Professional Documents
Culture Documents
CHNG 1
L THUYT MA ST V HAO MN
1.1. L THUYT CHUNG V MA ST V HAO MN
1.1.1. Khi nim v ma st
1.1.1.1. Quan im c in
Lc ma st Fms t l thun vi ti trng php tuyn N:
Fms = .N
- h s ma st, = f(p,v,C)
N-ti trng php tuyn
C-iu kin ma st (vt liu, cng, bng, ch gia cng, mi
trng)
Cng ma st A chuyn ho thnh nhit nng Q v nng lng hp ph gia 2 b
mt E.
A = Q + E.
1.1.2. Cc yu t nh hng n h s ma st
1.1.2.1. nh hng ca ti trng.
= f(p, C2)
= f(p, C1)
0
pth1 pth2
pth1 pth2
Nhn xt:
Khi thay i iu kin ma st C th dng ng cong khng thay i m ch
thay i cc gi tr , pth1, pth2.
1
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
= f(v, C2)
= f(v, C1)
0
vth1 vth2
vth1 vth2
Hnh1.2. nh hng ca vn tc n
bng
7
14
14
Fe-Fe
Al-Al
Cu-Cu
4,05
3,00
1,7
1,08
1,08
0,37
0,05
0,07
14
Kt lun: h s ma st ph thuc vo nhiu yu t. = f(p,v,C)
- const.
- Tn ti khong c = const v nh nht.
- Cho ta phng hng ch o thc tin thay i iu kin ma st C sao cho
m rng c phm vi s dng m = const v nh nht.
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
p
p
+ Ma st trt.
v
v
+ Ma st ln.
+ Ma st xoay.
- Da vo s tham gia ca
Hnh 1.4. Cc dng ma st
cht bi trn:
+ Ma st t.
+ Ma st kh.
+ Ma st ti hn.
- Da vo ng lc hc:
+ Ma st tnh.
+ Ma st ng
- Da vo c tnh qu trnh ma st:
+ Ma st bnh thng l qu trnh ma st trong ch xy ra hao mn tt yu v
cho php (xy ra t t, ch trn lp cu trc th cp, khng xy ra s ph hoi kim loi
gc), trong phm vi gii hn ca ti trng, vn tc trt v iu kin ma st bnh
thng.
+ Ma st khng bnh thng l qu trnh ma st trong p,v,C vt ra ngoi
phm vi gii hn, xy ra h hng: trc loi 1, loi 2, mi mn...
Ngi ta tm cc bin php thit k, cng ngh, s dng m rng phm vi
cho php ca p, v, C theo hng tng hoc gim .
Lp cu trc th cp
Kim loi gc
- Cng mn I:
I =
l1 l 2
L
( m/1000km) hoc I=
(g/1000km).
3
V1 V2
L
(m3/1000km) hoc I=
G1 G 2
L
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
l1, l2-kch thc chi tit o theo phng php tuyn vi b mt ma st trc ma
st v khi o, ( m).
V1, V2-th tch chi tit trc v sau khi o.
G1, G2-khi lng chi tit trc v sau khi o.
L-chiu di qung ng xe chy, (1000km).
- Tc mn V:
V=
l1 l 2
t
( m/gi) hoc V=
V1 V2
G G2
(m3/gi) hoc I= 1
(g/gi)
t
L
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
I [mg/100km]
1
p1
p2
p3
p[kg/m2]
I [mg/100km]
v[m/s]
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Hao mn xy ho loi 2
xt
dch
Kim
loi
loi
9 13
< 2000C
= 1000A0
0,05m/h
+ bng:
10 14
+ Nhit b mt:
< 1000C
+ Chiu su ph hoi: = 100 300A0
+ Tc ph hoi:
0,01m/h
1.2.4.2. Trc loi 1
Khi nim: l mt dng h hng b mt, th hin s hnh thnh v bong tch
cc mi lin kt cc b gia hai b mt ma st do bin dng do v lc (khng nhit).
Nguyn nhn: do nh hng ca ti trng ln (p sut tip xc cc b cao)
m hai b mt b bin dng do mnh, b mt dnh st nhau khong cch tinh th,
nguyn t b mt ny khuych tn sang b mt khc v hnh thnh lin kt.
* F1 < Flk < F2 trc v p vo
* Flk > F1,F2 trc ri to thnh ht mi
* Flk < F1,F2 khng trc
iu kin hnh thnh:
- Tc trc l ln nht.
- Ma st kh v gia hai b mt khng c
lp trung gian ngn cch.
- Vn tc trt nh (v < 0,1m/s) kp cho
cc nguyn t khuych tn.
Hnh1.9. c tnh b mt trc loi 1
- p sut tip xc p > [p], ng vi gii hn chy ca vt liu.
Trc loi 1 rt nhy cm vi hai b mt c cng loi vt liu. Trc loi 1 chu
nh hng ln ca cng b mt, cng b mt tng s gim trc loi 1.
c tnh b mt: hnh 1.9
+ Chiu su ph hoi: = 0,5mm.
+ Nhit b mt: <500C
+ bng b mt: 3 4
+ Tc ph hoi: 10 15m/h.
1.2.4.3. Trc loi 2
Khi nim: l dng ph hoi do bin dng v nhit, lm mm nhn b mt khi
nhit tng do vn tc trt tng.
8
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Vng chu nh
hng nhit
Kim loi gc
1.2.4.4. Mi mn
Khi nim: l dng ph hoi b mt chi tit do tn ti cc ht cng gia hai b
mt ma st t ngoi vo hoc t chi tit trc ra. Dng ph hoi: co xc, ct phoi t
vi.
C hai dng mi mn: mi mn c hc hoc mi mn c ho.
iu kin hnh thnh:
Vn tc mi l ln nht so vi cc qu trnh khc. Tuy nhin, iu kin ny
khng cht ch trong trng hp c c trc.
H m cnghatmai
=
< 0,6: mi mn c ho (bin dng do tng, khng ct
H KL cngKL gc
phoi)
0,6: mi mn c hc (ct phoi t vi)
Nu b mt chi tit tip xc vi khi lng ln ht mi th xy ra mi mn c
ho, v khi cc ht mi trt ln nhau v trt i m khng c lc ct.
Bng 1.3. c tnh b mt khi mi mn.
Mi mn c hc
Mi mn c ho
P
v
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
712
50 0C
2000A0
[ 0,5 m/h
+ bng:
510
+ Nhit b mt:
50 0C
+ Chiu su ph hoi: = 0,2mm
+ Tc ph hoi:
0,550m/h
1.2.4.5. Mi
10
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
1.2.5.2. Lun 2
C s: nhng iu kin ca lun 1 mi ch gii quyt cc vn iu khin
qu trnh hao mn, nhng khng cho php khc phc hao mn h hng, v vn cn tn
ti hao mn xi ho. Vn l lm sao gim hao mn xi ho.
Ni dung lun : "Tnh chng mn khi hao mn xi ho c quyt nh
bi cng hnh thnh v tnh cht cc cu trc th cp xut hin trong qu trnh
ma st." y c th hiu: cu trc th cp khng ch l cc lp mng hnh thnh do
P
< [p]
S tx
11
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
12
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
+ S dng dung dch lm mt thch hp. (xe TOYOTA dng dung dch lm mt
mu , chng ng cn, chng ng).
Ma st gia sc mng
v xi lanh ph thuc vo lc
p ca sc mng ln xi lanh:
Pxi = Px + ki.Pkt
Pxi-lc ca sc mng
th i tc dng ln xi lanh
Px-lc bung hng
knh ca sc mng
Pkt-lc kh th
k1 = 0,7 4 0,8
k2 = 0,1 4 0,15
k3 = 0,05 4 0,08
Ma
st
Ma st ti
Ma st t
Hnh 1.11. Qui lut phn b
p sut kh th trn xi lanh
pkt
kipkt
13
Hnh1.13. Phng ca lc
ngang tc dng ln xi lanh
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Piston p ln xi
lanh theo phng vung
gc b cht v 2 pha do
lc ngang N. S bin
thin ca lc ngang N
theo chiu cao ca xi
lanh v theo gc quay
ca trc khuu c
biu din nh hnh 1.14.
180
360
180
360
720
540
540
p
v
t
Dng mn
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
15
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Dng hao mn
Dng hao mn
Chng 1*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
P = 3 5 kg
Mn
Mn lng
Hnh 1.19. Hao mn sec mng
- Sc mng hao mn phn ming v phn lng l nhiu nht, hnh 1.19. i
vi sc mng t my ko khi khe h ming = 1,5 2mm th loi b.
- Mn theo chiu cao ch yu mn cc gc.
Khi mn nhiu lc bung gim kim tra nh hnh 1.20.
Th b dy sc mng: ln trong rnh sc mng khng o l c.
17
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
CHNG 2
KINH T VN HNH T
2.1.CC CH TIU KINH T VN HNH T
2.1.1. nh ngha
L t hp cc thng s c trng cho kh nng hot ng ca t. Nhng
thng s ny c th hin di dng cc h s.
Qu trnh vn chuyn: gm ton b cc cng vic a hng ho t ni ny
n ni khc nh: cn ong, o m, bc d, vn chuyn...
di vn chuyn: khong cch xe i c hng.
Khi lng vn chuyn: o bng tch khi lng hng ho hoc hnh khch vi
qung ng vn chuyn (T.km hay hnh khch.km).
Dt
.
Dl
T =
D ti
=
D li
D ti
=
n.D l
Ti
Nhng yu t nh hng n T:
- Khong cch vn chuyn.
- iu kin ng x.
- Trnh li xe.
- Cu to v cht lng xe, tin cy, bn ca xe.
i vi xe ti T= 0.75 - 0.9, xe du lch T = 0.9 - 0.96
H s ngy xe hot ng hd:
nh gi thc t s dng xe.
i vi mt xe: hd =
D hd
.
Dl D n
hd =
D hdi
(Dli D ni )
n.(Dl D n )
D hdi
=
hdi
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
D hd
= 0.5 - 0.9
Dl
sd =
Th
24
i vi on xe:
n
Thi
=
24n
Tch
Th
LT
.
L
n
i vi on xe: =
LTi
Li
H s chy khng:
=
L KT
.
L
n
i vi on xe: =
LKTi
Li
u
q.L T
19
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
n
ui
q .L
i
Ti
NK
(t s gia s khch thc t v s khch nh mc).
Nm
2.1.5. Tc vn chuyn
Tc k thut:
v KT =
L
Tch
(km/h)
Qui nh:
Trong thnh ph
19 - 22 km/h vi xe khng c mc
Di 19 km/h vi xe c mc
30 - 40 km/h vi xe khng c mc
25 - 35 km/h vi xe c mc.
Ngoi thnh ph
L
V
T
ch rng = Sd = ch
Th
v KT
Th
u
Th
i vi on xe:
n
W=
Th
n
u = T qiLTi = T qiLi
Mt khc
Li = TchivKTi
Tng s gi xe chy :
Do :
Suy ra:
Li = 24sd...vKT . Dli
n
ui = 24 sd...vKT .. T .q Dli
20
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Ch rng:
W = . .v KT . . T .q
(Tkm/h)
Chi ph min
L
Trc
21
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
22
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Nhit thp: kh
khi ng, nht du
bi trn tng, p sut
phun nhin liu thay i,
nhin liu chy khng
ht, cng sut gim, mi
mn tng.
Van hng nhit c
ngha quan trng
vng nhit thp.
mn
t0
85
Hnh 2.2. nh hng ca nhit n hao mn
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
V d: trong qu trnh lm vic khe h m vt bch kim ca b chia in b thay
i so vi tiu chun lm thay i gc nh la sm, tng tiu hao nhin liu, cng
sut ng c gim.
Khi gc nh la sm thay i 20 500 th tiu hao nhin liu tng 10 15%
cng sut gim 7 10 %.
Hn hp chy long th mi mn xi lanh tng 2,5 3 ln
p sut lp khng , tng bin dng, mn nhanh.
S dng nhin liu -nguyn liu:
i vi nhin liu: tnh cht l ha ca nhin liu c trng cho kh nng s dng ca
nhin liu .
Khi s dng nhin liu khng ng s tng mc tiu hao nhin liu, cng sut
ng c gim, tng mi mn ng c.
i vi xng: nh gi qua thnh phn phn on (bay hi). Tr s c tan.
i vi du diesel: nh gi qua thnh phn phn on. Kh nng t bc chy.
nht nhin liu. Tr s x tan ca nhin liu.
i vi nhin liu xng:
- Thnh phn phn on X, tin cy khi ng, thi gian lm nng ng c,
tnh kinh t v s mi mn ng c. Nhin liu bay hi km, ng c s kh khi
ng, tng tiu hao nhin liu. Phn nhin liu khng bay hi s ra mng du, ph v
kh nng bi trn lm mi mn nhm piston - xi lanh - sc mng d di.
- Nu gim nhit bay hi cui cng ca xng, cp xng kh khn do c bt
kh, ng c lm vic gin on.
- Dng xng c tr s c tan sai tiu chun, s gy kch n, tng mi mn ng
c, ng c nng ln d di.
- Dng xng c thnh phn S ln th mi mn do xi ha tng. Nu S tng 0,05
0,35 th mi mn s tng ln 3 ln.
i vi du Diesel:
Khi nht nh th gc phun nhin liu s ln, qu trnh hnh thnh hn hp
km lm qu trnh chy xu.
Khi nht tng th gc phun nh, chy km, chy rt, cng sut gim.
Tr s c tan nh hn qui chun s xu kh nng t bc chy, qu trnh chy
ko di, nng my, cng sut gim.
Thnh phn nhin liu nhiu hc n, gy bm mui, b kt sc mng, hao mn
xi lanh, khng m bo kn, cng sut gim.
i vi du bi trn: du duy tr iu kin ma st t, hn ch mi mn b
mt lm vic ca chi tit tip xc nhau.
Chiu cao nh nht ca mng du:
hmin = A.
.v
p
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
H s ma st t ph thuc nhiu vo
.v
iu kin hnh thnh mng du ng
p
25
Chng 3*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
CHNG 3
IU KIN A T VO SA CHA
3.1 IU KIN BO HNG CHI TIT - CM MY
3.1.1. Qui nh i vi cm my
Mt cm my (tng thnh) phi a vo sa cha khi:
+ Do s mi mn cc cm chi tit chnh lm tnh nng kinh t - k thut ca
cm my b h thp di mc qui nh.
+ Chi tit c bn b h hng phi a vo sa cha ln (thn my, v hp s,
v cu...).
Cm my chnh
ng c, hp s, cu ch
ng, khung b, trc trc,
ng c
bung li, b truyn cng
sut, c cu nng (nu c)
(Nh trn) tr hp truyn
cng sut, c cu nng.
Hp s
(Nh trn) thm thn xe
Thn
V hp s
V cu
Chng 3*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Hgh
H0
Hcr
h
t lv
= Sb = 0,467d
Lng mn
tcr
tlv
tgh
t (t gian)
d- ng knh l.
n-s vng quay chy r.
- nht tuyt i
p-p sut tip xc
d+l
, l-chiu di tip xc.
l
S 2b
,-tng cao nhp nh.
Smax =
4
c-h s, c =
Giai on 1: ng vi thi gian chy r chi tit, chi tit b mn mnh, kch
thc b thay i nhanh t H0 Hcr (do nhng nhp nh ban u b san phng). B
mt chi tit cha chun b chuyn sang giai on lm vic. Ht kim loi b bong
tch, to thnh ht mi, lm tng qu trnh hao mn chi tit. Cho nn sau chy r phi
thay du bi trn.
