Professional Documents
Culture Documents
T chc x hi
+
+
+
+
Cu 8: X lm n khiu li vi c quan c thm quyn v vic lm tri php lut ca mt nhn vin
nh nc, c quan c thm quyn khng gii quyt khiu li ca X. Hi trong trng hp ny gia X
v c quan c pht sinh ra php lut hnh chnh khng? Ti sao?
Khiu li ca X l mt yu cu hp php do quan h x hi pht sinh c quan c thm quyn
khng gii quyt khiu li ca X l sai v mt trong 3 c im ca quan h php lut hnh chnh l:
Quan h php lut hnh chnh c th pht sinh do yu cu hp php ca bt k bn no, s tho
thun ca bn kia khng phi l iu kin bt buc phi c do s hnh thnh quan h, khi thy cn
thit phi kp quan h vi mt ch th khc c lin quan thc hin quyn v ngha v trong lnh
vc chp hnh iu hnh chnh c th. Khi quan h thit lp hnh chnh gia bn yu cu v bn
c yu cu s pht sinh. KHng cn c s ng ca bn c yu cu .
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh chnh nh nc a phng ?
Cu 52: Ti sao hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh l chnh thc c bn ca
hnh chnh nh nc, hot ng ban hnh vn bn p dng l ch yu ca qun l hnh chnh nh
nc.
Cu 54: Phn bit cng ch hnh chnh v trch nhim hnh chnh
Cu
55:
Phn
bit
pht
hnh
chnh
bin
php
ngn
chn
hnh
chnh
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh ho
Cu 59: A tui v thnh nin thc hin vi phm hnh chnh hi.
p n
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh chnh nh nc a phng ?
- Dn ch l vic m rng quyn cho i tng qun l nhm pht huy tr tu tp th vo hot ng
qun l, pht huy ht kh nng tim tng cu i tng qun l trong qu trnh thc hin php lut,
thc hin mnh lnh ca cp trn.
C nhiu hnh thc qun l hnh chnh nh nc nh hnh thc ban hnh vn bn quy phm php
lut,hnh thc ban hnh vn bn p dng quy phm php lut hnh chnh...
* Hot ng ban hnh cc vn bn quy phn php lut hnh chnh l hnh thc c bn v ph bin,
hnh thc ny quan trng nht mang tnh cht php l ca cc c quan hnh chnh nh nc nhm
c th ho, chi tit ho nhng iu c quy nh trong cc vn bn ca php lut ca cc c quan
quyn lc nh nc. Bi v cc c quan quyn lc nh nc vi cc vn bn ca mnh thng ch quy
nh vn c tnh cht c bn chung nht ch khng quy nh c th v chi tit
Vic cc c quan hnh chnh nh nc c hnh thc ban hnh ra cc vn bn quy phm php lut hnh
chnh mhm thc hin chc nng qun l hnh chnhtrn mi lnh vc trn mi i sng x hi. V vy
cc vn bn quy phm php lut hnh chnh c ban hnh ra p dng trong thi gian di, p
dng nhiu ln vi cc i tng c lin quan. Cc vn bn ny trong quy nh quyn hn, trch
nhim,
ngha
v
hoc
quyn
quy
nh
vic
t
chc
hot
ng...
Ta c th ly v d sau lm sng t: can c vo cc vn bn ca Quc hi v UBTVQH( Ngh quyt
ca Quc hi, php lnh x l vi phm hnh chnh ca UBTVQH). chnh ph ban hnh ra ngh nh
36, ngh nh 49 v vic lp li an ton giao thng ng b, trt t an ton giao thng th ng
thi
phi
x
l
i
vi
cc
i
tng
vi
phm
trong
lnh
vc
ny.
Hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut ca c qun hnh chnh nh nc cn gi l hot
ng xay dng php lut, hot ng lp quy. Thhng qua hot ng cc c quan hnh chnh nh
nc quy nh v nhiu vn nh: Nhim v, quyn hn c cu t chc ca c quan hnh chnh nh
nc, nhng th tc cn thit thc hin quyn v ngha v ca cng dn. ch c c quan nh nc
c thm quyn mi c ban hnh cc vn bn quy phm php lut ,v hot ng c bn v ph bin
ca
c
quan
nh
nc
c
thm
quyn.
* Hot ng ban hnh bn bn p dng quy pham php lut hnh chnh cng l mt hot ng ch
yu ca c quaaan hnh chnh nh nc. L mt hnh thc qun l rt quan trmg khng th thiu
c. Bi v y l nhng hnh thc hot ng c tin hnh thng xuyn lin tc bt k u khi
c hot ng qun l hnh chnh ca cc c quan quun l hnh chnh nh nc c ban hnh ra cc
vn bn p dng cc quy phm php lut hnh chnh nh: Quuyt nh bt, quyt nh b nhim,
thuyn chuyn, bi min...Nhng vn bn p dng ny ch p dng trong mt ln trong trng hp c
th v i vi i tng c th nht nh. y l p dng quy phm php lut hnh chnh l hot ng
ch yu ca cc c quan hnh chnh nh nc trong qun l hnh chnh.
Trc khi vo phn tch mi quan h v thuyt phc v cng ch ta cn bit rng:
* Phng pht thuyt phc gio dc cm ho l mt trong nhng phng php qun l quan trng
nht em li hiu qu cao nht. Phng pht ny th hin tnh u vit ca ch XHCN, th hin
truyn thng nhn o ca dn tc ta. Thuyt phc bao gm mt s nhng bin php nh gii thch,
hng dn, ng vin, khuyn khch, trnh by chng minh m bo s cng tc, tun th hay
phc tng t gic ca i tng qun l nhm t c mt s kt qu nht nh
Thuyt phc tuy khng mang tnh bt buc cng rn nhng phng php ny li mang tnh cht php
l v n c quy nh trong php lut c thc hin bi ch th mang tnh quyn lc nh nc v
c tin hnh trong khun kh php lut.
Gia
thuyt
phc
gio
dc
cm
ho
vi
cng
ch
mi
quan
gn
b:
+ Nu khng c thuyt phc th hot ng qun l nh nc cng km hiu qu, khng ng vin
c s t gic chp hnh php lut ca nhn dn, khng nng cao c thc php lut v tinh
thn t ch, khng m bo tnh cht mm do thc hin truyn thng nhn o ca dn tc, s lm
thay i bn cht ca nh nc.
Cu
54:
Phn
bit
cng
ch
hnh
chnh
trch
nhim
hnh
chnh
*Trch nhim hnh chnh l g: Trch nhim hnh chnh l hu qu m c nhn hay t chc vi phm
hnh chnh phi gnh chu trc nh nc p dng cc bin php x pht hnh chnh tc l nh nc
p dng cc bin php x pht hnh chnh phu hp gio dc c nhn hay t chc vi phm hnh
chnh ng thi gio dc phng nga i vi c nhn hay t chc khc gp phn bo m cho php
lut c thc hin nghim minh.
Cu 55: Phn bit x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh
Trong cng ch hnh chnh th bin php x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh l 2
bin php thng c p dng nhiu nht. Tuy u nm trong phng php qun l hnh chnh c
bn ca nh nc nhng gia 2 phng php ny c ngng im khc nhau r rt v mc cng
nh ni dung ca n
- Khi nim: X pht hnh chnh l bin php do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c
nhn hay t chc: C hnh vi vi phm hnh chnh nhm truy cu trch nhim hnh chnh i vi c
nhn hay t chc vi phm hnh chnh .
+ Bin php khc: Buc tho d khi phc tnh trng ban u .
- Khi nim: Ngn chn hnh chnh cng do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c nhn
hay t chc c th: C vi phm hoc khng c vi phm hnh chnh nhm ngn chn vi phm hnh
chnh c th xy ra.
C s ngn chn hnh chnh hoc cng co th khng vi phm hnh chnh, trc khi c vi phm hoc vi
phm ang xy ra.
- Ni dung bao gm cc bin php hnh chnh khc v cc bin php ngn chn v bo m vic x
pht vi phm hnh chnh quy nh trong iu 12 v iu 22 php lnh x pht vi phm hnh chnh c
13 bin php c 5 bin php tm gi ngi, phng tin tang vt, khm ngi, khm ni gi tang
vt phnh tin vi phm .
Hnh thc ban hnh cc vn bn qun l hnh chnh nh nc l hot ng qun l hnh chnh nh
nc.Tng qua hot ng ny cc ch th c thm quyn c th t ra cc quy phm php lut
iu chnh cc quan h pht sinh trong lnh vc chp hnh iu hnh trn mi mt ca i sng x
hi. Cng c th gii quyt nhng vn c th ring bit i vi i ci i tng qun l nht nh.
Chng ta cng cn phn bit r nhng vn bn qun l hnh chnh vi vn bn c coi l ngun ca
lut hnh chnh.
- Khi nim: l nhng vn bn quy phm php lut do c quan qun l nh nc c thm quyn ban
hnh theo th tc trnh t nht nh c ni dung cha ng cc quy phm php lut hnh chnh. C
hiu qu bt buc thi hnh, m bo thc hin bng sc mnh cng ch nh nc.
- Ch th ban hnh :
+Ch th y rng hn
+ cc c nhn c thm quyn nh trng my bay, tu bin, thm phn ra quyt nh, th trng, c
quan to n, kim st, th trng cc n v c s.
+ Ch th hp hn.
- Ni dung: Cha ng qun l php l hnh chnh v cc mnh lnh c th.
- Trnh t th tc ban hnh: Tu theo tng trng hp c th nhng khng tri vi lut.
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc ta cn cn c vo nh
ngha (Khi nim) v cn c vo c im ring, tnh cht cng vic theo bng so snh sau:
a. Vin chc khng phi l cng chc
+ Nhng ngi c tuyn dng b nhim gi mt cng vic thng xuyn trong c quan kim
st, xt x.
+ Nhng ngi c tuyn dng b mhim gi mt cng vic thng xuyn trong b my nh
nc nh: Vn phng Quc Hi.UBTVQH. HND cc cp v ngng ngi khc theo quy nh ca php
lut.
- Hot ng ca h gin tip lm pht sinh., thay i hay chm dt cc quan h php lut c th.
* vic phn bit gia vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc c mt ngha
thc tin rt ln trong vic t chc v hot ng ca b my quun l nh nc ta. Gip cho cc c
quan chc nng c th:
- xy dng v tiu chun ho i ng cn b.
- p dng ch ng v chnh xc i vi i bg cng chc.
- To iu kin cho cng cuc ci cch hnh chnh, thc y cng vic i mi ca t nc,
* Cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l 4 trch nhim l:
Tng ng vi mi loi trch nhim l cc hnh thc cng ch truy cu trch nhim
Qua y ta thy nu vin chc nh nc vi phm php lut c th chu nhiu nht 3 loi trch nhim :
hnh s , dn s , k lut.
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh ho
Hin php 1992 iu 49 ghi nhn Cng dn nc CHXHCNVit Nam nc ta cng dn c quyn
v chnh tr.Quyn cng dn c quy nh kh c th v thc hin y v ngi dn lao ng l
ngi ch lc ca t nc, c mi quan h kh khng kht bn vng vi nh nc. Cng dn c
thc hin, s dng cc quyn v ngha v ca mnh khi tham gia vo cc quan h php lut c th
trong c quan h php lut hnh chnh.Mi quan h ny c hnh thnh trong cc trng hp
tham gia sau y:
a.
V d : khi cng dn thc hin quyn t do kinh doanh theo quy nh ca php lut, lm n xin cp
giy php kinh doanh gi UBND qun , huyn- c quan c thm quyn cp giy php kinh doanh.
b.
V d: Vic cng dn thc hin quyn v ngha v bo v t quc s lm pht sinh quan h php lut
hnh
chnh
gia
cng
dn
v
c
quan
qun
s
cp
qun
huyn.
c. Khi quyn v li ch hp php ca cng dn b xm phm,h i hi nh nc phi bo v v phc
hi nhng quyn .
v d : khi c hnh vi tri php lut mi cng chc xm phm ti quyn c hng ti quyn ch
bo him ca cng dn, cng dn c n khiu ni gi th trng trc tip ca vin chc . lm
pht sinh mi qun h php lut hnh chnh gia cng dn c n khiu ni vi cn b nh nc c
thm quyn gii quyt n khiu ni.
c.
v d : Cng dn, bun bn theo php lut khng np thu kinh doanh lm pht sinh quan h php
lut hnh chnh gi dn vi UYBND qun, huyn hoc phng thu trc thuc.
Tm li mun tham gia vo cc quan h php lut hnh chnh cng dn phi c nng lc ch th
(nng lc php l hnh chnh v nng lc hnh vi hnh chnh). Nh nc quy nh nng lc ch th
ca cng dn trong trong quan h php lut hnh chnh th hin s thng nht gia quyn v ngha
v ca cng dn. Vic bo m thc hin quyn, bo m ngha v u quan rng nh nhau. Nh
nc quy nh nhng bo m v chnh tr, vt cht, t chc php l cn thit cng dn c th
tham gia ng o v y vo qun l nh nc nhm thc hin quyn v ngha v ca cng dn.
Cu 59: A tui v thnh nin thc hin vi phm hnh chnh hi.
Nu nhng trng hp A b truy cu trch nhim hnh chnh,
a. Nhng trng hp a khng b truy cu trch nhim hnh chnh.
a. A b truy cu trch nhim hnh chnh trong cc trng hp sau:
- Khi A 14 tui n di 16 tui v tinh thn, th cht pht trin bnh thng, thc hin vi phm
hnh chnh vi li c .
- khi A t 16 tui n di 18 tui, tinh thnf th cht pht trin bnh thng phi chu trch nhim
hnh chnh k c c li c v v khi thc hin vi phm hnh chnh.
- khi Avi phm hnh chnh khng nm trong cc trng hp min truy cu trch nhim hnh chnh
nh
tnh
th
cp
thit,
s
kin
bt
ng,
phng
v
chnh
ng..xy
ra.
b. Khi A khng b truy cu trch nhim hnh chnh :
- Khi cha 14tui.
- Khi cha 14 tui n di 16 tui nhng thc hin vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui nhng vic vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui thc hin vi phm hnh chnh trong trng hp min truy cu
ttrch nhim hnh chnh nh : Tnh th cp thit, s kin bt ng, phng v chnh ng .
Cu 60: iu kin truy cu trch nhim hnh chnh i vi cng dn
i vi cng dn thnh nin (t 18 tui tr ln) b truy cu trch nhim hnh chnh khi h thc
hin hnh vi vi phm hnh chnh vi iu kin sau:
- Khng mc bnh tm thn, khng b ri lon thn kinh, khng b mt bnh no mt kh nng iu
khin hnh vi.
- Hnh vi vi phm c quy nh trong cc vn bn co quy nh v pht vi phm hnh chnh.
- Thc hin hnh vi vi phm khng thuc cc trng hp sau :
S kin bt ng, tnh th cp thit, phng v chnh ng, ht thi hiu truy cu trch nhim hnh
chnh.
* i vi ngi v thnh nin :
- Ngi t 16 tui n 18 tui thc hin hnh vi vi phm hnh chnh trong nhng iu kn nh
cng dn 18 tui trow ln.
- Ngi t 14 tui n di 16 tui ch chu trch nhim hnh chnh i vi nhng hnh vi vi phm
hnh chnh vi li c v mc pht cao nht ch n ng.
- Ngi cha 14 tui th khng b truy cu trch nhim hnh chnh nu h vi phm hnh chnh th
ch p dng bin php gio dc.
Cu 11: bt c c nhn no ang trn lnh th nc Chxhcn VN hay ngi nc ngoi, Khng
quc tch... u l i tng ca php lut x pht vi phm hnh chnh.
Khng nh trn l ng.
Cu 12: cc ch th c thm quyn pht hnh chnh c php p dng bin php hnh chnh tm gi
ngi theo th tc hnh chnh
Khng nh trn l: Sai v ch c mt s ch th nh trng cng an cp huyn, trng cng an cp
tnh tr ln mi c quyn tm gi ngi. cc ch th khc nh chin s cnh st giao thng, kim
lm... Khng c quyn tm gi ngi.
Cu 13: cc t chc x hi c quyn ban hnh cc quy phm php lut.
Khng nh trn l Sai: V theo quy nh ca php lut ch c cc c quan nh nc c thm quyn
mi ban hnh ra cc quy phm php lut trong mt s trng hp c bit theo quy nh ca php
lut cc t chc x hi mi c quyn ban hnh vn bn quy phm php lut.
v d: Tng lin on lao ng Vit Nam.
Cu 14: cng ch hnh chnh ch c p dng khi c vi phm hnh chnh xy ra.
Khng nh trn l sai: V c nhiu loi cng ch hnh chnh p dng cho nhng c nhn khng vi
phm hnh chnh.
V d: Trng hp trng dng, trng thu ti sn.
Cu 15: Vin trng vin kim st ca cc cp c th ban hnh cc vn bn qun l hnh chnh nh
nc.
Khng nh trn l ng v: Vin kim st c chc nng hot ng qun l hnh chnh nh nc. Nh
cng tc qun l cn b.
Cu 16: hnh khch Vit Nam i trn my bay ca Xingapo tuyn bay H Ni- Xingapo nu c hnh
khch vi phm hnh chnh trn my bay on H Ni i thnh ph H Ch Minh th s c x l
theo php lut hnh chnh Vit Nam.
Khng nh trn l sai v: N khng thuc i tng iu chnh ca lut hnh chnh Vit Nam. My bay
tuy bay trn khng phn Vit Nam nhng l lnh th ca h. My bay theo quy nh hnh khch
trong my bay vi phm khng thuc i tng iu chnh lut hnh chnh Vit Nam
Cu 17: trong mi trng hp vic truy cwus trch nhim hnh chnh khng cn xt n thc t l
hu qu xy ra hay cha xy ra ?
