1.

0 Definisi pentaksiran
Pentaksiran berasal daripada perkataan Greek Assidere yang bermaksud
duduk bersama dengan pelajar dan mengesahkan respon dangan apa yang
dimaksudkan. Persoalannya, apakah maksud pentaksiran? Pentaksiran mengikut
Dodge et. al. (1!" merupakan satu proses pengumpulan maklumat tentang kanak#
kanak dalam aspek pengetahuan, kemahiran dan perkembangan mereka yang
dinilai melalui pemerhatian, dokumentasi dan tugasan yang dilakukan kanak#kanak.
$enurut beliau lagi penilaian yang berterusan yang berlaku dalam bilik darjah
mampu memberikan gambaran yang lebih tepat, bermakna tentang keupayaan dan
perkembangan kanak#kanak tersebut. %amun begitu kebanyakan pendidik
pendidikan a&al kanak#kanak masih menggunakan 'ara kebiasaan dalam menilai
perkembangan kanak#kanak seperti ujian bertulis, senarai semak, dan anekdot.
Pentaksiran memberi tumpuan terhadap pembelajaran indi(idu, persekitaran
pembelajaran, institusi terlibat atau sistem pembelajaran ataupun pendidikan se'ara
amnya (A)i)i, *+1+". ,ni bermaksud pentaksiran adalah proses pengumpulan
maklumat tentang perkembangan dan kemajuan murid dengan menggunakan
pelbagai kaedah. ,a merupakan sebahagian daripada proses pengajaran dan
pembelajaran yang dijalankan se'ara berterusan.
-embaga Peperiksaan $alaysia (*+++" dalam artikelnya, Pentaksiran dan
Penilaian dalam Pendidikan .has, mentakri/kan pentaksiran sebagai suatu proses
pembelajaran yang merangkumi akti(iti menghurai, mengumpul, merekod
(pengujian", memberikan skor atau markah (pengukuran" dan menterjemah
maklumat (penilaian" tentang pembelajaran seseorang murid bagi tujuan tertentu.
0asil pentaksiran dinyatakan dalam bentuk skor. 1kor mestilah sah dan boleh
diper'ayai untuk memastikan keadilan kepada murid serta mengekalkan
ke&iba&aan institusi pentaksiran. Daripada penerangan ini, kita boleh mengatakan
baha&a pentaksiran merangkumi pengujian, pengukuran dan penilaian.
.esimpulannya, pentaksiran ialah proses untuk mengesan perkembangan,
kebolehan, kemajuan, dan pen'apaian pelajar se'ara menyeluruh berasaskan
1
matlamat kurikulum. ,a merupakan satu proses dokumentasi yang melibatkan
pengistilahan pengukuran tentang pengetahuan, kemahiran, sikap dan keper'ayaan.
2.0 Konsep Pentaksiran
Pentaksiran merupakan satu proses mendapatkan maklumat seterusnya
membuat penghakiman dan pertimbangan tentang produk sesuatu pendidikan.
Pentaksiran adalah suatu proses yang meliputi pelbagai kaedah untuk menentukan
tahap sesuatu 'iri atau atribut yang diperolehi seseorang indi(idu. Pengukuran
merupakan suatu proses kuanti/ikasi dengan memberi nilai angka kepada
ke&ujudan sesuatu 'iri dan atribut.
Dalam pengajaran dan pembelajaran di uni(ersiti, ke&ujudan 'iri
penguasaan sesuatu isi kursus yang diajar oleh pensyarah pada pelajar
dikuanti/ikasikan dengan memberi skor ujian. Pentaksiran adalah bertujuan sebagai
salah satu proses mendapatkan gambaran tentang prestasi seseorang dalam
pembelajaran. Pentaksiran juga dapat digunakan untuk menilai akti(iti yang
dijalankan semasa pengajaran dan pembelajaran. 1eterusnya, mendapatkan
maklumat se'ara berterusan tentang pengajaran dan pembelajaran serta membantu
guru untuk membaiki pengajaran dan pembelajaran.