Do qu trnh gia cng c kh li m chi tit c nhng tnh cht c trng cho
b mt cng ngh (c tnh c, l, ho, cn, van, bng). c tnh ny s
c chuyn ho t b mt gia cng sang b mt lm vic. Qu trnh xy ra tng i
nhanh, ng cong dc, hao mn nhanh.
Giai on 2: sau khi chy r b mt chi tit tt hn v s n nh trong qu
trnh lm vic: b mt tip xc ln, chu ti tng, qu trnh hao mn xy ra chm v n
nh, ng c tnh t dc. Lng mn t l thun vi thi gian, cng mn I=
tg =
h
nh.
t lv
Chng 3*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
27
Chng 3*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
28
Tin
Thu
Chi
Llv ng vi tlv
L(Km)
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
CHNG 4
QUI TRNH CNG NGH BO DNG T
4.1. KHI NIM CHUNG
Bo dng l hng lot cc cng vic nht nh, bt buc phi thc hin vi cc
loi xe sau mt thi gian lm vic, hay qung ng qui nh.
Mc ch:
- Ch yu l kim tra, pht hin nhng h hng t xut, ngn nga chng
m bo cho cm my, xe vn hnh an ton.
- Chm sc cc h thng, cc c cu m bo chng lm vic an ton v
khng b h hng.
- Gi gn hnh thc bn ngoi.
4.2. CC CP BO DNG
Bo dng t, l cng vic d phng c tin hnh bt buc sau mt chu k
vn hnh nht nh trong khai thc t theo ni dung cng vic quy nh nhm duy
tr trng thi k thut ca t.
Bo dng t cn l bin php gip ch phng tin hoc ngi li xe t
thc hin trch nhim duy tr tnh trng k thut ca phng tin theo tiu chun quy
nh khi tham gia giao thng ng b gia hai k kim nh nh quy nh ti Khon
5, iu 50 Lut Giao thng ng b. Tu theo cp bo dng m mc c khc
nhau. Bo dng chia lm 2 cp.(theo quyt nh s 992/2003/Q-BGTVT ngy
09/04/2003).
- Bo dng hng ngy.
- Bo dng nh k.
1. Vic kim tra, chn on t c tin hnh trng thi tnh (khng n my)
hoc trng thi ng (n my, c th ln bnh).
29
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
4.2.2. Bo dng nh k
Bo dng nh k do cng nhn trong trm bo dng chu trch nhim v
c thc hin sau mt chu k hot ng ca t c xc nh bng qung ng xe
chy hoc thi gian khai khc. Cng vic kim tra thng thng dng thit b chuyn
dng.
Phi kt hp vi vic sa cha nh v thay th mt s chi tit ph nh sc
mng, r li xupp, iu chnh khe h nhit, thay bc lt, m phanh, m ly hp...
Tuy nhin, cng vic chnh vn l kim tra, pht hin ngn chn h hng.
4.2.2.1. Chu k bo dng:
30
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
31
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
b. Kim tra, chn on, xit cht v iu chnh cc cm, tng thnh, h
thng trn t. Bao gm cc tng thnh, h thng sau:
* i vi ng c ni chung:
1. Kim tra, chn on trng thi k thut ca ng c v cc h thng lin quan.
32
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
* Ly hp, hp s, trc cc ng
1. Kim tra, iu chnh bn p ly hp, l xo hi v v hnh trnh t do ca bn p.
2. Kim tra cc khp ni, c cu dn ng v h thng truyn ng ly hp. i vi ly
hp thy lc phi kim tra kn ca h thng v tc dng ca h truyn ng, xit cht gi
bn p ly hp.
3. Kim tra mn ca ly hp. Nu cn phi thay.
4. Kim tra xit cht bulng np hp s, cc bulng ni ghp ly hp hp s, trc cc
ng. Lm sch b mt hp s, ly hp, cc ng.
5. Kim tra r trc then hoa, bi cc ng v bi trung gian.
6. Kim tra tng th s lm vic bnh thng ca ly hp, hp s, cc ng. Nu cn
khim khuyt phi iu chnh li. Cc vng chn du, m phi m bo kn kht.
7. Kim tra lng du trong hp s, c cu dn ng ly hp. Nu thiu phi b sung.
8. Bm m vo cc v tr theo s quy nh ca nh ch to.
33
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
10. Kim tra kn kht ca b mt lp ghp. Xit cht cc bulng bt gi. Kim tra
lng du v cu ch ng. Nu thiu phi b sung.
* Cu trc v h thng li
1. Kim tra chm ca cc bnh xe dn hng, mn cc lp. Nu cn phi
o v tr cc lp theo quy nh.
2. X du khung, bi trn cht nhp, cc ngng chuyn hng, b t. Bi m
phn ch cho khe nhp.
3. Bm m bi trn theo s quy nh ca nh ch to.
4. Kim tra dm trc trc hoc cc trc ca bnh trc, r ca vng bi
moay , thay m, iu chnh theo quy nh.
Kim tra cht chuyn hng, cht cu (r tuyn). Nu r vt tiu chun cho
php, phi iu chnh hoc thay th.
5. i vi t, s dng h thng treo c lp phi kim tra trng thi ca l xo,
thanh xon v cc cao su , gi treo.
6. Kim tra kn kht ca hp tay li, gia trc, cc ng tay li, h thng
tr lc tay li thy lc. Nu r r phi lm kn, nu thiu phi b sung.
7. Kim tra r cc ng tay li. Hnh trnh t do vnh tay li. Nu vt qu
tiu chun cho php phi iu chnh li.
8. Kim tra ton b s lm vic ca h thng li, bo m an ton v n nh.
* H thng phanh
1. Kim tra p sut kh nn, trng thi lm vic ca my nn kh, van tit lu,
van an ton, cng ca dy ai my nn kh.
2. Kim tra, b sung du phanh.
3. Kim tra, xit cht cc u ni ca ng ng dn hi, du. m bo kn,
khng r r trong ton b h thng.
4. Kim tra trng thi lm vic b tr lc phanh ca h thng phanh du c tr
lc bng kh nn hoc chn khng.
5. Kim tra, xit cht ai gi bnh kh nn, gi tng bm phanh v bn p
phanh.
6. Tho tang trng, kim tra tang trng, guc v m phanh, a phanh, l xo hi
v, mm phanh, gi bu phanh, cht qu o, ta mm phanh. Nu lng phi xit
cht li. Nu mn qu tiu chun phi thay.
7. Kim tra kn kht ca bu phanh trong h thng phanh hi hoc xi lanh
phanh chnh trong h thng phanh du. Kim tra mc du bu cha ca xi lanh
phanh chnh.
8. iu chnh khe h gia tang trng, a phanh v m phanh, hnh trnh v
hnh trnh t do ca bn p phanh.
9. Kim tra hiu qu ca phanh tay, xit cht cc gi . Nu cn phi iu
chnh li.
10. Kim tra, nh gi hiu qu ca h thng phanh.
* H thng chuyn ng, h thng treo v khung xe
1. Kim tra khung xe (sat xi), chn bn, ui m nhp, cht nhp khung,
b nhp, quang nhp, quai nhp, bu lng tm nhp, bu lng hm cht nhp. Nu x lch
phi iu chnh li. Nu lng phi bt cht, lm sch, sn v bi m bo qun theo quy
nh.
34
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
2. Kim tra tc dng ca gim sc, xit cht bu lng gi gim sc. Kim tra cc
l xo v cao su . Nu v phi thay.
3. Kim tra vnh, bnh xe v lp, k c lp d phng. Bm hi lp ti p sut
tiu chun, o lp theo quy nh ca s . G nhng vt cng dt, dnh vo k lp.
* Bung li v thng xe
1. Kim tra, lm sch bung li, knh chn gi, cnh ca, ca s, gng chiu
hu, m gh ngi, c cu nng lt bung li, tra du m vo nhng im quy nh.
Xit cht bu lng bt gi bung li vi khung t. Kim tra h thng thng gi v qut
gi.
2. Kim tra thng, thnh b, cc mc kha thnh b, bn l thnh b, quang gi
b vi khung t, bu lng bt gi dm, bc ln xung, chn bn. Nu lng phi xit
cht li.
* i vi t t , t cn cu v t chuyn dng
1. Kim tra c cu nng, h thng t, an ton v kn ca cc u ni, ng
dn du. S lm vic n nh ca h thng nng h thy lc.
2. Kim tra, xit cht cc ta, hp truyn lc, gi thng t, c cu nng
h lp d phng.
3. Ra bu lc du ca thng cha du, x khng kh trong h thng thy lc.
Kim tra mc du trong thng du. Nu thiu phi thm. Thay du theo quy nh.
4. Kim tra cp, c cu an ton i vi t cn cu.
5. Nhng ni dung bo dng i vi cc c cu, cm h thng c th phi
tun theo hng dn k thut ca nh ch to.
4.2.2.3. Cc ni dung bo dng k thut nh k r moc v na r moc
a. Cng tc lm sch, kim tra, chn on, bi trn.
1. Lm sch, x du v nc trong bu cha hi phanh.
2. Kim tra n, bin s, xch an ton, hiu qu n tn hiu v n phanh,
thnh b.
3. Chn on trng thi k thut tng th r moc, na r moc.
4. Tra du, bm m vo tt c cc im cn bi trn theo s . X du cho
khung v gm ca r moc, na r moc. Bi m cho nhp.
b. Cng tc iu chnh, sa cha v xit cht.
1. i vi r moc c b chuyn hng trc trc: Phi kim tra b phn
chuyn hng, tnh trng k thut ca trc trc. Xit cht bu lng bt gi b phn
chuyn hng, cht, khp chuyn hng. Nu r vt tiu chun k thut phi iu
chnh hoc thay th.
2. i vi r moc c mm xoay. Kim tra tnh trng k thut ca mm xoay,
con ln, trc v mm xoay. Xit cht ai c bt gi tr mm xoay. iu chnh
chm bnh trc, nu cn.
3. i vi h thng phanh r moc, na r moc.
- Kim tra tc dng ca h thng phanh. Kim tra tnh trng v s r r ca cc
ng dn, u ni v cc b phn ca h thng phanh.
- Kim tra xit cht quang bt gi b, thnh b, vn sn v bn l thnh ca.
- Tho ra moay v tang trng. Kim tra trng thi k thut moay , tang
trng, m phanh, l xo hi v, bi, c trc. Thay m v iu chnh t yu cu k thut.
- Xit cht ai gi, gi bnh cha kh nn, cc u ni dy dn, mm phanh,
gi trc quay, bu phanh, bnh xe v cc cm chi tit ghp ni.
35
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
K thut vin
T trng, xng trng
Su on chnh:
1. Bo dng v sa cha ng c.
2. Bo dng v sa cha h thng truyn lc.
3. Bo dng v sa cha cu trc, cu sau, phanh, li, treo.
4. Bo dng v sa cha in, nhin liu.
5. Bo dng v sa cha khung b, cabin, sat xi, v xe.
6. Bo dng v sa cha lp.
Hai on ph:
7. Sa cha c ngui.
8. Ra, lau chi, sn.
Khi t chc theo phng php ny phi thng k ton b cc chi tit trong tng
thnh, xt khi lng cng vic, sp xp cng nhn cho mi cng on (cng c th
ghp cc cng on 1-2, 3-4, 5-6 gim bt c cu t chc). S dng cc phng
php t chc ny cho php chuyn mn ha t ng ha.
37
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
4.4.1. Hm bo dng.
Hm bo dng
Hm tn u
Hm thng qua
Hm hp
Hm rng
Hm gia hai
bnh xe
Hm hai bn
bnh xe
Cu nng
Treo bnh xe
38
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Bng chuyn
Lm vic chu k
Loi mang
Loi ko
Loi y
150g
25g pha vi 10 lt nc
20g
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Na 2 CO 3 100g
pha vi 10 lt nc
Duhoa 30g
Hoc
NaOH
100g
pha vi 10 lt nc
Duhoa 30g
Chng 4*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
41
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
CHNG 5
QUI TRNH CNG NGH SA CHA T
5.1. KCH THC SA CHA V S LN SA CHA
5.1.1. nh ngha ct sa cha:
Ct sa cha l bc tng (gim) kch thc ca chi tit l (trc) c qui nh
gia nh ch to ph tng v ngi sa cha sau mi ln sa cha.
Khi sa cha theo ct, cho php tiu chun ho trong cng tc sa cha v ch
to ph tng thay th.
a)
b)
Hnh 5.1. S tnh ton ct sa cha.
a.) Chi tit dng trc. b.) Chi tit dng l
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
t 2( + ) =
ds1 = dH -
_ Lng kch thc thay i sau mi ln sa cha
Ta suy ra:
- Kch thc sa cha ln th nht:
ds1 = dH -
- Kch thc sa cha ln th hai:
ds2 = ds1 - = dH - 2
- Kch thc sa cha ln th ba:
ds3 = ds2 - = dH - 3
- Kch thc sa cha ln th n
dsn = dH - n
b.Tnh kch thc sa cha ca trc l Ds1:
Kch thc sa cha ln th nht
(5.4)
Ds1 = DH + 2(1 + )
Tnh 1 theo kinh nghim:
(5.5)
1 = ( D1 - DH) =
_hao mn tng cng
_h s phn b lng mn 0,5 1. Mi loi chi tit c ring, c
xc nh bng phng php thng k.
(5.6)
T (5.4) Ds1 =DH + 2(1 + )
t 2(1 + ) =
Ds1 = DH +
_ Lng kch thc thay i sau mi ln sa cha
Ta suy ra:
- Kch thc sa cha ln th nht:
Ds1 = DH +
- Kch thc sa cha ln th hai:
Ds2 = Ds1 + = DH - 2
- Kch thc sa cha ln th ba:
Ds3 = Ds2 + = DH - 3
- Kch thc sa cha ln th n
Dsn = DH + n
Kch thc sa cha ph thuc vo:
- Chiu su lp thm ti
- bn ca chi tit
- Kt cu v b tr chung ca chi tit v cm my
V d:
+ i vi xi lanh, sc mng, piston: n = 4, = 0,5mm.
+ i vi trc khuu, bc lt: n = 67, = 0,25mm.
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Xe vo sa cha
Tho s b - ra ngoi
Tho s b ra
ngoi cm
Tho cm
Khung xe
Tho chi tit
Giao xe
Sn xe
Sa cha khung
Ty ra chi tit
Th xe
Lp xe
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Tho xe vo sa cha
Khung xe
Tho cm
Sa cha khung
Tho chi tit
Sa cha chi tit
Chi tit mua
Lp xe
Lp cm
Th v giao xe
46
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Tho xe vo sa cha
Khung xe
Tho cm
Sa cha khung
Tho chi tit
Chi tit mua
Lp cm
Lp xe
Th, giao xe
Kho cm
Cm d tr
Sa cha in
II
III
Mc
IV
G hn
Phc
hi
bc
m
c
VI
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Sn xe
Th xe
in
Sa cha in
Thng b
Mc
Cabin
G hn
Phn xng ng c
Hp s
Phn xng
gm
Phanh-li
Kho cm ng c
Kho cm Gm
Dy chuyn lp xe
Dy chuyn tho
ng c
Cu trc-sau
H thng treo
Khung
Sa cha khung
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
- Cc loi ba
Ba c mt lm vic mm
Sai
ng
Ba nha
Trong sa cha ng c, ba
thng dng tho lp cc chi tit.
Ch phi chn ng loi ba
khng lm hng cc chi tit, cc chi tit
c b mt lm vic c gia cng chnh
xc th khng c dng ba u kim
loi m phi dng ba nha.