Khng nh trn l ng v vi phm hnh chnh l vi phm cu thnh hnh thc nn c hnh vi cu
thnh vi phm hnh chnh m khng cn hu qu xy ra. Hu qu ch l tnh tit la chn hnh
thc v mc x pht.
Cu 18: hnh vi php l hnh chnh hp php khng phi l s kin php l hnh chnh lm pht sinh,
thay i chm dt quan h php lut hnh chnh.
Khng nh trn l ng v:
V d: 2 cng dn Vit Nam n tui lut nh h xin ng k kt hn hnh vi ny lm pht sinh s
kin php l hnh chnh hp php pht sinh quuan h gia h vi UBNDphng.
Cu 19: Quan h php lut m mt bn chu th l c quan hnh chnh nh nc m quan h php
lut hnh chnh.
Khng nh trn l sai v: C quan hnh chnh nh nc cng l ch th ca quan h php lut dn s.
Cu 20: Vn bn qun l hnh chnh ch o c quan hnh chnh nh nc ban hnh.
Khng nh trn l sai v: C quan hnh chnh nh nc l c quan c quyn ban hnh vn bn
qun l hnh chnh.cc c quan khc h cng c quyn ban hnh vn bn qun l hnh chnh.
V d: Thm phn c quyn ban hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh, th trng c quan ra
quyt nh tng lng.....
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh chnh nh nc a phng ?
Cu 52: Ti sao hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh l chnh thc c bn ca
hnh chnh nh nc, hot ng ban hnh vn bn p dng l ch yu ca qun l hnh chnh nh
nc.
Cu 53: Mi quan h gia thuyt phc v cng ch.
Cu 54: Phn bit cng ch hnh chnh v trch nhim hnh chnh
Cu 55: Phn bit x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh
Cu 56: Phn bit vn bn qun l hnh chnh vi vn bn l ngun ca lut hnh chnh.
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh ho
Cu 59: A tui v thnh nin thc hin vi phm hnh chnh hi.
Cu 60: iu kin truy cu trch nhim hnh chnh i vi cng dn
p n
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh chnh nh nc a phng ?
Di gc php l nguyn tc l nhng t tng ch o bt ngun t bn cht ca ch c quy
nh trong php lut to thnh c s cho vic t chc, hot ng ca b mt nh nc v trong cc
khu ca qu trnh qun l nh nc
Nhng nguyn tc php l ni chung v nguyn tc qun l hnh chnh nh nc ni ring ch yu do
cc c quan nh nc c thm quyn ban hnh n mang tnh khoa hc n nh. Nhng nguyn tc
ny c xy dng v c rt ra t cuc sng trn c s nghin cu nhng quy lut khch quan v
c bn ca i sng x hi do n phn nh su sc nhng quy lut pht trin khch quan .
Trc khi vo phn tch mi quan h v thuyt phc v cng ch ta cn bit rng:
* Phng pht thuyt phc gio dc cm ho l mt trong nhng phng php qun l quan trng
nht em li hiu qu cao nht. Phng pht ny th hin tnh u vit ca ch XHCN, th hin
truyn thng nhn o ca dn tc ta. Thuyt phc bao gm mt s nhng bin php nh gii thch,
hng dn, ng vin, khuyn khch, trnh by chng minh m bo s cng tc, tun th hay
phc tng t gic ca i tng qun l nhm t c mt s kt qu nht nh
Thuyt phc tuy khng mang tnh bt buc cng rn nhng phng php ny li mang tnh cht php
l v n c quy nh trong php lut c thc hin bi ch th mang tnh quyn lc nh nc v
c tin hnh trong khun kh php lut.
Gia
thuyt
phc
gio
dc
cm
ho
vi
cng
ch
mi
quan
gn
b:
+ Nu khng c thuyt phc th hot ng qun l nh nc cng km hiu qu, khng ng vin
c s t gic chp hnh php lut ca nhn dn, khng nng cao c thc php lut v tinh
thn t ch, khng m bo tnh cht mm do thc hin truyn thng nhn o ca dn tc, s lm
thay
i
bn
cht
ca
nh
nc.
- Nu ch ch trng cng ch nh nc s tr thnh nh nc bo lc, nh nc ca cnh st.
- Do vy cn pi kt hp cht ch hi ho gia 2 phng php qun l v cn phi:
+So snh mi tng quan giai cp, tng quan lc lng.
Cu 54: Phn bit cng ch hnh chnh v trch nhim hnh chnh
* Cng ch hnh chnh l g? Cng ch hnh chnh l bin php cng ch nh nc do c quan
hnh chnh nh nc c trong nhng trng hp nht nh th do to n nhn dn quytt nh i vi
t chc hay c nhn c hnh vi vi phm hnh chnh hoc hay i vi mt s c nhn hay t chc nht
nh nhm ngn nga nhng vi phm c th xy ra hay ngn chn nhng thit hi do thin tai, dch
ho gy ra. Trnh t p dung bin php cng ch hnh chnh cng phi tun theo lut. Cc bin
pht
cng
ch
hnh
chnh
c
3
nhm
Nhm x pht hnh chnh.
*Trch nhim hnh chnh l g: Trch nhim hnh chnh l hu qu m c nhn hay t chc vi phm
hnh chnh phi gnh chu trc nh nc p dng cc bin php x pht hnh chnh tc l nh nc
p dng cc bin php x pht hnh chnh phu hp gio dc c nhn hay t chc vi phm hnh
chnh ng thi gio dc phng nga i vi c nhn hay t chc khc gp phn bo m cho php
lut c thc hin nghim minh.
Cu 55: Phn bit x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh
Trong cng ch hnh chnh th bin php x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh l 2
bin php thng c p dng nhiu nht. Tuy u nm trong phng php qun l hnh chnh c
bn ca nh nc nhng gia 2 phng php ny c ngng im khc nhau r rt v mc cng
nh ni dung ca n
a. Bin php x pht hnh chnh
- Khi nim: X pht hnh chnh l bin php do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c
nhn hay t chc: C hnh vi vi phm hnh chnh nhm truy cu trch nhim hnh chnh i vi c
nhn hay t chc vi phm hnh chnh .
C s x pht hnh chnh: c vi phm hnh chnh xy ra.
- Ni dung; cc bin php x pht hnh chnh :
+ Bin php khc: Buc tho d khi phc tnh trng ban u .
- Khi nim: Ngn chn hnh chnh cng do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c nhn
hay t chc c th: C vi phm hoc khng c vi phm hnh chnh nhm ngn chn vi phm hnh
chnh c th xy ra.
C s ngn chn hnh chnh hoc cng co th khng vi phm hnh chnh, trc khi c vi phm hoc vi
phm ang xy ra.
- Ni dung bao gm cc bin php hnh chnh khc v cc bin php ngn chn v bo m vic x
pht vi phm hnh chnh quy nh trong iu 12 v iu 22 php lnh x pht vi phm hnh chnh c
13 bin php c 5 bin php tm gi ngi, phng tin tang vt, khm ngi, khm ni gi tang
vt phnh tin vi phm .
Mc ch : Ngn chn vi phm hnh chnh xy ra khc phc thit hi do vi phm hnh hnh
gy ra
Cu 56: Phn bit
Hnh thc ban hnh cc vn bn qun l hnh chnh nh nc l hot ng qun l hnh chnh nh
nc.Tng qua hot ng ny cc ch th c thm quyn c th t ra cc quy phm php lut
iu chnh cc quan h pht sinh trong lnh vc chp hnh iu hnh trn mi mt ca i sng x
hi. Cng c th gii quyt nhng vn c th ring bit i vi i ci i tng qun l nht nh.
Chng ta cng cn phn bit r nhng vn bn qun l hnh chnh vi vn bn c coi l ngun ca
lut hnh chnh.
a.
- Khi nim: l nhng vn bn quy phm php lut do c quan qun l nh nc c thm quyn ban
hnh theo th tc trnh t nht nh c ni dung cha ng cc quy phm php lut hnh chnh. C
hiu qu bt buc thi hnh, m bo thc hin bng sc mnh cng ch nh nc.
- Ch th ban hnh :
+Ch th y rng hn
+ cc c nhn c thm quyn nh trng my bay, tu bin, thm phn ra quyt nh, th trng, c
quan
to
n,
kim
st,
th
trng
cc
n
v
c
s.
+ Ch th hp hn.
Ni
dung:
Cha
ng
qun
php
hnh
chnh
cc
mnh
lnh
th.
- Hnh thc vn bn: bao gi cng l vn bn di lut t ngh nh tr xung ( c th ho, chi tit
ho cc vn bn ca c quan quyn lc).
- Trnh t th tc ban hnh: Tu theo tng trng hp c th nhng khng tri vi lut.
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc ta cn cn c vo nh
ngha (Khi nim) v cn c vo c im ring, tnh cht cng vic theo bng so snh sau:
a. Vin chc khng phi l cng chc
- Hot ng ca h to iu kin hoc trc tip lm pht sinh, thay i hay chm dt cc quuuan h
c th.
- nh ngha: cng chc nh nc l cng dn Vit Nam c b nhim hoc tuyn dng gi mt cng
vic thng xuyn trong cng s nh nc trung ng hay a phng, trong nc hay ngoi nc
c
xp
vo
ngch
bc
v
c
hng
lng
t
ngn
sch
nh
nc.
- Cng vic ca vin chc l cng chc bao gi cng thng xuyn.
+ l ngi lm vic trong c quan hnh chnh nh nc trung ng, tnh, huyn v cp tng
ng.
+ Nhng ngi c tuyn dng b nhim gi mt cng vic thng xuyn trong c quan kim
st, xt x.
+ Nhng ngi c tuyn dng b mhim gi mt cng vic thng xuyn trong b my nh
nc nh: Vn phng Quc Hi.UBTVQH. HND cc cp v ngng ngi khc theo quy nh ca php
lut.
- Hot ng ca h gin tip lm pht sinh., thay i hay chm dt cc quan h php lut c th.
* vic phn bit gia vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc c mt ngha
thc tin rt ln trong vic t chc v hot ng ca b my quun l nh nc ta. Gip cho cc c
quan chc nng c th:
- To iu kin cho cng cuc ci cch hnh chnh, thc y cng vic i mi ca t nc,
- Trch nhim dn s.
- Trch nhim klut.
- Trch nhim hnh chnh.
Tng ng vi mi loi trch nhim l cc hnh thc cng ch truy cu trch nhim
Qua y ta thy nu vin chc nh nc vi phm php lut c th chu nhiu nht 3 loi trch nhim :
hnh s , dn s , k lut.
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh ho
Hin php 1992 iu 49 ghi nhn Cng dn nc CHXHCNVit Nam nc ta cng dn c quyn
v chnh tr.Quyn cng dn c quy nh kh c th v thc hin y v ngi dn lao ng l
ngi ch lc ca t nc, c mi quan h kh khng kht bn vng vi nh nc. Cng dn c
thc hin, s dng cc quyn v ngha v ca mnh khi tham gia vo cc quan h php lut c th
trong c quan h php lut hnh chnh.Mi quan h ny c hnh thnh trong cc trng hp
tham gia sau y:
V d : khi cng dn thc hin quyn t do kinh doanh theo quy nh ca php lut, lm n xin cp
giy php kinh doanh gi UBND qun , huyn- c quan c thm quyn cp giy php kinh doanh.
V d: Vic cng dn thc hin quyn v ngha v bo v t quc s lm pht sinh quan h php lut
hnh
chnh
gia
cng
dn
v
c
quan
qun
s
cp
qun
huyn.
c. Khi quyn v li ch hp php ca cng dn b xm phm,h i hi nh nc phi bo v v phc
hi nhng quyn .
v d : khi c hnh vi tri php lut mi cng chc xm phm ti quyn c hng ti quyn ch
bo him ca cng dn, cng dn c n khiu ni gi th trng trc tip ca vin chc . lm
pht sinh mi qun h php lut hnh chnh gia cng dn c n khiu ni vi cn b nh nc c
thm
quyn
gii
quyt
n
khiu
ni.
d. Khi cng dn khng thc hin ngha v i vi nh nc ;
v d : Cng dn, bun bn theo php lut khng np thu kinh doanh lm pht sinh quan h php
lut hnh chnh gi dn vi UYBND qun, huyn hoc phng thu trc thuc.
Tm li mun tham gia vo cc quan h php lut hnh chnh cng dn phi c nng lc ch th
(nng lc php l hnh chnh v nng lc hnh vi hnh chnh). Nh nc quy nh nng lc ch th
ca cng dn trong trong quan h php lut hnh chnh th hin s thng nht gia quyn v ngha
v ca cng dn. Vic bo m thc hin quyn, bo m ngha v u quan rng nh nhau. Nh
nc quy nh nhng bo m v chnh tr, vt cht, t chc php l cn thit cng dn c th
tham gia ng o v y vo qun l nh nc nhm thc hin quyn v ngha v ca cng dn.
Cu 59: A tui v thnh nin thc hin vi phm hnh chnh hi.
- Khi A 14 tui n di 16 tui v tinh thn, th cht pht trin bnh thng, thc hin vi phm
hnh chnh vi li c .
- khi A t 16 tui n di 18 tui, tinh thnf th cht pht trin bnh thng phi chu trch nhim
hnh chnh k c c li c v v khi thc hin vi phm hnh chnh.
- khi Avi phm hnh chnh khng nm trong cc trng hp min truy cu trch nhim hnh chnh
nh tnh th cp thit, s kin bt ng, phng v chnh ng..xy ra.
- Khi cha 14 tui n di 16 tui nhng thc hin vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui nhng vic vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui thc hin vi phm hnh chnh trong trng hp min truy cu
ttrch nhim hnh chnh nh : Tnh th cp thit, s kin bt ng, phng v chnh ng .
Cu
60:
iu
kin
truy
cu
trch
nhim
hnh
chnh
vi
cng
dn
i vi cng dn thnh nin (t 18 tui tr ln) b truy cu trch nhim hnh chnh khi h thc
hin
hnh
vi
vi
phm
hnh
chnh
vi
iu
kin
sau:
- Khng mc bnh tm thn, khng b ri lon thn kinh, khng b mt bnh no mt kh nng iu
khin hnh vi.
S kin bt ng, tnh th cp thit, phng v chnh ng, ht thi hiu truy cu trch nhim hnh
chnh.
* i vi ngi v thnh nin :
- Ngi t 16 tui n 18 tui thc hin hnh vi vi phm hnh chnh trong nhng iu kn nh
cng dn 18 tui trow ln.
- Ngi t 14 tui n di 16 tui ch chu trch nhim hnh chnh i vi nhng hnh vi vi phm
hnh chnh vi li c v mc pht cao nht ch n ng.
- Ngi cha 14 tui th khng b truy cu trch nhim hnh chnh nu h vi phm hnh chnh th
ch p dng bin php gio dc.
Cu 28: Cc c nhn hoc cc t chc thc hin quyn hnh php u l c quan hnh chnh nh
nc
Sai: Quyn hnh phpl quyn ca nh nc c giao cho nhiu c quan.Quc hi cng c nhng
hot ng hnh php. Trong trng hp cn thit Quc hi c th thnh on kim tra quyn hnh
php.
Cu 29: Trong trng hp vi phm hnh xy ra ht thi hn x pht hnh chnh th c quan hoc
cn b nh nc c thm quyn c c php p dng cc bin php x l pht vi phm hnh chnh
hay khng? tai sao?trong trng hp no?
V nguyn tc cc vi phm hnh chnh xy ra nhng ht thi hn x pht vi phm hnh chnh th
khng c x l vi phm hnh chnh song trong mt s trng hp c th c php lut quy nh
th mc d vi phm hnh chnh xy ra ht thi hiu x pht c quan hoc cn b c thm quyn
khng c php ra quyt nh x pht hnh chnh nhng c th c php p dng cc bin php x
pht b sung 9 ( trong trng hp bin php x pht b sung c p dng c lp) tc quyn x
dng giy php, tch thu tang vt. Phng tin vi phm buc tho d cng trnh xy dng tri php,
buc tiu hu vn ho phm c hi, cc vt phm gy nguy hi cho sc kho ngi tiu dng, buc
phi khc phc tnh trng gy nhim mi trng, buc phi bi thng thit hi n 1 triu ng
trong lnh vc t ai, xy dng, ti chnh, ngha v, ngn hng.mi
trng........
Cu
30:
Nguyn
tc
ph
thuc
hai
chiu
vi
quan
hnh
chnh
nh
nc
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh chnh nh nc a phng ?
Cu 52: Ti sao hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh l chnh thc c bn ca
hnh chnh nh nc, hot ng ban hnh vn bn p dng l ch yu ca qun l hnh chnh nh
nc.
Cu 54: Phn bit cng ch hnh chnh v trch nhim hnh chnh
Cu
55:
Phn
bit
pht
hnh
chnh
bin
php
ngn
chn
hnh
chnh
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh ho
Cu
59:
tui
thnh
nin
thc
hin
vi
phm
hnh
chnh
hi.
p n
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh chnh nh nc a phng ?
Di gc php l nguyn tc l nhng t tng ch o bt ngun t bn cht ca ch c quy
nh trong php lut to thnh c s cho vic t chc, hot ng ca b mt nh nc v trong cc
khu ca qu trnh qun l nh nc
- Dn ch l vic m rng quyn cho i tng qun l nhm pht huy tr tu tp th vo hot ng
qun l, pht huy ht kh nng tim tng cu i tng qun l trong qu trnh thc hin php lut,
thc hin mnh lnh ca cp trn.
