Khi nim v GPNs c Dieter Ernst a ra trong bn nghin cu ring bit ca mnh. GPNs c xem l mt s pht trin vt bc v qun l sn xut gn lin vi ton cu ha v s pht trin cng ngh. D.Ernst nhn nhn GPNs nh l s kt hp hai qu trnh: ti cu trc phn b v mt a l ra bn ngoi bin gii quc gia v ti t chc cc hot ng sn xut ra bn ngoi bin gii cng ty. GPNs bao gm c hai kha cnh: s tng tc bn trong ni b doanh nghip v cc hng bn ngoi doanh nghip thc hin cc hot ng trong mt VCs c th. Cc lin kt trong ni b doanh nghip (vi vai tr l cng ty u tu) bao gm cc chi nhnh, cng ty con, cc cng ty lin doanh. Ngoi ra, GPNs cn kt ni cc nh cung cp, cc nh thu ph, cc knh phn phi v c nhng trung tm nghin cu pht trin, v c nhng lin minh chin lc xung quanh cng ty u tu vi nhau. GPNs l m hnh t hp cc t chc sn xut phn tn theo a l vi mc ch chnh l tng trng da vo cc trung tm sn xut c chuyn mn ha, gip cho cc hng nhanh chng tip cn c cc ngun ti nguyn, nhn cng, cng ngh vi chi ph thp. Ni cch khc, mc ch ca GPNs l tit kim chi ph. Tuy nhin li ch thc s li c c t qu trnh ph bin, trao i v tip thu tri thc v cng ngh. Cc c ch ny s c trnh by phn sau ca kha lun. C nhiu khi nim khc nhau nh trnh by trn cng th hin bi cnh hin ti ca kinh t ton cu ha, tuy nhin mi mt khi nim li c nhng cch tip cn khc nhau. Nhn t gc bin gii quc gia hay lc a PNs c th bao gm cc loi hnh nh mng li sn xut ton cu (GPNs), mng li sn xut khu vc (RPNs) v mng li sn xut quc t (IPNs). Trc tin chng ta cn phn bit gia chui v mng. Chui nhn mnh vo trt t theo chiu dc ca cc hot ng dn n phn phi, tiu dng, duy tr hng ha v dich v. Trong khi , mng nhn mnh n bn cht v quy m mi quan h lin cng ty kt ni cc cng ty n l v nhm kinh t vi nhau. V th c th thy GVCs, GCCs nhn nhn bi cnh kinh t ton cu trn gc sn xut cho php phn bit v nhn r nhng hot ng to ra gi tr gia tng cao. Trong khi GPNs ng trn phng din qun l, tp trung vo phn tch s lin kt gia cc thnh vin trong mng li, s chi phi hot ng ton mng li ca cc
cng ty u tu. V th trong GPNs vai tr ca cc th ch chnh tr v kinh t
c bit l cc t chc chnh ph l v cng quan trng v n nh hng n chin lc ca cc cng ty ti tng khu vc a l c th. Th hai l cch tip cn theo GCCs v GPNs, khi dng thut ng hng ha ch ni n cc hng ha hu hnh, cha bao hm c ht cc hot ng sn xut hin nay. Chnh v th mng li sn xut c s dng bao qut ton b hot ng sn xut hng ha, dch v, ti sn xut tri thc, vn v lao ng. Th ba, khi nim GPNs c s dng nhiu hn so vi cc khi nim khc nh IPNs hay mng li sn xut xuyn quc gia, a quc gia. IPNs xut pht t cc quan im ca mt chnh ph nht nh v th IPNs khng th hin c ton b qu trnh thm nhp vo mt khu vc nht nh, hay di chuyn t khu vc ny sang khu vc khc. Khi nim IPNs cha din t cc mi quan h ton cu hay khu vc ang ni ln trong bi cnh kinh t ton cu hin nay. Nh vy GPNs l mt cu trc sn xut v cng phc tp, tri rng trn nhiu khu vc a l, nhiu quc gia. C th ni RPNs l c s ban u cho s pht trin ca GPNs, v th, mt quc gia mun tham gia su hn vo GPNs th bc u phi tham gia vo RPNs. 2.Mng li sn xut ton cu ca Dell 2.1. Cc nh cung ng ca Dell phn theo cc nhm linh kin: +H iu hnh: khu vc Chu u v chu (Phillips, Nokia, Samsung, Sony, Acer) +PBCs(c th l phn mm qun l, t cha r ngha lm ): chu , Scotland v ng u (SCI, Celestica) + cng: chu , ch yu l Singapore(Seagate, Maxtor, Western Digital) +Linh kin my in: chu u (Barcelona) +Box builds: chu v ng u (Hon Hai, Foxteq) + my: chu v Ireland ( Hon Hai, Foxteq) 2.2. M hnh Direct Sales and Build-to-order (BOT)
Nm 2001, Dell Computer tr thnh hang sn xut my tnh c nhn ln nht th