$elalui pentaksiran yang dijalankan, guru dapat meran'ang akti(iti
pengajaran dan pembelajaran yang tersusun dan sistematik bersesuaian dengan
tahap keupayaan murid. Guru dapat melibatkan semua atau sebahagian besar
murid dalam kelas se'ara e/ekti/ dan dapat meran'ang serta melaksanakan akti(iti
tindakan susulan yang berkesan.
Pentaksiran merangkumi akti(iti menghurai, merekod, memberi skor dan
mengintepretasi pembelajaran seseorang murid. Pentaksiran yang baik dapat dinilai
melalui beberapa 'iri seperti keobjekti/an iaitu berdasarkan ketepatan seseorang
pemeriksa memeriksa skrip ja&apan. 1eterusnya ialah kebolehtadbiran susulan
iaitu berdasarkan keli'inan dan kerja#kerja yang dilaksanakan se'ara berpusat atau
berasaskan sekolah. $anakala yang ketiga ialah kemudahta/siran berdasarkan
2
'alon iaitu bergantung tentang maklumat tentang 'alon skor, mendiskriminasikan,
dan menepati tujuan mengadakan sesuatu ujian. 1eterusnya pula ialah menyeluruh
iaitu mengandungi soalan#soalan yang me&akili semua objekti/ yang penting.
Petaksiran boleh juga dibuat tanpa menggunakan pengujian. 1ebagai 'ontoh,
kemahiran melukis seseorang murid boleh diukur melalui pemerhatian atau
pen'erapan, sementara pengetahuan dan sikapnya boleh diukur melalui temubual.
2usteru, kita boleh menganggapkan pentaksiran sebagai proses untuk mendapatkan
sesuatu ukuran dengan menggunakan kaedah tertentu, manakala pengujian pula
merupakan salah satu daripada kaedah tersebut.
Pentaksiran tidak bersi/at mutlak, misalnya, pengukuran keupayaan mental
seseorang sudah tentu lebih sukar diukur se'ara tepat berbanding ketinggian
/i)ikalnya. .etinggian /i)ikal seseorang boleh diukur se'ara tepat dengan
menggunakan alat ukur yang tepat seperti penggunaan pembaris. 1eterusnya,
seseorang pelajar yang mendapat skor + tidak boleh dianggap mengetahui dua kali
ganda daripada pelajar yang mendapat skor !3, &alaupun skor + itu dua kali ganda
!3. 1eseorang pelajar yang mendapat skor si/ar pula tidak juga boleh dianggap
sebagai tidak mempelajari4 mengetahui tentang sesuatu pelajaran yang diajar guru.
,ni jelas menunjukkan ukuran aspek#aspek berkenaan bukanlah petunjuk yang tepat
sebagaimana ukuran ketinggian /i)ikal pelajar menggunakan pembaris. 2usteru,
seseorang guru perlu menggunakan alat yang tepat bagi menjalankan pentaksiran
yang tepat. 2ika alat yang digunakan mempunyai ke'a'atan, maka sudah pastilah
ukuran yang diperoleh juga tidak tepat.
Akhir kata, pentaksiran bukan sahaja meliputi pembelajaran yang
menggunakan kaedah traditional seperti kertas dan pensel, malah pentaksiran
sepatutunya digunakan untuk menilai se'ara holistik dari semua aspek. 5leh itu,
untuk melaksanakan pentaksiran yang berkesan adalah sangat sukar.
Pelaksanaannya hendaklah se'ara berterusan yang bersi/at /ormati/ melibatkan
guru sepenuhnya dan memberi peluang kepada pelajar untuk menunjukkan
penguasaan mereka dalam kemahiran yang dipelajari dan yang tidak boleh ditaksir
melalui ujian bertulis.