- Cc loi km:
Km thng dng, km m nhn, km rng... bo v rng trong ca km khng
nn dng km km cp cc vt thp cng. Khng c dng km thay c l
vn bu lng, ai c v s lm trn u lc gic ca ai c.
49
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
- Cc loi c l
C l ming dng ni lng hoc vn nhng bu lng vi lc nh, khi m hoc
sit cht vi lc ln phi dng c l vng. Khi lc rt ln th phi dng tp. Ch phi
s dng ng loi v c.
b
Hnh 5.10 Cc loi c l m ai c
a_c l ming, b_c l vng,
- Cc loi typ
Khi lm vic vi cc bu lng ai c chu lc ln hoc nm su bn trong ta phi s
dng typ vi cc cn ni. i vi cc bu lng np my, bu lng c trc chnh, bu
lng np u to thanh truyn... phi s dng typ vi cn sit o lc.
50
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
- M lch
ng
- Cc loi c
51
Sai
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
- Mi khoan ph bu lng gy
- Cc loi di
52
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
- Cc loi ca
Ca to l
- Cc loi dng c kp
53
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
- Dng c ct v loe ng
- Cc loi co
54
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Pamme
b).
a).
55
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
- Thuc cp v cch c gi tr
Gi tr c c l 13,45
Hnh 5.27 Thc cp v cch c gi tr
56
Chng 5*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
57
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
CHNG 6
KIM TRA PHN LOI CHI TIT
6.1. MC CH, NGHA CNG TC KIM TRA, PHN LOI CHI
TIT
- Qua kim tra phn loi cho php s dng li cc chi tit cn dng li c
mt cch c hiu qu trnh lng ph, loi b nhng chi tit b h hng v xc nh
nhng chi tit c th sa cha, phc hi dng li.
- Vic kim tra phn loi tt s cho php nng cao cht lng v h gi thnh
sa cha.
- Nu kim tra phn loi khng tt s c hi cho vic sa cha v s dng sau
ny. V d: dng li cc chi tit h hng.
Cng tc kim tra phn loi chi tit c tin hnh sau khi chi tit c ty
ra sch s, bao gm 3 loi cng vic:
- Kim tra chi tit pht hin v xc nh trng thi, cht lng ca chng.
- i chiu vi ti liu k thut phn loi chng thnh:
+ Dng c;
+ Phi sa cha mi dng c;
+ Loi b.
- Tp hp cc ti liu sau khi kim tra phn loi ch o cng tc sa cha.
Nguyn tc kim tra phn loi
Da trn c s chc nng ca chi tit trong cm my m t chc kim tra k
mc no.
Kt qu phn loi.
KT h hng ngm
o lng mn
Quan st
C bn
Chnh
Ph
Phi sa cha
Dng li
B i
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
H
Hgh1
Hcr
t
tcr
tlv1
tgh1
II
Hgh2
Hcr
t
tcr
tlv2
tgh2
III
H
Hgh3
Hcr
t
tcr
tlv3
tgh3
Khi :
- i vi chi tit 1 hoc l phi thay khi cha ti k sa cha (trong k bo
dng) hoc l phi nng cao cht lng ch to chi tit cho tlv1= tlv2. Nh vy,
n s c thay th hoc sa cha cng vi chi tit 2.
59
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
H
Hgh3
Hcp
Hcr
tcr
tlv3
tlv2
tgh3
- Nu Ho > Hcp th hoc l phi thay th chi tit III trong cc k bo dng k
tip (trc khi sa cha ln) hoc l phi nng cao cht lng ch to chi tit 3 ko
di thi gian s dng sao cho tlv3 2tlv2.
Kch thc Hcp l kch thc gii hn cho php.
H = Hcp - Hcr gi l mn cho php.
i vi ng c thng chia chi tit ra lm 2 loi:
- Loi khng cho php c lng mn khi lp ghp nh: piston-scmng, pistonxi lanh, piston-cht piston, trc khuu-bc, v bm-bnh rng bm du...
- Loi cho php c lng mn:
+ mn t 0,01 0,03: l bu lng-bu lng bnh , trc-bc bm
nc, trc-bc bm du.
+ mn t 0,03 0,15: con i-dn hng, xu pp-dn hng.
+ mn t 0,15 0,3: chi tit h thng truyn lc, cc bnh rng, then
hoa-rnh then.
60
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
62
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
H
(rad)
R
63
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
1 3
2 4
- Dng V ngn kim tra. Khi cong theo y c khe h a, khi xon theo z c khe h b.
Hnh 6.13.
Thng cng cong v xon lm cho kt qu o b bin i nn phi phn tch tr
s o.
cong cho php ca thanh truyn i vi my ko 0,03 0,05; i vi t
0,020,03 mm/100mm chiu di thanh truyn (tnh t ng tm l u to n ng
tm l u nh)
xon cho php i vi thanh truyn my ko l 0,050,08mm; t l
0,040,06mm trn 100mm chiu di.
64
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
b
b
65
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
- Phng php kh ng: o khng phng bng cch xc nh lng tiu hao
kh nn lt qua khe gia u o v mt phng khi dch chuyn u o trn b mt kim
tra.
La chn phng php kim tra ph thuc vo kch thc chi tit v yu cu v
chnh xc t c. V d: vi nhng chi tit nh nh thn b ch ho kh, c th
dng bn r mt phng, nhng chi tit nh thn v np ng c t c th dng thc
o phng vi ng h so. Nhng chi tit c bng b mt cao dng phng php
giao thoa nh sng. Nhng chi tit ln nh nh khung xe c th s dng knh ngm
vi cc chun. Trng hp thiu dng c o, nu khng i hi chnh xc cao, c
th dng bin php cng dy.
chnh xc ca cc phng php kim tra c gii thiu trong bng 6.1
Bng 6.1. Phng php kim tra phng
Chiu di chi tit chnh xc (m) Phng php v dng c kim tra
(mm)
1,2
Phng php giao thoa
n 250
2,5 12
Phng php khe h sng
12 120
Phng php sai lch ng
1,6
Phng php giao thoa
38
Phng php khe h sng
250 400
8 60
Phng php phn bc
25 200
Phng php sai lch ng
4 10
Phng php khe h sng
400 1000
4 16
Phng php khe h sng
16 320
Phng php sai lch ng
12 50
Phng php phn bc
1000 1600
12 400
Phng php sai lch ng
b. Kim tra ng tm
S kim tra nh hnh 6.15
66
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
a)
b)
c)
Hnh 6.16 Kim tra song song v vung gc gia hai hng l
a). 1_dng o, 2_trc chun;
b). 1_trc chun c l u, 2_trc chun c cht u
c). 1_trc chun; 2_trc c u d.
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
L xo mu
L xo kim tra
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
a)
b)
Hnh 6.21 Kim tra mn rng bng dng o rng (a) v thc cp (b)
1_c khe h gia dng o v nh rng th bnh rng cn dng c
2 khng c khe h gia dng o v nh rng: bnh rng phi loi b
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
m s rs
r
Nu hn thm kim loi phi ct ming kim loi hn thm sao cho t khi
lng m tnh trn. Nu ly bt kim loi phi xc nh th tch ch ly:
V=
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 6*Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
74
CHNG 7
THO V LP, CHY R, TH XE
7.1. KHI NIM V THO V LP XE
7.1.1. Yu cu tho v lp
a. Tho
- Quy trnh tho xe, tho cm phi hp l nht nhm m bo nng sut v cht lng
tho;
- Phi m bo an ton cho chi tit tho, tng tnh kinh t sa cha;
- Phi c gii ho, t ng ho, ci tin dng c tho gii phng lao ng nng
nhc v tng nng sut lao ng.
b. Lp
Quy trnh lp cht ch hn quy trnh tho.
- L khu quyt nh cht lng cm my, xe v n phi m bo chnh xc lp
ghp, v tr tng quan gia cc b mt lp ghp (khe h, di, song song,
vung gc...);
- Phi m bo quy trnh lp hp l, t chnh xc cao, nng sut cao.
- Phi c cc nguyn cng kim tra cht ch tng cng on lp, s dng nhiu dng
c kim tra;
- Khi lng lao ng nhiu hn khi tho, vi trnh tay ngh, kinh nghim cao hn;
- S dng nhiu dng c, thit b, g...
Nu lp khng tt cht lng ca cm my, xe s thp, tng hao mn. Thm ch c
trng hp phi tho ra lp li.
- Tho chi tit: tho cm ra khi xe, tho chi tit ra khi cm. Cng vic c
tin hnh cc b phn tho.
b. Lp
Nguyn tc lp:
- Lp t trong ra ngoi (ngc vi quy trnh tho);
- Qui nh dng c lp, dng c kim tra v kim tra cho mi bc lp. V d:
cc khe h ghp ni, khe h xu pp, khe h cm truyn ng, khe h bc trc...
- Theo ng mmen sit bu lng c qui nh. V d: bu lng thanh truyn,
trc chnh, np my, trc khuu - bnh ...
- Kim tra kn kht cc mi ghp (xu pp - ), trn tru ca cc mi ghp
(piston- xi lanh...).
- Theo ng qui nh cc bin php an ton mi ghp: m vnh, cht ch, dy
buc...
- Phi m bo v sinh sch s trc mi cng on lp rp: ra, x nc, x kh
nn;
Cc bc cng ngh trong dy chuyn lp:
+ Chun b-sp b: la sn nhng chi tit s lp cho cm my ;
+ Cn bng tnh, ng cc chi tit quay: trc khuu, bnh , qut gi, puli...
+ Cn bng khi lng nhm piston.
+ Chn lp: la chn nhng chi tit c s dng li m khe h nh
+ Chun b dng c lp v dng c kim tra
+ Nhng nhm chi tit c th lp trc th lp trc, v d: nhm piston- sc
mng- thanh truyn.
7.2. LP NG C
7.2.1. Cng vic chun b
Cc cng vic chun b lp ph thuc vo phng php sa cha ring xe hay
i ln, cch t chc sn xut theo v tr c nh hay theo dy chuyn...Nhng ni
dung chnh ca cng vic chun b gm:
- Sp b chi tit;
- Kim tra iu chnh khi lng v cn bng tnh, ng cc chi tit;
- Lp trc mt s nhm chi tit c yu cu lp ring.
a. Sp b chi tit
- Thng k v giao nhn y cc chi tit s c a vo lp cho mt ng
c. Ch rng, nu khng c iu g c bit th cc chi tit chnh ca ng c no lp
li cho ng c (v d: thn my, trc khuu, bnh , trc cam, thanh truyn...) do
trong khi tho ra v kim tra chng thng c nh du bng sn khi ln
vi chi tit cng loi ca ng c khc.
- Chn lp nhng chi tit c php dng li m khng qua sa cha (khi p
dng cch sa cha i ln chi tit), v d: chn cc con i xu pp vi l dn hng
con i, bu lng bnh vi l bu lng trn bnh m bo khe h lp ghp gia
chng. Chn chiu dy m np my mi theo nh ca piston trong xi lanh c t
s nn theo thit k.
- Ch to cc giong m, thng thng bng ba cctng hoc aming.
76
- Nhn cc ph kin trong h thng nhin liu, bi trn, lm mt, khi ng...
c sa cha hon chnh ti cc b phn sa cha ring.
- Sp xp ton b cc chi tit trn mt khay hoc bn lp bn giao cho th
lp my.
b. Kim tra iu chnh khi lng v cn bng tnh, ng cc chi tit
Cc chi tit chuyn ng quay nh bnh , trc khuu trong qu trnh sa cha
phi mi c trc nn cn c kim tra cn bng tnh v cn bng ng trong trng
thi lp ghp chng. khng cn bng ng cho php tu thuc vo kt cu v kch
thc ca trc c nh ch to qui nh c th. i vi ng c nhiu xi lanh,
nhm cc chi tit piston - scmng - thanh truyn cn phi c cn bng khi lng.
Khi c s chnh lch vt qu gii hn cho php c th ly bt kim loi bng cch
khoan hay phay nhng vng khng quan trng (nh phn chn piston...)
c. Lp trc mt s nhm chi tit c yu cu lp ring.
Mt s chi tit i hi c x l c bit trc khi lp nh luc, dng my p...
c lp trc ti khu chun b. Cng vic ny thng l: lp cht piston - thanh
truyn, lp xu pp vo np my, p bnh rng trc khuu, lp b ly hp.
Cn lu trong khi gia cng c cc chi tit ny c ly kch thc theo tng
xi lanh hoc c trc hay c r thnh b nn phi chn lp ng theo du.
Hnh 7.2. Gi lp ng c nh
1-bnh xe; 2-hp trc vt; 3-tay quay;
4-bch lp ng c; 5-tay hm ng c
78
sau quay th trc vi vng. Nu c no b nng phi tho bc r li. Trc khi lp
cn bi du nhn sch ln b mt bc. V nguyn tc cc khe h gia trc v bc
c m bo khi gia cng c, tuy nhin do nh hng ca cong trc v khng
ng tm dy l khi doa, mi, nn c th xut hin hin tng chm st b mt trc
vi thnh (c bit c gia hay c u) mt d khe h ring tng c vn c. Trong
trng hp ny nn dng phng php kp ch kim tra khe h cc trc khi lp
rp. kim tra, trc khi lp np s t ln tng c trc mt on dy ch hoc dy
cht do c ng knh ln gp 2 ln khe h cho php. Sau lp tt c cc np v
sit cht n m men qui nh. Tho cc np, g si dy b cn mng ra o b dy
ca tng si ng vi cc bng pan-me, ghi li kt qu nh l mt h s theo di
trong qu trnh ng c lm vic sau ny.
ng thi vi vic kim tra khe h trc chnh, cn phi kim tra khe h dc
trc bng cn l hay ng h so. Dng tay n by trc dch dc kim tra khe h.
Nu khe h khng t phi x l cn r dc (mi bt cn nu khe h qu b hoc hn
p thm nu khe h qu ln).
4. Dng c tho lp nt du
Sau khi lp nhm piston- thanh truyn, cn kim tra vung gc ca piston
vi ng tm l u to thanh truyn v n s nh hng trc tip n thng ca
piston trong xi lanh, nu khng vung gc vt qu gii hn phi thc hin vic
nn li trnh lm nghing piston trong l xi lanh gy ma st v mi mn ln. g
kim tra gii thiu trn hnh 7.9. u to thanh truyn c lng vo cht kp nh v 4
ca dng c.
Thn piston t vo khi V c nh 3,
khi V di ng 2 c gn ng h so s ch
khng vung gc ca thn piston vi l u
to thanh truyn. Nhiu trng hp khng c
g c th kim tra trc tip bng cch lp
piston thanh truyn (khng c sc mng) vo
xi lanh v trc khuu. Sit cht np thanh
truyn vi m men qui nh, sau dng
cn l kim tra khe h hai bn ca piston vi
xi lanh theo phng dc trc khuu. Yu cu
khe h hai pha ca piston v xi lanh chnh
lch nhau khng qu 20%.
