Professional Documents
Culture Documents
V TH L NA
CHUYN NGNH : TH Y
M S : 60.64.01.01
H NI - 2014
LI CAM OAN
Ti xin cam oan y l lun vn do ti thc hin. Cc s liu, kt qu nu
trong lun vn l trung thc v cha c ai cng b trong cng trnh nghin cu no
khc.Cc ti liu trch dn u c ghi tn tc gi v tn ti liu trch dn trong
phn ti liu tham kho.
Tc gi lun vn
V Th L Na
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page i
LI CM N
Trong sut qu trnh hc tp, thc tp v hon thnh lun vn ny ti nhn
s gip tn tnh v chu o ca cc c quan c nhn trong v ngoi nh trng.
Trc tin ti xin gi li cm n chn thnh n ton th qu thy c khoa
Th y Hc vin Nng nghip Vit Nam trang b cho ti nhng kin thc qu
bu trong sut 2 nm hc va qua. c bit, ti xin bit n su sc n c gio,
Tin s Li Th Lan Hng, ngi trc tip hng dn v gip ti hon thnh
lun vn ny.
Ti xin chn thnh cm n ban lnh o, ton b cng nhn vin cng ty CP
thc phm sa TH, Vin Th y to iu kin thun li gip ti trong sut qu
trnh thc tp gp phn vo s thnh cng ca ti ny.
Cui cng ti xin chn thnh cm n ti nhng ngi thn yu trong gia
nh, bn b, ng nghip ng vin chia s v gip ti vt qua nhng kh
khn hon thnh tt t thc tp cng nh qu trnh vit bi lun vn ny.
Mc d c nhiu c gng song do kin thc v nng lc cn nhiu hn
ch, kinh nghim thc t cha nhiu nn trong qu trnh hc tp cng nh hon
thnh ni dung lun vn ny kh trnh khi nhng sai st, knh mong qu thy c,
ng nghip v bn b thng cm, gp kin ti c hon thin hn.
V Th L Na
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page ii
MC LC
Li cam oan
Li cm n
ii
Mc lc
iii
Danh mc cc ch vit tt
Danh mc bng
vi
Danh mc hnh
vii
M U
t vn
Mc tiu nghin cu
ngha khoa hc ca ti
1.1
1.2
1.2.1
Do vi sinh vt
1.2.2
1.3
1.3.1
1.3.2
12
1.4
13
1.4.1
Vi khun E.coli
13
1.4.2
28
31
2.1
31
2.1.1
31
2.1.2
31
2.2
31
2.2.1
Mu bnh phm
31
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page iii
2.2.2
31
2.3
Ni dung nghin cu
32
2.4
32
2.4.1
Phng php ly mu
32
2.4.2
33
2.4.3
34
2.4.4
34
2.4.5
36
38
3.1
38
3.2
39
3.3
40
3.4
44
3.5
48
3.5.1
48
3.5.2
50
3.6
53
3.7
54
3.7.1
54
3.7.2
55
3.8
57
KT LUN V NGH
59
Kt lun
59
ngh
60
61
PH LC
67
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page iv
DANH MC CC CH VIT TT
BHI
EMB
TSI
CFU
HCTC
E.coli
Escherichia coli
AEEC
ETEC
Enterotoxigenic E.coli
LT
ST
Cl. perfringens :
Clostridium perfringens
LSP
lypopolysacharide
vk
vi khun
cs
cng s
PCR
Rough
Smooth
Mucoid
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page v
DANH MC BNG
STT
Tn bng
Trang
2.1
37
3.1
38
3.2
39
3.3
43
3.4
45
3.5
49
3.6
53
3.7
53
3.8
54
3.9
3.10
phn lp c
56
57
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page vi
DANH MC HNH
STT
1.1
Tn hnh
Trang
25
3.1
40
3.2
42
3.3
42
3.4
47
3.5
47
3.6
50
3.7
52
3.8
55
3.9
56
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page vii
M U
1. t vn
Tng n b sa ca nc ta tng t 41000 con nm 2001 ln trn 158
366 000 con nm 2012. Tng sn lng sa ti sn xut hng nm tng trn 6 ln
t 64 000 tn nm 2001 ln trn 381 000 tn nm 2012 (Tng Xun Chinh, 2012).
Chn nui b sa Vit Nam v ang c u t pht trin t cc chng trnh
quc gia. T cc d n ging, ngun gien b sa cao sn c nhp ni gp
phn nng cao nng sut v cht lng n b.
Chn nui b sa l mt ngh c hiu qu kinh t cao nhng l mt ngh
mi Vit Nam, ngi chn nui vn cn t kinh nghim nn cn nhiu kh khn,
nng sut thp v cht lng sa cha cao. Quy m chn nui b sa cn nh,
phng thc chn nui cn hn ch, ngun thc n ch yu tn dng, nng dn
cha c iu kin p dng khoa hc cng ngh cao vo pht trin chn nui.
Thi tit v kh hu nhit i nng m Vit Nam l iu kin thun li cho dch
bnh pht trin. y l mt trong nhng nguyn nhn chnh nh hng ch yu n
hiu qu kinh t ca chn nui b sa.
Hi chng tiu chy l mt hin tng bnh l phc tp do nhiu nguyn
nhn, hu qu ca n bao gi cng gy ra vim nhim, tn thng thc th ng
tiu ha v cui cng l mt qu trnh nhim trng (Roeder, 1987; H Vn Nam,
1985). Theo L Minh Ch (1995) hi chng tiu chy trm trng gia sc non, ph
bin khp cc vng sinh thi nc ta, c bit l b ngh 70-80% tn tht nm
trong thi k nui dng bng sa v 80-90% trong s l hu qu ca hi chng
tiu chy.
n nay, hi chng tiu chy gia sc cn c khng nh xut hin gn
lin vi cc bnh nhim trng ng tiu ha, gy ra bi vi khun: Hi chng tiu
chy do E.coli, Salmonella spp, vim rut hoi t do Clostridium penrfringens,
bnh ph thng hn gia sc non sau cai sa Trong , E.coli v Salmonella
spp l hai thnh vin ng vai tr quan trng gy nn cc qu trnh bnh l ng
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 1
Vai tr ca E.coli v Salmonella spp trong hi chng tiu chy trn b hng
sa ti cng ty c phn thc phm sa TH.
2. Mc tiu nghin cu
Xc nh vai tr ca vi khun E.coli v Salmonella spp trong hi chng tiu
chy ca b ging sa t sau khi sinh n giai on b t lm c s cho cc nghin
cu phng v iu tr hi chng tiu chy do E.coli, Salmonella spp gy ra b sa.
3. ngha khoa hc ca ti
- Kt qu nghin cu ca ti b sung, lm phong ph thm l lun c s
v cn bnh do E.coli v Salmonella spp gy ra.
- Lm c s cho cc nghin cu vi khun E.coli, Salmonella spp gy hi
chng tiu chy trn b sa ti Vit Nam.