Cu 52: Ti sao hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh l chnh thc c bn ca
hnh chnh nh nc, hot ng ban hnh vn bn p dng l ch yu ca qun l hnh chnh nh
nc.
C nhiu hnh thc qun l hnh chnh nh nc nh hnh thc ban hnh vn bn quy phm php
lut,hnh thc ban hnh vn bn p dng quy phm php lut hnh chnh...
* Hot ng ban hnh cc vn bn quy phn php lut hnh chnh l hnh thc c bn v ph bin,
hnh thc ny quan trng nht mang tnh cht php l ca cc c quan hnh chnh nh nc nhm
c th ho, chi tit ho nhng iu c quy nh trong cc vn bn ca php lut ca cc c quan
quyn lc nh nc. Bi v cc c quan quyn lc nh nc vi cc vn bn ca mnh thng ch quy
nh vn c tnh cht c bn chung nht ch khng quy nh c th v chi tit
Vic cc c quan hnh chnh nh nc c hnh thc ban hnh ra cc vn bn quy phm php lut hnh
chnh mhm thc hin chc nng qun l hnh chnhtrn mi lnh vc trn mi i sng x hi. V vy
cc vn bn quy phm php lut hnh chnh c ban hnh ra p dng trong thi gian di, p
dng nhiu ln vi cc i tng c lin quan. Cc vn bn ny trong quy nh quyn hn, trch
nhim,
ngha
v
hoc
quyn
quy
nh
vic
t
chc
hot
ng...
Ta c th ly v d sau lm sng t: can c vo cc vn bn ca Quc hi v UBTVQH( Ngh quyt
ca Quc hi, php lnh x l vi phm hnh chnh ca UBTVQH). chnh ph ban hnh ra ngh nh
36, ngh nh 49 v vic lp li an ton giao thng ng b, trt t an ton giao thng th ng
thi
phi
x
l
i
vi
cc
i
tng
vi
phm
trong
lnh
vc
ny.
Hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut ca c qun hnh chnh nh nc cn gi l hot
ng xay dng php lut, hot ng lp quy. Thhng qua hot ng cc c quan hnh chnh nh
nc quy nh v nhiu vn nh: Nhim v, quyn hn c cu t chc ca c quan hnh chnh nh
nc, nhng th tc cn thit thc hin quyn v ngha v ca cng dn. ch c c quan nh nc
c thm quyn mi c ban hnh cc vn bn quy phm php lut ,v hot ng c bn v ph bin
ca
c
quan
nh
nc
c
thm
quyn.
* Hot ng ban hnh bn bn p dng quy pham php lut hnh chnh cng l mt hot ng ch
yu ca c quaaan hnh chnh nh nc. L mt hnh thc qun l rt quan trmg khng th thiu
c. Bi v y l nhng hnh thc hot ng c tin hnh thng xuyn lin tc bt k u khi
c hot ng qun l hnh chnh ca cc c quan quun l hnh chnh nh nc c ban hnh ra cc
vn bn p dng cc quy phm php lut hnh chnh nh: Quuyt nh bt, quyt nh b nhim,
thuyn chuyn, bi min...Nhng vn bn p dng ny ch p dng trong mt ln trong trng hp c
th v i vi i tng c th nht nh. y l p dng quy phm php lut hnh chnh l hot ng
ch yu ca cc c quan hnh chnh nh nc trong qun l hnh chnh.
Trc khi vo phn tch mi quan h v thuyt phc v cng ch ta cn bit rng:
* Phng pht thuyt phc gio dc cm ho l mt trong nhng phng php qun l quan trng
nht em li hiu qu cao nht. Phng pht ny th hin tnh u vit ca ch XHCN, th hin
truyn thng nhn o ca dn tc ta. Thuyt phc bao gm mt s nhng bin php nh gii thch,
hng dn, ng vin, khuyn khch, trnh by chng minh m bo s cng tc, tun th hay
phc tng t gic ca i tng qun l nhm t c mt s kt qu nht nh
Thuyt phc tuy khng mang tnh bt buc cng rn nhng phng php ny li mang tnh cht php
l v n c quy nh trong php lut c thc hin bi ch th mang tnh quyn lc nh nc v
c tin hnh trong khun kh php lut.
+ Nu khng c thuyt phc th hot ng qun l nh nc cng km hiu qu, khng ng vin
c s t gic chp hnh php lut ca nhn dn, khng nng cao c thc php lut v tinh
thn t ch, khng m bo tnh cht mm do thc hin truyn thng nhn o ca dn tc, s lm
thay i bn cht ca nh nc.
Cu
54:
Phn
bit
cng
ch
hnh
chnh
trch
nhim
hnh
chnh
*Trch nhim hnh chnh l g: Trch nhim hnh chnh l hu qu m c nhn hay t chc vi phm
hnh chnh phi gnh chu trc nh nc p dng cc bin php x pht hnh chnh tc l nh nc
p dng cc bin php x pht hnh chnh phu hp gio dc c nhn hay t chc vi phm hnh
chnh ng thi gio dc phng nga i vi c nhn hay t chc khc gp phn bo m cho php
lut
c
thc
hin
nghim
minh.
Cu
55:
Phn
bit
pht
hnh
chnh
bin
php
ngn
chn
hnh
chnh
Trong cng ch hnh chnh th bin php x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh l 2
bin php thng c p dng nhiu nht. Tuy u nm trong phng php qun l hnh chnh c
bn ca nh nc nhng gia 2 phng php ny c ngng im khc nhau r rt v mc cng
nh ni dung ca n
- Khi nim: X pht hnh chnh l bin php do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c
nhn hay t chc: C hnh vi vi phm hnh chnh nhm truy cu trch nhim hnh chnh i vi c
nhn hay t chc vi phm hnh chnh .
+ Bin php khc: Buc tho d khi phc tnh trng ban u .
- Khi nim: Ngn chn hnh chnh cng do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c nhn
hay t chc c th: C vi phm hoc khng c vi phm hnh chnh nhm ngn chn vi phm hnh
chnh c th xy ra.
C s ngn chn hnh chnh hoc cng co th khng vi phm hnh chnh, trc khi c vi phm hoc vi
phm ang xy ra.
- Ni dung bao gm cc bin php hnh chnh khc v cc bin php ngn chn v bo m vic x
pht vi phm hnh chnh quy nh trong iu 12 v iu 22 php lnh x pht vi phm hnh chnh c
13 bin php c 5 bin php tm gi ngi, phng tin tang vt, khm ngi, khm ni gi tang
vt phnh tin vi phm .
Hnh thc ban hnh cc vn bn qun l hnh chnh nh nc l hot ng qun l hnh chnh nh
nc.Tng qua hot ng ny cc ch th c thm quyn c th t ra cc quy phm php lut
iu chnh cc quan h pht sinh trong lnh vc chp hnh iu hnh trn mi mt ca i sng x
hi. Cng c th gii quyt nhng vn c th ring bit i vi i ci i tng qun l nht nh.
Chng ta cng cn phn bit r nhng vn bn qun l hnh chnh vi vn bn c coi l ngun ca
lut
hnh
chnh.
a. Vn bn coi l ngun ca lut hnh chnh
- Khi nim: l nhng vn bn quy phm php lut do c quan qun l nh nc c thm quyn ban
hnh theo th tc trnh t nht nh c ni dung cha ng cc quy phm php lut hnh chnh. C
hiu qu bt buc thi hnh, m bo thc hin bng sc mnh cng ch nh nc.
- Ch th ban hnh :
+Ch th y rng hn
+ cc c nhn c thm quyn nh trng my bay, tu bin, thm phn ra quyt nh, th trng, c
quan to n, kim st, th trng cc n v c s.
+ Ch th hp hn.
- Hnh thc vn bn: bao gi cng l vn bn di lut t ngh nh tr xung ( c th ho, chi tit
ho cc vn bn ca c quan quyn lc).
- Trnh t th tc ban hnh: Tu theo tng trng hp c th nhng khng tri vi lut.
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc ta cn cn c vo nh
ngha (Khi nim) v cn c vo c im ring, tnh cht cng vic theo bng so snh sau:
a. Vin chc khng phi l cng chc
+ L ngi gi chc v trong c quan quyn lc nh nc, c quan hnh chnh nh nc, c quan
kim
st,
c
quan
xt
x
c
bu
hoc
c
theo
nhim
k
+ l ngi lm vic trong cc n v c sow thuc b my qun l b my hnh chnh nh nc.
- vin chc nh nc khng trc tip sn xut ra ca ci vt cht nhng bng hot ng ca mnh h
bo m vic lnh o kim tra qu trnh . Xc nh phng hng pht trin khoa hc k thut
phc
v
sn
xut.
thc
hin
bin
php
c
t
chc.
- Hot ng ca h to iu kin hoc trc tip lm pht sinh, thay i hay chm dt cc quuuan h
c th.
- nh ngha: cng chc nh nc l cng dn Vit Nam c b nhim hoc tuyn dng gi mt cng
vic thng xuyn trong cng s nh nc trung ng hay a phng, trong nc hay ngoi nc
c
xp
vo
ngch
bc
v
c
hng
lng
t
ngn
sch
nh
nc.
- Cng vic ca vin chc l cng chc bao gi cng thng xuyn.
+ l ngi lm vic trong c quan hnh chnh nh nc trung ng, tnh, huyn v cp tng
ng.
+Nhng ngi lm vic trong trwngd hc, vin nghin cu, i pht thanh. i truyn hnh, c
quan bo ch c hng lng t ngn sch.
+ Nhng ngi c tuyn dng b nhim gi mt cng vic thng xuyn trong c quan kim
st, xt x.
+ Nhng ngi c tuyn dng b mhim gi mt cng vic thng xuyn trong b my nh
nc nh: Vn phng Quc Hi.UBTVQH. HND cc cp v ngng ngi khc theo quy nh ca php
lut.
- Hot ng ca h gin tip lm pht sinh., thay i hay chm dt cc quan h php lut c
th.
* vic phn bit gia vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc c mt ngha
thc tin rt ln trong vic t chc v hot ng ca b my quun l nh nc ta. Gip cho cc c
quan chc nng c th:
- To iu kin cho cng cuc ci cch hnh chnh, thc y cng vic i mi ca t nc,
* Cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l 4 trch nhim l:
- Trch nhim dn s.
Tng ng vi mi loi trch nhim l cc hnh thc cng ch truy cu trch nhim
Qua y ta thy nu vin chc nh nc vi phm php lut c th chu nhiu nht 3 loi trch nhim :
hnh s , dn s , k lut.
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh ho
Hin php 1992 iu 49 ghi nhn Cng dn nc CHXHCNVit Nam nc ta cng dn c quyn
v chnh tr.Quyn cng dn c quy nh kh c th v thc hin y v ngi dn lao ng l
ngi ch lc ca t nc, c mi quan h kh khng kht bn vng vi nh nc. Cng dn c
thc hin, s dng cc quyn v ngha v ca mnh khi tham gia vo cc quan h php lut c th
trong c quan h php lut hnh chnh.Mi quan h ny c hnh thnh trong cc trng hp
tham gia sau y:
V d : khi cng dn thc hin quyn t do kinh doanh theo quy nh ca php lut, lm n xin cp
giy php kinh doanh gi UBND qun , huyn- c quan c thm quyn cp giy php kinh doanh.
V d: Vic cng dn thc hin quyn v ngha v bo v t quc s lm pht sinh quan h php lut
hnh
chnh
gia
cng
dn
v
c
quan
qun
s
cp
qun
huyn.
c. Khi quyn v li ch hp php ca cng dn b xm phm,h i hi nh nc phi bo v v phc
hi nhng quyn .
v d : khi c hnh vi tri php lut mi cng chc xm phm ti quyn c hng ti quyn ch
bo him ca cng dn, cng dn c n khiu ni gi th trng trc tip ca vin chc . lm
pht sinh mi qun h php lut hnh chnh gia cng dn c n khiu ni vi cn b nh nc c
thm
quyn
gii
quyt
n
khiu
ni.
d. Khi cng dn khng thc hin ngha v i vi nh nc ;
v d : Cng dn, bun bn theo php lut khng np thu kinh doanh lm pht sinh quan h php
lut hnh chnh gi dn vi UYBND qun, huyn hoc phng thu trc thuc.
Tm li mun tham gia vo cc quan h php lut hnh chnh cng dn phi c nng lc ch th
(nng lc php l hnh chnh v nng lc hnh vi hnh chnh). Nh nc quy nh nng lc ch th
ca cng dn trong trong quan h php lut hnh chnh th hin s thng nht gia quyn v ngha
v ca cng dn. Vic bo m thc hin quyn, bo m ngha v u quan rng nh nhau. Nh
Cu 59: A tui v thnh nin thc hin vi phm hnh chnh hi.
- Khi A 14 tui n di 16 tui v tinh thn, th cht pht trin bnh thng, thc hin vi phm
hnh chnh vi li c .
- khi A t 16 tui n di 18 tui, tinh thnf th cht pht trin bnh thng phi chu trch nhim
hnh chnh k c c li c v v khi thc hin vi phm hnh chnh.
- khi Avi phm hnh chnh khng nm trong cc trng hp min truy cu trch nhim hnh chnh
nh tnh th cp thit, s kin bt ng, phng v chnh ng..xy ra.
- Khi cha 14 tui n di 16 tui nhng thc hin vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui nhng vic vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui thc hin vi phm hnh chnh trong trng hp min truy cu
ttrch nhim hnh chnh nh : Tnh th cp thit, s kin bt ng, phng v chnh ng .
Cu
60:
iu
kin
truy
cu
trch
nhim
hnh
chnh
vi
cng
dn
i vi cng dn thnh nin (t 18 tui tr ln) b truy cu trch nhim hnh chnh khi h thc
hin hnh vi vi phm hnh chnh vi iu kin sau:
- Khng mc bnh tm thn, khng b ri lon thn kinh, khng b mt bnh no mt kh nng iu
khin hnh vi.
S kin bt ng, tnh th cp thit, phng v chnh ng, ht thi hiu truy cu trch nhim hnh
chnh.
- Ngi t 16 tui n 18 tui thc hin hnh vi vi phm hnh chnh trong nhng iu kn nh
cng dn 18 tui trow ln.
- Ngi t 14 tui n di 16 tui ch chu trch nhim hnh chnh i vi nhng hnh vi vi phm
hnh chnh vi li c v mc pht cao nht ch n ng.
- Ngi cha 14 tui th khng b truy cu trch nhim hnh chnh nu h vi phm hnh chnh th
ch p dng bin php gio dc.
p n
Cu 31: Mi cn b th trng c quan c thm quyn x pht vi phm hnh chnh, u c thm
quyn xe pht vi phm hnh chnh.
ng.
Cu 32: Ht thi hiu thi hnh quyt nh x pht vi phm hnh chnh, ngi cha thi hnh quyt
nh x pht vi phm hnh chnh khng phi thi hnh na.
Sai: Ngi khng c kh nng thc hin th khng phi thi hnh.
Nu c ln trnh thi hiu trn khng c p dng ( theo khon 3 iu 9 php lnh 1995)
C trng hp ht thi hiu h vn phi thi hnh nu c vi phm mi (x mi v s cng c vi phm
c- c th li ti c quan nh nc)
Cu 33: Mi vn bn qun l hnh chnh nh nc u l ngun ca lut hnh chnh.
Sai: V ngun lut hnh chnh l nhng vn bn c cha ng cc quy phm php lut hnh chnh
Cu 34: Ngi lao ng lm vic trong c quan nh nc u l vin chc nh nc.
Sai: V ngi lm vic trong c quan nh nc bao gm:
- bin ch.
- Hp ng.
Cu 35: Ngi nc ngoi Vit Nam c hng cc quy ch php l hnh chnh mt cch thng
nht
ng.
Cu 36: p dng quy phm php lut hnh chnh c th thc hin bng khng hnh ng.
ng.
Cu 37: Mi ngh nh ca chnh ph ban hnh u l ngun ca lut hnh chnh.
Sai:v Ngh nh ca chnh ph v vn bn p dng php lut.
Cu 38: C quan hnh chnh nh nc l loi c quan duy nht trong b my nh nc c h thng
cc n v trc thuc.
Sai: V cc c quan khc nh TATC, Vin kim st ti cao, Quc hi vn c n v c s trc thuc.
V d: To n nhn dn ti cao c trng cn b to n
Cu 39: Cc t chc hot ng cho li ch cng u l c quan hnh chnh nh nc.
Sai: V Vin kim st khng phi l c quan hnh chnh c nhn, khng phi l c quan hnh chnh.
Cu 40: Mi cng dn u l ch th ca quan h php lut hnh chnh.
Sai: V ngi cha tui lut nh, ngi c nng lc hc hnh.
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh chnh nh nc a phng ?
Cu 52: Ti sao hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh l chnh thc c bn ca
hnh chnh nh nc, hot ng ban hnh vn bn p dng l ch yu ca qun l hnh chnh nh
nc.
Cu 54: Phn bit cng ch hnh chnh v trch nhim hnh chnh
Cu 55: Phn bit x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh
Cu 56: Phn bit vn bn qun l hnh chnh vi vn bn l ngun ca lut hnh chnh.
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh ho
Cu 59: A tui v thnh nin thc hin vi phm hnh chnh hi.
Cu
60:
iu
kin
truy
cu
trch
nhim
hnh
chnh
vi
cng
dn
p n
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh chnh nh nc a phng ?
