ng +rong +r2ng hG) cn lo<i ra @hNi nc
c*c chI+ hu cW$ n4u c*c chI+ 6in c nguVn gMc &/ cW +h1 )hWng )h*) n># @h/ng
)h% hG)8 j*c )hWng )h*) ha l !Gc 5ng d`ng !, B l nc +hEi gVm lc$ !/ng
+` &> @Oo +`$ +u#,n n=i$ hI) )h`$ +rao !=i ion$ +him +hIu ngGc$ 'i?u lc$ +him +*ch
&> !i0n +him +*ch$Uj*c )hWng )h*) n># !Gc 5ng d`ng !, lo<i ra @hNi nc +hEi
c*c h<+ )h"n +*n lW lng s rbn &> lNng t$ c*c @hC +an nhng chI+ &/ cW &> hu cW hDa
+an8
Zi0c 5ng d`ng c*c )hWng )h*) ha l !, B l nc +hEi c nhng u !i,m
'auA
- j @hE nng lo<i c*c chI+ !7c hu cW @h/ng 6h oB# ha 'inh hc8
- li0u ;uE B l cao hWn8
- KCch +hc h0 +hMng B l nhN hWn8
- K7 nh<# !Mi &i '( +ha# !=i +Ei +rng +hI) hWn8
- j +h, +( !7ng ha ho>n +o>n8
- Kh/ng cn +hOo d_i ho<+ !7ng c-a 'inh &H+8
11
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
- j +h, +hu hVi c*c chI+ @h*c nhau8
%.1. L,c *ua '#ng ch:n +1c ; 78 "< '6 =& >
KMi +Gng B l l> r*c +hEi lo<i ln s nhA giP$ r*c$ &N !V h7)$ c*c mLu !*$ gY &>
c*c &H+ +hEi @h*c t$ ch]ng +h2ng !Gc +*ch ra !, @hNi g"# +bc ngh^n !2ng Mng8
Ng2i +a d%ng li l>m 6xng c*c +hanh @im lo<i !Gc !:+ nghi?ng m7+ gc ~5
~
8
*c +hEi !Gc lI# ra 6xng c>o cW gii8 KMi &i r*c c @Cch ca nhN hWn ng2i +a c
+h, d%ng r"#8
K"# l> h1nh +h5c B l 'W 678 R`c !Cch c-a ;u* +r1nh l> lo<i +I+ cE c*c +<) &H+ c
+h, g"# ra '( cM +rong ;u* +r1nh &Hn h>nh h0 +hMng B l nc +hEi nh l>m +bc
6Wm$ !2ng Mng ho:c @?nh dLn8 K"# l> 6c ;uan +rng !Em 6Eo an +o>n &> !i.u
@i0n l>m &i0c +huHn lGi cho cE h0 +hMng B l nc +( nhi?n lLn nc +hEi8
%.%. L:ng t?
KGc d%ng !, lbng c*c +<) chI+ +an +h/ ra @hNi nc +hEi s 'inh ho<+ &> c/ng
nghi0) t8 Lbng +` din ra di +*c d`ng c-a +rng l(c8 K, lbng ng2i +a ' d`ng 6,
lbng c*+$ 6, lbng &> 6, lbng +rong8
1@ l&ng c9t
KGc d%ng !, lo<i 'W 67 chI+ 6in @ho*ng &> hu cW s ~$m-~$m5mm t ra @hNi nc
+hEi8 v, lbng c*+ ngang l> hV ch5a c +i4+ di0n ngang l> +am gi*c ho:c h1nh +hang8
jhi.u '"u 6, lbng c*+ ~$m5-}m8 ZHn +Mc chu#,n !7ng c-a nc @h/ng ;u* ~$3m|'8
v, lbng c*+ dc c d<ng h1nh ch nhH+$ +rDn$ +rong ! nc chu#,n !7ng +hOo dDng
+o di l?n &i &Hn +Mc ~$~5m|'8
1@ l&ng ngang
v, lbng ngang l> 6, hV ch5a h1nh ch nhH+$ c hai ha# nhi.u ngn ho<+ !7ng
!Vng +h2i8 Nc chu#,n !7ng +o !u n># !4n !u @ia c-a 6,8
jhi.u '"u c-a 6, lbng l}$5-n m$ chi.u d>i Ls 8-}m tBl$ chi.u r7ng v3- m8 v,
lbng ngang !Gc 5ng d`ng @hi lu lGng nc +hEi ln hWn }5~~~m
3
|ng># !?m8
li0u ;uE 6, lbng ~8
1@ l&ng !Ang
12
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