- L c s cho vic xy dng bin php phng v iu tr hi chng tiu
chy trn b do vi khun E.coli, Salmonella spp gy ra.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 2
Chng 1
TNG QUAN TI LIU
1.1 Nhng nghin cu v hi chng tiu chy
Hi chng tiu chy b l mt bnh ph bin v ang gy thit hi ln
cho ngnh chn nui. Hi chng tiu chy gy cht vi t l thp nhng tc hi ca
n lm bin i cu trc nim mc rut non dn n gim kh nng hp thu thc n
lm cho b ci cc, tng tiu tn thc n cho 1 kg tng trng. Nguy him hn,
nguyn nhn ca hi chng tiu chy rt phc tp gy ra s nhm ln trong chn
on v iu tr. Qua nhiu nghin cu cho thy, hi chng tiu chy l mt hin
tng bnh l ng tiu ha c lin quan n rt nhiu cc yu t, c yu t l
nguyn nhn nguyn pht, c yu t l nguyn nhn th pht. Xut pht t nguyn
nhn hay triu chng lm sng cn c vo c im, thi gian hoc tnh cht ca
bnh m c cc tn gi khc nhau: hi chng tiu chy, bnh tiu chy khng nhim
trng, bnh tiu chy gia sc s sinh, bnh phn sa
Cc nghin cu bnh l tiu chy gia sc cho thy biu hin bnh l ch
yu l mt nc v cht in gii, cui cng con vt b trng c, kit sc v cht.
V vy, trong iu tr hi chng tiu chy vic b sung nc v cht in gii l yu
t cn thit.
i vi gia sc non, t l cht do hi chng tiu chy tng i cao. Theo
L Minh Ch (1995) hi chng tiu chy lm cho b, ngh gim kh nng sinh
trng, ci cc, t l t vong cao. Theo Nguyn Vn Lng (1963), Trnh Vn
Thnh (1985), L Minh Ch (1995) ln b tiu chy thng mt nc, mt in gii
v kit sc. Nhng gia sc khi bnh thng ci cc, thiu mu, chm ln, t l
nui sng thp. cng l nguyn nhn lm cho hiu qu chn nui khng cao.
Do iu kin kh hu nc ta thay i phc tp, hi chng tiu chy xy ra
quanh nm c bit khi thi tit thay i t ngt lnh m, m khng kh cao.
Theo Wieler (2009), tiu chy xy ra nhiu vo ma ma, nguyn nhn c th do
ma ma thc n thng m v xu hn, vi khun t b tiu dit bi nh nng mt
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 3
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 4
Page 5
spp gy tiu chy trn ln cho bit t l pht hin E.coli c trong phn l 80-90%
trong s mu xt nghim. Nh vy, E.coli, Salmonella spp, Clostridium perfringens
l nhng vi khun thng gp trong cc loi vi khun gy tiu chy cho gia sc ni
chung v b, ngh ni ring.
Virus
Virus cng l mt trong nhng nguyn nhn gy ra hi chng tiu chy gia
sc. c nhiu nghin cu kt lun mt s virus nh: Rotavirus, TGE,
Enterovirus, Parvovirus, Adenovirus cng c vai tr nht nh gy ra hi chng tiu
chy. Virus l tn thng nim mc ng tiu ha, suy gim sc khng ca c
th v gy tiu chy th cp tnh.
Theo Phm S Lng v cs (1997), virus TGE c s lin h c bit vi cc
t bo rut non. Khi xm nhp vo t bo v ph hy t bo trong vng n 5 ting.
Trong sa khng c tiu ha, nc khng c hp thu dn n tiu chy,
mt dch, cht in gii v con vt c th b cht.
Rotavirus thng gy ra hi chng tiu chy cho ln, b v ngi. Ln con
t 1 n 6 tun tui thng hay mc vi cc biu hin lm sng km n, b n, tiu
chy nhiu ln trong ngy gy st do mt nc v nm bp mt ch. Giai on
cui con vt biu hin thiu mu, try tim mch v cht.
Lecce (1976), Nilson (1984) xc nh vai tr ca Rotavirus trong hi
chng tiu ha ln. Khoon Teng Huat (1995) thng k c 11 loi virus c
tc ng lm tn thng ng tiu ha gy vim rut a chy nh Adenovirus type
IV, Enterovirus, Rotavirus...
Theo Bergenland (1992) trong s nhng mm bnh thng gp ln trc
v sau cai sa b bnh tiu chy c rt nhiu loi virus: 29% phn ln tiu chy
phn lp c Rotavirus trong khi TGE, Enterovirus v Parvovirus c t l phn lp
ln lt l 11,2%; 2% v 0,7%.
K sinh trng
K sinh trng k sinh trong ng tiu ha l mt trong nhng nguyn nhn
gy ra hi chng tiu chy. Ngoi tc ng ly i cht dinh dng ca vt ch, k
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 6
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 7
Page 8
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 9
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 10
Page 11
b v gn 90% gia sc cm nhim l s sinh, tui trung bnh l 11,8 ngy xut hin
hin tng vim ny.
Faibrother (1992) phn loi E.coli theo nhng yu t gy bnh m chng c
sn sinh bao gm: Enterotoxigenic E.coli (ETEC), Enterotoxinnic E.coli (ETEEC),
Enterotopathogenic E.coli (EPEC), Verotoxigenic E.coli(VTEC), Adherence
Enterotopathogenic E.coli (AEEC) t xc nh cc serotype mang cc yu t gy
bnh c trng cho tng loi vi khun trn tng nhm gia sc khc nhau.
Blanco (1993) nh gi vai tr ca: ETEC, VTEC, Necrotoxigenic (NTEC)
ca vi khun E.coli trn b mc tiu chy v cho rng b l ngun mang VTEC v
gy bnh cho con ngi. Nghin cu ca Cray (1995) cho thy s thi hi ca c
t E.coli O157:H7 c th c tm thy phn.
Martins v cs (2000) pht hin cc chng vi khun E.coli khng thuc vi t
l v mc cao, c n 50,5% s chng khng li t nht mt loi khng sinh
v 20,87% s chng khng li hai hay nhiu hn cc loi khng sinh khc nhau.
1.3.2. Nghin cu ti Vit Nam
Vit Nam, hi chng tiu chy do vi sinh vt c bit l E.coli v
Salmonella spp gy ra b, ngh xy ra hu ht cc tnh, thnh ph trong c
nc. Bnh v ang gy thit hi nghim trng cho chn nui tru b tt c cc
phng thc v quy m chn nui. V vy, c nhiu nghin cu bnh tiu chy
b, ngh do vi khun E.coli v Salmonella spp. Nguyn Nh Thanh v cng s
(1997); C Hu Ph v cs (1996-2000) nghin cu phn lp vi khun t nhng gia
sc mc hi chng tiu chy cho thy t l phn lp vi khun E.coli cao 85-100%,
tip theo vi khun Salmonella spp v Streptococus.
Theo Phm Quang Phc (2003), khi nghin cu t l cht ca b, ngh mc
tiu chy t l nghch vi tui ca b, ngh. T l cht cao hn vo v ng xun.
Ngoi ra, yu t a l cng nh hng n t l cht. Tc gi cng xc nh cc
serotype O101, O9, O20 v O8 trong 213 chng E.coli phn lp c .
Nguyn Vn Quang (2004) cho bit khi b, b tiu chy c hin tng bi
nhim ca E.coli. Cc chng E.coli phn lp c t b, b b tiu chy sn sinh
c t ST l 83,3%; LT l 41,6%. 30% c kh nng dung huyt, 50% sn sinh F4
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 12
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 13
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 14
- Trn mi trng thch SS: sau 24 gi nui cy 37oC vi khun hnh thnh
khun lc mu .
- Trn mi trng thch Brilliant Green Agar: sau 24 gi nui cy 37oC vi
khun hnh thnh khun lc dng S (Smooth), mu vng chanh.
