Mga Uri ng Karapatan ayon sa Saligang Batas:

1. Karapatang Pulitikal ito ay mga karapatang makilahok sa mga pulitikal na gawain.

Halimbawa:
a. Karapatang bumoto at iboto. (Right to vote and be voted)
b. Karapatan ng mga taong-bayan na mapag-pabatiran hinggil sa mga bagay-bagay na may
kinalaman sa mga gawain, transaksyon, o pasya, gayon din sa mga datos sa pananaliksik ng
pamahalaan. (Right to Public Information)
2. Karapatang Sibil karapatang mamuhay ng malaya at mapayapa.
Halimbawa:
a. Hindi dapat pairalin ang ano mang anyo ng sapilitang paglilingkod. (Right against Involuntary
Servitude)
b. Hindi dapat ibilanggo ang isang tao nang dahil sa pagkakautang o hindi pagbabayad ng
sedula. (Non- imprisonment for non-payment of a debt or poll tax)
c. Hindi dapat bawahan ang kalayaan sa paninirahan at ang pagbabago ng tirahan. At hindi
dapat bawahan ang karapatan sa paglalakbay. (Liberty of Abode and travel)
3. Karapatang Panlipunan, Kultural, at Pangkabuhayan - Upang maisaayos ang kagalingang
panlipunanpan lipunan, makilahok sa pangkultural nagawain at pagpapaunlad ng agham at
pangmasiguro ang disenteng pamumuhay at matustusan ang mga pangangailangan
Halimbawa:
a. Karapatan sa mga ari- arian. (Right to property)
b. Ang pribadong ariarian ay hindi dapat kunin ukol sa gamit pambayan nang walang wastong
kabayaran.(Eminent Domain)
c. Itaguyod and Katarungang Pantao (Social Justice under Art. XIII)
d. Itaguyod and pambansang Ekonomiya at Patrimonya (Art. XII)
e. Itaguyod ang karapatan sa Edukasyon (Art. XIV)
4. Karapatan ng Akusado Ito ay mga karapatang sibil upang maproteksyunan ang sinomang
indibidual na inaakusahan ng ano mang uri ng krimen.
Mga Mahalagang Karapatan na Naayon sa Saligang Batas:
1. Right to due process and Equal Protection of the laws: Hindi dapat alisan ng buhay, kalayaan, o
ariarian ang sino mang tao nang hindi sa kaparaanan ng batas, ni pagkaitan ang sino mang tao
ng pantay na pangangalaga ng batas.
Notice and Hearing: Karapatan ng sino man bago sya mahatulan na sumailalim muna ng mga paraan ng
batas. May karapatan syang malaman ang mga paratang laban sa kanya at bigyan ng oportunidad upang
marinig ang kanyang paliwanag at ihain ang kanyang mga depensa.
Equal Protection: Ang bawat tao na sakop ng batas ay dapat tratuhin ng tama ng naaayon sa pribilehiyo
at pananagutan na isinakatuparan ng mga batas.
2. Search Warrant and Warrant of Arrest: Ang karapatan ng mga taong-bayan na magkaroon ng
kapanatagan sa kanilang sarili, pamamahay, papeles at mga bagay-bagay laban sa hindi
makatwirang paghahalughog at pagsamsam sa ano mang layunin ay hindi dapat labagin, at hindi
dapat maglagda ng warant sa paghalughog o warant sa pagdakip.

Mga kinakailangan upang maging legal ang search warrant o warrant of arrest:
1. May malinaw na dahilan na personal (probable cause) o matinding paniniwala na gumawa ng
krimen ang akusado o ang mga bagay-bagay na may kinalaman sa krimen ay maaaring mahanap
sa lugar na yaon.
2. Ang dahilan na ito ay pagpapasyahan ng hukom matapos masiyasat ang mayhabla at ang mga
testigong maihaharap;
3. Ang warrant ay tiyakang tinutukoy ang lugar na hahalughugin, at ang mga taong darakpin o mga
bagay na sasamsamin.
Mga Karapatan ng Akusado:
1. Right to free access to the courts and quasi- judicial bodies: Hindi dapat ipagkait sa sino mang
tao ang malayang pagdulog sa mga hukuman at sa mga kalupunang mala-panghukuman.
2. Right to adequate legal assistance: Hindi dapat ipagkait sa sino mang tao ang sapat na tulong
pambatas nang dahil sa karalitaan.
Pauper Litigant and Public Attorneys Office (PAO).
4th and 5th Floors DOJ Agencies Building
NIA Rd. corner East Ave., Diliman, Quezon City
Hotline: (02) 929- 9436 Local 106/107
Email: pao_executive@yahoo.com
3. MIRANDA Rights: Ang sino mang tao na sinisiyasat dahil sa paglabag ay dapat magkaroon ng:
i.
karapatang mapatalastasan ng kanyang karapatang magsawalang-kibo (to be informed of his
right to remain silent)
ii.
Karapatang magkaroon ng abogadong may sapat na kakayahan at malaya na lalong kanais-nais
kung siya ang maypili. Kung hindi niya makakayanan ang paglilingkod ng abogado,
kinakailangang pagkalooban siya ng isa. (Right to counsel)
iii.
Ang mga karapatang ito ay hindi maiwawaglit sa kanya maliban kung may kanyang pasya sa
pamamagitag ng sulat at sa harap ng abogado.
4. Right against torture: Ang akusado ay hindi dapat gamitan ng labis na pagpapahirap, pwersa,
dahas, pananakot, pagbabanta, o ano pa mang paraan na pipinsala sa kanyang malayang
pagpapasya.
5. Right against being held in secret detention: Ipinagbabawal ang mga lihim na kulungan,
solitaryo, ingkomunikado o iba pang katulad na mga anyo ng detensyon.