v, lbng !5ng l> 6, ch5a h1nh +r` s ho:c +i4+ di0n &u/ng t c !*# ch)8 Nc +hEi
!Gc cho &>o +hOo Mng +rung +"m8 Tau ! nc chE# +o di l?n +r?n &>o c*c rXnh
chE# +r>n8 Nh &H#$ ;u* +r1nh lbng c:n din ra +rong dDng !i l?n$ &Hn +Mc nc l>
~$5-~$m|'8 jhi.u cao &%ng lbng n-5m8
1@ l&ng hng t)m
v, lbng hng +"m l> 6, lbng +rDn8 Nc +rong ! chu#,n !7ng +o +"m ra &>nh
!ai8 ZHn +Mc nc nhN nhI+ l> F &>nh !ai8 Lo<i 6, lbng n># !Gc 5ng d`ng cho lu
lGng nc +hEi ln hWn m~8~~~m
3
|ng># !?m8
1@ l&ng .ng Bng
y 6?n +rong 6, lbng d<ng 6Eng c c*c 6En !:+ nghi?ng &> 'ong 'ong &i nhau8
Nc chu#,n !7ng gia c*c 6En$ cDn c:n +rG+ BuMng &>o 61nh ch5a8
1@ l&ng t%ong
v, lbng !Gc ' d`ng !, l>m '<ch +( nhi?n &> !, l>m +rong nc +hEi c/ng
nghi0)8 Ng2i +a +h2ng ' d`ng 6, lbng +rong &i l) c:n lW lng +rong ! ng2i
+a cho nc &i chI+ !/ng +` !i ;ua ! 8
%.@. L,c
Lc !Gc d%ng !, B l nc +hEi$ !, +*ch c*c lo<i +<) chI+ nhN ra @hNi nc
+hEi m> 6, lbng @h/ng lbng !Gc8 Trong c*c lo<i )hin lc +h2ng c c*c lo<i )hin
lc d%ng &H+ li0u lc d<ng +Im ho:c d<ng h<+8 ZH+ li0u d<ng +Im c +h, l>m 6xng
+Im +h) c !`c lY ho:c li 6xng +h) @h/ng gw$ nh/m$ ni@On$ !Vng$ +hau$U &> cE
c*c lo<i &Ei @h*c nhau s +h-# +inh$ aming$ 6/ng$ lOn$ 'Gi +=ng hG)t8 TIm lc cn c
+rF l(c nhN$ !- 6.n &> dPo cW hc$ @h/ng 6h +rWng nF &> 6h )h* h-# F !i.u @i0n
lc8
ZH+ li0u lc d<ng h<+ l> c*+ +h<ch anh$ +han cMc$ 'Ni$ !* nghi.n +hHm chC cE +han
gY8
K:c +Cnh ;uan +rng c-a l) h<+ lc l> !7 BM) &> 6. m:+ ri?ng8 u* +r1nh lc c
+h, BE# ra di +*c d`ng c-a *) 'uI+ c-a c7+ chI+ lNng ha# *) 'uI+ cao +rc &*ch
&H+ li0u lc ho:c ch"n @h/ng 'au l) lc8
j*c )hin lc l>m &i0c '^ +*ch c*c )hn + +<) chI+ )h"n +*n ho:c lW lng @h
lbng @hNi nc8 j*c )hin lc l>m &i0c @h/ng ho>n +o>n d(a &>o ngu#?n lC cW hc8
13
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
Khi nc ;ua l) lc d% C+ ha# nhi.u c3ng +<o ra l) m>ng +r?n m:+ c*c h<+ &H+ li0u
lc$ m>ng n># l> m>ng 'inh hc8 9o &H#$ ngo>i +*c d`ng +*ch c*c )hn + +<) chI+
)h"n +*n ra @hNi nc$ c*c m>ng 'inh hc c3ng 6i4n !=i c*c chI+ hDa +an +rong nc
+hEi nh2 ;un +h, c*c &i 'inh &H+ c +rong m>ng 'inh hc8
jhI+ 6in &> m>ng 'inh hc '^ 6*m &>o 6. m:+ &H+ li0u lc dn dn 6C+ c*c @hO
hF c-a l) lc l>m cho dDng chE# 6h chHm l<i ho:c ngng chE#8 9o !$ +rong ;u*
+r1nh l>m &i0c$ ng2i +a )hEi ra )hin lc$ lI# 6+ m>ng 6in )hCa +r?n$ &> cho nc
+hEi !i +o di l?n +r?n !, +*ch m>ng 6in ra @hNi &H+ li0u lc8
%.A. B)ng t? vC DE# t?