- Dn ch l vic m rng quyn cho i tng qun l nhm pht huy tr tu tp th vo hot ng
qun l, pht huy ht kh nng tim tng cu i tng qun l trong qu trnh thc hin php lut,
thc hin mnh lnh ca cp trn.
Cu 52: Ti sao hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh l chnh thc c bn ca
hnh chnh nh nc, hot ng ban hnh vn bn p dng l ch yu ca qun l hnh chnh nh
nc.
C nhiu hnh thc qun l hnh chnh nh nc nh hnh thc ban hnh vn bn quy phm php
lut,hnh thc ban hnh vn bn p dng quy phm php lut hnh chnh...
* Hot ng ban hnh cc vn bn quy phn php lut hnh chnh l hnh thc c bn v ph bin,
hnh thc ny quan trng nht mang tnh cht php l ca cc c quan hnh chnh nh nc nhm
c th ho, chi tit ho nhng iu c quy nh trong cc vn bn ca php lut ca cc c quan
quyn lc nh nc. Bi v cc c quan quyn lc nh nc vi cc vn bn ca mnh thng ch quy
nh vn c tnh cht c bn chung nht ch khng quy nh c th v chi tit
Vic cc c quan hnh chnh nh nc c hnh thc ban hnh ra cc vn bn quy phm php lut hnh
chnh mhm thc hin chc nng qun l hnh chnhtrn mi lnh vc trn mi i sng x hi. V vy
cc vn bn quy phm php lut hnh chnh c ban hnh ra p dng trong thi gian di, p
dng nhiu ln vi cc i tng c lin quan. Cc vn bn ny trong quy nh quyn hn, trch
nhim,
ngha
v
hoc
quyn
quy
nh
vic
t
chc
hot
ng...
Ta c th ly v d sau lm sng t: can c vo cc vn bn ca Quc hi v UBTVQH( Ngh quyt
ca Quc hi, php lnh x l vi phm hnh chnh ca UBTVQH). chnh ph ban hnh ra ngh nh
36, ngh nh 49 v vic lp li an ton giao thng ng b, trt t an ton giao thng th ng
thi
phi
x
l
i
vi
cc
i
tng
vi
phm
trong
lnh
vc
ny.
Hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut ca c qun hnh chnh nh nc cn gi l hot
ng xay dng php lut, hot ng lp quy. Thhng qua hot ng cc c quan hnh chnh nh
nc quy nh v nhiu vn nh: Nhim v, quyn hn c cu t chc ca c quan hnh chnh nh
nc, nhng th tc cn thit thc hin quyn v ngha v ca cng dn. ch c c quan nh nc
c thm quyn mi c ban hnh cc vn bn quy phm php lut ,v hot ng c bn v ph bin
ca
c
quan
nh
nc
c
thm
quyn.
* Hot ng ban hnh bn bn p dng quy pham php lut hnh chnh cng l mt hot ng ch
yu ca c quaaan hnh chnh nh nc. L mt hnh thc qun l rt quan trmg khng th thiu
c. Bi v y l nhng hnh thc hot ng c tin hnh thng xuyn lin tc bt k u khi
c hot ng qun l hnh chnh ca cc c quan quun l hnh chnh nh nc c ban hnh ra cc
vn bn p dng cc quy phm php lut hnh chnh nh: Quuyt nh bt, quyt nh b nhim,
thuyn chuyn, bi min...Nhng vn bn p dng ny ch p dng trong mt ln trong trng hp c
th v i vi i tng c th nht nh. y l p dng quy phm php lut hnh chnh l hot ng
ch yu ca cc c quan hnh chnh nh nc trong qun l hnh chnh.
Trc khi vo phn tch mi quan h v thuyt phc v cng ch ta cn bit rng:
* Phng pht thuyt phc gio dc cm ho l mt trong nhng phng php qun l quan trng
nht em li hiu qu cao nht. Phng pht ny th hin tnh u vit ca ch XHCN, th hin
truyn thng nhn o ca dn tc ta. Thuyt phc bao gm mt s nhng bin php nh gii thch,
hng dn, ng vin, khuyn khch, trnh by chng minh m bo s cng tc, tun th hay
phc tng t gic ca i tng qun l nhm t c mt s kt qu nht nh
Thuyt phc tuy khng mang tnh bt buc cng rn nhng phng php ny li mang tnh cht php
l v n c quy nh trong php lut c thc hin bi ch th mang tnh quyn lc nh nc v
c
tin
hnh
trong
khun
kh
php
lut.
* Phng php cng ch l bin php bt buc bng bo lc ca cc c quan nh nc c thm
quyn i vi mt c nhn hay t chc nht nh v mt vt cht hay tinh thn nhm buc c nhn
hay t chc thc hin nhng hnh vi nht nh do php lut quy nh i vi ti sn c nhn hay t
chc hot ng t do thn th ca cc c nhn . y l phng php khng th thiu c ch p
dng khi bin php gio dc cm ho khng em li hiu qu ch p dng i vi nhng k chng i
li ng li chnh sch ca ng, php lut ca nh nc thng qua 4 loi cng ch: 1 cng ch
hnh s 2 cng ch dn s 3 cng ch k lut 4 cng ch hnh chnh.
Gia
thuyt
phc
gio
dc
cm
ho
vi
cng
ch
mi
quan
gn
b:
+ Nu khng c thuyt phc th hot ng qun l nh nc cng km hiu qu, khng ng vin
c s t gic chp hnh php lut ca nhn dn, khng nng cao c thc php lut v tinh
thn t ch, khng m bo tnh cht mm do thc hin truyn thng nhn o ca dn tc, s lm
thay i bn cht ca nh nc.
Cu 54: Phn bit cng ch hnh chnh v trch nhim hnh chnh
* Cng ch hnh chnh l g? Cng ch hnh chnh l bin php cng ch nh nc do c quan
hnh chnh nh nc c trong nhng trng hp nht nh th do to n nhn dn quytt nh i vi
t chc hay c nhn c hnh vi vi phm hnh chnh hoc hay i vi mt s c nhn hay t chc nht
nh nhm ngn nga nhng vi phm c th xy ra hay ngn chn nhng thit hi do thin tai, dch
ho gy ra. Trnh t p dung bin php cng ch hnh chnh cng phi tun theo lut. Cc bin
pht
cng
ch
hnh
chnh
c
3
nhm
Nhm x pht hnh chnh.
*Trch nhim hnh chnh l g: Trch nhim hnh chnh l hu qu m c nhn hay t chc vi phm
hnh chnh phi gnh chu trc nh nc p dng cc bin php x pht hnh chnh tc l nh nc
p dng cc bin php x pht hnh chnh phu hp gio dc c nhn hay t chc vi phm hnh
chnh ng thi gio dc phng nga i vi c nhn hay t chc khc gp phn bo m cho php
lut
c
thc
hin
nghim
minh.
Cu 55: Phn bit x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh
Trong cng ch hnh chnh th bin php x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh l 2
bin php thng c p dng nhiu nht. Tuy u nm trong phng php qun l hnh chnh c
bn ca nh nc nhng gia 2 phng php ny c ngng im khc nhau r rt v mc cng
nh ni dung ca n
- Khi nim: X pht hnh chnh l bin php do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c
nhn hay t chc: C hnh vi vi phm hnh chnh nhm truy cu trch nhim hnh chnh i vi c
nhn hay t chc vi phm hnh chnh .
+ Bin php khc: Buc tho d khi phc tnh trng ban u .
- Khi nim: Ngn chn hnh chnh cng do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c nhn
hay t chc c th: C vi phm hoc khng c vi phm hnh chnh nhm ngn chn vi phm hnh
chnh c th xy ra.
C s ngn chn hnh chnh hoc cng co th khng vi phm hnh chnh, trc khi c vi phm hoc vi
phm ang xy ra.
- Ni dung bao gm cc bin php hnh chnh khc v cc bin php ngn chn v bo m vic x
pht vi phm hnh chnh quy nh trong iu 12 v iu 22 php lnh x pht vi phm hnh chnh c
13 bin php c 5 bin php tm gi ngi, phng tin tang vt, khm ngi, khm ni gi tang
vt phnh tin vi phm .
Hnh thc ban hnh cc vn bn qun l hnh chnh nh nc l hot ng qun l hnh chnh nh
nc.Tng qua hot ng ny cc ch th c thm quyn c th t ra cc quy phm php lut
iu chnh cc quan h pht sinh trong lnh vc chp hnh iu hnh trn mi mt ca i sng x
hi. Cng c th gii quyt nhng vn c th ring bit i vi i ci i tng qun l nht nh.
Chng ta cng cn phn bit r nhng vn bn qun l hnh chnh vi vn bn c coi l ngun ca
lut hnh chnh.
- Khi nim: l nhng vn bn quy phm php lut do c quan qun l nh nc c thm quyn ban
hnh theo th tc trnh t nht nh c ni dung cha ng cc quy phm php lut hnh chnh. C
hiu qu bt buc thi hnh, m bo thc hin bng sc mnh cng ch nh nc.
- Ch th ban hnh :
+Ch th y rng hn
+ cc c nhn c thm quyn nh trng my bay, tu bin, thm phn ra quyt nh, th trng, c
quan to n, kim st, th trng cc n v c s.
+ Ch th hp hn.
- Hnh thc vn bn: bao gi cng l vn bn di lut t ngh nh tr xung ( c th ho, chi tit
ho cc vn bn ca c quan quyn lc).
- Trnh t th tc ban hnh: Tu theo tng trng hp c th nhng khng tri vi lut.
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc ta cn cn c vo nh
ngha (Khi nim) v cn c vo c im ring, tnh cht cng vic theo bng so snh sau:
a. Vin chc khng phi l cng chc
+ L ngi gi chc v trong c quan quyn lc nh nc, c quan hnh chnh nh nc, c quan
kim st, c quan xt x c bu hoc c theo nhim k
- Hot ng ca h to iu kin hoc trc tip lm pht sinh, thay i hay chm dt cc quuuan h
c th.
- nh ngha: cng chc nh nc l cng dn Vit Nam c b nhim hoc tuyn dng gi mt cng
vic thng xuyn trong cng s nh nc trung ng hay a phng, trong nc hay ngoi nc
c
xp
vo
ngch
bc
v
c
hng
lng
t
ngn
sch
nh
nc.
- Cng vic ca vin chc l cng chc bao gi cng thng xuyn.
+ l ngi lm vic trong c quan hnh chnh nh nc trung ng, tnh, huyn v cp tng
ng.
+ Nhng ngi c tuyn dng b nhim gi mt cng vic thng xuyn trong c quan kim
st, xt x.
+ Nhng ngi c tuyn dng b mhim gi mt cng vic thng xuyn trong b my nh
nc nh: Vn phng Quc Hi.UBTVQH. HND cc cp v ngng ngi khc theo quy nh ca php
lut.
- Hot ng ca h gin tip lm pht sinh., thay i hay chm dt cc quan h php lut c th.
* vic phn bit gia vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc c mt ngha
thc tin rt ln trong vic t chc v hot ng ca b my quun l nh nc ta. Gip cho cc c
quan chc nng c th:
- To iu kin cho cng cuc ci cch hnh chnh, thc y cng vic i mi ca t nc,
* Cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l 4 trch nhim l:
- Trch nhim dn s.
Tng ng vi mi loi trch nhim l cc hnh thc cng ch truy cu trch nhim
Qua y ta thy nu vin chc nh nc vi phm php lut c th chu nhiu nht 3 loi trch nhim :
hnh s , dn s , k lut.
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh ho
Hin php 1992 iu 49 ghi nhn Cng dn nc CHXHCNVit Nam nc ta cng dn c quyn
v chnh tr.Quyn cng dn c quy nh kh c th v thc hin y v ngi dn lao ng l
ngi ch lc ca t nc, c mi quan h kh khng kht bn vng vi nh nc. Cng dn c
thc hin, s dng cc quyn v ngha v ca mnh khi tham gia vo cc quan h php lut c th
trong c quan h php lut hnh chnh.Mi quan h ny c hnh thnh trong cc trng hp
tham gia sau y:
V d : khi cng dn thc hin quyn t do kinh doanh theo quy nh ca php lut, lm n xin cp
giy php kinh doanh gi UBND qun , huyn- c quan c thm quyn cp giy php kinh doanh.
V d: Vic cng dn thc hin quyn v ngha v bo v t quc s lm pht sinh quan h php lut
hnh
chnh
gia
cng
dn
v
c
quan
qun
s
cp
qun
huyn.
c. Khi quyn v li ch hp php ca cng dn b xm phm,h i hi nh nc phi bo v v phc
hi nhng quyn .
v d : khi c hnh vi tri php lut mi cng chc xm phm ti quyn c hng ti quyn ch
bo him ca cng dn, cng dn c n khiu ni gi th trng trc tip ca vin chc . lm
pht sinh mi qun h php lut hnh chnh gia cng dn c n khiu ni vi cn b nh nc c
thm
quyn
gii
quyt
n
khiu
ni.
d. Khi cng dn khng thc hin ngha v i vi nh nc ;
v d : Cng dn, bun bn theo php lut khng np thu kinh doanh lm pht sinh quan h php
lut hnh chnh gi dn vi UYBND qun, huyn hoc phng thu trc thuc.
Tm li mun tham gia vo cc quan h php lut hnh chnh cng dn phi c nng lc ch th
(nng lc php l hnh chnh v nng lc hnh vi hnh chnh). Nh nc quy nh nng lc ch th
ca cng dn trong trong quan h php lut hnh chnh th hin s thng nht gia quyn v ngha
v ca cng dn. Vic bo m thc hin quyn, bo m ngha v u quan rng nh nhau. Nh
nc quy nh nhng bo m v chnh tr, vt cht, t chc php l cn thit cng dn c th
tham gia ng o v y vo qun l nh nc nhm thc hin quyn v ngha v ca cng dn.
Cu 59: A tui v thnh nin thc hin vi phm hnh chnh hi.
- Khi A 14 tui n di 16 tui v tinh thn, th cht pht trin bnh thng, thc hin vi phm
hnh chnh vi li c .
- khi A t 16 tui n di 18 tui, tinh thnf th cht pht trin bnh thng phi chu trch nhim
hnh chnh k c c li c v v khi thc hin vi phm hnh chnh.
- khi Avi phm hnh chnh khng nm trong cc trng hp min truy cu trch nhim hnh chnh
nh tnh th cp thit, s kin bt ng, phng v chnh ng..xy ra.
- Khi cha 14 tui n di 16 tui nhng thc hin vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui nhng vic vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui thc hin vi phm hnh chnh trong trng hp min truy cu
ttrch nhim hnh chnh nh : Tnh th cp thit, s kin bt ng, phng v chnh ng .
Cu
60:
iu
kin
truy
cu
trch
nhim
hnh
chnh
vi
cng
dn
i vi cng dn thnh nin (t 18 tui tr ln) b truy cu trch nhim hnh chnh khi h thc
hin hnh vi vi phm hnh chnh vi iu kin sau:
- Khng mc bnh tm thn, khng b ri lon thn kinh, khng b mt bnh no mt kh nng iu
khin hnh vi.
S kin bt ng, tnh th cp thit, phng v chnh ng, ht thi hiu truy cu trch nhim hnh
chnh.
* i vi ngi v thnh nin :
- Ngi t 16 tui n 18 tui thc hin hnh vi vi phm hnh chnh trong nhng iu kn nh
cng dn 18 tui trow ln.
- Ngi t 14 tui n di 16 tui ch chu trch nhim hnh chnh i vi nhng hnh vi vi phm
hnh chnh vi li c v mc pht cao nht ch n ng.
- Ngi cha 14 tui th khng b truy cu trch nhim hnh chnh nu h vi phm hnh chnh th
ch p dng bin php gio dc.
42:
So
snh
gia
qun
hnh
chnh
nh
nc
qun
nh
nc
Xut pht t kha nim qun l nh nc l hot ng ca nh nc trn cc lnh vc lp php, hnh
php t php nhm thc hin chc nng i ngoi ca nh nc , ta thy gia 2 hot ng qun l
nh nc ni chung v qun l hnh chnh ni ring (tc l quan l nh nc ch trong lnh vc hnh
php l hot ng ch o thc hin php lut gi l qun l hnh chnh nh nc). C nhng im
ring sau:
a. Qunl nh nc
* Khi nim: rng hn.
Qun l nh nc = ch o hot ng
+ Lp php
+ Hnh php
+ T php
thc hin chc nng i ni v i ngoi ca nh nc.
* Ch th:
- Nh nc v cc c quan nh nc.
- cc t chc x hi v c nhn c trao quyn lc nh nc, nhn danh nh nc.
* Khch th:
Trt t qun l nh nc mi c xc nh bi quy phm php lut.
b. Qun l hnh chnh nh nc
* Khi nim: Hp hn .Qun l hnh chnh nh nc = hot ng ch o php lut (hnh php)
Bo m s chp hnh lut, php lnhngh quyt, ca c quan quyn lc nh nc (c quan dn ch)
* Ch th:
- C quan hnh chnh nh nc.
- Cn b nh nc c thm quyn.
*Khch th:
m bo hot ng chp hnh, iu hnh trn c s php lut ch o thc hin php lut.
*Tm li: Hot ng qun l hnh chnh nh nc (tc l hot ng hnh php bng ch o t chc
thc hin php lut trn c s php lut) l mt hot ng rng ln thng xuyn quan trng trong
qun
l
nh
nc
nhng
nm
trong
khun
kh
ca
nh
nc.