Right to Bail: Ang lahat ng mga taobago mahatulan ay dapat mapyansahan ng sapat na pyador,
o maaaring palayain sa bisa ng panagot ayon sa maaaring itadhana ng batas.
Bail o Piyansa ang isang seguridad na hinihingi ng korte at ibinibigay para sa panandaliang
paglaya ng akusado na may kasamang kondisyon na ang akusado ay haharap sa korte kapag
kinakailangan.
o Hindi dapat bawahan ang karapatan sa pyansa kahit na suspindido ang pribilehyo
ng writ of habeas corpus.
o Hindi dapat kailanganin ang malabis na pyansa. (Excessive bail)
o Ang karapatan makapag-piyansa ay hindi magagamit ng mga nahahabla sa mga
paglabag na pinarusahan ng reclusion perpetua lalo na kapag matibay ang ebidensya ng
pagkakasala.

1. Right to presumption of innocence: Sa lahat ng mga pag-uusig kriminal, ang nasasakdal ay

dapat ituring na walang sala hanggat hindi napapatunayan ang naiiba.
2. Right to be heard by himself and counsel: Ang nasasakdal ay dapat magtamasa ng karapatang
magmatwid sa pamamagitan ng sarili at ng abogado.
3. Right to be informed of the nature and cause of the accusation against him: Ang nasasakdal ay
may karapatang mapatalastasan ng uri at dahilan ng sakdal laban sa kanya.
4. Right to have a speedy, impartial and public trial: Ang nasasakdal ay may karapatang
magkaroon ng mabilis, walang kinikilingan, at hayagang paglilitis.
5. Right to confrontation of witnesses, compulsory production of witnesses and evidence: Ang
nasasakdal ay may karapatang makaharap ang mga testigo at magkaroon ng sapilitang
kaparaanan upang matiyak ang pagharap ng mga testigo at paglitaw ng ebidensya para sa
kanyang kapakanan.
6. Right to speedy disposition of cases: Dapat magkaroon ang lahat ng mga tao ng karapatan sa
madaliang paglutas ng kanilang mga usapin sa lahat ng mga kalupunang panghukuman, malapanghukuman, o pampangasiwaan.
7. Right against self- incrimination: Hindi dapat pilitin ang isang tao na tumestigo laban sa kanyang
sarili.
8. Ang karapatang ito ay personal at maaring maurong (waive).
9. Right against excessive fines: Hindi dapat ipataw ang malabis na multa, ni ilapat ang malupit,
imbi o di-makataong parusa, o ang parusang kamatayan, matangi kung magtadhana ang
Kongreso ng parusang kamatayan sa mga kadahilanang bunsod ng mga buktot na krimen.
10. Right against cruel, degrading or inhuman punishments: Dapat lapatan ng kaukulang batas ang
pagpapahirap na pisikal, sikolohikal, o imbing pagpaparusa sa sino mang bilanggo o detenido o
ang paggamit ng mga kaluwagang penal na di-makatao.
11. Right against double jeopardy: Hindi dapat na ang isang tao ay makalawang masapanganib ng
kaparusahan sa iisang paglabag. Kung pinarurusahan ng batas at ng ordinansa ang isang
kagagawan, ang pagkaparusa o pagkaabswelto sa ilalim ng alin man dito ay magiging hadlang sa
iba pang pag-uusig sa gayon ding kagagawan.
Mga kailangan upang magkaruon ng double jeopardy:
1. Ang akusado ay nakaraan ng idinala sa pag-lilitis;
2. Sa isang korte na may hurisdiksyon;
3. Sa isang balido na complaint or information;
4. Ang akusado ay arraigned and pleaded;
5. Siya ay nahatulan o naabsweltoo ang kaso laban sa kanya ay hindi nadinggin o nalutas
ng walang kanyang pagsang-ayon.
6. Siya ay kinakastigo muli sa parehas na krimen o kasalanan.
A. Writ of habeas corpus: Hindi dapat suspindihin ang pribilehyo ng writ of habeas
corpus, maliban kung may pananalakay o paghihimagsik, kapag kinakailangan ng kaligtasang
pambayan.
a. Writ of habeas corpus ay isang kautusan mula sa korte, para sa tao na nag-kukulong,
iniutusan sya na dalhin ang katawan ng preso sa itinakdang oras at lugar, at magbigay ng
sapat na paliwanag kung bakit ikinukulong o pinagbabawalan ang paggalaw ng isang
indibidual.
B. Writ of Amparo ito ay isang remedyo sa kahit na sinong indibidual kung saan ang kanyang
karapatang mamuhay, maging malaya at seguridad ay nalabag o lalabagin o nasa peligro dahil sa
kagagawan ng opisyal o empleyado publiko o ng isang pribadong indibidual o organisasyon. Ang
writ ay sumasaklaw sa extrajudicial killings at sa mga enforced disappearances.

C. Writ of Habeas Data ito ay isang remedyo sa kahit na sinong indibidual ang kanyang
karapatang mamuhay, maging malaya at seguridad ay nalabag o lalabagin o nasa peligro dahil sa
kagagawan ng opisyal o empleyado publiko o ng isang pribadong indibidual o organisasyon na
sakop o may kakayahan sa pangangalap, pangongolekta o pag-iimbak ng mga impormasyon
tungkol sa kahit na sinong tao, kanyang pamilya at tahanan.