aC Dng tE
lYn hG) )h"n +*n nhN !Gc lo<i ra @hNi nc 6xng )hWng )h*) !/ng +`8 K/ng
+` l> )hWng )h*) B l nc 6xng +*c chI+ nhxm h1nh +h>nh c*c )h"n + ln +o c*c
)h"n + nhN8 qhn + c*c chI+ !`c mang !i0n +Cch "m8 Zi0c lo<i c*c chI+ n># nh2
c*c chI+ !/ng +` l> +<o +h>nh muMi +o c*c chI+ @i.m &> aBi+ #4u8 jhI+ !/ng +` +rong
nc +<o +h>nh c*c 6/ng h#droBi+ @im lo<i$ lbng nhanh +rong +r2ng +rng l(c8 j*c
6/ng n># c @hE nng h]+ c*c h<+ @Oo &> h<+ lW lng @4+ hG) &i ch]ng8 j*c chI+
n># +ham gia &>o )hEn 5ng +rao !=i &i ion nc &> h1nh +h>nh c*c +<) chI+ c )hMi
+rC )h5c +<) 8
u* +r1nh +h-# )h"n c*c chI+ !/ng +` &> +<o +h>nh c*c 6/ng @Oo BE# ra +hOo c*c
giai !o<n 'auA
RO
3p
p lSl ROsSlt
mp
p l
p
ROsSlt
mp
p lSl ROsSlt
m
p
p l
p
ROsSlt
m
p
p lSl ROsSlt
3
p l
p
RO
3p
p 3lSl ROsSlt
3
p 3l
p
j*c chI+ !/ng +` +h2ng d%ng +rong m`c !Cch n># l> c*c muMi nh/m ho:c muMi
'b+ ho:c hYn hG) c-a ch]ng8 K"# l> hai lo<i ha chI+ rI+ +h/ng d`ng +rong B l
nc cI) nhI+ l> B l nc 'inh ho<+8
j*c muMi nh/m gVm cA Al
m
sTS
n
t
3
8}8 l
m
S$ Nl
n
AlsTS
n
t
m
8}m l
m
S$ NaAlS
m
8
Al
m
sSlt
5
jl$ KAlsTS
n
t
m
8}m l
m
S$ Trong ! !Gc ' d`ng r7ng rXi nhI+ l> Al
m
sTS
n
t
3
14
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
&1 Al
m
sTS
n
t
3
hDa +an +M+ +rong nc$ chi )hC +hI)$ ho<+ !7ng c hi0u ;uE cao +rong
@hoEng )l 5$5 8
Trong )hn ln c*c +r2ng hG)$ ng2i +a d%ng hYn hG) NaAlS
m
&> Al
m
sTS
n
t
3
+hOo +w l0 s }~A} ts m~A} t8 qhEn 5ng BE# ra nh 'auA
NaAlS
m
p Al
m
sTS
n
t
3
p }m l
m
S 8 AlsSlt
3
p 3 Na
m
TS
n
Zi0c ' d`ng hYn hG) n># cho )h) +ng hi0u ;uE c-a ;u* +r1nh l>m +rong nc$
+ng @hMi lGng &> +Mc !7 lbng c-a c*c 6/ng @Oo +`$ mF r7ng @hoEng )l +Mi u c-a
m/i +r2ng8
Al
m
sSlt
5
jl c !7 aBi+ +hI) d%ng l>m '<ch nc c !7 @i.m #4u nh2 )hEn 5ngA
Al
m
sSlt
5
jl p jasljS
3
t
m
n AlsSlt
3
pjajl
m
p mjS
m
p
6i4n &. jr
3
p
$ +i4) ! +*ch F d<ng hidroBi+ @4+ +-a8
- j*c chI+ @h c +h, d%ngANa
m
T$ NalTS
3
$ {OTS
n
$ TS
m
$ @hi ch5a @hC TS
m
$888
- j*c )hEn 5ng chu#,n jrp &. jr3pA
jr
m
S
m-
p 3T
m-
p }nl
p
mjr
3
p 3T
~
pl
m
Sp jr
m
S
p
+Cnh +o*n lGng chI+ @h
s +h2ng d%ng gI) }$m5 ln
lGng +Cnh +o*n +hOo l +hu#4+t8
jhI+ @h +h2ng !Gc chuin 6h di d<ng dung dhch }~ &> cho &>o 6, )hEn
5ng nh2 +hi4+ 6h !hnh lGng8 Th2i gian @huI# +r7n 6, )hEn 5ng di 3~ )h]+$ 'au
@hi )hEn 5ng @h @4++h]c cho &/i 'a &>o s !Gc chuin 6h &i nVng !7 @hoEng
41
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
m$5t cho !<+ )l $ +i4) +`c @huI# @hoEng 3-5 )h]+ 'au ! cho nc +hEi 'ang 6,
lbng &i +h2i gian @hoEng mh8
%.%. Q]a t+nh tuGn ni
dI sao nc thi nhiLm ./u phi qua qu9 t%Inh tuy@n nVi