Vi khun khng mc ln cc mi trng Malasit, Mulerkauffmann, kh
mc trong mi trng Wilson Blair.
c tnh sinh ha
E.coli c kh nng ln men sinh hi cc loi ng Glucose, Fructose,
Glactose, Lactose, Maniton, Mannit, Levulose, Xylose. C th ln men vi cc loi
ng Dulciton, Sacarose trong khi vi khun Salmonella spp th khng c c
tnh ny, y l im quan trng phn bit vi khun E.coli v Salmonella spp
Nguyn Nh Thanh v cng s (1997).
Cc phn ng sinh ha: Lm ng vn sa sau 24 gi n 72 gi nhit
37oC. Khng lm tan chy Gelatin, huyt thanh ng, lng trng ng; H2S m tnh,
VP m tnh, MR dng tnh, Indol dng tnh.
Hon nguyn nitrat thnh nitrit, kh cacboxyl trong mi trng lysine
decacboxylase, c cc men cacboxylaza vi lyzin, dinitin, acginin, glutanic.
Sc khng
Vi khun E.coli khng hnh thnh nha bo nn c sc khng yu, cht
nhit 55oC trong vng mt gi, 100oC th cht ngay. Nhng chng vi khun
E.coli trong phn c xu hng khng cao hn nhng chng c phn lp t mi
trng bn ngoi. mi trng bn ngoi, cc chng vi khun E.coli gy bnh c
th tn ti n 2 thng (Nguyn Nh Thanh v cs, 1997).
Cu trc khng nguyn ca vi khun E. coli
E.coli c khng nguyn thn O (Somatic), khng nguyn lng H (flagellar),
khng nguyn v K (Caspular) v khng nguyn F (Fimbriae).
Hin nay, ngi ta xc nh c 170 nhm khng nguyn O, 70 type khng
nguyn K, 56 type khng nguyn H v mt nhm khng nguyn F Bertschinger v
cs (1992). Bng cc phn ng ngng kt, cc nh khoa hc pht hin c cc
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 15
tnh cht phc tp, cc yu t khng nguyn ca vi khun E.coli, bao gm cc loi:
Khng nguyn O (Somatic khng nguyn thn)
Theo Zinner v Peter (1983), y l thnh phn chnh ca vi khun v cng
c coi l yu t c lc ca vi khun. Khng nguyn O c coi nh ngoi c t,
c th tm thy mng ngoi v ca vi khun v thng xuyn c gii phng vo
mi trng nui cy. Khng nguyn l lypopolysarcharide bao gm hai nhm sau:
Polysacharide c nhm hydro thnh ngoi vi khun, mang tnh cht c
trng cho khng nguyn tng ging.
Polysacharide khng c nhm hydro nm pha trong, khng mang c tnh
c trng m ch to s khc bit v khun lc (t dng S sang dng R).
Tnh cht ca khng nguyn O: Chu nhit (khng b ph hy khi b un
nng 100oC trong vng 2 gi); tn ti trong cn, axit HCl 1M trong 20 gi. Khng
nguyn O rt c, ch cn 1/20mg git cht chut nht trng sau 24 gi,
nhng b ph hy bi Fomol 0,5%.
Khng nguyn O bao gm cc thnh phn
Protein: lm cho phc hp mang tnh khng nguyn.
Polyosit: to ra tnh c hiu ca khng nguyn.
Lipit: kt hp vi Polyosit v l c s ca c tnh.
Theo Medearis (1968), khi lm mt dn tng phn t ng ca chui
polysacharide hay thay i v tr ca cc phn t ny s dn n thay i c lc
ca vi khun. Tt c khng nguyn O u hin din b mt, do vy c th kt hp
trc tip vi h thng min dch. Khi gp khng huyt thanh tng ng s xy ra
phn ng nhng kt gi l Hin tng ngng kt O. Thn vi khun ngng kt vi
nhau di dng nhng ht kh, rt kh tan khi lc.
Khng nguyn H (flagellar khng nguyn lng).
Khng nguyn H c cu to bi thnh phn lng vi khun, c bn cht
protein ging nh cht myosin ca c v mang cc c tnh sau:
B ph hy 60oC trong 1 gi. D b cn, acid yu v cc enzym phn gii
protein ph hy. Khng nguyn H vn tn ti khi s dng formol 0,5% x l.
Khi gp khng th tng ng s xy ra hin tng ngng kt, trong lng
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 16
Page 17
Cht nhy gip m phn ln khng c tnh nh hnh v khuych tn, thng
c cu trc bi hp cht polysacharide nhng cu trc ny li ph thuc vo tng
vi khun khc nhau c cu trc khc nhau, do m tnh khng nguyn ca tng
loi vi khun khc nhau.
Trong qu trnh pht trin mt s vi khun tit ra cht nhy c kh nng tan
trong nc bao quanh vch vi khun, chng li s tc ng ca mi trng. C th
quan st trng thi t, d b mt khi thay i iu kin pht trin goi l gip m
(Capsul) Nguyn Nh Thanh v cs (1997).
Khng nguyn F (Fimbriae khng nguyn bm dnh)
Ngoi lng nhiu vi khun gram m ni chung trong c vi khun E.coli
cn c cc si gi l pili, c bn cht l protein bao ph trn ton b b mt vi
khun. Di knh hin vi in t, chng c hnh nh ging nh mt chic o lng
bao bc xung quanh vi khun, pili vi khun ng rut cng hn, lng khng ln
sng v khng lin quan n kh nng di ng. Mt s khng nguyn thng gp
cc chng vi khun E.coli phn lp c t phn gia sc a chy bao gm FE4, F5,
F6, F18 v F14. E.coli phn lp t ln c khng nguyn F4 (K88) cn b, ngh l
F5 (K99) ng vai tr quan trng nht trong vic bm dnh Parry v Peter (1978).
Khng nguyn F4 (K88): khng nguyn F4 c kh nng gy ngng kt hng
cu. c tnh ny khng b cn tr bi manose ( khng vi manose). Khng
nguyn ny ch c mt cc chng vi khun E.coli phn lp c t phn ln b
tiu chy, y l mt yu t c lc vi ln nhng khng c kh nng gy bnh vi
cc loi gia sc khc. iu ph thuc vo receptor c hiu c trn b mt t bo
biu m rut non ca cc loi gia sc khc ch cho php mt s serotype E.coli nht
nh no gn vo vi khng nguyn pili m thi. Khng nguyn F4 c sn
sinh nhit 37oC, trong khi nhit phng 25oC vi khun khng c kh nng
to khng nguyn ny. Thng tin cho m ha cho tng hp khng nguyn nm
ngoi nhim sc th, trn plasmid Gyles (1992).
Khng nguyn F5 (K99): trc y F5 c cho l khng nguyn bm dnh
ca vi khun E.coli. S sn sinh ca F5 ph thuc vo nhiu yu t ca vi khun
nh tc sinh trng, pha sinh trng, nhit v alanine trong mi trng. Cc
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 18
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 19
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 20
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 21
thuc nhm Quinolone nhng c ti 44,34% s chng khng. Theo Phm Quang
Phc (2003), vi khun E.coli phn lp Thi Nguyn c tnh mn cm khc nhau
i vi Ofloxacin, Norfloxacin v Amikacin (vi t l 100%), Gentamycin (88,4%),
Neomycin (84,6%), Kanamycin (66,15%), Erythromycin (13,84%) v Ampicilin
(11,53%).
Nguyn Vn Quang (2004) phn lp E.coli t b, b tiu chy c kh nng
khng li cc loi khng sinh Ampicilin (vi t l 91,66%), Erythromycin (58,33%),
Rifamycin (33,33%), Trismulfa (25%) v Cefotexime (16,66%). Nguyn Vn Su
(2005) xc nh vi khun E.coli phn lp t b, ngh b tiu chy mn cm mnh
vi Penicilin (t l 100%), Erythromycin (83,33%) s chng nghin cu.