Cu 43: tng cng hiu lc qun l nh nc
Xut pht t thc trng c s kinh t x hi nc ta hin nay nn kinh t cn nh b yu km, trnh
khoa hc k thut cng ngh cn thp, i ng cn b vin chc nh nc t c o to bi
dng kin thc v php lut, nghip v chuyn mn.... V vy a t nc i ln vic tin hnh
ci tin hnh chnh v tng cng hiu lc qun l nh nc l rt quan trng, cp bch c tnh sng
cn.
Cu 44: trnh by i tng ca lut hnh chnh, trong cc nhm no l c bn quan trng nht ? ti
sao?
* i tng iu chnh ca lut hnh chnh: L nhng quan h x hi pht sinh trong qu trnh iu
hnh qun l nh nc bao gm 3 i tng:
- nhm 1: Bao gm nhng quan h x hi pht sinh trong qu trnh cc c quan hnh chnh nh nc
thc hin chp hnh iu hnh bao gm:
2. Quan h gia c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chung vi c hnh chnh nh nc c
thm quyn chuyn mn cung cp.
3. Quan h gia c quan hnh chnh c thm quyn chuyn mn cpcp trn vi c quan hnh chnh
c thm quyn cguyn mn cp di trc tip.
4. Quan h gia cc c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chuyn mn cng cp vi nhau
nhng c php lut quy nh c quan ny c thm quyn nht nh i vi c quan kia. Trong quan
h ny ch th qun l thng l c quan c chc nng chuyn mn tng hp.
5. Quan h gia c quuuan hnh chnh nh nc a phng vi cc n v trc thuc trung ng
ng ti a phng
6.
Quan
gia
quan
hnh
chnh
nh
nc
vi
cc
trc
thuc
7. Quan h gia c quan nh nc vi cc n v kinh t thuc cc thnh phn kinh t ngoi quc
doanh.
8.
Quan
gia
quan
hnh
chnh
nh
nc
vi
cc
chc
hi.
9. Quan h gia c quan hnh chnh nh nc vi cng dn ngi nc ngoi, ngi khng c quc
tch lm n sinh sng Vit Nam.
- Nhm II: Bao gm nhng quan h x hi hnh thnh trong qu trnh cc c quan xy dng v cng
c ch cng tc ni b c quan, nhm n nh v mt t chc hon thnh chc nng v nhim
v ca mnh.
- Nhm III: Bao gm nhng quan h x hi hnh thnh trong qu trnh c nhn, hoc t chc c
nh nc trao quyn qun l hnh chnh nh nctng mt s trng hp c th do php lut quy nh.
Trong cc nhm i tng iu chnh ca lut hnh chnh th nhm 1 l quan trng c bn nht v n
l nnhm quan h pht sinh trong qu trnh t chc, ch o thc hin php lut. Trong qu trnh
chaaps hnh, iu hnh ca qun l nh nc l:
- Phm vi nhng quan h trong nhm ny din ra trong nhiu lnh vc chnh tri, kinh t, vn ho.
- Ch th l c quan hnh chnh nh nc, l ch th khng th thiu c. L ch th quan trng ch
yu, l c quan., c nhn c trao quyn.
- S lng quan h din ra thng xuyn lin tc vi s lng ln. Tn s ln tng ngy, tng
gi...Bao gm 9 nhm nh.
Cu 45: Chng minh rng phng php iu chnh ca lut hnh chnh l phng php mnh lnh
n phng bt buc.
Xut pht t khi nim v lut hnh chnh l mt ngnh lut trong h thng php lut nc ta bao
gm cc quy phm php lut iu chnh nhng quuan h x hi pht sinh trong qu trnh hot ng
qan l hnh chnh nh nc ca cc c quan hnh chnh nh nc. Trong ni b c uan hnh chnh
nh nc v trong qu trnh cc c nhn hay t chc c trao quyn hay t chc thc hin t chc
qun l hnh chnh nh nc i vi cc vn c th do php lut quy nh. My khc phng php
iu chnh ca mt ngnh lut ni chung l cch thc tc ng ca ngnh lut y nn i tng ca
n. Phng php iu chnh ca ngnh lut hnh chnh l cch thc m lut hnh chnh tc ng n
cc nhm i tng ca lut hnh chnh.
Vy thc tin nht phng php iu chnh ca lut hnh chnh l do xut pht t vic thc hin chp
hnh, iu hnh nn phng php iu chnh ca lut hnh chnh l mnh lnh, n phng c
hnh thnh t quan h Quyn lc-phc tng gi mt bn c quyn nhn danh nh nc ra nhng
mnh lnh bt buc thi hnh i vi mt bn c ngha v, phc tng cc mnh lnh . Chnh quan h
ny th hin s bt bnh ng gia cc bn tham gia quan h qun l hnh chnh nh nc.
Nhng biu hin sau y lm sng t thm phng php iu chnh ca lut hnh chnh l phng
php bt bnh ng v ch:
danh nh nc thc hin chc nng chp hnh - iu hnh i vi i tng qun l, cc i tng
qun l phi phc tng ch ca nh nc m ngi i din l c quan hnh chnh.
S bt bnh ng gia cc bn tham gia quan h qun l hnh chnh nh nc cn th hin r nt
trong tnh cht n phng bt buc ca cc quyt nh hnh chnh nh nc v cc ch th qun l
hnh chnh a vo thm quyn ca mnh trn c s phn tch nh gi tnh hnh, c quyn ra nhng
mnh lnh hoc ra cc bin php cng ch nh nc. Tuy nhin khng phi bao gi cng l cng
ch m cn da vo cc bin php khc nh gio dc thuyt phc khng c hiu qu mi dng n
cng
ch.
Kt lun: Phng php iu chnh ca lut hnh chnh l phng php mnh lnh n phng bt
ngun t quan h quyn li- phc tng. Phng php ny c xy dng trn nhng nguyn tc c
bn
sau:
+ Xc nhn s khng bnh ng gia cc bn tham gia qquan h hnh chnh, mt bn c nhn danh
nh nc, s dng quyn lc nh nc a ra cc bn quyt nh hnh chnh cn bn kia phi phc
tng
cc
quyt
nh
.
+ Bn nhn danh nh nc, s dng quyn lc nh nc c quyn quyt nh cng vic mt cch n
phng xut pht t li ch chung ca nh nc, ca x hi trong phm vi quyn hn ca mnh
chp
hnh
php
lut.
+ Quyt nh n phng c bn s dng quyn lc nh nc co hiu lc bt buc thi hnh i vi
bn
hu
quan
v
c
bo
m
bng
sc
mnh
cng
ch
nh
nc.
Cu 46: c phi trong mi trng hp 2 c quan hnh chnh nh nc ngang cp c cng a v php
l
u
pht
sinh
quan
h
php
lut
hnh
chnh
hay
khng?
Nh chng ta bit quan h php lut hnh chnh l nhng quan h x hi php sinh trong lnh vc
chp hnh iu hnh,c iu chnh bi cc quy phm php lut hnh chnh gia cc ch th mang
quyn v ngha v i vi nhau theo quy nh ca php lut hnh chnh.
Cn
vo
khi
nim
ny
ta
thy
khng
phi
mi
trng
hp
gia
chnh l c qun tng hp nm gi quyn thu chi v phn b ngn sch ti cc b, c quan n quyn
v ngha v ca cc bn tham gia quan h php lut hnh chnh gn vi hot ng chp hnh iu
hnh chung ca chnh ph nen gia b ti chnh vad cc b khc s thng pht sinh quan h php
lut
hnh
chnh.
Gia B k hoch v u t vi cc B khc ca chnh ph, do l b c chc nng tng hp l hng
nm u xt duyt cc chi tiu phn b vi cc B khc nn gn lin vi quyn v ngha v ca cc b
lin quan n hot ng chp hnh iu hnh chnh ph nn s pht sinh quan h php lut hnh
chnh
V d: Gia 2 UBDN cng cp nh UBND x X v UBND x y l 2 c quan hnh chnh cng cp nhng
khng xy ra quan h php lut hnh chnh v y khng gn lin vi hot ng chp hnh iu
hnh hoc gia UBND tnh Lng sn vi UBND tnh Minh Hi cng vy u l c quan hnh chnh
ngang cp nhng khng pht sinh quan h php lut hnh chnh v khng gn vi hot ng chp
hnh
iu
hnh.
Gia B khoa hc cng ngh v Mi trng vi B ni v, B Quc phng cng khng pha lc no
cng pht sinh quuan h php lut hnh chnh v khng gn vi hot ng chp hnh iu hnh
Gia S i ngoi v S Nng Lm cng khng pht sinh quan hphp lut hnh chnh bi cng khng
gn
vi
hot
ng
chp
hnh
iu
hnh.
Ch khi no giia cc c quan hnh chnh ngang cp c quyn a v php l, c phi hp vi nhau gn
vi hot ng chp hnh i hnh th mi pht sinh quan h php lut hnh chnh.
v d: B ti chnh vi B nng nghip, B gio dcv o to. B giao thng vn ti...Do B ti chnh
l c quan tng hp nm gi quyn thu chi v phn b ngn sch ti cc b, cc c quan khc lin
quan n quyn v ngha v ca cc bn tham gia quan h php lut hnh chnh gn vi hot ng
chp hnh iu hnh chung ca chnh ph nn gia b ti chnh v cc b khc thng pht sinh quan
h
php
lut
hnh
chnh.
Hoc gia B k hoch v u t vi cc b khc ca chnh ph. l B c chc nng tng hp l
hng nm u xt duyt cc ch tiu phn b ti cc b khc nn gn lin v quyn v ngha v ca
cc b lin quan n hot ng chp hnh iu hnh ca chnh ph nn s pht sinh quan h php
lut
hnh
chnh.
Cu 47: Hy phn tch cc yu cu ca vic p dng quy phm php lut hnh chnh trong x pht
vi
phm
hnh
chnh.
vo phn tch cc yu cu ca vic p dng quy pham php lut hnh chnh trong x pht vi phm
hnh chnh trc ht chng ta cn phi bit rng: Quy phm php lut hnh chnh l nhng nguyn
tc x s mang tnh bt buc chung do c quan nh nc c thm quyn ban hnh ch yu iu
chnh cc quan h x hi pht sinh trong lnh vc chp hnh iu hnh, c hiu lc bt buc thi hnh
i vi cc i tng c lin quan v c bo m thc hin bng nh nc.
Vic p dng quy phm php lut hnh chnh l vic c quan nh nc, cn b nh nc c quan c
thm quyn cn c vo php lut hin hnh gii quyt cc cng vic c th php sinh trong hot
ng qun l hnh chnh nh nc. Vic p dng quy phm php lut hnh chnh khc vi vic chp
hnh quy phm php lut hnh chnh, Hot ng p dng quy phm php lut hnh chnh thng l
s kin php l lm pht sinh thay i hay chm dt mt quan h php lut hnh chnh c th v vy
hot ng p dng quy phm phapppps lut hnh chnh i hi tun theo nhng yu cu sau:
1/ Vic p dng quy phm php lut hnh chnh phi ng vi ni dung v mc ch ca quy phm
php lut hnh chnh. Bi v nu p dng sai ni dung th hot ng tri vi php lut. Nu ch
quan tm n ni dung m khng ch n mc ch ca chng th khi p dng s khng t c
hiu qu mong mun. Khng m rng c dn ch, khng kch thch c tnh sng to ca qun
chng nhn dn. khng gp phn tch cc vo vic nng cao thc php lut XHCN v d: Khi p
dng cc quy phm php lut hnh chnh v x pht hnh chnh x l i vi ngi vi phm th c
quan c thm quyn x phtphi cn nhc la chn hnh thc x pht ph hp vi tng trng hp c
th. Nu ch ch trng s dng hnh pht trn ( thm ch mc cao) i vi mi hnh vi vi phm hnh
chnh th vic s l khng t c, mc ch ca php lut nc ta l gip dc v cm ho ch khng
phi
l
trng
tr
ngi
vi
phm.
2/ p dng quy phm php lut hnh chnh phi c thc hin bi c quan c thm quyn. Thm
quyn ny c quy nh trong nhng vn bn php lut khc nhau i vi tng cng vic c th. Do
vy ch c cc c quan c thm quyn mi c p dng lut. Nu vic p dng quy phm php lut
hnh chnh c thc hin bi mt ch th khng c thm quyn th vic p dng khng c hiu
lc thi hnh v ngi p dng pho chu trch nhim php l trc nh nc V d: Ngi khng c
thm quyn ra quyt nh v gii quyt n t co ca cng dn. Quyt nh ny khng c hiu lc k
t khi ban hnh v gi a ra quyt nh ny phi chu trach nhim php l trc nh nc.
3/ p dng quy phm php lut hnh chnh phi c tin hnh theo ng th tc do php lut quy
nh. i vi mi cmg vic c th pht sinh trong qun l hnh cchnh nh nc, php lut hnh
chnh u quy nh cc th tc cn thit cho qu trnh p dng php lut. Nu vi phm vo cc quy
nh v cc th tc cc c quan c thm quyn kh c th gii quyt mt cch ng n trong cc
cng vic pht sinh. V d: gip cc c quan c thm quyn gii quyt khiu ni t co ca cng
dn mt cch ng n v nhanh chng. Php lnh khiu ni t co ca cng dn quy ng c th
c
th
tc
nhn
n,
tr
li
ngi
c
n.
4/ p dng quy phm php lut hnh chnh phi c nhanh chng trong thi hn php lut quy nh
v tr lp cng khai chnh thc kt qu gii quyt cho cc i tng c lin quan. Qut nh thi gian
cn thit cho vic gii quyt cho tng cng vic c th. Nh nc buc c quan co thm quyn cho
vic p dng quy phm php lut hnh chnh, phi nng cao cht lng v hiu qu cng vic ca cc
c qun nhm bo m cc quyn v ngha v ca cc i tng c lin quan. Vic tr li cng
khai, chnh thc bng vn bn nhm mc ch hn ch nhng tu tin cng nh chng vi phm trong
qu trnh p dng quy phm php lut hnh chnh gip cho nhn dn c th tham gia rng ri vo
vic
gim
st
hot
ng
b
my
nh
nc.
5/ Kt qu p dng quy phm php lut hnh chnh phi c m bo thc hin trong thc t nu
khng hot ng p dng quy phm php lut hnh chnh s tr thnh v ngha v lm gim lng tin
ca nhn dn i vi nh nc.cn pha s dng nhiu bin php v phng tin khc nhau k c b
my cng ch bt buc cc i tng c lin quanphi thc hin cc vn bn quy phm php lut
hnh chnh, nh vy php lut mi thc hin trit c, tn trmh v tng cng c php ch
XHCN.
Cu 48: C phi mi quan h php lut co c quan hnh chnh nh nc tham gia u phi l quan
h
php
lut
hnh
chnh
?hay
khng
.
Nh bit quan h php lut hnh chnh l nhng quan h x hi pht sinh trong lnh vc chp hnh
iu hnh c iu chnh cc quy phm php lut hnh chnh gia nhng ch th mang quyn v
ngha
v
i
vi
nhau
theo
quy
nh
ca
php
lut
hnh
chnh.
V vy khng nht thit c mi quan h php lut c c quan hnh chnh nh nc tham gia u l
quan
h
php
lut
hnh
chnh.
Mt khc xem xt mi quan h phi l mi quan h hnh chnh ta cn c vo lm c s lm
pht sinh, chm dt l s tham gia ca qyt phm php lut hnh chnh v s kin php l hnh
chnh, l nhng s kin thc t m khi xy ra php lut hnh chnh vi vic php sinh cc quyn v
nhim
v
php
l
hnh
chnh
Do ta c th rt ra trong mi quan h php lut khi c s tham gia ca c quan hnh chnh nh
nc, nu khng c du hiu tham gia ca quy phm php lut hnh chnh v s kin php l hnh
chnh ng thi khng t n khch th ca trt t qun l hnh chnh nh nc th quan h
khng
phi
l
quan
h
php
lut
hnh
chnh.
V d: A k hp ng lao ng vi th trng c quan hnh chnh X trong mi quan h ny cng l
mi quan h php lut nhng khng l mi quan h php lut hnh chnh.
Cu 49: Mi cng dn 18 tui tr ln u l ch th ca quan h php lut hnh chnh, mnh
trn
ng
hay
sai?
Ti
sao
Mnh trn l khng ng. Nh ta bit. Ch th ca qun h hnh chnh l nhng bn tham gia
vo php lut hnh chnh c nng lc ch th, mang quyn v ngha v i vi nhau theo quy nh
ca
php
lut.
Ch th ca quan h php lut hnh chnh c th l c nhn hay t chc. Nu l c nhn c th l
cng dn Vit Nam, ngi nc ngoi, ngi khng quc tch. Nu l t chc c th l c quan nh
nc. Cc t chc x hi t chc kinh t ca Vit Nam v ngi nc ngoi.
C nhn t chc mun tr thnh ch th ca quan h php lut hnh chnh phi c nng lc ch th.
M
nng
lc
ch
th
bao
gm:
Nng
lc
php
hnh
chnh
Nng lc php l hnh chnh l kh nng php lut hnh chnh quy nh cho c nhn t chc c th
c hng hoc phi lm nhng nghi v nh nh trong qun l hnh chnh nh nc.
Nng
lc
hnh
vi
hnh
chnh
y trc
khi i vo phn
tch
v bit
* Quan h php lut hnh chnh l nhng quan h x hi pht sinh tromg lnh vc pht hnh iu
hnh c iu chnh bi cc quy phm php lut hnh chnh gia nhng ch th mang quyn v
ngha
vi
nhau
theo
quy
nh
ca
php
lut.
* Lnh vc chp hnh iu hnh chnh l biu hin ca hot ng qun l hnh chnh nh nc
- Chp hnh l vic lm ng cc yu cu ca lut php th hin ch qun l hnh chnh nh nc
hot ng ca php lut vo thc tin qun l nh nc thc hin ca cc mnh lnh ca c quan dn
c.