- 9u ma $ chI+ rbn lW lng - l) m>ng )h- 6. m:+ - ngn cEn ;u* +r1nh hI)
)h` oB# +o @h/ng @hC &>o nc - Enh hFng ;u* +r1nh +( l>m '<ch8
- vC+ @Cn lY rYng &H+ li0u hc +rong B@ lc sinh hc 8
- qh* h-# cIu +r]c 6%n ho<+ +Cnh +rong 6, 6%n ho<+ +Cnh 8
- k"# @h @hn cho ;u* +r1nh l?n mOn c:n 8
'Ec !Kch
Nc +hEi 'au @hi !Gc 6= 'ung ha chI+ '^ h1nh +h>nh l) @4+ +-a$ du )h"n +*n
&> nh3 +Wng !Gc +*ch ra F d<ng du +( do8 Nc +hEi +o 6, @huI# +r7n '^ !Gc
chE# 'ang 6, +u#,n n=i nh2 +rng l(c8 v, +u#,n n=i c nhi0m &` l>m c*c )ha ch5a
du +( do &> chI+ rbn n=i l?n )hCa 6. m:+ lNng !, d d>ng +*ch ra @hNi )ha lNng
42
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
nhxm m`c !Cch +hu !Gc nc )h% hG) cho ;u* +r1nh B l 'inh hc F giai !o<n +i4)
+hOo8
2u to , hot !7ng
"6nh A. & ' h* +h)ng +uyn nBi
Nc +hEi 'au @hi !Gc B lC F c*c c/ng !o<n +rc ! '^ !Gc !a &>o 6, +u#,n
n=i 8
T<i 6Wm !i.u *)$ F !"# hYn hG) @h/ng @hC &> nc '^ !c +r7n lLn &i nhau &> +<o
ra hYn hG) 6+ @hC &> nc s l1nh }}t8 Tau ! hYn hG) n># !Gc !a &>o 61nh !i.u
*)8
Khi nc +hEi !i &>o 6, +u#,n n=i$ !Vng +h2i @hi ! @h/ng @hC +o 61nh @hC nn '^
'`c +r(c +i4) @h/ng @hC &>o dDng nc +hEi$ @hi ! c*c 6+ @hC '^ 6*m lI# c*c gi+
du8 Khi @hMi lGng ri?ng c-a +H) hG) c*c 6+ @hC &> nhng gi+ du nhN hWn @hMi
43
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
lGng ri?ng c-a nc$ nhng gi+ du '^ +hOo 6+ @hC n=i l?n +r?n 6. m:+ 6, F d<ng
6+8
"6nh $$. C5 phDng Eu +16nh +2 >!+ (h. +i >m
v?n +rong 6, c +hi4+ 6h @huI# +nh nhxm +ng c2ng @hE nng 6*m dCnh c-a 6+
@hC8
v+ n=i l?n '^ !Gc +hi4+ 6h &+ 6+ +hu hVi &> !a &>o m*ng +hu 6+ &> !a &. 6,
ch5a du im8
jDn )hn nc +hEi '^ +( chE# &>o 6, ch5a nc +hEi 'au ! 8
Nc +hEi 'au @hi +u#,n n=i !Gc 6Wm ;ua +hi4+ 6h l>m m*+ shOa+ OBchangOrt
nhxm !i.u chwnh nhi0+ !7 +Mi u cho ;ua +r1nh B lC 6Hc m s B lC 'inh hc t 8 R7+
)hn nc +hEi '^ !Gc +un ho>n l<i 6Wm !i.u *)8
@. U8 "9 'inh h,c
44
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
Nc +hEi 'au @hi +u#,n n=i !Gc 6Wm ;ua +hi4+ 6h l>m m*+ shOa+ OBchangOrt nhxm
!i.u chwnh nhi0+ !7 +Mi u cho ;ua +r1nh B lC 'inh hc
'Ec !Kch
R`c !Cch c-a B lC nc +hEi 6xng )hWng )h*) 'inh hc l> @Oo +` &> +*ch c*c lo<i
@Oo @h/ng lbng &> =n !hnh s )h"n h-# t c*c chI+ hu cW nh2 '( ho<+ !7ng c-a &i 'inh
&H+ hi4u @hC ho:c @h @hC 8 TEn )him cuMi c%ng c-a ;u* +r1nh )h"n h-# 'inh hc +h2ng
l> c*c chI+ @hC s jS
m
$ N
m
$ jl
n
$ l
m
T t$ c*c chI+ &/ cW s Nl
n
p
$ qS
n
3-
t &> +4 6>o mi 8
29c yHu t4 nh heng !Hn qu9 t%Inh xJ lc
- NVng !7 chI+ hu cWA vS9 5 ANAq }~~A 5A} ho:c m~~A5Am s6%n ho<+ +Cnht
- l>m lGng +<) chI+