Trng Quang (2006) cho rng kh nng mn cm ca E.coli phn lp t b,
ngh b tiu chy vi Norfoxacin l 83,33% s chng, Colistin (83,33%) v
Neomycin (58,33%). T l khng vi Penicilin l 100%, Ampicilin (83,33%),
Kanamycin v Lincomycin l 66,66%.
Yu t khng khun ca vi khun E.coli: vi khun E.coli cng sinh vi
nhiu loi vi khun ng rut khc, to iu kin thun li cho qu trnh pht
trin, chng thng sn sinh mt s loi cht khng khun c kh nng c ch hoc
tiu dit mt s vi khun khc gi l Colv v tr thnh vi khun chim u th trong
ng rut. Theo Virginial (1991), kh nng sn sinh Colv ca vi khun E.coli
c di truyn bng plasmid. Colv plasmid khng ch tm thy E.coli gy bnh
m cn tm thy cc vi khun ng rut khc. Nhiu tc gi cho Colv l mt
khng sinh c hiu qu, c th c tc dng vi tt c cc loi vi khun ng rut
tr vi khun sinh ra n v mong mun trong thi gian ti Colv c s dng rng
ri nh mt loi khng sinh.
- c lc - yu t gy bnh ca vi khun E.coli
Sinh ra c t c xem l kh nng dc bit ca vi khun E.coli v yu t bm
dnh l yu t c lc v cng quan trng lun c bit n trong nhng nghin cu v
E.coli. Vi khun E.coli to ra 2 loi c t: ni c t v ngoi c t.
Ngoi c t (Exotoxin): Loi c t ny ch c vi khun c c lc.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 22
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 23
Page 24
huyt. Trong mu, vi khun E.coli tip tc nhn ln sn sinh yu t dung huyt, ph
v hng cu gy thiu mu, tng tnh thm thnh mch, nc t trong mao qun
thm xut ra tch t trong cc m bo gy ph. Theo mu, vi khun n cc c quan
ni tng, sn sinh c t ph hy t bo, tng tnh thm thnh mch; sn sinh c t
thn kinh ph hy t bo thn kinh. Gy cc th bnh, trng thi bnh v mc
bnh khc nhau. Song song, vi qu trnh trn cc sn phm ca qu trnh vim
cng ng vai tr quan trng trong qu trnh kch thch v bi xut dch th t t
bo dn n b, ngh b tiu chy.
Hnh 1.1: Vi khun E.coli tn cng h thng lng nhung ca thnh rut
(Gyles, 1992)
1.4.1.4. Hi chng tiu chy do vi khun E.coli gy ra trn b, ngh.
Vi khun E.coli l nguyn nhn quan trng gy bnh tiu chy cho gia sc
ni chung v gia sc non ni ring. gia sc non nh b, ngh, d, cu, ln
ngoi gy ra tiu chy, vi khun E.coli cn gy ra cc triu chng khc v gy t
vong rt cao nh: bi huyt, xut huyt, nhim trng huyt vi b, ngh khi mc
hi chng tiu chy do vi khun E.coli gy ra thng xut hin cc triu chng,
bnh tch c trng, d nhm vi cc nguyn nhn gy bnh khc.
Triu chng
Triu chng thng gp l st v tiu chy. Khi st, con vt khng b, nm mt
ch, r, lng x, mi kh, l , t vn ng. Sau mt ngy, phn lng dn, mu vng
hay trng xm, c khi c bt, c th c mu. Phn chua v rt thi, c th vt cn cu;
bng cng, hu mn bt phn. Gia sc au bng, rn nhiu thch nm, ng dy min
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 25
cng, nhp tim nhanh v yu, tn s h hp tng cao, sau yu dn, thn nhit h
xung di mc bnh thng, chn lnh, hc h, mt lm v cht nhanh.
Thi gian bnh ph thuc vo s lng v c t ca vi khun E.coli hay
sc khng ca con vt. Trung bnh ko di 4-8 ngy, bnh thng c 2 th:
Th cp tnh: bnh tin trin khng th qu 5-10 ngy, nu con vt khng
cht th thi k phc hi di, b khi bnh pht trin ci cc.
Th mn tnh: Bnh ko di hng tun, hng thng v c c im nh: vim
phi, vim khp, c khi bnh tin trin khng th thy c. (Arkhangelxky, 1969;
Hutyra v cs, 1978; Sydney, 1986)
Theo Phm S Lng v Phn ch Ln (1997), bnh ch yu xy ra b,
ngh non sau khi mc bnh con vt b tiu chy lng, u tin c phn sn st, sau
tiu chy nng, phn ch l dch mu xm xanh, xm vng v c mi tanh. B, ngh
tiu chy nng c th 10-15 ln/ ngy, mt nc rt nhanh, lm cho con vt ri lon
in gii trong mu v cht trong tnh trng mt nc. Trng hp nng, rut xut
huyt nn phn c ln mu v nim mc rut ly nhy. B non thng cht sau 3-4
ngy vi t l cao 30-40% nu khng kp thi iu tr.
Bnh tch
Th cp tnh: Rut chng y hi, phn lng cha nhiu bt kh. Nim mc
rut , c khi mng i, xut huyt mch, c bit l rut gi xut huyt lm tm
hoc xut huyt trn lan, hch rut, gan hi sng. B b tiu chy do Salmonella spp
thy r lch sung to, cn vi b do b E.coli thy lch hi sng.
Th mn tnh: Lch vn sng to, c nhng hoi t gan v lch.
Chn on bnh
Theo Phm S Lng v cs (2002) th vic chn on bnh tiu chy do vi
khun E.coli gy ra rt phc tp bi v nhng triu chng, bnh tch xut hin tng
t nh hi chng tiu chy do nhng nguyn nhn, vi khun khc, cc loi n bo
hay virus. Hn na, vi khun E.coli gy bnh thng kt hp vi cc mm bnh
khc. Vic nui cy phn lp t phn b, ngh b bnh cng rt d dng nhng phi
tin hnh xem c phi vi khun E.coli gy bnh hay E.coli cng sinh. V vy, sau
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 26
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 27
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 28
c tnh sinh ha
Phn ln Salmonella spp ln men c sinh hi cc ng glucose, mannit,
mantose, glactose, levulo, mantol. Cng c mt s loi ln men nhng khng sinh hi.
Cc phn ng sinh ha: Indol m tnh, H2S dng tnh, VP m tnh, Ure m
tnh v dng tnh vi CatalazaKhng lm tan chy gelatin. Tuy nhin, 96%
Salmonella spp tit ra enzyme kh cacboxy i vi lysine, ornithine, arginine.
1.4.2.2. Sc khng ca Salmonella
Salmonella spp c sc chu ng kh mnh vi tc ng ca mi
trng.Trong nc, Salmonella spp c th tn ti 1 tun; trong nc , c th
tn ti t 2-3 thng. Trong phn rc, Salmonella spp c th sng 4 thng; trong
xc ng vt cht 2-3 thng. Tuy nhin, nhit 50oC, vi khun b dit sau 1
gi; 70oC trong vng 20 pht. Khi un si, Salmonella spp b tiu dit trong
vng 5 pht.
Vi cc ha cht, Salmonella spp c th tn ti c lu: Dung dch HgCl2
1%, formon 0,2%, axit phenic 3% dit Salmonella spp sau 15-20 pht. Dung dch
mui n 19% v nhit 8oC chng c th tn ti 4-8 thng.