81
Hnh 7.12 gii thiu cch lp piston vo xi lanh bng vng kp scmng (hnh
v m t xi lanh ri, lm mt bng gi nn n c lp t trn xung, piston-thanh
truyn c lp trc vo trc khuu)
c. Mt s g, vam tho, dng c tho lp vn nng
Cc dng c, g chuyn dng c tc dng rt ln ti an ton v nng sut lp
rp. Nhiu trng hp khng c dng c chuyn dng s khng th tho lp c
nhng chi tit lp di hay nhng v tr lp kh. Di y gii thiu mt s loi dng
c g tho lp ph bin dng trong sa cha ng c:
82
(Hnh 7. 20)
2. Dng c lp vng bi
(Hnh 7.21)
3. Dng c vn c bng in v kh nn
Hnh 7.22 Cl in
1-v u vn; 2-u vn thay i; 3-u iu chnh mmen vn; 4-l xo; 5-trc; 6-7-khp ni;
8-9-cc bnh rng gim tc; 10-tay cm; 11-cng tc in; 12-13-khp va p
83
Hnh 7. 23 Cl kh
1-u vn thay i; 2-cht hm; 3-trc; 4-v u vn; 5-khp va p; 6-bnh truyn lc; 7-trc
ch ng; 8-thn u vn; 9-ng c kh; 10-vt tra m; 11-tm chn; 12-ng dn kh nn; 13-van
bi; 14-vt iu chnh; 15-nt cng tc.
85
c. Lp np my
m bo ng dung tch bung chy,
cn kim tra di ca piston khi nm im
cht trn so vi mt u thn my, t c cn c
chn m np my dy hay mng cho ph hp.
Dng ng h so t trc tip ln thn my
kim tra di ca piston.
Sau khi c di c th s chn c
m theo qui nh. m np my c nh du
bng cc l khoan hay cc khc mp m nh
hnh 7.13. S lng l khoan hay khc s ch th
dy hay mng ca m tng ng theo lng
di nhiu hay t ca piston.
Hnh 7. 13 Khc ch th dy m np
86
Quay bnh ai trc khuu 10, bnh ai trc cam 3 v 7 sao cho du nh trn
mi bnh trng vi du khc trn thn hay np my; ni lng c cu bnh cng ai,
sau lp dy ai chong qua cc bnh. Khi iu chnh c cu cng dy ai, phi m
bo sao cho dy cng v cc du khng x dch l c.
d. Kim tra cng dy ai
cng dy ai c kim tra bng lc k l xo nh hnh 7.16. t dng c
ln mt nhnh dy ai v n trc ca dng c cho t vo gia dy ai, vng ca dy
di mt lc nn nht nh phi ph hp vi yu cu ca nh ch to. V d vng
dy ai ca ng c 4B lp trn t Landcruiser bng 12mm di lc nn 100kN
e. Xc nh im cht trn ca piston
Nhiu trng hp du ca im cht trn (CT) khng r rng nn buc phi
xc nh li CT my 1 lm chun cho vic kim tra iu chnh. S dng c gii
thiu trn hnh 7.17. Dng c gm mt ng 8 trong lng kim, c y bng l xo 7.
Kim d xuyn qua l lp bu gi hay l lp vi phun lun t ln mt im c nh ca
nh piston. Khi kim d di ng s lm quay kim ch th v tr 6 trn vnh chia 5.
87
f. Lp bm cao p
Bm cao p c lp vi vi khp dn
ng bng mt bch hnh 7.18. L lp bu lng
trn bch dn ng li c dng cung di iu
chnh chnh xc gc phun sm ca ng c. Khi
lp bm, cn t v tr my 1 ang ng im
phun sm (du phun sm trn bnh trng vi
du ch th trn thn my) cc xu pp np thi u
ng kn. Sau quay trc cam bm cho piston
nhnh bm cao p 1 im bt u phun (du
trn khp trc bm trng vi du ch th trn v
bm) ri sit cht cc vt kp 2 mt bch li l
c. m bo chnh xc, sau khi lp xong
nn dng dng c thi k kim tra im phun
sm ln cui.
Hnh 7. 18 Du lp bm cao p
1-du lp trn v bm; 2-du trn khp ni
bm
88
Vic chn bc ph hp vi
l chnh, l cht khuu v c trc
khuu theo nguyn tc sau:
Ly s ct ca l cng vi
s ct ca c trc tng ng s l
ct ca bc cn lp. Nh vy nu
c trc v l c 3 nhm kch thc,
nh s t 1 n 3, s c 5 nhm
kch thc ca bc, c nh du
t 2 n 6.
T v d cho trn hnh 7. 25
vi c chnh ta c:
Dy l trn thn: 11123
Dy l trn c: 21111
S ct ca bc: 32234
Ngha l bc lp cho c
chnh s 1 c nhm kch thc 3,
cho c 2 c nhm kch thc 2, cho
c cui c nhm kch thc 4...i
vi bc bin ta cng lm tng t.
7.4. CHY R, TH XE
7.4.1. CHY R
7.4.1.1. ngha ca vic chy r
Sau khi gia cng c, cc chi tit u c mt cht lng b mt nht nh c
nh gi bi mt s tham s nh: bng b mt, cng, trng thi ng sut, sai
lch hnh dng hnh hc... Chng l hu qu ca cc tc nhn ha l trong qu trnh gia
cng (c bit l cc nguyn cng cui) li. Do c im ny, tnh trng tip xc
ban u gia hai b mt lp ghp cha th hon ho, din tch tip xc thc kh thp,
dn n p sut phn b ti cc im tip xc cao hn nhiu so vi p sut trung
bnh, kn kht gim ng thi kh nng truyn nhit cng b gim rt mnh. Trong
89
90
p e .Vh .i.n
(kW )
30
Ne Ne.60
Ne
=
= 9,55.
( Nm) . Ne(W), n(vng/pht)
2..n
n
91
Ne
G nl .Q tk
G nl
.10 3
Ne
7.4.2. TH XE
Sau khi lp rp xe hon chnh ngi ta tin hnh th xe. Mc nh th xe l:
- Kim tra ton b v cht lng lp rp cc cm, cc h thng.
- Kim tra s lm vic bnh thng ca cc cm, cc h thng.
- Kim tra kn kht, thao tc nh nhng.
7.4.2.1. Th xe trong nh
Trng phanh
92
I-v tr kim tra tng th. II-v tr kim tra ng c v h thng in.
III-v tr th phanh. IV-cn bng xe, trang b li cc khu.
1-bn ngui. 2-bn iu khin thit b o lc. 3-thit b ty ra h thng bi
trn v cc te. 4-thit b ty ra h thng lm mt. 5-thit b kim tra in. 6-thit b
kim tra n pha. 7-bn iu khin thit b kim tra phanh. 8-thit b kim tra cn bng
xe. 9-dng c kim tra cn bng xe. 10-cn lc k. 11-bn iu khin thit b kim tra
tng hp bnh xe (va kim tra va trang b li v cn bng bnh xe).
7.4.2.2. Th xe ngoi ng
- Cht ti 75%
- Vn tc 30km/h (ng bng)
Kim tra trc khi i ra ng
- Tnh trng ng c: d khi ng, ting n trn u, s vng quay nh, v ga
d bc my, gim ga t ngt khng cht my, nghe ting g, va p, cc mi
ghp, kim tra cc thng s, nhit du, nhit nc, s vng quay ca ng c.
- Kim tra s lm vic bnh thng ca cc h thng: n, ci.
- Tnh trng cc cm truyn lc, khp ni: cho xe i chm, thay i s nghe
ngng v pht hin cc ting g, kt, h hng...
- Tnh trng h thng li: khng r, nh nhng, u xe phi quay ti gc gii
hn.
- Tnh trng h thng phanh: c p sut, khng r r.
- Cc thao tc khc: ng m ca bnh thng
Kim tra khi chy trn ng
Cho xe chy tc khong 15~20km/h. Thay i s, kim tra s tng tc ,
chy chm, th phanh. Yu cu khi th phanh:
- Hoa lp: + Bnh trc in hoa lp.
+ Bnh sau lt trn ng.
+ Hai bn ging nhau.
- Qung ng phanh:
Loi xe
Xe du lch khng ti
Xe ti di 9 tn
- Khng ti
- y ti
Xe ti trn 9 tn
- Khng ti
- y ti
Xe khch khng ti
Qung ng phanh
(m)
7,2
5,8
10
12.5
4,8
3,8
11
13
4,2
3,5
11,5
4,0
93
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
CHNG 8
L THUYT CHUNG V CHN ON
8.1. KHI NIM CHN ON TRNG THI K THUT
8.1.1. nh ngha:
L cng tc k thut nhm xc nh trng thi k thut ca cm my d bo tui
th lm vic tip tc m khng phi tho my.
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Tham s
cu trc
S'
1
S"
Sn
l'
l"
l1
Thi gian ph
Hnh trnh
2
l
95
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
p(l) = 1
n
i=1
(8.1)
No
L
N
i= N
n
i =1
(8.2)
96
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Entrpi ( X ) = pi log 2 pi ,
(8.3)
i =1
1
1
= log 2
=1
pi
0,5
97
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Bng 8.1
S trng thi k thut m
Entrpi (X), bt
1,585 2,0
3,17
(8.4)
98
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Xc nh
mc sai
lch so vi
tiu chun
Phn tch
c im
v nguyn
nhn sai
lch
Xc nh
xc sut
ca s
lm vic
tt
Kim tra k
thut
Nhng kt
lun v
chn on
Nhng
d on
Nhng
ngh hp l
ha v k
thut bo
dng
Nhng
ngh v ci
tin, hp l
ha gia c
cc chi tit
ca tng
thnh my
p i (l )
(X ) = log2 [p i (l )]
i =1
[1 p i (l )]1p (l )
i
(8.5)
Nh vy ta c hai h thng lin quan: h thng trng thi k thut (H) - khng tt
v h thng triu chng ca trng thi k thut (C).
Trong qu trnh tin hnh chn on ta cn c vo cc triu chng C, ngha l da
trn h thng trng thi C. Nhng tin tc m ta nhn c lc s lm gim entrpi ca
h thng H.
Ta k hiu nhng tin tc nhn c do kt qu quan st trn h thng C, bng ch
U vi ch s C H. Nh vy ln ca tin tc l:
U CH = (H ) (H / C ),
j =1
P(H j / C i )
P(H j )
(8.6)
tnh ton trc tip phn tin tc nhn c t h thng Ci d dng, ta thay tr s
xc sut c iu kin P(Hj/Ci) bng tr s xc sut khng c iu kin P[HHj)(CCi)] v
k hiu bng Pij th cng thc (8.6) c dng:
m
U C i H =
Pij
(C i )
j =1 P
log 2
Pij
;
P(C i )P(H j )
99
(8.7)
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
P(H j / C i ) =
Pij
P(C i )
1
1 1 P(H j )
v Pij
= =
9
33 9
nj
1
;
m
Pij =
m
1
1 m 1
; P(C i ) = Pij = .
mn j
m j =1 n j
j =1
U C i H =
j
log2
nj
j =1
1
nj
(8.8)
nj
j =1
1
nj
Ci(triu
H2
H3
C1
C2
C3
C4
T bng trn ta thy: trng thi k thut H1 c triu chng n1 = 3; trng thi k
thut H2 c triu chng n2 = 2; trng thi k thut H3 c triu chng n3 = 3. Da trn c s
ma trn chn on ta lp c ma trn xc sut v tin tc (bng 8.3).
UCiH l tr s phn tin tc tnh theo cng thc (8.8) ng vi tng triu chng.
Bng 8.3
100
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Pij
Ci
P(
H1
H2
H3
Ci)
UCiH
C1
1/9
1/6
5/18
0,614
C2
1/9
1/9
4/18
0,585
C3
1/9
1/6
1/9
7/18
0,028
C4
1/9
2/18
1,585
1/3
1/3
1/3
1,0
P(Hj)
Tr s thng tin nh nht ng vi triu chng C3. Thc t chng t rng vi triu
chng c thng tin nh nh vy s khng cho ta tin tc xc nh mt h hng c
th ca i tng. Khi lng thng tin ca triu chng C3 ch bng 1,77% so vi ton b
thng tin UH bng 1,583 bt. Triu chng C1 v C2 c tr s thng tin gn bng nhau.
Triu chng C3 l mt triu chng tng trng tng hp. N chng t rng trong
b phn my ny c c ba h hng H1, H2, H3 cng xy ra mt lc. Nhng khi xut
hin triu chng C3 th b phn my ny n lc phi thay mi.
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Pht hin r dc ca hai bnh xe nm trn trc ca n, kh nng quay trn bnh
xe trong khong r bnh xe trn h thng truyn lc.
Kh nng di chuyn t do trong hnh trnh t do ca cc c cu iu khin nh:
bn p phanh, bn p ly hp, cn s, vnh li.
Pht hin r theo cc phng ca bnh xe dn hng khi nng bnh xe ln
khi mt ng.
chng ca cc ai cao su bn ngoi nh: dy ai bm nc, bm hi, bm ga
my lnh, my pht in
Pht hin r ca cc mi lin kt, c bit cc khp cu, khp tr trong h thng
treo, h thng li. Trn hnh 8.3.a m t v tr kim tra r khp cu bng cch nm tay,
lc nh v cm nhn r trong khp. Trn hnh 8.3.b m t v tr kim tra r vnh li
bng cch nm tay, xoay nh v cm nhn gc xoay t do vnh li.
103
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
105
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
8.3.2. T chn on
8.3.2.1. Khi nim v t chn on
T chn on l mt cng ngh tin tin trong lnh vc ch to v sn xut t.
Khi cc h thng v c cu ca t hot ng c s tham gia ca cc my tnh chuyn
dng (ECU) th kh nng t chn on c m ra mt cch thun li. Ngi v t c
th giao tip vi cc thng tin chn on (s lng thng tin ny ty thuc vo kh nng
ca my tnh chuyn dng) qua cc h thng thng bo, do vy cc s c hay triu chng
h hng c thng bo kp thi, khng cn ch n nh k chn on.
Nh vy, mc ch chnh ca t chn on l m bo ngn nga tch cc cc s
c xy ra. Trn t hin nay c th gp cc cc h thng t chn on: h thng nh la,
h thng nhin liu, ng c, hp s t ng, h thng phanh, h thng treo, h thng iu
ha nhit ,
8.3.2.2. Nguyn l hnh thnh h thng t chn on
Nguyn l hnh thnh h thng t chn on da trn c s cc h thng t ng
iu chnh. Trn cc h thng t ng iu chnh c cc thnh phn c bn: cm bin
o tn hiu, b iu khin trung tm (ECU), c cu chp hnh. Cc b phn ny lm vic
theo nguyn tc iu khin mch kn (lin tc).
Yu cu c bn ca thit b t chn on bao gm: cm bin o cc gi tr thng s
chn on tc thi, b x l v lu tr thng tin, tn hiu thng bo.
Nh vy, ghp ni hai s tng qut l: cm bin o c dng chung, b x l
v lu tr thng tin ghp lin vi ECU. Tn hiu thng bo c t ring. Hai s ca
h thng t ng iu chnh c t chn on c m t trn hnh
106
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
a. H thng iu chnh t ng
b. H thng iu chnh t ng c t
chn on
107
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
108
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Hnh 8.8. S khi ca h thng in
Thng thng cc thng tin giao tip dng ny ch xut hin khi thc hin ng
mch bo chn on. Trong trng thi khi ng xe (cha kha in v tr ON), cc h
thng cn thit c kim tra (n bo trn tp l sng), sau n bo tt, ton b h
thng sn sng lm vic, nu cn n no sng, chng t phn h thng c s c cn
tin hnh kim tra su hn.
Trn xe NISSAN vic tin hnh bo m chn on su hn ch thc hin c khi
ng mch kim tra (n CHECK bo sng).
Sau khi sa cha s c cn tin hnh xa m trong b nh ca ECU.
109
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
110
Chng 8* Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
111
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
CHNG 9
CHN ON TRNG THI K THUT NG C
9.1. CHN ON NG C THEO CNG SUT C CH Ne
Ne l mt thng s dng chn on chung tnh trng k thut ng c.