gii. dell bn 90% lng my ca mnh trc tip ti tay khch hang m khng qua trung gian phn phi, tr thnh hang c doanh s bn l ln nht th gii. iu ny chnh l cha kha cho m hnh kinh doanh hin i ca Dell, ng thi cng mang li mt li th ln. M hnh bn hang trc tip v BTO t ti nhng thnh cng ln trong ngnh cng nghip my tnh trong vic gim lng hang tn kho, tng doanh thu tin mt M hnh ca Dell v c bn l hot ng n gin nhng khi hot ng li ht sc phc tp. Sn xut theo n t hang ng ngha vi vic Dell phi c cc sn cc linh kin v b phn sn sang phn ng vi cc n t hang bt c lc no. lm c vic , Dell phi c cc nh cung cp logistics v lp rp ca mnh. sn xut ra sn phm, Dell thit lp mt mng li sn xut ton cu t ti chu M, chu u, chu , cho php kt ni cc nh my lp rp cui cng vi cc nh cung ng a phng v cc nh sn xut hp ng. VVic sn xut cc linh kin my in, cc bn linh kin hay thm ch c nhng sn phm hon chnh u c thc hin bi cc nh sn xut hp ng hoc cc hang thit k nh SCI, Solectron, Celestica, Hon Hai, Quanta v Arima. L mt hang sn xut my tnh, nhng Dell li ph thuc vo cc nh cung ng bn ngoi trong vic cung cp cc linh kin nh a drive, CD-ROM, bn dn, h iu hnh, bn phm, chut, loa, phn mm ca Microsoft Officer. Dell cn thu ngoi cho cc dch v khc nh h thng tch hp, ci t, sa cha cng nh t vn t cc hang nh Wang, Unisys, IBM v BancTec. 2.3. Nh cung ng a phng Trong khi khng t mnh sn xut c cc linh kin v b phn, Dell vn c th lp rp sn phm hon chnh nh my tnh v cung cp cc dch v y . Notebook PC c th c lp rp i Loan bi nh my l Quanta v Compal. Dell t cc nh my ca mnh theo th trng m mnh phc v, theo mt khu vc th trng ch cht c th c ti 2, 3 hoc nhiu nh my hn. Nh my Austin, Texas and Nashville, Tennessee phc v th trng Bc M, Eldorado do Sul, Brazil phc v th trng Brazil v Nam M, Penang, Malaysia phc v khu
vc chu -Thi Bnh Dng, Xiamen, China phc v th trng TQ, NB, v nh my Lierick, Ireland phc v khu vc chu u, Trung ng v Chu Phi.
Dell bt u xy dng cc nh my chi nhnh t Round Rock, Texas vo nm
1985, sau m rng cc nh my ca mnh trn ton th gii: -
1990, xy dng nh my Ireland
1996, Malaysia 1998, Trung Quc 1999, Tennessee v Brazil
Thm vo , sau khi xy dng v m rng nh my Austine, Round Rock trong
nhiu nm, hin nay Dell pht trin c 4 nh my y. Nhng nh my ny c th sn xut ton b phn cng my tnh. Khi chi nhnh Tennessee i vo hot ng th ni y c th cung cp cho ton b th trng Bc M. cng ging nh Round Rock, sau khi xy dng c s ti Limerick, Ireland, hin nay Dell c 2 nh my t y. Quyt nh t nh my ti a phng ca Dell
Quyt nh chn ni no t nh my ca Dell c a ra da vo yu cu ti
thiu ha chi ph ki thc hin m rng m hnh BOT v bn hng trc tip trn ton cu. p ng nhu cu sn xut cng nh cung ng trn cc th trng ch cht, Dell la chn cc a im t nh my sao cho tit kim chi ph lao ng, vn chuyn v c s h tng, chi ph xm nhp th trng, c tnh d xm nhp th trng v thun li t pha chnh ph. - chu M +Texas Tr s chnh ca Dell c t ti Austin, Texas, ni Michael Dell thnh lp ra cng ty vo nm 1984. Sau vo nm 1994, Dell chuyn tr s chnh ca mnh ti Round Rock, xy dng chi nhnh khc ti y v c ti 12000 cng nhn lm vic. Dell vn duy tr hot ng ca chi nhnh Austin, mi nm lp rp c khong 4 triu my. +Tennessee Dell m chi nhnh u tin Bc M ti ngoi Tennessee vo nm 1999, t ti Nashville, Tennessee. Nashville c la chn bi y l bang mu m, vi chnh sch thu u i, iu kin c s giao thng tt, ngun cung lao ng di do v l trung tm th trng vng b Ty. Hin nay Dell c 2 nh my t ti Tennessee: mt Lebanon phc v ngi tiu dng Desktop PC v mt Nashville phc v khch hng s dng Notebook PC. Ngoi ra Dell cn c mt trung tm dch v v bn l Nashville. - Brazil Nm 1999, Dell cho xy dng nh my ti Eldorado do Sul, Brazil. Quyt nh ny c a ra bi nhu cu cung cp hng cho khu vc th trng Nam M. t nahf my ti Brazil gip cho Dell c th trnh c mt khon thu gp i bnh thng nu nhp khu lng my tr gi 1000USD vo th trng ny. Cng ty cho bit rng thu nhp khu my tnh c th ln n 30%, bao gm c chi ph vn chuyn v cc chi ph h tr khc. Trong khi , Brazil nm kh xa so vi th trng Bc M. v iu ny s gy bt li cho doanh nghip. ngoi ra, khi xut khu t Brazil sang cc nc ln cn nh Argentina, Uruguay v Paraguay th Dell s min thu xut khu vo cc nc ny.