1.4.2.3. Cu trc khng nguyn
Khng nguyn O c xem l yu t c lc ca vi khun, nm lp mng
pha ngoi, c c trng bi lipopolysaccharit v c gii phng ra mi trng
nui cy trng thi thun khit. Khng nguyn O c kh nng chu nhit, 100oC
vn bn vng trong nhiu gi, khng cn v axit. Khng nguyn ny rt phc tp,
n nay cc nh khoa hc tm thy 65 yu t khc nhau. Khng nguyn O gip vi
khun chng li kh nng phng v ca c th v hin tng thc bo.
Khng nguyn H: l khng nguyn ch c vi khun c lng, c bn cht
protein km bn vng, d ph hy nhit cao hoc x l bng cn v axit.
Khng nguyn K: l khng nguyn v, c phn thnh nhiu nhm da vo
c im sinh ha khc nhau. Khng nguyn ny khng phc tp gm 3 loi: 5antigen, Vi-antigen v M-antigen, trong c Vi-antigen khng tham gia vo qu
trnh gy bnh.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 29
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 30
Chng 2
I TNG, VT LIU, NI DUNG V PHNG PHP
NGHIN CU
2.1. i tng v phm vi nghin cu.
2.1.1. i tng nghin cu.
Cc chng vi khun E.coli, Salmonella spp phn lp t phn ca b khe
mnh v phn b mc hi chng tiu chy.
2.1.2. a im, thi gian nghin cu.
a im nghin cu.
Cc tri b sa s1, s 2 v phng th nghim Cng ty c phn thc phm
sa TH.
Thi gian nghin cu.
T thng 10 nm 2013 n thng 10 nm 2014.
2.2. Vt liu dng trong nghin cu
2.2.1. Mu bnh phm
Mu phn ca b khe mnh v b mc hi chng tiu chy nui ti cng ty
c phn thc phm sa TH.
2.2.2. Mi trng, ho cht, dng c th nghim.
Cc loi ho cht mi trng
- Thch thng (Chrom)
- Thch MacConkey.
- Thch mu.
- Thch EMB.
- Mi trng Gelatin, XLD, Hektoen, LDC, ure.
- Mi trng TSI
Cc loi ho cht v mi trng th phn ng ln men ng thng thng
trong phng th nghim nh: Glucose, Lactose, Manitol Sacrose, Dulcitol,
Salicin, Sorbitol,..
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 31
Page 32
Page 33
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 34
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 35
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 36
Bng 2.1. Bng tiu chun phn tch kt qu ng knh vng v khun
K
Khng sinh
hiu
Hm lng
(g)
Khng
Mn cm
trung bnh
Mn cm
Tetracyclin
30
14
15 18
19
Norfloxaxin
NF
30
12
13 17
18
Colistin
CL
10
9 10
11
Neomycin
30
12
13 16
17
Penicillin
10
11
12 21
22
Ampicilin
AMP
10
11
12 13
14
10
11
12 14
15
Erofloxacin
EF
30
12
13 16
17
Erythromycin
ER
15
13
14 17
18
Kanamycin
30
13
14 17
18
Streptomycin
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 37
Chng 3
KT QU V THO LUN
3.1. T l b tiu chy v cht do tiu chy.
Hi chng tiu chy b ngh xy ra do nhiu nguyn nhn gy ra. Cc yu t vi
khun, virus, k sinh trng c th l nguyn nhn nguyn pht hoc th pht gy bnh
nhng u gy tn thng ng tiu ha km theo l nhim khun bi nhim. nh
gi c tnh hnh dch bnh tiu chy trn n b sa nui ti cng ty c phn thc
phm sa TH chng ti theo di 3 l b c tui t 1 ngy tui n 70 ngy tui.
Bng 3.1: Kt qu nghin cu t l b tiu chy v cht do tiu chy.
S theo di
B mc tiu chy
B cht
(con)
S con
T l (%)
S con
T l (%)
235
48
20,43
10
4,26
II
495
95
19,19
20
4,04
III
455
83
18,24
16
3,52
Tnh chung
1185
226
19,07
46
3,88
Page 38
S theo di
S b tiu
T l mc
S b cht
T l cht
(ngy)
(con)
chy (con)
(%)
(con)
(%)
15
397
149
37,53
34
8,56
6 14
542
164
30,26
40
7,38
15 28
725
119
16,41
19
2,62
29 56
750
74
9,87
14
1,87
57 70
355
2,53
Tnh chung
2769
515
18,60
107
3,86
T l b tiu chy v cht do tiu chy cao nht giai on 1-5 ngy tui: S
b mc tiu chy chim 37,53%, t l cht l 8,56%.
C hai t l gim dn theo tui b t 6 14 ngy tui, t l b tiu chy
30,26% v t l cht l 7,38%. n giai on 57-70 ngy tui ch c 2,53% b mc
hi chng tiu chy v khng c b cht v hi chng tiu chy. Tnh chung cho
giai on t 1-70 ngy tui t l mc hi chng tiu chy l 18,60% v t l cht do
tiu chy l 3,86%.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 39
T l b tiu chy v cht do tiu chy cao nht giai on 1-14 ngy tui khi h
thn kinh ca b cha hon chnh, thch nghi vi ngoi cnh cn yu, sc khng km
i vi cc yu t bn ngoi tc ng c bit l kh hu thi tit thay i nh hng n
sinh l ca b. Giai on ny h tiu ho, h min dch cng cha pht trin hon thin
kh nng khng vi bnh v s xm nhp ca vi sinh vt c hi cn thp.
Kt qu nghin cu ca chng ti ph hp vi kt qu cng b ca Nguyn
Quang Phc (2003); Nguyn Vn Su (2005): T l b tiu chy v cht do tiu
chy gim dn theo thng tui, tui cng tng th t l cng thp.
40
35
30
25
T l b tiu
chy
20
T l b cht
15
10
5
0
1 n 5
6 n 14
15 n 28
29 n 56
57 dn 70
Ngy tui
Hnh 3.1: So snh t l b tiu chy v cht do tiu chy theo tui
3.3. S lng vi khun E.coli trong phn b mc hi chng tiu chy.
Kt qu cho thy d tui no, a s cc mu phn b bnh thng cng
nh b tiu chy u phn lp c vi khun E.coli. Trong phn b bnh thng,
giai on b t 1-5 ngy tui, s lng E.coli cao nht (9,56 x 106 vk/g phn).
giai on t 50-70 ngy tui s lng E.coli thp nht (8,17 x 106 vk/g phn). Khi
ng tiu ha hon thin, pH trong ng tiu ha n nh, nhu ng ng rut
tng ln v s c mt y ca cc vi khun ng rut khc, tng dn tnh cnh
tranh vi E.coli do vy s lng vi khun E.coli gim dn v n nh.
b tiu chy, s lng vi khun E.coli cao nht trong mu phn ca b
nhm 1-5 ngy tui (27,59 x 106 vk/g phn). giai on t 50-70 ngy tui, s
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 40
lng E.coli thp nht (24,21 x 106 vk/g phn). Tuy nhin, c th kt lun c
vn ny cn phi kim tra cc yu t c lc, c tnh gy bnh ca chng. Ch
nhng vi khun E.coli mang yu t c lc mi c th gy bnh (Timoney v cs,
1988). i vi b di 30 ngy tui, vi khun E.coli chim u th v s lng. Khi
gp iu kin thun li cc chng mang yu t c lc s pht trin rt nhanh v
gy nn cc qu trnh bnh l (Acress, 1985).