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
ca ng c, thi gian o ch khong 1 pht. Ln lt thay i cc xi lanh khc v ghi
kt qu o s vng quay.
Cng sut ng c s c xc nh theo cng thc:
(ml),
Ne = Nem(1- N)
trong :
Nem l cng sut nh mc ca ng c theo thit k (ml)
N l chnh cng sut so vi nh mc (%).
N =
(n1Ne n tb ).k
100
.n
,
30
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
i vi ng c Diesel, hn hp chy vi h s d lng khng kh lun ln
hn 1. Trong khi , ng c xng th tu thuc ch lm vic m h s ny dao
ng quanh gi tr 1. V vy, nng cc cht thnh phn trong kh thi hai loi
ng c khc nhau, nhng c bn cc thnh phn c hi nh nhau bao gm: CO,
CO2, H2O (hi), SO2, NOx, HC, b hng.
9.2.3. X l kt qu
ch kinh t m tn ti HC v O2 th chng t c hin tng b my.
Khi tng tc nu HC khng tng th chng t b phn tng tc trc trc.
Khi chy ton ti m tn ti HC v O2 th chng t c my b b.
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
nh. a mu ln my phn tch xc nh lng kim loi thnh phn. So snh kt
qu phn tch vi mu du ca ng c chun (thng l th). Nu gia hai ln ly
mu c thay du th phi cng thm kt qu ca ln trc.
9.3.3. X l kt qu
ng 1: Du bnh thng.
ng 2: Du km phm cht.
ng 3: C s c trc bc.
ng 4: Lc b tc.
115
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Vng 2: bao gm ting g ca sc mng, piston vi xi lanh, cht u nh, u
nh v bc u nh thanh truyn, c bit r khi ng c lm vic ch thay i ti
trng. V tr ting g tng ng vi v tr b tr trong xi lanh.
Nguyn nhn:
Khe h ln gia piston v sc mng, hay c th b gy sc mng.
Khe h gia piston v xi lanh ln, c th do mn phn y dn hng
piston. Mn nhiu xi lanh.
Khe h gia cht u nh, u nh v bc u nh thanh truyn
Vng 3: bao gm ting g ca trc khuu vi bc u to, m thanh pht ra
trm, c bit r khi ng c lm vic vi ch thay i ti trng.
Nguyn nhn:
H hng bc u to vi trc khuu: mn bc, chy bc do thiu du bi
trn.
B xoay nh v bc bin, mn, mo c trc
Vng 4: bao gm ting g ca trc khuu vi bc c trc chnh, m thanh pht
ra trm nng, nghe r mi ch dc theo chiu di trc khyu, c bit r khi ng c
lm vic ch thay i ti trng, v c khi s vng quay ln.
Nguyn nhn:
H hng trong phn bc c trc khuu vi trc khuu: mn bc, chy bc
do thiu du bi trn.
B xoay nh v bc bin, mn, mo c trc.
Mn cn dc trc khuu.
Lng c bt bnh
Vng 5: bao gm ting g ca cc cp bnh rng dn ng trc cam, m thanh
pht ra u, nghe r mi ch ti trng ng c.
Nguyn nhn:
Mn cc cp bnh rng cam.
trc bnh rng hng.
Cc loi ng c khc nhau s c cc vng nghe ting g khc nhau, v vy
mun chn on ng phi nm vng kt cu cc loi ng c ngy nay b tr trn
t, tm hiu cc quy lut ca s c v rn luyn kh nng phn bit ting g tt (kinh
nghim).
Xc nh ting n bng que thm hoc ng nghe.
2. Ting n qu trnh chy
Nguyn nhn do dao ng m thanh ca dng kh tc cao khi thot ra ngoi
kh quyn.
i vi ng c xng khi gc nh la sm khng ng gy ra ting n khc
nhau. nh la mun my nng, ting n m ng thi c th c ting n trong ng
x. nh la sm qu nghe ting n rn anh, nu kch n nghe c ting rt rt chi tai
nh ting kim loi mit trn nn cng.
116
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Cn ch phn bit hai loi ting n c th phn on chnh xc.
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
u cao p, khng c ni ngc li. i vi ng c Diesel ni ng cao p ct du
diesel.
3. Mu du nhn bi trn ng c
Mu nguyn thy du nhn bi trn ng c khc nhau nh: trng trong, vng
nht, xanh nht, nu nht. Sau qu trnh s dng mu ca du bi trn c xu hng
bin thnh mu nu en. Vic xc nh cht lng ng c thng qua mu du nhn
cn phi so snh theo cng lng km xe chy.
Mu du nhn chuyn sang m nhanh hn khi cht lng ng c gim, do
vy cn c mu du nguyn thy kim chng.
Hiu qu nht l pht hin cc mt kim loi nh: st, nhm, ng ln trong du
nhn to nn mu ring bit ca kim loi c trong du nhn.
4. Dng cm nhn mi
Khi ng c hot ng cc mi c th cm nhn c l: mi chy t sn phm
du nhn, nhin liu, vt liu ma st. Cc mi c trng d nhn bit l:
Mi kht do du nhn r r b chy xung quanh ng c, do du bi trn b
chy thot ra theo ng kh x, cc trng hp ny ni ln cht lng bao kn b suy
gim, du nhn b lt vo bung chy.
Mi nhin liu chy khng ht thi ra theo ng kh x hoc mi nhin liu
thot ra theo cc thng p ca bung trc khuu. Mi ca chng mang theo mi c
trng ca nhin liu nguyn thy. Khi lng mi tng c th nhn bit r rng th tnh
trng k thut ca ng c b xu nghim trng.
Mi kht c trng t vt liu cch in. Khi xut hin mi kht, tc l c
hin tng b t chy qu mc ti cc im ni ca mch in, t cc tip im c
vt liu cch in nh: tng in, cc cun dy in tr, cc ng dy
Mi kht c trng t vt liu bng cao su hay nha cch in.
Nh tnh c trng ca mi kht c th phn on tnh trng h hng hin ti
ca cc b phn ng c.
118
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
2. M t dng c
Thc cht l dng c o lu lng, nhng thang o ch th m ca ca
thng. Khi o, iu chnh m ca 5 lun duy tr chnh p gia phn khoang
u dng c v hng thng ng c l 15mm H2O. Xy dng bng chun bng lu
lng k chun. th chun ca dng c th hin quan h m ca vi lu lng
kh. c im phng php ny rt chnh xc, cc sai s ch to u c kh khi
chun dng c. Sai s ca php o tu thuc vo sai s ca lu lng k chun.
Hng AVL (Cng ho o) ch to thit b o lt kh cc te AVL442, s dng
cc ng o lu lng kh lt qua tm tit lu vi cm bin p in, vi nhiu kch c
khc nhau pht hin lng kh lt thp nht 0,2 lt/pht v ln nht ti 2400
lt/pht. Cc kt qu u c s ho.
3. Phng php o
Khi ng ng c, cho vn
hnh n nhit theo qui nh, mang
ti cho ng c theo qui nh (nu
khng t ti chp nhn sai s). Nu
ng c dng phng n thng hi
cacte h th phi nt l thng hi li.
Cm u o vo hng du ca ng
c. Mun kim tra xi lanh no nh
cht my xi lanh , nu my tt lt
kh cc te gim (trong khi khng thay
i m ca).
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
my khi ng lm vic khong 10 - 12 vng, c kt qu p sut trn ng h o.
Ngng khong 2 pht mi tin hnh o xi lanh khc.
3. Phng php o pc trn
ng c Diesel
Dng p k cm tay o c
thang o 40 - 50 at.
Cho ng c n n nhit
qui nh, iu chnh s vng quay
nh nht v n nh, tho vi phun
ca xi lanh cn o v lp p k vo,
o nhanh khi nng p k, c
kt qu p sut trn ng h o.
Hin nay c loi p k c
bng giy t ghi cho php ghi li kt
qu ca tng xi lanh so snh.
Hnh 9.4 p k cm tay
a-dng cho ng c xng. b-dng cho ng c Diesel
1-van; 2-p k.
pc
0,7 - 1
1
2
2
120
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
1- Bu gim p. 2- ng dn khng kh. 3,5- Vt iu chnh. 4- ng cp kh nn. 6- Van cp kh xi
lanh. 7-u cm. 8-p k (% lt kh). 9-Gc l n p. 10-Vt chun p k. 11-Gc l n p cho p k
3. Phng php o
N my n nhit qui nh. Tho vi phun, bu gi. vo xi lanh khong 20
cc du bi trn. Quay trc khuu vi vng. Ni u 7 vo trong l bu gi (vi phun) ca
xi lanh cn o. c tr s lt kh trn ng h 8.
4. X l kt qu
a. Phng php xc nh im cht
Cn c theo th t lm vic ca ng c nhn con i hoc n gnh. V d:
ng c 4 xi lanh th t lm vic 1-3-4-2. Xc nh xi lanh 1 th nhn xupp ca xi
lanh 4. Xi lanh 2 th nhn xupp ca xi lanh 3.
XL1
XL2
XL3
XL4
Ht
Nn
Thi
N
Nn
N
Ht
Thi
N
Thi
Nn
Ht
Thi
Ht
N
Nn
51<D75
>16
>8
12
ng c xng
76<D100 101<D130
28
50
14
23
20
30
ng c Diesel
75<D100 101<D130
45
52
14
29
22
30
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
122
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Cu to chung ca h thng nhin liu dng b ch ha kh cng
bc gm: thng cha, lc th, bm xng, lc tinh, b ch ho kh, lc khng kh,
ng np.
124
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
9.7.3. Cc h hng
1. Bm xng
125
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
H thng dng nc cho php kim tra gcl, kn van kim, h thng lm
m v iu chnh nh la sm dng chn khng.
13
12
14
11
10
9
K2
K3
K4
8
K1
V1
B1
K5
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
11
12
10
K8
K7
13
V
K6
B2
14
15
16
17
5
4
128
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
129
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
5. ng c khng pht huy c cng sut
Cung cp nhin liu vo ng c khng : Lc, ng ng thp p tc, c
khng kh lt vo ng thp p, bm chuyn b yu, van khng ch p sut trong
bm cao p chnh thp qu, piston xi lanh bm cao p mn, khng ng u lng
nhin liu gia cc nhnh bm, gc lch cung cp gia cc nhnh bm khng ng,
iu chnh s vng quay lm vic ca iu tc thp hn qui nh, c r r nhin liu
trn ng cao p, ng ng cao p b bp, thn kim phun mn nghim trng.
Cht lng phun nhin liu khng ng yu cu: Khng m bo phun ti,
phn b ht nhin liu khng ng trong khng gian bung chy.
Thi im phun khng ng: Cp piston xilanh mn, t bm khng ng du,
lp khng ng du cp bnh rng truyn ng. Chnh gc lch gia cc nhnh khng
ng.
Qui lut phun nhin liu sai: Cp piston xi lanh mn nhiu, chiu cao con i
chnh sai, cam mn, l phun b tc, nng kim phun khng ng, dng sai loi vi
phun.
6. ng c lm vic khng n nh
C hin tng b my hoc n khng u: C xi lanh khng c cp nhin
liu. C khng kh trong ng ng nhin liu. iu kin chy khng m bo.
Hin tng my r lin hi: Piston bm cao p b kt, vt kp vnh rng b lng,
l xo qu vng iu tc khng u.
Tc my tng cao qu: c hn ch tc chnh sai, thanh rng b kt, mc
du trong iu tc cao.
C ting g: Do chnh sm gc phun sm.
130
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
2.Bm cao p
Mn xi lanh, piston bm: Lm gim lu lng Qct, my yu, khng tng tc
c, khng pht huy c cng sut, tiu hao nhin liu tng.
131
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Con i, cam mn: Do mn, hiu chnh sai lm mun thi im phun, sai qui
lut cung cp, khi en, my nng.
bi trc cam mn lm sai lch gc phun sm, sai hnh trnh.
C cu vnh rng b lng: Do vt kp b lng, ng c lm vic rung, i khi
khng n c do khng thay i c lng nhin liu cung cp chu trnh.
132
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
133
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
134
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
135
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
2(Qmax Qmin )
.100%
Qmax + Qmin
136
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
2. Kim tra thi im phun
137
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
3. Kim tra s vng quay iu tc hn ch tc lm vic
y thanh rng cung cp nhin liu cc i, tng dn s vng quay cho n khi
ngng cung cp nhin liu, hoc v tr tc m thanh rng b ko ngc tr li,
chnh l s vng quay gii hn, nu khng ng chnh li sc cng l xo.
138
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
139
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
140
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Kim tra trn bng th chuyn dng chiu di tia la v hot ng ca cc h
thng iu chnh gc nh la sm t ng.
3. Cch t la trn ng c
Lp delco n khp vi trc dn ng. Quay trc khuu v quan st v tr con
quay xc nh my th nht. Lp cc dy cao p theo ng th t lm vic ca ng
c. Xoay delco ng vi v tr tc ng c ln nht v khng c ting g.
4. Thit b kim tra nh la trn ng c
Cu to: gm c n hot nghim 1, hp kp cm ng 2, cc kp bnh c qui
m, dng 3 vi dy ni in.
Cng dng:
- Kim tra vic t la, cn la ban u c ng yu cu k thut hay
khng.
- Kim tra tnh trng hot ng ca cc c cu nh la sm t ng.
- Kim tra gc ngm m vt
Kim tra im cn la trn ng c nhiu xi lanh:
1. Kp in dng vo cc dng c qui, kp in m vo cc m c qui 12V.
2. Kp hp cm ng vo dy cch in cao th bugi s 1.
3. Khi ng ng c cho t n nhit vn hnh.
4. Chnh cho ng c n khng ti ng s vng quay trc khuu qui nh.
5. Hng n vo puli trc khuu v du cn la, bm cng tc. Quan st du
cn la trn puli v s ghi ni cc te. V d qui nh nh la sm 50, du cn la
trn puli phi ngay nc 50 mi khi n chp sng.
6. Nu nh la mun, ta ni lng c sit v delco vo thn my, xoay nh v
delco ngc chiu roto tng thm gc nh la sm. Nu nh la qu sm, ta
xoay v delco theo chiu quay ca roto.
Kim tra c cu nh la sm t ng ly tm:
141
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
1. Tch ng chn khng ni c cu nh la sm t ng chn khng ti delco,
bt ng li.
2. Cho ng c n khng ti, bm n hot nghim quan st du cn la. Tng
ga cho vn tc trc khuu t n 2000v/ph.
3. Khi tng tc du cn la trn puli phi t t di chuyn lui, ngc vi chiu
quay ca puli tng ln dn gc nh la sm.
4. Nu khi tng ga, du cn la vn ng yn v tr nh lc ng c n khng
ti, hoc ng tc chy li khng u, khng n nh, phi kim tra c cu nh la
sm ly tm.
Kim tra c cu nh la sm t ng chn khng:
1. Ni ng vo c cu nh la sm t ng bng chn khng ni delco, cho
ng c n khng ti.
2. Tng tc trc khuu ln 2000v/ph, gc nh la sm phi tng nhiu hn
ln kim tra trn.
3. Du cn la phi di ng li nhanh hn ln kim tra trn.
Nu kt qu kim tra khng t c nh th l do h hi hp chn khng ni
delco, mm la b kt, h thng dn ng chn khng b hng.
142
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
* Normal mode: phi p ng cc iu kin sau:
Hiu in th accu bng hoc ln hn 11V.
Cnh bm ga ng hon ton (cng tc cm bin v tr bm ga ng).