- Chu u, Trung ng, Chu Phi (EMEA)
Tr s chnh cho khu vc EMEA ca Dell nm ti Bracknell, UK. Khu vc ny cng c mt trung tm h tr dch v v bn hng phc v cc khch hng c nhn v doanh nghip nh chu u. Dell m mt chi nhnh lp rp ti Limerick, Ireland nm 1990 phc v th trng chu u, v sau cng thit lp mt chi nhnh th 2 v trung tm iu hnh y. Ngoi ra Dell cng mt trung tm h tr dch v v bn hng na Bray, Ireland cung cp cho nhng cng ty v khch hng ln. Vic la chn t c s ti Limerick bi chi ph thp cng nh ngun lao ng c cht lng cao. Dell tuyn dng nhng lao ng t cc trng i hc v trng k thut ti a phng. Hin nay c ti 50% lao ng lm vic cho Dell ti Limerick c o to mt cch chuyn nghip. Mt li th na khi t nh my ti Ireland l t l thu thp. Do Ireland l mt thnh vin ca EU, do sn phm sn xut ti Ireland c th chuyn ti bt c u trong khu vc ny m khng phi chu thm mt khon ph no. y l mt yu t chnh Dell t nh my ti Limerick. Cui cng, Ireland l ni rt ng thu ht v c s c mt ca cc nh cung cp cho Dell nh Intel, Microsoft, cc nh sn xut hp ng nh SCI, cng nh c s giao thng thun tin. Hn na Ireland v UK, Dell cng iu hnh cc chi nhnh 16 quc gia khc quanh khu vc EMEA, hu ht l bn hng v h tr k thut. - Chu - Thi Bnh Dng Chi nhnh u tin Dell thnh lp ti khu vc ny t ti Penang, Malaysia nm 1996. Malaysia l trung tm ca khu vc Chu - Thi Bnh Dng, thun li vi cc nh cung ng, mc lng kh quan. Khi xy dng nahf my Penang, hng nhn c mt khon min thu trong 5 nm. Cc cng ty cng ngh cao khi u t vo Malaysia u dc min thu 30% trong vng 5 nm. Nh my ti y sn xut Notebook PC cho khu vc Chu - Thi Bnh Dng v M. 1998, hng tip tc m thm nh my ti Xiamen, China. Thanhf lp chi nhnh Trung Quc i lc l mt hnh ng khn ngoan. Vi chi ph thu cao, vic nhp
khu vo i lc l mt chin lc sai lm. ng thi t y s cung cp sn phm
Desktop Pc cho th trng Nht Bn. 2.4. Cc nhn t chung ca cc khu vc th trng +Thm nhp th trng: Texas l trung tm ca M, Tennessee l trung tm b ng M. malaysia l trung tm ca khu vc rng ln Chu -Thi Bnh Dng. Ireland gn cc th trng ln nh UK, c, Php. Ngoi ra, Ireland cn cho php thm nhp d dng vo th trng chu u. +Cht lng v chi ph nhn cng: Texas v Tennessee chi ph nhn cng r hn thung lng Silycon. Malaysia r hn Singapore. Ireland vn r hn hu ht cc nc chu u. Cht lng lao ng ti cc khu vc ny cng tng i tt. +Vn chuyn v h tng truyn thng: hot ng hu cn s tn chi ph hn so vi hot ng lp rp, v vn chuyn l mt yu t rt quan trng. Tennessee, c th d dng di chuyn trn cc con ng cao tc ti cc trung tm phn phi. Mnagj li truyn thng rng ri, chi ph r v cht lng cng l nhng im sng, c bit cho hot ng chm sc khch hng v trung tm d liu. 3. c im MLSXTC ca Dell: - Kt hp gia tp trung ha sn xut v phn on sn xut: + Phi tp trung ha sn xut: Nh chng ta bit, Dell khng t mnh sn xut ra tt c cc linh kin my tnh m phn ln cc thit b ny c cung ng bi h thng cc nh cung cp cho Dell nh Intel, AMD cho vi x l