3.0 Kajian Kes
3
i" Pentaksiran 6.esediaan6 di Prasekolah 7 ,su, 8abaran dan Amalan, $ohamed
Ayob, (*+1*"

.ajian ini bertujuan untuk menemukan sejauh mana para guru prasekolah
memahami dan menguasai maklumat berhubungkait dengan pentaksiran, yakni
pentaksiran 9kesediaan: kanak#kanak prasekolah dan instrumen pentaksiran.
.ajian ini telah dijalankan ke atas ;3 sampel yang terdiri daripada guru#guru
prasekolah di daerah .lang, 1elangor. ,nstrumen yang digunakan ialah soal#
selidik.
ii" <ea'hers 2udgements o/ 1tudents =arly -itera'y 1kills $easured by the =arly
-itera'y Assessment 7 8omparisons o/ <ea'hers &ith and >ithout Assessment
Administration =?perien'e, @egeny and @u'hanan, (*+1+", A1A
.ajian ini bertujuan melihat sejauh mana guru menilai literasi a&al kanak#
kanak dengan menggunakan pentaksiran yang betul. .ajian ini turut
membandingkan antara guru yang telah mempunyai pengetahuan tentang
pentaksiran dan juga guru yang tidak mempunyai pengetahuan tentang
pentaksiran. .ajian ini digunakan dalam menilai tahap kemajuan kanak#
kanak dalam ujian standard Early Literacy Sxkills Assessment (ELSA) yang
dilaksanakan di Amerika 1yarikat bagi kanak#kanak berusia ! # B tahun.
4
4.0 Isu-isu Yang Dibincangkan
i" Guru tidak mempunyai pengetahuan tentang pentaksiran.
,ni kerana guru prasekolah tidak ditekankan tentang pentaksiran dalam
pendidikan a&al kanak#kanak ketika di persediaan menjadi guru lagi. $ereka
hanya di dedahkan dengan pentaksiran se'ara pensil dan kertas (ujian" yang
sebenarnya tidak bersesuaian dengan matlamat pendidikan prasekolah
kebangsaan iaitu untuk menyuburkan potensi kanak#kanak dalam semua
aspek perkembangan. Guru#guru yang berpengalaman turut tidak
menggunakan pentaksiran dengan menggunakan instrumen yang betul
menyebabkan guru#guru baru tidak mempunyai tempat rujukan.
ii" Guru tidak mempunyai pengalaman dalam menggunakan instrumen
pentaksiran.
.ebanyakkan guru prasekolah didapati tidak menggunakan instrumen
yang sedia ada mahupun membina instrumen yang lain bagi menilai hasil
kerja kanak#kanak. 1elain itu, guru juga jarang menggunakan instrumen
pentaksiran menyebabkan mereka tidak mahir dalam menilai tahap
perkembangan kanak#kanak se'ara menyeluruh.
iii" Guru tidak tahu bagaimana menyediakan instrumen.
Pentaksiran boleh dilaksanakan di dalam atau luar bilik darjah dan
sama ada se'ara /ormal atau tidak /ormal. 2usteru, guru perlu meneliti dan
memahami apa yang ingin dinilai kepada murid agar dapat menyediakan
instrumen pentaksiran yang sesuai dan dapat mengukur kemahiran murid.
1ebagai 'ontohnya jika ingin menilai tahap kepantasan ,C dan
pemahaman murid dalam akti(iti sains, &alaupun ia berbentuk /akta, guru
boleh menghasilkan instrumen pentaksiran mengikut kreati(iti guru. Guru juga
perlu mempelbagaikan instrumen mengikut kesesuaian dan prestasi murid.
$isalnya jika seorang guru hendak memastikan sejauh mana muridnya
boleh memahami konsep alam semula jadi atau alam sekitar, guru boleh
5
mengujinya melalui akti(iti lisan. Guru juga boleh membuat akti(iti di hadapan
kelas menggunakan instrumen tertentu meminta murid menulis langkah satu
persatu mengikut tertib bagi menentukan langkah untuk melihat sesuatu
proses kejadian.