- Nhi0+ !7$ )l$ c*c ngu#?n +M &i lGng$ @im lo<iU
- l>m lGng oB# +rong nc +hEi
- Lu lGng n5Wc +hEi
- l0 +hMng B lA ch4 !7 +hu !7ng U
DiMu 8in nc thi !a ,o xJ lc
- Kh/ng c chI+ !7c l>m ch4+ ha# 5c ch4 h0 &i 'inh &H+ +rong nc +hEi8 K:c
6i0+ l> h>m lGng c*c @im lo<i n:ng nhA T6 Ag ju lg jo Ni q6
jr
3p
Z jd rn {O
- jhI+ hu cW +rong nc +hEi )hEi l> cW chI+ dinh dang nguVn cac6on &>
nng lGng cho &i 'inh &H+ nh A hidra+cac6on$ )ro+Oin$ li)i+ ho> +anU
- jS9|vS9 m ho:c vS9|jS9 ~$5 mi c +h, !a &>o B lC 'inh hcshi4u
@hCt$ n4u jS9 ln hWn vS9 nhi.u ln$ +rong ! gVm c BOnluloW$
hOmiBOnluloW$ )ro++Oin$ +inh 67+ cha +an +h1 )hEi ;ua B lC 'inh hc @h @hC 8
29c qu9 t%Inh xJ lK
- ]a +r1nh B l ' d`ng &i 'inh &H+ hi4u @hCA c*c &i 'inh &H+ ho<+ !7ng +rong
!i.u @i0n m/i +r2ng cung cI) oBi li?n +`c$ gVm c*c c/ng +r1nh nhA 6, lc
'inh hc$ 6, aOro+an@U
- ]a +r1nh B l ' d`ng &i 'inh &H+ @h @hCA c*c &i 'inh &H+ ho<+ !7ng +rong
!i.u @i0n m/i +r2ng @h/ng c oBi$gVm c*c c/ng +r1nh nh 6, gATv$ 6,
gA{U
45
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
- ]a +r1nh +hi4u @hC
- ]a +r1nh +hi4u @hC &> @h @hC @4+ hG)
- ]a +r1nh hV 'inh &H+
XF+ > ,- l sinh h!c >Gng >Hn h2+ +.nh IJ KL12+an(M
Fh9i Nim
v, AOro+an@ l> c/ng +r1nh nh"n +<o B l nc +hEi 6xng )hWng )h*) 'inh hc
hi4u @hC$ +rong ! ng2i +a cung cI) /Bi &> @huI# +r7n nc +hEi &i 6%n ho<+ +Cnh 8
d" t%K B@ ]Nh hInh ,f Bn .i ]
Nguyn t&c hot !7ng
Nc +hEi 'au @hi ;ua B l cI) } '^ cDn m7+ h>m lGng du +Wng !Mi
+hI)8T%# +hOo c/ng ngh0 *) d`ng m> c +h, nc +hEi 'au @hi ;ua B l cI) d !X !<+
+i?u chuin +hEi ho:c )hEi +i4) +`c B l 'inh hc !, lo<i 6N nM+ nhng +h>nh )hn
du +h/ cDn l<i F d<ng nh3 &> du hDa +an8T<i !"# c*c &i @huin &> &i 'inh &H+ +rong
6, chu#,n ha c*c chI+ hu cW )h5c +<) +h>nh c*c chI+ !Wn giEn l> c*c chI+ +rW
@h/ng hDa +an &> +h>nh c*c +4 6>o mi8j` +h, +<i giai !o<n n># '^ lo<i 6N c*c chI+
hDa +an c +h, )h"n rX 'inh hcA
- j*c hG) chI+ oBi ha c*c aBi+ $ aldOh#+O $ )hOnol U8
- j*c hG) chI+ lu hunh U
- R7+ )hn c*c h#drocac6on +hWm $ Nln
Gu , nh$c !i@m
46
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
- u !i,mA C+ +Mn di0n +Cch
- NhGc !i,mA gi* +h>nh B"# d(ng &> &Hn h>nh cao
29c qu9 t%Inh sinh h0a xy %a t%ong B@ g-%otan8
hu9 t%Inh ting sinh 8h4i
hja t%Inh chuy@n h0a c3 cht
47
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
hu9 t%Inh 8hJ nit%o , nit%at h0a
48
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
hu9 t%Inh 8hJ ph4t pho
A. U8 "< 3h!n #$n cu(i
A.1. T ":ng th^ cJ3 ; T ":ng % >
To 6, B l 'inh hc nc &> 6%n ho<+ +Cnh !Gc dLn &. 6, lbng m8 T<i !"# din ra