Tay s v tr s khng.
Ngt tt c cc cng tc ti in khc.
Bt cng tc v v tr ON (khng n my).
Dng on dy in ni tt 2 u
ca gic kim tra: l E1 v TE1. Khi
check engine chp theo nhng nhp ph
thuc vo tnh trng ca h thng. Nu
tnh trng bnh thng th n chp u
n 2 ln/giy (vi loi xe dng cm bin
o gi loi cnh, khong cch gia nhng
ln n sng v n tt khc nhau).
Hnh 9.24. H thng hot ng bnh thng
Code 21
Code 32
Code 21
Nu xe c s c b phn no ca
h thng phun xng th bo s c s chp
theo nhng chui khc nhau, mi chui
chp ng vi mt m s h hng.
V d: i vi loi phun xng c
cm bin o gi cnh trt:
n chp hai ln cch nhau 0,5s,
ngh 1,5s chp 1 ln (m 21).
Ngh 2,5s chp 3 ln cch nhau
0,5s ngh 1,5s chp 2 ln (m 32).
Hnh 9.25. H thng c s c
Ngh 4,5s chp 2 ln cch nhau
0,5s chp 1 ln (m 21).
Nu trong h thng ch c mt s c th cc m ny s lp sau khong ngh
4,5s. Nu c nhiu s c th h thng chn on s pht ln lt cc m s s c t
thp n cao. Khong ngh gia s c ny vi s c kia l 2,5s. Sau khi pht ht ln
lt cc m s c n s tt 4,5s v li ln lt pht li cc m s cho n khi no ta
rt dy ni tt l E1 v TE1 gic kim tra ra. khng b nhm ln tt nht nn ghi
li chui m s c vi ln.
144
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
EN KI
M TRA
MA
DA
NG
TN HI
U
HTH N
G
CHU
N OAN
CH CH
TH NG KI
M TRA
VUNG HHONG
LU TRONG
B NH
Xu
t hi
n khi khng
comanao khac
BNH TH NG
12
TN HI
U S
VONG QUAY
ON
N.A
Tn hi
u G ho
c NE khng vao ECU
sau 2 giy ho
c lu hn sau khi khi
ng
- Ch
p ho
c t ma
ch tn hi
u G, NE
- Bchia i
n
- Ch
p ho
c t ma
ch tn hi
u STA
- ECU
CO
13
TN HI
U S
VONG QUAY
ON
ON
Tn hi
u G ho
c NE khng vao ECU
sau 0,1 giy ho
c lu hn sau khi
ng c
a
t t
c 1000vong/phut ho
c cao hn
- Ch
p ho
c t ma
ch tn hi
u NE
- Bchia i
n
- ECU
CO
14
TN HI
U
ANH LA
ON
N.A
Tn hi
u IGF th
p i
u khi
n anh la
khng h
i ti
p vECU sau 4 5 xung
anh la
- Ch
p ho
c t ma
ch tn hi
u
IGT, IGF
- H
p anh la
- ECU
CO
21
MA
CH CAM
BI
N XY
N.A
ON
ON
- Hhay ng
n ma
ch cam bi
n xy
- Bx
y cam bi
n xy
- ECU
Khi t
c xe th
p hn 100km/h vat
c
- Hhay ng
n ma
ch cam bi
n xy
- Cam bi
n xy
.c di 1500v/p, i
n ap ra cua cam bi
n
xy lin tu
c t0,35 V
n 0,7 V trong 60 giy - ECU
Hhay ng
n ma
ch dy bs
y cam bi
n xy
trong 0,5 giy ho
c lu hn
22
MA
CH CAM BI
N
N. N C
ON
ON
Hhay ng
n ma
ch trong ma
ch tn hi
u
cam bi
n nhi
t nc lam mat (THW)
24
MA
CH CAM BI
N
ON
NHI
T KHNA
P
ON
Hhay ng
n ma
ch trong ma
ch tn hi
u
cam bi
n nhi
t khna
p (THA)
31
TN HI
U C.BI
N
CHN KH NG
ON
ON
Hhay ng
n ma
ch trong tn hi
u cam bi
n
ap su
t ng
ng na
p (PIM)
41
TN HI
U C.BI
N
VTRB M GA
ON
ON
Hhay ng
n ma
ch trong tn hi
u cam bi
n
vtrbm ga (VTA)
42
TN HI
U C.BI
N
T
C XE
ON
OFF
Khng cotn hi
u SPD
n ECU trong 8 giy
ho
c lu hn sau khi xe cha
y
43
TN HI
U MAY
KH I N
G
ON
OFF
Khng cotn hi
u STA
n ECU sau khi b
t
khoai
n
52
TN HI
U CAM
BI
N KCH N
N.A
OFF
Khi t
c
ng c gia 1200 va6000 v/p, tn
hi
u tcam bi
n ti
ng gokhng
n ECU
trong m
t khoang thi gian nh
t nh (KNK)
- Hhay ng
n ma
ch trong cam bi
n nhi
t nc
- Cam bi
n nhi
t nc
- ECU
n ma
ch trong cam bi
n nhi
t khna
p
- Hhay ng
- Cam bi
n nhi
t khna
p
- ECU
- Hhay ng
n ma
ch trong cam bi
n chn khng
- Cam bi
n chn khng
- ECU
- Hhay ng
n ma
ch trong cam bi
n vtrbm ga
- Cam bi
n vtrbm ga
- ECU
- Hhay ng
n ma
ch trong ma
ch cam bi
n t
c xe
- Cam bi
n t
c xe
- ECU
- Hhay ng
n ma
ch tn hi
u may khi
ng
- Hhay ng
n ma
ch cng t
c i
n (IG/SW) hay rle chnh
- ECU
- Hth
ng cng t
c A/C
- Ma
ch IDL cua cam bi
n vtrbm ga
- Ban a
p ga, cap
- ECU
KH NG
CO
CO
CO
CO
CO
CO
KH NG
KH NG
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
Khi ng ng c lc ny b nh RAM s xa ht cc m chn on v ghi
vo b nh cc m chn on mi. Nu h thng chn on nhn bit ng c vn cn
b h hng th n check engine vn sng. Mun tm li m s c chng ta thc hin
li cc bc Normal mode v sau khi khc phc s c, phi xa b nh. Nu khng
xa, n s gi nguyn cc m c v khi c s c mi ta s nhn c thng tin sai. C
th tin hnh xa b nh bng cch n gin sau: tho cu ch chnh ca h thng
phun xng ra t nht l 10s, sau lp li. Nu khng bit cu ch u th c th
tho cc accu ra khong 15s.
* Chc nng fail-safe:
Khi c s c k thut trong h thng phun xng khi xe ang hot ng (mt tn
hiu t cm bin) vic iu khin n nh xe tr nn kh khn hn? V th, chc nng,
fail-safe c thit k ECU ly cc d liu tiu chun trong b nh tip tc iu
khin ng c hot ng hoc ngng ng c nu cc s c nguy him c nhn
bit.
Hin tng
Tn hiu mt
Tn hiu nh la H hng h thng nh la v
ca (IGF)
vic nh la khng th xy ra (tn
hiu IGF khng gi n ECU)
Tn hiu t cm Nu mt tn hiu t cm bin ny
bin
p
sut lng xng phun c bn khng
ng ng np c tnh v kt qu l ng c b
(MAP sensor).
cht my hoc kh khi ng.
Tn hiu o gi
Nu mt tn hiu ny ECU khng
th nhn bit lng gi np tnh
lng xng phun c bn, kt qu
l ng c b cht my hay kh
khi ng.
Tn hiu v tr Nu mt tn hiu ny ECU khng
cnh bm ga
th nhn bit v tr bm ga m
hay ng hon ton. iu ny s
lm ng c cht my hay chy
khng m.
Tn hiu cm bin Mt tn liu ny ECU s hiu rng
nhit nc lm nhit nc < - 500C hay
mt v cm bin >1390C. iu ny s lm t l ho
kh tr nn qu giu hay qu
nhit kh np.
ngho. Kt qu l ng c b cht
my hoc chy khng m.
Tn hiu t cm Nu v bc ngoi ca cm bin o
bin o xy
xy b ng bn. ECU khng th
nhn bit hm lng o xy trong
kh thi v th n khng th duy tr
t l ha kh mc ti u.
Tn liu t cm Nu mt tn hiu ny, ECU khng
146
Nu ni tt cc T v E1
ECU s ly gi tr tiu chun
(30 kPa) thay th cho tn
hiu ny.
Gi tr chun c ly t tn
hiu khng ti cho vic tnh
lng xng phun v thi
im nh la.
ECU s ly gi tr tiu chun
trong b nh thay th cho
tn hiu ny.
ECU s ly gi tr chun
trong b nh ty thuc vo
loi ng c vi nhit
nc: 890C v nhit kh
np l 200C
Khng th thc hin vic
hiu chnh hi tip t l ha
kh.
iu chnh thi im nh
Chn on trng thi k thut t - Bin son- Trn Thanh Hi Tng, Nguyn L Chu Thnh
bin kch n.
Cm bin p sut
kh tri.
Tn hiu iu
khin hp s t
ng.
Tn hiu t p sut
tng p ng c.
la tr ti a.
Ly gi tr p sut kh tri
mc tiu chun l 101 kPa
(60 mmHg) thay th cho tn
hiu ny.
Khng hiu chnh gc nh
la theo sc ko.
Ngng cung cp nhin liu
cho ng c.
147
CHNG 10
CHN ON CC H THNG T
10.1. CHN ON H THNG TRUYN LC
10.1.1. Chn on ly hp
1. Nhim v v iu kin lm vic ca li hp
Ly hp c nhim v nh l mt khp ni, ng nh thng xuyn khi thay i
s truyn. Do cn phi ng t t, m du, v vy dn n hin tng mn gy trt li
hp. Khng c php bi trn b mt ma st. Ly hp gm cc phn chnh sau:
C cu dn ng ly hp, b phn tr lc.
a p.
a ma st
Cc l xo
S dn ng ly hp:
149
a ma st v a p b mn nhiu, l
xo p b gy hoc yu.
a ma st b dnh du hoc b chai
cng.
Bn p ly hp khng c hnh trnh
t do, th hin xe ko ti km, ly hp
b nng.
Hnh10.2. Ly hp mt a GAZ-53A
1-v bao bnh , 2-v b ly hp, 3-l xo
bn ngoi, 4-bnh , 5-trc dn ng hp
s, 6-l xo chng rung, 7-a b dn, 8-cn
ngt ly hp, 9-a p, 10-a chng rung c
b phn ht du, 11-khp ngt ly hp
Hnh 10.3 S li hp dn ng c kh
Khi thay i t ngt vng quay ng c c ting va kim loi chng t khe h
bn then hoa qu ln (then hoa b r)
Nu c ting trt mnh theo chu k: a b ng b cong vnh.
trng thi lm vic n nh (ly hp ng hon ton) c ting va nh chng t
b va nh ca u n m vi bc, bi T .
e. Li hp m nng:
Tr lc khng lm vic, do khng c kh nn hoc kh nn b r r xi lanh tr
lc hay van iu khin.
3. Cch iu chnh
Kim tra v iu chnh hnh trnh t do ca bn p li hp
Hnh trnh t do ca bn p ly hp gin tip nh hng n khe h gia u
n m vi bi t (bc m ly hp), trc tip nh hng n s trt v m khng dt
khot ca ly hp. Kim tra hnh trnh t do ca bn p ly hp bng thc o t
vung gc vi sn xe v song song vi trc bn p ly hp. Dng tay n bn p
xung n khi cm thy nng th dng li, c tr s dch chuyn ca bn p trn
thc. So snh gi tr o c vi gi tr hnh trnh t do tiu chun nu khng ng
ta phi tin hnh iu chnh.
Nguyn tc ca iu chnh l: lm thay i chiu di n dn ng thay i
khe h gia bi t (bc m) vi u n m (m bo khong 3 4mm)
Hnh trnh t do ca loi dn ng c kh ln hn loi dn ng bng thu lc,
hnh trnh t do ca bn p ly hp mt s loi xe thng dng c cho trong bng
di y:
Hnh trnh t do ca bn p ly hp
(mm)
Loi t
UAZ
ZIL 130, 131
GAZ 66
IFA-W50L
KAZAZ
TOYOTA
CARINA,
CORONA,
COROLLA (cc xe dn ng thu lc ca
Nht)
152
28 38
3550
3037
3035
612
515
Hnh 10.5 b v hnh 10.5 c trnh by cch iu chnh hnh trnh t do bng cch
vn ai c iu chnh hoc ng ren 5. cc cp bo dng cao ngi ta cn iu
chnh ng phng ca cc u n m ( khng ng phng bng 0,1 mm) hoc
iu chnh bu lng hn ch s dch chuyn ca a p trung gian v pha a p chnh
(loi hai a ma st)...
10.1.2. Chn on hp s
1. Nhim v v cu to chung hp s
Thay i t s truyn v m men xon t ng c xung bnh xe ca t ph
hp vi sc cn chuyn ng ca t. Cn phi thay i s khi ti thay i. Thay i
153
1-khp nh ly hp. 2-trc dn ng. 3-np vng bi trc dn ng. 4-hp ly hp. 5-b
ng tc ca s truyn IV v V. 6-np trn ca hp s. 7-l xo vi bi nh v. 8-bnh
rng ca s truyn V trc b dn. 10-b ng tc ca s truyn II v III. 11-bnh rng
ca s truyn II trc b dn. 12-bnh rng ca s truyn I v s li trc b dn. 13-v
hp s. 14-np vng bi trc b dn. 15-mt bch bt cht trc cc ng. 16-trc b
dn. 17-np vng bi ca trc trung gian. 18-trc trung gian.19-bnh rng ca s truyn
II trc trung gian, 20-b gom ca bm du nhn. 21-bnh rng ca s truyn III trc
trung gian. 22-bnh rng ca s truyn V trc trung gian. 23-bnh rng dn ng trch
cng sut. 24-bnh rng chng rung. 25-bm du nhn. 26-trc ca khi bnh rng s
li. 27-khi bnh rng s li.
2. Cc h hng ca hp s
a. Sang s kh, vo s nng: thanh trt cong, mn, khp cu mn, b ng tc mn
nhiu (rnh cn ma st b mn khuyt, hc hm b mn nhiu). Rng ng tc mn,
cng cua mn, bi trc s cp mn gy s trc. Cc khp dn ng trung gian cn s
b r, cong.
154
10.1.4. Chn on cu ch ng
(Trng tm truyn lc chnh)
155
157
158
159
b. Phn loi c cu li
160
> 100
25 100
< 25
18
27
36
t con
t khch <=12 ch
t ti <=1500 kG
10
t khch
>12 ch
t ti
>1500 kG
cht vnh li v thng xuyn hiu chnh hng chuyn ng, mi mn nhanh lp
xe
Cc h hng ph bin k trn l c trng tng qut cho cc h thng li, k c
h thng li c tr lc.
H hng c hn ch quay bnh xe dn hng:
Cc c hn ch s quay bnh xe dn hng thng t khu vc bnh xe, do
vy khi quay vng vi gc quay ln nht, ti trng trc tip va p ln c hn ch, c
th gy nn lng c, cong thn c. S nguy him l khi quay bnh xe tc cao s
c th lt xe. Biu hin ca h hng ny l bn knh quay vng ca t v hai pha
khng ging nhau.