@egitu juga untuk mata pelajaran Pendidikan ,slam, 'ontohnya 9boleh
mengambil &uduk dengan betul: guru boleh memba&a murid ke paip air,
kemudian minta murid mengambil &uduk mengikut 'ara yang betul. 1emasa
murid melakukan amali mengambil &uduk tersebut, guru memerhati dan
menilai sama ada murid tersebut benar#benar boleh mengambil &uduk
dengan betul. 2ika semasa menilai itu, guru melihat ada yang tidak betul, guru
boleh membimbing murid melaksanakannya dengan betul.

i(" Guru tidak mempunyai kemahiran dalam menta/sir hasil pembelajaran
yang bukan kogniti/.
2ika pentaksiran yang sistematik hanya dilakukan pada satu#satu
aspek tertentu sahaja, 'ontohnya aspek kogniti/ dinilai melalui pentaksiran,
maka aspek itulah kelak yang akan menjadi /okus dan strategi pengajaran
($eisels, 13". Aspek yang tidak dinilai akan diberi perhatian 9super/i'ial:
atau se'ara tidak mendalam. 1ekiranya ini berlaku, /alsa/ah pendidikan yang
seringkali merujuk kepada perkembangan keseluruhan indi(idu seperti yang
terkandung dalam Dalsa/ah Pendidikan .ebangsaan akan menjadi tidak
rele(an. 2ikalau guru tidak mempunyai kemahiran mentaksir hasil
pembelajaran lain, jadi ini bermakna dia gagal memberi perhatian kepada
hasil pembelajaran lain. 2usteru itu, pembentukan seorang kanak#kanak
yang seimbang dari semua aspek tidak dapat dipenuhi.
6
5.0 Stanar u!u! "ang per#u ikuasai o#e$ guru a#a! !e!buat pentaksiran
i. .emahiran guru dalam membina kaedah pentaksiran yang bersesuaian
dalam membuat keputusan yang berkaitan dengan pengajaran.
ii. .emahiran guru dalam membina kaedah pentaksiran yang sesuai untuk buat
keputusan berkaitan dengan pengajaran.
iii. .epakaran dan kemahiran guru dalam mentadbir, menskor dan menta/sir
hasil#hasil pentaksiran yang dihasilkan oleh kedua#dua, sama ada kaedah
pentaksiran oleh pihak luar atau ujian buatan mereka sendiri. 1ama ada
mahir menganalisis markah sahaja.
i(. .emahiran dalam menggunakan hasil pentaksiran apabila membuat
keputusan mengenai pelajar se'ara indi(idu, peran'angan mengajar,
membina kurikulum dan penunjuk sekolah.
(. .emahiran membina prosedur penggredan murid yang sah menggunakan
hasil pentaksiran yang dijalankan ke atas murid.
(i. .emahiran sampelkan maklumat kepada murid, guru, ibu bapa dan pihak
yang berkepentingan.
(ii. .emahiran mengenal pasti kaedah pentaksiran dalam penggunaan maklumat
pentaksiran yang tidak beretika, dan menyalahi peraturan yang mana ia tidak
sesuai dilakukan.
%.0 &ara Pena!ba$baikan
Guru prasekolah haruslah diberi pengetahuan dan ke/ahaman tentang
perubahan dan penambahbaikan terhadap sistem pentaksiran prasekolah.
1ekiranya usaha#usaha tidak diambil untuk menyelesaikan masalah kesediaan guru
dalam pengendalian pentaksiran prasekolah, aspirasi .ementerian Pelajaran dalam
pelaksanaan pentaksiran prasekolah tidak akan berjaya.
@agi melaksanakan pentaksiran prasekolah ini se'ara berterusan, guru#guru
prasekolah harus mempunyai pengetahuan yang men'ukupi tentang pengukuran
dan penilaian. 1elain itu, guru#guru prasekolah juga haruslah sentiasa bersedia
untuk melaksanakannya dengan penuh bertanggungja&ab kerana hasil daripada
pentaksiran prasekolah ini akan melibatkan masa depan dan pendidikan kanak#
kanak. .anak#kanak merupakan sebahagian daripada masyarakat yang amat
7
penting, yang menjadi asset negara dan penyumbang nadi pembangunan negara
pada masa hadapan.