Nh vy, c th cho rng E.coli ng vai tr ln hn trong hi chng tiu
chy ca b t s sinh n 30 ngy tui.
Kt qu ca chng ti ph hp vi nhng nghin cu trc y ca
Issacson v cs (1978), Ueda v cs (1982) v s lng vi khun E.coli trong
phn b b tiu chy.
Nghin cu s bin ng s lng vi khun E.coli tru, b ca cc tc gi
H Vn Nam v cs (1994), Nguyn Quang Tuyn v on Th Bng Tm (1994) ti
Bc Thi, Nguyn Ng v cs (2000) ti cc tnh Min Trung; Nguyn Vn Su
(2005) ti cc tnh min ni pha Bc cho thy c s sai khc r rt v s lng vi
khun E.coli b, ngh tiu chy so vi b, ngh khng tiu chy. Khi b ngh b
tiu chy s lng vi khun E.coli tng ln.
Theo Nguyn B Hin (2001), b tiu chy s lng E.coli tng 279% so
vi b bnh thng; Nguyn Vn Su (2005) cho bit b nui ti cc tnh min ni
pha Bc khi b tiu chy c s lng E.coli tng ln 17,79 x 106 vk/g phn so vi
9,84 x 106 vk/g phn b khng tiu chy.
Nguyn Vn Quang (2004), nghin cu vai tr ca Salmonella spp v E.coli
trong hi chng tiu chy ca b, b cho thy E.coli v Salmonella spp bi nhim
vi t l cao, s lng E.coli tng gp 3 ln, Salmonella spp tng 1,98 ln.
Nguyn Vn Su (2005) nghin cu ba tnh min ni pha Bc kt lun:
vi khun E.coli, Salmonella spp v Cl. perfringens thy b, ngh b tiu chy cao
hn b, ngh trng thi bnh thng.
Nghin cu ca Trng Quang v cs (2006) cho thy khi b ngh b tiu
chy th s lng v t l cc chng vi khun E.coli phn lp c mang cc yu t
gy bnh v sn sinh c t tng rt cao so vi b ngh bnh thng. iu ny
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 41
Hnh 3.2: Bin ng s lng vi khun E.coli trong phn b bnh thng
v b b tiu chy theo tui.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 42
Bng 3.3: S lng vi khun E.coli trong phn b bnh thng v b tiu chy.
B bnh thng
B tiu chy
Tui
S mu
S mu
T l
S lng vi
S mu
S mu
T l
S lng vi
(ngy)
kim tra
dng
dng
khun
kim tra
dng
dng
khun
tnh
tnh (%)
(vk/gX106 )
tnh
tnh (%)
(vk/gX106 )
1-5
75
64
85,33
9,56
91
89
97,80
27,59
6-14
85
69
81,18
9,23
94
91
96,81
27,46
15-28
68
54
79,41
8,68
86
83
96,51
26,91
29-56
67
52
77,61
8,23
83
79
95,18
25,34
57-70
73
58
79,45
8,17
80
77
96,25
24,21
368
297
80,71
8,77
434
419
96,54
25,95
Tng hp
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 43
3.4. S lng vi khun Salmonella spp trong phn b khng tiu chy v tiu
chy.
Kt qu bng 3.4 cho thy t lphn lp Salmonella spp b khng tiu chy l
34,55% v b tiu chy l 65,94%. Kt qu phn lp phn nh s khc bit v t l
phn lp c Salmonella spp gia nhm b tiu chy v b khng tiu chy.
T l phn lp Salmonella spp b khng mc hi chng tiu chy phn nh
t l mang trng trong n v l nguy c bng pht bnh do Salmonella spp gy ra
cc trang tri chn nui b ni chung v chn nui b sa ni ring. ng thi,
Salmonella spp l yu t nh hng n cht lng, v sinh sa v tht. T l phn
lp Salmonella spp cc nc c nn chn nui b sa pht trin cng khc
nhau.Waltner-Toews v cs (1986) cho rng 13% s trang tri chn nui b sa
Ontario (Canada) b nhim Salmonella. Ti Califonia (M), Lance v cs (1992)
phn lp vi khun t mu phn cho thy 16% b nhim Salmonella spp; t l lu
hnh trong ton n l 14,9%.
Kt qu ca nghin cu ny cho thy: T l phn lp Salmonella spp b
tiu chy cao gp 1,91 ln so vi b khng tiu chy. iu ny chng t rng c s
bi nhim vi khun Salmonella spp trong phn b tiu chy. Kt qu ny gp phn
khng nh vai tr ca vi khun Salmonella spp trong hi chng tiu chy.
nhm b khng tiu chy, giai on b t 1-5 ngy tui, s lng Salmonella
spp thp nht 1,46 x 106 vk/g phn. giai on t 50-70 ngy tui s lng
Salmonella spp cao nht 1,83 x 106 vk/g phn. giai on s sinh, pH ng tiu ha
cao, thc n chnh l sa giu ng lactose l iu kin thun li cho s pht trin v
nhn ln chim v tr u th ca vi khun E.coli v Citrobacter, chng l nhng vi
khun c kh nng cnh tranh sinh hc vi vi khun Salmonella spp. Chnh v vy, s
lng Salmonella spp thp la tui ny. cc la tui sau khi b tp n, v thay th
thc n t sa sang cc loi thc n khc, nguy c tip xc vi cc cn bnh ngoi mi
trng cao hn. Mt s b tr nn mang trng b ng, vi khun vo ng ming, qua
ng tiu ha ri ra ngoi theo phn v do vy lm tng t l phn lp vi khun
Salmonella spp (Gibson, 1972; trch dn bi Wray v Sojka, 1977).
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 44
Bng 3.4: S lng vi khun Salmonella spp trong phn b thng v phn b tiu chy.
Khng b tiu chy
B tiu chy
Tui
S mu
S mu
T l
S lng vi
S mu
S mu
T l dng
S lng vi
(ngy)
kim tra
dng
dng
khun (vk/g
kim tra
dng
tnh (%)
khun (vk/gx
tnh
tnh (%)
x106 )
106 )
tnh
1-5
75
22
29,33
1,46
73
46
63,01
2,6
6-14
68
23
33,82
1,54
70
48
68,57
2,78
15-29
62
22
35,48
1,62
61
41
67,21
2,84
30-56
57
21
36,84
1,73
54
36
66,67
3,56
57-70
68
26
38,24
1,83
65
42
64,62
2,94
Tng hp
330
114
34,55
1,64
323
213
65,94
2,94
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 45
nhm b tiu chy, s lng vi khun Salmonella spp cao nht trong
mu phn b nhm 30-56 ngy tui (3,56 x 106 vk/g phn). giai on t 1-5
ngy tui, s lng Salmonella spp thp nht (2,6 x 106 vk/g phn). T l phn lp
Salmonella spp khng khc nhau nhiu gia cc la tui, bin ng t 63,01% n
68,57%. Kt qu ca chng ti tng t kt qu cng b ca Wray v Sojka (1977),
Trng Quang v cs (2007).
Kt qu bng 3.4 cho thy t l nhim cng nh s lng Salmonella spp
trong phn b tng dn theo la tui. iu ny c th l do h tiu ha ca b dn
dn hon thin, pH ng tiu ha n nh, l iu kin thun li cho vi khun
Salmonellla spp pht trin. ng thi, cng vi qu trnh sinh trng ca b, thc
n cng thay i, t sa chuyn sang ngun thc n, nc ung cung cp t bn
ngoi. Vi khun Salmonella spp c c hi xm nhp vo ng tiu ha cng vi
thc n, nc ung lm tng s lng vi khun Salmonella spp. Khi b b tiu chy,
s lng vi khun/g phn: 2,94 x 106 (tng gp 1,8 ln) so vi b khng tiu chy
1,64 x 106. Mc tng ny thp hn so vi cng b ca Nguyn B Hin (2001)v
Nguyn Vn Su (2005). Kt qu ca chng ti ph hp vi kt qu nghin cu ca
Trng Quang v cs (2007). Kt qu ny cho thy s bi nhim vi khun
Salmonella spp y l du hiu quan trng gip cho qu trnh chn on v khng
nh cn bnh.