Bin dng dm cu dn hng:
Dm cu trn h thng treo ph thuc ng vai tr l mt khu c nh hnh
thang li, trn dm cu c b tr cc chi tit: n bn, n ngang, tr ng lin kt vi
nhp to nn lin kt ng hc vi khung xe. Mt khc, dm cu li l b phn
ton b t. Trn dm cu dn hng khi b qu ti, do xe chuyn ng trn ng
xu c th gy nn bin dng v lm sai lch kch thc hnh hc ca cc chi tit trong
h thng treo, li. Ty theo mc bin dng ca dm cu m gy nn cc hu qu
nh:
- Mi mn lp do sai lch gc b tr bnh xe.
- Nng tay li, lc nh li v hai pha khng u do thay i cnh tay n quay
bnh xe quanh tr ng.
- Mt kh nng chuyn ng thng.
b. c im h hng i vi dn ng li c tr lc
H hng trong ngun nng lng tr lc (thy lc, kh nn):
Dng h hng ph bin l mn bm thy lc hay bm kh nn.
S mn bm thy lc dn ti thiu p sut lm vic hay tng chm p sut lm
vic. Do vy, khi nh li m ng c lm vic s vng quay nh th lc trn vnh
li gia tng ng k, cn khi ng c lm vic vi s vng quay cao th tr lc c hiu
qu r rt.
H hng bm thy lc cn do h hng bi trc v pht ra ting n khi bm
lm vic, do mn b mt u cnh bm, do du qu bn khng du cp cho bm,
do tc lc, bp ng ng dn du
Trong s dng chng ta cn gp s thiu tr lc do dy ai b chng, do thiu
du. V vy trc khi kt lun v h hng bm nht thit phi loi tr kh nng ny.
Kim sot cc hin tng ny tt nht l dng ng h o p sut sau bm, qua
lc tc dng ln vnh li cc ch lm vic ca ng c, ting n pht ra t bm.
Sai lch v tr ca van iu tit p sut v lu lng, cc cm van ny thng lp ngay
trn thn bm, do lm vic lu ngy cc van ny b r r, b kt hay qu mn. Gii
php tt nht l kim tra p sut sau bm thy lc.
S c trong van phn phi du:
Van phn phi du c th c t trong c cu li, trn cc n dn ng hay
ngay u xi lanh lc. S sai lch v tr tng quan ca con trt v v van s lm
cho vic ng m ng du thay i, dn ti p sut ng du cp cho cc bung
164
ca xi lanh lc khc nhau, gy nn tay li nng nh khi quay vng v hai pha. Cm
nhn hay lc nh tay li khng u, s iu khin t lc b mt chnh xc.
Hin tng mn con trt van c th xy ra do du thiu hay qu bn, trong
trng hp ny hiu qu tr lc gim v gy nn nng tay li.
S c trong xi lanh h thng tr lc:
Trc ht phi k n s h hng jong pht bao kn, s c ny dn n lt
du, gim p sut, mt dn kh nng tr lc, hao du.
Mn xi lanh tr lc xy ra do cn bn du ng li trong xi lanh, du ln tp
cht v nc, do mt kim loi gy nn, hu qu ca n cng lm gim p sut, mt dn
kh nng tr lc.
Trng hp c bit c th xy ra khi t va chm mnh, cong cn ca piston
tr lc, gy kt xi lanh lc, khi tay li nng v c khi b kt xi lanh lc v mt kh
nng li.
Lng v sai lch cc lin kt:
S r lng v sai lch cc lin kt trong s dng, i hi thng xuyn kim tra
vn cht.
Cc h hng thng gp k trn, c th tng qut qua cc biu hin chung v
c gi l thng s chn on nh sau:
1. r vnh li tng.
2. Lc trn vnh li gia tng hay khng u.
3. Xe mt kh nng chuyn ng thng n nh.
4. Mt cm gic iu khin.
5. Rung vnh li, phi thng xuyn gi cht vnh li.
6. Mi mn lp nhanh.
3. Cc biu hin ca t khi h hng h thng li
a. Tay li nng
i vi h thng li c tr lc khi tay li nng do bm tr lc hng hoc thiu
du, r bi, thiu du bi trn, tr ng b mn lm sai lch cc gc t bnh xe, lp
bm khng p sut.
b. Tay li b r
bi cn trong c cu li b mn, bnh vt v trc vt b mn, khp cu (r tuyn)
b mn, b r. bi moay mn, khe h tr quay ng ln.
c. Tay li nng mt bn
Piston van phn phi tr lc li chnh khng u, nhp lch mt bn.
d. Vnh tay li r dc v r ngang
bi tr v lng mn.
e. V lng tr khng v v tr cn bng
Sai gc t bnh xe: gc nghing ngang v dc ca tr ng , , do mn gy
gim hiu ng nghch t bnh xe ln vnh tay li.
165
S dng ng h bt nc v hp o
gc hnh 10.18 kim tra cc gc:
- Gc dong bnh xe .
- Gc nghing ngang ca tr quay
ng .
- Gc nghing dc ca tr quay ng
.
a1. Kim tra gc dong bnh xe
- Kch cu trc ln.
- Bt ng h bt nc vo bulng
bt lp v tr trn cng, quay mt ng h
xung, iu chnh ng h v tr thng
bng v song song vi mt phng ng bt
nc v tr 0 ca thang o 8, hnh 10.19.
- Quay bnh xe i 1800 xung pha
di thp nht mt ng h s quay ln, gi
tr ca bt nc dch chuyn trn thang o 8
l gc .
Hnh 10. 18 Cu to ca ng h bt nc
Vi t c h thng treo c lp c
M2142
th iu chnh c gc nh bc lch tm
v ren ca nng 2 ni thanh chng 3 vi n 1-thang o gc lch ; 2-cht xoay ca ng
h quanh trc 3; 3-trc; 4-m kp; 5,5-tay
di 1, hnh 10.20. Vi t c h thng treo
vn, tay hm; 6- thn dng c; 7-thang o
ph thuc gc khng iu chnh c.
gc lch ; 8-thang o gc lch
Nu khi kim tra khng ng tiu chun
th phi kim tra li khe h cht chuyn
hng, cong ca cu dn hng. = -50 50
4
3
171
Thit b bao gm: bn trt ngang t bnh xe, bn trt c th di chuyn trn
cc con ln trn, nhng b gi li nh gi im ta mm bin dng bng l xo cn
bng. Lc ngang t trn bn trt, do ti trng thng ng ca bnh xe sinh ra, gy
nn bin dng l xo v dch chuyn bn trt. Cm bin o chuyn v ca l xo v ch
th trn ng h gi tr trt ngang.
Thit b c hai bn trt ngang cho php o vi ch th c lp ca tng bnh
xe, do vy c chnh xc cao hn.
Thit b o trt ngang bnh xe tnh ch thch hp cho vic chn on khi
t cn mi, mn cc khu khp khc cn nh. Nu mn h thng cu dn hng
ln, cc loi thit b ny cho s liu o khng chnh xc (khng phn nh ng trng
thi ca gc t bnh xe).
Thit b o trt ngang bnh xe ng dng thm b gy rung in kh nn
hay thy lc to nn lc ng theo phng trt ngang c tnh cht chu k, nhm m
bo nhy ca thit b.
172
Thit b o gc t bnh xe bng nh sng laser (hay hng ngoi) cho php xc
nh cc thng s kt cu
gc t bnh xe chnh
xc hn.
Thit b bao gm:
- Cc gi o lp
ti bnh xe bng cc c
cu nh v chc chn
trn vnh bnh xe. Mt
phng thng ng ca
gi chp nguyn dng v
tr ca bnh xe. Trn gi
c lp b ngun pht
Hnh.10.28. Cu to h thng o v s nguyn l
sng bng n neon laser
1-T my, 2- Gi o lp ti bnh xe.
helium. Chm tia sng
c pht ra thng qua
h thng quang hc nh hng truyn nh sng.
Pha trn u xe c t my gm: c cu thu nhn chm nh sng pht ra t cc
gi o t ti bnh xe trc v sau, c cu xc nh v tr chm tia sng laser, cc b
chuyn i digital nhm s ha cc s liu v v tr, mn hnh ch th, bn phm giao
tip, my in kt qu, cc b nh ng, cc b lu tr d liu.
Nguyn l o c thc hin nh sau:
Chm sng t gi o cc bnh sau chuyn dc thn xe v gi o bnh trc v
chuyn v t my u xe.
Chm sng t gi o bnh xe trc v chuyn v t my u xe.
Cc chm tia pht ra t cc gi tr o c ghi v lu tr trn my bao gm v
tr tng i ca cc bnh xe vi khung v xe. Cc s liu ny hin th trn mn hnh,
khi trong b lu tr c sn s liu ca xe, mn hnh c th cho php so snh d liu
v hin th mc ph hp vi s liu chun tin nh gi kt qu.
Thc hin o tin hnh theo trnh t sau:
t xe ln b nng thch hp, lp cc mm gia bnh xe v b nng, nu l bnh xe
dn hng phi lp mm xoay.
Nhn mnh u xe v ui xe h thng nm v v tr xc nh.
Lp cc gi o vo cc bnh xe v t bnh xe v tr i thng, iu chnh cc
gi tr o hng chm tia sng v t my bng cch ng t my v ng in cho
gi o.
Hiu chnh mn hnh hin th s liu ca chm tia.
Xc nh gc dong bnh xe, ghi s liu vo b nh (n phm MEMORRY).
Xc nh gc nghing ngang, gc nghing dc tr ng, chm bnh xe, bng
cch quay bnh xe dn hng i khong 200, ghi s liu vo b nh. Quay tr li bnh
xe dn hng v v tr i thng, ghi s liu vo b nh.
Cho hin th s liu.
So snh vi cc s liu chun. nh gi, kt lun.
174
176
Hnh 10. 33. Kim tra (a) v khc phc (b) khe h trong cc khp ni dn
6. Chn on h thng li c tr lc
a. Xc nh hiu qu ca tr lc
177
d. Kt cu thanh n nh ngang
Ty thuc yu cu v kh nng lm vic ca h thng treo trn t, m c th
c mt thanh n nh hay khng. Phn ln t con, t but v trn mt s t ti c
b tr thanh n nh ngang. Thanh n nh ngang thng b tr ngang theo cu xe v s
lm vic khi thn xe b nghing lch v mt pha, to iu kin gim gc nghing
ngang v sn u ti trng cho hai bn thng xe ca cng mt cu.
Thanh n nh c kt cu a dng, phn ln l ch U tit din trn, hnh dng
v kch thc cu to ty thuc vo yu cu gy nn m men chng lt, khng nht
thit tun th theo ti trng ca t.
3. Mt s tiu chun trong kim tra h thng treo
a. Tiu chun v n
n trn t do nhiu nguyn nhn. Cc ch tiu di y l n tng hp:
n do h thng treo, truyn lc, do ng c qua kh thi v do to nn ngun rung
ng t ng c, do cu trc thng, v xe gy nn Khi tin hnh kim tra h thng
treo c th o t xc nh mt s ln kt lun nguyn nhn.
Tiu chun v n chung cho ton xe ph thuc vo phng php o: t
microphone thu bn trong xe nhm o n trong xe, t microphone ngoi nhm o
n ngoi. Cc ch tiu di y dng cho xe mi khi xut xng.
Cc tiu chun v n yu cu o trong khi xe ng yn n my v khi xe
chuyn ng. Nhng nu n nh hng ca h thng treo cn thit kim tra
n khi xe chuyn ng. Nu c th kim tra n khi xe ng yn th c th thu c
cc thng tin loi tr nh hng ca cc thng s khc.
181
- Cc thng s n cho php ca ECE (N0 41; N0 51)-1984 cho cc loi t khc
nhau, khi th trn ng tt 80 km/h cho trong bng.
- Cc thng s n cho php ca Vit Nam TCVN 5948:1999 khi th trn
ng tt 50 km/h cho trong bng.
n ngoi ECE N0 51
n dB (A)
khng qua
Loi xe*
182
n dB(A)
khng qu
M1- t con
80
M1- t con
80
M2- t but n 5 tn
82
81
M3- t but hn 5 tn
82
82
t but
82
M2, M3 t but c ng c
>147kW
85
Cc loi but
84
80
N2 t ti c ti <3,5 tn
81
N2, N3 t ti c ti <12 tn
86
N3 t ti c ti >12 tn ng c
>147kW
88
n dB (A) khng qu
M1 t con
7477
7679
7883
7784
N2, N3 t ti c ti <12 tn
7883
N3 t ti c ti >12 tn ng c >147kW
7784
Tiu chun v bm ng
183
186
Vic chia hai dng phanh c th c thc hin ti van phn phi kh nn hay
ti xi lanh chnh thy lc.
Theo s dng dn ng: dn ng iu khin mt dng, hai dng.
Theo qui chun ca quc t ch cho php dng loi dn ng iu khin hai
dng, cc dng iu khin lm vic c lp vi nhau, nhm trnh xy ra mt phanh
cng mt lc trn tt c h thng phanh, nng cao tin cy, an ton cho xe khi
chuyn ng. Cu trc hai dng c th l: c lp, song song (b tr hn hp).
Theo v tr c cu phanh: b tr trong lng bnh xe, b tr cnh cu xe.
Theo tiu chun kim tra cht lng phanh:
- Loi M: M1 cho t con, M2 cho t but c tng trng lng n 5 tn, M3
ln hn 5tn.
- Loi N dng cho t ti: N1 cho t ti c tng trng lng n 3,5 tn, N2
t 3,5 n 12 tn, N3 ln hn 12 tn.
- Loi O dng cho cc loi rmoc v bn rmoc.
b. Phn loi c cu phanh
C cu phanh dng tang trng.
C cu phanh dng a.
Kt cu ca phanh a rt a dng, cc chc nng hon thin nhiu, chng hn:
trong cc phanh a nm trn bnh xe sau thng c c cu lin ng iu khin vi
phanh tay, c cu t ng iu chnh khe h m phanh v a phanh, cm bin o tc
quay ca bnh xeDo cc h hng xy ra c th l cc biu hin khng r rng.
Vic phn tch h hng v chn on k thut cn nm chc kt cu c th ca chng.
3. Mt s tiu chun c bn trong kim tra hiu qu phanh
a. Cc yu cu c bn khi kim tra h thng phanh
187
t ch ngi
t con
Phanh tay
Tc ban u (v)
km/h
Cng thc tnh ton gn
ng qung ng
phanh
t ch hng
T but
M1
M2
M3
3,5Tn
N1
>3,5tn,12T
n N2
>12Tn
N3
80
60
60
80
60
60
0,1v +
v2
150
0,15v +
v2
130
36,7
0,15v +
36,7
Qung ng phanh m
50,7
5,8
5,0
5,0
Lc bn p max N
500
700
700
0,36s
0,54s
0,54s
Tc ban u phanh
(v) km/h
80
2v 2
0,1v +
150
Qung ng phanh m
93,3
64,4
2,9
2,5
Lc tay ko max N
400
60
61,2
v2
(*)
130
60
36,7
70
2v 2
0,15v +
130
36,7
50
40
2v 2
(*)
0,15v +
115
64,4
95,7
54,0
38,3
2,2
600
600
Ch thch: (*)-Cng thc tnh ton gn ng qung ng phanh ly bng n,v tnh
bng km/h
Tiu chun ngnh 22-TTN 224-2000
22-TCN 224:2000
Trng lng ln nht
t ch ngi
t con
t ch hng
t but
t ti
8,0Tn
>8,0Tn
8,0Tn
>8,0Tn
Tc ban u phanh
(v)km/h
30
30
30
30
30
Qung ng phanh m
7,2
9,5
11,0
9,5
11,0
Gia tc chm dn ln
nht m/s2
5,8
5,0
4,2
5,0
v tang trng khi khng phanh. Khi , mun phanh hnh trnh bn p phi ln ln
hoc vi h thng phanh kh nn thi gian chm tc dng s tng. Hu qu ca n l
lm tng qung ng phanh, tng thi gian phanh, gim gia tc chm dn trung bnh
ca t, chng ta thng ni l s mn c cu phanh lm gim hiu qu phanh ca
t. Nu hin tng mn xy ra cn t th nh hng ca n ti hiu qu phanh l khng
ng k, nhng khi s mi mn tng ln nhiu s dn ti gim ng k hiu qu
phanh, ng thi lm cho ngi li phi tp trung cao x l cc tnh hung khi
phanh v s nhanh chng mt mi.