-
iu
hnh
vic
ch
tng
thuc
quyn
trong
qu
trnh
qun
- Trong lnh vc chp hnh iu hnh vai tr ca ch th v cng quan trng bao gi cng c : ch th
bt buc v ch th thng ( tc l i tng ca hnh chnh nh nc)
- Quyn v ngha v ca cc bn tham gia quan h php lut hnh chnh lun gn vi hot ng chp
hnh iu hnh ca nh nc tc l chng ch pht sinh trong qu trnh qun l hnh chnh nh nc
trn mi lnh vc nh cnh tr, kinh t,vn ho, x hi, gio dc, kinh t.....m khng pht sinh trong
lnh vc lp php hay t php . Do vy thc hin tt cc quyn v ngha v ny s gp phn tch cc
trong vic thc hin quyn v ngha v ca cc ch th trong mt s quan h php lut khc nhau
nh quan h php lut khc nhau nh quan h t ai, ti chnh ngn hng ...
- Quyn v ngha v cng l ni dung ca quan h php lut hnh chnh trong vic chp hnh iu
hnh
gia
cc
ch
th
tham
gia
- Mt bn c quyn nhn danh nh nc s dng quyn lc nh nc n phng bt buc bn kia
phi
phc
tng
ch
ca
mnh.
- Mt bn c quyn yu cu kin ngh bn xc lp quan h php lut hnh chnh .
Do quyn v ngha v ca cc bn tham gia khng nm trong lnh vc chp hnh iu hnh khng
phi
l
quan
h
php
lut
hnh
chnh.
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh
chnh
nh
nc
a
phng
?
Cu 52: Ti sao hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh l chnh thc c bn ca
hnh chnh nh nc, hot ng ban hnh vn bn p dng l ch yu ca qun l hnh chnh nh
nc.
Cu
53:
Mi
Cu
54:
Cu
55:
Phn
quan
Phn
bit
bit
cng
pht
gia
thuyt
ch
hnh
chnh
hnh
chnh
bin
phc
trch
nhim
php
ngn
cng
hnh
chn
ch.
chnh
hnh
chnh
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh
ho
Cu
59:
Cu
60:
iu
tui
thnh
nin
kin
truy
cu
trch
thc
nhim
hin
hnh
vi
phm
chnh
hnh
i
vi
chnh
hi.
cng
dn
n
Cu 51: Phn tch nguyn tc tp trung dn ch ? Ti sao biu hin ph thuc hai chiu ch c c quan
hnh
chnh
nh
nc
a
phng
?
Di gc php l nguyn tc l nhng t tng ch o bt ngun t bn cht ca ch c quy
nh trong php lut to thnh c s cho vic t chc, hot ng ca b mt nh nc v trong cc
khu
ca
qu
trnh
qun
l
nh
nc
Nhng nguyn tc php l ni chung v nguyn tc qun l hnh chnh nh nc ni ring ch yu do
cc c quan nh nc c thm quyn ban hnh n mang tnh khoa hc n nh. Nhng nguyn tc
ny c xy dng v c rt ra t cuc sng trn c s nghin cu nhng quy lut khch quan v
c bn ca i sng x hi do n phn nh su sc nhng quy lut pht trin khch quan .
Nhng nguyn tc c bn khng phi l nhng nguyn tc mn bt i bt dch. Tri li s vn
dng cc nguyn tc c bn trong qun l nh nc gn lin qu trnh pht trin ca x hi, nhng
nguyn
tc
s
c
sa
i
b
xung
cho
ph
hp
quy
lut
pht
trin.
Mt trong nhng nguyn tc c bn v qun l hnh chnh nh nc l nguyn tc tp trubg dn ch.
ay l mt nguyn tc hin nh. Hin php 1992- iu 6 ghi nhn Quc hi HNDcc cp cc c
quan khc ca nh nc u t chc v hot ng theo nguyn tc tp trung dn ch nguyn tc
ny
bao
hm
kt
hp
gia
2
yu
t:
- Tp trung l thu tm quyn lc nh nc v ch th qun k iu hnh, ch o vic thc hin php
lut. Tp trung y khng phi tp trung ton din v tuyt i m ch i vi nhng vn c bn
nht, chnh yu nht v bn cht nht. S tp trung bo m cho cp di v i tng khc c
kh nng thc hin quyt nh ca trung ng cn c vo iu kin thc t ca mnh nh l: Nhn
lc. iu kin thin nhin, khong sn, cc tim nng khc. ng thi pht huy quyn ch ng sng
to ca a phng v ca c s
trong vic gii quyt nhng vn ny.
- Dn ch l vic m rng quyn cho i tng qun l nhm pht huy tr tu tp th vo hot ng
qun l, pht huy ht kh nng tim tng cu i tng qun l trong qu trnh thc hin php lut,
thc
hin
mnh
lnh
ca
cp
trn.
- Nu ch c s lnh o tp trung m khng m rng dn ch th s to iu kin cho cc hnh vi vi
phm quyn cng dn, cho cc t quan liu tham nhng, hch dch ca quyn pht trin. Khng c s
lnh o tp trung thng nht, s pht trin ca x hi s tr thnh t pht, lc lng dn ch s b
phn tn khng sc chnh li cc th lc phn ng , phn dn ch. Tp trung v dn ch l 2
yu t c s kt hp cht ch vi nhau, c mi quan h qua li ph thuc v thc y nhau cng pht
trin
trong
qun
l
hnh
chnh
nh
nc.
S lnh o tp trung trn c s m rng dn ch l mt yu cu khch quan cann kinh t hng
ho nhiu thnh phn theo c ch th trng c s qun l ca nh nc theo nh hng XHCN.
Cc c quan hnh chnh nh nc a phng u c t chc v hot ng theo nguyn tc ph
thuc 2 chiu( chiu dc v chiu ngang). Mi ph thuc dc gip cho cp trn c th tp trung quyn
53:
Mi
quan
gia
thuyt
phc
cng
ch.
Trc khi vo phn tch mi quan h v thuyt phc v cng ch ta cn bit rng:
* Phng pht thuyt phc gio dc cm ho l mt trong nhng phng php qun l quan trng
nht em li hiu qu cao nht. Phng pht ny th hin tnh u vit ca ch XHCN, th hin
truyn thng nhn o ca dn tc ta. Thuyt phc bao gm mt s nhng bin php nh gii thch,
hng dn, ng vin, khuyn khch, trnh by chng minh m bo s cng tc, tun th hay
phc tng t gic ca i tng qun l nhm t c mt s kt qu nht nh
Thuyt phc tuy khng mang tnh bt buc cng rn nhng phng php ny li mang tnh cht php
l v n c quy nh trong php lut c thc hin bi ch th mang tnh quyn lc nh nc v
c
tin
hnh
trong
khun
kh
php
lut.
* Phng php cng ch l bin php bt buc bng bo lc ca cc c quan nh nc c thm
quyn i vi mt c nhn hay t chc nht nh v mt vt cht hay tinh thn nhm buc c nhn
hay t chc thc hin nhng hnh vi nht nh do php lut quy nh i vi ti sn c nhn hay t
chc hot ng t do thn th ca cc c nhn . y l phng php khng th thiu c ch p
dng khi bin php gio dc cm ho khng em li hiu qu ch p dng i vi nhng k chng i
li ng li chnh sch ca ng, php lut ca nh nc thng qua 4 loi cng ch: 1 cng ch
hnh s 2 cng ch dn s 3 cng ch k lut 4 cng ch hnh chnh.
*
Gia
thuyt
phc
gio
dc
cm
ho
vi
cng
ch
mi
quan
gn
b:
snh
mi
tng
quan
giai
cp,
tng
quan
lc
lng.
54:
Phn
bit
cng
ch
hnh
chnh
trch
nhim
hnh
chnh
t chc hay c nhn c hnh vi vi phm hnh chnh hoc hay i vi mt s c nhn hay t chc nht
nh nhm ngn nga nhng vi phm c th xy ra hay ngn chn nhng thit hi do thin tai, dch
ho gy ra. Trnh t p dung bin php cng ch hnh chnh cng phi tun theo lut. Cc bin
pht
cng
ch
hnh
chnh
c
3
nhm
Nhm
pht
Nhm
cc
bin
Nhm
cc
bin
php
php
hnh
chnh.
ngn
chn
hnh
chnh.
phng
nga
hnh
chnh.
*Trch nhim hnh chnh l g: Trch nhim hnh chnh l hu qu m c nhn hay t chc vi phm
hnh chnh phi gnh chu trc nh nc p dng cc bin php x pht hnh chnh tc l nh nc
p dng cc bin php x pht hnh chnh phu hp gio dc c nhn hay t chc vi phm hnh
chnh ng thi gio dc phng nga i vi c nhn hay t chc khc gp phn bo m cho php
lut
c
thc
hin
nghim
minh.
Cu
55:
Phn
bit
pht
hnh
chnh
bin
php
ngn
chn
hnh
chnh
Trong cng ch hnh chnh th bin php x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh l 2
bin php thng c p dng nhiu nht. Tuy u nm trong phng php qun l hnh chnh c
bn ca nh nc nhng gia 2 phng php ny c ngng im khc nhau r rt v mc cng
nh
ni
dung
ca
n
a.
Bin
php
pht
hnh
chnh
- Khi nim: X pht hnh chnh l bin php do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c
nhn hay t chc: C hnh vi vi phm hnh chnh nhm truy cu trch nhim hnh chnh i vi c
nhn
hay
t
chc
vi
phm
hnh
chnh
.
C
Ni
+
+
pht
dung;
Pht
bin
sung:
php
:
tch
Buc
phm
x
thu
tang
vt
khi
chnh
hnh
co,
tin
giy
phc
xy
ra.
chnh
Pht
phng
dng
tho
hnh
pht
cnh
khc:
vi
php
chnh
quyn
Bin
chnh:
cc
pht
Tc
+
hnh
tin
vi
phm.
php
tnh
trng
ban
Trnh
ch:
th
trng
tc:
pht
thng
i
vi
qua
ban
hnh
vi
phm
gio
quyt
dc
nh
tng
pht
ngi
khc
b.
Bin
php
ngn
chn
hnh
chnh
- Khi nim: Ngn chn hnh chnh cng do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c nhn
hay t chc c th: C vi phm hoc khng c vi phm hnh chnh nhm ngn chn vi phm hnh
chnh
c
th
xy
ra.
C s ngn chn hnh chnh hoc cng co th khng vi phm hnh chnh, trc khi c vi phm hoc vi
phm
ang
xy
ra.
- Ni dung bao gm cc bin php hnh chnh khc v cc bin php ngn chn v bo m vic x
pht vi phm hnh chnh quy nh trong iu 12 v iu 22 php lnh x pht vi phm hnh chnh c
13 bin php c 5 bin php tm gi ngi, phng tin tang vt, khm ngi, khm ni gi tang
vt
phnh
tin
vi
phm
.
Ch
th:
Quy
nh
trong
iu
40
lnh
pht
vi
phm
hnh
chnh
Hnh thc ban hnh cc vn bn qun l hnh chnh nh nc l hot ng qun l hnh chnh nh
nc.Tng qua hot ng ny cc ch th c thm quyn c th t ra cc quy phm php lut
iu chnh cc quan h pht sinh trong lnh vc chp hnh iu hnh trn mi mt ca i sng x
hi. Cng c th gii quyt nhng vn c th ring bit i vi i ci i tng qun l nht nh.
Chng ta cng cn phn bit r nhng vn bn qun l hnh chnh vi vn bn c coi l ngun ca
lut
hnh
chnh.
a.
Vn
bn
coi
ngun
ca
lut
hnh
chnh
- Khi nim: l nhng vn bn quy phm php lut do c quan qun l nh nc c thm quyn ban
hnh theo th tc trnh t nht nh c ni dung cha ng cc quy phm php lut hnh chnh. C
hiu qu bt buc thi hnh, m bo thc hin bng sc mnh cng ch nh nc.
-
Ch
+Cc
th
ban
quan
quyn
hnh
lc
nh
nc
nhn
+Ch
-
co
th
Ni
dung:
thm
quyn
Ch
cha
nh
y
ngqun
ch
tch
rng
hnh
chnh
nc
hn
nh
nc
trnh
b.
ban
Vn
hnh:
Theo
bn
hnh
qun
thc
nht
nh.
hnh
chnh
th
Cc
ban
quan
hnh
quyn
lc
nh
nc.
+ cc c nhn c thm quyn nh trng my bay, tu bin, thm phn ra quyt nh, th trng, c
quan
to
n,
kim
st,
th
trng
cc
n
v
c
s.
+
-
Ch
Ni
dung:
d:
Cha
Ngh
th
ng
nh
qun
php
chnh
ph,
hp
hnh
chnh
vn
bn
cc
cp
hn.
mnh
lnh
t,
cp
th.
nh.
- Hnh thc vn bn: bao gi cng l vn bn di lut t ngh nh tr xung ( c th ho, chi tit
ho
cc
vn
bn
ca
c
quan
quyn
lc).
- Trnh t th tc ban hnh: Tu theo tng trng hp c th nhng khng tri vi lut.
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc ta cn cn c vo nh
ngha (Khi nim) v cn c vo c im ring, tnh cht cng vic theo bng so snh sau:
a.
Vin
chc
khng
phi
cng
chc
Cng
i
tng
quan,
vic
sau
h
mi
quan
gi
bu
l
trong
vin
qun
theo
chc
i,
nhim
khng
phi
k.
vin
bin
chc
phng.
+ L ngi gi chc v trong c quan quyn lc nh nc, c quan hnh chnh nh nc, c quan
kim
st,
c
quan
xt
x
c
bu
hoc
c
theo
nhim
k
+ l ngi lm vic trong cc n v c sow thuc b my qun l b my hnh chnh nh nc.
- vin chc nh nc khng trc tip sn xut ra ca ci vt cht nhng bng hot ng ca mnh h
bo m vic lnh o kim tra qu trnh . Xc nh phng hng pht trin khoa hc k thut
phc
v
sn
xut.
thc
hin
bin
php
c
t
chc.
- Hot ng ca h to iu kin hoc trc tip lm pht sinh, thay i hay chm dt cc quuuan h
c
th.
b.
Vin
chc
cng
chc
- nh ngha: cng chc nh nc l cng dn Vit Nam c b nhim hoc tuyn dng gi mt cng
vic thng xuyn trong cng s nh nc trung ng hay a phng, trong nc hay ngoi nc
c
xp
vo
ngch
bc
v
c
hng
lng
t
ngn
sch
nh
nc.
-
Cng
vic
ca
vin
tng
chc
sau
cng
chc
bao
gi
cng
gi
thng
cng
xuyn.
chc.
+ l ngi lm vic trong c quan hnh chnh nh nc trung ng, tnh, huyn v cp tng
ng.
+ L ngi lm vic trong c quan i din s qun, lnh s qun ca nc ta nc ngoi.
+Nhng ngi lm vic trong trwngd hc, vin nghin cu, i pht thanh. i truyn hnh, c
quan
bo
ch
c
hng
lng
t
ngn
sch.
+
Cc
nhn
vin
dn
lm
vic
trong
quan
quc
phng.
+ Nhng ngi c tuyn dng b nhim gi mt cng vic thng xuyn trong c quan kim
st,
xt
x.
+ Nhng ngi c tuyn dng b mhim gi mt cng vic thng xuyn trong b my nh
nc nh: Vn phng Quc Hi.UBTVQH. HND cc cp v ngng ngi khc theo quy nh ca php
lut.
- Hot ng ca h gin tip lm pht sinh., thay i hay chm dt cc quan h php lut c th.
* vic phn bit gia vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc c mt ngha
thc tin rt ln trong vic t chc v hot ng ca b my quun l nh nc ta. Gip cho cc c
quan
chc
nng
c
th:
-
xy
p
dng
dng
ch
tiu
ng
chun
chnh
ho
xc
i
vi
ng
i
bg
cn
b.
cng
chc.
- To iu kin cho cng cuc ci cch hnh chnh, thc y cng vic i mi ca t nc,
*
Cng
mt
vi
phm
th
vin
chc
nh
nc
chu
nhiu
nht
trch
nhim
l:
Trch
nhim
hnh
Trch
nhim
dn
s.
Trch
nhim
klut.
Trch
nhim
hnh
chnh.
Tng ng vi mi loi trch nhim l cc hnh thc cng ch truy cu trch nhim
Qua y ta thy nu vin chc nh nc vi phm php lut c th chu nhiu nht 3 loi trch nhim :
hnh
s
,
dn
s
,
k
lut.
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh
ho
Hin php 1992 iu 49 ghi nhn Cng dn nc CHXHCNVit Nam nc ta cng dn c quyn
v chnh tr.Quyn cng dn c quy nh kh c th v thc hin y v ngi dn lao ng l
ngi ch lc ca t nc, c mi quan h kh khng kht bn vng vi nh nc. Cng dn c
thc hin, s dng cc quyn v ngha v ca mnh khi tham gia vo cc quan h php lut c th
trong c quan h php lut hnh chnh.Mi quan h ny c hnh thnh trong cc trng hp
tham
gia
sau
y:
a.
khi
cng
dn
dng
quyn:
V d : khi cng dn thc hin quyn t do kinh doanh theo quy nh ca php lut, lm n xin cp
giy php kinh doanh gi UBND qun , huyn- c quan c thm quyn cp giy php kinh doanh.
b.
khi
cng
dn
thc
hin
quyn
ngha
V d: Vic cng dn thc hin quyn v ngha v bo v t quc s lm pht sinh quan h php lut
hnh
chnh
gia
cng
dn
v
c
quan
qun
s
cp
qun
huyn.
c. Khi quyn v li ch hp php ca cng dn b xm phm,h i hi nh nc phi bo v v phc
hi
nhng
quyn
.
v d : khi c hnh vi tri php lut mi cng chc xm phm ti quyn c hng ti quyn ch
bo him ca cng dn, cng dn c n khiu ni gi th trng trc tip ca vin chc . lm
pht sinh mi qun h php lut hnh chnh gia cng dn c n khiu ni vi cn b nh nc c
thm
quyn
gii
quyt
n
khiu
ni.
d.