C th thy rng iu kin chm sc nui dng c nh hng ln n t l
vi khun Salmonella spp v s lng vi khun ny trong phn. Nhiu nghin cu
ca cc tc gi cng b v t l phn lp v s lng vi khun c tin hnh
trn b, ngh nui theo phng thc chn th. B ngh tip xc trc tip vi thc
n, nc ung t nhin nn nguy c nhim khun v bi nhim cao hn. y c th
l nguyn nhn dn n s sai khc trong kt qu phn lp v s lng vi khun
trong nghin cu ny so vi cc cng b trc y. iu kin chm sc, nui
dng v qun l tt ti trang tri lm hn ch nh hng ca vi khun n sc
khe n b ti y.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 46
T l %
80
70
60
50
40
30
B b tiu chy
20
10
0
1 n 5
6 n 14
15 n 28
29 n 56
57 n 70
Ngy tui
Hnh 3.5: So snh bin ng s lng vi khun Salmonella spp trong phn b
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 47
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 48
c tnh sinh ha hc
kim tra
( n=450)
S mu
T l
dng
(%)
tnh
MacC
450
100
450
100
450
100
450
100
450
100
vng, mu hng.
BGA
EMB
TSA
TSI
Indol
450
100
MR
450
100
VP
450
100
Simmons citrat
450
100
Di ng
279
62
Nhy
181
40,22
Ure
450
100
Glucose
450
100
Lactase
450
100
Sacharose
450
100
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 49
Mi trng thch EMB, TSA, Gelatin, Sim (di ng), TSI, Simmons citrate,
Triptone, Nitrat, Mr-Vp
Page 50
c tnh sinh ha hc
(n=450)
S mu dng
tnh
T l (%)
MacC
450
100
Hektoen
450
100
450
100
TSI
450
100
H2S
+, Mi trng c mu en
423
94
+, C sinh hi
-
450
450
450
100
100
100
450
436
427
100
97
95
XLD
Glucose
Indol
VP
Ure
Lactose
Sucrose
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 51
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 52
18
25,71
2,86
38
54,28
Khng xc nh
12
17,14
T l (%)
Kt qu
12
34,28
20
25,71
Salmonella typhimurium
2,85
Salmonella choleraesuis
5,71
Salmonella newport
11,42
Khng xc nh
Salmonella dublin
Salmonella enteritidis
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 53
Ch tiu nghin cu
chng
kim
tra
T l
T l
T l
chng
(%)
chng
(%)
chng
(%)
37
37
37
37
37
37
32
21
0
0
27
2
86,49
56,76
0
0
72,97
5,41
3
6
0
5
7
8
8,2
16,22
0
13,51
18,91
21,62
2
10
37
32
3
27
5,31
27,02
100
86,49
8,10
72,97
37
37
37
24
0
0
64,86
0
0
10
9
6
27,02
24,32
16,22
2
28
31
5,31
75,68
83,78
Rt mn cm
Mn cm trung bnh
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Khng thuc
Page 54
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 55
S
Khng sinh
chng
kim
tra
Rt mn cm
Mn cm trung bnh
Khng thuc
T l
T l
T l
chng
(%)
chng
(%)
chng
(%)
Tetracyclin
14
14,29
10
71,42
14,29
Norfloxaxin
14
10
71,43
28,57
Colistin
14
57,14
28,57
14,29
Neomycin
14
21,44
10
71,42
7,14
Enrofloxacin
14
64,29
28,57
7,14
Penicillin
14
14
100
Ampicilin
14
14,29
21,42
64,29
Streptomycin
14
7,14
64,29
28,57
Erythromycin
14
7,14
10
71,43
21,43
Kanamycin
14
14,29
12
85,71
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 56
Khng sinh
S b
S b
T l
iu tr
khi
khi
(con)
(con)
(%)
76
70
92,11
68
58
85,29
72
46
63,88
Dung dich
Ringer lactat
Ringer lactat
Cafein 5%
Colistin
in gii
Dung dch
III
Ringer lactat
ADE Bcomplex
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 57
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 58
KT LUN V NGH
1. Kt lun
- T l mc hi chng tiu chy b sa nui ti cng ty CP sa TH
chim19,07%; t l cht do tiu chy l 3,88% .
- T l b mc hi chng tiu chy v t l cht do hi chng ny thay i
theo s ngy tui ca b; cao nht giai on 1-5 ngy, gim dn theo tui v thp
nht b trn 57 ngy tui.
- T l phn lp v s lng vi khun E.coli trong phn b mc hi chng
tiu chy tng cao so vi b khe. Tng t nh vi b khe, t l phn lp c vi
khun E.coli v s lngvi khun E.coli trong phn b mc hi chng tiu chy
cng gim dn theo tui ca b.
- T l phn lp v s lng vi khun Salmonella spp tng dn theo tui b
khe. Vi b mc tiu chy, t l phn lp cao nht b 4-16 ngy tui; s lng vi
khun Salmonella spp trong phn cao nht b 30-56 ngy tui mc tiu chy.
Trong s cc chng phn lp, Salmonella dublin chim t l cao nht (34,28%), tip
theo l Salmonella typhimurium 25,71% v Salmonella enteritidis (20%).
C th nhn xt rng quy lut bin ng v t l phn lp v s lng vi
khun Salmonella spp trong phn b mc hi chng tiu chy khng ging nh quy
lut bin i cc ch tiu ny i vi vi khun E.coli. Chnh v vy, i vi n b
sa mc hi chng tiu chy ti trang tri TH Milk, cn ch hn n vai tr ca vi
khun Salmonella spp, c bit i vi b t 4-16 ngy tui v b 30-56 ngy tui.
- iu tr tiu chy cho b theo cc phc th nghim cho kt qu khi bnh
t 63,88% - 92,11%. S dng Norfoloxacin 10% vi liu 1ml/10kg th trng/ 2 ln/
ngy, tim bp trong vng 3-5 ngy, kt hp vi tim truyn tnh mch dung dch
Ringer lactac vi liu 500ml/con/ngy, trong vng 3-5 ngy cho kt qu lnh bnh
cao 92,11%.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 59
2. ngh
- Tip tc nghin cu v cc yu t gy bnh ca vi khun E.coli v
Salmonella spp trn b sa ti trang tri TH Milk ni ring v cc trang tri nui
theo quy m cng nghip ni chung lm r hn vai tr ca tng loi vi khun
trong hi chng tiu chy.
- Nghin cu cc phng php phng v tr bnh tiu chy do E.coli v
Salmonella spp gy ra b sa ging.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 60
Archie, H (2000), S tay dch bnh ng vt; (Phm Gia Ninh v Nguyn c Tm
dch); NXB Bn , H Ni.
2.
L Minh Ch (1995), Bnh tiu chy gia sc. Hi tho khoa hc. B Nng nghip
v Cng nghip thc phm, H Ni.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Phm Khc Hiu, Bi Th Tho (1979), Kim tra tnh mn cm v tnh khng
thuc ca E.coli gy bnh ln con; Hi ngh cng tc khoa hc k thut nm
1976-1978, i hc nng nghip I, H Ni.