;u* +r1nh )h"n +*ch gia nc +hEi &> 6%n ho<+ +Cnh8
23 chH]
v, lbng m '^ lo<i 6N } )hn chI+ rbn lW lng 'au c*c c/ng !o<n B l 'W cI)$ c*c
lo<i 6/ng @Oo +` ha hc nh2 ;u* +r1nh lbng c-a c*c h<+ @4+ +` +rong hYn hG) hu#.n
)h%8 j*c h<+ rbn n># li?n @4+ l<i &i nhau l>m +ng 'inh @hMi lGng h<+ lbng n?n '^
lbng nhanh hWn8
'Ec !Kch
v, lbng +h5 cI) !:+ 'au ;u* +r1nh B lC nc +hEi !, A
- T*ch c:n &i 'inh &> 6%n
49
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
- L>m +rong nc +hEi +rc @hi ra nguVn +i4) nhHn8
29c loi B@ l&ng , !=c !i@m
jn c5 &>o chi.u nc chE# )h"n 6i0+ c*c lo<iA 6, lbng ngang$ !5ng$ radianU
1@ l&ng thng .Eng .ang t%ong thc tH]
C1c "#$i = ":ng
a8 v, lbng ngang u
68 v, lbng !5ng u
c8 v, lbng +hOo )hWng 6*n @Cnh
d8 Thi4+ 6h lbng lo<i Mng
O8 Thi4+ 6h lbng lo<i +Im nghi?ng u
50
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
U C 1@ l&ng ngang
#Inh .ng A 6, lbng ngang c m:+ 6xng h1nh ch nhI+$ +w l0 gia chi.u r7ng &>
chi.u d>i @h/ng nhN hWn &> chi.u '"u !4n nm
2u to] gVm c mWng dLn nc &>o $ mWng )h"n )hMi $+Im na ch1m n=i$
m*ng +hu nc $ m*ng +hu &> BE chI+ n=i &> mWng dLn nc ra8
Nguyn t&c hot !7ng ] nc +hEi +hOo m*ng )h"n )hMi &>o 6, !H) +r>n +h>nh
mNng ho:c +2ng !`c lY B"# d(ng F !u 6,$ nc chE# +hOo )hWng ngang &>o 6,
!4n m*ng +hu nc $ +i m*ng +hu &> BE chI+ n=i 'au ! nc +i mWng dLn nc
ra ngo>i &> chI+ n=i !Gc BE ra !Vng +h2is c*c h<+ c:n ngong chu#,n !7ng @hi ch<m
!*# 6,t
Gu !i@m ] kn $ c +h, l>m hM +hu c:n F !u 6, &> c3ng c +h, l>m nhi.u hM +hu
c:n F +h>nh 6, 8
Nh$c !i@m ] gi* +h>nh cao$ c nhi.u hM +hu c:n +<o n?n nhng &%ng Bo*# l>m
giEm @hE nng lbng c-a c*c h<+ c:n$ !Vng +h2i @h/ng @inh +4 &1 +ng +h?m @hMi +Cch
@h/ng cn +hi4+ c-a c/ng +r1nh8
k$ng c=n t9ch %a 8hli B@ l&ng phE thu7c ,o ]
- NVng !7 c:n 6an !u
- K:c +Cnh c-a c:n sh1nh d<ng$ @Cch +hc$ +rng lGng ri?ng$ +Mc !7 rWi Ut
- Th2i gian lu nc +rong 6,
QC 1@ l&ng !Ang
#Inh .ng A +h2ng m:+ 6xng h1nh +rDn ho:c h1nh &u/ng $ !*# d<ng nn ha# cho)
c`+ 8
2u to A !2ng @Cnh @h/ng &G+ ;u* 3 ln chi.u '"u c/ng +*c$ c +h, !4n }~m
gVm m*ng dLn nc $ Mng +rung +"m$ m*ng +hu nc$ $ m*ng +h*o nc $ Mng BE c:n
&> Mng BE c:n n=i8
Nguyn t&c hot !7ng A nc +hEi +hOo m*ng chE# &>o Mng +rung +"m s@4+ +h]c F
loO h1nh )hut8 Tau @hi ra @hNi Mng +rung +"m nc +hEi &a &>o +Im chbn &> +ha# !=i
hng !5ng 'ang hng ngang rVi d"ng l?n +hOo +h"n 6,8 Nc !a lbng +rong +r>n
;ua m*ng +hu !:+ Bung ;uanh +h>nh 6, ra ngo>i8@hi nc +hEi d"ng l?n +hOo +h"n 6,
+h1 c:n +h(c hi0n m7+ chu +r1nh ngGc l<i8
Gu !i@m A ThuHn +i0n +rong c/ng +*c BE c:n$ C+ di0n +Cch B"# d(ng8
51