<aklimat yang disampaikan kepada guru prasekolah harus diselaraskan oleh
.P$. ,ni kerana salah satu pun'a yang menyebabkan guru prasekolah tidak
bersedia untuk pelaksanaan pentaksiran prasekolah adalah penyampaian yang
kurang jelas dan menggelirukan. <aklimat dan pendedahan tentang pentaksiran
prasekolah yang dilakukan se'ara berperingkat telah menimbulkan banyak masalah
seperti ditokok tambah, salah ta/sir dan sebagainya. 5leh itu, .P$ harus
menyelaraskan taklimat pentaksiran prasekolah dengan rakaman (ideo dan
disampaikan ke setiap prasekolah. Dengan ini, semua guru prasekolah akan
mendapat taklimat yang sama dan rakaman tersebut boleh diputar balik untuk
didengar banyak kali.
Pementoran ialah satu usaha untuk memastikan &ujudnya ke/ahaman di
kalangan pentaksir supaya skor yang diperoleh mempunyai darjah kesahihan dan
kebolehper'ayaan yang tinggi. Pementoran dijalankan se'ara berterusan bersama
2urulatih Atama pentaksiran prasekolah dengan tujuan memantapkan dan
menambahbaik pengetahuan, ke/ahaman dan kese/ahaman berhubung perkara
yang ditaksir, kriteria yang dirujuk, e(idens yang di'ari, instrumen yang digunakan
dan kaedah pemberian skor. Pementoran pentaksiran prasekolah adalah proses
membantu, memudah 'ara dan membimbing guru prasekolah untuk melaksanakan
pentaksiran prasekolah mengikut prinsip dan prosedur pelaksanaan yang
ditetapkan.
1esetengah guru prasekolah juga mempunyai pengetahuan yang terhad
dalam aspek pentaksiran dan penilaian perkembangan kanakEkanak akibat
pendekatan latihan pra perkhidmatan yang berunsurkan teori dan mengetepikan
ataupun memperlekehkan pengaplikasian teori. 2adi, guru prasekolah perlu sentiasa
didedahkan kepada pelbagai alat pentaksiran pemerhatian dari segi teori dan
pratikal seperti rekod anekdot, senarai semak, rekod berterusan yang dapat
menjamin bakal guru prasekolah /aham bentuk pentaksiran yang perlu dijalankan di
peringkat prasekolah dan tidak mengambil jalan mudah dengan menggunakan ujian#
ujian yang hanya menguji perkembangan kogniti/ kanakEkanak.
8
Pemantauan adalah proses memastikan pelaksanaan pentaksiran prasekolah
mengikut prosedur dan garis panduan yang ditetapkan. Pemantauan boleh
dilakukan oleh 2emaah %a)ir, Pega&ai 2abatan Pelajaran %egeri, Pega&ai Pejabat
Pelajaran Daerah dan sebagainya. Dengan mengadakan pemantauan ke atas
pelaksanaan pentaksiran prasekolah, isu#isu integriti yang timbul antara guru#guru
prasekolah dapat diatasi atau dikurangkan ke tahap yang minimum. 5bjekti/
pemantauan adalah untuk memastikan arahan pelaksanaan pentaksiran prasekolah
dipatuhi oleh guru#guru prasekolah. 1elain itu, pengenalpastian masalah
pelaksanaan pentaksiran prasekolah oleh guru prasekolah di prasekolah dapat
dibuat melalui pemantuaan. Pemantauan juga dapat mengelakkan berlakunya
penyele&engan dan ketidakakuran di kalangan guru#guru prasekolah tentang
pelaksanaan pentaksiran prasekolah.