9.
Phm Khc Hiu, Bi Th Tho (1996), Kt qu kim tra tnh khng thuc ca
E.coli trong 20 nm; kt qu khoa hc khoa Chn nui th y, i hc nng nghip
I H Ni, tp ch khoa hc th y (s 4).
10.
11.
Phm Khc Hiu, Bi Th Tho (1996), Kt qu kim tra tnh khng khng sinh
ca E.coli phn lp t phn ln con b bnh phn trng ti cc tnh pha Bc trong
20 nm qua (1975-1995), Tp ch KHKT th y, 3 (4), tr 57-63.
12.
13.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 61
14.
15.
Phan ch Ln, Phm S Lng (1997), Cm nang bnh ln, NXB Nng nghip,
H Ni.
16.
Phan ch Ln, Phm S Lng (1995), Cm nang chn nui ln, NXB Nng
nghip, H Ni.
17.
Nguyn Lng (1993), Bnh ca gia sc non, NXB Nng thn, H Ni.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
H Vn Nam, Nguyn Th o Nguyn, Phm Ngc Thch (1997), Gio trnh bnh
ni khoa gia sc, Nxb nng nghip H Ni.
25.
L Vn Nm (2004), Bnh cu trng gia sc, gia cm. Nxb nng nghip, H Ni.
26.
27.
28.
Nguyn Th Ni (1986), Tm hiu vai tr Escherichia coli trong bnh phn trng
ca ln con v vaccine d phng, Lun n tin s nng nghip, Vin khoa hc k
thut nng nghip Vit Nam.
29.
30.
31.
Nguyn Vnh Phc (1978), Gio trnh bnh truyn nhim gia sc, Nxb Nng
nghip, H Ni.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 62
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
Trng Quang, Phm Hng Ngn, Trng H Thi (2006), Kt qu nghin cu vai
tr gy bnh ca E.coli trong bnh tiu chy b, ngh, Tp ch KHKT th y, tr 4.
39.
40.
Phm Ngc Thch (1996), Mt s ch tiu phi lm sng tru vim rut a chy v
bin php iu tr, Lun n tin s nng nghip.
41.
42.
43.
Phm Ngc Thch (1996), Lm sng, iu tr v phng bnh vim rut (Enteritis)
ca ln sau cai sa.
44.
Phm Ngc Thch (1998), Bin i bnh l trn nim mc rut non tru b vim
rut a chy.
45.
Ngc Thy, Drraen Trot, Alan Forst, Kisty Townsend, C Hu Ph, Nguyn
Ngc Nhin, Nguyn Xun Huyn, u Xun Tun, Vn Th Hng v V Ngc
Qy, Tnh khng khng sinh ca cc chng Escherichia coli phn lp t ln tiu
chy ca mt s tnh min Bc Vit Nam (2002), Tp ch khoa hc th y, Tp IX, (
s 2 2005), tr 21-27.
46.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 63
47.
Phm Ngc Thch (1996): Mt s ch tiu lm phi lm sng tru vim rut, a
chy v bin php phng tr; lun n tin s nng nghip, tr 51.
48.
Trnh Vn Thnh (1985), bnh ni khoa v k sinh trng th y, Nxb Nng nghip,
H Ni.
Bertchinger H.U; Faibrother J.M; Nilelsen N.O; Pohlenz J.F; Escheria coli
infection. Diseases of swine; IOWA state University press/AMES; IOWA U.S.A
7th Edition (1992). P 487-488.
50.
51.
Guinea and Jansen .N.H (1979); Bihaviour of Escherichia coli K antigen k88ab,
k88ac and k88ad in immunoelectrophoresis; double diffusion and
heamagglatination; infection and immunty.
52.
53.
54.
IsaacSon, R.E; Nagy, B and Moon, H.N (1997), Colonization of porcine small
interstine by Escherichia coli; Colonization and adhesion factors of pig
enteropathogens that lack k88; Journal of infactionus Diseases 135.
55.
Issacson R.E., Dean E.A., Morgan R.I., Moon H.W. (1983), Immunization of
suckling pigs against enterotoxigenic Escherichia coli-induced diarrhoea disease
by vacinating dams with purifued H99 or 987P pili Antileody production in
response to vacination, Infect Immun, 29, pp. 824-826.
56.
Jacob A.A.C and de Graaf F. K.. (1985),Production of K88, K99 and F41 fimbriae
in relation to growth phage and rapid procedure for adhesion Purification, FEMS.
Micribiol, Iett, (26), pp. 15-19.
57.
Janke B.H, Francis D.H, Collins J.E, Libal M.C, Zeman D.H, Johson D.D. (1989),
Attaching and effacing Escherichia coli infections as a cause of diarrhoea in young
calves, Journal of the Americal Veterinary Medical Association, 196 (6), pp. 897-901.
58.
Janke B.H, Francis D.H, Collins J.E, Libal M.C, Zeman D.H, Johson D.D. (1989),
Attaching and effacing Escherichia coli infections in calves, pigs, lambs, and
dogs Journal of Veterinary Diabnostic- nvestigation, (1919), pp 6-11.
59.
60.
Jones G.W., Issacson R.E. (1983), Proteinaceous bacterial adhesins and receotor,
Crit Rev Microbiol, 10, pp. 229-260.
61.
Lecce J.G; Kinh M.W; Mockr (1976; Rotavirus Like agent associated with fatal
diarrhea in neonatal pigs infec; Immun.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 64
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
Quinn P.J; Catter M.E; Mackey B.K; CAtter G.R (1994); Clinecal vettrerynary
microbiology.
71.
Raybould T.J.G., Grouch C.F., Acres S.D. (1987), Monoclonal antibody response,
hemagglutination and capure enzyme linked in immuno sorbet assays for direct
detection and quantitation of F41 and K99 fimbrial antigen in enterotoxigenic
Escherichia coli J. Clin, Microbiol, pp. 278-284.
72.
73.
Rosder B.L, Chengapa M.M and Nagaraija T.G (1987); Isolation of C.L perfingens
from neonatal calves with muminal and abomas tympamy; abomitis and
abomasuuretion; Vet Med. Assoc.
74.
Smith H.W, Halls S (1967), The transmissible nature of the gentic factor in E.coli
thatcontraols hemolysin production, J. Gren, Micrpbiol, 47 1967, pp. 153-161.
75.
Smith H.W. (1963), The haemolysins of Echerichia coli. J. Pathol Bacterial, 85,
pp. 197-212.
76.
77.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 65
78.
Weistien D.L., Carsiotis M, Lissner C.R., Osrien A.D. (1984), Flagella help
Salmonella typhymurium survive within murine macrophages, Infectionnand
Immunity, (46), pp. 819-825.
79.
Ziner S.H., Peter G (1983), The potential role of cell wall core glycolipid in the
immunoprophylaxis and immunotheropy of Gramnegative rod bacteraomia
Medical Microbiology London and New York, pp. 7185.
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 66
PH LC
Mu phn, bnh phm
Thch mu
m s khun lc
Th khng sinh
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 67
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 68
Mu xt nghim
Cy 0,1 ml
PCA m
khun lc
MacC m s khun
lc E.coli
BGA m s khun
lc Salmonella
Tnh ton kt qu
Hnh 3: Pht hin v m s vi khun hiu kh, E.coli, Salmonella spp
(Theo Quinn v cs, 1994)
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 69
Hc vin Nng nghip Vit Nam Lun vn Thc s Khoa hc Nng nghip
Page 70