Khi
cng
dn
khng
thc
hin
ngha
vi
nh
nc
v d : Cng dn, bun bn theo php lut khng np thu kinh doanh lm pht sinh quan h php
lut hnh chnh gi dn vi UYBND qun, huyn hoc phng thu trc thuc.
Tm li mun tham gia vo cc quan h php lut hnh chnh cng dn phi c nng lc ch th
(nng lc php l hnh chnh v nng lc hnh vi hnh chnh). Nh nc quy nh nng lc ch th
ca cng dn trong trong quan h php lut hnh chnh th hin s thng nht gia quyn v ngha
v ca cng dn. Vic bo m thc hin quyn, bo m ngha v u quan rng nh nhau. Nh
nc quy nh nhng bo m v chnh tr, vt cht, t chc php l cn thit cng dn c th
tham gia ng o v y vo qun l nh nc nhm thc hin quyn v ngha v ca cng dn.
Cu
Nu
59:
nhng
trng
tui
hp
thnh
A
nin
truy
thc
hin
cu
vi
trch
phm
hnh
nhim
chnh
hnh
hi.
chnh,
a.
Nhng
trng
a.
truy
hp
cu
khng
truy
trch
nhim
hnh
cu
chnh
trch
trong
nhim
cc
hnh
trng
chnh.
hp
sau:
- Khi A 14 tui n di 16 tui v tinh thn, th cht pht trin bnh thng, thc hin vi phm
hnh
chnh
vi
li
c
.
- khi A t 16 tui n di 18 tui, tinh thnf th cht pht trin bnh thng phi chu trch nhim
hnh chnh k c c li c v v khi thc hin vi phm hnh chnh.
- khi Avi phm hnh chnh khng nm trong cc trng hp min truy cu trch nhim hnh chnh
nh
tnh
th
cp
thit,
s
kin
bt
ng,
phng
v
chnh
ng..xy
ra.
b.
Khi
khng
truy
Khi
cu
trch
cha
nhim
hnh
chnh
14tui.
- Khi cha 14 tui n di 16 tui nhng thc hin vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui nhng vic vi phm hnh chnh vi li v .
- Khi A 16 tui n di 18 tui thc hin vi phm hnh chnh trong trng hp min truy cu
ttrch nhim hnh chnh nh : Tnh th cp thit, s kin bt ng, phng v chnh ng .
Cu
60:
iu
kin
truy
cu
trch
nhim
hnh
chnh
vi
cng
dn
i vi cng dn thnh nin (t 18 tui tr ln) b truy cu trch nhim hnh chnh khi h thc
hin
hnh
vi
vi
phm
hnh
chnh
vi
iu
kin
sau:
- Khng mc bnh tm thn, khng b ri lon thn kinh, khng b mt bnh no mt kh nng iu
khin
hnh
vi.
- Hnh vi vi phm c quy nh trong cc vn bn co quy nh v pht vi phm hnh chnh.
-
Thc
hin
hnh
vi
vi
phm
khng
thuc
cc
trng
hp
sau
S kin bt ng, tnh th cp thit, phng v chnh ng, ht thi hiu truy cu trch nhim hnh
chnh.
*
vi
ngi
thnh
nin
- Ngi t 16 tui n 18 tui thc hin hnh vi vi phm hnh chnh trong nhng iu kn nh
cng
dn
18
tui
trow
ln.
- Ngi t 14 tui n di 16 tui ch chu trch nhim hnh chnh i vi nhng hnh vi vi phm
hnh
chnh
vi
li
c
v
mc
pht
cao
nht
ch
n
ng.
- Ngi cha 14 tui th khng b truy cu trch nhim hnh chnh nu h vi phm hnh chnh th
ch
p
dng
bin
php
gio
dc.
Ch
lin
quan:
lc. iu kin thin nhin, khong sn, cc tim nng khc. ng thi pht huy quyn ch ng sng
to ca a phng v ca c s trong vic gii quyt nhng vn ny.
- Dn ch l vic m rng quyn cho i tng qun l nhm pht huy tr tu tp th vo hot ng
qun l, pht huy ht kh nng tim tng cu i tng qun l trong qu trnh thc hin php lut,
thc hin mnh lnh ca cp trn.
- Nu ch c s lnh o tp trung m khng m rng dn ch th s to iu kin cho cc hnh vi vi
phm quyn cng dn, cho cc t quan liu tham nhng, hch dch ca quyn pht trin. Khng c s
lnh o tp trung thng nht, s pht trin ca x hi s tr thnh t pht, lc lng dn ch s b
phn tn khng sc chnh li cc th lc phn ng , phn dn ch. Tp trung v dn ch l 2
yu t c s kt hp cht ch vi nhau, c mi quan h qua li ph thuc v thc y nhau cng pht
trin trong qun l hnh chnh nh nc.
S lnh o tp trung trn c s m rng dn ch l mt yu cu khch quan cann kinh t hng
ho nhiu thnh phn theo c ch th trng c s qun l ca nh nc theo nh hng XHCN.
Cc c quan hnh chnh nh nc a phng u c t chc v hot ng theo nguyn tc ph
thuc 2 chiu( chiu dc v chiu ngang). Mi ph thuc dc gip cho cp trn c th tp trung quyn
lc nh nc ch o thc hin vi cp di to nn mt hot ng chung thng nht. Mi ph
thuc dc gip cho cp trn c th tp trung quyn lc nh nc ch o thc hin vi cp di to
nn my hot ng chung nht. Mi ph thuc ngang to iu kin cho cp di c th m rmg dn
ch, pht huy th mnh ca a phng hon thnh nhim v cp m cp trn giao ph.
S ph thuc 2 chiu ca c quan hnh chnh nh nc a phng l khch quan bo m thng
nht gia li ch chung ca c nc vi li ch ca a phng, gia li ch ngnh vi l ch vng lnh
th.
Cu 52: Ti sao hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut hnh chnh l chnh thc c bn ca
hnh chnh nh nc, hot ng ban hnh vn bn p dng l ch yu ca qun l hnh chnh nh
nc.
C nhiu hnh thc qun l hnh chnh nh nc nh hnh thc ban hnh vn bn quy phm php
lut,hnh thc ban hnh vn bn p dng quy phm php lut hnh chnh...
* Hot ng ban hnh cc vn bn quy phn php lut hnh chnh l hnh thc c bn v ph bin,
hnh thc ny quan trng nht mang tnh cht php l ca cc c quan hnh chnh nh nc nhm
c th ho, chi tit ho nhng iu c quy nh trong cc vn bn ca php lut ca cc c quan
quyn lc nh nc. Bi v cc c quan quyn lc nh nc vi cc vn bn ca mnh thng ch quy
nh vn c tnh cht c bn chung nht ch khng quy nh c th v chi tit
Vic cc c quan hnh chnh nh nc c hnh thc ban hnh ra cc vn bn quy phm php lut hnh
chnh mhm thc hin chc nng qun l hnh chnhtrn mi lnh vc trn mi i sng x hi. V vy
cc vn bn quy phm php lut hnh chnh c ban hnh ra p dng trong thi gian di, p
dng nhiu ln vi cc i tng c lin quan. Cc vn bn ny trong quy nh quyn hn, trch
nhim, ngha v hoc quyn quy nh vic t chc hot ng...
Ta c th ly v d sau lm sng t: can c vo cc vn bn ca Quc hi v UBTVQH( Ngh quyt
ca Quc hi, php lnh x l vi phm hnh chnh ca UBTVQH). chnh ph ban hnh ra ngh nh
36, ngh nh 49 v vic lp li an ton giao thng ng b, trt t an ton giao thng th ng
thi phi x l i vi cc i tng vi phm trong lnh vc ny.
Hot ng ban hnh vn bn quy phm php lut ca c qun hnh chnh nh nc cn gi l hot
ng xay dng php lut, hot ng lp quy. Thhng qua hot ng cc c quan hnh chnh nh
nc quy nh v nhiu vn nh: Nhim v, quyn hn c cu t chc ca c quan hnh chnh nh
nc, nhng th tc cn thit thc hin quyn v ngha v ca cng dn. ch c c quan nh nc
c thm quyn mi c ban hnh cc vn bn quy phm php lut ,v hot ng c bn v ph bin
ca c quan nh nc c thm quyn.
* Hot ng ban hnh bn bn p dng quy pham php lut hnh chnh cng l mt hot ng ch
yu ca c quaaan hnh chnh nh nc. L mt hnh thc qun l rt quan trmg khng th thiu
c. Bi v y l nhng hnh thc hot ng c tin hnh thng xuyn lin tc bt k u khi
c hot ng qun l hnh chnh ca cc c quan quun l hnh chnh nh nc c ban hnh ra cc
vn bn p dng cc quy phm php lut hnh chnh nh: Quuyt nh bt, quyt nh b nhim,
thuyn chuyn, bi min...Nhng vn bn p dng ny ch p dng trong mt ln trong trng hp c
th v i vi i tng c th nht nh. y l p dng quy phm php lut hnh chnh l hot ng
ch yu ca cc c quan hnh chnh nh nc trong qun l hnh chnh.
Cu 53: Mi quan h gia thuyt phc v cng ch.
Trc khi vo phn tch mi quan h v thuyt phc v cng ch ta cn bit rng:
* Phng pht thuyt phc gio dc cm ho l mt trong nhng phng php qun l quan trng
nht em li hiu qu cao nht. Phng pht ny th hin tnh u vit ca ch XHCN, th hin
truyn thng nhn o ca dn tc ta. Thuyt phc bao gm mt s nhng bin php nh gii thch,
hng dn, ng vin, khuyn khch, trnh by chng minh m bo s cng tc, tun th hay
phc tng t gic ca i tng qun l nhm t c mt s kt qu nht nh
Thuyt phc tuy khng mang tnh bt buc cng rn nhng phng php ny li mang tnh cht php
l v n c quy nh trong php lut c thc hin bi ch th mang tnh quyn lc nh nc v
c tin hnh trong khun kh php lut.
* Phng php cng ch l bin php bt buc bng bo lc ca cc c quan nh nc c thm
quyn i vi mt c nhn hay t chc nht nh v mt vt cht hay tinh thn nhm buc c nhn
hay t chc thc hin nhng hnh vi nht nh do php lut quy nh i vi ti sn c nhn hay t
chc hot ng t do thn th ca cc c nhn . y l phng php khng th thiu c ch p
dng khi bin php gio dc cm ho khng em li hiu qu ch p dng i vi nhng k chng i
li ng li chnh sch ca ng, php lut ca nh nc thng qua 4 loi cng ch: 1 cng ch
hnh s 2 cng ch dn s 3 cng ch k lut 4 cng ch hnh chnh.
* Gia thuyt phc gio dc cm ho vi cng ch c mi quan h gn b:
- m bo vic thc thi php lut ng n, hp l ,c hiu qu tu trong tng trng hp c th
c th p dng trc hoc sau. khng phi lc no cng coi trng bin php ny m coi l l bin
php kia.
- hot ng em li hiu qu cn phi ch ng mc s kt hp gia cng ch v thuyt phc.
+ Nu khng c cng ch nh nc th k lut nh nc s b lung lay, php ch XHCN khng c
tn trng, to iu kin thun li cho t nn x hi pht trin, k th giai cp v k th dn tc hot
ng chng ph cch mng.
+ Nu khng c thuyt phc th hot ng qun l nh nc cng km hiu qu, khng ng vin
c s t gic chp hnh php lut ca nhn dn, khng nng cao c thc php lut v tinh
thn t ch, khng m bo tnh cht mm do thc hin truyn thng nhn o ca dn tc, s lm
thay i bn cht ca nh nc.
- Nu ch ch trng cng ch nh nc s tr thnh nh nc bo lc, nh nc ca cnh st.
- Do vy cn pi kt hp cht ch hi ho gia 2 phng php qun l v cn phi:
+So snh mi tng quan giai cp, tng quan lc lng.
+ Phi cn c vo tng trng hp c th thuyt phc trc ri cng ch sau.
Cu 54: Phn bit cng ch hnh chnh v trch nhim hnh chnh
phn bit trc ht chng ta cn lm r ni dung c dim ca khi nim ny.
* Cng ch hnh chnh l g? Cng ch hnh chnh l bin php cng ch nh nc do c quan
hnh chnh nh nc c trong nhng trng hp nht nh th do to n nhn dn quytt nh i vi
t chc hay c nhn c hnh vi vi phm hnh chnh hoc hay i vi mt s c nhn hay t chc nht
nh nhm ngn nga nhng vi phm c th xy ra hay ngn chn nhng thit hi do thin tai, dch
ho gy ra. Trnh t p dung bin php cng ch hnh chnh cng phi tun theo lut. Cc bin
pht cng ch hnh chnh c 3 nhm
Nhm x pht hnh chnh.
Nhm cc bin php ngn chn hnh chnh.
Nhm cc bin php phng nga hnh chnh.
*Trch nhim hnh chnh l g: Trch nhim hnh chnh l hu qu m c nhn hay t chc vi phm
hnh chnh phi gnh chu trc nh nc p dng cc bin php x pht hnh chnh tc l nh nc
p dng cc bin php x pht hnh chnh phu hp gio dc c nhn hay t chc vi phm hnh
chnh ng thi gio dc phng nga i vi c nhn hay t chc khc gp phn bo m cho php
lut c thc hin nghim minh.
Cu 55: Phn bit x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh
Trong cng ch hnh chnh th bin php x pht hnh chnh v bin php ngn chn hnh chnh l 2
bin php thng c p dng nhiu nht. Tuy u nm trong phng php qun l hnh chnh c
bn ca nh nc nhng gia 2 phng php ny c ngng im khc nhau r rt v mc cng
nh ni dung ca n
a. Bin php x pht hnh chnh
- Khi nim: X pht hnh chnh l bin php do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c
nhn hay t chc: C hnh vi vi phm hnh chnh nhm truy cu trch nhim hnh chnh i vi c
nhn hay t chc vi phm hnh chnh .
C s x pht hnh chnh: c vi phm hnh chnh xy ra.
- Ni dung; cc bin php x pht hnh chnh :
+ pht chnh : cnh co, Pht tin
+ Pht b sung: tch thu tang vt phng tin vi phm.
Tc quyn s dng giy php .
+ Bin php khc: Buc tho d khi phc tnh trng ban u .
Cc bin php ny c quy nh c th ti iu 1,13,14,15,ca php lnh x pht vi phm hnh
chnh.
- Ch th c thm quyn c quy nh trong iu 26 n iu 37 ca php lnh x pht vi phm
hnh chnh .
- Trnh t th tc: thng qua ban hnh quyt nh x pht
Mc ch: trng pht i vi vi phm gio dc tng ngi khc
b. Bin php ngn chn hnh chnh
- Khi nim: Ngn chn hnh chnh cng do c quan nh nc c thm quyn p dng i vi c nhn
hay t chc c th: C vi phm hoc khng c vi phm hnh chnh nhm ngn chn vi phm hnh
chnh c th xy ra.
C s ngn chn hnh chnh hoc cng co th khng vi phm hnh chnh, trc khi c vi phm hoc vi
phm ang xy ra.
- Ni dung bao gm cc bin php hnh chnh khc v cc bin php ngn chn v bo m vic x
pht vi phm hnh chnh quy nh trong iu 12 v iu 22 php lnh x pht vi phm hnh chnh c
13 bin php c 5 bin php tm gi ngi, phng tin tang vt, khm ngi, khm ni gi tang
vt phnh tin vi phm .
Ch th: Quy nh trong iu 40 lnh x pht vi phm hnh chnh .
- Trnh t th tc: Tu theo tng trng hp c th m c cc quyn quyt nh ph hp
Mc ch : Ngn chn vi phm hnh chnh xy ra khc phc thit hi do vi phm hnh chnh gy ra
Cu 56: Phn bit vn bn qun l hnh chnh vi vn bn l ngun ca lut hnh chnh.
Hnh thc ban hnh cc vn bn qun l hnh chnh nh nc l hot ng qun l hnh chnh nh
nc.Tng qua hot ng ny cc ch th c thm quyn c th t ra cc quy phm php lut
iu chnh cc quan h pht sinh trong lnh vc chp hnh iu hnh trn mi mt ca i sng x
hi. Cng c th gii quyt nhng vn c th ring bit i vi i ci i tng qun l nht nh.
Chng ta cng cn phn bit r nhng vn bn qun l hnh chnh vi vn bn c coi l ngun ca
lut hnh chnh.
a. Vn bn coi l ngun ca lut hnh chnh
- Khi nim: l nhng vn bn quy phm php lut do c quan qun l nh nc c thm quyn ban
hnh theo th tc trnh t nht nh c ni dung cha ng cc quy phm php lut hnh chnh. C
hiu qu bt buc thi hnh, m bo thc hin bng sc mnh cng ch nh nc.