Pengesanan pentaksiran prasekolah adalah proses memastikan kekuatan
dan keberkesanan instrumen pentaksiran dalam pelaksanaan pentaksiran
prasekolah. 5bjekti/ me&ujudkan usaha pengesanan adalah untuk mengenal pasti
kekuatan dan keberkesanan instrumen pentaksiran yang digunakan oleh guru#guru
prasekolah. Dengan ini, se'ara tidak langsung kita dapat kesan guru#guru
prasekolah yang membina instrumen tanpa ketelusan hati. Pengesanan dalam
pelaksanaan pentaksiran prasekolah dapat meningkatkan kesahan,
kebolehper'ayaan dan kebolehtadbiran instrumen pentaksiran. Antuk pengesanan
dalaman guru prasekolah boleh dilantik untuk melaksanakan tugas mengesan
keberkesanan instrumen. 1emasa guru prasekolah sedang membuat pengesanan
terhadap pentaksiran prasekolah, guru boleh menyenaraikan isu kebolehtadbiran
dan kesesuaian instrumen pentaksiran serta men'adangkan penyelesaian
untuknya.
$elalui usaha taklimat, pementoran, pendedahan guru prasekolah terhadap
pelbagai alat pentaksiran pemerhatian dari segi teori dan pratikal , pemantauan dan
pengesanan, pelaksanaan pentaksiran prasekolah akan menuju ke arah yang
berjaya.
'.0 Kesi!pu#an
9
.esimpulannya, pentaksiran di $alaysia bertujuan mendapatkan maklumat
tentang prestasi seseorang kanak#kanak bagi memperkembangkan sepenuhnya
potensi setiap indi(idu sebagai modal insan yang harmonis dan seimbang selaras
dengan hasrat Dalsa/ah Pendidikan .ebangsaan. Pentaksiran ini dilakukan untuk
membantu serta memperbaiki pembelajaran dan pengajaran. %amun begitu,
pentaksiran akan bertukar menjadi sesuatu yang negati/ jika kaedah
pelaksanaannya tidak tepat. Adalah dijangkakan baha&a apabila kualiti pendidikan
meningkat, kualiti kanak#kanak di dalam pendidikan yang diukur daripada prestasi
mereka dalam pendidikan juga akan sama meningkat. ,ni terlaksana apabila sistem
pentaksiran kebangsaan yang mempunyai kualiti tinggi menyumbang kepada sistem
pendidikan kebangsaan yang berkualiti tinggi. 1istem pendidikan kebangsaan yang
berkualiti tinggi menyumbang kepada kualiti kanak#kanak yang juga tinggi.
5leh itu, pihak yang tertentu seperti .P$, Pusat Perkembangan .urikulum,
@adan @ukan .erajaan dan lain#lain yang terlibat dalam pendidikan prasekolah
diharap dapat membuahkan sesuatu atau menghasilkan sesuatu berkaitan garis
panduan pentaksiran yang lebih sejagat dan mantap.
Dengan kata lain, dalam pendidikan prasekolah, pentaksiran per,u mengikuti
peredaran masa dan sangat mernainkan peranan penting bagi membantu kejayaan
dan ke'emerlangan sistem pendidikan dari peringkat akar umbi kehidupan manusia.
(ujukan
Ainon $ohd.Abdullah 0assan.*++;. Guru Sebagai Pendorong Dalam Bilik
Darjah. @entong, Pahang7 Penerbitan Pts Publi'ation, 1iri $oti(asi
A)i)i Ahmad (*+1+". Pentaksiran Pembelajaran. .uala -umpur 7 De&an @ahasa
dan Pustaka.
@hasah Abu @akar (*++F". Pengujian !engukuran dan !enilaian !endidikan.
.uala -umpur7 Pustaka 1alam.
Dodge, D. <., 2ablon, 2. G., H @i'kart, <. 1. (1!". "onstmcting curriculum #or
10
the !rimary grades$ >ashington, D87 <ea'hing 1trategies.
Pusat Perkembangan .urikulum.(*++1". %alsa#ah Pendidikan &ebangsaan
'atlamat dan 'isi. .uala -umpur7 .ementerian Pendidikan $alaysia.
11