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
FhuyHt !i@m A jhi.u cao B"# d(ng ln l>m +ng gi* +h>nh B"# d(ng$ 'M lGng 6,
nhi.u$ hi0u 'uI+ +hI)
#iu qu l&ng phE thu7c ,o ]
- TCnh chI+ c:n
- 9i0n +Cch 6. m:+ 6,
- jhi.u cao lbng
- Th2i gian lu nc
RC 1@ l&ng ma.ian
#Inh .ng A j m:+ 6xng h1nh +rDn$ !2ng @Cnh +o } n~ m sc +r2ng hG) !4n
~mt$ chi.u cao l>m &i0c 6xng }|} }|}~ !2ng @Cnh 6,8
2u to A
- v, l# +"m AgVm Mng dLn nc &>o 6, $ Mng dLn nc 6%n$ d>n ;ua#$ Mng +h*o
nc &> Mng +h*o c:n n=i8
- v, hng +"mA gVm Mng !a nc +hEi &>o 6, $ m*ng )h"n )hMi $ d>n ;ua# $
h0 +hMng c>o gom c:n$ Mng +h*o c:n &> h0 +hMng dLn nc ra @hNi 6,8
Nguyn t&c hot !7ng A
- v, hng +"m A
j dDng chE# nc +hEi +rong 6, hng +o chung ;uanh &>o +rung +"m 6,8 v,
lbng n># c m*ng )h"n )hMi nc F chu &i &> )hu +hu nc F +rung +"m8
R*ng )h"n )hMi c chi.u r7ng cM !hnh$ nhng chi.u cao giEm dn +o !u !4n cuMi
m*ng8
y !*# c nhi.u lY !, nc chE# BuMng 6,
Nc +o ngo>i dGc !a &>o 6, ;ua m*ng )h"n )hMi $di chu#,n !7ng c-a d>n
;ua# nc chu#,n !7ng +o +h>nh 6, &>o +rung +"m $ 'au m7+ +h2i gian c:n lbng rWi
BuMng !*# 6, $ ' d`ng h0 +hMng Mng c>o gom c:n !a &>o Mng +h*o c:n +hEi ra
ngo>i$ !Vng +h2i nc +rong 'au @hi lbng !a &>o h0 +hMng dLn +ho*+ nc ra @hNi
6,8
- v, l# +"mA
Nc +hEi chE# +o +rong 6, hng ra chung ;uanh +h>nh$ nc +hEi chE# +hOo Mng
+rung +"m +o di l?n +r?n m]i )h"n )hMi &>o 6,8 jhI+ n=i nh2 +Im chbn lW lng F
di d>n ;ua# dVn g) l<i &> chE# luVn ;ua Mng Bi)hong B> &>o gi4ng c:n8
52
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
9>n ;ua# ;ua# &i +Mc !7 m 3 &Dng +rong m7+ gi2$ c/ng 'uI+ c-a ro+o ~85 m @z8
Khi d>n ;ua# ;ua#$ c:n lbng !Gc dVn &>o hM +hu sB"# d(ng F +rung +"m 6,t nh2 h0
+hMng c>o gom c:n gbn F )hn di d>n ;ua# hG) &i +r` m7+ gc n5~8c:n BE ra
@hNi 6, c +h, ' d`ng m*# 6Wm ho:c *) l(c +h-# +nh @h/ng nhN hWn }85m8
&au (hi Eua > lNng +hO c:p n/c +h0i ;c +ch lm 2 ph4n P ph4n >Hn cQn R
3/i S n/c +12ng hn R +1Tn P ph4n n/c +12ng hn +a ch2 Eua > l!c c+ ,-
l P ph4n >Hn cQn ch2 S2 > nFn >Hn P mU+ ph4n >Hn cQn ;c ch2 Euay +1R li
Eu +16nh ,- l sinh h!c 3uy +16 mV+ U Si sinh SV+ +hL2 s ' sau :
A.%. T ",c c1t
Nc 'au @hi ;ua @hNi 6, lbng +h5 cI) !Gc cho &>o 6, lc c*+ !, B l &i m`c
!Cch l>m +i?u di0+ &i +r%ng &> mm 60nh 8 K"# l> giai !o<n cuMi c%ng !, l>m +rong
nc8
h!n "#$i = ",c\
Sh-o t4c !7]
- v, lc chHmA c +Mc !7 lc ~8} ~85 m|h
- v, lc nhanhA &Hn +Mc lc 5 }5 m|h
- v, lc cao +McA &Hn +Mc lc 3 }~~ m|h
Sh-o chH !7 lm ,ic]
- v, lc +rng l(cA hF$ @h/ng *)8
- v, lc c *) l(c A lc @Cn$U
N/c +h0i sau (hi Eua > l!c c+ ;c a S2 +hHng chOa 1'i +h0i 1a m5i
+1Wng.