- Ch th ban hnh :
+Cc c quan quyn lc nh nc
+Cc c quan nh nc khc nh to n, Vin kim st hoc th trng cc c qun xt x, kim st
th trng cc n v c s ( ban hnh quy nh ni quy)
+Cc c nhn co thm quyn nh ch tch nc
+Ch th y rng hn
- Ni dung: Ch cha ngqun l hnh chnh nh nc
- Hnh thc vn bn : c th l vn bn lut hoc di lut (ngh nh, ch th ).
- trnh t ban hnh: Theo hnh thc nht nh.
b. Vn bn qun l hnh chnh
- Khi nim: Vn bn qun l hnh chnh nh nc l cc vn bn di lut ban hnh trn c s v
chp hnh Hin php, lut, php lnh v ngh quyt ca cc c quan quyn lc nh nc.
Ch th ban hnh :
+ Cc c quan quyn lc nh nc.
+ cc c nhn c thm quyn nh trng my bay, tu bin, thm phn ra quyt nh, th trng, c
quan to n, kim st, th trng cc n v c s.
+ Ch th hp hn.
- Ni dung: Cha ng qun l php l hnh chnh v cc mnh lnh c th.
V d: Ngh nh chnh ph, vn bn cp t, cp nh.
- Hnh thc vn bn: bao gi cng l vn bn di lut t ngh nh tr xung ( c th ho, chi tit
ho cc vn bn ca c quan quyn lc).
- Trnh t th tc ban hnh: Tu theo tng trng hp c th nhng khng tri vi lut.
Cu 57: Phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc. Vic phn bit c
ngha g? cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l my trch nhim php l
phn bit vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc ta cn cn c vo nh
ngha (Khi nim) v cn c vo c im ring, tnh cht cng vic theo bng so snh sau:
a. Vin chc khng phi l cng chc
- nh ngha: Vin chc nh nc l ngi lao ng lm trong cc c quan nh nc do c bu hoc
b nhim hay tuyn dng gi mt chc v nht dnh hoc bng hot ng ca mnh gp phn vo
vic thc hin mt chc v nht nh hoc tr lng theo chc v hoc hot ng ,
- Cng vic c bu theo nhim k.
- i tng sau y mi gi l vin chc khng phi l vin chc
+S quan, h s quan trong qun i, b i bin phng.
+ L ngi gi chc v trong c quan quyn lc nh nc, c quan hnh chnh nh nc, c quan
kim st, c quan xt x c bu hoc c theo nhim k
+ l ngi lm vic trong cc n v c sow thuc b my qun l b my hnh chnh nh nc.
- vin chc nh nc khng trc tip sn xut ra ca ci vt cht nhng bng hot ng ca mnh h
bo m vic lnh o kim tra qu trnh . Xc nh phng hng pht trin khoa hc k thut
phc v sn xut. thc hin bin php c t chc.
- Hot ng ca h to iu kin hoc trc tip lm pht sinh, thay i hay chm dt cc quuuan h
c th.
b. Vin chc l cng chc
- nh ngha: cng chc nh nc l cng dn Vit Nam c b nhim hoc tuyn dng gi mt cng
vic thng xuyn trong cng s nh nc trung ng hay a phng, trong nc hay ngoi nc
c xp vo ngch bc v c hng lng t ngn sch nh nc.
- Cng vic ca vin chc l cng chc bao gi cng thng xuyn.
- i tng sau y c gi l cng chc.
+ l ngi lm vic trong c quan hnh chnh nh nc trung ng, tnh, huyn v cp tng
ng.
+ L ngi lm vic trong c quan i din s qun, lnh s qun ca nc ta nc ngoi.
+Nhng ngi lm vic trong trwngd hc, vin nghin cu, i pht thanh. i truyn hnh, c
quan bo ch c hng lng t ngn sch.
+ Cc nhn vin dn s lm vic trong c quan b quc phng.
+ Nhng ngi c tuyn dng b nhim gi mt cng vic thng xuyn trong c quan kim
st, xt x.
+ Nhng ngi c tuyn dng b mhim gi mt cng vic thng xuyn trong b my nh
nc nh: Vn phng Quc Hi.UBTVQH. HND cc cp v ngng ngi khc theo quy nh ca php
lut.
- Hot ng ca h gin tip lm pht sinh., thay i hay chm dt cc quan h php lut c th.
* vic phn bit gia vin chc l cng chc vi vin chc khng phi l cng chc c mt ngha
thc tin rt ln trong vic t chc v hot ng ca b my quun l nh nc ta. Gip cho cc c
quan chc nng c th:
- xy dng v tiu chun ho i ng cn b.
- p dng ch ng v chnh xc i vi i bg cng chc.
- To iu kin cho cng cuc ci cch hnh chnh, thc y cng vic i mi ca t nc,
* Cng mt vi phm th vin chc nh nc chu nhiu nht l 4 trch nhim l:
- Trch nhim hnh s
- Trch nhim dn s.
- Trch nhim klut.
- Trch nhim hnh chnh.
Tng ng vi mi loi trch nhim l cc hnh thc cng ch truy cu trch nhim
Qua y ta thy nu vin chc nh nc vi phm php lut c th chu nhiu nht 3 loi trch nhim :
hnh s , dn s , k lut.
Cu 58: trnh by cc trng hp cng dn tham gia vo quan h php lut hnh chnh, ly v d
minh ho
Hin php 1992 iu 49 ghi nhn Cng dn nc CHXHCNVit Nam nc ta cng dn c quyn
v chnh tr.Quyn cng dn c quy nh kh c th v thc hin y v ngi dn lao ng l
ngi ch lc ca t nc, c mi quan h kh khng kht bn vng vi nh nc. Cng dn c
thc hin, s dng cc quyn v ngha v ca mnh khi tham gia vo cc quan h php lut c th
trong c quan h php lut hnh chnh.Mi quan h ny c hnh thnh trong cc trng hp
tham gia sau y:
a. khi cng dn s dng quyn:
V d : khi cng dn thc hin quyn t do kinh doanh theo quy nh ca php lut, lm n xin cp
giy php kinh doanh gi UBND qun , huyn- c quan c thm quyn cp giy php kinh doanh.
b. khi cng dn thc hin quyn v ngha v :
V d: Vic cng dn thc hin quyn v ngha v bo v t quc s lm pht sinh quan h php lut
hnh chnh gia cng dn v c quan qun s cp qun huyn.
S kin bt ng, tnh th cp thit, phng v chnh ng, ht thi hiu truy cu trch nhim hnh
chnh.
* i vi ngi v thnh nin :
- Ngi t 16 tui n 18 tui thc hin hnh vi vi phm hnh chnh trong nhng iu kn nh
cng dn 18 tui trow ln.
- Ngi t 14 tui n di 16 tui ch chu trch nhim hnh chnh i vi nhng hnh vi vi phm
hnh chnh vi li c v mc pht cao nht ch n ng.
- Ngi cha 14 tui th khng b truy cu trch nhim hnh chnh nu h vi phm hnh chnh th
ch p dng bin php gio dc.
Hi ng nhn dn T Lim
Cu 62: Nguyyn tc x pht vi phm hnh chnh c tnh cht bt buc khi x l vi phm hnh chnh
khng.
Vi phm hnh chnh l hnh vi do c nhn hay t chc thc hin mt cch c hay v xm phm
cc quy tc qun l nh nc m khng phi l ti phm hnh s v theo quy nh ca php lut phi
b x pht vi phm hnh chnh .
iu 3- php lnh x l vi phm hnh chnh ghi r : Nguyn tc x l vi phm hnh chnh:
1/ Vic x l vi phm hnh chnh phi do ngi c thm quyn tin hnh vi vi phm dng quy nh
ca php llut .
2/ C nhn, t chc ch b x pht vi phm hnh chnh khi c hnh vi vi phm hnh chnh do php lut
quy nh .
C nhn ch b p dng cc bin php khc trong cc trng hp quy nh ti ii 21,22,23,24,v 25
ca php lnh ny.
3/ Mi vi phm hnh chnh phi c pht hin kp thi c phi b nh ch ngay. Vic x l phi c
tin hnh nhanh chng, cng minh, m hu qu do vi phm hnh chnh gy ra phi c khc phc
theo ng php lut .
4/ Mi hnh vi vi phm hnh chnh ch b x pht 1 ln.
Mt ngi khc thc hin hnh vi vi phm hnh chnh b x pht v tng hnh vi vi phm.
Nhiu ngi cng thc hin 1 hnh vi vi phm hnh chnh th mi ngi vi phm u b x pht.
5/ Vic x pht vi phm hnh chnh phi cn c vo tnh cht, mc vi phm, thn nhn v nhng
tnh tit gim nh, tng nng gii quyt nh hnh thc, bin php x l thch hp.
6/ Khng x l vi phm hnh chnh trong cc trng hp thuc tnh th cp thit, phng v chnh
ng, s kin bt ng hoc vi phm hnh chnh trong khi mc bnh tm thn hoc cc bnh khc lm
mt kh nng nhn thc hoc kh nng iu khin hnh vi ca mnh.
Mi vi phm hnh chnh phi c pht hih kp thi x l cng minh nhanh chng theo ng php
lut
Vic pht hin x l kp thi i vi cc vi phm hnh chnh khng ch lm cho vi phm b chm dt
trn thc t m cn c tc dng ln lao trong vic tc ng tch cc vo thc ca ngi vi phm v
ca cc cng dn khc trong vic cng c v uy tn ca nh nc i vi nhn dn, khi b x l vi
phm phi m bo s cng minh ng php lut nghim minh khi b x l khng c ngha l x
pht nng i vi ngi vi phm m co ngha l bt k vi phm cng nu c a ra x l theo php
lut khng lt ngi vi phm, cng khng pht oan ngi khng vi phm
Mt vi phm hnh chnh ch b x pht 1 ln: Mt ngi thc hin nhiu vi phm hnh chnh th b x
pht tng vi phm, nhng tng hp tng vi phm, tng hp hnh thc pht chung khng th vt mc
cao nht ca mc x pht p dng i vi vi phm nng nht ;
V d: Trn A li xe c gii m khng c bng li xe, li xe i vo khu vc c bin bo cm. Khi A d
thc hin 2 vi phm hnh chnh:
+ i vo khu vc c bin bo cm ( im c khon 1 iu 5, ngh nh 141/HBTngy
25/4/1991ca HBTv x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc an ninh trt t).
+ Li xe c gii m khng c bng li (im c khon 2 iu 7 Ngh nh trn ). Do vy mc pht ti a
i vi vi phm th nht l 50.000, vi phm th 2 l 200.000, cho nn khi tng hp mc pht th
mc cao nht c th p dng ti a vi A l 2000.000.
Nhiu ngi cng thc hin mt vi phm hnh chnh th mi ngi u b x pht. tuy nhin khi b x
l cng cn xem xt ti cc yu t ch quan, khch quan c lin quan ti tng ngi vi phm xc
nh mc pht cho tho ng .
C quan nh nc c thm quyn x pht vi phm hnh chnh phi cn c vo tnh cht, mc vi
phm, nhn thnv cc tnh tit tng nng gim nh r quyt nh hnh thc, mc pht i vi c
nhn, t chc vi phm hnh chnh .
iu 37 Nguyn t phn nh thm quyn x l vi phm hnh chnh (php lnh x l vi phm hnh
chnh).
1/ UBND cc cp c thm quyn x pht vi phm hnh chnh trong cc lnh vc qun l nh nc a
phng.
2/ C quan qun l nh nc chuyn ngnh c tgm quyn x l cc vi phm hnh chnh thuc lnh
vc ngnh mnh.
3/ trong trng hp vi phm hnh chnh thuc thm quyn x l ca nhiu c quan th vic x l do
c quan th l u tin thc hin .
V d : Cc vi phm trong lnh vc thuc quuyn x l ca c quan thu v ch tch UBND. Cc c
quan khc th l ban u u phi chuyn h s cho c quan thu x l.
Cu 63: ngha ca thi hiu trong x pht hnh chnh
Vi phm hnh chnh l do c nhn hay t chc thc hin mt cch c hay v , xm phm cc quy
tc qun l nh nc m khng phi l ti phm hnh s v theo quy nh ca pht lut phi x pht
vi phm hnh chnh .
Php lnh x l vi phm hnh chnh - i 9: Thi hiu x pht hnh chnh .
1/ Thi hiu x pht vi phm hnh chnh l 1 nm k t ngy vi phm hnh chnh c thc hin. Ti
hn trn c tnh l 2 nm i vi cc vi phm hnh chnh trong cc lnh vc ti chnh. Xy dng,
mi trng, nh , t ai, iu, xut bn, xut khu, nhp khu, xut cnh, nhp cnh. Cc hnh
vi bun lu, sn xut bun hng, bn hng gi, nu qu cc thi hn ni tn th khng x pht nhng
c th b p dng cc bin php qy nh cc im a,b v d-khon 3- iu 11 ca php lnh ny.
2/ i c nhn b khi t, truy t hoc c quyt nh a v n ra xt s theo th tc t tng hnh s
m c quyt nh nh ch iu v n th b x pht hnh chnh l 3 thng k t ngy c quyt nh
nh ch .
3/ trong thi hn c quy nh ti iu khon 1 iu ny nu c nhn t chc c vi phm hnh chnh
mi hoc c tnh trn trnh, cn tr vic x pht th khng p dng thi hiu ni ti iu khon 1 v
iu 2 ny .
Thi hiu quyt nh x pht vi phm hnh chnh c quy nh ti iu 9 ca php lnh x l vi
phm hnh chnh 919/7/1995. c my ngha thc tin trong t chc hnh chnh ca cc c quan
hnh chnh nh nc.
Xc nh r trch nhim ca c quan nh nc c thm quyn trch nhim c nhn. m bo cho
php lut c thc hin, m bo nguyn tc php ch XHCN
ng thi cao trch nhim ca cc cn b c quan nh nc l phi nhanh chng kp thi chnh
xc pht hin v x l cc hnh vi vi phm hnh chnh
Cu 64: Phn tch nguyn tc mt vi phm hnh chnh ch b x pht mt ln.
Vi phm hnh chnh l hnh vi do c nhn hay t chc thc hin mt cch v hay c , xm phm
quy tc qun l nh nc m khng phi l ti phm hnh s theo quy nh ca php lut phi b s
pht hnh chnh.
Mt ngi vi phm hnh chnh ch b s pht mt ln.
Mt ngi thc hin nhiu hnh vi vi phm hnh chnh th b x pht tng hnh vi vi phm u bi x
pht .
( iu 3- phn 4- php lnh x l vi phm hnh chnh )
Mt vi phm hnh chnh ch b x pht mt ln. Mt ngi thc hin nhiu vi phm hnh chnh th b
x pht tng vi phm, nhng tng hp hnh thc pht chung khng c vt qu mc cao nht ca
mc x pht p dng i vi vi phm nng nht.
V d: Trn Q li xe c gii m khng c bng li xe, li xe i vo khu vc c bin bo cm.Khi A
thc hin 2 vi phm hnh chnh:
+ i vo khu vc c bin bo cm (im c khon 1 iu 5 Ngh nh 141/HBT ngy 25/4/1991
ca HBT v x pht hnh chnh trong lnh vc an ninh trt t .)
+Li xe c gii m khng c bng li (im c, khon 2 iu 7 Ngh nh trn) .
Mc pht ti a i vi vi phm th nht l 50.000, vi phm th 2 l 200.000. cho nn khi tng hp
mc pht tj mc cao nht c th p dng i vi A l 200,000
Cu 65: Phn tch vi phm hnh chnh (hoc phn tch khi nim, c im vi phm hnh chnh ),
cho v d minh ho
Vi phm hnh chnh l hnh vi do c nhn hay t chc thc hin mt cch v hay c , xm phm
cc quy tc qun l nh nc m khng phi l hnh s v theo quy nh ca php lut b x pht
hnh chnh.
Hnh vi vi phm hnh chnh c xc nh l hnh vi vi phm m c nhn hoc t chc khi vi phm do
li c hay v u c xc nh l vi phm hnh chnh. Vi phm hnh chnh c mc nguy him
cho x hi thp hn so vi ti hnh s .Vi phm hnh chnh khc vi ti vi phm hnh s tnh cht v
mc nguy him ca hnh vi vi phm . Tnh ct nguy him ca hnh vi ph thuc vo kh nng gy
thit hi ca hnh vi.Nu kh nng ny ln th tnh nguy him ca hnh vi cao v ngc li mc
nguy him ca hnh vi ph thuc vo quy m vi phm v thit hi thc t xy ra
- vi phm hnh chnh v x pht vi phm hnh chnh khng ch do lut m cn do vn bn di lut
iu chnh v ch yu thuc thm quyn x l ca c quan nh nc v theo th tc hnh chnh.
Trong thc t s lng vi phm hnh chnh thng xuyn xy ra cc lnh vc ca i sng x hi v
tc hi ca n cng rt ln .
V d : Do chp hnh lut l giao thng khng nghim nn hng ngy trn cc quc l thng xuyn
xy ra do cc hnh vi vi phm lut l giao thng dn n mc thit hi v ngi v phng tin rt
ln .
Mc d vi phm hnh chnh rt a dng nhng cng c c im .
Cu 66: Phn tch tnh quyn lc ca vn bn qun l hnh chnh nh nc
Vn bn qun l hnh chnh nh nc l vn bn di lut do cc ch th qun l hnh chnh nh
nc c thm quyn ban hnh trn c s thi hnh cc vn bn ca c quan quyn lc nh nc
thc hin chc nng nhim v ca mnh di hnh thc v th tc php lut quy nh, c ni dung v
mnh lnh php lut. C hiu lc bt buc thi hnh i vi cc i tng c lin quan v c m
bo v thc hin bng cng ch nh nc.