S mi mn qu mc ca m phanh c th dn ti bong trc lin kt (inh tn,
hay keo dn) gia m phanh v guc phanh, m phanh c th ri vo khng gian nm
gia guc phanh v tang trng, gy kt cng c cu phanh.
S mi mn tang trng c th xy ra theo cc dng: b co xc ln trn b mt
ma st ca tang trng v lm bin ng ln m men phanh, gy mo tang trng khi
phanh v c th nt tang trng do chu ti trng qu ln.
S mi mn cc c cu phanh thng xy ra:
Mn u gia cc c cu phanh, khi phanh hiu qu phanh s gim, hnh trnh
bn p phanh tng ln (nu l h thng phanh thy lc).
Mn khng u gia cc c cu phanh, hiu qu phanh gim mnh, t b lch
hng chuyn ng mong mun, iu ny thng dn ti cc tai nn giao thng khi
phanh ngt. Cc trng thi lch hng chuyn ng thng nguy him k c khi t
chuyn ng thng, v c bit khi t quay vng v phanh gp.
b. Mt ma st trong c cu phanh
C cu phanh ngy nay thng dng ma st kh, v vy nu b mt ma st dnh
du, m, nc th h s ma st gia m phanh v tang trng s gim, tc l gim m
men phanh sinh ra. Thng thng trong s dng do m t moay , du t xi lanh bnh
xe, nc t bn ngoi xm nhp vo, b mt m phanh, tang trng chai cng lm
mt ma st trong c cu phanh. S mt ma st xy ra khng ng thi trn cc c cu
phanh nn s lm gim hiu qu phanh v gy lch hng chuyn ng ca t khi
phanh. Trng hp ny hnh trnh bn p phanh khng tng, nhng lc trn bn p
d c tng cng khng lm tng ng k m men sinh ra.
Nu b mt ma st b nc xm nhp th c th sau mt s ln phanh nht nh,
m men phanh sinh ra s phc hi li trng thi ban u.
c. B kt c cu phanh
C cu phanh cn thit phi to cho bnh xe ln trn khi khng phanh. Trong
mt s trng hp c cu phanh b b kt do: bong tm ma st gc phanh, h hng cc
c cu hi v, do iu chnh khng ng, vt l ri vo khng gian lm vic S b
kt c cu phanh cn c th xy ra trn c cu phanh c phanh tay v phanh chn lm
vic chung trong cng mt c cu phanh.
S b kt c cu phanh s gy mi mn khng theo qui lut, ph hng cc chi
tit c cu, ng thi lm mt kh nng chuyn ng ca t tc cao. S b
phanh khi khng phanh lm tng ma st khng cn thit, nung nng cc b mt ma st
trong c cu phanh, do vy h s ma st gim v gim hiu qu phanh khi cn phanh.
Khi c hin tng ny c th pht hin thng qua s ln trn ca t hay kch bnh xe
quay trn, qua ting chm pht ra trong c cu
190
2. Dn ng iu khin phanh
a. i vi dn ng iu khin thy lc
Khu vc xi lanh chnh:
- Thiu du phanh.
- Du phanh ln nc.
- R r du phanh ra ngoi, r r du phanh qua cc jong, pht bao kn bn
trong.
- Du phanh b bn, nhiu cn lm gim kh nng cp du hay tt l cp du t
bung cha du ti xi lanh chnh.
- Sai lch v tr cc piston du do iu chnh khng ng hay do cc s c khc.
- Nt hay hng cc van du.
- Co xc hay r b mt lm vic ca xi lanh.
ng ng dn du bng kim loi hay bng cao su:
- Tc bn trong, bp bn ngoi ng ng dn.
- Thng hay nt, r r du ti cc ch ni.
Khu vc cc xi lanh bnh xe.
- R r du phanh ra ngoi, r r du phanh qua cc jong, pht bao kn bn
trong.
- Xc hay r b mt lm vic ca xi lanh.
H hng trong cm tr lc: bao gm cc h hng ca:
- Ngun nng lng tr lc (ty thuc vo dng nng lng truyn: chn
khng, thy lc, kh nn, hoc t hp thy lc-kh nn, in). V d: h hng ca
bm chn khng, my nn kh, bm thy lc, ngun in, ng ng dn, li lc,
van iu p
- Van iu khin tr lc: mn, nt cc b mt van, sai lch v tr, khng kn kht
hay tt hon ton cc l van
- Cc xi lanh tr lc: sai lch v tr, khng kn kht, r rc bit s h hng
do cc mng cao su, cc vng bao kn s lm cho xi lanh tr lc mt tc dng, thm
ch cn cn tr li hot ng ca h thng.
- Cc c cu b phn lin kt gia phn tr lc v phn dn ng iu khin,
gy nn sai lch hay ph hng mi tng quan ca cc b phn vi nhau.
Khi xut hin cc h hng trong phn tr lc c th dn ti lm tng ng k
lc bn p, cm nhn v lc bn p tht thng, khng chnh xc. Trn t c tr
lc phanh, khi c cc s c trong phn tr lc s cn dn ti gim hiu qu phanh, hay
gy b kt bt thng c cu phanh.
H hng trong cm iu ha lc phanh: mn, nt cc b mt van, sai lch v tr, khng
kn kht hay tc hon ton cc l van
b. i vi dn ng phanh kh nn
Dn ng phanh kh nn yu cu kn kht cao, do vy ph bin nht l s r
r kh nn, thng gp tt c mi v tr trn h thng.
My nn kh v van iu p c cc h hng thng gp sau:
191
i vi phanh kh:
p sut trong bu phanh khng , b iu chnh p sut khng lm vic, dy
cua roa b chng lm p sut gim, van ca my nn b h, sc mng ca my nn b
mn, li lc khng kh vo my nn b tc, van an ton ca my nn iu chnh sai,
van ca tng phanh b mn, bu phanh khng kn, ng ng dn kh b h. iu
chnh cm phanh khng ng, mng trong bu phanh b chng.
b. Phanh b dt
L xo ko cc guc phanh b gy, m phanh b gy, khe h m phanh v trng
phanh khng ng qui nh nh qu, gi m phanh mn, trc tri o b r, tang
trng b o, bi moay b r.
Bn p khng c hnh trnh t do: Khng c khe h gia m phanh v tang
trng, piston xi lanh phanh bnh xe b kt. Khe h gia cn piston v piston ca xi
lanh chnh qu ln.
c. Phanh n khng u cc bnh xe
Piston ca xi lanh bnh xe b kt (phanh du), iu chnh sai cam nh (phanh
kh), m phanh v tang trng b mn, iu chnh sai khe h tang trng, m phanh.
d. Phanh b b
Guc phanh b dnh vo trng, l xo tr guc phanh b gy, m phanh b trc ra
khi guc phanh. L b xung du xi lanh chnh b bn, tc. Vng cao su ca xi lanh
chnh b n ra, kt. Piston xi lanh chnh b kt.
e. C ting ku trong trng phanh
M phanh mn qu, b chai cng, l xo trong guc phanh b gy.
f. Mc du gim
Xi lanh chnh b chy du, xi lanh bnh xe b chy du.
195
Phanh chn
A
HINO FC
34
HINO FF
Phanh tay
D
Ting tch
70100
36
1030
Van kha
194204
KAMAZ
2030
100130
HUYNDAI
1216
CROWN
16
125135
810
MAZDA
36
5070
47
TOYOTA
4WD
36
6070
57
198
khe h pha di
i vi phanh du
(0,2 0,25)mm
0,12mm
i vi phanh hi
(0,4 0,5)mm
0,2mm
iu chnh khe h pha trn gia m phanh v tang trng hnh 10.45 v hnh
10.45
- Xoay trc vt 2, ren vt 3 quay, lm vnh rng 4 quay, lm cho trc cam lp
then hoa vi then pha trong ca vnh rng quay lm cam 5 xoay i mt gc, hoc y
hai guc phanh i ra (gim khe h) hoc lm hai guc st vo (tng khe h).
201
202
p sut ra cu sau
15kG/cm2(213psi=1,471kPa)
15kG/cm2(213psi=1,471kPa)
80kG/cm2(1138psi=7,845kPa) 39kG/cm2(555psi=3,825kPa)
a2. Vi h thng phanh c tr lc chn khng
Cc h hng xut hin trong h thng tr lc thng l:
- Hng van mt chiu ni gia ngun chn khng v xi lanh tr lc.
- Van m tr lc b mn, nt, h.
- Mng cao su b thng.
- H thng b h.
- Du phanh lt vo xi lanh.
- Tc, bp do s c bt thng.
- Ngun chn khng b hng (trn ng c phun xng, hay ng c diesel).
Cc biu hin xut hin nh sau:
- R r du phanh khu vc b cng ha.
- Lc trn bn p tng cao.
- Hnh trnh t do ca bn p b gim nh.
- Hiu qu cng ha khng cn.
Phng php chn on
- N my p phanh ba ln t c hnh trnh ng nht.
- Khi ng c khng lm vic, o hnh trnh t do, t chn ln bn p phanh,
gi nguyn chn trn bn p, n my, bn p phanh c xu hng tht xung mt
on nh na chng t h thng cng ha lm vic tt, nu khng h thng c h
hng.
- o lc t trn bn p ti khi t gi tr ln nht, so vi gi tr tiu chun,
khi lc bn p ln chng t h thng c h hng phn ngun chn khng (my ht
chn khng hng, h ng ng chn khng ti xi lanh cng ha) hay van mt chiu.
Khi lc bn p tng qu cao chng t h thng cng ha b mt hiu qu.
- Khi lm vic c hin tng mt cm gic ti bn p phanh: c giai on qu
nng hay qu nh (hng chn phanh) chng t van cng ha sai lch v tr hoc hng
(mn, n, nt van bng cao su).
- Khi phanh c hin tng mt ht cm gic ti bn p phanh, mun r phanh
m khng c, chng t van mt chiu b kt, v tr van cng ha bi sai lch.
- Trn ng c xng c ch ha kh khi b h ng chn khng, c th dn ti
khng n my c, hay ng c khng c kh nng chy chm.
- H cng ha lm vic tt khi dng xe, tt my, hiu qu cng ha cn duy
tr c trong 2,3 ln p phanh tip theo.
b. i vi h thng phanh kh nn
H thng phanh kh nn ngoi vic o c cc thng s chung trn cn cn
thit phi:
Xc nh s r r kh nn trc v sau van phn phi.
204
Tc ng ng dn.
Kt cc van lm mt hiu qu dn kh.
H hng cc mng xi lanh.
Bm kh nn khng kh nng lm vic.
Khi xc nh: cho ng c lm vic, ch h thng kh nn lm vic p sut
yu cu trong khong (5,5 8,0)kG/cm2, sau :
Kim tra s r r qua vic xut hin ting kh nn lt qua khe h hp trc v
sau lc p phanh.
Kim tra s hot ng ca cc c cu cam quay ti khu vc bnh xe.
kn kt ca h thng c th pht hin lc dng xe, tt my, ng h ch th
p sut phi duy tr c p sut trong mt thi gian di nht nh, khi c hin tng
tt nhanh p sut chng t h thng b r, k c khi h phanh tay lin ng qua h kh
nn.
Cc h hng trong my nn kh l:
Mn bung nn kh: sc mng, piston, xi lanh.
Mn, h van mt chiu.
Mn hng b bc, hoc bi trc khuu.
Thit b bi trn.
Chng dy ai
Kt van iu p h thng.
Cc h hng trn c th pht hin thng qua cc biu hin sau:
Kim tra iu chnh chng ca dy ai ko bm hi.
Xc nh lng v cht lng bi trn.
p sut kh nn thp do kt van hoc my nn kh b mn, hng.
Thng xuyn x nc v du ti bnh tch ly kh nn, theo di lng du x
ra xem xt kh nng lm vic ca my nn, nu lng du nhiu qu mc th cn
tin hnh kim tra cht lng ca my nn kh. Khi tin hnh phanh lin lc 3 ln
gim p sut cho php khng c vt qu (0,8 1,0)kG/cm2 (xem trn ng h o
p sut ca t), tng ng vi ng c lm vic ch chy khng ti.
Nghe ting g trong qu trnh bm hi lm vic.
Trn h thng phanh c dng phanh cho r moc vic xc nh cng nh trn,
song khi lng cng vic tng ln nhiu.
Kim tra iu chnh cc b phn ca my nn kh
+ Kim tra, iu chnh cng ca dy ai dn ng my nn kh.
+ Kim tra, iu chnh van iu chnh p sut.
205
Hnh 10.48. Phng php nh gi cht lng h thng iu khin ti van phn phi
Hnh 10.48. Phng php nh gi cht lng h thng iu khin ti xi lanh kh nn v thy lc
S dng b th chuyn dng cho t hai cu ch ng, th ng thi trn hai cu.
Mt vi dng s t c kh nng c ng s dng h thng truyn lc vi
nhiu cu ch ng. Hnh 10.49.
Hnh 10.50. Kim tra p sut trn bnh tch nng ca ABS
208
Vic tin hnh chn on su hn theo phng thc trnh by phn t chn
on ca cc h thng c t ng iu chnh. Cc qui trnh chn on phn iu khin
thy lc in t ty thuc vo kt cu ca cc nh sn xut (theo ti liu ring).
S bin ng ca p sut thy lc c th xc nh thng qua l chuyn dng
trn khi (block) iu chnh p sut du.
b. Chn on h thng phanh ABS cho t TOYOTA CROWN
Kim tra:
- Bt kha in v ON, en ABS sng, nhp sng u n, trong vng 3 giy ri
tt, bo hiu h thng c kim sot v tt.
- Nu n nhy lin tc khng tt, chng t h thng c s c.
Hnh 10.52. c m
Tm m bo hng:
- M hp u dy ni E1 vi Tc, rt PIN ro khi hp ni dy,
- Ch mt lt, xc nh h hng qua n ABS.
- c m h hng v tra s tay sa cha, so m tm h hng.
c m:
- M bo hng gm hai s u ch s th t li, hai s sau ch s m li,
mi li bo 3 ln, sau chuyn sang li khc, li nng bo trc li nh bo sau.
- M bo bnh thng l n nhy lin tc.
Xa m:
- Bt kha in v ON, ni E1 vi Tc.
- p phanh v gi chng 3 giy.
- Kim tra li trng thi bo m v m bnh thng.
H thng ABS l h thng quan trng do khng th lm theo kinh nghim,
cn thit c ti liu hng dn chi tit v kim tra trc ht l trng thi bnh in.
209
210
S r lng cc kt cu lin kt
212
213
214
ln nht khong 120km/h, to iu kin pht hin v tin hnh lp thm i trng b
li trng lng gy nn mt cn bng.
Cn ch : bnh xe gm lp (c hay khng c sm) phi ng b vi cc loi
vnh tng ng, do nh sn xut quy nh.
216