53
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
A.@. U8 "9 =_n cXn
K"# c3ng l> m7+ ;u* +r1nh +Wng !Mi ;uan +rng +rong B l nc +hEi ni chung
&> nc +hEi nhim du ni ri?ng &1 +h>nh )hn c-a 6%n c:n rI+ )h5c +<)$ ch5a
nhi.u chI+ hu cW &> c*c ngu#?n +M dinh dang d%ng l>m )h"n 6n rI+ +M+8 Nhng
l<i ch5a nhi.u chI+ hu cW d g"# h/i +hMi l>m / nhim m/i +r2ng @h/ng @hC$ ch5a
nhi.u &i @huin cE &i @huin g"# 60nh$ !7 im ln$ ' d`ng 6%n c:n +Wi l>m )h"n
6n @h/ng c lGi &> @h &Hn chu#,n8
X ,- l >Hn cQn +12ng n/c +h0i nhiYm 34u +a s- 3Zng phng php 3Hng
> nFn >Hn :
[.\.$. J nFn >Hn I J nFn >Hn +1!ng l]c M
Nhim ,E ] v, nn 6%n c nhi0m &` l>m giEm !7 im c-a 6%n8
23 chH ]
- qhn 6%n d +o 6, lbng m !Gc !a &>o 6, nn 6%n +rng l(c8 T=ng
h>m lGng chI+ rbn +o 6, lbng } @hoEng 3-n$ 6, lbng m +hI) hWn ~858
- Tau ;u* +r1nh nn 6%n +=ng h>m lGng chI+ rbn '^ +ng l?n n-58 Nc 'au @hi
+*ch 6%n !Gc dLn ngGc &. 6, +hu gom8
- Nn 6%n +rng l(c gi]) l>m giEm @Cch +hc c-a c/ng +r1nh B l 6%n +i4) +hOo
nh 6, )h"n h-# 6%n hi4u @hC$ +i4+ @i0m chi )hC nh"n c/ng &> nng lGng8
54
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
[.\.2. &n phi >Hn
T"n )hWi 6%n l> c/ng +r1nh ' d`ng nhi0+ m:+ +r2i nhxm m`c !Cch giEm @hMi
lGng c-a hYn hG) 6%n c:n 6xng c*ch g<n m7+ )hn ha# )hn ln lGng nuc c
+rong hYn hG) !, giEm @Cch +hc +hi4+ 6h B l &> giEm +rng lGng )hEi &Hn
chu#,n !4n nWi +i4) nhHn8
JHn sau (hi ;c ,- l ;c SVn chuyn =n ni chOa >Hn .
^ n/c +h0i _ ;c ,- l h2n +:+.
55
X l nc nhim du Nhm 8- Lc ha du A-K53
C . `Vt "uan
ua !. +>i n># +a +hI# !Gc &i0c B lC nc +hEi ni chung &> B lC nc +hEi
nhim du ni ri?ng c c*c )hWng )h*) ch- #4u ! l>A )hWng )h*) 'inh hc$
)hWng )h*) ha hc$ )hWng )h*) ha lC8 RYi )hWng )h*) '^ c nhng c/ng
ngh0 @h*c nhau &> ch]ng c nhng u nhGc !i,m @h*c nhau8 T%# +hu7c &>o
nhng lo<i nc +hEi @h*c nhau m> '^ c nhng )hWng )h*) B lC @h*c nhau &>
ch]ng +a cn )hEi @4+ hG) nhng )hWng )h*) B lC ! !, &i0c B lC !<+ hi0u ;uE
cao8
Nh +rong !. +>i n># ch]ng +/i !X ch] +rng +1m hi,u 'W !V c/ng ngh0 B lC m>
+h# qh<m \u"n N]i !X !. cH) +i +rong chWng +r1nh hc c-a ch]ng +/i8 Th/ng ;ua
+1m hi,u c*c +>i li0u chu#?n ngh>nh ch]ng +/i +hI# !"# l> 'W !V c/ng ngh0 )h% hG)
&> +Mi u nhI+ !, B lC nc +hEi nhim du +rong nh> m*# lc du 6Fi &1 c/ng ngh0
@h/ng ;u* )h5c +<) &> gi* +h>nh c3ng rP l> #4u +M @h* ;uan +rng hWn na nc
+hEi +u# @h/ng +h, ni l> !X B lC +ri0+ !, nhng n c3ng !X !- +i?u chuin !, +hEi ra
ngo>i m/i +r2ng m> @h/ng g"# ra nhng +*c h<i @h/ng mong muMn8
Th/ng ;ua !. +>i n># ch]ng +/i hi &ng mi ng2i '^ hi,u r_ &. nc +hEi nhim
du$ +*c h<i c-a n !4n m/i +r2ng$ &i 'inh &H+ c3ng nh c*c +*c !7ng !4n con
ng2i &> c/ng ngh0 B lC ch]ng !, c +h, c%ng nhau !a ra nhng )hWng )h*) B
lC hu hi0u hWn$ !<+ hi0u ;uE cao hWn l>m cho m/i +r2ng ng># c>ng +M+ !)8
TCi "iSu tham Dh#
56