Seagate, Maxtor, Quantum .. cho cng Samsung, Toshiba, Micron cc chip RAM Sony, Phillips, Nokia, Samsung, Acer cho mn hnh SCI, Solectron cho cc linh kin my in Hon Hai cho cc thng my tnh v u ni Microsoft cho cc phn mm v h iu hnh V nhiu cc nh sn xut thit b gc (OEM) i Loan cho cc linh kin khc. Dell cng m cc nh my lp rp ca mnh cc quc gia nh: n , Trung Quc, Malaysia, Ba Lan, Ailen,. Vic phi tp trung ha sn xut ny gip cho Dell vn c c nhng thit b cn thit vi mc gi r hn v cht lng vn c th m bo. bn cnh , t nh my nhng quc gia khc nhau thay v ch t tng hnh dinh l M, Dell
s tit kim c nhiu hn chi ph ngun nhn lc, gn gi vi th trng nc s
ti v thun tin trong vic vn chuyn v loi b c mt s hng ro thu quan. +Tp trung ha sn xut: Bn cnh vic phn on sn xut, chia nh cc hot ng ca mnh, Dell cng m mt s trung tm cng ngh ln, mang tnh u tu trong mng li tp trung vo vic lp rp sn phm v nghin cu sn phm mi. in hnh l vic m mt lot cc nh my n hay vic bt tay vi Intel v Revolution analytics m ra trung tm Big data, nhng trung tm ny khng ch n gin l lp rp linh kin, m cn nghin cu tng, vn hnh th sn phm mi v nng cp sn phm c - M hnh n nhn bay: c c v th nh hin nay trong ngnh cng ngh, Dell to ra mt mng li sn xut ton cu khng ch cht lng m cn nhanh nhay v sng to khng ngng c th n u nhiu xu hng cng ngh mi, tr thnh mt trong nhng con nhn u n trong n nhn cng ngh. Khi m th trng ngy mt tr nn kh tnh, ngi tiu dng khng ch mun c mt thit b tt, tch hp nhiu ch nng m cn yu cu kht khe v thit k sn phm. thc c iu y, Dell l cng ty dn u xu hng mng - nh khi thit k cc ng bo trn bn gc, trng lng t m vn y nhng chc nng nh nhng sn phm khc. Bn cnh , Dell tr thnh nh sn xut my tnh xch tay u tin hng n mc tiu cung cp kh nng sc khng dy cho sn phm ca mnh, Mt im ng quan tm l cng ngh sc khng dy m Dell hng n l khng cn n dock h tr, iu ny s gip ngi dng phi phin h hn trong qu trnh s dng. - Lan ta tr thc trong mng li sn xut ton cu: Dell rt thnh cng trong vic a cc tr s, nh my ca mnh n nhiu quc gia khc nhau v u t nc ngoi phi tp trung ha sn xut, vic ny dn ti vic Dell c th chuyn giao cng ngh ca mnh ti cc nc tip nhn u t.
Bn cnh , Dell cng di chuyn ngun nhn lc ca mnh n cc cng ty
con, cc nh cung cp, ng thi c th lan ta k nng qun l ca mnh. 4. Mt s nhn t nh hng n s trng thnh v pht trin ca MLSXTC ca Dell - Ton cu ha v t do ha thng mi: nn kinh t th gii ang ngy mt c m rng v t do ha, iu ny nh hng rt nhiu n mt cng ty a quc gia nh Dell. N gip cho Dell gim c rt nhiu ro cn thng mi, tip cn c vi nhiu nh cung cp mi, m rng s la chon ca mnh i vi ngun hng, a im sn xut hay ngun lao ng. - Ti c cu, thay i t chc trong doanh nghip: vic dell chuyn thnh cng ty t nhn c coi l mt cuc i ci t trong ni b cng ty, vi mc ch d dng hn trong tip cn ngun vn vay, m rng quy m sn xut, khng ch tp trung trong khu lp rp m ch trng hn n pht trin, nghin cu v sng to sn phm