Kompanit shumkombshe dhe evazioni fiskal

do vit, Eurozona humbet rreth nj trilion euro t ardhura nga kompanit shumkombshe
q nuk paguajn taksa pr fitimet e tyre n vendet evropiane. Kto kompani, prfshir
gjigand si Apple, Amazon dhe Google dhe Starbucks, prfitojn nga boshllqet e kodeve
t ndrlikuara t sistemit ndrkombtar t taksave dhe i tranferojn fitimet tyre n vende t
ndryshme t bots, pr t'iu shmangur pagimit t taksave. Por tani ato po ndeshen me
kontrolle prher m t forta nga qeverit e vendeve evropiane me probleme financiare, si
dhe me kritikat e konsumatorve lidhur me praktikat e padrejta dhe humbjen e t ardhurave.
Pagesa e faturave do muaj sht nj sfid pr biznesemin Jalil Kidder, pronar i nj
kompanie sigurimesh dhe i nj restoranti t vogl n periferi t Frankfurtit. M t
kushtueshmet jan pagesat n listn e gjat t taksave gjermane. Ve taksave t tjera, Jalil
i paguan qeveris gjermane mesatarisht 30 pr qind t fitimeve t tij, si taks pr t
ardhurat. N disktriktin financiar t Frankfurtit, jo larg me makin nga restoranti i tij, dyqani
me m tepr klient i qytetit, Starbucks, nuk ka paguar taks pr fitimet q kur sht hapur,
10 vjet m par. Kjo kontradikt sht n zemr t debatit n Gjermani dhe n Bashkimin
Evropian, lidhur me shmangien ndaj taksave nga korporatat e pasura shumkombshe.
"Sipas nj thnieje, i madhi gllabron t voglin, thot ai. Pikrisht kt jemi duke prjetuar
tani n Gjermani: kompanit e mdha pasurohen prher e m tepr, ndrsa bizneset e
vogla, si ky q kam un, e kan t vshtir, po shkojn drejt mbylljes."
Starbucks dhe Apple nuk pranuan t japin intervist pr kt kronik. Por nj hetim i kohve
t fundit nga Senati i Shteteve t Bashkuara, tregon se mes viteve 2009 dhe 2012,
kompania Apple nuk ka paguar taksa pr t ardhurat jasht vendit, me vlern e 74 miliard
dollarve. Apple e ka realizuar kt, duke hapur ligjrisht nj filial t vetn n Irland dhe
duke shfrytzuar nj boshllk n kodin irlandez t taksave. Kompani si Facebook dhe
Amazon ndjekin t njjtat praktika, duke prdorur nj rrjet kompleks filialesh n vende si
Luksembourgu, Holanda, ose Zvicra, pr t mashtruar me taksat me vlern e miliarda
eurove. Kshtu, taksat q do t mblidheshin nga Gjermania, ose Franca, i shkojn
Luxembourgut, ose Irlands, por me shifra m t vogla.
Hanno Kube sht profesor pr ligjin e taksave n Universitetin e Mainz-it. Ai thot se kto
taktika n dukje ligjore jan jo etike dhe t padrejta pr bizneset e vogla.
"Kompanit e mdha kan avantazhin konkurrues q nuk sht i pranueshm; vetm
ngaq ata prdorin struktura ndrkombtare, ky nuk sht nj justifikim q t mos paguajn
taksat. Po ashtu ata prdorin infrastukturn nga shteti ku operojn, si Gjermania psh,
prdorin rrugt, sistemin e tyre bankar, ligjet, prandaj sht e drejt q ata t paguajn
taksa pr fitimet q nxjerrin."

BE koht e fundit i krkoi qeverive t Irlands, Holands dhe Luksemburgut q t bjn t

njohura marrveshjet pr taksat e korporatave me gjigandt amerikan t teknologjis,
ndrsa organizata OECD, pr bashkpunimin dhe zhvillimin ekonomik, paraqiti n takimin e
ktij muaji t G-20 n Shn Peterburg nj plan me 15 hapa, q trajton shmangien
ndrkombtare t taksave.
Plani pr reformimin e planit t taksave i OECD-s krkon q kompanit shumkombshe
me operacione npr bot t paguajn taksa pr fitimet q nxjerrin nga shitjet n vendin ku
ato operojn, pra t zbatojn t njjtat rregullore q ndjekin bizneset lokale. Konsumatort
n Gjermani jan dakord se kjo mas sht tashm e vonuar.
Viola Marienfeld sht studente nga Frankfurti:
"Mendoj se sht e padrejt, t gjitha kompanit n Gjermani duhte t paguajn taksa, por
kjo nuk ma ndryshon mendimin pr Starbucks-in. Prsri ata m plqejn".
Kjo shtje po trheq vmendje n Shtetet e Bashkuara, ku ekzekutivt e kompanis
dshmuan n muajin maj para nj nnkomisioni t Senatit, pr t shpjeguar praktikat e
taksave q ndjek kompania n SHBA dhe jasht vendit.
Hanno Kube i Universitetit Mainz thot se nuk sht pr t'u uditur fakti, q kompanit q u
shmangen m tepr taksave n Evrop jan ato t teknologjis s lart. Shtetet e
Bashkuara zbatojn nj ligj taksash q subvencionin kompanit shumkombshe dhe
eventualisht on n humbjen e t ardhurave pr vendet evropiane. Zgjidhja e ksaj
shtjeje, thot ai, do t jet e vshtir, po SHBA jan pjes e zgjidhjes.
Nse miratohet, plani 15-piksh q u b i njohur kt muaj nga OECD n Shn Petersburg,
do ta rikonceptoj trsisht sistemin ndrkombtar t taksave dhe do t'i sjell miliarda
dollar Euro, tepr t nevojshme rajonit, q prballet me borxhin dhe masa shntrnguese
ekonomike. Ajo q sht m e rndsishme, plani do t'i sjell disa lehtsime bizneseve t
vogla dhe taksapaguesve t thjesht.